N 9 Jazz Concours in België vanaf 1928

Transcriptie

1 N 9 Jazz Concours in België vanaf 1928 Albert Michiels De geschiedenis van het jaarlijkse Jazz Hoeilaart Intern l Contest werd reeds in de eerste helft van de vorige eeuw voorafgegaan door tal van soortgelijke wedstrijden. De organisatie ging voornamelijk uit van de Belgische Jazz Club. Deze vereniging werd opgericht in Brussel in door Felix Faecq. Tot zijn vaste medewerkers behoorden o.m. advocaat-trombonist Robert Goffin,, auteur van Aux frontières du jazz en pîanist John Ouwerx. Maar Faecq was toen niet aan zijn proefstuk. In 1924 had hij het aangedurfd, als een van de eersten in Europa, een jazzmagazine Music te lanceren. Vervolgens had hij in 1927 de eerste Belgische jazzplaat gepubliceerd met het orkest Chas Remue and his New Stompers. Aan de piano zat niemand minder dan de jonge Constant (Stan) Brenders de latere leider van het NIR-INR- Radio jazzorkest. De opnamen gebeurden in een Londens studio onder het label Édison Bell De helft van de opgenomen nummers waren composities van toen nog twee onbekende jongeren : David Bee en Peter Packay. In Music 4 e jaargang n 4., maart 1928 lezen wij onder de titel LES RESULTATS DE NOTRE PREMIER CONCOURS : A) le meilleur hot chorus pour trompette sur la musique de When I will see you a été gagné par M. AUGUSTE DELOOF DE SCHAARBEEK ; Il gagne la première prime de 100 francs. Le concours B) le meilleur hot chorus pour saxophone alto (mi bemol) sur la musique de «I want a little change» a été gagné par M. CHARLES HUYSMANS D ANVERS. Il gagne la seconde prime de 100 francs. Het artikel besloot met «Nous publions dans le présent numéro les deux compositions gagnantes. Nos vives salutations auu Lauréats» Deze wedstrijd werd een schot in de roos van de Jazzgeschiedenis. Met die toekenning van de eerste prijs voor de beste chorus voor trompet werd immers jazzpionier Gus (Auguste) Deloof in de wieg gelegd. Hij werd een van de beste Europese orkestleiders, arrangeurs, componisten en solisten in talloze orkesten. Eerste jaarlijkse Jazz-Wedstrijd in 1932 De Jazz Club van België had vertakkingen in de meest voorname steden en gemeenten waaronder Luik, Antwerpen, Gent, Ronse en Charleroi. Elke afdeling had zijn eigen bestuur. Men organiseerde er, onder het beschermheerschap van het hoofdbestuur in Brussel, tal van manifestaties zoals het geven van voordrachten en filmvoorstellingen, het beluisteren van nieuwe platen, het opleiden van jongeren, het inrichten van provinciale jazzwedstrijden en jamsessions. Faecq organiseerde zijn eerste Tournoi de Jazz (zoals het genoemd werd) op zaterdag 10 december Het werd een hoogdag in de geschiedenis van de jazz. Na die jarenlange tegenkantingen en anti-jazzcampagnes van de conservatoria, muziekscholen en van een eng denkende burgerij werd nu bewezen dat de jazz niet gedoemd was om te verdwijnen, zoals men zo menigmaal had voorspeld. Er werd uitgekeken voor een geschikte plaats. De keuze viel op het Palais Saint Sauveur te Brussel. In de volgende jaren zal dat in het Paleis voor Schone Kunsten plaats vinden. Er werd besloten het tornooi te besluiten met een grote dansavond waarop de winnende groepen zouden spelen. Dit om een zo groot mogelijk publiek aan te trekken.. Jazz was in die jaren immers voornamelijk dansmuziek. Bovendien werd de organisatie aangekondigd als zijnde ten voordele van de liefdadigheidswerken van les Crèches du Conservatoire Africain wat vrijstelling van taksen meebracht en tevens veel sympathie opwekte. En bovenop verleende het dagblad La Dernière Heure haar medewerking en publiceerde het programma in alle details. Dag na dag werd aangekondigd hoeveel plaatsen er nog beschikbaar waren. Met als resultaat dat in een minimum van tijd alles uitverkocht was.

2 Het reglement voorzag drie categorieën : a) orkesten van 5-6 muzikanten; b) orkesten van 7-9 muzikanten ; c) orkesten van 10 muzikanten en meer.. Een vijfkoppige jury diende voor de beoordeling rekening te houden met een tiental voorschriften in betrekking tot het ritme, de stijl, de klank, het instrumentaal evenwicht, de orkestratie en de arrangementen zonder het keurig voorkomen en de manier van optreden van de groep te vergeten. Maakten deel uit van de jury : André Ache, jazz criticus van Radio Belgique, Marcel Cuvelier van de Filharmonische Vereniging van het Paleis voor Schone Kunsten, Robert Goffin, auteur van Aux Frontières du jazz», Adrien Mayer, Artistiek directeur van de Kursaal van Oostende en Charles Remue, orkestleider. Voor de drie categoriën waren er belangrijke prijzen voorzien De deelnemende groepen moesten drie stukken naar keuze spelen : een quick step, een foxtrot en een slow fox, met daarbij twee Belgische composities. Ingevolge laattijdige inschrijvingen en vervangingen waren er geen kandidaten voor de categorie van 5-6 muzikanten In totaal namen zes formaties deel Voor de categorie orkesten van 7-9 muzikanten waren dat : 1. The Famous Players (La Louvière); 2. Jimmy Turner s Orchestra (Brussel); 3 Georgy and his hot saxes (Brussel). De categorie orkesten van 10 en meer bestond uit : 1 Bistrouille Amateur Dance Orchestra (14 muzikanten Brussel) 2. Blue Blithe Players ( 11 muikanten Brussel) ; 3. Lucien Hirsch et son orchestre (13 muzikanten -Luik). De Brusselse groep Georgy and his hot saxes werd bekroond in de tweede categorie.. Maar de grote revelatie was Lucien Hirsch et son grand orchestre uit Luik; In die rangen zaten muzikanten van zeer hoog niveau waaronder Gene Dersin en Bobby Naret, die een succesvolle carriere zullen maken als solist, componist en orkestleider. Succesvolle jaarlijkse concours Omwille van de groeiende belangstelling hadden n de daaropvolgende jaren de tornooien plaats in het Paleis voor Schone Kunsten in Brussel. De inkomprijzen schommelden er tussen 10 en 40 frs (0,25 en 1,00 ) Faecq en zijn team hadden grootse plannen. Er werd overwogen om ieder jaar een bijkomend concours voor amateurs te organiseren telkenmale in een ander land. Het eerste bijkomend tornooi had plaats in 1934 in Schevenigen (Nederland). De Antwerpse Collegians onder de leiding van Jacques Kluger, behaalden er de eerste prijs. Er werden ook onderhandelingen gevoerd in Engeland en andere landen. Meer nog : de winnende groepen zouden als prijs een reis naar de U.S.A. worden aangeboden om er een reeks gala-concerten te geven en er de Belgische jazz te promoten. Faecq die verdeler was voor tal van buitenlandse platenfirma s had immers uitgebreide relaties in de -zakenwereld zodat al die projecten realiseerbaar waren. Maar spijts de gevorderde onderhandelingen kwam het niet zo ver omwille van het dreigende oorlogsgevaar Zo werd ook het concours 1940 het 9 e in de rij - afgelast ingevolge de Duitse bezetting en verschoven naar het jaar daarop. Dit werd meteen Faecq s laatste uitgave op 15 november Bij het zien van de affiche 1941 kunnen wij haast niet geloven dat we hier de oorlogsjaren beleven; De teksten luidden als volgt 9 e Grand Tournoi de Jazz (Amateurs).10 Orchestres..100 musiciens..places de 10 à 40 Fr..Suivi du Bal du Jazz Club.,Toilette de soirée conseillée mais pas obligatoire x Ook de provinciale afdekingen van de Jazz Club van België deden het goed. Wij weten dat op donderdag 2 april 1936 in het Théâtre Royal van Gent een eerste jazztornooi voor amateurs plaats vond dat gevolgd werd door bal Er waren 6 groepen : 1.de Rhytm Kings uit Oostende; 2. Marc Pollet and his Boys uit Kortrijk; 3. The Night Butterfly s Jazz uit Aalst; 4. Merry Club uit Gent; 5. Happy Friends uit La Louvière en 6. Rhythm Club uit Ronse. De jury bestond uit Stan Brenders, die in januari van datzelfde jaar benoemd was tot leider van het NIR-Jazzorkest De andere leden van de jury waren Jos Breyre en Chas Remue, respectievelijk 1 e saxofonist en 1 e trombonist van vermeld Radio-orkest. De groepen moesten elk een opgelegd werk spelen : Vladivostok /of/

3 Bring m back alive van David Bee Onder de andere stukken naar vrije keuze waren er composities van Robert De Kers, Gus Deloof, EddieTower en Peter Pacqay. Er waren geldprijzen gaande van 100 tot 500 frs en belangrijke prijzen in natura zodat alle deelnemers rijkelijk beloond werden. Buitenlandse uitstraling Het Nederlandse jazzmagazine Jazzwereld uit Den Haag blokletterde in 1935 : DE LUMIREX MIKE SERENADERS EN JACQUES KLUGER S COLLEGIANS VEROVERDEN IN BRUSSEL DE INTERNATIONALE JAZZKAMPIOENSCHAPPEN. Grootsche zege voor de Nederlandse deelnemers!!! Uit het uitvoerig artikel lezen wij : Het door den heer F.R.Faecq, in samenwerking met het Belgische dagblad. La Dernière Heure en de weldadigheidsvereniging Conservatoire Africain,op de 9 November in het Palais des Beaux-Arts, georganiseerde Jazz Concours is een manifestatie geworden, zoo grootsch van opzet, zoo schitterend bestuurd en zoo magnifiek geslaagd, als ik nog nimmer heb bijgewoond. Zoowel de fraaie moderne concertzaal met zijn volmaakte acoustiek, als de door hun enthousiasme tot uiterste inspanning en bezieldheid opgezweepte bands, en het samenzijn van zooveel vurige jazzliefhebbers, alsmede de aanblik van zulk talrijk en elegant publiek, maakten dit concours tot het spannendste en mooiste dat ooit in Europa gehouden werd. Bij al deze gunstige factoren kwamen dan nog bij verrassing de onverwachte prestaties der Nederlanders, die ditmaal in het concourswezen zulk een bijzonder, nieuw element gebracht hebben, dat iedereen er versteld van stond en onze Belgische vrienden niet wisten hoe zij Hollandsche musici en gasten hiervoor voldoende konden huldigen. Maar laat ik u een zoo volledig mogelijk verslag, met de loop der gebeurtenissen op de hoogte brengen. Daar het Fransche orkest van Charlie Barnes zich wegens ziekte van hun trompettist teruggetrokken had, kwamen als derde band voor de pauze de Lumirex Mike Serenaders aan de beurt enz..enz x In L Histoire du Hot-club de France schreef Charles Delaunnay : toen ik met mijn Quintette du Hot Club de France 1 in 1937 op rondreis was in Holland en België heb ik een concours voor amateurs bijgewoond in het Brussels Paleis voor Schone Kunsten..Ik was echt verwonderd want ik heb daar orkesten gehoord die zeker zo goed speelden als vele Franse professionals. Toen ik het hier ook probeerde, was ik echt ontgoocheld. Ons land had immers op dat moment nog geen amateur-groepen die konden wedijveren met België....Ook in zijn verdere uitspraken foruleerde hij de positie van de jazz in zijn land zeer duidelijk : De jazz in Frankrijk is nooit echt gewaardeerd geworden. Il y avait des fanatiques» maar de Fransen verkiezen accordeon en le bal musette. Het is steeds moeilijk geweest om iets met de jazz te verdienen. Ik heb het voldoende ondervonden bij de realisatie van een serie echt goede televisieopnamen, met name Téléjazz die ik gefinancierd had. Deze opnamen heb ik het beste verkocht aan buitenlandse zenders : in Zwitserland, Duitsland, Canada en België.. x De Jazz Club van België had in al die jaren verdienstelijk werk geleverd en aan tal van jongeren een succesvolle loopbaan bezorgd. Omdat de deelnemers ook verplicht waren werken van Belgische componisten aan het repertoire toe te voegen, deelden ook zij in het succes. Noem maar op : Peter Packay, David Bee, Robert De Kers, Gus Deloof, Fud Candrix, Eddie Tower, Stan Brenders, Frank Engelen en talloze anderen. C.R.B Club Rythmique de Belgique 1 La quintette du hot Club de France werd gesticht in 1933 en bestond uitsluitend uit snaarinstrumenten. Maakten er van deel uit : 1 Stephane Grapelly (viool); 2 Djngo Reinhardt (gitaar) 3 Joseph Reinhardt (gitaar) 4 Roger Chaput (gitaar) 5 Louis Vola (bass). Tijdens de oorlogsjaren verbleef Stephane Grapelly in Engeland en werd vervangen door de clarinettist Hubert Rostaing.

4 Naar het voorbeeld van de Jazzclub van België had in 1940 een zekere Willy De Cort de concurrerende Rhytme Club van België.gesticht. Hij trad op als organisator van concerten maar had eveneens interesse voor jazzconcours. Alles ging vlug in stijgende lijn omdat Felix Faecq na zijn concours in 1941 er mee getopt was. De C.R.B. organiseerde zijn eerste concours op zaterdag 21 november 1942 in het Brussels Paleis voor Schone Kunsten. Ik was er als 19-jarige aanwezig want onder de deelnemers was er het Frantz Belang combo De leden van dit combo waren een paar jaar ouder dan ik en wij hadden samen in de lagere school van de gemeente Overijse gezeten De dag van het concours trok ik al in de vroege namiddag naar Brussel. Naar gewoonte reed ik per fiets via de oude baan Brussel-Namen over Jezus-eik, door het Zoniënwoud tot in Oudergem. Daar stalde ik mijn fiets in het Zwarte Paard rechtover het gemeentehuis Vervolgens nam ik de tram N 25 die mij tot aan het Brussels Paleis voor Schone Kunsten bracht, in totaal zo n 15 km verwijderd ven Overijse. Het was lang op voorhand aanschuiven om een goede plaats te bemachtigen. Dat waren wij gewoon. De zaal liep bomvol. Op het podium werden er zelfs nog een groot aantal losse stoelen geplaatst om toch maar aan de grote toeloop te verhelpen. Ook dat waren wij gewoon. De sfeer was feestelijk ondanks de oorlogsomstandigheden. Zoals naar gewoonte waren er heel wat fotografen want zulke manifestaties behoorden immers tot hun geliefd werkterrein. Maar spijtig genoeg heb ik er geen enkel fotootje aan overgehouden. Ik bezit alleen als enig souvenir het programma. Het was afgedrukt op licht karton met op de voorkant een foto waaronder : Le Quintette du Club Rythmique de Belgiqu qui passe en exhibition à la COMPETITION NATIONALE POUR ORCHESTES DE JAZZ. De wedstrijd werd ingedeeld in twee categorieën : kleine formaties (max. 8) en grote formaties (vanaf 9) Er waren belangrijke geldprijzen :1500 frs (37,50 ) voor de winnende groep van elke categorie, benevens een overvloed aan prijzen in natura, voornamelijk platen, voor de beste trombonist, de beste gitarist, de beste drummer of noem maar op zonder één instrument te vergeten. Voor de winnende groepen was ook een opname op plaat voorzien, aangeboden door het label Metrophone De lijst van de deelnemers, in rangorde van hun optreden zag er uit als volgt : Kleine formaties : 1. Frantz Belang en zijn kleine formatie (Overyssche) 2.Metro Club (Sint Niklaas) 3. Morris Hender en zijn kleine formatie (Brussel) 4. Pierre Engels en zijn septet (Brussel) 5. Session d une heure (Luik). De grote formaties warev deze van : 1. Charlie Calmeyn (Brussel), 2. Fernand De Bray, 3. Paul Baud (Luik) 4. Prenten D. (Luik). De jury, onder voorzitterschap van Willy De Cort bestond uit : Jean Omer, John Ouwerx, Gus Deloof, Jacques Demany, Tony Young, Maurice Ruwet directeur van Radio Monde en Ward Prins directeur de platenmaatschappij Metrophone. Onder luid applaus werd het orkest van Charlie Calmeyn uitgeroepen tot glansrijke overwinnaar van de grote formatuies. In de categorie kleine orkesten behaalde Session d une heure uit Luik de eerste prijs. Het combo van mijn streekgenoot Frans Belang eindigde op de vierde plaats. Belng een eerste prijs saxofoon behalen aan het Brussels conservatorium en vervolgens carrière maken in een militaire band. Daarbij werd hij in eigen streek en omgeving geliefd als dirigent van verschillende fanfares, harmonies en zijn eigen jazzformaties.. «1er Championat de Jazz pour Amateurs» in Luik. Luik is steeds een broeinest geweest van jazz onder al zijn vormen. In het kader van les Fêtes de Wallonie organiseerde de Cercle Rythme futur» in september 1946 zijn

5 1er Championat de Jazz pour Amateurs in het Palais des Fêtes du Jardin d Acclimatation. De wedstrijd werd opgedeeld in drie categoriën : 1) kleine formaties van 4-6 muzikanten) 2) formaties van 7-9 muzikanten 3) grote formaties. De jury stond onder het voorzitterschap van Eddie Tower (Emile Deltour) met als leden Achille Colwaert, Carlos de Radzitzky, Jacques Kluger, David Bee, Peter Packay, Marcel Poot, Al. Raisner en Raoul Faisant. De eerste prijs voor grote formaties ging naar François Danneels et son orchestre met 72,33 punteno op 100. Volgens de jury otbrak het deze twaalfkoppige formatie aan hotdynamiek om het peil te bereiken van een Cab Calloway; een Benny Goodman, een Louis Armstrong of een Duke Ellington. Voor de tweede categorie werd de eerste prijs toegekend aan de Dixie Stompers van Albert Langue uit Mons met 77,88 percent In de categorie kleine formaties triomfeerden de Bob- Shots met 89,44 punten. De bezetting zag er uit als volgt : André Putsage (dr), Charles Libonton (b), Pierre Robert (g.lead), Jacques Pelzer(as), Bobby Jaspar (ts, kl) en J.M. Vandresse (p) De Bob Shots kregen nog andere prijzen toegewezen : Putsage de beker voor de beste drummer en Pelzer de beker voor de beste saxofonist. De pers was unaniem met de beslissing van de jury :..Style d une pureté et d une variété exceptionnelles (La Wallonie) ; cet orchestre a un style. (Le Monde du Travail) ; tous les morceaux sont interprétés avec un soin et un fini que bien des professionnels peuvent jalouser (La Meuse) Hun succes werd bekroond met een optreden op 8 december in de zaal Pleyel te Parijs, met rechtstreekse uitzending op Radio-Luxembourg. In september van het jaar daarop schreven de Bob Shots in voor het 2 e Championnat de Jazz de l Acclimatation Het werd een spannend duel met de Franse formatie van Claude Luther. Maar de moderne stijl haalde het op de traditional en weer behaalden ze een schitterende overwinning.wat hen een verblijf in London opleverde. Boris Vian beschreef zijn bewondering in de Franse pers als volgt : l orchestre des Bob-shots est une formation du tonnerre, la meilleure de ce genre sur le continent. De Bob Shots behoorden werkelijk tot de besten van het continent. Een van de meest belangrijke momenten beleefden zij ter gelegenheid van het Festival de Paris in 1949 waar ze de affiche deelden met Charlie Parker en Miles Davis. x x x H.C.B. Hot Club van België In die jaren ontstond de Hot Club van België. De hoofdzetel was gevestigd in de Arenbergstraat te Brussel. Ik bezit nog steeds mijn lidkaart van 1946 die ik 30 frs (0,75 ) betaalde. Deze vereniging zal zich in de loop der jaren zeer verdienstelijk maken op gebied van organisatie van zeer belangrijke concerten. Maar de tijd van echte jaarlijkse concours naar vroeger model, was voorbij. Het waren de uitbaters van jazzkroegen of de jazzfans die zelf het initiatief namen. Zij nodigden enkele goedgewillige orkestjes uit die bereid waren om tegen een kleine vergoeding deel te nemen. Vervolgens deden ze beroep op de Hot Club die het nieuws publiceerde, voor een affiche en een aantal publiciteitsfolders zorgde, met daarbij de felbegeerde erelinten en prijzen in natura.van een echte professionele jury was geen sprake. Het applaus van het publiek was bepalend voor de uitslag. Een van de meest gerenommeerde jazzkroegen voor dat genre was de Pantheon in Brussel. Men was er steeds getuige van de beste kandidaten en een select publiek De formaties die het hier tegen elkaar opnamen evenals hun supporters - beleefden er de hoogdagen van hun leven..

6 Hoeilaart, augustus 2007