GEMEENTE ROERMOND. Raadsvoorstelno. : 2013/055/1 Agendapuntno.: Datum : 10 september 2013 Portefeuille: RU

Transcriptie

1 GEMEENTE ROERMOND Raadsvoorstelno. : 2013/055/1 Agendapuntno.: Datum : 10 september 2013 Portefeuille: RU Onderwerp: Gemeentelijk Rioleringsplan (GRP)-notitie en Samenwerking in de afvalwaterketen. Aan de Gemeenteraad 1 SAMENVATTING Om in de afvalwaterketen kosten te kunnen besparen is verdergaande samenwerking nodig. Door als gemeente Roermond aan te sluiten bij samenwerkingsverband Limburgse Peelen (Leudal, Maasgouw, Nederweert, Peel en Maas, Weert, Waterschap Peel en Maasvallei en Waterschapsbedrijf Limburg) is een groot kostenvoordeel te behalen. De uitgangspunten van Limburgse Peelen zijn doorgerekend voor Roermond en de berekende kostendekkende rioolheffing ligt op de korte tot middellange termijn 22% tot 29% lager. Naast de kostenbesparingen wordt het door de samenwerking mogelijk om meer kennis en kunde te gebruiken en te vergaren. Gezamenlijke onderzoeken zorgen ervoor dat met de beschikbare personele capaciteit meer kennis kan worden vergaard. De aansluiting zorgt ook voor minder kwetsbaarheid door samenwerking op diverse vlakken. De uitgangspunten die zijn doorgerekend in de GRP-notitie zijn vastgelegd in de uitbreiding van het Afvalwaterplan Met het vaststellen van het Afvalwaterplan (uitbreiding) conformeren we ons aan de ambitiebesluiten zoals deze eerder binnen Limburgse Peelen zijn vastgesteld en daarmee sluiten we formeel aan bij het samenwerkingsverband Limburgse Peelen. Hieronder volgt een beknopte samenvatting van de ambitiebesluiten: 1. Samenhang afvalwaterketen is het vertrekpunt voor samenwerking. Doel is 10% kostenbesparing ten opzichte van huidig GRP; 2. Afvalwater wordt (zeker op de lange termijn) gezien als een bron van energie en grondstoffen; 3. Negatieve effecten van afvalwater niet afwentelen; 4. Bewustmaking eigen verantwoordelijkheid burgers en bedrijven voor hemelwater; 5. Bewustmaking eigen verantwoordelijkheid burgers en bedrijven voor grondwater; 6. Financiële uitgangspunten partijen zoveel mogelijk gelijk

2 Pagina 2 Raadsvoorstelnummer: 2013/055/1 Waarom wordt een besluit van de raad gevraagd? wettelijke taak beleidsgevoelig (CUP) kaderstellende taak overig, namelijk Relatie met / achterliggende stukken coalitieprogramma/college-uitvoeringsprogramma/programmabegroting eerdere besluitvorming raad/beleidsdocumenten: motie/amendement, nummer: overig, namelijk Financiële consequenties nee ja, ten laste van regulier budget ja, ten laste van reserve, begrotingswijziging bijgevoegd ja, begrotingswijziging bijgevoegd Kerntakendiscussie Beheer en onderhoud van de gemeentelijke riolering is een kerntaak van de gemeente. De gemeente is verplicht een Gemeentelijk Rioleringsplan op te stellen in het kader van de wet Milieubeheer. Met dit voorstel wordt invulling gegeven aan beoogde kostenbesparingen door samenwerking met andere lokale overheden. Risicoparagraaf nee ja

3 Pagina 3 Raadsvoorstelnummer: 2013/055/1 2 TOELICHTING Aanleiding In 2011 is het Bestuursakkoord Water gesloten. Onderdeel van dit landelijke akkoord is een door waterschappen en gemeenten gezamenlijk te bereiken besparing (minder meer) in de afvalwaterketen (riolering + zuivering) in 2020 van 380 miljoen euro. Een van de manieren om dit te bereiken is een verdergaande samenwerking in de afvalwaterketen. Samenwerking is overigens geen vrijblijvende zaak. Er is een landelijke visitatiecommissie ingesteld om achterblijvers op het gebied van samenwerking op het goede pad te brengen. De gemeenten Leudal, Maasgouw, Nederweert, Peel en Maas, Weert, Waterschap Peel en Maasvallei en Waterschapsbedrijf Limburg zijn een samenwerkingsvorm aangegaan in de afvalwaterketen, de zogenaamde Limburgse Peelen. Zij hebben in de vorm van een afvalwaterplan hun ambities verwoord om te komen tot een goede zorg voor alle onderdelen in de afvalwaterketen tegen lagere maatschappelijke kosten. Dit is verder uitgewerkt in een actieprogramma (onderzoeksprojecten). Doel van deze samenwerking is om binnen de afvalwaterketen de kwetsbaarheid te verminderen, kwaliteit te verbeteren en kosten(stijging) te beperken. De gemeenten Echt-Susteren, Roerdalen, Roermond en het waterschap Roer en Overmaas zijn voornemens aan te sluiten bij de Limburgse Peelen en hun ambitiebesluiten. Hiertoe hebben deze gemeenten in een gezamenlijk traject een GRP notitie opgesteld, waarin de uitwerking van de ambitiebesluiten is verwoord (zie bijlage). Op verscheidene momenten is de commissie Ruimte reeds geïnformeerd lopende ambtelijke contacten en pragmatische samenwerking in diverse projecten. Tevens is aangegeven dat de bestuurlijke aansluiting bij het samenwerkingsverband Limburgse Peelen in voorbereiding was. Het vigerende GRP van Roermond heeft een looptijd van Om aan de ambities van het Bestuursakkoord Water te kunnen voldoen is door middel van het opstellen van de GRP-notitie en rekening houdende met de gehanteerde uitgangspunten van het samenwerkingsverband Limburgse Peelen onderzocht of deze ambities voor ons kostenbesparingen opleveren. Voor Roermond zijn de consequenties beschreven in bijgevoegde GRP-notitie. Met het vaststellen van deze notitie wordt ons gemeentelijk rioleringsplan verlengd tot en met 2016 en conformeren we ons aan de uitgangspunten en ambitiebesluiten uit het gezamenlijk afvalwaterplan. Afwegingen en argumenten Naast voordelen op het gebied van vermindering kwetsbaarheid en kwaliteitsverhoging, zijn er ook voordelen op het gebied van kosten. De groei naar een kostendekkende rioolheffing is ingezet en wordt conform berekening bereikt in 2021 (uitgaande van een stijging van 4% per jaar exclusief inflatiecorrectie). De dan bereikte kostendekkende rioolheffing ligt op een lager niveau dan zonder deelname aan Limburgse Peelen. De kostenbesparing door aansluiting bij Limburgse Peelen wordt doorberekend in de rioolheffing en dat betekent dat de lasten voor de burgers van Roermond bij samenwerking in de Limburgse Peelen tussen 22 en 29% lager liggen in de toekomst dan bij niet aansluiten.

4 Pagina 4 Raadsvoorstelnummer: 2013/055/1 Op het gebied van milieumaatregelen (maatregelen voor het voldoen aan de Kader Richtlijn Water) is door het gezamenlijk hanteren van de Weerter methode voor de beoordeling van nut en noodzaak een voordeel te behalen, nu begroot op 5% (ervaringsgetal). Het grootste voordeel zit in de toepassing van de binnen Limburgse Peelen ontwikkelde aanpak voor vervangen en relinen (het riool voorzien van een nieuwe binnenkant door het trekken van een uithardende kous) van rioleringen. Er wordt goed onderbouwd en wijkgericht een mix van vervangen, relinen en afkoppelen van riolering toegepast, waarbij de kostenraming erg scherp is gesteld. Daarnaast wordt door het uitvoeren van een gezamenlijk actieprogramma (vooral onderzoek) voordeel gehaald doordat we niet alle onderzoeken zelf hoeven uit te voeren. Het onderzoeksprogramma binnen Limburgse Peelen is uitgebreider dan ons huidig onderzoeksprogramma, omdat het hier ook onderzoeken betreft die wij nog niet in het GRP hebben opgenomen en die op termijn wel uitgevoerd moeten worden. In geld uitgedrukt betekent het kostenvoordeel voor Roermond indicatief: a. Besparing gezamenlijk onderzoeksprogramma (totaal) b. Besparing Weerter methode milieumaatregelen: (totaal) c. Besparing aanpak vervanging en relining: (gemiddeld per jaar). Als we dit betrekken op de rioolheffing, dan is dat zichtbaar in figuur A. In de situatie zonder voordelen van Limburgse Peelen zou de rioolheffing moeten doorstijgen naar 275,- en op de middellange termijn tot 300,-. In de situatie a la Limburgse Peelen stopt de stijging bij 214,- (o.b.v. de huidige investeringsplanning en 216,- o.b.v. variant 2 waarin een aantal op korte termijn noodzakelijke projecten zijn meegenomen, die nog niet in de meerjarenbegroting zijn opgenomen). De rioolheffing blijft uiteindelijk 22% tot 29% lager. Figuur A Rood: Ontwikkeling rioolheffing volgens uitgangspunten bestaand GRP Groen: Ontwikkeling rioolheffing volgens uitgangspunten Limburgse Peelen

5 Pagina 5 Raadsvoorstelnummer: 2013/055/1 De genoemde besparingen zijn geen absolute besparingen maar hebben betrekking op toekomstige investeringen. Door deelname aan de samenwerking leidt dit tot een stijging van de rioolheffing die minder meer is.in plaats van een kostendekkend riooltarief van uiteindelijk 275,- zonder deelname samenwerking, wordt een kostendekkend riooltarief bereikt van 214,- bij deelname aan samenwerking. Kijkend naar de toekomst is dat een besparing van 60. Kader De gemeente is conform de wet Milieubeheer verplicht te beschikken over een gemeentelijk rioleringsplan. Het huidige GRP loopt van 2009 tot en met Met deze GRP-notitie wordt het GRP verlengd tot en met Daarna wordt met alle samenwerkende partijen binnen Limburgse Peelen een nieuw GRP opgesteld en wordt het gezamenlijk Afvalwaterplan bijgesteld. Omdat de inhoud van het GRP naast deze GRP-notitie geldig blijft, is de GRP-notitie beknopter van opzet. Daar waar nodig zijn nieuwe inzichten en de uitgangspunten van Limburgse Peelen opgenomen. Het hiermee afgeronde traject moet gezien worden als opmaat naar een gezamenlijk GRPtraject binnen het samenwerkingsverband Limburgse Peelen in 2016, waarbij de lokale riolerings- en watersituatie per gemeente belangrijk blijft. Effecten van klimaatverandering en hiermee gepaard gaande hevige neerslag en langdurige droogte hebben onze aandacht. In de visie zoals verwoord in het overkoepelende samenwerkingsplan (Afvalwaterplan Limburgse Peelen) is de uitwerking van het proces voor adaptatie aan klimaatverandering opgenomen. Geprojecteerd op de Roermondse situatie valt te denken aan projecten om bedrijventerrein Roerstreek Noord / -Zuid en Reubenberg af te koppelen, het verbeteren van de doorstroming van de vijverpartijen en of het stimuleren van particuliere afkoppelprojecten. Het afkoppelen van hemelwater van de riolering is vanuit het vorige GRP al een aandachtspunt. Bij planuitwerking en voorbereiding van wijkgericht onderhoud worden per project de technische mogelijkheden bekeken. In de toekomst zal steeds meer de nadruk komen te liggen op het bouwen van een robuust stedelijk watersysteem dat effecten van klimaatverandering aankan. Om dit te verankeren in de gemeentelijke werkwijze zal dit verder uitgewerkt worden binnen het samenwerkingsverband Limburgse Peelen. In dit licht wordt de integrale wijkonderhoudsplanning voor de komende jaren hieronder opgenomen. Deze planning is reeds in het kader van het wegenprogramma aan uw college voorgelegd in april 2011 en daarna is de commissie Ruimte hierover in mei 2011 geïnformeerd met een commissieinformatiebrief. Wegen en riolering kunnen bij wijkgericht onderhoud niet los van elkaar gezien worden. Daarom is er altijd een gezamenlijk belang bij wijkgericht onderhoud. In de stategische planning uit de GRP-notitie is rekening gehouden met vervanging en renovatie van riolering in de komende jaren, daarom zal onderstaande planning goed passen in de opgenomen kostendekkingsvarianten in bijlage 2 van de GRPnotitie.

6 Pagina 6 Raadsvoorstelnummer: 2013/055/1 Wijkgericht onderhoud Tegelarijeveld Swalmen Groene Kruis- en Stationsbuurt Kastelenbuurt Hoogvonderen Sterreberg Donderberg Oude kern Herten Oude kern Merum De wijken Tegelarijeveld en Swalmen Groene Kruis- en Stationsbuurt zijn vanuit de evaluatie van de beheerplannen (april 2013) reeds opgenomen in de meerjareninvesteringsplanning voor jaarschijven Hoe verder Met het vaststellen van de GRP-notitie wordt een gezamenlijk proces met Echt-Susteren, Roerdalen en Waterschap Roer en Overmaas afgerond waarbij de uitgangspunten van Limburgse Peelen vertaald zijn per gemeente. Ook is het afvalwaterakkoord Limburgse Peelen aangepast zodat de gemeente Roermond volwaardig partner wordt in het samenwerkingsverband Limburgse Peelen. Na akkoord door de gemeenteraad kan verder invulling worden gegeven aan de samenwerking door uitvoering te geven aan het gezamenlijk actieprogramma waarin de belangrijkste projecten (onderzoek) zijn benoemd. In de periode tot 2016 worden deze projecten gerealiseerd. Motie 11M12 (VVD) Op 25 juni 2011 heeft uw raad een motie aangenomen betreffende rioleringszorg. De motie is door middel van een commissienotitie afgehandeld. In de commissienotitie is aangegeven dat samenwerking in de regio verkend wordt en nader uitgewerkt zal worden. Voorliggende GRP notitie en Afvalwaterplan zijn het resultaat van die uitwerking. In dit raadsvoorstel wordt voorgesteld aan te sluiten bij de afvalwatersamenwerking Limburgse Peelen. Motie 11M58 (SP) Op 10 november 2011 heeft uw raad een motie aangehouden (nr. 11M58, zie bijlage) betreffende wijziging grondslag rioolheffing, afvalstoffenheffing- en reinigingsrecht. Uitwerking van de motie is verwoord in deze GRP-notitie en bijbehorend Afvalwaterplan In de planperiode worden projecten betreffende gemeentefinanciën uitgewerkt. Uitgangspunt hierbij is het opzetten van een gezamenlijke begrotingsstructuur en model kostendekkingsplan (inclusief onderzoek

7 Pagina 7 Raadsvoorstelnummer: 2013/055/1 wijziging heffingsmaatstaven rioolheffing) om onderlinge vergelijkbaarheid van gemeenten beter mogelijk te maken. Tijdens de planperiode zal nadere besluitvorming over bovengenoemde zaken plaatsvinden, waarbij waar wenselijk en mogelijk ook regionale afstemming zal worden bezien.. Advies commissie Ruimte Wij hebben dit voorstel ter advisering voorgelegd aan de Commissie Ruimte van 9 oktober 2013 en stellen u voor te besluiten conform bijgevoegd conceptbesluit. Toelichting op de middelen: Het kostendekkingsplan in deze GRP-notitie is bijgewerkt naar de laatste stand van zaken. De besluiten betreffende de Kadernota uit de raadsvergadering van 27 juni j.l. zijn integraal doorgerekend in het kostendekkingsplan en verwerkt in de financiële paragraaf en in de tabellen in de bijlage bij de GRPnotitie. Bijlage 2 van de GRP-notitie geeft een helder beeld van de benodigde rioolheffing voor de komende jaren met inbegrip van alle maatregelen uit de Kadernota Bij de behandeling van de begroting en de definitieve vaststelling van de hoogte van de rioolheffing gedurende de looptijd van deze GRP-notitie dient rekening gehouden te worden met dit kostendekkingsplan om de groei naar een kostendekkende rioolheffing in 2021 niet in gevaar te brengen. Indien in afweging wordt genomen om de rioolheffing minder te laten stijgen zal de uiteindelijke hoogte van kostendekkende rioolheffing hoger uitkomen. Uiteraard zal bij besluitvorming tot een ander investeringsschema dan opgenomen deze GRPnotitie een andere groei van de rioolheffing horen. Risicoparagraaf: Doel van de samenwerking Limburgse Peelen is om binnen de afvalwaterketen de kwetsbaarheid te verminderen, kwaliteit te verbeteren en kosten(stijging) te beperken. Niet samenwerken en als gemeente deze taak alleen uitvoeren leidt tot een minder efficiënte werkwijze, kwetsbaardere organisatie en hogere maatschappelijke kosten omdat er minder besparingen worden gerealiseerd dan verwacht en geraamd. De rioolheffing zal dan meer stijgen dan nu in de GRP-notitie is opgenomen. Niet samenwerken betekent ook een minder efficiënte werkwijze en een kwetsbaardere organisatie. Daarnaast leidt niet samenwerken tot een berisping van de landelijk ingestelde visitatiecommissie en wordt samenwerking alsnog afgedwongen.

8 Pagina 8 Raadsvoorstelnummer: 2013/055/1 Burgemeester en wethouders van Roermond, De secretaris, De wnd. burgemeester, mr. drs. J.J.Th.L. Geraedts mr. P.A.G. Cammaert Bijlage(n): 1. concept GRP-notitie d.d. 29 augustus Afvalwaterplan Limburgse Peelen d.d. 22 maart a Motie 11M58 (SP) b Memo grondslag rioolheffing d.d. 15 juni 2012 Ter inzage: