LES 7 ZELFSTANDIGE NAAMWOORDEN Kelley lesson VII: 17 Nouns: Derivation, p Nouns: Gender, p Nouns: Number, p. 37

Transcriptie

1 LES 7 ZELFSTANDIGE NAAMWOORDEN Kelley lesson VII: 17 Nouns: Derivation, p Nouns: Gender, p Nouns: Number, p. 37 Zelfstandige naamwoorden duiden een persoon, voorwerp, handeling of een toestand aan. De meeste zinnen bevatten één of meer zelfstandige naamwoorden. In het Nederlands herken je een zelfstandig naamwoord aan de mogelijkheid om er een lidwoord (de, het) voor te zetten. Afleiding Afgaande op de oorsprong van zelfstandige naamwoorden zijn er drie soorten: De meerderheid van zelfstandige naamwoorden is afgeleid van werkwoorden. rb'd' (woord) afgeleid van rbedi (hij sprak) [r;z<å (zaad) afgeleid van [r;z" (hij zaaide) %l,m,ä (koning) afgeleid van %l;m' (hij regeert) db,[,ä (dienaar) afgeleid van db;[' (hij (vogel) afgeleid (vliegen) xt;p,ä (deur) afgeleid van xt;p' (hij opent) hw"q.ti (hoop) afgeleid van hw"q' (hij hoopt / wacht) Enkele zelfstandige naamwoorden zijn afgeleid van andere zelfstandige naamwoorden. tyviare (begin) afgeleid van varo (hoofd) rqewb (herder) afgeleid van rq'b' (kalf) ~reko (landman) afgeleid van ~r,k,ä (wijngaard) yliaer.f.yi (Israëli) afgeleid van laer'f.yi (Israël) yric.mi (Egyptenaar) afgeleid van ~yir;äc.mi (Egypte) Primitieve zelfstandige naamwoorden zijn, voor zover bekend, nergens van afgeleid. Het aantal ervan is erg klein. ba' (vader) ~ae (moeder) ~D' (bloed) ~Ay (dag) hl'y>l;ä (nacht) hp, (mond)!be (zoon) dy" (hand) ~ve (naam) Geslacht Hebreeuwse zelfstandige naamwoorden zijn mannelijk of vrouwelijk. De enige manier om met zekerheid het geslacht te bepalen, is het raadplegen van een woordenboek. Mannelijke zelfstandige naamwoorden volgen geen bepaald patroon. Voor het identificeren van vrouwelijke zelfstandige naamwoorden gelden de volgende richtlijnen: 1. Zelfstandige naamwoorden voor vrouwelijke personen of dieren zijn vrouwelijk. ~ae (moeder) hv'ai (vrouw) hs'ws (merrie) tb; (dochter) hk'l.m; (koningin) 2. Zelfstandige naamwoorden eindigend op h ' zijn gewoonlijk vrouwelijk. hm'd'a] (grond; aarde) hl'k.a' (voedsel) hn"v' (jaar) hm'heb. (dier, beest) hv'b'y: (droog land) hr'at (onderwijzing) CURSUS BIJBELS HEBREEUWS PAGINA 1 VAN 6

2 Sommige woorden worden vrouwelijk door de vrouwelijke uitgang h ' toe te voegen aan het mannelijke zelfstandige naamwoord. %l,m,ä (koning) hk'l.m; (koningin) aybin" (profeet) ha'ybin> (profetes) r[;n:å (jongen; jong; kind) hr'['n> (meisje; maagd) sws (paard) hs'ws (merrie) rf; (prins) hr'f' (prinses) 3. Gewoonlijk zijn zelfstandige naamwoorden eindigend op t vrouwelijk. taxa' (zus) tm,a/ (waarheid) tyrib. (verbond) tb; (dochter) tl,d,ä (deur) twmd. (afbeelding) t[;d;ä (kennis) taj'x; (zonde) twkl.m; (koninkrijk) t[e (tijd) tv,q<å (boog) tyriaev. (overblijfsel) 4. Vaak zijn zelfstandige naamwoorden ook vrouwelijk als ze verwijzen naar: - lichaamsdelen die in paren voorkomen. dy" (hand; arm)!yi[;ä (oog) lg<r,ä (voet; been) - geografische namen en aanduidingen. lb,b' (Babel)!AYc. (Sion) ry[i (stad)!apc' (het noorden) #r<a,ä (land) - gereedschappen en andere voorwerpen. br<x,ä (zwaard) sak (beker) - natuurkrachten en stofnamen. vae (vuur)!b,a,ä (steen) - abstracte begrippen. hq'd'c. (gerechtigheid) tm,a/ (waarheid; trouw) Een zelfstandig naamwoord is meestal vrouwelijk indien: het een vrouwelijk persoon of dier is; het eindigt op h '; het eindigt op t; het verwijst naar een lichaamsdeel dat als paar voorkomt; het een geografische naam of aanduiding betreft; het om een gereedschap of voorwerp gaat; het een natuurkracht of stofnaam is; het een abstract begrip is. En dan zijn er ook nog enkele zelfstandige naamwoorden die de ene keer mannelijk en de andere keer vrouwelijk zijn. %r,d,ä (weg)!avl' (tong) x;wrå (wind; geest) vm,v,ä (zon)!ara] (ark) CURSUS BIJBELS HEBREEUWS PAGINA 2 VAN 6

3 Getal Zelfstandige naamwoorden kennen drie aanduidingen voor het getal: enkelvoud (singularis), meervoud (pluralis) en tweevoud (dualis). In tegenstelling tot het tweevoud en meervoud zijn enkelvoudige zelfstandige naamwoorden niet herkenbaar aan een specifieke uitgang, zoals ook te zien is in de hiervoor genoemde zelfstandige naamwoorden die allemaal enkelvoudig waren. Meervoudige zelfstandige naamwoorden hebben een suffix (achtervoegsel) dat afhankelijk is van het geslacht van het woord. Wanneer een suffix wordt toegevoegd aan het enkelvoudige zelfstandige naamwoord, ondergaat dat woord vaak een klinkerverandering. Deze veranderingen lijken nu nog willekeurig maar worden begrijpelijker met het toenemen van de kennis van de grammatica. De meeste mannelijke zelfstandige naamwoorden krijgen in het meervoud het suffix ~y i. Onderstaand enkele soorten (klinker)verandering bij het toevoegen van dat achtervoegsel: sws (paard) ~ysiws (paarden) #[e (boom) ~yci[e (bomen) rh; (berg) ~yrih' (bergen) rb'd' (woord) ~yrib'd. (woorden) * rp,seä (boek) ~yrip's. (boeken) * %l,m,ä (koning) ~ykil'm. (koningen) * vyai (man) ~yvin"a] (mannen) ~Ay (dag) ~ymiy" (dagen)!be (zoon) ~ynib' (zonen) Enkele mannelijke zelfstandige naamwoorden krijgen in het meervoud het achtervoegsel ta. Dit is het suffix dat meestal bij vrouwelijke meervouden voorkomt. ba' (vader) taba' (vaders) ~Aqm' (plaats) tamaqm. (plaatsen) * laq (stem) talaq (stemmen) ~ve (naam) tamve (namen) * Voor een klinkerverandering die wat vaker voorkomt, geldt de regel: de klinker van een open lettergreep die twee of meer lettergrepen vóór de hoofdklemtoon staat, wordt vaak vervangen door een sj e wá. Voorbeeld: rb'd' + ~y i ~yrib'd' ~yrib'd. (Met het toevoegen van de meervoudsuffix ~y i komt de hoofdklemtoon op die laatste lettergreep te liggen. De eerste lettergreep, de open lettergreep D', staat dan twee lettergrepen vóór de hoofdklemtoon en de klinker ervan wordt vervangen door een sj e wá.) CURSUS BIJBELS HEBREEUWS PAGINA 3 VAN 6

4 De meeste vrouwelijke zelfstandige naamwoorden eindigen in het meervoud op ta. hs'ws (merrie) tasws (merries) hr'at (onderwijzing) tarat (onderwijzingen) hw"c.mi (opdracht) tac.mi (opdrachten) ~ae (moeder) tamai (moeders) tb; (dochter) tanb' (dochters) vp,n<å (ziel) tavp'n> (zielen) #r,a,ä (aarde, land) tacr'a] (landen) Enkele vrouwelijke zelfstandige naamwoorden eindigen in het meervoud op ~y i. Dit is de suffix die normaal gesproken voor mannelijke meervouden wordt gebruikt. hv'ai (vrouw) ~yvin" (vrouwen) ry[i (stad) ~yri[' (steden) Dan zijn er nog enkele zelfstandige naamwoorden die zowel met suffix ~y i als met suffix ta voorkomen. rad (generatie) ~yriad of tarad (geslachten; mannelijk) hn"v' (jaar) ~yniv' of tanv. (jaren; vrouwelijk) Het achtervoegsel om een tweevoud aan te duiden, is ~yi ;ä. Het komt voor bij dingen die in paren voorkomen, met name delen van het lichaam.!z<aoå (oor) ~yin:åz.a' (oren) dy" (hand) ~yid:åy" (vleugel) ~yip;än"k. (vleugels) <geen enkelvoud> ~yin:åz.amo (weegschaal, balans) l[;n:å (schoen) ~yil;ä[]n; (schoenen)!yi[;ä (oog) ~yin:åy[e (ogen)!r,q<å (hoorn) ~yn:år.q; (horens) lg<r,ä (voet) ~yil;äg.r; (voeten) hp'f' (lip) ~yit;äp'f. (lippen) Enkele zelfstandige naamwoorden worden altijd geschreven in de tweevoud-vorm zonder dat daarvoor een duidelijke reden is. Dit zijn: ~yim;ä (water) ~yil;äv'wry> (Jeruzalem) ~yim;äv' (hemel) ~yir;äc.mi (Egypte) getal suffix geslacht zelfstandig naamwoord meervoud ~y i meestal mannelijk meervoud ta meestal vrouwelijk tweevoud ~yi ;ä beide CURSUS BIJBELS HEBREEUWS PAGINA 4 VAN 6

5 Opgaven bij les 7 1. Schrijf de volgende woorden in het meervoud en geef het geslacht aan. 2. Geef van de volgende passages een vertaling. 3. Schrijf de volgende woorden in het meervoud of tweevoud en geef de vertaling. CURSUS BIJBELS HEBREEUWS PAGINA 5 VAN 6

6 4. Vertaal de volgende gedeelten. 5. Geef voor elk van de drie woorden aan welke niet in het rijtje thuis hoort en waarom. y"y> CURSUS BIJBELS HEBREEUWS PAGINA 6 VAN 6