Hbo-ma Human Development Schouten & Nelissen University. 24 november NVAO Toets Nieuwe Opleiding

Transcriptie

1 Hbo-ma Human Development Schouten & Nelissen University 24 november 2010 NVAO Toets Nieuwe Opleiding Paneladvies

2 Inhoud Inhoud 2 1 Samenvattend advies 3 2 Inleiding en verantwoording Werkwijze panel Opbouw paneladvies 5 3 Beschrijving van de opleiding Algemeen Profiel instelling Profiel opleiding 8 4 Beoordeling per onderwerp Doelstellingen opleiding Programma Inzet van personeel Voorzieningen Interne kwaliteitszorg Condities van continuïteit 25 5 Overzicht advies 28 Bijlage 1: Samenstelling panel 29 Bijlage 2: Programma locatiebezoek 31 Bijlage 3: Overzicht van bestudeerde documenten 32 Bijlage 4: Lijst met afkortingen 33 pagina 2

3 1 Samenvattend advies De Schouten & Nelissen University heeft op 7 september 2010 bij de Nederlands-Vlaamse Accreditatieorganisatie (NVAO) een aanvraag ingediend voor toetsing van de nieuwe opleiding hbo-master Human Development (MHD). De NVAO heeft een panel van deskundigen een beoordeling laten uitvoeren van de kwaliteit van de opleiding. De opleiding Human Development is een masteropleiding van 60 ECTS die als deeltijdse variant wordt aangeboden. Op basis van het aanvraagdossier en de bijlagen, de stukken ter inzage tijdens het locatiebezoek en de gesprekken heeft het panel een positief advies geformuleerd. Het panel beoordeelt de eindkwalificaties van de opleiding als zijnde voldoende afgestemd met het beroepenveld en als gevolg daarvan door hen gelegitimeerd dankzij de aanwezigheid van het werkveld in de programmaraad en de voortdurende afstemming met het werkveld via de vele docenten die met beide voeten in de praktijk staan. Toch adviseert het panel de opleiding om via onderzoek in het werkveld enerzijds en vergelijking met nationale en vooral internationale vergelijkbare opleidingen anderzijds, de legitimiteit van de eindkwalificaties te verhogen. Het programma voldoet aan de criteria voor een hbo-master. De vakliteratuur is aan de maat en wordt in voortdurende wisselwerking met de praktijk door de studenten verwerkt. De opleiding wordt wel geadviseerd om de gebruikte literatuur blijvend goed te bewaken. Er is een evenwichtige ontwikkeling van beroepsvaardigheden die mede de verticale samenhang bevordert. De horizontale samenhang wordt bevorderd door de vier leerlijnen. De inhoudelijk verantwoordelijken bewaken verder ook de samenhang binnen iedere module. Het panel adviseert de opleiding om de verantwoordelijkheid voor de samenhang van het programma niet enkel bij de inhoudelijk verantwoordelijken en de onderwijscommissie te leggen. De studielast is, mede door het feit dat alle studenten werken, pittig maar haalbaar, onder andere dankzij adequate studiebegeleiding. De hbo-masteropleiding Human Development wordt uitgevoerd door een gekwalificeerd docententeam en een gedreven kernteam. De samenstelling van het docententeam garandeert bovendien de link met de praktijk en de wetenschappelijke onderbouwing van de opleiding. Het feit dat studenten meer dan voldoende begeleiding krijgen bij hun opleiding bewijst een goede inzet en voldoende kwantiteit aan personeel. De opleiding kan op beide locaties gebruik maken van geschikte huisvesting en prima voorzieningen, waaronder een goede, zij het vrij klassieke digitale leeromgeving. Er is een stevige begeleidingsstructuur uitgewerkt die rekening houdt met de noden van iedere individuele student en de informatievoorzieningen zijn zeker toereikend. Het panel acht het kwaliteitszorgsysteem dat door Schouten & Nelissen wordt gehanteerd een geschikt instrument. De Schouten & Nelissen University blijkt bovendien een goed zelfevaluerend en zelfkritisch vermogen te hebben dat regelmatig tot de nodige verbeteracties leidt. Het panel heeft er vertrouwen in dat de Schouten & Nelissen University voldoende financiële, materiële en personele middelen ter beschikking stelt om de opleiding te pagina 3

4 organiseren, te huisvesten en de continueren op een kwalitatief hoogstaand niveau. Het bestuur verbindt er zich toe dat studenten die de opleiding starten deze volledig kunnen doorlopen. Het panel adviseert de NVAO om positief te besluiten ten aanzien van de kwaliteit van de nieuwe opleiding Human Development van de Schouten & Nelissen University. Den Haag, 24 november 2010 Namens het panel ter beoordeling van de toets nieuwe opleiding Human Development van de Schouten & Nelissen University, Prof. Dr. Gerjo Kok (voorzitter) Ann Van Neygen (secretaris) pagina 4

5 2 Inleiding en verantwoording 2.1 Werkwijze panel Op 7 september 2010 heeft de NVAO van Schouten & Nelissen University het verzoek ontvangen voor toetsing van de nieuwe hbo-master Human Development. De NVAO heeft voor de beoordeling van de aanvraag reeds op 20 juli 2010 een panel van deskundigen ingesteld. Het panel kende volgende samenstelling: Prof. dr. Gerjo Kok, voorzitter van het panel; Prof. dr. Filip Lievens, panellid; Mevr. Tossy de Man-Pollmann, panellid; Dhr. Jerry Snellink, student-lid. Het panel heeft voorafgaand aan het locatiebezoek het informatiedossier doorgenomen en de eerste bevindingen, samen met de vragen voor het locatiebezoek, doorgestuurd naar de procescoördinator. Op 3 november 2010 is het panel samengekomen om zijn bevindingen ten aanzien van de aanvraag te bespreken. Verder heeft het panel tijdens dat overleg de reeds geïnventariseerde vragen ten aanzien van de opleiding geordend en aangevuld. Op 4 november 2010 heeft het panel een bezoek gebracht aan de opleiding op de locatie Zaltbommel. Het panel spreekt zijn waardering uit over de goed voorbereide en hartelijke ontvangst, alsook over de constructieve gedachtewisseling met de verschillende gespreksgeledingen gedurende het locatiebezoek. Tijdens dat bezoek is gesproken met vertegenwoordigers van het bestuur, het opleidingsmanagement, de programmaraad (waaronder ook vertegenwoordigers uit het werkveld), studenten en docenten. Zie voor meer informatie bijlage 2. Programma locatiebezoek. De secretaris van het panel heeft een conceptadviesrapport opgesteld. De criteria uit het Toetsingskader nieuwe opleidingen hoger onderwijs van de NVAO d.d. 14 februari 2003 liggen ten grondslag aan dit advies. Dit rapport is gebaseerd op het informatiedossier van de opleiding, de documenten ter inzage tijdens het locatiebezoek en de informatie die tijdens het locatiebezoek is gegeven. De oordelen van het panel over deze informatie zijn in dit rapport verwerkt. In het advies zijn aan de hand van de uitkomsten per facet beargumenteerde oordelen per onderwerp gegeven. Het concept is voorgelegd aan de panelleden en hun commentaar is in de definitieve versie verwerkt. De definitieve tekst is vastgesteld op 24 november Opbouw paneladvies Kern van het voorliggend advies is hoofdstuk 4, waarin de neerslag van de feitelijke toetsing is vastgelegd. Het panel heeft de opleiding getoetst aan de hand van de zes onderwerpen en de negentien facetten uit het Toetsingskader nieuwe opleidingen. Per facet geeft het panel een korte samenvatting van de informatie die door de opleiding is aangeleverd (''), gevolgd door de visie van de panelleden op dit facet (''). De overwegingen monden uit in een conclusie, waarin het panel aangeeft of het facet in kwestie voldoende of onvoldoende is vormgegeven door de opleiding. Daarnaast geeft het pagina 5

6 panel een samenvattend oordeel per onderwerp. In hoofdstuk 5 is bovendien een schematische weergave van de beoordeling opgenomen. Hoofdstuk 4 wordt voorafgegaan door een algemene beschrijving van de opleiding en de instelling in hoofdstuk 3. Tot slot is aan het advies een aantal bijlagen toegevoegd met onder meer informatie over de samenstelling van het panel, het programma van het locatiebezoek, een overzicht van de bestudeerde documenten en een lijst met afkortingen. pagina 6

7 3 Beschrijving van de opleiding 3.1 Algemeen Land Instelling Opleiding Niveau Oriëntatie Graad Locaties Variant Sector Nederland Schouten & Nelissen University Human Development master hbo Master Human Development (MHD) Utrecht, Zaltbommel Deeltijd Gedrag en Maatschappij 3.2 Profiel instelling Het dossier biedt volgende informatie over de instelling: Schouten & Nelissen University (SNU) is sinds 2005 een zelfstandige organisatie-eenheid (business unit) van Schouten & Nelissen (SN) en Schouten & Nelissen Group (SNG). Schouten & Nelissen Group is een veelzijdige organisatie, die vanuit haar belangrijkste werkterreinen opleidingen, trainingen, coaching en organisatieadvies biedt. Schouten & Nelissen University biedt met name masteropleidingen aan voor nieuwe beroepen in de betrokken werkterreinen en wil zo bijdragen aan de professionalisering van deze beroepen. Alle opleidingen zijn postinitiële professionele masters die zich richten op studenten met meerdere jaren werkervaring. Het aanbod van SNU bestaat uit volgende opleidingen: Master Stressmanagement en Reïntegratie (start in 2001, geaccrediteerd in 2004); Master Kwaliteitsmanagament (start in 2003, geaccrediteerd in 2007); Master Conflictmanagement (start in 2006, geaccrediteerd in 2008); Master Training & Bedrijfsopleiding (start in 2005, per januari 2009 gedeeltelijk geïntegreerd in de Master Human Development); Master Coaching in Organisaties (start in 2006, per januari 2009 gedeeltelijk geïntegreerd in de Master Human Development); Master Human Development (start in 2009). En verder: Pre-master Psychologie in 7 dagen; Opleiding tot mediator; Masterclasses. De opleidingen worden verzorgd door vooraanstaande hoogleraren, universitair (hoofd)docenten, senioronderzoekers en adviseurs vanuit diverse onderzoeksinstellingen, adviesbureaus en beroepsorganisaties; daarnaast ook door senior trainers van Schouten & Nelissen Group. Behalve met de instituten binnen Schouten & Nelissen Groep werkt Schouten & Nelissen University samen met diverse Nederlandse universiteiten en onderzoeks- en adviesinstellingen. Docenten hebben naast hun vakkennis meestal ook ervaring in het beroepsveld. Die nauwe relatie met de beroepspraktijk komt ook tot uitdrukking in de eis dat (thesis)opdrachten in de opleiding bij voorkeur gerelateerd zijn aan pagina 7

8 de beroepspraktijk van de student. Zo zijn binnen Schouten & Nelissen University werken en leren sterk met elkaar verbonden. 3.3 Profiel opleiding De master Human Development is een tweejarige hbo-master die het specifieke gebied van human development in organisaties tot onderwerp heeft en zich uitstrekt over de dimensie gezond-ongezond en over de niveaus: individu, groep en organisatie. Deze master integreert aspecten die in bestaande masters gescheiden van elkaar aan bod komen en is dus uniek in het feit dat het proces van ontwikkeling van mensen binnen arbeidsorganisaties hier als één gebied wordt beschouwd. De master Human Development richt de aandacht op de interactie van de werknemer met de omgeving waarbinnen hij zijn werk verricht en de ontwikkelingsbevorderende dan wel stagnerende processen. Het centrale kennisgebied van de master Human Development bestaat uit een combinatie van toeleverende wetenschapsgebieden. Alle voor de master relevante beroepsprofielen zijn te plaatsen in de driehoek mens (menswetenschappen), HRM (personeelswetenschappen) en organisatie (organisatiekunde / bedrijfswetenschappen). Kenmerkend voor het onderwijs in deze master is dat het juist het raakvlak in het middenveld van deze driehoek betreft, gericht op de professionele ontwikkeling van de mens, in het kader van personeelsmanagement en met inachtneming van factoren uit de organisatiecontext. Het huidig kennisdomein van human development is dan ook op verschillende dimensies te ordenen, namelijk naar: gezond ongezond: deze dimensie behelst het ondersteunen van gezonde ontwikkeling zoals carrièrelijnen van high potentials, alsook de ontwikkeling met hindernissen, zoals bij terugkeer na een ziekteperiode of voorkomen van overbelasting; niveau: de drie niveaus van individu, groep/afdeling en organisatie; beroepsrol: de vier rollen die worden onderscheiden zijn: interventiedeskundige, leidinggevende, adviseur/consultant en ontwerper/innovator. Vanuit deze drie dimensies gezien, is geïntegreerde kennis van de mens en zijn ontwikkeling (in brede zin) in de context van organisaties dan ook noodzakelijk. Deze geïntegreerde kennis is de kern van deze nieuwe master Human Development die de ontwikkeling van mensen binnen organisaties centraal stelt. De master richt zich op een brede doelgroep van werkenden die een professionele rol vervullen bij de ontwikkeling van mensen binnen arbeidsorganisaties. Meer bepaald richt de master zich op de professional met minimaal enkele jaren beroepservaring die in zijn eigen beroep effectiever wil functioneren en nog meer evidence-based wil handelen, die zijn collega s wil kunnen aansturen, en/of die de rol van adviseur aan het management beter wil kunnen invullen. Deze professionals zoeken enerzijds verbreding van hun kennis over ontwikkeling van mensen en over organisaties en anderzijds verdieping in hun vakgebied. De master Human Development stelt afgestudeerden in staat om actuele wetenschappelijke inzichten te vertalen naar krachtig handelen in de praktijk. En andersom maakt de master het alumni mogelijk om door kritisch te reflecteren op het eigen handelen en het doen van praktijkgericht onderzoek bij te dragen aan de verdere ontwikkeling van wetenschappelijke inzichten. De opleiding vormt zo een schakel tussen wetenschap en beroepspraktijk. pagina 8

9 De veertien globale eindkwalificaties van de master zijn: Kennis en inzicht 1. De afgestudeerde heeft kennis van en inzicht in de belangrijkste (inter)nationale ontwikkelingen in human development en heeft een overzicht van de veelheid in theoretische benaderingen. 2. De afgestudeerde heeft kennis van organisatiekundige, veranderkundige en gedragswetenschappelijke concepten en theorieën in relatie tot human development in de context van organisaties. 3. De afgestudeerde heeft kennis van de belangrijkste theorieën op het gebied van diversiteit (zoals levensloop, sekse, etniciteit) gerelateerd aan human development in de context van organisaties. Analyse en diagnose 4. De afgestudeerde is in staat om aan de hand van theoretische modellen degelijk onderbouwde analyses en diagnoses uit te voeren in het kader van human development. Interventie 5. De afgestudeerde geeft blijk van het kunnen toepassen van algemene theorieën op het gebied van human development en aanpalende vakgebieden in specifieke contexten. 6. De afgestudeerde heeft kennis van de verschillende interventies, niveaus en methodieken op het gebied van human development en van hun onderlinge verbanden en is in staat deze zelfstandig toe te passen in de beroepspraktijk. 7. De afgestudeerde heeft kennis van belangrijke (HRM) voorwaarden voor succesvol human development en is in staat dit inzicht toe te passen op ontwikkeltrajecten in de context van werken in organisaties. Onderzoek 8. De afgestudeerde heeft kennis van de verschillende benaderingen en technieken voor kwalitatief en kwantitatief onderzoek (inclusief verwerking en statistische analyse van gegevens) op het gebied van human development en is in staat deze zelfstandig toe te passen. 9. De afgestudeerde heeft kennis van de verschillende benaderingen en technieken om effect te meten en weet deze te gebruiken ten behoeve van (door)ontwikkeling. 10. De afgestudeerde is in staat de waarde en beperkingen van onderzoek te beoordelen. Visie en oordeel 11. De afgestudeerde weet kritisch te reflecteren ten aanzien van het vakgebied human development en weet dit te vertalen in een persoonlijk oordeel over en visie op ontwikkeltrajecten in de context van werken in organisaties. 12. De afgestudeerde weet op kritische wijze met relevante bronnen (literatuur, internet, professionele fora) om te gaan en deze te benutten voor de verdere professionele ontwikkeling. Communicatie 13. De afgestudeerde heeft kennis van theorieën met betrekking tot adviseren, communiceren en beïnvloeden en is in staat om effectief zijn visie en expertise op human development in een multidisciplinaire omgeving in te brengen. 14. De afgestudeerde is in staat de resultaten (inclusief conclusies/aanbevelingen) van onderzoek zowel schriftelijk als mondeling voor relevante belanghebbenden helder en effectief over te brengen. pagina 9

10 Nieuwe opleiding voor Nederland De benaming van het vakgebied Human Development met als ondertitel in organisaties is nieuw in Nederland, maar er is bewust voor deze nieuwe vakmatige benaming gekozen. Er is bijvoorbeeld niet gekozen voor een benaming als HRM, omdat deze deels te veelomvattend is (het gaat over meer dan één ontwikkeling), maar tegelijkertijd ook te beperkt (het gaat vooral over geplande ontwikkeling). Omdat vrijwel alle bestaande termen vooral uitgaan van planmatige ontwikkeling en opleiding en niet ook van stagnatie, vastlopen, conflict, uitval, vond de opleiding het raadzaam aan het bestreken gebied een ander, neutraler label te hechten. Uiteindelijk werd gekozen voor de neutrale benaming Human Development, waarbij de toevoeging in organisaties essentieel is voor de domeinfocus van de opleiding. Nieuwe opleiding voor de instelling De opleiding hbo-master Human Development wordt sinds 2009 ingericht door de Schouten & Nelissen University. Studieomvang De masteropleiding Human Development is een 2-jarige opleiding met een omvang van 60 ECTS. pagina 10

11 4 Beoordeling per onderwerp In dit hoofdstuk toetst het panel de aanvraag aan de hand van de zes onderwerpen en negentien facetten uit het toetsingskader. Per facet is telkens de letterlijke omschrijving ervan uit het toetsingskader overgenomen. Daarna volgen eveneens per facet een summiere samenvatting van de informatie verstrekt door de instelling, en de overwegingen en het oordeel van het panel. Tot slot geeft het panel per onderwerp een samenvattend oordeel. 4.1 Doelstellingen opleiding Voor de beschrijving van de doelstellingen wordt verwezen naar het voorgaande hoofdstuk Domeinspecifieke eisen (facet 1.1) De beoogde eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij de eisen die door (buitenlandse) vakgenoten en de beroepspraktijk gesteld worden aan een opleiding in het betreffende domein (vakgebied/discipline en/of beroepspraktijk). De onderwijscommissie en de programmaraad, die bestaat uit vertegenwoordigers vanuit de wetenschap en het professionele werkveld, hebben veertien eindkwalificaties geformuleerd en goedgekeurd. In het informatiedossier wordt geen melding gemaakt van een aanvullend onderzoek in het werkveld, noch van een vergelijking met de eindkwalificaties van andere opleidingen in binnen- of buitenland. In de gesprekken met het bestuur en het opleidingsmanagement wordt aangegeven dat er noch nationaal, noch internationaal een gelijkwaardige opleiding bestaat. De opleiding is uniek in haar opzet, met name door het accent op het mens-zijn in de organisatie te leggen. Dit vraagt een ander organisatieconcept, een ander denken in de organisatie. De opleiding geeft hier het antwoord op. Ze roept het beeld op van sociale innovatie: hoe zorg je dat mensen niet afhaken, maar aanhaken. Uit de gesprekken blijkt eveneens dat de opleiding het belangrijk vindt dat de studenten echte onderzoeksvaardigheden meekrijgen die hen toelaten om toegepast onderzoek uit te voeren. Er is in de opleiding dan ook voldoende aandacht voor: oorspronkelijke bronnen kunnen vinden en raadplegen, onderzoek kunnen beoordelen en erover rapporteren, het opzetten van een eigen kwalitatief en/of kwantitatief toegepast onderzoek en alle vaardigheden die hierbij horen. Het panel is van oordeel dat de beoogde eindkwalificaties aansluiten bij de eisen die door (buitenlandse) vakgenoten worden gesteld. Het baseert dit oordeel op wat in de gesprekken met het bestuur, de programmaraad en de docenten is naar voren gekomen, alsook op het feit dat heel wat docenten in de opleiding gedeeltelijk in de beroepspraktijk staan, alsook internationale ervaring hebben. In de gesprekken komt de uniciteit van de opleiding telkens weer aan bod. Men heeft gekozen voor een ontwikkeling van mensen in organisaties als centrale focus, daar waar andere opleidingen zich eerder op het planmatige, het monodisciplinaire situeren. Het panel raadt de opleiding aan om een onderzoek te doen pagina 11

12 naar de legitimiteit van de eindkwalificaties door een bevraging in het werkveld enerzijds en een vergelijking met aanleunende nationale en internationale opleidingen anderzijds. Het panel beoordeelt het facet 1.1 Domeinspecifieke eisen als voldoende Master (facet 1.2) De beoogde eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij algemene, internationaal geaccepteerde beschrijvingen van de kwalificaties van een master. De eindkwalificaties weerspiegelen het niveau van de professionele master en sluiten eveneens aan bij de Dublin descriptoren. Het panel heeft vastgesteld dat de vooropgestelde eindkwalificaties van de opleiding aansluiten bij de algemene, internationaal geaccepteerde beschrijvingen van de kwalificaties van een hbo-master. Het panel beoordeelt het facet 1.2 Master als voldoende Oriëntatie hbo (facet 1.3) De beoogde eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij de volgende beschrijvingen van een master in hbo: De beoogde eindkwalificaties zijn mede ontleend aan de door (of in samenspraak met) het relevante beroepenveld opgestelde beroepsprofielen en/of beroepencompetenties. Een hbo-master heeft de kwalificaties voor het niveau van een zelfstandig en/of leidinggevend beroepsbeoefenaar in een beroep of spectrum van beroepen, dan wel het niveau van het functioneren in een multidisciplinaire omgeving waarvoor een hboopleiding vereist is of dienstig is. Met de master Human Development wordt beoogd zodanige kennis, inzicht en vaardigheden te bieden op het gebied van human development dat de afgestudeerde in staat is tot zelfstandige beroepsuitoefening, het inbrengen van expertise en advies in een multidisciplinaire omgeving, leidinggeven aan medebeoefenaren en het bijdragen aan de ontwikkeling van het vakgebied middels onderzoek en innovatie vanuit een eigen visie en oordeel gebaseerd op theoretische kennis ( evidence based ). Verder geeft het informatiedossier op dit punt geen aanvullende informatie. Duidelijk is alleszins dat er voor dit specifieke domein human development (nog) geen beroepsprofiel bestaat. Het panel heeft uit de agenda s en de verslagen van de programmaraad kunnen vaststellen dat de eindkwalificaties mede met de daar aanwezige leden uit het werkveld zijn besproken en vastgesteld. Zoals eerder reeds aangehaald (facet 1.1) wil het panel de opleiding motiveren om extra legitimatie te zoeken voor deze eindkwalificaties. pagina 12

13 Het panel beoordeelt het facet 1.3 Oriëntatie hbo als voldoende Samenvattend oordeel onderwerp 1 Doelstellingen opleiding De drie facetten die betrekking hebben op de doelstellingen van de opleiding vindt het panel voldoende. De beoogde eindkwalificaties sluiten aan bij de eisen van de vakgenoten en de beroepspraktijk, alsook bij de algemene, internationaal geaccepteerde beschrijvingen van de kwalificaties van een master op hbo-niveau. Het onderwerp Doelstellingen opleiding wordt daarmee als positief beoordeeld. Het panel raadt de opleiding aan extra legitimiteit te zoeken voor de geformuleerde eindkwalificaties. 4.2 Programma Voor de beschrijving van het programma wordt verwezen naar het voorgaande hoofdstuk Eisen hbo (facet 2.1) Het beoogde programma sluit aan bij de volgende criteria voor het programma van een hboopleiding Kennisontwikkeling door studenten vindt plaats via vakliteratuur, aan de beroepspraktijk ontleend studiemateriaal en via interactie met de beroepspraktijk en of (toegepast) onderzoek. Het programma heeft aantoonbare verbanden met actuele ontwikkelingen in het vakgebied/de discipline. Het programma waarborgt de ontwikkeling van beroepsvaardigheden en heeft aantoonbare verbanden met de actuele beroepspraktijk. Voor iedere module wordt de relevante literatuur weergegeven in het studieprogramma. Docenten sluiten op specifieke vragen aan met extra aanbevolen literatuur. De literatuurlijst bevat relevante, actuele wetenschappelijk verantwoorde vakliteratuur, zowel Nederlandsals Engelstalig. Studenten bereiden zich op elke collegedag voor aan de hand van de verplichte literatuur en opdrachten gericht op de eigen beroepspraktijk. De kennisontwikkeling van de studenten vindt dus plaats door de koppeling van de vakliteratuur en het bestudeerde onderzoek aan de eigen actuele beroepspraktijk. Naast de inhoudelijk verantwoordelijke per module, bewaakt ook de opleidingscommissie of de literatuur aan de maat is. Het programma garandeert een evenwichtige ontwikkeling van beroepsvaardigheden. Die opbouw verloopt van kennis en analytische beroepsvaardigheden met betrekking tot de ontwikkeling van de werknemer en diens organisatiecontext (basismodule eerste jaar), via kennis en interventievaardigheden binnen de gekozen specialisatie (specialisatiemodules eerste jaar), naar advies- en onderzoeksvaardigheden (tweede jaar). Bovendien besteden docenten tijdens de contacturen veel aandacht aan de koppeling tussen theorie en praktijk van integraal human development. Dat is mogelijk doordat vrijwel alle docenten naast hun onderwijstaak actief zijn als wetenschapper en/of adviseur, coach, trainer, mediator of opleidingsdeskundige. Daardoor zijn zij bij uitstek in staat op ieder moment verbanden te leggen tussen de beroepspraktijk en de huidige stand van de pagina 13

14 wetenschap. Dit leidt ook tot het actualiseren van de literatuur. De onderwijscommissie bewaakt de samenhang van onderwijs en literatuur in overleg met de kerndocenten. Het panel is van oordeel dat de opleiding gebruik maakt van adequate literatuur. Er zijn een aantal degelijke basiswerken die in verschillende modules van de opleiding worden gebruikt, aangevuld met nationale en internationale wetenschappelijke artikelen. Bij een paar artikelen die het panel heeft aangetroffen in de studiematerialen kan aan de relevantie en de kwaliteit worden getwijfeld. Daarom zou het panel de inhoudsverantwoordelijken en de opleidingscommissie adviseren hier nog nauwer op toe te zien dan reeds het geval is. In de gesprekken, zowel met de docenten als met de studenten, wordt voldoende geïllustreerd dat er heel wat beroepsvaardigheden aan bod komen in de opleiding die bovendien met diverse werkvormen worden getraind. De werksituatie van de student is hierbij in de meeste gevallen het vertrekpunt, waardoor meteen ook het verband wordt gelegd met de actuele ontwikkelingen in de beroepspraktijk. Het panel stelt in de gesprekken vast dat vaardigheidstraining in deze opleiding als het ware een vanzelfsprekendheid is, waardoor dit soms te weinig geëxpliciteerd wordt in de studiehandleidingen. Het panel beoordeelt het facet 2.1 Eisen hbo als voldoende Relatie tussen doelstelling en programma (facet 2.2) Het beoogde programma, het didactisch concept, de werkvormen en de wijze van toetsing weerspiegelen de te bereiken eindkwalificaties van de opleiding. De te bereiken eindkwalificaties zijn aantoonbaar vertaald in leerdoelen van (onderdelen van) het beoogde programma. In het informatiedossier wordt een matrix aangereikt van de relatie tussen de eindkwalificaties en de verschillende programmaonderdelen. Uit dit schema blijkt dat alle eindkwalificaties aan bod komen en kunnen worden bereikt door de modules uit het vaste programma. De student kan daarnaast, door zijn keuze uit de specialisatiemodules, extra aandacht besteden aan de eindkwalificaties van zijn keuze. In het studieprogramma , dat als bijlage bij het informatiedossier is gevoegd, worden per module de doelstellingen, eindkwalificaties, leerdoelen, inhoud, literatuur, docenten en bijhorende toetsvormen geconcretiseerd. In de didactische opbouw van het programma worden vier leerlijnen onderscheiden. De eerste is de conceptuele leerlijn waarin de student zijn kennisbestand opbouwt. Elke module draagt bij aan deze leerlijn. De tweede betreft de vaardigheidsleerlijn waarin studenten hun professionele, interpersoonlijke en kritisch-analytische vaardigheden verdiepen. Ten derde is er de reflectieve leerlijn waarin studenten leren reflecteren op hun professionele handelen en dit handelen vervolgens vanuit deze reflectie verbeteren en (wetenschappelijk) onderbouwen. Studenten worden geholpen bij het starten van een intervisietraject en hebben bij diverse tentamenvormen de mogelijkheid om hun eigen ontwikkeling te belichten. De vierde en laatste is de integrale leerlijn waarin studenten aan de hand van de werk- en examenvormen handelend over een eigen casus en een kwantitatief of kwalitatief pagina 14

15 thesisonderzoek laten zien dat ze de gaandeweg verworven kennis en vaardigheden kunnen toepassen op een complex vraagstuk uit het (eigen) werkveld. De wijze waarop iedere module wordt getoetst, is weergegeven in het studieprogramma. Er wordt opvallend veel gebruik gemaakt van de paper als toetsvorm. Navraag hieromtrent tijdens de gesprekken maakt duidelijk dat een paper in de helft van de gevallen een neerslag is van een uitgewerkte case uit de eigen praktijk, een projectbeschrijving, de weergave van reflecties bij een rollenspel, etcetera. De evaluatie van de papers gebeurt aan de hand van uitgewerkte beoordelingsschema s. Docenten geven in het gesprek aan dat hier sterk op gestuurd wordt en zij iedere evaluatie erg moeten onderbouwen. Uit de studentendossiers blijkt ook dat de student regelmatig tussendoor feedback krijgt op zijn werk. De masterthesis wordt beoordeeld door een interne en een externe beoordelaar. Indien er meer dan twee punten verschil is tussen beide beoordelingen, gaat men in overleg. Het panel is van oordeel dat in de competentiematrix van de opleiding duidelijk wordt dat het voorliggende programma de student in staat stelt om de vooropgestelde eindkwalificaties te bereiken. Voor iedere module wordt aangegeven welke de te bereiken leerdoelen zijn, alsook welke werkvormen zullen gebruikt worden en hoe er zal geëvalueerd worden. Het didactisch concept met de vier leerlijnen en de gebruikte werkvormen stellen de student in staat om de eindkwalificaties te bereiken. Het panel stelt ook vast dat de evaluaties goed geregeld zijn en de kwaliteit ervan geborgd. In de studentendossiers wordt geïllustreerd dat studenten die de eindkwalificaties van de module niet bereiken, een tweede kans krijgen. Het panel beoordeelt het facet 2.2 Relatie tussen doelstelling en programma als voldoende Samenhang programma (facet 2.3) Het beoogde programma is inhoudelijk samenhangend. De inhoudelijke opbouw van het programma start met de basismodule Mens en organisatie waarin kennis over organisaties en werknemers in relatie tot ontwikkeling centraal staat. In de daarop volgende twee specialisatiemodules verschuift de aandacht naar verdieping (de student kiest voor de beide modules in één specialisatie) of verbreding (de student kiest twee modules uit verschillende specialisaties). De rest van de opleiding omvat opnieuw verplichte modules die in een bepaalde volgorde moeten worden afgelegd: de module Adviseren op beleidsniveau, Onderzoek in organisaties en Capita Selecta. De opleiding wordt afgerond met de masterthesis. De opleiding realiseert zich dat, door de inzet van veel externe docenten met een minimale aanstelling, de samenhang van het programma extra moet bewaakt worden. In het dossier worden volgende maatregelen opgesomd: De onderwijscommissie bewaakt de integrale samenhang tussen de modules binnen het programma. pagina 15

16 Voor het vaste programma en de specialisatierichtingen zijn er inhoudelijk verantwoordelijken. Deze dragen zorg voor de relatie tussen de modules binnen één specialisatierichting en zijn tijdens de uitvoering van de module regelmatig aanwezig. Zij organiseren twee keer per jaar een docentenoverleg om het programma met de kerndocenten van de specialisatie/module door te spreken, te evalueren en zo nodig door te ontwikkelen. Daarnaast heeft de inhoudelijk verantwoordelijke ook intensief bilateraal contact met de docenten die hiervoor extra uren vergoed krijgen. Bij de start van een nieuwe module of een belangrijke doorontwikkeling naar aanleiding van evaluaties, wordt een docentenoverleg georganiseerd om afstemming en samenhang te bevorderen. Door de beperking van 3 tot 4 kerndocenten per module, gecombineerd met het in meerdere modules betrekken van dezelfde docenten, wordt ook de samenhang in het programma bevorderd. Op het niveau van literatuur zijn er enkele basisboeken die bij meerdere modules ingezet worden. Daarnaast wordt bij het begin van iedere module een kick-off ingelast waarbij het kader wordt toegelicht en de module wordt gesitueerd in het geheel van de opleiding. Deze aanpak is er gekomen naar aanleiding van de evaluaties door studenten. Er is ook sprake van volgtijdelijkheid tussen bepaalde modules. Zo is de eerste module de basismodule die alle andere modules voorafgaat en het kader schetst voor de rest van de opleiding. De masterthesis kan men pas beginnen wanneer, naast de module Onderzoek in organisaties, minimaal drie modules gevolgd en bijna afgerond zijn, waaronder Mens en Organisatie. Daarnaast dient de onderzoeksopzet te zijn goedgekeurd om te kunnen starten met de uitvoering van het thesisonderzoek. Door deze volgtijdelijkheid wordt een verticale samenhang gecreëerd in het programma. De verticale samenhang wordt ook geïllustreerd door de evenwichtige ontwikkeling van beroepsvaardigheden in het programma (zie ook facet 2.1). De horizontale samenhang wordt bewaakt door de vier leerlijnen die in de didactische opbouw van het programma worden onderscheiden. Het panel is van oordeel dat de samenhang in het programma, dankzij de extra aandacht van de opleiding hiervoor, voldoende is. De opleiding realiseert zich immers dat door het werken met veel externe docenten, het bewaken van de samenhang door inhoudelijk verantwoordelijken een must is. Dat de inhoudelijk verantwoordelijken wel degelijk hun werk doen, kon het panel beluisteren bij de docenten die deze strakke aansturing misschien niet steeds aangenaam vinden, maar wel nodig. Het panel heeft bij de studenten geen kritische noten gehoord omtrent de samenhang van het programma. Voor een student die het programma volgt zoals het is voorzien, is er zeker geen probleem. Voor studenten die om de een of de andere reden een andere route volgen, is er de studiebegeleider die samen met de student een flexibel traject uitstippelt dat zowel haalbaar als samenhangend is. Studenten geven ook aan dat hun eigen werksituatie eveneens een rode draad vormt door de opleiding heen. Het panel is positief over de initiatieven van de opleiding om de samenhang te bewaken en moedigt de opleiding aan om hier verder aandacht aan te besteden. In het bijzonder daar waar de student een flexibel traject volgt, kan er een kwetsbare situatie ontstaan indien deze onvoldoende wordt bewaakt. De uitstekende studiebegeleiding waarover de studenten getuigen overtuigen het panel dat een dergelijke situatie momenteel zeker niet aan de orde is. Een ander kwetsbaar punt is het feit dat de samenhang van de opleiding momenteel zeer pagina 16

17 sterk leunt op de inhoudelijk verantwoordelijken. Het zou goed zijn mochten ook de docenten hier een actieve verantwoordelijkheid in nemen in plaats van, zoals nu het geval is, eerder passief te volgen. Ook de plaats in het programma van het aanleren van de onderzoeksvaardigheden verdient aandacht. Het panel beoordeelt het facet 2.3 Samenhang programma als voldoende Studielast (facet 2.4) Het beoogde programma is studeerbaar doordat factoren die betrekking hebben op dat programma en die de studievoortgang belemmeren zoveel mogelijk worden weggenomen. De studielast van de opleiding bedraagt in totaal 60 ECTS, verdeeld over twee jaren. Er zijn zes modules van elk 8 ECTS en het thesisonderzoek van 12 ECTS. Iedere module omvat 7 contacturen, 7 uren voorbereiding op de collegebijeenkomst en 112 uren zelfstudie. Concreet betekent dit voor de studenten een studielast van 16 uren per week. De gelijkmatige verdeling van de modules voorkomt pieken in de belasting. Schouten & Nelissen is vanaf haar oorsprong gewend om opleidingen aan te bieden voor werkende mensen. De organisatie van haar opleidingen is dan ook afgestemd op de studeerbaarheid voor deze categorie studenten. In evaluaties met studenten is studeerbaarheid steeds een belangrijk item. In het dossier worden volgende kenmerken aangehaald om de studeerbaarheid te bevorderen: Een groepsgrootte van maximaal 20 studenten waardoor voldoende persoonlijke aandacht tijdens de contacturen gegarandeerd is; Een rooster dat is afgestemd op werkenden: een vaste dag per twee weken gedurende de hele opleiding; De modulaire opbouw van het programma die toelaat om de studie flexibel in te richten en bij voorbeeld een pauze in te lassen; Het persoonlijk doelstellend gesprek met de studiebegeleider bij het begin van de opleiding waar wordt ingegaan op studievaardigheden, studiedoelen, en een update bij de start van iedere module; Ondersteuning bij de organisatie van een intervisiegroep; De digitale leeromgeving die een cruciale rol speelt in het contact tussen docenten en studenten en hen ook voorziet van alle mogelijke informatie en studiemateriaal; De standaardisatie van documenten die in alle modules terugkeren. Uit de gesprekken blijkt dat alle modules ieder jaar worden aangeboden. Indien er onvoldoende kandidaten zijn voor een specialisatiemodule dan gaat de module door als een tutorial. Concreet betekent dit dat er in plaats van zeven maar vijf bijeenkomsten zijn. Er wordt over gewaakt dat een student gedurende zijn parcours maximaal twee modules in de vorm van een tutorial krijgt. Studenten vertellen dat zij deze vorm sterk waarderen: zij vinden dat er een hoger rendement is gezien de kleinere groepsgrootte (vier tot zeven studenten), waardoor er nog meer kan ingespeeld worden op hun eigen werkveld. pagina 17

18 Het panel beoordeelt de geplande studielast als evenwichtig. Studenten geven aan dat de opleiding pittig is omwille van de combinatie met werk en gezinsleven, maar haalbaar. Opvallend voor het panel is de wijze waarop de opleiding de studenten ondersteunt. Naast de hierboven geschetste maatregelen om de studeerbaarheid te bevorderen, bleek uit het gesprek met de studenten dat de intensiteit van de begeleiding wordt opgevoerd indien nodig. Studenten in moeilijkheden, bijvoorbeeld naar aanleiding van privé-omstandigheden, worden extra ondersteund. Dit is een sterk punt van deze opleiding. Daarnaast geven studenten ook aan dat het aantal uren begeleiding bij het maken van de masterthesis ruim voldoende blijkt en er steeds accuraat wordt gereageerd op vragen en stukken die zij doorgeven voor feedback. Het panel beoordeelt het facet 2.4 Studielast als voldoende Instroom (facet 2.5) Het beoogde programma sluit qua vorm en inhoud aan bij de kwalificaties van de instromende studenten: hbo-master: bachelor en eventueel (inhoudelijke) selectie. De master Human Development is toegankelijk voor mensen met een hoger onderwijsdiploma op het terrein van organisatie, HR-professionals, mens en/of ontwikkeling en minimaal twee jaar relevante werkervaring. Aspirant-studenten die aan de toelatingseisen voldoen, krijgen een persoonlijk doelstellend gesprek. Wie niet aan de toelatingseisen voldoet, kan een EVC-procedure aanvragen. De examencommissie beslist. In de bijlagen wordt de EVC-procedure toegelicht. In een onderzoeksrapport over de toelatingsprocedures van MBA s blijkt bovendien dat de EVCprocedure zoals deze door Schouten & Nelissen wordt gehanteerd, als een best practice wordt omschreven. De opleiding heeft een diverse instroom. De uitgebreide intake bij het begin van de opleiding speelt daar op in door samen met de student zijn eigen leerdoelen te gaan opstellen alsook bewaken gedurende het studietraject. In de colleges zelf ervaren zowel studenten als docenten deze diversiteit als een meerwaarde: het stelt hen in staat om volop te leren van elkaar. Het panel stelt op basis van het dossier en de bevraging hierover tijdens de gesprekken vast dat de opleiding een gedegen instroombeleid hanteert. Naast de formele criteria is het persoonlijk doelstellend gesprek dat iedere student bij het begin van zijn opleiding krijgt de start van de studieloopbaanbegeleiding die wordt afgestemd op iedere individuele student. De EVC-procedure is prima. Dit wordt ook bewezen in de studentendossiers waaruit blijkt dat er niet lichtzinnig vrijstellingen worden toegekend. Uit de gesprekken met studenten en docenten leert het panel dat de diversiteit van de instroom geen nadelige gevolgen heeft. De individuele benadering van de student door middel van de studiebegeleiding enerzijds, alsook het aanwenden van deze diversiteit in de colleges, maken dat studenten veel van elkaar leren. Sommige studenten die reeds een womaster als vooropleiding hebben, kunnen dan wel heel sterk zijn voor de masterthesis, maar pagina 18

19 veel minder sterk in de beroepsvaardigheden. De aanvullende competenties van studenten blijken een meerwaarde voor het leerproces. Het panel beoordeelt het facet 2.5 Instroom als voldoende Duur (facet 2.6) De opleiding voldoet aan formele eisen m.b.t. de omvang van het curriculum: hbo-master met minimaal 60 studiepunten. De master Human Development is een postinitiële masteropleiding van 60 ECTS die in deeltijd wordt aangeboden met een doorlooptijd van twee jaren. Het panel heeft vastgesteld dat deze opleiding voldoet aan de formele eisen met betrekking tot de omvang van het curriculum en voldoet aan de minimumeis van ten minste 60 ECTS voor een hbo-master. Het panel beoordeelt het facet 2.6 Duur als voldoende Samenvattend oordeel onderwerp 2 Programma Alle facetten van dit onderwerp zijn als voldoende beoordeeld. Het programma voldoet aan de criteria voor een hbo-master. De beoogde doelstellingen en de inhoud van het programma sluiten op elkaar aan. De samenhang van het programma, de studielast en de duur van het programma voldoen aan de gestelde eisen van het toetsingskader. Dat geldt ook voor de instroomeisen. Verder formuleert het panel een paar aanbevelingen die echter een positief eindoordeel over het onderwerp Programma niet in de weg staan. De opleiding wordt geadviseerd om gebruikte literatuur nog beter te bewaken, alsook om de verantwoordelijkheid voor de samenhang van het programma niet enkel bij de inhoudelijk verantwoordelijken en de onderwijscommissie te leggen. 4.3 Inzet van personeel Eisen hbo (facet 3.1) De opleiding sluit aan bij de volgende criteria voor de inzet van personeel van een hboopleiding: Het onderwijs zal voor een belangrijk deel worden verzorgd door personeel dat een verbinding legt tussen de opleiding en de beroepspraktijk. In het informatiedossier wordt gesteld dat de vakinhoudelijke programmaonderdelen van de master Human Development worden verzorgd door docenten die hun sporen hebben verdiend in de relevante beroepspraktijk en/of een relevante wetenschap. Het merendeel van de docenten is naast hun onderwijstaak immers ook actief in de beroepspraktijk en/of het wetenschappelijk onderzoek. pagina 19

20 De thesisbegeleider is steeds een gepromoveerde (of promovabel) docent die zowel specialist is in het wetenschappelijk onderwijs in het betreffende vakgebied, als in de methodologie van het onderzoek. Hij of zij is als docent ook verbonden (geweest) aan een universiteit en heeft ervaring in het begeleiden van theses. Uit de meegeleverde curricula vitae kan het panel vaststellen dat de docenten wel degelijk de link kunnen leggen tussen de theorie en de beroepspraktijk. Dit wordt trouwens ook aangehaald in de functieprofielen van de docenten. Ook in het gesprek met docenten wordt bevestigd dat zij in staat zijn om de pendel theorie-praktijk te borgen in hun onderwijs. Het panel beoordeelt het facet 3.1 Eisen hbo als voldoende Kwantiteit personeel (facet 3.2) Er wordt voldoende capaciteit vrijgemaakt om de nieuwe opleiding te kunnen starten. Er wordt voldoende capaciteit vrijgemaakt om de nieuwe opleiding te kunnen continueren Uit het dossier kan niet duidelijk worden opgemaakt wat de precieze capaciteit is waarover de opleiding beschikt en voor hoeveel studenten. Dit heeft vooral te maken met de bijzondere constructie van de opleiding wiens docenten voornamelijk freelance worden ingeschakeld en dus per te presteren uur worden vergoed. Daarnaast is het ook zo dat studenten kunnen inschrijven voor de volledige masteropleiding, maar ook voor afzonderlijke modules. Dit maakt het moeilijk om een gangbare en eenduidige docentstudent ratio te berekenen. Met de extra gegevens en de toelichting hierbij tijdens het locatiebezoek kan worden gesteld dat de docent-student ratio van de opleiding 1:26 is. De docent-student ratio geeft aan dat de opleiding over voldoende personeel beschikt. Daarnaast is het ook zo dat studenten lovend zijn over de begeleiding die ze krijgen, wat ook wijst op een voldoende inzet van personeel (zie ook facet 4.2). Het panel beoordeelt het facet 3.2 Kwantiteit personeel als voldoende Kwaliteit personeel (facet 3.3) Het in te zetten personeel is gekwalificeerd voor een inhoudelijke, onderwijskundige en organisatorische realisatie van het programma Schouten & Nelissen University zet hoogwaardig gekwalificeerde docenten in voor de opleiding en put hierbij uit een uitgebreid netwerk van academici en professionals die allen behoren tot de (inter)nationale top op het terrein van human development. Het gaat hierbij met name om wetenschappers op het gebied van sociale wetenschappen, psychologie, arbeids- en gezondheidspsychologie, arbeidsrecht, organisatiekunde en interventiekunde en om vooraanstaande gastdocenten uit de praktijk. Op het totaal aantal docenten zijn er 29% hoogleraar, 27% gepromoveerd en 40% doctorandus. Voor de vaardigheidstrainingen pagina 20

21 zet de master Human Development ervaren senior trainers in van de moederorganisatie Schouten & Nelissen. Schouten & Nelissen onderscheidt medewerkers in vaste dienst en freelancers. De organisatie wordt overwegend gedragen door medewerkers in vaste dienst, het onderwijs door freelancers. Het personeelsbeleid voor de freelancers bestaat uit een screening op geschiktheid vooraf aan de hand van een profiel met vakinhoudelijke en onderwijskundige eisen. De didactische kwaliteit van de docenten wordt beoordeeld via de module-evaluaties. Bij negatieve studentenevaluaties kunnen contracten beëindigd worden. De medewerkers in vaste dienst, waaronder de administratieve en organisatorische ondersteuning, alsook de senior trainers zijn onderworpen aan het kwaliteitsbewakingssysteem van de Schouten & Nelissen Group. Het panel is overtuigd van de kwaliteit van de docenten. Dit blijkt uit hun talloze publicaties, alsook uit hun werkervaring. Uit het gesprek met de docenten komt ook naar voren dat zij, niettegenstaande het feit dat zij op freelance basis geëngageerd worden in de opleiding, zich toch sterk engageren. Dit valt af te leiden uit hun beschikbaarheid voor moduleoverleg enerzijds en begeleiding van studenten in het kader van hun thesis anderzijds. De lovende commentaren van studenten over de begeleiding bij hun studie overtuigt het panel ervan dat er voldoende personeel wordt ingezet. Uit het gesprek met de studenten kan het panel vaststellen dat negatieve evaluaties van docenten effectief leiden tot contractbeëindiging. Deze werkwijze garandeert hoogstaande kwaliteit van het personeel op lange termijn. Het panel beoordeelt het facet 3.3 Kwaliteit personeel als voldoende Samenvattend oordeel onderwerp 3 Inzet van personeel De masteropleiding Human Development wordt uitgevoerd door een gekwalificeerd docententeam en een gedreven kernteam. De samenstelling van het docententeam garandeert bovendien de link met de praktijk en de wetenschappelijke onderbouwing van de opleiding. Het feit dat studenten meer dan voldoende begeleiding krijgen bij hun opleiding bewijst een voldoende kwantiteit aan personeel. Het panel beoordeelt dan ook alle facetten als voldoende, waarmee het onderwerp Personeel als geheel als voldoende wordt beoordeeld. 4.4 Voorzieningen Materiële voorzieningen (facet 4.1) De beoogde huisvesting en materiële voorzieningen zijn toereikend om het programma te realiseren. De opleiding wordt verzorgd in het Regardz Meeting Centre La Vie te Utrecht en bij Schouten & Nelissen University te Zaltbommel. Beide locaties beschikken over de nodige infrastructuur. Ingeval van klachten of problemen zijn de lijnen kort en kan er snel worden pagina 21

22 ingegrepen. Dat dit wel degelijk het geval is, blijkt ook uit de tevredenheid van studenten over de accurate manier waarop met hun opmerkingen en/of verzuchtingen wordt omgegaan (zie ook facet 5.2). Omdat de studenten over het hele land verspreid wonen en werken, worden zij gestimuleerd zich aan te melden bij de dichtstbijzijnde (universiteits)bibliotheek die internetfaciliteiten heeft en toegang biedt tot de andere (universiteits)bibliotheken. Gezien de dislocatie van de studenten is een exclusief samenwerkingsverband met één universiteit voor Schouten & Nelissen minder geschikt. Boeken worden door de studenten zelf aangeschaft. De overige verplichte literatuur, handouts en presentaties worden in een reader aangeboden bij de start van iedere module. Het belangrijkste communicatie- en ook informatiemiddel is de digitale leeromgeving. Het panel kreeg bij middel van een kleine demonstratie zicht op de werking ervan en kon vaststellen dat studenten op die manier continu toegang hebben tot alle nodige opleidingsinformatie, alsook leermiddelen. Per module vindt de student er immers de eindkwalificaties, het tijdspad, de voorbereidende literatuur en de opdrachten. De studenten leveren de afgewerkte opdrachten in via het digitaal leerplatform. Ook studieresultaten kunnen via de leeromgeving worden geraadpleegd. Daarnaast bestaat de gelegenheid om met elkaar te communiceren via het forum. Het panel heeft tijdens het locatiebezoek in Zaltbommel kunnen vaststellen dat de voorzieningen daar in orde zijn en heeft er vertrouwen in dat dit ook het geval is op de locatie te Utrecht. Studenten geven geen blijk van tekortkomingen op dit gebied. De digitale leeromgeving is eveneens een belangrijke tool voor deze groep van studenten en blijkt als dusdanig prima te functioneren. In de toekomst zou de interactiviteit van de digitale leeromgeving, zeker bij een groeiend studentenaantal, via het forum en discussiegroepen, meer kunnen benut worden. Het panel beoordeelt het facet 4.1 Materiële voorzieningen als voldoende Studiebegeleiding (facet 4.2) Er is voorzien in personele capaciteit voor studiebegeleiding en informatievoorziening aan studenten die adequaat zijn met het oog op de studievoortgang. De studenten worden gedurende de hele opleiding begeleid en gecoacht door de studiebegeleider. Deze houdt het persoonlijk doelstellend gesprek bij het begin van de opleiding en is ook aanwezig bij aanvang van iedere module, alsook op andere collegedagen om individuele en/of coachende gesprekken te houden. De studiebegeleider volgt de voortgang van studenten in het volgsysteem en adviseert hen, zowel gevraagd als ongevraagd, ten aanzien van studiepad en studievoortgang. Studenten kunnen via het logboek (groeidocument) hun studievoortgang en ontwikkeling vastleggen en ter feedback voorleggen aan de studiebegeleider. De studiebegeleider stelt voor nieuwe masterstudenten een intervisiegroep samen en start deze op. Hij ondersteunt de studenten ook bij het schrijven van papers door het leren structureren en leggen van dwarsverbanden. Daarnaast krijgen studenten ook een individuele thesisbegeleider toegewezen die pagina 22