Waarom de globale belastingdruk niet daalt
|
|
- Linda de Croon
- 6 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Waarom de globale belasingdruk nie daal Paul De Grauwe Toen de voorzier van he deparemen economie van de KULeuven zijn professoren vroeg om mee e doen aan he economische deba in de verkiezingsrijd door he schrijven van Leuvense Economische Sandpunen, was mijn eerse reacie negaief. Ik vreesde namelijk da ik sommige van mijn vroegere poliieke vrienden zou alieneren. Hij overhaalde mij om he och e doen, en ik schreef zo een Sandpun. De reacies waren heviger dan ik had ingescha. He kan nuig zijn om die reacies even op een rij e zeen. Eers de feien. De maasaf die door alle gezaghebbende economische insellingen wor gebruik om de globale belasingdruk e meen besaa erin de verhouding e nemen ussen alle overheidsinkomsen (fiscale en parafiscale) en he BBP. Da is de manier waarop de OESO, he IMF en andere inernaionale insellingen de globale belasingdruk meen in een land. Welnu volgens deze maasaf is de globale belasingdruk in België ussen 1999 en 2006 me amper 0,4 percen (dus 0,4% van he BBP) gedaald. Mijn pun was, en is nog alijd, da een dergelijke kleine daling binnen de fouenmarge lig die we maken wanneer we macro-economische grooheden meen. De correce conclusie is dus da de globale belasingdruk, die we meen door de verhouding ussen belasinginkomsen en BBP, nie significan gedaald is. Nu de commenaar die ik op mijn analyse heb gekregen. Sommige commenaren zijn ernsig maar andere zijn van een onsellend lage kwaliei. Laen we beginnen me deze laase. De hevigse reacie besond erin e zeggen da De Grauwe er nies van begrijp. He is nochans heel eenvoudig, zeiden de opdeskundige Rik Daems en de hoofdeconoom van de premier, San Maes. Hier is hun verhaal. De vermindering van de arieven van de personenbelasing heef vele banen gecreëerd. Deze hebben op hun beur exra belasinginkomsen gegenereerd. He gevolg is da de belasinginkomsen nie dalen en zelfs kunnen sijgen. De liberalen zijn he slachoffer van hun eigen succes. De Grauwe heef di ofwel nie ingezien (versie Rik Daems) en moe gebuisd worden, of hij heef di wel ingezien, en dus is hij e kwader rouw (versie hoofdeconoom van de premier). He probleem me de redenering Daems-Maes is da ze nie af is. Laen we even aannemen da de vermindering van de belasingarieven de belasinginkomsen inderdaad hebben doen sijgen (he zogenaamde inverdieneffec ). De eller in de verhouding ussen de belasinginkomsen en he BBP sijg dus. Maar hezelfde inverdieneffec doe ook he BBP, de noemer, sijgen. Blijkbaar hebben de VLDopdeskundige en -hoofdeconoom daar nie aan gedach. Welke he uieindelijke effec zal zijn op de verhouding ussen belasinginkomsen en BBP is onzeker omda he afhankelijk is van de progressiviei van de belasingen en de omvang van he inverdieneffec. De formule die di verband weergeef wor afgeleid in appendix. Hier beperk ik mij o de inuïie, en die is de volgende. Als de progressiviei van de belasingen hoog is en als he inverdieneffec belangrijk is dan is he heoreisch mogelijk da de globale belasingdruk (zoals gemeen door de verhouding van de belasinginkomsen o he BBP) sijg wanneer de belasingarieven dalen. Maar om 1
2 di Daems-Maes resulaa e verkrijgen moe de progressiviei heel hoog zijn en he inverdieneffec ook. Welnu de evidenie die we hebben is da beide klein zijn. De progressiviei is de laase jaren serk gedaald. In de periode segen de belasingen me 1% voor elk percen sijging van he BBP. Di wijs erop da er haas geen progressiviei meer is. He inverdieneffec is ook klein. Een sudie van André Decoser en Krisian Orsini(2007) bevesig da he inverdieneffec wel besaa maar bijzonder klein is in België 1. Di lei o he beslui da waneer de belasingarieven dalen in België, de verhouding van de belasinginkomsen o he BBP ook daal. He fei da die verhouding gedurende de paarse regeringsperiode nie is gedaald wijs erop da de daling van de arieven van de personenbelasing gecompenseerd werd door de sijging van andere belasingen, voornamelijk de indirece belasingen. De weede reacie op mijn analyse had e maken me he inverdieneffec. Als we de premier mogen geloven is de serke oename van de ewerkselling vooral oe e schrijven aan he liberale belasingbeleid. De nieuwe banen zijn op he cono van Verhofsa s beleid e schrijven. Di verhaal heef geen geloofwaardigheid. Ik verwees al naar de sudie van Decoser en Orsini. We kunnen echer ook op een andere manier inzien da he ech gaa om een indianenverhaal. De groei van de Belgische economie en dus de groei van de ewerkselling wor hoofdzakelijk verklaard door de groei in de res van de Europese Unie, en vooral in de Eurozone. En die is de laase jaren fors oegenomen. De exra banen zijn vooral op he cono van de Europese economie e schrijven. In feie is he zelfs zo da de ewerksellingsgroei in België gedurende de paarse regeringsperiode lager uival dan de gemiddelde ewerksellingsgroei in de Eurozone. Tussen 1999 en 2007 seeg de ewerkselling in België me 0,9% per jaar erwijl de ewerkselling in de Eurozone me 1,3% per jaar oenam. Hoe kom he da indien he belasingbeleid van de paarse regering zo veel banen heef gecreëerd, de jobcreaie in België beduidend lager was dan in de Eurozone? Waar zijn de wonderen van he liberale belasingbeleid die nu haas elke dag door de VLD worden uigebazuind als deze wonderen onvoldoende waren om gelijke red e houden me de res van de Eurozone? He anwoord is da er nauwelijks inverdieneffecen zijn gewees. Een derde reacie kwam van Frank Naer. Ik vond zijn analyse heel ineressan, maar ik onhoud vooral da ze in egenspraak is me de Daems-Maes analyse. Frank Naer verwijs naar een sudie van de Naionale Bank. Deze sudie doe een poging om de srucurele en de conjuncurele componenen van de belasingonvangsen e scheiden. Een heroïsche poging. De ervaring die we hebben me dergelijke pogingen is da ze heel onberouwbaar zijn en daarom voordurend moeen herzien worden. Maar kom, laen we ze ernsig nemen. Eén van de bevindingen van de NBB is da de hervormingen in de personenbelasing en de vennooschapsbelasing de belasinginkomsen hebben doen dalen me 1,6% van he BBP. De NBB sudie zeg echer nies over he effec van die belasinghervormingen op de verhouding ussen de belasingonvangsen en he BBP (de belasingdruk). Ze kan dus nie ingeroepen worden als een conradicie van mijn bevindingen zoals Naer doe. He is echer wel duidelijk da deze bevinding in conradicie is me wa de VLD beweer, m.n. da de belasinghervormingen dank zij he inverdieneffec de belasinginkomsen hebben doen sijgen. Beide verhalen kunnen nie egelijk juis zijn. Als Naer gelijk heef dan hebben Daems-Maes ongelijk, en omgekeerd. 1 Decoser, A. en Orsini, K., Hoe prikkelend is de vlakaks? Verdien de vlakaks zichzelf erug? Leuvense Economische Sandpunen, mei
3 Feien zijn feien. De globale belasingdruk zoals gemeen door de verhouding ussen belasinginkomsen (fiscale en parafiscale) en he BBP is nauwelijks gedaald sinds Hoe kom da? He anwoord is heel eenvoudig. De liberalen zijn in een coaliie gesap me een socialisische parner die o doel had de overheidsuigaven (als percen van he BBP) nie e doen dalen en indien mogelijk zelfs e doen sijgen. Voor wa de primaire uigaven beref (di zijn de uigaven zonder de inereslasen) zijn ze daar wondergoed in geslaagd. Onder die voorwaarden kon de globale belasingdruk nie dalen. De globale belasingdruk kan slechs dalen indien de globale uigaven in he BBP ook dalen, en als de begroing in evenwich blijf. De liberale parijen komen nu weer voor de dag me een plan om de belasingdruk e doen dalen. Di plan heef dezelfde geloofwaardigheid als he vorige, nl. geen. Zoals ik zone schreef, kan de globale belasingdruk alleen maar dalen als ook de overheidsuigaven in he BBP dalen. De enige mogelijkheid om aan deze ijzeren we e onsnappen besaa erin een ekor in de begroing oe e laen. Maar geen enkele parij wil di doen, en erech. Er val dus nie aan e onsnappen elk plan om de globale belasingdruk e verminderen moe gepaard gaan me een plan om de overheidsuigaven in he BBP e doen dalen. Als de liberalen opnieuw in de regering sappen zullen ze parners confroneren die nie bereid zijn de uigaven e doen dalen. He liberale plan om de globale belasingdruk e verminderen is dus gedoemd. Laa mij he anders uidrukken. Een geloofwaardig liberaal plan van vermindering van de belasingdruk zou erin besaan da samen me de becijfering van de vermindering in de belasingarieven ook een becijfering kom van de verminderingen in de overheidsuigaven. Deze becijfering hebben de liberalen nie gedaan. Ze ween maar al e goed da ze me zo een becijfering geen kans maken in een oekomsige coaliie. Zolang zo een becijfering nie gebeur srooien de liberalen me hun nieuw belasingplan zand in de ogen van de kiezer. Dezelfde kriiek kan geui worden en aanzien van de ander parijen die ons allerlei verhogingen van de overheidsuigaven beloven. Deze parijen zouden egelijk moeen becijferen welke belasingen ze zullen verhogen om de exra uigaven e bealen. Geen enkele parij doe di. Ze srooien evenveel zand in de ogen van de kiezer als de liberalen. 3
4 Appendix: Hoe beïnvloe een vermindering van de belasingarieven de belasingdruk? De belasingdruk (D) wor gemeen door de verhouding ussen belasingopbrengsen (T) en he BBP (). We schrijven: T D (1) me D = de belasingdruk, T = de belasingopbrengsen, en = he BBP De vraag is hoe een vermindering van he belasingarief,, de belasingdruk beïnvloe. He anwoord is nie zo eenvoudig omda zowel de eller als de noemer in (1) beïnvloe. Om onbegrijpelijke redenen hebben mijn criici di nie gezien en dachen ze da he volsond om he effec van op de eller e meen en dan vicorie e kraaien. Laen we beginnen me de invloed van op de noemer in vergelijking (1). We gaan er hier van ui da een verlaging van he belasingarief een posiieve invloed uioefen op he BBP. Di vorm de basis van he inverdieneffec. Een lager belasingarief ze mensen er oe aan meer e werken; ondernemingen zullen meer werknemers aanwerven. Di genereer exra inkomen en producie. We sellen di effec voor door de relaie: () (2) We verondersellen da een daling van een posiieve invloed uioefen op. Om di preciezer ui e drukken nemen we de differeniaal van (2): d (3) me 0 (4) We onderzoeken nu he effec van een daling van op de eller in vergelijking (1). Di effec is dubbel. Een eerse is he direce effec, m.n. een daling van he belasingarief doe de belasingopbrengsen dalen bij gelijkblijvend BBP. Een weede effec is he inverdieneffec. Een daling van he belasingarief doe he BBP sijgen (vergelijking (2)) hegeen op zijn beur de belasingopbrengsen verhoog. We kunnen dus schrijven: T T(, ( )) (5) We nemen de differeniaal dt T T (6) T me T 0 (7) T en T 0 (8) Vergelijking (6) heef de volgende inerpreaie: de eerse erm aan de recherkan van deze vergelijking mee he direce effec van een daling van op T. Di effec is posiief, d.w.z. een daling van doe ook T dalen (T > 0). He inverdieneffec wor 4
5 weergegeven door de weede erm in vergelijking (6): een daling van doe sijgen ( 0 ) deze sijging van doe T sijgen ( T 0 ). We hebben nu alle elemenen om he effec van een daling van op D (de belasingdruk) e meen. We nemen eers de differeniaal van vergelijking (1): 1 T dt d (9) 2 We subsiueren nu (3) en (6) in (9): 1 T T T (10) 2 Deze uidrukking kan als volg herschreven worden 1 T T D (11) We sellen ons de vraag welke he eken is van conclusies rekken.. We kunnen nu de volgende 1. Als he inverdieneffec kleiner is dan 100% dan zal een daling van he arief, de belasingdruk, D alijd doen dalen. Di kan als volg aangeoond worden. Als T T 0 dan is he inverdieneffec, T, kleiner dan he direce effec van de daling van he arief, T. Di is een siuaie waarin he inverdieneffec kleiner is dan 100%, waarmee bedoeld wor da de exra overheidsinkomsen gegenereerd door de sijging van he BBP onvoldoende zijn om he verlies aan inkomsen en gevolge van een lager arief e compenseren. In da geval is in (11) alijd posiief. Di wil zeggen da bij een inverdieneffec van minder dan 100%, een daling van he belasingarief de belasingdruk D alijd zal doen dalen. 2. Als he inverdieneffec groer is dan 100% dan kan een daling van he belasingarief leiden o een sijging van D. Of di gebeur, zal dan afhangen van de graad van progressiviei van he belasingsyseem. Om di e zien herschrijven we (11) als volg: 1 T D T (12) De erm T D mee de graad van progressiviei van he belasingsyseem: T is de marginale belasingcoëfficiën en D is de gemiddelde belasingcoëfficiën. In een progressief belasingsyseem is T D. Indien er geen progressiviei is in he belasingsyseem dan is T D. In da geval zien we da alijd posiief is welke he niveau van he inverdieneffec is. Dus de graad van progressiviei moe groo genoeg zijn opda een inverdieneffec van meer dan 100% he eken van negaief maak. In de Belgische siuaie kunnen we aannemen da he inverdieneffec beduidend beneden de 100% is. Di wor bevesigd door de sudie van André Decoser en 5
6 Krisian Orsini. Di beeken da een daling van he belasingarief de belasingdruk (gemeen door D) doe dalen in België. 6
Rekenen banken te veel voor een hypotheek?
Rekenen banken e veel voor een hypoheek? J.P.A.M. Jacobs en L.A. Toolsema Me enige regelmaa word door consumenen en belangenorganisaies gesuggereerd da banken de hypoheekrene onmiddellijk naar boven aanpassen
Nadere informatieUitslagen voorspellen
Eindexamen vwo wiskunde A pilo 04-I Vraag Anwoord Scores Uislagen voorspellen maximumscore 3 De afsand ussen Wilders en Thieme is 4 De conclusie: nie meer dan wee maal zo groo maximumscore 3 Bij gelijke
Nadere informatieAntwoordmodel VWO wa II. Speelgoedfabriek
Anwoordmodel VWO wa 00-II Anwoorden Speelgoedfabriek Voorwaarde II hoor bij immeren Voor immeren zijn 60x + 40y minuen nodig Voor immeren zijn 80 uur dus 4800 minuen beschikbaar 60x + 40y 4800 kom overeen
Nadere informatieBelasting en schenken 2013
Belasing en schenken 2013 Krijg u een schenking? Dan moe u misschien schenkbelasing bealen. Doe u een schenking? Dan kun u die schenking mogelijk als gif van de belasing afrekken. In deze brochure lees
Nadere informatieInvesteringsbeslissingen
Inveseringsbeslissingen 1. Begrippen 1.1. Wa is inveseren? Een dadelijke (zekere) beschikbare koopkrach inruilen egen: 1. een oekomsige onzekere inkomenssroom; 2. besparingen van uigaven; 3. een nie-financieel
Nadere informatieBelasting en schenken 2012
Belasing en schenken 2012 Krijg u een schenking? Dan moe u misschien schenkbelasing bealen. Doe u een schenking? Dan kun u die schenking mogelijk als gif van de belasing afrekken. In deze brochure lees
Nadere informatieDe Belastingsgrondslag van Registratierechten
De Belasingsgrondslag van Regisraierechen Soor Fiscaliei Seunun Beleidsrelevan onderzoek Besuurlijke Organisaie laanderen De Belasingsgrondslag van Regisraierechen (oorloige versie: mag nie versreid worden
Nadere informatieHoofdstuk 2 - Overige verbanden
Hoofdsuk - Overige verbanden bladzijde < a D 4 4,, 8 dus heef de vergelijking 4p p +, geen oplossingen en zijn er geen snijpunen van de grafiek me de horizonale as. b 4p p +,, p 4p p of p 4 + c Voor p
Nadere informatieWerkboek. meer. check! Geluk. in 3Weken! Marjan van de Bult
Werkboek meer Geluk J check! in 3Weken! Marjan van de Bul www.gelukfabriek.nl Unlock your Luck vormgeving www.somehingilse.nl Alsjeblief! Hier is jouw eigen werkboek voor meer geluk in 3 weken. Misschien
Nadere informatieUitwerkingen Toets 1 IEEE, Modules 1 en 2
Uiwerkingen Toes IEEE, Modules en Daum: 9 sepember 007 Tijd: 0.40.0 (90 minuen) Opgave I) Di is een warmmakerje. In woorden is V is de serieschakeling van, en (de parallelschakeling van 3 en 4) of V =
Nadere informatieHoofdstuk 2 - Formules voor groei
Moderne wiskunde 9e ediie Havo A deel Uiwerkingen Hoofdsuk - Formules voor groei bladzijde 00 V-a = 08, ; 870 08, ; 70 0, 8; 60 00 00 870 70 08,, gemiddeld 0,8 b De beginhoeveelheid is 00 en de groeifacor
Nadere informatieEindexamen wiskunde A1-2 vwo 2003-I
Eindexamen wiskunde A- vwo 003-I 4 Anwoordmodel Levensduur van kfiezeapparaen Maximumscore 4 Na,5 jaar zijn er 500 0,99 0,97 apparaen Na 3,5 jaar zijn er 500 0,99 0,97 0,87 apparaen He verschil hierussen
Nadere informatieHoofdstuk 2 - Overige verbanden
Moderne Wiskunde Uiwerkingen bij vwo C deel Hoofdsuk Overige verbanden Hoofdsuk - Overige verbanden bladzijde < a D 4 4,, 8 dus heef de vergelijking 4p p +, geen oplossingen en zijn er geen snijpunen van
Nadere informatieToelichting Hoe gebruikt u deze toelichting? Correspondentieadres Wat is een schenking? Voor meer ontvangers samen aangifte doen
2011 Toeliching Aangife schenkbelasing Di is een oeliching bij he formulier Aangife schenkbelasing. Deze oeliching besaa ui vier onderdelen: A Algemene informaie over de schenkbelasing B Uileg bij de vragen
Nadere informatieBlok 1 - Vaardigheden
6 Blok - Vaardigheden Blok - Vaardigheden Exra oefening - Basis B-a Bij abel A zijn de facoren achereenvolgens 8 : = 6 ; 08 : 8 = 6 en 68 : 08 = 6. Bij abel A is sprake van exponeniële groei. Bij abel
Nadere informatie. Tijd 75 min, dyslecten 90min. MAX: 44 punten 1. (3,3,3,3,2,2p) Chemische stof
RUDOLF STEINERCOLLEGE HAARLEM WISKUNDE HAVO CM/EM T112-HCMEM-H579 Voor elk onderdeel is aangegeven hoeveel punen kunnen worden behaald. Anwoorden moeen alijd zijn voorzien van een berekening, oeliching
Nadere informatieJuli 2003. Canonpercentages Het vaststellen van canonpercentages bij de herziening van erfpachtcontracten
Canonpercenages He vassellen van canonpercenages bij de herziening van erfpachconracen Juli 23 SBV School of Real Esae Drs. L.B. Uienbogaard Drs. J.P. Traudes Inhoud Blz. 1. Inleiding... 3 2. Toeliching
Nadere informatiehaarlemmerolie van de IT? Tobias Kuipers en Per John
Complexiei onder conrole, kosen inzichelijk? Naar een diensbare Gezien de populariei van is he goed eens erug e gaan naar de basis en e kijken naar wa SOA eigenlijk is, wa de redenen zijn om he in e voeren,
Nadere informatieNoordhoff Uitgevers bv
a b c d e a Analyse De omze was in 987 ongeveer, miljard (de recher as) De wins was ongeveer 6 miljoen (linker as) 6 miljoen 6 miljoen = %, % Er is sprake van verlies als de wins/verlies-grafiek negaief
Nadere informatieAnaloge Elektronika 1 DE SCHMITT TRIGGER
Analoge Elekronika DE SCHMITT TIGGE Een Schmi rigger is een komparaor me hyseresis. Ne zoals bij een komparaor is de ingang een analoog signaal, erwijl de uigang een digiaal signaal is. De uigangsspanning
Nadere informatieAntwoordmodel VWO 2002-II wiskunde A (oude stijl) Speelgoedfabriek
Anwoordmodel VWO 00-II wiskunde A (oude sijl) Anwoorden Speelgoedfabriek Voorwaarde II hoor bij immeren Voor immeren zijn 60x + 40y minuen nodig Voor immeren zijn 80 uur dus 4800 minuen beschikbaar 60x
Nadere informatie2.4 Oppervlaktemethode
2.4 Opperlakemehode Teken he --diagram an de eenparige beweging me een snelheid an 10 m/s die begin na 2 seconden en eindig na 4 seconden. De afgelegde weg is: =. (m/s) In he --diagram is de hooge an de
Nadere informatieHoofdstuk 3 Exponentiële functies
Havo B deel Uiwerkingen Moderne wiskunde Hoofdsuk Eponeniële funies ladzijde 6 V-a Door zih in weeën e delen vermenigvuldig he aanal aeriën per ijdseenheid zih seeds me een faor is de eginhoeveelheid,
Nadere informatieStudiekosten of andere scholingsuitgaven
Bij voorlopige aanslag inkomsenbelasing 2013 IB 275-1T31FD Volg u in 2013 een opleiding of een sudie voor uw (oekomsige) beroep? Of had u kosen voor een EVC-procedure (Erkenning Verworven Compeenies)?
Nadere informatieEffecten van het budgettair beleid op private consumptie en besparingen: een onderzoek naar Ricardiaanse equivalentie
UNIVERSITEIT GENT FACULTEIT ECONOMIE EN BEDRIJFSKUNDE ACADEMIEJAAR 00-003 Effecen van he budgeair beleid op privae consumpie en besparingen: een onderzoek naar Ricardiaanse equivalenie Scripie voorgedragen
Nadere informatieEindexamen wiskunde A1-2 vwo I
Eindexamen wiskunde A- vwo 009 - I Beoordelingsmodel Vraag Anwoord Scores Emissierechen maximumscore 3 Mogelijkheid kos 50 000 euro Mogelijkheid lever 50 000 euro aan emissierechen op Mogelijkheid kos
Nadere informatieCorrectievoorschrift VWO
Correcievoorschrif VWO 009 ijdvak wiskunde A, He correcievoorschrif besaa ui: Regels voor de beoordeling Algemene regels 3 Vakspecifieke regels 4 Beoordelingsmodel 5 Inzenden scores Regels voor de beoordeling
Nadere informatieUw auto in 3 simpele stappen
Uw auo in 3 simpele sappen 1 Als financieringsmaaschappij van Fia Group Auomobiles SA is Fia Financial Soluions als geen ander op de hooge van he Ialiaanse auoaanbod. Daarnaas beschik Fia Financial Soluions
Nadere informatiewiskunde A pilot vwo 2015-I
Piramiden maximumscore a = en x =,5 geef h = 6,5 (dm) De oppervlake van he grondvlak is,5,5 = 6, 5 (dm²) De inhoud is 6, 5 6,5 4 (dm³) ( nauwkeuriger) maximumscore 4 I = x (9 x ) geef di 6 d = x x x x
Nadere informatieStudiekosten en andere scholings uitgaven
bij aangife inkomsenbelasing 20 IB 266-1TFD (2576) Sudiekosen en andere scholings uigaven Volgde u in 20 een opleiding of een sudie voor uw (oekomsige) beroep? Of had u kosen voor een EVCprocedure (Erkenning
Nadere informatiet Ik bekijk de plaatjes, de titel en de tussenkopjes.
2.1 LWB 7A-20 Les: Geen vis INFORMATIE Leeseks Teks 1: informaieve eks over walvissen. Teks 1: oud AVI 9; nieuw AVI M6. Zie ook sofware. Cenrale sraegie/leerdoel Teks inerpreeren: je bedenk de hoofdvraag
Nadere informatieCorrectievoorschrift VWO. Wiskunde A1,2 (nieuwe stijl)
Wiskunde A, (nieuwe sijl) Correcievoorschrif VWO Voorbereidend Weenschappelijk Onderwijs 0 0 Tijdvak Inzenden scores Uierlijk op juni de scores van de alfabeisch eerse vijf kandidaen per school op de daaroe
Nadere informatieEindexamen wiskunde B1 havo 2004-II
Bacerieculuur De groei van he aanal baceriën van een bacerieculuur hang onder andere af van he voedingsparoon, de emperauur en de beliching. Ui onderzoek blijk da he aanal baceriën van een bepaalde bacerieculuur
Nadere informatieVergrijzing en houdbare overheidsfinanciën: vijf ongemakkelijke stellingen
Vergrijzing en houdbare overheidsfinanciën: vijf ongemakkelijke sellingen Ed Weserhou Di arikel laa aan de hand van een gesileerd model voor schuldbeleid zien da, om he vergrijzingsprobleem op e lossen,
Nadere informatieStudiekosten of andere scholingsuitgaven
12345 20 Aanvullende oeliching Bij voorlopige aanslag inkomsenbelasing 20 Volg u in 20 een opleiding of een sudie voor uw (oekomsige) beroep? Dan mag u de uigaven hiervoor, zoals lesgeld en de uigaven
Nadere informatieStudiekosten of andere scholings uitgaven
20 Aanvullende oeliching bij aangife inkomsenbelasing 20 Sudiekosen of andere scholings uigaven Volgde u in 20 een opleiding of een sudie voor uw (oekomsige) beroep? Of had u kosen voor een EVCprocedure
Nadere informatieDigitale Systeem Engineering 1
Digiale Syseem Engineering 1 Week 5 Timing, daaoverdrach Jesse op den Brouw DIGSE1/2017-2018 Timing (revisied) Een verandering op de ingang van een componen geef als resulaa een verandering op de uigang.
Nadere informatieHoofdstuk 1 - Exponentiële formules
V-1a 4 Hoofdsuk 1 - Exponeniële formules Hoofdsuk 1 - Exponeniële formules Voorkennis prijs in euro s 70 78,0 percenage 100 119 1,19 b Je moe de prijs me he geal 1,19 vermenigvuldigen. c De BTW op de fies
Nadere informatieDoor middel van deze memo informeren wij u over de stand van zaken met betrekking tot het dossier hoogspanningslijnen.
Gemeene Ede Memo Aan : Gemeeneraad Van : College van burgemeeser en wehouders Daum : 5 okober 203 Zaaknummer : 594 Opgeseld door : Rikker Sniselaar, Adviseur geluid, luchkwaliei en exerne veiligheid Bijlagen
Nadere informatieStudiekosten of andere scholingsuitgaven
12345 Aanvullende oeliching bij aangife inkomsenbelasing IB 266-1T02FD (2464) Sudiekosen of andere scholingsuigaven Volgde u in een opleiding of een sudie voor uw (oekomsige) beroep? Dan mag u de uigaven
Nadere informatieStudiekosten en andere scholings uitgaven
20 Aanvullende oeliching bij aangife inkomsenbelasing 20 IB 266-1T12FD (2576) Sudiekosen en andere scholings uigaven Volgde u in 20 een opleiding of een sudie voor uw (oekomsige) beroep? Of had u kosen
Nadere informatie64% 70% 94% 85% 87% 73% 67% 75% 93% 60% 70% 100% 90% 100% 75% 70% 85% 100% Groen Vrij Internet Partij. Stelling CDA VVD D66 PvdA Groen Links
Semwijzer COC Nederland Gayvoe parijvergelijking 2006 www.gayvoe.nl Parij is he zeer oneens Parij is he oneens Parij voel er wel wa voor Parij is posiief Selling CDA VVD D66 PvdA Algehele score Gelijke
Nadere informatieAandacht voor allochtone studenten in het hoger onderwijs
Aandach voor allochone sudenen in he hoger onderwijs Inhoudsopgave Samenvaing en conclusies 5 1 Inleiding 15 1.1 Achergrond van he onderzoek 15 1.2 Opze van he onderzoek 16 1.3 Analyse van de nonrespons
Nadere informatieHet wiskunde B1,2-examen
Ger Koole, Alex van den Brandhof He wiskunde B,2 examen NAW 5/4 nr. 2 juni 2003 65 Ger Koole Faculei der Exace Weenschappen, Afdeling Wiskunde, Vrije Universiei, De Boelelaan 08 a, 08 HV Amserdam koole@cs.vu.nl
Nadere informatieIntegratiepracticum III
Inegraiepracicum III Casus I Projecevaluaie Irrigaie landbouwgronden in Ruriania Bas Beerenhou (556622) & Cliff Voeelink (554506) Deadline casus I: 2 januari 2007 TR2 Inleiding Er zijn een hoop derdewereldlanden.
Nadere informatiefaseverschuiving wisselstroomweerstand frequentieafhankelijk weerstand 0 R onafhankelijk spoel stroom ijlt 90 na ωl toename met frequentie ELI 1 ωc
6.2.5 ergelijking faseverschuiving wisselsroomweersand frequenieafhankelijk weersand 0 onafhankelijk spoel sroom ijl 90 na ω oename me frequenie E condensaor sroom ijl 90 voor ω afname me frequenie E Fasordiagramma
Nadere informatieCorrectievoorschrift VWO 2015
Correcievoorschrif VWO 205 ijdvak wiskunde C (pilo) He correcievoorschrif besaa ui: Regels voor de beoordeling 2 Algemene regels 3 Vakspecifieke regels 4 Beoordelingsmodel 5 Inzenden scores Regels voor
Nadere informatiewiskunde A bezem havo 2017-I
Disribuieriem Een disribuieriem is een geribbelde riem die in een moderne verbrandingsmoor van een auo zi. Zo n riem heef en opziche van een keing voordelen: hij maak minder lawaai en er is geen smering
Nadere informatieWie is er bang voor zijn pensioen? Pleidooi voor een vraaggerichte aanpak van pensioenvoorlichting
Wie is er bang voor zijn pensioen? Pleidooi voor een vraaggeriche aanpak van pensioenvoorliching ERIK VAN DER SPEK De laase jaren is pensioenvoorliching vaak negaief in he nieuws gewees. Ui verschillende
Nadere informatieOefeningen Elektriciteit I Deel Ia
Oefeningen Elekriciei I Deel Ia Di documen beva opgaven die aansluien bij de cursuseks Elekriciei I deel Ia ui he jaarprogramma van de e kandidauur Indusrieel Ingenieur KaHo Sin-Lieven.. De elekrische
Nadere informatieOverzicht. Inleiding. Classificatie. NP compleetheid. Algoritme van Johnson. Oplossing via TSP. Netwerkalgoritme. Job shop scheduling 1
Overzich Inleiding Classificaie NP compleeheid Algorime van Johnson Oplossing via TSP Newerkalgorime Job shop scheduling 1 Inleiding Gegeven zijn Machines: M 1,,..., M m Taken: T 1, T 2,... T n Per aak
Nadere informatieCorrectievoorschrift VWO 2014
Correcievoorschrif VWO 04 ijdvak wiskunde A (pilo) He correcievoorschrif besaa ui: Regels voor de beoordeling Algemene regels 3 Vakspecifieke regels 4 Beoordelingsmodel 5 Inzenden scores Regels voor de
Nadere informatieExamen beeldverwerking 10/2/2006
Richlijnen Examen beeldverwerking 10/2/2006 Di is een gesloen boek examen. Communicaieapparauur en beschreven of bedruk papier of andere voorwerpen zijn dus nie oegelaen. Schrijf je naam op elk blad. Schrijf
Nadere informatieHet effectief tarief van de transactiekosten op de aankoop van de eigen zelfbewoonde woning
He effecief arief va de rasaciekose op de aakoop va de eige woig Seupu Beleidsreleva oderzoek Besuurlijke Orgaisaie Vlaadere Spoor Fiscaliei ber.brys@hoge.be He effecief arief va de rasaciekose op de aakoop
Nadere informatieLees deze bijsluiter op een rustig moment aandachtig door, ook als dit geneesmiddel al eerder aan u werd toegediend. De tekst kan gewijzigd zijn.
I B2.4. Onwerp van de bijsluier voor HepBQuin Informaie voor de paiën Lees deze bijsluier op een rusig momen aandachig door, ook als di geneesmiddel al eerder aan u werd oegediend. De eks kan gewijzigd
Nadere informatieDeel 2. Basiskennis wiskunde
Deel 2. Basiskennis wiskunde Vraag 26 Definieer de funcie f : R R : 7 cos(2 ). Bepaal de afgeleide van de funcie f in he pun 2π/2. (A) f 0 ( 2π/2) = π (B) f 0 ( 2π/2) = 2π (C) f 0 ( 2π/2) = 2π (D) f 0
Nadere informatieEn als we het jaar indelen in vier kwartalen krijgen we: g 4
Bijlae 2B Groei In deze bijlae leiden we eers de momenane of oenblikkelijke roeivoe af. Da is de roeivoe die berekkin heef op elke momen in de ijd. Daarna belichen we de evolen van he nie-lineaire karaker
Nadere informatieGouden tijden voor beleggers in vastgoed? Waarom deze nieuwsbrief?
Vasgoedkran nieuwsbrief me onmisbare informaie voor beleggers in vasgoed. Gouden ijden voor beleggers in vasgoed? Waarom deze nieuwsbrief? Als u een belegging in vasgoed wil doen, heef u informaie nodig.
Nadere informatieop het interval 5, 15 betekent 5 x 15. 4b x op het interval 6, 10 betekent 6 x < 10. 5d Bij 3 < x π hoort het interval 3, π
G&R havo B deel Veranderingen C. von Schwarzenberg / a b c Tussen en uur. Van en uur neem de sijging oe. Van o 6 uur neem de sijging af. Van o 8 uur neem de daling oe. Van 8 o uur neem de daling af. 6,,,,,
Nadere informatieDe essenties van drie jaar NK ICT Architectuur
Trends in de inzendingen De essenies van drie jaar NK ICT Archiecuur He Nederlands Kampioenschap ICT Archiecuur is voor he eers georganiseerd in 2004 en heef o nu oe geleid o 25 archiecuurbeschrijvingen.
Nadere informatieTentamen Golven en Optica
Tenamen Golven en Opica woensdag 9 juni 011, 15.00-18.00 uur Maak elke opgave op een apar vel voorzien van uw naam en sudennummer. Gebruik van een (grafische) rekenmachine is oegesaan. Verdeel uw ijd opimaal
Nadere informatieTentamen WISN102 Wiskundige Technieken 2 Do 2 feb :30 11:30
Normering Tenamen WISN12 Wiskundige Technieken 2 Do 2 feb 217 8:3 11:3 voor 4 p vragen (andere vragen naar rao: 4p Goed begrepen en goed uigevoerd me voldoende oeliching, evenueel enkele onbelangrijke
Nadere informatieStaf/JM/1101 Brand Chemie-Pack: voorkom onacceptabele lastenverzwaring A.J. Mallens (0162) r te brand bi] het
Gemeene Geerruidenberg GemeeneDnmn-»ien Reg. nr. Klass. nf. ngoenop 1 Q MAARJ 2011 M!D MA PZ OW BRW BMO Gg Diveree Paraaf Aan geadresseerde Raamsdonksveer, Ons kenmerk Onderwerp Bijlage Behandeld door
Nadere informatiedigitale signaalverwerking
digiale signaalverwerking deel 2: sampling en digiale filerechniek Hoewel we de vorige keer reeds over he samplen van signalen gesproken hebben, komen we daar nu op erug, om de ermee samenhangende effecen
Nadere informatieLans Bovenberg, Roel Mehlkopf en Theo Nijman Techniek achter persoonlijke pensioenrekeningen in de uitkeringsfase. Netspar OCCASIONAL PAPERS
Nespar OCCASIONAL PAPERS Lans Bovenberg, Roel Mehlkopf en Theo Nijman Techniek acher persoonlijke pensioenrekeningen in de uikeringsfase Techniek acher persoonlijke pensioenrekeningen in de uikeringsfase
Nadere informatieExamen beeldverwerking 30/1/2013
Richlijnen Examen beeldverwerking 30//03 Di is een gesloen boek examen. Communicaieapparauur en beschreven of bedruk papier of andere voorwerpen zijn dus nie oegelaen. Schrijf je naam op elk blad. Schrijf
Nadere informatieStudiekosten en andere scholings uitgaven
2010 Aanvullende oeliching vraag 5e 10 Sudiekosen en andere scholings uigaven jaar u ze heb beaald. Voor de overige kosen, zoals voor boeken, neem u de werkelijke kosen. U rek deze kosen af in he jaar
Nadere informatieEen risico- en kostengedreven aanpak voor architectuur
Een risico- en kosengedreven aanpak voor archiecuur Risico- en kosenmanagemen als primair businessdoel Archiecuur is e beschouwen als een discipline die gedreven word door risico s en kosen. Risico- en
Nadere informatieLokale Activiteiten Monitor. Is het iets waard, of kan het in de openhaard?
Is he ies waard, of kan he in de openhaard? 2 Afsudeerscripie van Bar den Nijs in he kader van de sudie Bedrijfswiskunde en Informaica, aan de Vrije Universiei e Amserdam. Urech, Sepember 2006 Begeleiders:
Nadere informatieMaster data management
meadaa Maser daa Aanpak voor opzeen van maserdaa-programma De kwaliei van de oenemende hoeveelheid daa in ondernemingen is van groo belang. Om die kwaliei e waarborgen kan maser daa worden oegepas. De
Nadere informatie: Vermeld op alle bladen van uw werk uw naam. : Het tentamen bestaat uit 4 bladzijden inclusief dit voorblad.
POST HBO-OPLEIDINGEN Beonconsruceur BV Saalconsruceur BmS Professional maser of srucural engineering Toegepase mechanica Maeriaalmodellen en nie-lineaire mechanica docen : dr. ir. P.C.J. Hoogenboom TENTAMEN
Nadere informatieNoordhoff Uitgevers bv
60 Hoofdsuk Eponeniële funies ladzijde 6 V-a Door zih in weeën e delen vermenigvuldig he aanal aeriën per ijdseenheid zih seeds me een faor is de eginhoeveelheid, dus 0 g is de groeifaor, dus g d gewih
Nadere informatieTuinstijlen. Tuinstijlen. Het ontstaan van tuinstijlen. Formele tuinstijl. Informele tuinstijl. Moderne tijd
Tuinsijlen Tuinsijlen He aanleggen van een uin word voorafgegaan door he maken van een uinonwerp. Om de uin o een geheel e maken moe u in he onwerp rekening houden me een bepaalde uinsijl. Door allerlei
Nadere informatie1 Opening, mededelingen en vaststelling agenda & ingekomen stukken
Voebalvereniging Noordwijk Posbus 130 2200 AC Noordwijk www.vvnoordwijk.nl besuur@vvnoordwijk.nl (Concep) Verslag; Algemene ledenvergadering van 21 november 2013 De agenda; 1 Opening, mededelingen en vasselling
Nadere informatieOverzicht Examenstof Wiskunde A
Oefenoes ij hoofdsuk en Overzih Examensof Wiskunde A a X min 0, X max 0, Y min 0 en Y max 000. 0 lier per minuu. Als de ank leeg is, dan is W 0, dus 00 0 0 dus 0. Na 0 minuen is de ank leeg. a Neem de
Nadere informatieStudiekosten of andere scholings uitgaven
20 Aanvullende oeliching bij aangife inkomsenbelasing 20 voor buienlandse belasingplichigen IB 266-1T21FD BUI Sudiekosen of andere scholings uigaven Volgde u in 20 een opleiding of een sudie voor uw (oekomsige)
Nadere informatieStudiekosten en andere scholings uitgaven
11 IB 185-1T11FD Sudiekosen en andere scholings uigaven Volgde u in 2011 een opleiding of een sudie voor uw (oekomsige) beroep? Dan mag u de uigaven hiervoor, zoals lesgeld en de uigaven voor boeken, afrekken
Nadere informatieNoordhoff Uitgevers bv
a Blok - Vaardigheden ladzijde d 9 B B 6 f a a e r 9 9r r r r 8 a De rihingsoëffiiën van de lijn is gelijk aan en he sargeal is dus 7 0 de vergelijking is y x+ De rihingsoëffiiën van de lijn is gelijk
Nadere informatieWind en water in de Westerschelde. Behorende bij de Bacheloropdracht HS
Behorende bij de Bacheloropdrach HS Door: Julia Berkhou Lena Jezuia Sephen Willink Begeleider: Prof.dr. A.A. Soorvogel Daum: 17 juni 2013 Inhoudsopgave 1 Inleiding 2 2 Achergrondinformaie 3 2.1 He geij.................................
Nadere informatieCorrectievoorschrift VWO. Wiskunde A1,2 (nieuwe stijl)
Wiskunde A, (nieuwe sijl) Correcievoorschrif VWO Voorbereidend Weenschappelijk Onderwijs 0 03 Tijdvak Inzenden scores Vul de scores van de alfabeisch eerse vijf kandidaen per school in op de opisch leesbare
Nadere informatieBINDEND ADVIES. : A te B vs C te D : Geneeskundige zorg, MRI-onderzoek : : 12 maart 2008
BINDEND ADVIES f Parijen Zaak Zaaknummer Ziingsdaum : A e B vs C e D : Geneeskundige zorg MRI-onderzoek : 20072296 : 12 maar 2008 Posadres Posbus 291 3700 AG Zeis Bezoekadres Sparrenheuvel16 3708 E Zeis
Nadere informatieHoofdstuk 1 Lineaire en exponentiële verbanden
Hoofsuk Lineaire en exponeniële veranen lazije A: Geen lineair veran, als x me oeneem, neem y nie sees me ezelfe waare oe. B: Lineair veran, als x me oeneem, neem y sees me, oe. C: Geen lineair veran,
Nadere informatieDe impact van vergrijzing op de overheidsfinanciën. voorstel ontwerp eindrapport 1ste versie 27 augustus 2008
Spoor A2: De impac van vergrijzing op de overheidsfinanciën voorsel onwerp eindrappor 1se versie 27 augusus 2008 K. Algoed KULeuven CES Vlekho Business School Augusus 2008 Algemeen secreariaa Seunpun beleidsrelevan
Nadere informatieVraag Antwoord Scores
Opgave Tsunami maximumscore 4 Voor de zwaare-energie van de waerberg geld: Ez = mgh. Voor de massa van he waer m geld: m= ρv. Voor he volume van de waerberg geld: V = bh. 3 3 3 Invullen lever: V = 00 0
Nadere informatieSimulatiestudie naar Methodebreuken in het Onderzoek Verplaatsingen in Nederland
Simulaiesudie naar Mehodebreuken in he Onderzoek Verplaasingen in Nederland Bianca Wouers Cenraal Bureau voor de Saisiek bias@cbs.nl Jan van den Brakel Cenraal Bureau voor de Saisiek jbrl@cbs.nl Bijdrage
Nadere informatieHoofdstuk 5 - Differentiaalvergelijkingen
Hoofdsuk 5 - Differeniaalvergelijkingen 5. Differenievergelijkingen ladzijde a 0 3 4 5 A 00 0 04 06 08 0 oename B 00 30 69,00 9,70 85,6 37,9 oename 30 39 50,70 65,9 85,68 C 00 3 73,60 7,68 97,98 389,38
Nadere informatieZZP ERS EN HUN PENSIOEN
ZZP ERS EN HUN PENSIOEN De pensioengevolgen als he werknemersschap word ingeruild voor he zelfsandig ondernemerschap Annelies Langelaar 0583618 Maserscripie Universiei van Amserdam Maser Acuarial Sciences
Nadere informatieBlok 4 - Vaardigheden
Havo B deel Uiwerkingen Moderne wiskunde Blok - Vaardigheden bladzijde a domein en bereik b x = = = c Me behulp van onderdeel b en de grafiek: d Eers: log x = ofwel x = = Dan me behulp van de grafiek:
Nadere informatieHoofdstuk 1: Rust en beweging
Hoofdsuk 1: Rus en beweging 1.1 Rus en beweging zijn relaief Ten opziche van he vlieguig is de passagier in................................................ Ten opziche van he aardoppervlak is he vlieguig
Nadere informatieAlternatieve uitwerking. Apart de afgeleide van y = 2x+ 1 = u met u = 2x + 1. = = 2u 2 = 4(2x + 1) = 8x + 4. Dus k (x) = ( ) 2 ( 2
6 Toepassingen van de diffeeniaalekening bladzijde 70 3 a f () [6] ( 5) 36 + 6 [( 5) 36 ] + 7 6 Apa de afgeleide van y ( 5) 36 u 36 me u 5. 36u 6 7( 5) 6 Dus f () 6 ( 5) 36 + 6 7( 5) 6 + 7 6 6( 5) 36 +
Nadere informatieZe krijgt 60% korting op het basisbedrag van 1000,- (jaarpremie) en moet dan 400,- (jaarpremie) betalen.
1a 1b G&R havo A deel 1 Tabellen en grafieken C. von Schwarzenberg 1/14 Een buspakje kan door de brievenbus, een pakke nie. Een zending die voorrang krijg. 1c 5, 40. (Worldpack Basic prioriy Buien Europa
Nadere informatieBindend Advies. : A te B versus C te D : geneeskundige zorg, mondzorg, sinuslift en implantaten : : 16 januari 2008
STICHTI NG KLACHTEN EN CESCHILLEN ZORCVERZEKERINCEN J - JA Bindend Advies - Parijen Zaak Zaaknummer Ziingsdaum : A e B versus C e D : geneeskundige zorg, mondzorg, sinuslif en implanaen : 200701267 : 16
Nadere informatieUITWERKING TOELICHTING OP DE ANTWOORDEN VAN HET EXAMEN 2002-I VWO
UITWERKING TOELICHTING OP DE ANTWOORDEN VAN HET EXAMEN 00-I VAK: WISKUNDE A, NIVEAU: VWO EXAMEN: 00-I De uigever heef ernaar gesreefd de aueursrechen e regelen volgens de weelijke bepalingen. Degenen die
Nadere informatieDe Woordpoort. De besteksverwerker van Het Digitale Huis
De Woordpoor De beseksverwerker van He Digiale Huis Een STABU-beseksverwerker zonder weerga. Verfrissend eenvoudig en och me meer mogelijkheden dan welke andere beseksverwerker ook. Zeer uigebreide mogelijkheden
Nadere informatieExamen VWO. Wiskunde B1,2 (nieuwe stijl)
Wiskunde B,2 (nieuwe sijl) Examen VW Voorbereidend Weenschappelijk nderwijs Tijdvak Donderdag 22 mei 3.30 6.30 uur 20 03 Voor di examen zijn maximaal 86 punen e behalen; he examen besaa ui 9 vragen. Voor
Nadere informatiet 1 Hier staat hoe je een toetje maakt. 2 Het is
Blok 2 LB 60-61 16-17 WB 12-13 Les 1 Maak een oeje INFORMATIE Leeseks Teks 1: Reep voor een oeje van peer in de vorm van een gezih (oe). Teks 1: oud AVI 2; nieuw AVI M3, me uizondering van he woord reep
Nadere informatieNederlandsch Boschbouw-Tijdschrift Uitgave vun de N ederlandsche Boschbouwvereeniging Oprig.,tel' Dr. J. R. Beveralulll
Nederlandsch Boschbouw-Tijdschrif Uigave vun de N ederlandsche Boschbouwvereeniging Oprig.el' Dr. J. R. Beveralulll 2e Jaargang No. 5 Mei 1929 Oorspronkelijke Bijdragen DE FINANCIËELE REGELING VAN HET
Nadere informatieTestgedreven projectvoering
esen Tesgedreven projecvoering Uiloop en budgeoverschrijding voorkomen In veel i-projecen worden fouen in requiremens en documenaie pas bij de esvoorbereiding ondek. Di is duur omda de fouen pas laa in
Nadere informatieCorrectievoorschrift VWO
Correcievoorschrif VWO 2007 ijdvak 2 wiskunde A,2 He correcievoorschrif besaa ui: Regels voor de beoordeling 2 Algemene regels 3 Vakspecifieke regels 4 Beoordelingsmodel 5 Inzenden scores Regels voor de
Nadere informatieScreen. Voordelen van de fusie zoveel mogelijk benutten. mei 2010. Highlights
Screen mei 2010 Voordelen van de fusie zoveel mogelijk benuen Voor u lig he nieuwe magazine Screen van Bevolkingsonderzoek Zuid-Wes. In di magazine willen we de parijen die bij he bevolkingsonderzoek naar
Nadere informatie