Voor en na Mystiek lichaam

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Voor en na Mystiek lichaam"

Transcriptie

1 Voor en na Mystiek lichaam Carel Peeters bron Carel Peeters, Voor en na Mystiek lichaam. In: Carel Peeters, Echte kennis. Essays over filosofie in literatuur. De Harmonie, Amsterdam 1991, p Zie voor verantwoording: dbnl / Carel Peeters

2 204 Voor en na Mystiek lichaam Toen Maarten 't Hart eind 1984 onder de titel Een wolkje van een mans hand in Zweden een lezing hield over de Nederlandse literatuur na 1970 signaleerde hij de volgende verschijnselen: er werden opmerkelijk veel verhalenbundels gepubliceerd, de schrijvers die met De Revisor werden geïdentificeerd schreven niet meer, er waren erg veel vrouwen gaan publiceren en er werd veel poëzie geschreven maar die deed er niet toe. Veel meer dan dit soort statistische oppervlakkigheden wist 't Hart niet te vertellen, maar zijn conclusie was wel een prikkelende generalisatie van inhoudelijke aard, een verstrekkende observatie die het hele karakter van de Nederlandse literatuur betrof. De Nederlandse literatuur was sinds het einde van de jaren zestig gekrompen : De roman kromp in tot het korte verhaal, zei hij, het essay kromp in tot de column, de thematiek kromp in tot relatie-problematiek, de poëzie kromp in tot een marginaal verschijnsel. Misschien is de Nederlandse literatuur geschrokken toen ze dit las en heeft ze zichzelf ernstig toegesproken, want sindsdien is de ene roman na de andere verschenen, het essay wordt van harte omhelsd door vele redacties, de thematiek heeft zich tot universele proporties verbreed, de poëzie is allerminst marginaal, als ze dat al ooit geweest is.

3 205 Dit zijn natuurlijk niet de belangrijkste veranderingen die zich sinds 1984 hebben voorgedaan in het Nederlands proza. Het doet er niet veel toe of er meer verhalenbundels dan romans verschijnen, als ze maar iets voorstellen. Het is niet zo vreselijk dat er weinig essays geschreven worden, als de column ondertussen bloeit. Wat er écht toe doet is dat de literatuur tot in haar bronnen aan het veranderen is en dat de accenten definitief anders gelegd worden. Wat er écht toe doet is dat het gehalte van de literatuur er met een sprong op vooruit is gegaan. De groep schrijvers waarop met gepaste terughoudendheid de naam van een stroming kon worden geplakt, die rond De Revisor, was verstrikt in de filosofische vraag of de werkelijkheid wel zoiets vanzelfsprekends was als iedereen dacht. Het uitdiepen van die vraag schiep vele mogelijkheden voor de literatuur: een bloei van de verbeelding als de rationele verwerking van intuïties, het gebruik van metaforen, de suggestieve gelaagdheid van romans, een labyrintische manier van vertellen, verhalen in verhalen, de verwerking van internationale invloeden van Borges tot Nabokov, de vorm als uitdrukking van de inhoud, het verdwijnen van de realistische tijd ten behoeve van het idee dat voor de verbeelding de tijd er niet veel toe doet. Deze preoccupaties zijn allerminst verdwenen, maar ze leggen veel minder beslag op de aandacht van schrijvers. Ze doen hun voordeel met dit soort vragen en ontdekkingen, en integreren ze. Niet meer het spel van verbeelding en werkelijkheid staat op de voorgrond, maar veeleer de literaire verwerking van het morele en emotionele in de werkelijkheid. Er worden niet zozeer kennistheoretische vragen gesteld als wel algemeen filosofische, morele en existentiële. Toch moet die preoccupatie met het spel van de verbeel-

4 206 ding weer niet overdreven worden. Dat was het niet alleen. Er zat wel degelijk een existentiële kant aan het proza van de Revisor-schrijver, met een specifieke inhoud. Hoe verschillend Nicolaas Matsier, Oek de Jong, Dirk Ayelt Kooiman of Doeschka Meijsing ook zijn, de meest representatieve personages die in hun werk hun kijk op de wereld lijken te vertolken, zijn allemaal uit op het bereiken van een bepaalde mentale toestand die de indruk wekt de beste, bevredigendste en vruchtbaarste voor hen te zijn. Er is sprake van opvallende verwantschap wanneer die toestand een naam krijgt: bij Matsier heet het in De eeuwige stad volle stilstand, bij De Jong in Opwaaiende zomerjurken beweging in ruste, bij Kooiman in De vertellingen van een verloren dag eeuwig heden en bij Meijsing in Utopia het Utopia van het heden. Het gemeenschappelijke is de paradoxale aard van die toestand: men wil beweging én stilstand. Bovendien zouden ze allemaal de tijd wel willen afschaffen. Deze onderlinge verwantschap staat op zijn beurt weer in verband met vergelijkbare motieven bij Harry Mulisch, Cees Nooteboom en K. Schippers. Ook de essayistische filosofie van Cyrille Offermans dringt zich op. In het werk van James Joyce, Marcel Proust en Robert Musil situeert Offermans het Utopia op zijn beurt in het hier en nu van hun taal en in hun radicaal op de vormgeving en techniek geconcentreerde literaire experimenten. Door deze concentratie, schrijft hij, is er nu plaats gemaakt voor een hoog opgevoerde tegenwoordigheid van geest, én voor de poging die tegenwoordigheid in taal de ruimte te geven. Offermans beperkt deze tegenwoordigheid van geest niet tot de taal en de literatuur, zij hoort bij een manier van denken en ervaren die hij met Musil mogelijkheidszin noemt, een instelling die door Musils personage Ulrich in De man zonder eigenschappen in de praktijk wordt ge-

5 207 bracht. Frappant is dat Musil dezelfde woorden gebruikt als de Revisor-schrijvers wanneer hij het over die bepaalde mentale instelling heeft: Ulrichs inzichten leiden ertoe dat hij de morele norm niet langer ziet in de rust van starre regels, doch in een beweeglijk evenwicht, dat elk moment eist dat er aan zijn vernieuwing wordt gewerkt. Aan deze toestand van beweeglijk evenwicht, zoals we die van Musil tot Matsier aantreffen, zit een morele kant, bij de een weliswaar meer dan bij de ander. Bij de Revisor-schrijvers is hij passiever dan bij Offermans of Dirk van Weelden, die zijn eerste roman Tegenwoordigheid van geest noemde en daarmee een filosofische ideeënroman schreef waarin dat bewegende evenwicht ineens van een dynamiek wordt voorzien, waardoor het spel van de verbeelding op de achtergrond raakt, ten gunste van een via verschillende personages vrolijk beoefende filosofie. Ook aan Van Weelden is Musil niet voorbijgegaan. Zijn filosofische nomade is een kind van Musils denken in mogelijkheden. De Revisor-schrijvers zorgden voor een opbloei in de Nederlandse literatuur en hebben haar verrijkt met manieren van schrijven die in Nederland niet eerder op deze schaal bestonden. Maar er heeft aanvankelijk een dimensie aan ontbroken, de ontbrekende dimensie waar ik het over had in Alles moet over (1979). Dat ontdekten ze zelf ook: Dirk Ayelt Kooiman toen hij in zijn Vertellingen van een verloren dag de figuur van Merkuur over de oorlog liet vertellen en daarna in Montyn, Oek de Jong toen hij in Cirkel in het gras liefde, moraal en politiek dicht bij elkaar bracht, Doeschka Meijsing toen ze in Utopia de hoofdpersoon niet naar de dingen liet kijken zonder dat hij ze in een groter verband plaatste, Frans Kellendonk toen hij in Mystiek lichaam onze hele beschaving gebrek aan besef van het kwaad aanwreef. Wat daarmee verdween was

6 208 het l'art pour l'art van het spel tussen werkelijkheid en verbeelding dat de Revisor-schrijvers hardnekkig was blijven aankleven. Daarvoor in de plaats kwam in de literatuur niet zoiets banaals als straatrumoer, maar het rumoer van de lastige vragen, de morele standpunten, de filosofische mentaliteit. Die doorbraak ontstond door Kellendonks Mystiek lichaam. Mystiek lichaam markeert de overgang van spel naar ernst in de literatuur, zonder dat ze er overigens zwaarwichtig door is geworden. De harde en onaangename vragen die Mystiek lichaam opwierp, en de aandacht die Kellendonk vestigde op de klaarblijkelijke levensfeiten, veroorzaakten zo'n schok omdat hij het ondubbelzinnig en met brille deed: stijlvast, onverschrokken en sarcastisch. Het was alsof dat soort vragen in de literatuur niet meer bestond voor hij ze stelde: de mogelijke metafysische dimensie van het leven, het aandeel van het kwaad in de wereld, de beschaving die al geruime tijd de verkeerde richting in zou gaan, schrijven als oprecht veinzen. Niet eens zozeer wát Kellendonk aan de orde stelde veroorzaakte die schok, maar de groteske ernst waarmee hij ermee voor de dag kwam: het was donderende ideeënmuziek die de postmoderne roes van het radicale relativisme en de concentratie op het loutere formalisme doorbrak. Mystiek lichaam kan de sfeer verklaren die romans als Hoffman's honger van Leon de Winter en De beproeving van Doeschka Meijsing mogelijk heeft gemaakt: allebei romans die het l'art pour l'art definitief de rug toekeren, zo definitief dat Hoffman's honger doorschiet en in al zijn virtuositeit een knieval doet voor het gemakkelijk leesbare verhaal, en zo vol woede dat De beproeving een roman van te veel grote woorden en pathetiek wordt in een poging om vooral het echte leven op te roepen. Dit zijn extreme reacties op het uitgespeelde spel van werkelijkheid

7 209 en verbeelding in zijn zuiverste vorm. Veel uitgebalanceerdere uitvloeisels van de schok die Mystiek lichaam teweegbracht zijn romans die er in de verste verte niet op lijken, maar die wel hebben geprofiteerd van de impuls die ervan uit is gegaan om de werkelijkheid minder zorgeloos in de ogen te kijken: De lichtjager van Marja Brouwers, Mendels erfenis van Marcel Möring en De wetten van Connie Palmen - drie romans waarin het spel van de verbeelding niet onderdoet voor de morele ernst van wat aan de orde is. Bij morele ernst hoeft men niet meteen te denken aan met lood verzwaarde vragen, maar eerder aan morele gevoeligheid, aan alles wat met de confrontatie van denken en gevoel te maken heeft: de menswaardigheid die Paul de Braak in de De lichtjager niet anders dan als een last kan zien en de ongelukken die hij maakt door haar te verwaarlozen; de verwarde en pessimistische omgekeerde Messias waartoe de hoofdpersoon van Mendels erfenis zich ontpopt doordat hij zich bewust wordt van de erfenis die hij van zijn joodse voorouders heeft gekregen; de ontdekking van wetten in het leven door Marie Deniet in De wetten. Het verschil tussen de wetten van Connie Palmen en die van Doeschka Meijsing in haar werk vóór De beproeving is tekenend: bij Meijsing waren het de wetten van de verbeelding, terwijl het bij Palmen gaat om wetten die het leven lijken te regeren. Geen van de hoofdpersonen in de drie romans is louter verstrikt in literatuur, in iets abstracts of wat Doeschka Meijsing nu meta-gedoe noemt, maar in letterlijke zin in iets van levensbelang: gebrek aan morele gevoeligheid, een manier om met een loodzware geschiedenis om te gaan en, bij Connie Palmen, de innerlijke verdeeldheid van iemand die tegelijk zelfstandig wil zijn en zich aan iemand anders wil wijden.

8 210 Een groot deel van de jaren tachtig was een overgangstijd waarin men zich aan bepaalde schrijvers verslingerde bij gebrek aan een solide keuze. De hausse in weinig opleverende debuten in het midden van de jaren tachtig lijkt over, zodat het voor Jaap Goedegebuure moeilijk wordt om nog eens een artikel te schrijven als De vloek van de grote L (Haagse Post, 19 juli 1986) waarin de ene na de andere debutant te licht werd bevonden. De schrijvers die voor een nieuwe generatie in de Nederlandse literatuur kunnen zorgen (voor zover het proza betreft) zijn Marja Brouwers, Marcel Möring, M. Februari, Bas Heijne, Dirk van Weelden, Eric de Kuyper en Connie Palmen. Het zijn voor een deel nog schrijvers in de dop, voor wie ook elk woord er toe doet, maar die iets meer te vertellen hebben dan het laatste nieuws over relatieproblemen. Daarmee raken W.F. Hermans, Jeroen Brouwers, Harry Mulisch, Gerard Reve, Cees Nooteboom, Maarten 't Hart, Willem Brakman, Oek de Jong, Dirk Ayelt Kooiman, Leon de Winter, de Meijsings, Adriaan van Dis, Gerrit Krol, Vonne van der Meer, A.F. Th. van der Heijden, Margriet de Moor, Charlotte Mutsaers, Wanda Reisel, Jan Siebelink, Nicolette Smabers of Joost Zwagerman allerminst uit het zicht (al naar gelang men iets voor ze voelt), maar de mogelijkheden worden door de klimatologische veranderingen (en het gehalte ervan) die deze nieuwe generatie teweegbrengt vergroot: mijn nieuwsgierigheid gaat niet meer alleen naar individuele schrijvers uit, de verleiding is nu niet meer te weerstaan om alle schrijvers van deze generatie te gaan lezen. De verandering van klimaat heeft alles te maken met de bereidheid van deze schrijvers om zich met ideeën in te laten, met verschillende ideeën die het liefst door meerdere personages worden vertolkt. Speciaal de romans van

9 211 Marja Brouwers, Dirk van Weelden en Connie Palmen lijken wel symposia. Dat karakter van een symposium, het mozaïek van personages en denkbeelden dat zich in deze romans voordoet, past in de psychologie en filosofie van het laatste deel van deze eeuw, waarin het denken in verschillen in een polemische verhouding is komen te staan tot het denken in overeenkomsten en alles wat dat oproept aan collectieve sentimenten. Kennis van wat mensen zich allemaal in hun hoofd kunnen halen en enig inzicht in de drijfveren zorgt voor pluralisme in de literatuur dat meer is dan een aardige meerstemmigheid; er zweeft het idee achter dat er verschillende manieren zijn om de werkelijkheid te zien, ook al is de affiniteit met de ene manier groter dan met de andere. Dat is ook wat in Brouwers' De lichtjager doorklinkt: er wordt een beschamend portret van een gefrustreerd man in geschetst, maar hij is omgeven door personages die ook hun eigen eigenaardigheden hebben, zodat de kwestie van goed en kwaad tot een slagveld uitgroeit, zonder triomfantelijke winnaars. Het wordt daardoor een roman over mentaliteiten en sensibiliteiten. Van Weelden vermomt zich in Tegenwoordigheid van geest in verschillende gedaanten om ze hun visie te laten geven op de preoccupatie van zijn hoofdpersoon. Hij wil een mentale instelling verwerven waarin perfectie en beheersing, improvisatie en spirituele warrigheid samengaan. Om achter het geheim daarvan te komen maakt hij excursies langs verschillende personages. De hoofdpersoon van Connie Palmens De wetten zoekt, in haar queeste naar de ene die haar ideaal vertolkt, het contact van mannen die haar iets te vertellen kunnen hebben. Dat haar roman niet altijd even briljant is doordacht, neemt niet weg dat hij vele kanten heeft die er glans aan geven, zoals het aspect dat het een roman is over een filosofische en emo-

10 212 tionele opvoeding die de hoofdpersoon zichzelf geeft. Marcel Mörings Mendels erfenis is geen symposium-achtige roman, maar een roman over de erfenis van joodse voorouders op de rug van iemand die behoort tot de naoorlogse generatie. De lichtjager, Tegenwoordigheid van geest, De wetten en Mendels erfenis zijn ideeën- of filosofische romans die ergens over gaan. Door het verdelen van het gezichtspunt in de romans over verschillende personages en door het literaire vermogen dat eruit spreekt is de kans dat je verwachtingen beschaamd worden niet groot: het zijn de dynamiek van de verschillen en de vaardigheid niet zwaarwichtig met ernst om te gaan die hier hun vruchten afwerpen.

Connie Palmen De Wetten

Connie Palmen De Wetten Connie Palmen De Wetten Connie Palmen geboren: 25 november 1955 in Limburg opleiding: de studie Nederlandse Taal en Letterkunde en Filosofie in Amsterdam Bij Nederlands bleef ik met vragen zitten, die

Nadere informatie

Het literaire tijdschrift De Revisor en het postmodernisme. Reactie op een beschouwing van Jaap Goedegebuure

Het literaire tijdschrift De Revisor en het postmodernisme. Reactie op een beschouwing van Jaap Goedegebuure Het literaire tijdschrift De Revisor en het postmodernisme. Reactie op een beschouwing van Jaap Goedegebuure Sander Bax bron Sander Bax, Het literaire tijdschrift De Revisor en het postmodernisme. Reactie

Nadere informatie

Van eigen bodem Nederlandse auteurs

Van eigen bodem Nederlandse auteurs Van eigen bodem Nederlandse auteurs Hajar en Daan Anker, Robert Loverboy Appel, René Boven is het stil Bakker, Gerbrand De oesters van Nam Kee Beijnum, Kees van Bevroren vuurwerk Belcampo Hersenschimmen

Nadere informatie

Boekverslag Nederlands Zwijgen door Marcellus Emants

Boekverslag Nederlands Zwijgen door Marcellus Emants Boekverslag Nederlands Zwijgen door Marcellus Emants Boekverslag door een scholier 1731 woorden 9 september 2014 5,4 6 keer beoordeeld Auteur Genre Marcellus Emants Psychologische roman Eerste uitgave

Nadere informatie

Kader Abdolah: motief Bernlef F. Bordewijk ideeën roman

Kader Abdolah: motief Bernlef F. Bordewijk ideeën roman Kader Abdolah: Abdolah is een van de meest succesvolle allochtone schrijvers in Nederland. Hij verwerkt zijn achtergrond in elk boek. Geef aan in jullie presentatie op welke manier hij dat heeft gedaan.

Nadere informatie

c. Wat is de vertelde tijd? Een jaar. Het verhaal begint als Robinson aan het verhuizen is en eindigt als het schooljaar is afgelopen.

c. Wat is de vertelde tijd? Een jaar. Het verhaal begint als Robinson aan het verhuizen is en eindigt als het schooljaar is afgelopen. Boekverslag door een scholier 1368 woorden 2 januari 2002 5,4 45 keer beoordeeld Auteur Genre Doeschka Meijsing Psychologische roman, Coming of age Eerste uitgave 1976 Vak Nederlands Primaire Gegevens

Nadere informatie

Gemeente van de levende,

Gemeente van de levende, 10 maart 2019 1 e van de Veertigdagen Lucas 4, 1 13 Als jij Gods zoon bent kan je eens te meer mens zijn Gemeente van de levende, We kennen ze vast uit de krant Twee tekeningetjes die op het eerste gezicht

Nadere informatie

Boekverslag Nederlands De vriendschap door Connie Palmen

Boekverslag Nederlands De vriendschap door Connie Palmen Boekverslag Nederlands De vriendschap door Connie Palmen Boekverslag door een scholier 1937 woorden 28 februari 2011 5,6 6 keer beoordeeld Auteur Genre Connie Palmen Psychologische roman, Filosofische

Nadere informatie

2 Jouw mening. Het probleem van de hoofdpersoon. De andere personen; kort beschrijven. Vooral in hun relatie tot de hoofdpersoon.

2 Jouw mening. Het probleem van de hoofdpersoon. De andere personen; kort beschrijven. Vooral in hun relatie tot de hoofdpersoon. Formulier leesverslag Nederlands. Jouw naam Datum Klas Leraar/ lerares paraaf beoordeling A Het boek Titel van het boek Naam schrijver/ schrijfster Naam van de uitgever en jaar van verschijnen. Gebruikte

Nadere informatie

De Jefferson Bijbel. Thomas Jefferson

De Jefferson Bijbel. Thomas Jefferson De Jefferson Bijbel Thomas Jefferson Vertaald en ingeleid door: Sadije Bunjaku & Thomas Heij Inhoud Inleiding 1. De geheime Bijbel van Thomas Jefferson 2. De filosofische president Het leven van Thomas

Nadere informatie

Ted van Lieshout Floor van de Ven, H3G, Uitgeveri Plaats Jaar uitgave en druk Aantal bladzijdes Genre Inhoudsopgave Samenvatting

Ted van Lieshout Floor van de Ven, H3G, Uitgeveri Plaats Jaar uitgave en druk Aantal bladzijdes Genre Inhoudsopgave Samenvatting Boekverslag door F. 1662 woorden 8 juni 2016 7 7 keer beoordeeld Auteur Ted van Lieshout Genre Psychologische roman, Jeugdboek Eerste uitgave 1996 Vak Nederlands Gebr. Ted van Lieshout Floor van de Ven,

Nadere informatie

Mondeling se4. Lise Visschedijk 4G2

Mondeling se4. Lise Visschedijk 4G2 Mondeling se4 Lise Visschedijk 4G2 15 februari 2019 Underdog Elfie Tromp Het achterhuis Anne Frank In transit Margaretha van Andel De liefdesbrieven van Abelard & Lily Laura Creedle Love, Simon- Becky

Nadere informatie

Boekverslag Nederlands De held door Jessica Durlacher

Boekverslag Nederlands De held door Jessica Durlacher Boekverslag Nederlands De held door Jessica Durlacher Boekverslag door T. 1011 woorden 18 januari 2017 5,5 8 keer beoordeeld Auteur Genre Jessica Durlacher Psychologische roman, Eerste uitgave 2010 Oorlogsroman

Nadere informatie

3 minuten: Geef een samenvatting van het verhaal. 3 minuten: Wat is jouw mening over. Onderbouw je mening.

3 minuten: Geef een samenvatting van het verhaal. 3 minuten: Wat is jouw mening over. Onderbouw je mening. Geef een samenvatting van het verhaal. Geef een samenvatting van het verhaal. Geef een samenvatting van het verhaal. Vertel alles wat je weet over de hoofdpersoon. Vertel alles wat je weet over de hoofdpersoon.

Nadere informatie

» Het talent « Tessa Leuwsha. » Fansi s stilte «Atlas Contact, pagina 34, Het Financieele Dagblad

» Het talent « Tessa Leuwsha. » Fansi s stilte «Atlas Contact, pagina 34, Het Financieele Dagblad Ze wonen of zijn opgegroeid in Nederland, maar Suriname is nooit ver weg. Het talent, de bestsellerschrijver en de grande dame: bij deze Surinaams-Nederlandse schrijvers speelt de zoektocht naar hun wortels

Nadere informatie

http://www.trouw.nl/cultuur/boeken/

http://www.trouw.nl/cultuur/boeken/ - Trouw 1 van 7 16/03/2009 09:26 16 maart 2009 We hebben niks meer met elkaar Een indrukwekkende rij intellectuelen sombert in een handvol boeken over onze samenleving. Volgens Willem Breedveld biedt de

Nadere informatie

Samenvatting Nederlands Kroniek van een aangekondigde dood

Samenvatting Nederlands Kroniek van een aangekondigde dood Samenvatting Nederlands Kroniek van een aangekondigde dood Samenvatting door L. 1049 woorden 15 februari 2016 6,7 9 keer beoordeeld Vak Nederlands Bespreking van een roman Auteur: Gabriel García Márquez

Nadere informatie

Ds. Arjan van Groos ( ) Tekst: 1 Johannes 4, 12 en zondag 21b Ochtenddienst H. Avondmaal. Broeders en zusters,

Ds. Arjan van Groos ( ) Tekst: 1 Johannes 4, 12 en zondag 21b Ochtenddienst H. Avondmaal. Broeders en zusters, Ds. Arjan van Groos (1962-2014) Tekst: 1 Johannes 4, 12 en zondag 21b Ochtenddienst H. Avondmaal Broeders en zusters, 1. Votum 2. Zegengroet 3. Zingen: Gezang 131 : 1, 2 en 4 4. Lezing van de wet 5. Zingen:

Nadere informatie

Boekvergelijking. lessenserie

Boekvergelijking. lessenserie Boekvergelijking lessenserie Les 1 - introductie Uitleg periode C met handelingsdelen Niveau bepalen Boek uitzoeken Uitleg periode C Twee boeken lezen Boeken met elkaar vergelijken op een onderdeel uit

Nadere informatie

inleiding 4 verantwoording 7 leven en werk van nicolaas beets 8 titel en pseudoniem 14

inleiding 4 verantwoording 7 leven en werk van nicolaas beets 8 titel en pseudoniem 14 h inhoud g inleiding 4 verantwoording 7 leven en werk van nicolaas beets 8 titel en pseudoniem 14 thema s en motieven 16 Vaste gewoonten 16 Interieur en kleding 17 Conversatie 19 Humor 20 Sociale controle

Nadere informatie

LES 8. Toen Jezus dorst kreeg. Sabbat

LES 8. Toen Jezus dorst kreeg. Sabbat Toen Jezus dorst kreeg Sabbat Doe Lees Johannes 4. 54 Had je ooit geen water meer om te drinken? Of heb je ooit hele erge dorst gehad? Dit verhaal gaat over hele erge dorst hebben. Water willen drinken.

Nadere informatie

Boekverslag Duits Die Leiden des jungen Werthers

Boekverslag Duits Die Leiden des jungen Werthers Boekverslag Duits Die Leiden des jungen Werthers door Johann Wolfgang von Goethe Boekverslag door een scholier 2694 woorden 9 mei 2000 6,9 161 keer beoordeeld Auteur Johann Wolfgang von Goethe Eerste uitgave

Nadere informatie

Opdracht behorend bij les Schrijf een goede betogende brief bij geschiedenis

Opdracht behorend bij les Schrijf een goede betogende brief bij geschiedenis Opdracht behorend bij les Schrijf een goede betogende brief bij geschiedenis Werk in tweetallen. Hieronder staan steeds drie fragmenten uit de inleiding, het middenstuk en het slot van betogende brieven

Nadere informatie

Boekverslag Nederlands Ik en mijn speelman door Aart van der Leeuw

Boekverslag Nederlands Ik en mijn speelman door Aart van der Leeuw Boekverslag Nederlands Ik en mijn speelman door Aart van der Leeuw Boekverslag door een scholier 1705 woorden 29 juli 2006 6,2 13 keer beoordeeld Auteur Genre Aart van der Leeuw Liefdesroman Eerste uitgave

Nadere informatie

In het licht van de. volle maan PUBLISHING HOUSE

In het licht van de. volle maan PUBLISHING HOUSE In het licht van de volle maan MORYA Geert Crevits MAYIL PUBLISHING HOUSE Voorwoord De twaalf teksten in dit boekje en op de cd zijn ontstaan op een bijzondere manier; niet vanuit het denken van een schrijver,

Nadere informatie

Boekverslag Nederlands Red ons, Maria Montanelli

Boekverslag Nederlands Red ons, Maria Montanelli Boekverslag Nederlands Red ons, Maria Montanelli door Herman Koch Boekverslag door een scholier 1509 woorden 13 januari 2002 6,9 484 keer beoordeeld Auteur Genre Herman Koch Psychologische roman Eerste

Nadere informatie

Het meisje in mijn hoofd. Naam: Emma Oude Weernink Klas: 3T2 Docent: Mevrouw Scholten

Het meisje in mijn hoofd. Naam: Emma Oude Weernink Klas: 3T2 Docent: Mevrouw Scholten Het meisje in mijn hoofd. Naam: Emma Oude Weernink Klas: 3T2 Docent: Mevrouw Scholten Inhoudsopgave: Zakelijke gegevens Samenvatting van het boek Over de auteur Over het boek Leeservaringen Onderwerp Gebeurtenissen

Nadere informatie

Samenvatting Dautzenberg H8

Samenvatting Dautzenberg H8 Samenvatting Dautzenberg H8 Paragraaf 56 Elk boek kun je in drieën verdelen: voorwerk, eigenlijke tekst, nawerk. Onder voorwerk verstaan we alles wat voorafgaat aan het eerste hoofdstuk: omslag, titel,

Nadere informatie

Boekverslag Nederlands Lieve leugens door Brigitte van Aken

Boekverslag Nederlands Lieve leugens door Brigitte van Aken Boekverslag Nederlands Lieve leugens door Brigitte van Aken Boekverslag door een scholier 2103 woorden 26 maart 2008 6 152 keer beoordeeld Auteur Genre Brigitte van Aken Jeugdboek Eerste uitgave 2007 Vak

Nadere informatie

Jouw superrelatie start nu!

Jouw superrelatie start nu! Jouw superrelatie start nu! Inleiding Herinner jij je je eerste liefde nog? Was je ook zo ontzettend verliefd? Je kon aan niets anders meer denken. Je hoofd en hart stroomden helemaal over. Je had de meest

Nadere informatie

Handelingen 19:1-12 & 28: maart 2018 Vrijmoedig door de Geest

Handelingen 19:1-12 & 28: maart 2018 Vrijmoedig door de Geest Preek Gemeente van Christus, Welke bril heb je op? Dat is de vraag waar het vanmorgen over gaat. Met welke ogen kijk je zelf naar deze wereld, naar de mensen om je heen? En wat geef je je kinderen daarin

Nadere informatie

Identiteitsdocument Met de Bijbel op weg de wereld in

Identiteitsdocument Met de Bijbel op weg de wereld in Identiteitsdocument Met de Bijbel op weg de wereld in 1. We willen gereformeerd zijn 2. We geloven in genade 3. We zijn samen op reis Gereformeerd onderwijs voor christenen Met de Bijbel op weg de wereld

Nadere informatie

AUGUSTUS. ergens op de vlakte. naverwerking lesmap voor leraren

AUGUSTUS. ergens op de vlakte. naverwerking lesmap voor leraren AUGUSTUS ergens op de vlakte naverwerking lesmap voor leraren !! OPGELET!! Wij gaan er bij Publiekswerking steeds van uit dat er geen vaststaande antwoorden zijn op onderstaande vragen. De associaties

Nadere informatie

9 mei 1986: Frans Kellendonks roman Mystiek lichaam verschijnt. De literatuuropvatting van de Revisor-auteurs

9 mei 1986: Frans Kellendonks roman Mystiek lichaam verschijnt. De literatuuropvatting van de Revisor-auteurs 9 mei 1986: Frans Kellendonks roman Mystiek lichaam verschijnt. De literatuuropvatting van de Revisor-auteurs Sipko Melissen bron Sipko Melissen, 9 mei 1986: Frans Kellendonks roman Mystiek lichaam verschijnt.

Nadere informatie

Boekverslag Nederlands Raak me dan, als je kan

Boekverslag Nederlands Raak me dan, als je kan Boekverslag Nederlands Raak me dan, als je kan door Siska Goeminne Boekverslag door S. 1232 woorden 19 februari 2016 7,4 10 keer beoordeeld Auteur Siska Goeminne Eerste uitgave 2012 Vak Methode Nederlands

Nadere informatie

Boekverslag Nederlands De onverbiddelijke tijd door Jan Wolkers

Boekverslag Nederlands De onverbiddelijke tijd door Jan Wolkers Boekverslag Nederlands De onverbiddelijke tijd door Jan Wolkers Boekverslag door een scholier 1284 woorden 19 juni 2002 6,2 30 keer beoordeeld Auteur Genre Jan Wolkers Psychologische roman, Briefroman

Nadere informatie

6,3. Boekverslag door M woorden 9 maart keer beoordeeld

6,3. Boekverslag door M woorden 9 maart keer beoordeeld Boekverslag door M. 1754 woorden 9 maart 2013 6,3 137 keer beoordeeld Auteur Mel Wallis de Vries Genre Jeugdboek, Thriller & Detective Eerste uitgave 2011 Vak Nederlands Titel: Verstrikt Schrijver: Mel

Nadere informatie

1. De liefde levend houden na de bruiloft Liefdestaal een: Positieve woorden Liefdestaal twee: Tijd en aandacht 20

1. De liefde levend houden na de bruiloft Liefdestaal een: Positieve woorden Liefdestaal twee: Tijd en aandacht 20 Inhoud 1. De liefde levend houden na de bruiloft 4 2. Liefdestaal een: Positieve woorden 12 3. Liefdestaal twee: Tijd en aandacht 20 4. Liefdestaal drie: Cadeaus 28 5. Liefdestaal vier: Dienstbaarheid

Nadere informatie

Volle maan inspiraties PUBLISHING HOUSE

Volle maan inspiraties PUBLISHING HOUSE Volle maan inspiraties Morya Geert Crevits MAYIL PUBLISHING HOUSE Voorwoord Twaalf teksten vind je in dit boekje, en het zijn sterke boodschappen van vernieuwing en herbronning. Al zullen sommige zinnen

Nadere informatie

Vertel eens - aanpak van Aidan Chambers

Vertel eens - aanpak van Aidan Chambers Vertel eens - aanpak van Aidan Chambers bijlage 6 2 Theorie Aidan Chambers wil met de Vertel eens-aanpak kinderen helpen goed te praten over wat zij hebben gelezen en goed naar elkaar te leren luisteren.

Nadere informatie

Samenvatting Filosofie Emoties

Samenvatting Filosofie Emoties Samenvatting Filosofie Emoties Samenvatting door een scholier 1030 woorden 28 mei 2013 3,2 2 keer beoordeeld Vak Methode Filosofie Cogito Filosofie samenvatting Emoties (theorie en primaire teksten) THEORIE

Nadere informatie

Boekverslag Nederlands De passievrucht door Karel Glastra van Loon

Boekverslag Nederlands De passievrucht door Karel Glastra van Loon Boekverslag Nederlands De passievrucht door Karel Glastra van Loon Boekverslag door F. 1442 woorden 25 mei 2016 2,5 6 keer beoordeeld Auteur Genre Karel Glastra van Loon Psychologische roman Eerste uitgave

Nadere informatie

K CU V NST F -PS C I TAT E N K u n s t e n a a r s V e r e n i g i n g F l e v o l a n d

K CU V NST F -PS C I TAT E N K u n s t e n a a r s V e r e n i g i n g F l e v o l a n d C U N S T - P S CITATEN K u n s t e n a a r s V e r e n i g i n g F l e v o l a n d CUNST - PS Citaten Kunstenaars In de zomerperiode hebben de meeste mensen wat meer tijd, wat meer ruimte in de agenda

Nadere informatie

Wat is? filosofie? Wat is. en kwaad. Hoofdstu

Wat is? filosofie? Wat is. en kwaad. Hoofdstu Wat is filosofie? Hoofdstuk 1 1 filosoferen: doordenken! 5 e vragen 6 2 gewone vragen en filosof isch 9 3 aanleidingen om te filosoferen 12? eren 4 waarom filosof 5 samen filosoferen 14 17 6 filosof ie

Nadere informatie

Ik ben hier, nu! De wereld is mijn canvas en ik beschilder het met bloed!

Ik ben hier, nu! De wereld is mijn canvas en ik beschilder het met bloed! Ik ben hier, nu! De wereld is mijn canvas en ik beschilder het met bloed! Deze enkele zin, hoewel abstract, symboliseert voor mij het hele boek Cardan dat Marten Blom heeft geschreven. Er zijn meerdere

Nadere informatie

Boekverslag Nederlands La place de la bastille door Leon de Winter

Boekverslag Nederlands La place de la bastille door Leon de Winter Boekverslag Nederlands La place de la bastille door Leon de Winter Boekverslag door een scholier 1671 woorden 14 januari 2002 6,9 81 keer beoordeeld Auteur Genre Leon de Winter Psychologische roman Eerste

Nadere informatie

Interview Alexander Fehling over Im Labyrinth des Schweigens

Interview Alexander Fehling over Im Labyrinth des Schweigens Interview Alexander Fehling over Im Labyrinth des Schweigens Geplaatst: 27 april om 12:00 door Elise van Dam Tags: Alexander FehlingIm Labyrinth des SchweigensInterview 0 Bekijk meer foto's Zat hij in

Nadere informatie

Boekverslag door C woorden 27 mei keer beoordeeld. Psychologische roman Eerste uitgave 1975 Nederlands. Boek: Twee Vrouwen

Boekverslag door C woorden 27 mei keer beoordeeld. Psychologische roman Eerste uitgave 1975 Nederlands. Boek: Twee Vrouwen Boekverslag door C. 1393 woorden 27 mei 2016 0 keer beoordeeld Auteur Harry Mulisch Genre Psychologische roman Eerste uitgave 1975 Vak Nederlands 2. structuurvragen Titelbeschrijving: Boek: Twee Vrouwen

Nadere informatie

Inhoud. Inleiding... 6 Test: ben jij hooggevoelig? Tips van meisjes en jongens... 16

Inhoud. Inleiding... 6 Test: ben jij hooggevoelig? Tips van meisjes en jongens... 16 Inhoud Inhoud... 6 Test: ben jij hooggevoelig?.... 10 Tips van meisjes en jongens... 16 Positief beeld van een hooggevoelig iemand... 21 De negatieve kant van hooggevoeligheid... 25 Aanvaard je gevoeligheid...

Nadere informatie

Samenvatting Literatuurkunde Cursus 1 Literatuur en lezer

Samenvatting Literatuurkunde Cursus 1 Literatuur en lezer Samenvatting Literatuurkunde Cursus 1 Literatuur en lezer Samenvatting door M. 1143 woorden 24 januari 2016 9 21 keer beoordeeld Vak Methode Literatuurkunde Laagland Nederlands literatuur cursus 1 1 Lezers

Nadere informatie

Boekverslag Nederlands La place de la bastille door Leon de Winter

Boekverslag Nederlands La place de la bastille door Leon de Winter Boekverslag Nederlands La place de la bastille door Leon de Winter Boekverslag door een scholier 1729 woorden 27 juni 2006 7 11 keer beoordeeld Auteur Genre Leon de Winter Psychologische roman Eerste uitgave

Nadere informatie

Gemeente van onze Heer Jezus Christus, lieve mensen,

Gemeente van onze Heer Jezus Christus, lieve mensen, Zondag 2 november 2014 * Gedachtenis van de overledenen Kogerkerk * Preek Spreuken 9. 1 18 / Matteüs 25, 1-13 Gemeente van onze Heer Jezus Christus, lieve mensen, Vandaag een prachtige en poëtische tekst

Nadere informatie

Systemisch perspectief

Systemisch perspectief Systemisch perspectief Elk mens is deel van een systeem: gezin, familie, vrienden, werk, maatschappij. Ook de mensen die er niet meer zijn, hebben hierin hun plek. In ons thuisgezin vinden we de oorsprong

Nadere informatie

5.6. Boekverslag door een scholier 2834 woorden 2 maart keer beoordeeld. Virginia Andrews Thriller & Detective Eerste uitgave 1998

5.6. Boekverslag door een scholier 2834 woorden 2 maart keer beoordeeld. Virginia Andrews Thriller & Detective Eerste uitgave 1998 Boekverslag door een scholier 2834 woorden 2 maart 2007 5.6 12 keer beoordeeld Auteur Genre Virginia Andrews Thriller & Detective Eerste uitgave 1998 Vak Engels Mening, Onderwerp: Het onderwerp van het

Nadere informatie

Gemeente van onze Heer Jezus Christus, lieve mensen,

Gemeente van onze Heer Jezus Christus, lieve mensen, Gemeente van onze Heer Jezus Christus, lieve mensen, Vandaag beginnen we aan iets nieuws. Een nieuwe kerkenraad, een andere structuur, een andere organisatie. Kleiner en vooralsnog zonder voorzitter. Dat

Nadere informatie

Niets meer moeten. Voorwoord

Niets meer moeten. Voorwoord Voorwoord In mijn praktijk krijg ik veel cliënten die onnodig tegen mentale problemen zijn aangelopen. Zij hebben problemen als burnout, lichte depressie, relatieproblemen, laag zelfbeeld, besluiteloosheid,

Nadere informatie

Ds. Arjan van Groos ( ) Tekst: Johannes 1, 1 Middagdienst

Ds. Arjan van Groos ( ) Tekst: Johannes 1, 1 Middagdienst Ds. Arjan van Groos (1962-2014) Tekst: Johannes 1, 1 Middagdienst Broeders en zusters, we zullen vanmiddag luisteren naar hoe het Woord, onze Here Jezus Christus, in de prediking tot ons komt. Daarom zullen

Nadere informatie

technisch verslag literatuur

technisch verslag literatuur technisch verslag literatuur naam klas naam auteur pseudoniem? biografische gegevens boek geschreven in welk jaar? eerste uitgave: uitgever, jaar deze publicatie: uitgever, jaar aantal pagina's Heeft het

Nadere informatie

Boekverslag Nederlands De vierde man door Gerard Reve

Boekverslag Nederlands De vierde man door Gerard Reve Boekverslag Nederlands De vierde man door Gerard Reve Boekverslag door een scholier 1538 woorden 11 juli 2001 6,5 10 keer beoordeeld Auteur Genre Gerard Reve Psychologische roman, Thriller & Eerste uitgave

Nadere informatie

1DAG. Gezag: een vies woord. Om bekend te worden met wijsheid en vermaning.

1DAG. Gezag: een vies woord. Om bekend te worden met wijsheid en vermaning. 1DAG Gezag: een vies woord Om bekend te worden met wijsheid en vermaning. Spreuken 1:2a Zelf doen! Kleine kinderen roepen het al. Mannen houden er over het algemeen niet van onder het gezag van anderen

Nadere informatie

Boekverslag Nederlands Beemdgras door Judith Herzberg

Boekverslag Nederlands Beemdgras door Judith Herzberg Boekverslag Nederlands Beemdgras door Judith Herzberg Boekverslag door een scholier 1204 woorden 11 januari 2005 5,2 21 keer beoordeeld Auteur Genre Judith Herzberg Poëzie Eerste uitgave 1968 Vak Nederlands

Nadere informatie

Oriëntatie 1. Hieronder zie je de voorkant van de originele uitgave (1) en die van de lijsteruitgave (2) (afbeelding zie bijlage).

Oriëntatie 1. Hieronder zie je de voorkant van de originele uitgave (1) en die van de lijsteruitgave (2) (afbeelding zie bijlage). Boekverslag door M. 1448 woorden 20 november 2014 5,9 54 keer beoordeeld Auteur Lydia Rood Genre Jeugdboek Eerste uitgave 2011 Vak Nederlands Party! Lydia Rood Verwerkingsopdrachten Oriëntatie 1. Hieronder

Nadere informatie

Boekverslag Nederlands Ohi, hoho, bang, bang of Het lied van de vrijheid door Remco Campert

Boekverslag Nederlands Ohi, hoho, bang, bang of Het lied van de vrijheid door Remco Campert Boekverslag Nederlands Ohi, hoho, bang, bang of Het lied van de vrijheid door Remco Campert Boekverslag door een scholier 1028 woorden 22 januari 2002 4,6 25 keer beoordeeld Auteur Genre Remco Campert

Nadere informatie

Johannes 4:1-26. Daarop zei de vrouw: Nu begrijp ik, heer, dat u een profeet bent!

Johannes 4:1-26. Daarop zei de vrouw: Nu begrijp ik, heer, dat u een profeet bent! Johannes 4:28-29 28 De vrouw liet haar kruik staan, ging terug naar de stad en zei tegen de mensen daar: 29 Kom mee, er is iemand die alles van mij weet. Zou dat niet de messias zijn? Johannes 4:1-26 1

Nadere informatie

GODSBEELDEN BIJBELSTUDIE VGSU BLOK

GODSBEELDEN BIJBELSTUDIE VGSU BLOK GODSBEELDEN BIJBELSTUDIE VGSU BLOK 4 2010-2011 INHOUD Inleiding... 5 Avond 1... 7 Avond 2... 8 Avond 3... 9 Avond 4... 10 3 4 INLEIDING Een relatie hebben met iemand is een abstract begrip, maar toch

Nadere informatie

Samenvatting Nederlands Module 1 t/m 3

Samenvatting Nederlands Module 1 t/m 3 Samenvatting Nederlands Module 1 t/m 3 Samenvatting door een scholier 1502 woorden 16 december 2010 6 8 keer beoordeeld Vak Methode Nederlands Laagland Module 1 Motivaties Verschillende motivaties waardoor

Nadere informatie

Boekverslag Nederlands De erfenis door Connie Palmen

Boekverslag Nederlands De erfenis door Connie Palmen Boekverslag Nederlands De erfenis door Connie Palmen Boekverslag door een scholier 2617 woorden 30 januari 2003 6,2 47 keer beoordeeld Auteur Genre Connie Palmen Biografie, Novelle Eerste uitgave 1999

Nadere informatie

Boekverslag Nederlands Kaas door Willem Elsschot

Boekverslag Nederlands Kaas door Willem Elsschot Boekverslag Nederlands Kaas door Willem Elsschot Boekverslag door een scholier 1890 woorden 23 augustus 2003 4,4 17 keer beoordeeld Auteur Genre Willem Elsschot Roman Eerste uitgave 1933 Vak Nederlands

Nadere informatie

Boekverslag Nederlands Het gouden ei door Tim Krabb?

Boekverslag Nederlands Het gouden ei door Tim Krabb? Boekverslag Nederlands Het gouden ei door Tim Krabb? Boekverslag door een scholier 1721 woorden 28 maart 2009 5,2 9 keer beoordeeld Auteur Genre Tim Krabbé Avonturenroman, Psychologische Eerste uitgave

Nadere informatie

Gedachten zijn geen feiten

Gedachten zijn geen feiten Sessie 6 Gedachten zijn geen feiten Identificatie met je eigen gedachten Onze gedachten kunnen veel invloed hebben op onze stemming en ons gedrag. Vaak komen en gaan die gedachten vrij automatisch. Door

Nadere informatie

KEN JE BIJBEL. Een introductie in bijbel lezen

KEN JE BIJBEL. Een introductie in bijbel lezen KEN JE BIJBEL Een introductie in bijbel lezen Lezen als Volgen Mat. 22:37-40 Één van de hoofddoelen van de Bijbel is om een liefdevolle relatie met God te onderhouden Gods woord staat centraal in het leven

Nadere informatie

4,9. Boekverslag door een scholier 1818 woorden 22 april keer beoordeeld. Joost Zwagerman. Eerste uitgave 1998 Nederlands

4,9. Boekverslag door een scholier 1818 woorden 22 april keer beoordeeld. Joost Zwagerman. Eerste uitgave 1998 Nederlands Boekverslag door een scholier 1818 woorden 22 april 2003 4,9 23 keer beoordeeld Auteur Genre Joost Zwagerman Kort verhaal Eerste uitgave 1998 Vak Nederlands 1.1 Gegevens: Schrijver: Joost zwagerman Titel:

Nadere informatie

Boekverslag Nederlands Twee vrouwen door Harry Mulisch

Boekverslag Nederlands Twee vrouwen door Harry Mulisch Boekverslag Nederlands Twee vrouwen door Harry Mulisch Boekverslag door Nina 2048 woorden 9 april 2016 8,2 3 keer beoordeeld Auteur Genre Harry Mulisch Psychologische roman Eerste uitgave 1975 Vak Methode

Nadere informatie

Presentatie Cor Rook d.d. 7 juni 2016 in de Josefkerk te Zwolle, zelf voor 12 tot 15 uur per week werkzaam als fondsenwerver voor goede doelen,

Presentatie Cor Rook d.d. 7 juni 2016 in de Josefkerk te Zwolle, zelf voor 12 tot 15 uur per week werkzaam als fondsenwerver voor goede doelen, Presentatie Cor Rook d.d. 7 juni 2016 in de Josefkerk te Zwolle, zelf voor 12 tot 15 uur per week werkzaam als fondsenwerver voor goede doelen, over fondsenwerving (Bron The Spirituality Of Fundraising

Nadere informatie

Arrangement 1 De Luisterthermometer

Arrangement 1 De Luisterthermometer Arrangement 1 De Luisterthermometer DEEL 1 De manager Naam: Organisatie: Datum: Luisterprincipe 1 Luisteren begint met luisteren naar jezelf 1.1 Inventariseren van stemmen Vertel eens van een situatie

Nadere informatie

Ik besloot te verder te gaan en de zeven stappen naar het geluk eerst helemaal af te maken. We hadden al:

Ik besloot te verder te gaan en de zeven stappen naar het geluk eerst helemaal af te maken. We hadden al: Niet meer overgeven Vaak is de eerste zin die de klant uitspreekt een aanwijzing voor de hulpvraag. Paula zat nog maar net toen ze zei: ik ben bang om over te geven. Voor deze angst is een mooie naam:

Nadere informatie

Opdracht Levensbeschouwing Doodstraf

Opdracht Levensbeschouwing Doodstraf Opdracht Levensbeschouwing Doodstraf Opdracht door een scholier 1930 woorden 14 maart 2003 6,2 18 keer beoordeeld Vak Levensbeschouwing 0. Geef een korte argumentatie waarom jij tegen of voor de doodstraf

Nadere informatie

6,9. Boekverslag door Een scholier 1690 woorden 10 december keer beoordeeld. Charles Dickens Novelle, Fantasy & SF Eerste uitgave 1843

6,9. Boekverslag door Een scholier 1690 woorden 10 december keer beoordeeld. Charles Dickens Novelle, Fantasy & SF Eerste uitgave 1843 Boekverslag door Een scholier 1690 woorden 10 december 2002 6,9 340 keer beoordeeld Auteur Genre Charles Dickens Novelle, Fantasy & SF Eerste uitgave 1843 Vak Engels Algemeen: Titel: A Christmas Carol

Nadere informatie

Ananias & Saffira. Het leven van de eerste christengemeente, openbaarde en meewerkte, ja, daar kunnen wij naar verlangen.

Ananias & Saffira. Het leven van de eerste christengemeente, openbaarde en meewerkte, ja, daar kunnen wij naar verlangen. - 1 - Ananias & Saffira Het leven van de eerste christengemeente, zoals God zich daar openbaarde en meewerkte, ja, daar kunnen wij naar verlangen. Maar het waren niet enkel genezingen die onder hen plaats

Nadere informatie

Les 1 voor 6 april 2019

Les 1 voor 6 april 2019 Les 1 voor 6 april 2019 Voor alles is er een vastgestelde tijd (Prediker 3:1) God schiep de tijd en de ritmes die het leven op aarde regeren (planten, dieren en mensen). Die ritmes zijn voor iedereen hetzelfde,

Nadere informatie

Op het eerste gezicht lijkt dit toch een oneerlijk verhaal en een onbegrijpelijk verhaal.

Op het eerste gezicht lijkt dit toch een oneerlijk verhaal en een onbegrijpelijk verhaal. Zondag 12 oktober 2014 bij Genesis 16 God ziet Hagar Wij mensen kijken nogal veel. Hoe kijkt u naar mensen? Wanneer u iemand voor het eerst ontmoet? Uit onderzoek is gebleken dat de meeste sollicitaties

Nadere informatie

Compassie leven. 52 wekelijkse inspiraties vanuit Geweldloze Communicatie. PuddleDancer Press Samengesteld door Monie Doodeman

Compassie leven. 52 wekelijkse inspiraties vanuit Geweldloze Communicatie. PuddleDancer Press Samengesteld door Monie Doodeman Compassie leven 52 wekelijkse inspiraties vanuit Geweldloze Communicatie PuddleDancer Press Samengesteld door Monie Doodeman Inhoudsopgave Voorwoord Wekelijkse inspiraties 01 Geweld in de taal? Wie, ik?

Nadere informatie

Liturgie zondagmorgen 8 januari 2017 Jeugddienst 12-

Liturgie zondagmorgen 8 januari 2017 Jeugddienst 12- Liturgie zondagmorgen 8 januari 2017 Jeugddienst 12- Voorganger: ds W.G. Teeuwissen Samen in de naam van Jezus 1 Samen in de naam van Jezus heffen wij een loflied aan, want de Geest spreekt alle talen

Nadere informatie

KEN JE BIJBEL. Een introductie in bijbel lezen

KEN JE BIJBEL. Een introductie in bijbel lezen KEN JE BIJBEL Een introductie in bijbel lezen Lezen als Volgen Mat. 22:37-40 Één van de hoofddoelen van de Bijbel is om een liefdevolle relatie met God te onderhouden Gods woord staat centraal in het leven

Nadere informatie

Martinus Nijhoff. en het modernisme

Martinus Nijhoff. en het modernisme Martinus Nijhoff en het modernisme Overzicht 1. Modernisme 2. Nijhoff vs. PvO 3. Nijhoffs poëzie 4. Vorm vs. vent 1. Modernisme James Joyce Virginia Woolf T.S. Eliot Marcel Proust André Gide Thomas Mann

Nadere informatie

Latijn en Grieks in de 21ste eeuw

Latijn en Grieks in de 21ste eeuw Latijn en Grieks in de 21ste eeuw Kiezen voor Latijn en/of Grieks? Als leerling in het laatste jaar van de basisschool sta jij voor een belangrijke keuze. Welke studierichting moet je gaan volgen in het

Nadere informatie

Ef. 4, 1-6 preek NGKE -HA

Ef. 4, 1-6 preek NGKE -HA Ef. 4, 1-6 preek NGKE -HA- 28-8-2016 Heel houden Deze vaas is een erfstuk. Ik vind hem niet direct mooi, maar hij zou best wel eens heel wat waard kunnen zijn. De vaas staat een beetje gevaarlijk bij ons

Nadere informatie

Common European Framework of Reference (CEFR)

Common European Framework of Reference (CEFR) Common European Framework of Reference (CEFR) Niveaus van taalvaardigheid volgens de Raad van Europa De doelstellingen van de algemene taaltrainingen omschrijven we volgens het Europese gemeenschappelijke

Nadere informatie

Boekverslag Nederlands De naam van mijn vader

Boekverslag Nederlands De naam van mijn vader Boekverslag Nederlands De naam van mijn vader door Sabine van den Berg Boekverslag door een scholier 2196 woorden 19 september 2007 9,5 2 keer beoordeeld Auteur Genre Sabine van den Berg Jeugdboek Eerste

Nadere informatie

Identiteitsontwikkeling en/in het curriculum? inspiratiemiddag persoonsvorming Amersfoort, 28 september 2017

Identiteitsontwikkeling en/in het curriculum? inspiratiemiddag persoonsvorming Amersfoort, 28 september 2017 Identiteitsontwikkeling en/in het curriculum? inspiratiemiddag persoonsvorming Amersfoort, 28 september 2017 Voorstellen Alderik Visser a.visser@slo.nl Voorheen: docent geschiedenis en filosofie Nu: leerplannen

Nadere informatie

Nieuwe Nederlandse Literatuur

Nieuwe Nederlandse Literatuur Nieuwe Nederlandse Literatuur 1 / 6 2 / 6 3 / 6 Nieuwe Nederlandse Literatuur Literatuur & Romans Thrillers & Spanning Feelgood Fantasy & SF Young adult Junior Non-fictie Culinair Literatuur & Romans De

Nadere informatie

Spotlight: Joris van Leeuwen

Spotlight: Joris van Leeuwen Om bekende en onbekende schrijvers van Nederlandse bodem die in de genre spanning / fantasy druk bezig zijn en een aantal boeken hebben gepubliceerd, toch wat meer bekendheid te geven, heb ik besloten

Nadere informatie

Thomas d Ansembourg en David Van Reybrouck. Vrede kun je leren. Vertaald door Reintje Ghoos en Jan Pieter van der Sterre de bezige bij amsterdam

Thomas d Ansembourg en David Van Reybrouck. Vrede kun je leren. Vertaald door Reintje Ghoos en Jan Pieter van der Sterre de bezige bij amsterdam Thomas d Ansembourg en David Van Reybrouck Vrede kun je leren Vertaald door Reintje Ghoos en Jan Pieter van der Sterre 2017 de bezige bij amsterdam We moeten leren samenleven als broeders, of samen ten

Nadere informatie

Getallen vertellen het verhaal van het leven, deel 3

Getallen vertellen het verhaal van het leven, deel 3 09 maart 2019 Getallen vertellen het verhaal van het leven, deel 3.media De vier - de manifestatie in de vorm Text: Ursula Gerhard Image: Marion Pellikaan Naar deel 2 De cyclus van een tot drie betreft

Nadere informatie

HC zd. 42 nr. 31. dia 1

HC zd. 42 nr. 31. dia 1 HC zd. 42 nr. 31 weinig mensen zullen zeggen dat ze leven voor het geld geld maakt niet gelukkig toch zeggen we er graag achteraan: wel handig als je het hebt want waar leef ik voor? een christen mag zeggen:

Nadere informatie

Boekverslag Nederlands Zondagskind door Joris Moens

Boekverslag Nederlands Zondagskind door Joris Moens Boekverslag Nederlands Zondagskind door Joris Moens Boekverslag door een scholier 1959 woorden 3 maart 2001 7,1 11 keer beoordeeld Auteur Genre Joris Moens Roman Eerste uitgave 1995 Vak Nederlands Primaire

Nadere informatie

Hanneke van Herk. Beschrijvingsopdracht:

Hanneke van Herk. Beschrijvingsopdracht: Beschrijvingsopdracht: Motivatie: Ik heb voor dit boek gekozen, omdat dit boek in het werkboek van Laagland werd aangeraden bij deze opdracht. Ik heb ook voor dit boek gekozen, omdat ik het er wel leuk

Nadere informatie

SOEFISME IN HET DAGELIJKS LEVEN

SOEFISME IN HET DAGELIJKS LEVEN SOEFISME IN HET DAGELIJKS LEVEN Een leerling van Hazrat Inayat Khan (Een kopie van de uitgave van) The Sufi International Headquarters Publishing Society 1 Liefde ontwikkelt zich tot harmonie en uit harmonie

Nadere informatie

Toelichting op de lezing uit 1 Tessalonicenzen 4 : 13-18

Toelichting op de lezing uit 1 Tessalonicenzen 4 : 13-18 Toelichting op de lezing uit 1 Tessalonicenzen 4 : 13-18 De apostel Paulus onderhield tijdens zijn zendingsreizen per brief contact met de gemeenten die hij gesticht had. In die brieven ging hij in op

Nadere informatie

UITGANGSPUNTEN EEN MIRAKEL EN EEN 1. PROBLEMEN EN BEPERKINGEN DRIE THEMA S HET VERHAAL VAN DESMOND

UITGANGSPUNTEN EEN MIRAKEL EN EEN 1. PROBLEMEN EN BEPERKINGEN DRIE THEMA S HET VERHAAL VAN DESMOND UITGANGSPUNTEN Respect voor de vraag en het mandaat. Wat wil het kind/jongere? Weerstand is geen bruikbaar begrip. EEN MIRAKEL EN EEN TOVERSTAF OPLOSSINGSGERICHT WERKEN EN AUTISME SIG Vrijdag 6 juni 2018

Nadere informatie