- Bouwregelgeving en werkelijke brandveiligheid - VEILIG VLUCHTEN BIJ BRAND

Transcriptie

1 - Bouwregelgeving en werkelijke brandveiligheid - VEILIG VLUCHTEN BIJ BRAND Ir. A.J. (Abeltje) Tromp abeltje.tromp@efectis.com 1

2 VEILIG VLUCHTEN BIJ BRAND Doel presentatie: o Verdieping achtergronden o Bewustwording o Overwegingen meegeven Wat niet: o Antwoorden op alle vragen 2

3 INLEIDING De basis brandveiligheid NL: o Een gebouw dat voldoet aan de prestatie-eisen uit het Bouwbesluit is veilig = AFSPRAAK! o Prestatie-eisen: allerlei brandveiligheidsmaatregelen Alternatief: o Gelijkwaardigheid: eigen combinatie van brandveiligheidsmaatregelen voor een gelijkwaardige veiligheid in een specifieke situatie (maatwerk). 3

4 INLEIDING De brandveiligheidsmaatregelen: o Leveren ze de veiligheid die we denken dat ze leveren? o Of leveren ze minder? o Of leveren ze meer? o Of hebben ze zelfs een averechts effect? INVLOED OP VEILIGHEID Gunstiger Gelijk Minder gunstig Ongunstig Het antwoord: o 4 x ja o Toelichten aan de hand van voorbeelden 4

5 INLEIDING Alvast de conclusie van mijn verhaal: o De stelling dat een gebouw dat voldoet aan de prestatie-eisen uit het Bouwbesluit voldoende veilig is, is (behalve voor woningen?) verdedigbaar Cijfers dodelijke slachtoffers 2010: Binnenbrand 65 (35 in woningen) 5

6 INLEIDING Alvast de conclusie van mijn verhaal: o De stelling dat een gebouw dat voldoet aan de prestatie-eisen uit het Bouwbesluit voldoende veilig is, is verdedigbaar Cijfers dodelijke slachtoffers 2010: Binnenbrand 65 (35 in woningen) Verkeer 640 (factor 10) Accidentele val 2303 (factor 35) Accidentele verdrinking 80 (factor 1) Accidentele vergiftiging 112 (factor 2) Moord/ doodslag 144 (factor 2) 6

7 INLEIDING o NL: 4,1 o DUI: 7,3 o GB: 10,8 o FRA: 11,8 o EU: 12 o BE: 13,5 7

8 VEILIG VLUCHTEN Veilig vluchten: o is race tegen klok o Eenvoudige vergelijking: BESCHIKBARE TIJD > BENODIGDE TIJD 8

9 VEILIG VLUCHTEN Brandveiligheidsmaatregelen die veilig vluchten kunnen beïnvloeden: Brandbeveiligingsinstallaties Vluchtwegen INVLOED OP VEILIGHEID Gunstiger Gelijk Minder gunstig Ongunstig BESCHIKBARE TIJD BENODIGDE TIJD Materiaalgebruik Compartimentering BHV en instructies Hoofddraagconstructie 9

10 VEILIG VLUCHTEN Factoren die veilig vluchten kunnen beïnvloeden: INVLOED OP VEILIGHEID Gunstiger Gelijk Minder gunstig Ongunstig Verkeerd ontwerp/ bouw/ beheer Nog onbekende mechanismen (m.n. nieuwe materialen, constructies, bouwwijzen) (Menselijk gedrag) BESCHIKBARE TIJD BENODIGDE TIJD Interacties Gebruik Verschil bepalingsmethode - werkelijkheid Details/ specifieke situatie 10

11 VEILIG VLUCHTEN Voorbeelden: o Situaties die een ander veiligheidsniveau voor veilig vluchten realiseren dan we denken, voor: Verschillende brandbeveiligingsmaatregelen Verschillende factoren van invloed 11

12 o Brandcompartimentering 12

13 Brandcompartimentering o Rol bij veilig vluchten: Minder mensen tegelijk blootgesteld Bescherming vluchtwegen BESCHIKBARE TIJD 13

14 Brandcompartimentering Voorbeeld 1: o Vraag: Houdt een precies 60min. brandwerende wand in de praktijk de brand 60min. tegen? 14

15 Brandcompartimentering o De bepalingsmethode (testmethode) gaat uit van de Standaard brandkromme : o We weten 1 ding zeker: een echte brand zal nooit precies de standaardbrand volgen! 15

16 Brandcompartimentering Vraag: Houdt een precies 60min. brandwerende wand in de praktijk de brand 60min. tegen? Antw: Nee, 60min. in test 60min. in werkelijkheid o De testbrand heeft een ander verloop dan een werkelijke brand o 1x halen van een prestatie (bijv. 60min.) is voldoende o Inbouwtijd voor test > inbouwtijd op de bouw 16

17 Brandcompartimentering o Test is een vergelijking en levert geen absolute waarde! o Een 60min. deur: zal het waarschijnlijk langer uithouden dan een 30min. deur, (misschien 45 min. of 2 uur) BESCHIKBARE TIJD Verschil bepalingsmethode - werkelijkheid INVLOED OP VEILIGHEID Gunstiger Gelijk Minder gunstig Ongunstig 17

18 o Subbrandcompartimentering (rookcompartimentering) 18

19 Subbrandcompartimentering (rookcomp.) o Rol bij veilig vluchten: Minder mensen bedreigd in beginstadium brand Bieden van een bescherming tegen rook binnen korte afstand; voorzien in rookvrije vluchtwegen BESCHIKBARE TIJD BENODIGDE TIJD 19

20 Subbrandcompartimentering (rookcomp.) Voorbeeld 1: o Vraag: Houdt een deur van een subbrand- (of rook-) compartiment de rook tegen? o Criteria deur betreffen vlamdichtheid (E), o.a.: Geen gaten kieren waar cilinder Ø 6mm over 150 mm of Ø 25mm in kan 20

21 Subbrandcompartimentering (rookcomp.) o Rookwerendheid in het echt: 21

22 Subbrandcompartimentering (rookcomp.) Vraag: Houdt een rookwerende deur de rook tegen? Antw: Nee o (Kleine) gaten en kieren zijn toegestaan, daarbij kan de deur zelf rook produceren. o Wel zal de deur een de grootste bulk rook tegenhouden. BESCHIKBARE TIJD Verschil bepalingsmethode - werkelijkheid INVLOED OP VEILIGHEID Gunstiger Gelijk Minder gunstig Ongunstig o N.B. in toekomst wellicht: Luchtdichtheid op kamertemp. (S a ) of bij 200 C (S m ) 22

23 Subbrandcompartimentering (rookcomp.) Voorbeeld 2: o Praktijk: BESCHIKBARE TIJD Verschil bepalingsmethode - werkelijkheid INVLOED OP VEILIGHEID Gunstiger Gelijk Minder gunstig 23 Ongunstig

24 Subbrandcompartimentering (rookcomp.) Voorbeeld 3: o Vraag: Is het toepassen van meer compartimentering veiliger? o Wat is veiliger? Met/zonder scheiding halverwege? 24

25 Subbrandcompartimentering (rookcomp.) o Antw: vooraf niet te zeggen 1 min. 2 min. BENODIGDE TIJD INVLOED OP VEILIGHEID Gunstiger Gelijk Minder gunstig Ongunstig Details/ specifieke situatie BESCHIKBARE TIJD INVLOED OP VEILIGHEID Gunstiger Gelijk Minder gunstig Ongunstig 25

26 o (Hoofd)draagconstructie 26

27 Hoofddraagconstructie Brandwerendheid m.b.t. bezwijken: o Rol bij veilig vluchten: In stand blijven tot het gebouw ontruimd is (tot die tijd geen voortschrijdend instorten) BESCHIKBARE TIJD 27

28 Hoofddraagconstructie Voorbeeld 1: o Blijft de constructie lang genoeg staan? o Net als bij brandcompartimentering wordt gebruik gemaakt van o.a. standaardbrand Antw: meestal wel o Vaak is de brand minder zwaar dan de standaardbrand o Extra reserves constructie (slechts lokaal bezwijken) BESCHIKBARE TIJD Verschil bepalingsmethode - werkelijkheid INVLOED OP VEILIGHEID Gunstiger Gelijk Minder gunstig Ongunstig 28

29 Hoofddraagconstructie Echter, voorbeeld 2: o P-garage, doel: 120min. o Werkelijke brandduur: ca.60min. 29

30 Hoofddraagconstructie Uitgangspunt: Werkelijke situatie: BESCHIKBARE TIJD Nog onbekende mechanismen (m.n. nieuwe materialen, constructies, bouwwijzen) Verschil bepalingsmethode - werkelijkheid INVLOED OP VEILIGHEID Gunstiger Gelijk Minder gunstig Ongunstig 30

31 Hoofddraagconstructie o Afkoeling beton Verschil bepalingsmethode - werkelijkheid 06:46 (1u45min. na blussing) 09:01 (4u na blussing) 31

32 o Materiaalgedrag 32

33 Materiaalgedrag o Rol bij veilig vluchten: Goed materiaalgedrag (slecht brandbaar/ langzame brandvoortplanting/ lage rookproductie) zorgt voor meer tijd om te vluchten BESCHIKBARE TIJD 33

34 Materiaalgedrag Voorbeeld 1: o Vraag: wat is veiliger; plafond-versiering ophangen aan nylondraad of aan metaaldraad? o Nog meer dan bij welk onderwerp in de brandveiligheid wordt het brandgedrag van materialen door details bepaald. Bevestigingswijze en hechting (volledig verlijmd?) Ondergrond( isolator?) Oriëntatie (horizontaal/ verticaal) Naden en/of spouw (aanwezig?) Wijze van ontsteken(voorverwarmd?) o Antw: vooraf niet te zeggen 34

35 Materiaalgedrag Praktijk: o Reconstructie: Kersttakken met nylondraad opgehangen 35

36 Materiaalgedrag o Reconstructie: Kersttakken incl. kerstverlichting opgehangen BESCHIKBARE TIJD Details/ specifieke situatie INVLOED OP VEILIGHEID Gunstiger Gelijk Minder gunstig Ongunstig 36

37 o Vluchtwegen 37

38 Vluchtwegen Rol bij veilig vluchten: o Deuren, gangen, trappen, uitgangen, zodat personen snel en veilig het gebouw kunnen verlaten BENODIGDE TIJD 38

39 Vluchtwegen Voorbeeld 1: o Vraag: zijn meer uitgangen per definitie veiliger? o In meeste situaties zorgen meer uitgangen voor een kortere vluchttijd (benodigde tijd) Antw: meestal wel Echter, o Ook de beschikbare tijd kan beïnvloed worden 39

40 Vluchtwegen Vb praktijk: o Stelling: Bij de Volendam-brand hadden meer uitgangen tot meer slachtoffers geleid 40

41 Vluchtwegen o Temperatuur reconstructie: 41

42 Vluchtwegen o Zuurstofpercentage reconstructie: 42

43 Vluchtwegen o Meer uitgangen: Sneller vluchten Geen smoren brand maar verder branden BENODIGDE TIJD INVLOED OP VEILIGHEID Gunstiger Gelijk Minder gunstig Ongunstig Details/ specifieke situatie BESCHIKBARE TIJD INVLOED OP VEILIGHEID Gunstiger Gelijk Minder gunstig Ongunstig 43

44 o BHV en brandinstructies 44

45 BHV en brandinstructies o Rol bij veilig vluchten: Preventief: vluchtwegen vrijhouden e.d. Alarmeren Ondersteunen ontruiming Beperken brand door blussen BENODIGDE TIJD BESCHIKBARE TIJD 45

46 BHV en brandinstructies Voorbeeld 1: o Vraag: leiden BHV en brandinstructies tot een hoger veiligheidsniveau? o Zeker op preventief gebied een meerwaarde o Bij een brand kan BHV efficiënt zijn o Belangrijk is kwaliteit van de: BHV er / opleiding (wat mogen we van BHV verwachten?) Instructies: 46

47 BHV en brandinstructies 47

48 BHV en brandinstructies Vraag: leiden BHV en brandinstructies tot een hoger veiligheidsniveau? Antw: Meestal wel o N.B. Het verloop en de gevolgen van brand hangen van vele parameters af; er is absoluut geen garantie dat de in de instructies gegeven volgorde van handelen in een specifieke situatie het beste is, integendeel 48

49 BHV en brandinstructies Voorbeeld 2: o Probeer de brand te blussen 49

50 BHV en brandinstructies o Bluspoging: Doel: Positieve invloed op beschikbare tijd Risico: Negatieve invloed op benodigde tijd BESCHIKBARE TIJD INVLOED OP VEILIGHEID Gunstiger Gelijk Minder gunstig Ongunstig Details/ specifieke situatie BENODIGDE TIJD INVLOED OP VEILIGHEID Gunstiger Gelijk Minder gunstig Ongunstig 50

51 o Gebruik 51

52 Gebruik o Tot slot is de gebruiker heel goed in staat om hetgeen goed op orde is op een alternatieve wijze aan te passen 52

53 Gebruik o De vluchtweg 53

54 Gebruik o De brandklep met kabeldoorvoer 54

55 Gebruik o Bij de bouw voldeden de loopafstanden nog 55

56 Gebruik o De nooduitgang 56

57 Gebruik o De ontruimingsinstructies 57

58 Gebruik o De aantrekkelijke vluchtroute 58

59 CONCLUSIES De werkelijke veiligheid is soms heel anders dan we denken/ gesuggereerd wordt door de prestatie-eisen: o De prestaties die de vereiste voorzieningen moeten leveren volgens de gehanteerde bepalingsmethoden (normen, test, rekenmodellen), zijn slechts vereenvoudigingen/afspraken o Sommige faalmechanismen zijn nog onbekend of niet opgenomen in onze bepalingsmethoden o De gebruiker gedraagt zich soms anders dan waar in de bepalingsmethoden vanuit gegaan is 59

60 CONCLUSIES o Onvoorziene interacties kunnen optreden tussen de maatregelen (bouwkundig, organisatorisch, installatietechnisch) onderling en tussen de verschillende gebruikers van het bouwwerk o Brand en haar gevolgen hangen van zoveel parameters en details af dat we daar niet op kunnen ontwerpen/ met zekerheid aan kunnen rekenen (brandveiligheid is geen exacte wetenschap ) Tot slot, bij ontwerp/ bouw/ beheer en gebruik worden fouten gemaakt 60

61 CONCLUSIES o De stelling dat een gebouw dat voldoet aan de prestatie-eisen uit het Bouwbesluit voldoende veilig is, is verdedigbaar. o In onze gebouwen hebben we een mix van factoren en voorzieningen die de brandveiligheid: Leveren die we denken dat ze leveren Die minder leveren Die meer leveren Die de veiligheid verlagen (averechts effect) o De totale mix is meestal voldoende veilig INVLOED OP VEILIGHEID Gunstiger Gelijk Minder gunstig Ongunstig o Bedenk dat aantal belangrijke factoren/ voorzieningen die zich ongunstig gedragen wel degelijk kunnen samenkomen 61

62 AANBEVELINGEN Wat kunnen we met die kennis? o Besef dat absolute veiligheid niet bestaat, zelfs niet als je aan de prestatie-eisen nieuwbouw voldoet o Bij toepassing gelijkwaardigheid je verdiepen in achtergronden, modellen en aannames prestatie-eisen (ander combineer je de grootste onzin) o Met name voor complexe gebouwen of gebruikers: Integraal kijken/overall verantwoordelijke (overzicht) o Bij alles wat je combineert aandacht voor interacties o Kritisch zijn in opleiding en verwachtingen BHV o Logisch nadenken! 62

63 - Bouwregelgeving en werkelijke brandveiligheid - VEILIG VLUCHTEN BIJ BRAND Ir. A.J. (Abeltje) Tromp abeltje.tromp@efectis.com 63