17. Saul word koning 1 Samuel 9 10

Transcriptie

1 17. Saul word koning 1 Samuel 9 10 Tema God kies mense, rus hulle toe en gebruik hulle in sy koninkryk hier op aarde. Agtergrond en interpretasie Die boek Samuel begin in die laaste jare van die rigtertyd. Dit beskryf Israel se oorgang vanaf die direkte leiding van God deur sy profete en rigters (teokrasie) na ʼn volk wat deur ʼn koning gelei is (monargie). Die volk het gekies om hierdie oorgang te maak en God het dit toegelaat: ʼn Koning wou hulle hê, en ʼn koning sou hulle kry. ʼn Mens sou dink die Here sou die Israeliete nou aan hulle eie genade oorlaat en hulle toelaat om self die koning te kies en dan met hulle keuse saam te leef. Maar, nee, die Here stap steeds saam met hulle. Die hele tyd wonder ʼn mens: Gaan ʼn monargie uitwerk, of nie? Hierdie tema vleg deur die hele koningstyd. En die antwoord kom hierop neer: Die monargie werk as die monarg (die koning) hom aan die Koning onderwerp. Die verhaal van koning Saul is die begin van ʼn proses waarin ʼn groot spieël voor elke leier gehou word. Elke leier moet in hierdie spieël kyk en hom afvra: Hoe lei ek? Ná Saul word Dawid die spieël, en daarna die een koning ná die ander. Op die ou end is dít die enigste toets: Het die koning (ek) gedoen wat die Here gevra het, of het ek my eie kop gevolg? Eers wanneer die Messias-Koning, Jesus, aarde toe kom, sien ons ʼn koning wat God se wil ten volle in Homself omdra en uitleef. Saul word op drie maniere as koning gekies en bevestig: 1. Samuel salf hom (1 Sam 10:1). Saul soek na sy pa se donkies; God bestem dit so dat Saul vir Samuel ontmoet, en Samuel salf hom tot koning, soos God beveel het. 2. Toe die volk by Mispa saamkom, word Saul onder leiding van Samuel deur loting as koning aangewys (1 Sam 10:24). 3. Party mense het gewonder of Saul hulle sou kon red (10:27), maar Saul en sy manskappe het inderdaad die Ammoniete verslaan. Dit het tot algemene goedkeuring gelei sodat almal vir Saul by Gilgal koning gemaak het (11:14-15). In hierdie ontmoeting beperk ons ons tot die eerste twee gebeurtenisse. Die boek Samuel laat ons oor hierdie vraag nadink: Onder wie se beheer staan ons God s n, of ons eie? Daarmee nooi dit ons om ons onder die beheer van die Here te plaas.

2 Die boodskap is duidelik: Op die ou end is dit God wat (uit genade en liefde) na sy mense bly omsien, al lyk dit of Hy toegegee het aan mense wat graag self hulle leiers en strukture wou kies. Saul se storie laat ons besef God mense roep, rus hulle toe en gebruik hulle kragtig veral as hulle na sy stem luister. Bybelgedeeltes en hoofgedagtes Bybelgedeelte (lees of vertel) Vertel 1 Samuel 9:1-26 Lees 1 Samuel 9:27 10:1 Lees 1 Samuel 10:2-16 Vertel 1 Samuel 10:17-27 Hoofgedagtes van die ontmoeting 1. Die Here laat Kis (Saul se pa) se donkies wegraak sodat Saul by die profeet Samuel kan uitkom. God praat voor die tyd met Samuel en vertel vir hom wat hy alles vir Saul moet sê. 2. Samuel salf vir Saul as koning van God se volk. (Gekies) 3. Die Here wys Hy werk in Saul deurdat God hom met sy Gees vul en toerus vir die taak wat Hy vir Saul het. (Toegerus) 4. Saul word voor die hele volk as koning aangewys. (Som 1 Sam 11 in ʼn paar sinne op: Die Ammoniete het teen die Here se mense kom oorlog maak. Saul het ʼn klomp manne bymekaargekry en die vyand verslaan. Almal het respek vir hom gekry en hom uiteindelik by Gilgal koning gemaak (lees 11:15). (Gestuur en gebruik) Uitkoms Insig: God gebruik jou ook in sy groot plan. Die Here kies jou as sy kind daarvoor. Hy rus jou toe, en gebruik jou dan op ʼn kragtige manier. Hulpmiddels by die storie 1. Portret van Samuel 2. ʼn Krieketbal. 3. Die drie tekeninge hieronder: Gekies Toegerus Doen wat God vra (gestuur; leef vir God)

3 Hulpmiddels vir kleingroepvaslegging Junior kleingroep Bring saam 1. ʼn Groot stuk papier in ʼn bal opgefrommel. 2. Iets wat as krieketpaaltjies gebruik kan word. 3. ʼn Klomp klein papierballetjies om aan die einde uit te deel. Voor die tyd 1. Frommel ʼn groot vel papier op in ʼn lekker stewige papierbal. 2. Maak ʼn klein papierbal vir elkeen in die groep. Senior kleingroep Bring saam 1. ʼn Groot stuk papier in ʼn bal opgefrommel. 2. Iets wat as krieketpaaltjies gebruik kan word. 3. ʼn Klomp klein papierballetjies om aan die einde uit te deel. Voor die tyd 1. Frommel ʼn groot vel papier op in ʼn lekker stewige papierbal. 2. Maak ʼn klein papierbal vir elkeen in die groep. 3. Neem vier items saam, soos ʼn blikkie sousboontjies, sjokolade, jellytots of Mariebeskuitjies.

4 Die storie Begin Daar is soveel verskillende sportsoorte. Van watter sport hou jy die meeste? Wanneer ons aan sport deelneem, moet ons dikwels spanne kies. Almal staan dan in ʼn groep en twee kapteins word aangewys. Elke kaptein kan dan vir hulle ʼn span uit die groep kies. Maak nou julle oë toe. (Terwyl hulle oë toe is, haal ʼn krieketbal uit.) Maak nou maar julle oë oop. Kom ons verbeel ons ons is op ʼn krieketveld. Wie van julle wil in my span wees? (Daar sal ʼn paar hande opskiet.) Kom ek wys vir julle ʼn prentjie van hoe julle nou lyk. (Wys die gekies -prentjie.) Wanneer iemand ʼn sportspan kies, sê almal eintlik: Kies my, kies my! Dis vir ons lekker om gekies te word. Dit laat ons spesiaal voel. Dit sê vir ons ons het ʼn rol om te speel. Onthou julle dat ons laas week gelees het God se volk wou ʼn koning hê? Vandag gaan ons die storie van Saul lees. Hy is as die eerste koning van Israel gekies. Hoor Moment 1: 1 Samuel 9:1-26 Die donkies raak weg, en Saul kom by Samuel uit Kan jy dit glo? God laat toe dat Saul se pa se donkies wegraak. Dit was iets slegs wat gebeur het, want donkies was in die Bybelse tyd baie kosbaar. Hulle was daardie tyd se motors en trekkers. Mense het van plek tot plek op hulle gery. Hulle is gebruik om goed rond te dra en om ploeë te trek. Dink net hoe hartseer moes Saul se pa gevoel het toe sy donkies weggeraak het. Omdat die donkies so belangrik was, stuur Saul se pa (sy naam was Kis) vir Saul en ʼn slaaf om die donkies te gaan soek. Wat Saul en sy pa nie geweet het nie, was dat God ʼn plan gehad het met die donkies wat weggeraak het. God wou hê dat Saul vir Samuel die profeet moes ontmoet, want Samuel het ʼn baie belangrike boodskap vir Saul van God af gehad het. Die volgende oggend vroeg begin Saul en die slaaf na die donkies soek. Hulle soek oral in die berge, op die vlaktes en in die dorpies rondom hulle maar kry niks. Net toe Saul op die punt was om moed op te gee, herinner sy slaaf hom dat daar in die dorpie ʼn groot profeet is wat hulle miskien sal kan sê waar die donkies is. Min het hulle geweet dat God reeds die vorige dag vir Samuel gesê het hy sou binnekort Israel se koning aanwys. Saul en die slaaf gaan toe na die dorp toe en soek na Samuel die profeet. Toe Saul en sy slaaf nog van ver af aankom, het God se Gees met Samuel gepraat en vir hom gesê: Dit is die man van wie Ek jou gesê het. Jy moet hom as koning salf.

5 Toe Saul by Samuel kom, het Samuel vir hom gesê: Die donkies is gevind. Maar dit was nie die eintlike rede hoekom Saul by Samuel moes uit kom nie. God het alles goed beplan. Samuel het vir Saul genooi om ʼn spesiale ete saam met hom te geniet. Toe vat Samuel vir Saul na sy huis toe en vertel vir hom alles wat God vir hom gesê het. Die volgende oggend vroeg het Samuel saam met Saul tot by die stadsgrens gestap. Daar het hy vir oulaas met hom gepraat. Kom ons lees nou verder. Moment 2: 1 Sameul 9:27 10:1 Samuel salf vir Saul as koning Ons lees hier dat Samuel ʼn kruik met olie by hom gehad het. Hy sou die olie gebruik om vir Saul as koning te salf. Opmerking (oorgeneem uit Die Bybel in Praktyk): Israel se konings is gesalf en gekroon as aanduiding van hulle koningskap. Die kroning was die politieke handeling wat die koning as heerser bevestig, en die salwing was die godsdienstige handeling waardeur die koning as God se verteenwoordiger ingehuldig word. Die salwing is altyd deur ʼn profeet of priester gedoen. Die olie het gewoonlik bestaan uit ʼn mengsel van olyf- en mirreolie, en ander duur speserye. Die salwing dien as simbool van die teenwoordigheid en krag van die Gees van God. Sjoe! Kan jy jou indink hoe dit moes voel? Hier kom ʼn profeet en hy sê vir jou: Jy is as koning van Israel gekies. Samuel het nog verder as dit gegaan: Hy het olie op Saul se kop uitgegooi en hom só tot koning gesalf. Dit was die gebruik in Israel: Wanneer iemand as koning gekies is, is hy gekroon om te wys die mense het hom gekies. Maar wanneer God die koning aangewys het, soos met Saul, is hy gesalf. Saul moes nou God se mense lei soos God hom beveel het. Dink net hoe Saul gevoel het: God het hom as koning gekies. God kies vandag nog mense om vir Hom te werk. God kies ook vir ons om sekere take in sy koninkryk te doen. Ek het netnou vir julle gevra wie in my krieketspan wil wees. Kan julle die prentjie onthou wat ek vir julle gewys het? Ja, die een wat wys jy is gekies. Saul is as koning gekies. Maar die koning van God se volk het meer nodig as net om gekies te word. Kom ons speel nou krieket. Hier is die bal. (Daar sal verwarring wees, want daar is nie ander toerusting nie.) Wat kort ons? ʼn Kolf, veldwerkers, beenskutte, handskoene, veiligheidshelms en paaltjies. (Wys die tweede prent.) Niemand kan krieket speel as hulle nie die regte toerusting het nie. Net so kon Saul nie ʼn suksesvolle koning wees sonder dat God hom toegerus het nie; met ander woorde, sonder om vir hom te gee wat hy nodig gehad het nie. Kom ons lees hoe God vir Saul toegerus het.

6 Moment 3: 1 Samuel 10:2-16 Die Gees van die Here werk in Saul ʼn Mens kan nie krieket speel sonder die nodige toerusting nie. Net so moes God eers vir Saul toerus (vir hom gee wat hy nodig gehad het om koning te wees) voordat Hy hom kon gebruik. Daar gebeur dus nou allerhande dinge met Saul. Samuel vertel vir Saul dat daar dinge op pad terug na sy pa se huis toe sal gebeur en alles gebeur presies soos Samuel gesê het. Hierdie dinge laat Saul besef dat die Here met hom besig is. In vers 9 lees ons dat Saul se gesindheid verander het. Ons lees ook dat hy ʼn ervaring saam met die profete gehad het. Die Bybel sê die Gees van die Here het kragtig in hom gewerk. God was besig om Saul as koning toe te rus nadat Hy hom gekies het. Moment 4: 1 Samuel 10:17-27 Saul word voor die hele volk as koning aangewys Samuel het die hele volk by Mispa bymekaar laat kom. Toe is die eerste koning stap vir stap aangewys. Eers moes die mense van die stam Benjamin, ʼn groot familiegroep, eenkant staan. Daarna is Saul se familie uitgesonder, en uiteindelik het Samuel aangekondig dat Saul, die seun van Kis, die nuwe koning sou wees. Maar Saul het intussen gaan wegkruip. Hulle moes hom tussen die bondels goed gaan uithaal. Toe hy opstaan, het almal gesien dat hy ʼn mooi en sterk man was. Hy was ʼn hele kop langer as die ander mense. Die volk het toe gejuig: Lank lewe die koning! Kom ons gou in ons verbeelding terug krieketveld toe. Ons is gekies (wys prent 1). Ons is toegerus (wys prent 2). Wat bly nou oor? Wat moet ons nou doen? Ons moet speel (wys prent 3). Dieselfde gebeur met ons as kinders van God: Hy kies ons, dan rus Hy ons toe, en dan leef en doen ons soos God van ons vra. Dit is presies wat Saul gedoen het. Aan die begin was daar mense wat gedink het hy is nie die regte koning om hulle van die vyande te red nie. Maar toe Saul begin werk en leef, het almal hom as koning erken en hom ondersteun. Hy het die Israeliete beskerm teen die Ammoniete toe hulle die Israeliete aangeval het. Omdat Saul as koning sy doel uitgeleef het, het die mense hom liefgekry en respek vir hom gehad. Dink Die Here het jou ook gekies. Hy sê jy is Syne. (Jy kan hier na die doop verwys.) Hy het ook sy Heilige Gees gestuur om vir jou te gee wat jy nodig het, om jou toe te rus. Jy kan dan nou gaan leef soos God van jou vra. Leef Kom ons leef soos God se kinders en doen wat Hy van ons vra.

7 Kleingroepvaslegging: Junior groep Welkom Baie welkom by die handkrieket-kampioenskap vir ons groep. Julle elkeen is gekies om in hierdie wedstryd te speel. Wegspring Dit is baie belangrik om te onthou: Jy is gekies. Nou gaan ons jou toerus sodat ons almal saam lekker en goed kan speel. Wie weet wat die woord toerus beteken? Opmerking: Verduidelik vir die groep die woord toerus. Dis om te ontvang wat jy nodig het om te kan doen wat jy moet doen. Voorbeeld: Laat die groep hulle neuse toedruk. Vra dan hulle moet ruik. Niemand kan ruik sonder ʼn neus nie. God het ons toegerus met ʼn neus sodat ons kan ruik. Só werk die handkrieket wat ons nou gaan speel: Opmerking: Hierdie speletjie werk die beste in ʼn baie klein ruimte. ʼn Kategeselokaal is ideaal. Elke speler mag ʼn maksimum van 6 balle kolf. Die kolwer staan voor die penne (gebruik sommer ʼn sak of vullisdrommetjie) en kolf met sy of haar hand. Die bouler staan agter ʼn stoel. Die res neem hulle plekke as veldwerkers rondom die kolwer en bouler in. Die kolwer kry 1 lopie as hy of sy die papierbal tot teen die muur kan slaan. As die bal op die grond val, kry hy of sy geen lopies nie. As die bal hop of rol tot teen die muur, kry die kolwer steeds 1 lopie. ʼn Speler kan ʼn maksimum van 6 lopies kry, want hulle mag net 6 balle kolf. As die papierbal direk gevang word, is die kolwer uit. As dit hop en met een hand gevang word, is die kolwer ook uit. Die bouler mag slegs onderarm gooi. As die bouler die paaltjies raakgooi, is die kolwer uit. Dan is dit die volgende persoon se beurt. Elke kolwer word die volgende bouler. Opmerking: Sorg dat elkeen ʼn beurt kry. Hulle kan ná die speletjie die vrae in hulle werkboek antwoord. Werksaam Gesels saam: 1. Hoe het God vir Saul toegerus (gegee wat hy nodig gehad het) om koning te wees? 2. Hoe wys God vir jou dat Hy jou kies en toerus? 3. Voltooi die aktiwiteit in die werkboek: Laat die kinders ʼn lyn trek tussen die sinne en die prentjies wat daarby pas. Laat die groep agter jou aan sê: 1. God kies ons (wys met jou hand na die groep). 2. God rus ons toe (wys na die papierbal).

8 3. God stuur ons uit om te gaan leef en ʼn verskil te maak waar ons ook al gaan (wys met jou hand na die deur). Gee vir elke kind ʼn papierbal om huis toe te neem. Wegstuur/Huisgeloof 1. Gee die papierbal vir iemand in jou huis en verduidelik vir hom of haar wat julle geleer het. 2. Praat saam hieroor: Die water waarmee jy gedoop is, wys dat God jou gekies het. Hoe rus God jou nou verder toe? 3. Lees Filippense 2: Gesels saam oor wat hierdie verse beteken, veral vers Kyk na die prentjie in jou werkboek. Kleur nou elke blokkie met ʼn kolletjie daarin bruin in. Wat sien jy? Klaar gesoek

9 Kleingroepvaslegging: Senior groep Welkom Baie welkom by die handkrieket-kampioenskap vir ons groep. Julle elkeen is gekies om in hierdie wedstryd te speel. Wegspring Dit is baie belangrik om te onthou: Jy is gekies. Nou gaan ons jou toerus sodat ons almal saam lekker en goed kan speel. Wie weet wat die woord toerus beteken? Opmerking: Verduidelik vir die groep die woord toerus. Dis om te ontvang wat jy nodig het om te kan doen wat jy moet doen. Voorbeeld: Laat die groep hulle neuse toedruk. Vra dan hulle moet ruik. Niemand kan ruik sonder ʼn neus nie. God het ons toegerus met ʼn neus sodat ons kan ruik. Só werk die handkrieket wat ons nou gaan speel: Opmerking: Hierdie speletjie werk die beste in ʼn baie klein ruimte. ʼn Kategeselokaal is ideaal. Elke speler mag ʼn maksimum van 6 balle kolf. Die kolwer staan voor die penne (gebruik sommer ʼn sak of vullisdrommetjie) en kolf met sy of haar hand. Die bouler staan agter ʼn stoel. Die res neem hulle plekke as veldwerkers rondom die kolwer en bouler in. Die kolwer kry 1 lopie as hy of sy die papierbal tot teen die muur kan slaan. As die bal op die grond val, kry hy of sy geen lopies nie. As die bal hop of rol tot teen die muur, kry die kolwer steeds 1 lopie. ʼn Speler kan ʼn maksimum van 6 lopies kry, want hulle mag net 6 balle kolf. As die papierbal direk gevang word, is die kolwer uit. As dit hop en met een hand gevang word, is die kolwer ook uit. Die bouler mag slegs onderarm gooi. As die bouler die paaltjies raakgooi, is die kolwer uit. Dan is dit die volgende persoon se beurt. Elke kolwer word die volgende bouler. Opmerking: Sorg dat elkeen ʼn beurt kry. Hulle kan ná die speletjie die vrae in hulle werkboek antwoord. Wonder Maak jou oë toe en dink oor hierdie vrae: 1. Waarvan het jy die meeste gehou toe julle handkrieket gespeel het: om te kolf, te boul of veldwerk te doen? 2. Dink jy ons kan krieket sonder ʼn bal speel? 3. Kan ons in ʼn span speel as ons nie gekies is nie? 4. Dink nou oor Saul. In sy lewe het daar vreemde dinge gebeur wat vir hom gewys het die Here het hom gekies en sy lewe in ʼn spesifieke rigting gestuur. 5. Dink nou oor jou lewe. Wonder oor alles wat in jou lewe gebeur. Stuur die Here jou dalk iewers heen?

10 Werksaam Gesels saam: 1. Hoe het God vir Saul toegerus (vir hom gegee wat hy nodig gehad het)? 2. Hoe wys God vir jou dat Hy jou gekies en toegerus het? 3. Teken in die drie blokke in jou werkboek iets wat by die woorde bo-aan die blokke pas. Gekies Toegerus Lewe Laat die groep agter jou aan sê: 1. God kies ons (wys met jou hand na die groep). 2. God rus ons toe (wys na die papierbal). 3. God stuur ons uit om te gaan leef en ʼn verskil te maak waar ons ook al gaan (wys met jou hand na die deur). Gee vir elke kind ʼn papierbal om huis toe te neem. Wegstuur/Huisgeloof 1. Gee die papierbal vir iemand in jou huis en verduidelik vir hom of haar wat julle geleer het. 2. Praat saam hieroor: Die water waarmee jy gedoop is, wys dat God jou gekies het. Hoe rus God jou nou verder toe? 3. Lees Filippense 2: Gesels saam oor wat hierdie verse beteken, veral vers 13.