BeursBulletin.nl. Richt de blik omlaag. Inhoud week 39. Tip: koop 5 puts AEX nov 350 en verkoop 5 puts AEX nov 340

Transcriptie

1 BeursBulletin.nl Inhoud week 39 Donderdag 23 september 2004 Richt de blik omlaag Tip: koop 5 puts AEX nov 350 en verkoop 5 puts AEX nov 340 BeursBulletin.nl nr.8, jaargang 1, 23 september 2004, pagina 1 De AEX viel gisteren met een smak uit het korte termijn stijgende trendkanaal. Bij sluiting bevond de index zich bovendien onder de 330 punten, waar enige steun lag. Daarmee kwam het sein op rood te staan. Vandaag is de AEX verder teruggevallen, wat een verkoopsignaal van de dagindicator heeft opgeleverd. Alsof dat nog niet genoeg is, sprong de MACD-indicator ook op rood. Daardoor is de kans klein dat de index binnenkort uit het begin dit jaar ingezette dalende trendkanaal zal breken. Richt de blik omlaag 1 Beren delen een tik uit aan de stieren 2 Grafieken Indices 3 Grafieken AEX 4 Grafieken AMX 6 Grafieken Overige 7 Beurzen op de wip 8 Lagere cijfers drukken sentiment 9 Marktontwikkelingen 10 AandelenAlert al 6% in september 12 Nano, een nieuwe sector? 13 Venster op de VS 14 Put opties schrijven 15 Positief 16 Abonnementen en Advertenties 17 Het heeft er juist alle schijn van dat we nu verder omlaag zullen gaan. Het is denkbaar dat de onderkant van het trendkanaal wordt opgezocht. We spreken dan van een niveau van amper 305 punten. In de weg omlaag liggen echter wel hobbels bij 320 en 310 punten. Nu 1 maand proefabonnee worden voor slechts 9,95,-? BeursBulletin.nl biedt wekelijks concrete tips en adviezen op basis van bewezen systemen. Dus niet op basis van emotie. Het doel is geld verdienen. Mocht dat niet lukken op basis van deze adviezen, dan ontvangt u volledig uw abonnementsgeld terug. Klik hier voor een proefabonnement Vorige week adviseerden we de gecombineerde koop van de call AEX november 340 en de put AEX november 330. Helaas kwam deze combinatie door de verder afgenomen volatiliteit snel op verlies te staan. Vanwege de door ons gehanteerde regel om verliezen te beperken, zagen we ons maandag gedwongen de positie te sluiten. Dit hebben we aan de abonnees van AEX Alert gecommuniceerd. Nu de lang verwachte sterke beweging van de index dus neerwaarts toch is ingezet, kunnen eventueel nog in bezit zijnde putopties aangehouden worden. De callopties kopen we terug. Ditmaal zetten we een putspread op. We kopen vijf putopties november 350 en verkopen tegelijkertijd vijf putopties november 340 met een limiet van 8,30. De totale investering is 4150 (5 maal 830). Rekening houdend met kosten van 3,75 per optie is de maximale winst over amper twee maanden 775, ofwel 18,5% op de totale investering. Het voordeel van deze optieconstructie is dat geen margin aangehouden moet worden. Bovendien werkt het verdampen van de tijdswaarde in ons voordeel. Bovenstaande tips zijn gebaseerd op een portefeuille van ,- Op basis van de verwachting van de ontwikkeling van de AEX wordt een positie met opties geadviseerd. Deze positie wordt donderdag voor 17:00 uur per SMS aan de abonnees van AEX Alert gestuurd die hierop direct kunnen reageren. Het komt echter ook voor dat een aankoop- of verkooptip wordt verstuurd wanneer de markt daartoe aanleiding geeft. Gemiddeld ontvangt u 10 SMS-jes per maand. Sinds 2 juli 2004 heeft AEX Alert ruim 17% rendement behaald. Meer weten? Klik hier

2 Hoofdartikel Terug naar de index klik hier BeursBulletin.nl nr.8, jaargang 1, 23 september 2004, pagina 2 Beren delen een tik uit aan de stieren Diverse indices probeerden deze week uit hun dalende trendkanalen te breken. Dit mislukte. Daarom geef ik de beren op korte termijn het voordeel van de twijfel. Olieprijs breekt weer uit Door Bert van Arkel De meeste aandelenbeurzen zijn de afgelopen week per saldo licht gedaald. Dit kan vooral op het conto geschreven worden van de zwakke beursdag gisteren. Hierdoor zie ik de indices niet op korte termijn uit hun trendkanalen breken. Het is onvermijdelijk dat de indices op termijn uit hun neerwaartse trendkanalen breken. Alleen al omdat de weerstanden steeds lager komen te liggen. Wekelijks gaat het om een half tot één procent. Maar aan die wetenschap dat het ooit tot een uitbraak komt, heb ik weinig. Het gaat erom wanneer deze plaatsvindt. Weerstand 1140 te sterk voor S&P-500 Vorige week sloot de S&P-500 boven het neerwaartse trendkanaal. En na een korte terugslag wist deze vooraanstaande Amerikaanse index zich eerder deze week opnieuw boven de weerstand op te werpen. Het ging echter op minieme verschillen. Van een doorbraak kon dan ook niet gesproken worden. Dit werd woensdag goed duidelijk: de index liet een stevige veer. De kans is derhalve groot dat de beren de overhand zullen krijgen en de markt naar beneden gaan drukken. En dan kunnen we zo weer tot de onderkant van het trendkanaal terugvallen. De prijs van Brent-olie stootte de afgelopen maand maar liefst drie maal tegen de bovenkant van het stijgende trendkanaal aan. Steeds volgde weer een terugval. Daarmee won de weerstandslijn aan kracht. Aan de doorbraak op maandag moet dus veel waarde worden gehecht. De kans is reëel dat de olieprijs de weerstand rond $ 44,25 zal opzoeken. Het explosieve van de oliemarkt waar we net vanaf dachten te zijn, is dus weer helemaal terug. Er zou ingespeeld kunnen worden om een verdere prijsstijging. Dit kan bijvoorbeeld met de Turbo Brent olie long. Maar gegeven het bescheiden opwaartse potentieel (de weerstand) in relatie tot het risico (de steun) ga ik deze positie niet aan. Obligaties in trek Het feest voor de stieren gaat pas beginnen als we op een dag boven de 1140 punten sluiten. Het hek gaat echt van de dam als de index ook boven de 1160 punten uitstijgt. Begin dit jaar ketste de index namelijk enkele malen op dit niveau af, waarna weer een daling werd ingezet. Deze weerstand mag dus niet genegeerd worden. Zelf zal ik bij een verdere stijging hausseposities fasegewijs opbouwen. Maar voorlopig richt ik mijn blik vooral neerwaarts. De rente voor Nederlandse staatsobligaties met een resterende looptijd van 9-10 daalde de afgelopen week. En daarmee lijkt de in juni 2003 ingezette opgaande trendlijn te zijn doorbroken. Dit baant de weg voor een verdere rentedaling tot 3,9%, waar horizontale steun ligt. Dit betekent dat obligaties een aantrekkelijk alternatief voor aandelen vormen, zeker nu de situatie op de aandelenmarkt zo onzeker is. Ook voor aandelen vormt een lagere rente overigens een stimulans, maar deze weten hier de laatste dagen niet van te profiteren. Investeer nu in de toekomst Advertentie Participeer in Winkelcentrum De Zuidmolen C.V. in het dynamische winkelhart van Twente. Een veelbelovende belegging. Met een jaarlijks gemiddeld rendement van 8,1%* en een totaalrendement van 12,1%* is dit winkelfonds dé stabiele peiler onder uw portefeuille. Reageer snel: er is slechts een beperkt aantal participaties beschikbaar! Klik hier. *De waarde van uw belegging kan fluctueren. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst.

3 Analyse Terug naar de index klik hier BeursBulletin.nl nr.8, jaargang 1, 23 september 2004, pagina 3 Grafieken Indices Scherpe daling Dow Jones Nasdaq ketst af op 1900 Steun 9975 Weerstand Het is de Dow Jones uiteindelijk niet gelukt om door de weerstandslijn heen te breken. En het gevolg daarvan is een scherpe daling. De weekindicator staat nog wel op groen. Maar de blik richt zich al weer op het niveau of zelfs daaronder. Tijd dus om baisseposities in te nemen. Euro top-100 stagneert Steun 1800 Weerstand 1900 De Nasdaq stoeide ook deze week met het niveau Maar de herhaalde pogingen om deze weerstand uit te nemen zijn tot nu toe op niets uitgelopen. En het draaien van het sentiment verkleint de kans dat dit nu nog zal lukken. Binnen de neergaande trend wordt 1850 dan het nieuwe koersdoel. Hang Seng blijft op koers Steun 2135 Weerstand 2185 De Euro top-100 volgt uiteraard in grote lijnen het beeld van de internationale beurzen. De herstelbeweging stagneert, waardoor het dalende trendkanaal van kracht blijft. Daarbinnen is nu eerst een daling te verwachten. Steun is er op oude bodems op Nikkei onderbreekt herstel Steun Weerstand Na de vorming van een oplopende driehoek heeft de beurs van Hong Kong hogere regionen opgezocht. Dat opwaartse momentum is nog steeds van kracht. De Hang Seng neemt daarmee een uitzonderingspositie in onder de internationale beurzen. Stijging eurokoers vlakt af Steun Weerstand Ook de Japanse Nikkei heeft de herstelbeweging onderbroken, doordat de index uit het stijgende trendkanaaltje getreden is. De koers bevindt zich nog wel in de zone, waar we al enige maanden voornamelijk een zijwaartse beweging hebben gezien. Maar een nieuwe test van de steun op lijkt op handen. Steun 1,21 Weerstand 1,235 De weekindicator heeft begin augustus voor de euro een koopsignaal gegeven. Maar de koers is sindsdien nog niet echt gestegen. Binnen het opgaande trendkanaal lijkt de horizontale weerstand op $ 1,235 nu aan kracht te winnen. Juist op dit moment wordt deze weerstand weer getest. Bij doorbraak is de euro opnieuw koopwaardig.

4 Analyse Terug naar de index klik hier BeursBulletin.nl nr.8, jaargang 1, 23 september 2004, pagina 4 Grafieken AEX Akzo Nobel houdt stand Uitbraak Getronics lijkt vals Steun 28 Weerstand 30 Van de beurszwakte van de afgelopen paar dagen lijkt Akzo Nobel weinig last te hebben. De koers houdt zich goed staande boven de sterke steun bij 28. Het schrijven van putopties lijkt interessant, bijvoorbeeld de december 28. Houd dan wel een strikte stop-loss aan, zeg van 27,90. Uitbraak bij ASML laat op zich wachten Steun 1,65 Weerstand 1,80 Vorige week gaf de weekindicator een koopsignaal voor Getronics en bovendien brak de koers uit het begin dit jaar ingezette dalende trendkanaal. Daarmee werd het fonds koopwaardig. Maar deze week is de koers weer binnen het dalende trendkanaal teruggevallen. Mocht de steun op 1,65 het begeven, dan is verkopen het devies. Koopmoment voor Hagemeyer nadert Steun 9,70 Weerstand 12,40 De weekindicator gaf vorige week een koopsignaal voor ASML. Daarentegen ziet het er niet naar uit dat de koers binnenkort uit het dalende trendkanaal zal breken. Daar de beurs bovendien op zijn retour is. Afwachten is nu het devies. DSM toont relatieve kracht Steun 1,43 Weerstand 1,51 Tegen de stroom in boekte Hagemeyer vandaag een stevige koerswinst. Daarmee is de dalende trendlijn genaderd. Een overtuigende doorbraak levert een koopmoment op. Maar ook bij een terugval tot de steun bij 1,43 kan gekocht worden ING valt terug Steun 38,50 Weerstand 41 DSM was het enige in de AEX opgenomen fonds dat woensdag winst boekte. Donderdag hield de koers bovendien goed stand. Dit duidt op relatieve kracht. Het is dus verstandig om het fonds goed in de gaten te houden. Met aankoop zouden we echter wachten totdat de weerstand bij 41 genomen is. Steun 19,60 Weerstand 21 De koers van ING is er niet in geslaagd de weerstand bij 21 overtuigend te nemen. Bovendien bleef een uitbraak uit het stijgende trendkanaal uit. Daar het algemene beurssentiment bovendien is omgeslagen, konden de beren het heft in handen nemen. Afwachten is nu het advies. Rond de steun worden de aandelen weer koopwaardig.

5 Analyse Terug naar de index klik hier BeursBulletin.nl nr.8, jaargang 1, 23 september 2004, pagina 5 Grafieken AEX Koninklijke Olie terug bij af Philips valt weer terug Steun 41 Weerstand 42 De doorbraak door de weerstand bij 42 leverde in augustus een koopsignaal voor Koninklijke Olie op. Maar vandaag is de koers weer onder de 42 teruggevallen, waarmee het koopsignaal teniet is gedaan. Wel biedt de stijgende trendlijn goede steun. KPN test steun Steun 17,50 Weerstand 20,20 De koers van Philips naderde recent de bovenkant van het dalende trendkanaal. Van een doorbraak is het echter niet gekomen, wat de beren moed heeft gegeven. Het koersdoel ligt nu bij de onderkant van het dalende trendkanaal. Dit is thans circa 17,50. TPG breekt uit Steun 6,08 Weerstand 6,40 De dual indicator heeft voor KPN een verkoopsignaal gegeven. Erg betrouwbare signalen heeft deze indicator het afgelopen anderhalf jaar echter niet gegeven. Dit komt door de relatief geringe koersfluctuaties. Een krachtiger verkoopsignaal zou dan ook uitgaan van een doorbraak van de trendlijn. Numico dobbert rustig voort Steun 19,50 Weerstand 22 Het lijkt erop dat TPG de weerstand op 19,50 gebroken heeft. Echt overtuigend is het echter nog niet. Daar het sentiment op de beurs de laatste dagen bovendien gedraaid is, is haast niet geboden. Mocht dit tot steun geworden niveau de komende week standhouden, dan kunnen de aandelen gekocht worden. VNU blijft in dalend trendkanaal Steun 23 Weerstand 27,50 Na een voorspoedige start is de koers van Numico dit jaar per saldo nauwelijks van zijn plaats gekomen. Het bereiken van de weerstand bij 27,50 biedt een verkoopmoment. Daarentegen is het interessant om rond 23 in te stappen. Steun 20 Weerstand 23,75 Met de omslag deze week ziet het er niet naar uit dat de koers van VNU binnenkort uit het dalende trendkanaal gaat breken. Ook voor de dual indicator is er geen uitzicht op verbetering. Dat betekent dat de aandelen onaantrekkelijk blijven.

6 Analyse Terug naar de index klik hier BeursBulletin.nl nr.8, jaargang 1, 23 september 2004, pagina 6 Grafieken AMX Air France test de steun Heijmans zoekt het hogerop Steun 13,20 Weerstand 14 De koers van Air France heeft de opwaartse beweging niet vast kunnen houden. Het stijgende trendkanaal is verlaten en het fonds test nu de steun op 13,20. De TDS indicator staat nog wel op groen. Maar een doorbraak door de 13,20 betekent een verkoopsignaal. ASMI neigt naar groen Steun 20 Weerstand 21,50 Na een test van de steunlijn op 20 heeft bouwbedrijf Heijmans het hogerop gezocht. Daarbij is zelfs even het niveau van een oude top op 21,50 aangetikt. De RSI geeft aan dat het nu wel genoeg geweest is. Maar de geschiedenis laat zien dat deze indicator het bij dit fonds niet zo goed doet. Dus het aandeel blijft koopwaardig Randstad stijgt verder Steun 10,50 Weerstand 12 ASMI lijkt op 10,50 steun te vinden. De weekindicator neigt dan ook naar groen. De koers bevindt zich echter nog wel in een neergaand trendkanaal. Zolang de weerstandslijn hiervan niet uitgenomen is, blijven wij terughoudend voor dit aandeel. Fugro koopwaardig Steun 28 Weerstand 30 Trapsgewijs stijgt de koers van Randstad verder binnen het opgaande trendkanaal. Op dit moment lijkt het fonds daarbij op weg om in een pull back de steun op 28 nog een keer te testen. De koersgrafiek laat zien dat dit bij dit fonds soms wel even kan duren. Maar dit zou wel een goed moment kunnen opleveren om de aandelen te kopen. Afscheid van Wessanen Steun 55 Weerstand 60 De koers van Fugro vervolgt haar weg omhoog in een stijgend trendkanaal. En test daarbij zelfs op dit moment de bovenkant. Daarbij is het aandeel echter wel overbought geraakt. De RSI heeft dan ook een verkoopsignaal gegeven. Maar het algemene beeld is nog steeds positief. Steun 9,80 Weerstand 10,75 Nadat Wessanen het stijgende trendkanaal had verlaten, heeft nu ook de Dual indicator een verkoopsignaal gegeven. Een jaar van gestage groei lijkt daarmee ten einde gekomen te zijn. Het doorschrijden van de steun op 10,75 bevestigt dat het tijd is om afscheid te nemen.

7 Analyse Terug naar de index klik hier BeursBulletin.nl nr.8, jaargang 1, 23 september 2004, pagina 7 Grafieken Overige Aalberts groeit door Pharming probeert uit te breken Steun 28 Weerstand 32 Het groeiaandeel Aalberts vervolgt zijn weg omhoog. Daarbij is zelfs een poging ondernomen om terug te keren in het oude, parallelle stijgende trendkanaal. Als dat lukt, worden de stukken opnieuw koopwaardig. Op grond daarvan menen wij dat 28 nu als steunlijn beschouwd kan worden. Koopsignaal voor Binck Steun 1,90 Weerstand 2,50 Het koerspatroon van Pharming doet denken aan een gelijkzijdige driehoek. Met een koopsignaal van de weekindicator in de rug probeert de koers daar nu aan de bovenkant uit te breken. Maar zelfs als dat op basis van de slotkoers zou lukken, is het opwaarts potentieel vanwege de oude toppen niet onbelemmerd. Sligro blijft koopwaardig Steun 1,80 Weerstand 2,10 Na een kortstondig uitstapje aan de bovenkant vervolgt de koers van Binck haar weg in het oude opgaande trendkanaal. Het koopsignaal van de weekindicator bevestigt dat. De stukken zijn daarmee weer koopwaardig geworden. En wij zijn positief over dit aandeel. Voorzichtig herstel bij Draka Steun 31 Weerstand 33 De koers van Sligro beweegt al bijna een jaar in een stijgende trend. De afgelopen maanden zagen we daarbij twee keer een versnelling. Maar nu lijkt het fonds weer in rustiger vaarwater gekomen te zijn. De uptrend is echter nog steeds intact. Een test van de steun op 31 of een uitbraak naar boven zijn daarom nieuwe koopmomenten. Somber perspectief voor Tie Holding Steun 9 Weerstand 11 Gesteund door een koopsignaal van de TDS indicator, lijkt de koers van Draka bezig zich enigszins te herstellen. Wij gaan er echter vanuit dat de neergaande trend nog steeds van kracht is. Dus totdat het niveau 12 uitgenomen is, wachten wij af. Steun 0,25 Weerstand 0,40 De poging van Tie Holding om het neergaande trendkanaal te verlaten is vooralsnog mislukt. Dus nu richten we de blik weer verder naar beneden. Op 0,40 is nog wel wat steun te verwachten. Maar daaronder ontstaat pas op 0,25 weer nieuwe vastigheid.

8 Column Terug naar de index klik hier BeursBulletin.nl nr.8, jaargang 1, 23 september 2004, pagina 8 Beurzen op de wip Verkoop put AEX okt. 340 a 11,25 Koop de put AEX okt. 350 a 20,45 Netto investering: 9,20 Door Bert van Arkel Hoofddorp, 22 sep. 04. De meest favoriete wintersport is beleggen, zeg ik wel eens. Want als de R in de maand keert, vloeit er weer kapitaal naar de beurs. Nu de eerste herfststormen opsteken, is het niet anders. Mensen schurken zich in de donkere avonden tegen de warme haard en blazen het stof van hun effectenrekening. De komende maanden zijn traditioneel dan ook de beste maanden voor aandelenbeleggers. Dat zou ook dit jaar wel weer eens het geval kunnen zijn. Maar daarvoor moet de AEX één dezer dagen dan nog wel een zetje krijgen, want het zit al enige tijd in een dalend trendkanaal. Evenals de meeste andere, grote internationale beurzen overigens. Als de beurs daalt is een put spread een zeer interessante strategie. Maar dan diep in the money. Bijvoorbeeld: Verkoop put AEX okt ,25 Koop put AEX okt ,45 Netto 9,20 Het is verstandig deze opdracht als een combinatieorder in te leggen. Daarbij kunnen we een limiet stellen voor het bedrag dat we maximaal in deze positie willen investeren. Ik stel een limiet van 9,25 voor. Samen met transactiekosten is dit dus 932,50. En als de AEX nu op de derde vrijdag van oktober maar boven de 340 staat, brengt deze combinatie 992,50 op. Dus een winst van 60. Oftewel 6,4% in minder dan een maand tijd. Het is een langzaam dalend trendkanaal dat zich heeft ingezet aan begin van dit jaar. Medio augustus trad er een herstelbeweging op. En die opgaande beweging testte begin deze week de weerstandslijn van het dalende trendkanaal. Weerstandslijn daalt Deze weerstandslijn ligt trouwens week na week een punt lager. Dat is allemaal nog wat beter te zien, als we inzoomen op de koersgrafiek van de laatste drie maanden. Daarin is ook een korte termijn stijgend trendkanaaltje te zien. En hoe de koers daarbinnen vooral de laatste week voornamelijk zijwaarts bewogen heeft. De grote vraag blijft daarmee nog steeds: doet ie t of doet ie t niet? De beschikbare ruimte wordt overigens wel steeds kleiner. Dus binnenkort zal richting gekozen moeten worden. En daarbij geldt dan weer dat hoe langer de uitbraak op zich laat wachten, des te groter wordt de kans dat beleggers de moed laten zakken. Vandaag deed zich dit scenario voor. We zakten weer onder de 330 punten. Het lijkt erop dat zich nu een verdere daling gaat inzetten. Voor de putspread gelden de volgende vuistregels: 1. De maximale opbrengst is het verschil tussen de uitoefenprijzen van beide opties 2. Die maximale winst wordt gerealiseerd, als de koers bij expiratie lager is dan de uitoefenprijs van de geschreven putoptie 3. Het risico is nooit groter dan het bedrag dat je investeert 4. Je kunt echter wel je hele investering verliezen; namelijk als de AEX bij expiratie hoger staat dan de uitoefenprijs van de gekochte putoptie Stop loss Zover moeten we het dus niet laten komen. Vandaar dat we ook bij de putspread altijd een stop loss moeten instellen. Bijvoorbeeld in dit geval op 337, het niveau van de weerstand. Zodra de AEX daar doorheen zou stijgen, moeten we deze positie dus sluiten. Maar zolang de AEX onder de 340 blijft, rendeert deze putspread in oktober maximaal. En dat maakt beleggen erg leuk! Bij de price spread gaat het om een combinatie van gekochte (long) en geschreven (short) opties van het zelfde type (call of put) en dezelfde afloopmaand. De geschreven optie zal bij de call-spread een hogere uitoefenprijs hebben, bij de put-spread een lagere uitoefenprijs.

9 Nieuws Terug naar de index klik hier BeursBulletin.nl nr.8, jaargang 1, 23 september 2004, pagina 9 Lagere cijfers drukken sentiment Door de redactie De afgelopen week is de AEX-index negen punten gedaald. Oplopende olieprijzen, een winstwaarschuwing van Unilever en de strategie update van Koninklijke Olie zijn een aantal oorzaken. Ahold kondigde aan dat de prijzenoorlog nog niet over is. Op dit nieuws zakte concurrent Laurus naar 0,57, ruim 18% onder het slot van vorige week donderdag. Verder werd de rente in de VS verhoogd van 1,5% naar 1,75%. In Europa werden cijfers over de handelsbalans bekend gemaakt. Olieprijs loopt weer op Na de prijsdaling van de afgelopen maand, zorgen leveringsproblemen door orkaan Ivan en problemen bij het Russische olieconcern Joekos voor stijgende olieprijzen. De Texas Intermediate staat vandaag rond de $ 48. Dit is weliswaar lager dan gisteren, maar aanmerkelijk hoger dan half augustus. De prijs van een vat Brentolie bedraagt op dit moment meer dan $ 45. Ruim een maand geleden werd nog $ 6 minder betaald. Consumentenvertrouwen in VS lager, rente omhoog Afgelopen vrijdag werden de cijfers over het Amerikaanse consumentenvertrouwen bekend gemaakt. De Michigan Sentiment Index is in de afgelopen maand gedaald van 95,9 naar 95,8. Economen hadden een stijging verwacht naar 96,5. De daling komt door hogere brandstofprijzen en de afnemende groei van het aantal banen. Dinsdag werd het belangrijkste rentetarief de Federal Funds Rate verhoogd met 0,25% van 1,50% naar 1,75%. De verhoging was al geschat door economen. Economen voorspellen al een renteverhoging op 10 november van 0,25% naar 2%. Handelsbalans in eurozone verbeterd Afgelopen woensdag werden cijfers over de handelsbalans van de eurozone in juli bekend gemaakt. Het overschot kwam uit op 12,6 miljard tegen een herziene 9,0 miljard in juni. Ten opzichte van een jaar geleden nam het overschot wel af. Vorig jaar was er nog een overschot van 12,9 miljard. De stijging kwam voornamelijk door een afname van de import. Deze daling kwam door een daling van de binnenlandse vraag. Omzet Nike stijgt met 18% Sportartikelenproducent Nike heeft maandag een recordomzet van $ 3,6 miljard over het afgelopen kwartaal bekend gemaakt. Nike is er in geslaagd een omzet stijging te realiseren in alle delen van de wereld. De winst kwam uit op $ 326,8 miljoen. De cijfers waren beter dan analisten hadden verwacht. Zij hadden een winst van $ 300 miljoen voorspeld. Winstwaarschuwing Unilever Voedingmiddelen producent Unilever kwam afgelopen maandag met een winstwaarschuwing. De koers duikelde maandag ruim 6,5% omlaag. Een slechte zomer in Zuid-Europa is de oorzaak van de stagnerende omzet. Meteorologen zijn het hiermee niet eens. Zij zeggen dat de temperatuur in Zuid-Europa ongeveer net zo hoog was als vorig jaar. De winst per aandeel zal in het derde kwartaal dalen ten opzichte van het vorig jaar. Over het hele jaar verwacht Unilever een low single digit (een paar procent) winstgroei per aandeel. Volgens eerdere voorspellingen zou dit meer dan 10% moeten zijn op jaarbasis. Prijzenslag supermarkten nog niet ten einde Afgelopen vrijdag heeft supermarktconcern Ahold aangekondigd met een nieuwe ronde prijsverlagingen te komen. Bij Albert Heijn zijn de prijzen van ruim 1000 huismerkartikelen verlaagd. Albert Heijn heeft de doelstelling om hiermee klant tevredenheid en marktaandeel te vergroten. De koers van Laurus kwam hierdoor nog verder onderdruk te staan. Strategie-update Shell valt iets tegen Gisteren kwam olieconcern Shell met een stategie-update. Beleggers keken met name uit naar de veelbesproken bewezen oliereserves van het concern. Die zijn voor de komende vijf jaar 100%. Dat wil zeggen dat er voor een vat verkochte olie weer een nieuw vat uit de grond kan worden gehaald. Beleggers hadden gehoopt dat dit iets meer zou zijn dan 100%. Verder was de bedrijfsstructuur een belangrijk punt op de agenda. Bestuursvoorzitter Van der Veer vertelde dat hij al wist hoe de nieuwe structuur er uit komt te zien. Maar hij maakte aan de pers duidelijk dat hij dit eerst intern wil communiceren. Sligro expandeert Sligro heeft de overname van branchegenoot Ven amper afgerond, of het foodservicebedrijf richt zijn vizier alweer op een nieuwe hap. Het gaat om Deli XL, de dochter van Ahold die in de etalage is gezet. Sligro is een van de beurstoppers dit jaar.

10 Overzicht Terug naar de index klik hier BeursBulletin.nl nr.8, jaargang 1, 23 september 2004, pagina 10 Marktontwikkelingen AEX 325: het vriest - 9 punten Door de redactie Gaat het vriezen of dooien. Die vraag stelden we ons de afgelopen weken. Afgelopen woensdag kregen we antwoord. De AEX duikelde in twee dagen van 334 naar 325. We kunnen dus de schaatsen uit het vet halen. Het vriest negen punten onder de koers van vorige week. No Stijgers Koers 23/9 + % 1 P&O Nedlloyd 36,98 5,6 2 Fugro 60,65 5,4 3 Aalberts 29, Van der Moolen 5,40 3,6 5 Fox Kids 13,24 3,1 6 Sopheon 0, Accell 29,20 1,7 8 Pharming 1,95 1,6 9 Randstad 28,39 1,3 10 Wolters Kluwer 13,70 1,3 Vorige week de winnaars. Deze week de schlemielen. Getronics gaat weer net zo hard naar beneden als dat het aandeel steeg. Een nieuwsaanleiding is er niet. Het ICT aandeel is volatiel en daalt of stijgt soms sterk. Het doorbreken van de steun vorige week op 1,65 was op zich een sterk signaal. Deze steun kan zo lijkt het tegen een stootje. Voor LogicaCMG geldt hetzelfde verhaal. Het fonds valt terug tot op het sterke steunniveau waar het fonds vorige week zo overtuigend doorheen brak. Gaat LogicaCMG door de 2,60? Wegwezen! No Dalers Koers 23/9 - % 1 Getronics 1,64 9,9 2 LogicaCMG 2,60 8,5 3 Corus 0,72 6,6 4 Philips 18,53 5,6 5 Buhrmann 6,16 5,1 6 Versatel 1,57 4,8 7 Unilever 47,53 4,6 8 BESI 4, Océ 12,15 3,7 10 Unit 4 Agresso 11,05 3,4 Unilever was deze week groot in het nieuws. De producent van wasmiddelen en voedingsproducten gaf een winstwaarschuwing af. Beleggers stonden niet echt te juichen. Het fonds leverde een kleine 5% in. Ook voedingsmiddelenfabrikant Nestlé zegt met tegenvallende winsten te maken te hebben. Aandelenbeleggers worden daarom door fundamenteel analisten gemaand even uit de buurt te blijven van levensmiddelenfabrikanten. Wij wijzen er wel op dat de koers van Unilever nu vrijwel het laagste niveau van de afgelopen vierenhalf jaar heeft bereikt. In juni 2003 belandde de koers iets onder de 46 om vervolgens weer op te veren. Verder ligt deze 46 aan de onderkant van het dalende trendkanaal. P&O Nedlloyd sky high! Gezien de scherpe daling van de afgelopen twee dagen, heet het een verrassing dat er tien fondsen in de stijgers staan. Aan kop gaat P&O Nedlloyd. Terecht. Het fonds vertoont al sinds 21 mei 2004 een sterk stijgende lijn naar boven. Vijf maanden geleden noteerde het aandeel nog 23,55. Nu is het fonds goed voor 36,98. Daarmee noteert de koers overigens nog geen all time high. Deze werd in 1990 bereikt met een koersniveau van omgerekend bijna 50. Ook Randstad weet van geen wijken en gaat door met de opgaande trend waarin het een lange tijd verkeerd. In deze dagen wordt het koren van het kaf gescheiden. Welke fondsen zijn sterk? En welke niet? Fugro, Aalberts, Fox kids, Van der Moolen. tonen aan goed in de markt te liggen. Kijken we ook nog naar de steun- en weerstandniveaus dan zijn Fugro en Aalberts koopwaardig. P&O Nedlloyd blijft in trek

11 Overzicht Terug naar de index klik hier BeursBulletin.nl nr.8, jaargang 1, 23 september 2004, pagina 11 FONDS KRS STN WST TR VAI Toelichting EXD AEX ABN AMRO 18,00 17,50 18, Stijgende trend zwakt af Aegon 8,85 8,30 9, Dalende trend Ahold 5,15 5,00 5, Aanhoudende zwakte Akzo Nobel 28, = - Afwachten ASML Holding 11,20 9,70 12, Dalende trend houdt aan Buhrmann 6,25 6,00 6, Verkopen DSM 40,10 38,50 41 = + Koers toont relatieve kracht Fortis 19,10 18,30 19, Kopen na doorbraak weerstand Getronics 1,65 1,65 1,90 = + Koers test steun Hagemeyer 1,50 1,43 1, Speculatief kopen na terugval tot steun Heineken 24,30 23,00 24, Koers valt terug na bereiken weerstand IHC Caland 41,90 41,40 43, Koopwaardig ING Groep 20,60 19, Kopen na terugval tot steun Koninklijke Olie 41, Koers terug bij af KPN 6,10 6,08 6,40 = - Koers test steun Moolen Holding 5,30 5 5,60 = - Zijwaarts Numico 25, ,50 = + Zijwaarts met brede grenzen Philips 18,70 17,50 20, Dalende trend Reed Elsevier 11,02 10,70 11,25 = - Afwachten TPG 19,60 19, Kopen na recente doorbraak weerstand Unilever 47, Putopties schrijven na verdere terugval Versatel 1,58 1,50 1,70 = + Kopen na terugval tot steun VNU 22, , Dalende trend Wolters Kluwer 13,50 13,10 13, Afwachten AMX Air France 13,60 13, Koopwaardig ASMI 11,10 10, Weekindicator neigt naar groen BAM Groep 28,70 27,10 - = + Koopwaardig Boskalis 20,75 19,80 21,80 = + Zijwaarts Corio 39, Koopwaardig Corus Group 0,71 0,71 0, Koopwaardig CSM 18, , Verkopen Fugro 60, Koopwaardig Heijmans , Koopwaardig Hunter Douglas 36,20 33, Mijden zolang weerstand niet genomen is Imtech 21,20 20,50 23,60 = + Koersbeeld verzwakt Laurus 0,62-0, Verkopen LogicaCMG 2,56 2,40 2,65 = + Terugval onder 2,65 gaf verkoopsignaal Nutreco Holding 25, ,50 = - Koers gaat steun testen Océ 12,50 11,80 12,60 = - Koerst test bovenkant trendkanaal P&O Nedlloyd 36,95 34, Kopen na doorbraak weerstand Randstad 28, Koopwaardig Rodamco Europe 55, Koopwaardig Stork 18,90 17,50 19,20 = - Relatieve sterkte VastNed Retail 47,70 46,50 49,00 = + Kopen Vedior 12,55 12,25 12, Koopwaardig Vopak 13,55 13,25 15, Fonds toont relatieve zwakte Wereldhave 71, Koopwaardig Wessanen 10,45 9,80 10, Aanhoudende zwakte Overige fondsen Aalberts 28, Koopwaardig Amstelland 6,58 6,10 6, Afwachten Ballast Nedam 9,90 9,25 10, Doorbraak weerstand geeft nieuw koopsignaal BE Semicon 4,30 4,20 5 = + Afwachten Crucell 6,25 5,60 7,60 = + Zijwaarts met brede grenzen Draka 10,30 8,90 10,50 = + Afwachten Fox Kids Europe 13,02 12, Kopen na terugval tot steun ICT Automat 10,90 10,25 12, Kopen na terugval tot steun Ordina 8,30 7,25 8, Trendomkeer ingezet Pink Roccade 9,40 8,50 10 = + Kopen na terugval tot steun Sligro 31,90 30, Koopwaardig Unit 4 Agresso 11, = + Afwachten United Serv Gr 15,60 15,50 17, Afwachten Legenda Overzicht KRS Koers WSTD Weerstand TRND Trend - Dalend VAI Van Arkel Indicator - Verkoop + Stijgend + Koop = Zijwaarts EXDIV Ex-dividend datum ( komende 6 maanden) Het overzicht op deze pagina geeft een totaalbeeld van de adviezen van deze week. Gebruik dit overzicht altijd in combinatie met de analyses voorzien van grafieken. De fondsen die daar worden uitgelicht, genereren sterkere signalen.

12 Portefeuille Terug naar de index klik hier BeursBulletin.nl nr.8, jaargang 1, 23 september 2004, pagina12 AandelenAlert al 6% in september Witte raven op de beurs Door AandelenAlert AandelenAlert ontdekte in september witte raven op de beurs. Corus bijvoorbeeld. De staalfabrikant droeg in belangrijke mate bij aan de 6% winst voor AandelenAlert in september. En de maand is nog niet eens voorbij. Terwijl de AEX slechts een procentje omhoog krabbelde. De andere witte raaf is - naar onze smaak - Hunter Douglas. Doelstelling 25% per jaar De teller van AandelenAlert staat sinds de start op 4 april 2003 op 42% winst. Na aftrek van kosten. De AEX klom in dezelfde periode 22%. AandelenAlert presteert dus beter dan de AEX en staat ook ruimschoots boven haar eigen doelstelling van 25% rendement per jaar. De laatste transacties leverden ons weer een aardige winst op. Allereerst natuurlijk Aalberts. Met een koersstijging van 5,3% bracht deze een mooie 348, na aftrek van kosten, in het laatje. Dat het niet altijd feest kan zijn, bewijst Fugro. De kosten nekken ons waardoor we 43 van het resultaat moeten aftrekken. Dit aandeel leek uit de stijgende trend te vallen. Maar Fugro bleek een ander kanaal te kiezen. Maar er doen zich ongetwijfeld weer nieuwe kansen voor. Nieuwe ronden, nieuwe kansen Over kansen gesproken. De beste deal deze maand sloten we met Corus. Dit fonds leverde in juli al een prachtige 344 op. En in september deed zich opnieuw een kans voor. Corus testte nog een keer het uitbraakniveau op 0,70. Op dat niveau stapten wij op 9 september in met aandelen. Na een stijging van 8,5% in vijf dagen, sprongen we weer van de trein. Bestemming bereikt dachten we. Maar Corus daalde opnieuw naar perron 71 cent. Daar wilden we opnieuw instappen op 15 september. Er werden wat aandelen verkocht op dat niveau, maar ons kaartje werd jammer genoeg net niet geknipt. Helaas. Maar we wachten rustig af totdat zich weer mooie koopmomenten voordoen. Come back in September Onze nieuwe beurslieveling Hunter Douglas houdt voorlopig nog de gordijnen dicht. Stilte voor de herfststorm nemen wij aan. De steun op 36 lijkt gemaakt van beton. Het afketsen op dit niveau bood dus weer een mooi koopmoment. Nu dus de ogen open houden voor wat komen gaat in deze herfstmaand. Het spreekwoord op de beurs luidt niet voor niets: Go away in May, but remember to come back in September! Het researchteam van AandelenAlert is toegerust met de meest actuele economische informatie. Bovendien beschikken zij over een degelijke expertise, waarmee elke aanbeveling voor 100% is onderbouwd! Dit geldt vooral voor AEX en AMX fondsen, waaruit een optimale selectie wordt gemaakt. Doelstelling van het researchteam is om uitsluitend met aandelen jaarlijks 25% rendement te behalen met in de beleggingsportefeuille. Het rendement sinds de start van deze website (4 april 2003) is 42%. Het (hoge) jaarrendement wordt bereikt met het verstrekken van gemiddeld 60% winstgevende tips en 40% tips die zonder winst worden afgesloten. De tips worden per en sms verstrekt. Gemiddeld ontvangt u één tip per twee weken. Ga voor meer informatie naar Resultaten AandelenAlert vanaf de start op 4 april 2003: 42% winst Advies Opening Sluit Sluit Behaald Tip Aantal Fonds datum koers datum koers resultaat Wessanen , , Boskalis , , Wessanen , , Corus , , Aalberts , , Fugro , , Corus , , Hunter D ,40 (open) 36,40-34

13 Column Terug naar de index klik hier BeursBulletin.nl nr.8, jaargang 1, 23 september 2004, pagina 13 Nano, een nieuwe sector? Kleine techniek, grote toekomst Door Paul van der Veer Invision Investments Nano is toekomstmuziek volgens velen. Net zoiets als een ruimtestation bouwen op de planeet Mars. Maar de nanotechnologie is verder ontwikkeld dan we denken en wellicht hebben we na de ICT, biotechnologie een derde nieuwe sector om in te beleggen. Aan het geld zal het niet liggen. De gezaghebbende Amerikaanse National Science Foundation schat dat de Nano-markt binnen 10 jaar wereldwijd een omvang zal hebben van 1 triljoen dollar. Dat is 1000 miljard ofwel 10% van het huidige bruto nationaal product van de VS. Geen enkele ontwikkeling biedt dusdanige groeivooruitzichten. Bedrijven gaan ook mee met de tijd. Zo schreef IBM onlangs: Nanotechnologie bewerkstelligt veel efficiëntere en veel goedkopere productieprocessen en zal tevens de hardware aanleveren voor toekomstige informatietechnologie. technologie houdt zich bezig met de ontwikkeling van moleculaire en atomaire structuren en samenstellingen met revolutionaire toepassingsmogelijkheden. In normale mensentaal betekent dit, dat we straks met productiemiddelen werken die niet groter zijn dan een desktop computer. Hiermee kan een veelheid van producten worden vervaardigd, van chips tot kantoormeubelen, van auto s tot ruimtevaart, van kleding tot medicijnen, etc. Kostenbesparingen Dat nano zeer breed kan worden toegepast, maakt de technologie zo interessant. Denk aan de miniaturisering van routers, splitters en satellietcommunicatie in de ICT-branche, maar ook aan de ontwikkeling van totaal nieuwe software om industriële productieprocessen veel sneller en goedkoper te laten verlopen. De auto-, vliegtuig- en ruimtevaartindustrie kan gewichtsbesparingen tot 60% tegemoet zien! En voor de oliesector zijn kostenbesparingen van enige tientallen miljarden dollars haalbaar dankzij nano-katalysatoren. Verder zullen er nieuwe toepassingen in de biomedische wereld komen met een sterke verbetering van de diagnostiek en de ontwikkeling van nieuwe medicijnen afgestemd op de individuele patiënt. Niet alleen IBM, maar meer dan 1500 bedrijven zijn wereldwijd intensief met nano bezig. Dan praten we niet alleen over die ondernemingen die de technologie ontwikkelen. Maar ook over multinationals die nano s omarmen; Chevron, Dupont, General Electric, Intel, Hewlett Packard, IBM, Mitsubishi en Philips. Volkswagen heeft zelfs een speciale nanodivisie opgezet vanaf het laboratoriumstadium tot aan de productiefase. Voor veel ondernemingen heeft deze technologie de hoogste prioriteit binnen hun onderzoeks- en ontwikkelingsprogramma s. Overheidsbijdrage Ook de Amerikaanse overheid hecht grote waarde aan een snelle ontwikkeling op dit terrein en draagt dit jaar een steentje van 3,5 miljard dollar bij. In totaal wordt er door het bedrijfsleven en de overheid in de VS al voor meer dan 9 miljard dollar in nano geïnvesteerd! Het gaat immers om een aanzienlijke besparing van kosten, tijd en energie in de orde van grootte van vele tientallen procenten. Nano zal straks zorg dragen voor een economische versnelling van ongekende aard! En dat de overheid investeert is logisch. Economieën gedijen op technologische vooruitgang. En de ontwikkeling van nanotechnologie kan wel eens gelijk staan aan de ontwikkeling van de stoommachine. Nano kan zorgen voor een versnelling van productieprocessen van ongekende aard. Nanotechnologie is een uitdaging in tijden van tegenvallende economische groei. Dat ziet ook de overheid. Brede toepassing Maar wat is nou die veelbesproken nanotechnologie? Strikt genomen staat 1 nano gelijk aan 1 miljardste meter. De Drie soorten nanobedrijven Er zijn 3 categorieën nano-bedrijven die zich tot dusver onderscheiden: - De eerste groep ontwikkelt de nanotechnologie. - De tweede groep produceert materialen en elementen op nanoschaal - De derde groep is de biotechnologie (zie bovenstaand). Kansrijk, maar risicovol De meeste ontwikkelingen op nanoterrein hebben tot dusver alleen nog maar de vakpers gehaald. Het merendeels bevindt zich namelijk nog in de kraam fase. Brede publiciteit is natuurlijk een niet te onderschatten factor. Zodra de gehele financiële pers zich op nano stort, kunnen de aandelen andere prijskaartjes krijgen. Dit omslagpunt kan door een plotselinge ontwikkeling worden bereikt. Beleggers dienen wel te beseffen dat aan beleggen in nanobedrijven hoge risico s verbonden zijn. Veel specialistische bedrijven zijn namelijk nog verliesgevend. Maar daar staan interessante potentiële rendementen tegenover. Daarom kan overwogen worden om een stukje van de beleggingsportefeuille in deze sector te beleggen. Advies Invision Investments ( kan hierbij behulpzaam zijn. Op basis van strenge selectievoorwaarden zoals de fase van ontwikkeling, beschikbare middelen en marktpositie geeft deze financiële uitgever analyses uit. De doelstelling is om op middellange tot lange termijn bovengemiddelde resultaten te behalen.

14 Column Terug naar de index klik hier BeursBulletin.nl nr.8, jaargang 1, 23 september 2004, pagina 14 Venster op de VS Matig algemeen beursplaatje dwingt beleggers om selectiever te investeren Door Robert Broncel Invision Investments Hoe reëel zijn de waarderingen van aandelen op Wall Street thans in het licht van de huidige economische ontwikkelingen? We dienen daarbij te kijken naar de koers in relatie tot de laatste winstcijfers, maar ook tot de verwachte winst in de naaste toekomst. Dan zien we voor de S & P een k/w van 20 met een verwachte terugloop naar 17 en voor de Nasdaq een cijfer van 36 met een verwachte terugloop naar 26. Op basis van de historisch gemiddelde k/w-verhouding van 15, zitten we dan nog steeds tamelijk hoog. In principe hoeft dit geen probleem te zijn, mits de economische ontwikkeling en de winstcijfers in lijn liggen met de verwachtingen. Het zou mij echter niets verbazen als nogal wat bedrijven hun winstverwachtingen neerwaarts zouden bijstellen. De salarissen groeien immers niet of nauwelijks, bedrijven kunnen hun duurdere (grondstoffen)inkoop nagenoeg niet aan de consument doorberekenen en de consument betaalt bijna twee keer zoveel voor energie als 18 maanden geleden. In combinatie met de enorme schuldenomvang is er weinig reden voor een optimistische kijk. Wat beweegt dan de belegger om in aandelen te blijven beleggen? Simpel, hij (met name de professionele belegger) moet ergens met z n geld naar toe. jaarbasis. Wanneer deze winstverwachting wordt afgezet tegen de huidige k/w-verhouding, dan zal de beurs op zijn best nog jaren rond het huidige niveau voortdobberen. Zelf zie ik de beurs zelfs verder naar beneden gaan. Het verleden heeft namelijk aangetoond, dat de beleggers veel meer tijd nodig hebben om zich aan gewijzigde omstandigheden aan te passen. Dat gebeurde na de boven aangegeven periode van de jaren 70 tot begin jaren 80. Toen in 1981 de inflatie en de rente sterk daalden en de bedrijfswinsten begonnen op te veren, trok de k/w-verhouding slechts langzaam op naar een stand 17 in het laatste kwartaal van 86. Ditzelfde gold ook voor de goudfondsen in omgekeerde richting. Na de zeepbel in 1979 bleven de groeiwaarderingen nog jaren hoog in gespannen afwachting van een nieuwe prijsstijging van het goud, die echter uitbleef. Ook na de tech wreck in 2000 zien we nog talrijke groeiwaarderingen van fondsen waar de groei allang uit is. Kunnen we spreken van kuddegedrag of een gebrek aan inzicht? Daar heeft het alle schijn van. Opkomende sectoren Fortune meldde verder, dat de economie alleen maar blijvend uit het dal kan worden getrokken middels new exciting companies zoals in de biotechnologie, de nanotechnologie en in nieuwe vormen van energie. Verder stelde een bekende money analist en uitgever van de Finanancial Analysts Journal, dat bedrijfswinsten niet in staat zullen zijn harder te groeien dan de groei van het BNP toestaat. Opvallend in dit artikel was, dat de winstgroei per aandeel sinds de jaren 50 trager was verlopen dan de groei van het reële bruto nationaal product. Zie de grafiek hieronder en let ook op het volatiele beeld van de winst per aandeel. Alternatieven niet aanlokkelijk Moet hij in obligaties beleggen nu de rente zo laag staat en wellicht op termijn een stijgende tendens zal vertonen? Moet hij beleggen in commercieel vastgoed als bedrijven niet zeker zijn van hun toekomst? Moet hij in woning beleggen, hoewel de prijzen al enorm zijn gestegen? Of moet hij in aandelen (blijven) beleggen, al dan niet met het accent op dividend? Of is cash king nu er niet meer zoveel leuke dingen voor de mensen gedaan kunnen worden in de vorm van rente- en belastingverlagingen? Voor de laatste optie zal Bush kiezen zolang hij z n oplopende schulden kan blijven financieren. De dollar zal hiervan het slachtoffer zijn. Deze vraagstelling werd ook aan de orde gesteld in het jongste nummer van Fortune. Dit gezaghebbende Amerikaanse zakenblad meent dat niet alleen de hoge olieprijs aarzeling in de markt heeft gelegd. Een diepgaander oorzaak zou de lagere opbrengsten uit aandelen zijn. De koers van een aandeel drijft in hoge mate op de winst per aandeel, maar ook op hoeveel de belegger bereid is voor die winst te betalen. Dat is dus de k/w-verhouding. Verder werd de vraag gesteld of de double digit winstgroei van de jaren 80 en 90 voor herhaling vatbaar is. Hiertoe werd onder meer de Whartons School aangehaald, die de gemiddelde winstcijfers over de laatste twee eeuwen heeft bekeken en bleef steken op een reëel cijfer van 7% (dividend plus groei). Deze school denkt thans meer in de richting van 3% of 4% op De conclusie van het artikel is, dat de belegger moe van het wachten op betere tijden uiteindelijk uitstapt met als gevolg een inzakkende beurs. Uiteindelijk bleek ook de grote bear market van de jaren 70 de aanjager te zijn voor de grote bull market in de jaren 80 en 90. Ik trek de conclusie dat beleggers aandelen thans niet als bijzonder risicovol ervaren en derhalve genoegen nemen met een minimaal hogere opbrengst boven obligaties. Een andere insteek is scherp te zijn op nieuwe ontwikkelingen. Het verleden toont dat fondsmanagers moeite hebben de index te verslaan. Ze zoeken daarom naar beleggingscategorieën die beter dan de indexen presteren. Enerzijds wordt meer het accent gelegd op aandelen met een hoge dividenduitkering en anderzijds wordt het vizier gelegd op fondsen die zich richten op nieuwe technologische ontwikkelingen. Doorbraken op terreinen als biotechnologie, nanotechnologie en nieuwe vormen van energie kunnen zorgen voor nieuwe impulsen in de economie met dito uitwerking op de beurs. Dit kan een einde maken aan de huidige lethargie. Robert Broncel is analist en redacteur bij Invision Investments. Deze uitgever richt zich op het uitgeven van artikelen gericht op Vermogensgroei, de Verenigde Staten en Nanotechnologie. Ga voor meer informatie naar

15 Educatief Terug naar de index klik hier BeursBulletin.nl nr.8, jaargang 1, 23 september 2004, pagina 15 Put opties schrijven Premie opstrijken of aandelen kopen onder de huidige prijs Door Herre Hogendoorn Als we verwachten dat de koers van een aandeel gaat stijgen, is dat een goed moment om kortlopende put opties te schrijven. De ontvangen optie premie wordt namelijk winst, als de verwachting uitkomt. Het schrijven van een put optie kan echter ook een manier zijn om aandelen onder de marktprijs te kopen. In een vorige Beursbulletin ben ik ingegaan op de call optie. Dat is het recht om een aandeel tegen een vooraf vastgestelde prijs in een komende periode te mogen kopen. Deze keer richten we onze aandacht op de tegenpool van de call optie, de put optie. De put optie is een verkooprecht. Dit betekent dat als we een put optie kopen van een bepaald aandeel, we daarmee het recht hebben om dit aandeel tegen een vooraf vastgestelde prijs te mogen verkopen. Tegenover iedere koper staat natuurlijk een verkoper. Als we nu een put optie verkopen of schrijven, nemen we daarmee de verplichting op ons om de aandelen van iemand anders te kopen tegen de uitoefenprijs van de optie. In ruil hiervoor ontvangen we de premie, die de koper van de put optie heeft betaald. Een put optie schrijven Het schrijven van put opties biedt ons als beleggers een aantal interessante mogelijkheden. Twee daarvan zullen we hier nader toelichten aan de hand van Unilever. mogelijkheid om een put optie te schijven. Doorgaans kiezen we daarvoor de serie met de kortste looptijd. Maar in dit geval richten we onze aandacht op de november serie. Rondom de actuele koers van 47,50 hebben we dan de volgende mogelijkheden. I II III IV Optieserie Premie Premie als UN 46 P UN nov ,05 0,= 0,= P UN nov ,95 2,= 0,= P UN nov ,20 4,= 0,= Premie als UN 50 Kolom I : De verkochte optie van het aandeel Unilever Kolom II: De ontvangen premie van de optie op het moment van schrijven van deze column Kolom III: De premie van de optie als de koers van Unilever op de expiratiedatum 46 is Kolom IV: De premie van de optie als de koers van Unilever op de expiratiedatum 50 is Ontvangen optie premie wordt winst Uit de tabel blijkt dat hoe hoger de uitoefenprijs van de geschreven put optie is, des te groter is het bedrag van de premie die we ontvangen. Stijgt nu de koers van Unilever volgens de verwachting weer tot boven de 49, bijvoorbeeld tot 50, dan zal niemand ons de betreffende aandelen willen leveren voor 46 of 48. We hoeven de aandelen dus niet te kopen. Maar we hebben wel de optie premie ontvangen. Die mogen we in dat geval dan gewoon houden en bijschrijven als winst. Iets anders is het natuurlijk, als de koers van Unilever tegen de verwachting in wel weer terug zakt. Bijvoorbeeld tot op de steunlijn van 46. In dat geval zullen we bij de opties met uitoefenprijs 48 of 50 de aandelen wel geleverd krijgen. Die prijs ligt immers hoger dan de koers van 46. Als we die aandelen echter niet willen hebben, kunnen we de opties in dat geval ook terugkopen tegen de prijs die in de tabel aangegeven staat. Zoals we weten heeft dat fonds zojuist een winstwaarschuwing afgegeven. De koers is vervolgens met zo n 5% gedaald. De grafiek laat zien dat dergelijke plotselinge koersbewegingen bij Unilever wel vaker voorkomen. Maar wat vooral opvalt, is dat Unilever voor het overige een heel regelmatig fonds is. Al ruim een jaar beweegt de koers in een trading range tussen ongeveer 49 en 59,50. En daarbinnen verlopen de koersschommelingen doorgaans volgens keurige trendkanaaltjes. De beide keren dat Unilever in die periode even onder de 49 zakte, werd deze trading range al heel snel weer opgezocht. Dat alles leidt ons tot de verwachting dat iets dergelijks ook deze keer zou kunnen gebeuren. Vooral omdat op 46 nog een extra steunlijn ligt. En de verwachting van een stijgende koers, biedt de Aandelen kopen onder de huidige prijs Maar het zou ook kunnen zijn, dat we toch al een poosje van plan waren om wat extra aandelen Unilever in onze portefeuille op te nemen. En de recente koersdaling lijkt daarvoor een goed moment. Het aandeel noteert op dit moment al weer 47,50. Maar liever zouden we de aandelen natuurlijk kopen tegen een prijs die wat lager is. Ja, dan hadden we ze een dag eerder moeten kopen, is het eerste wat veel mensen zullen denken. Maar nu lukt dat niet meer. Wie wil er nu zijn aandelen aan ons verkopen voor een prijs die onder de huidige beurswaarde ligt? Niemand natuurlijk. Iedereen die van zijn aandelen af wil, kan ze op de effectenbeurs verkopen en krijgt dan de prijs die het aandeel op dat moment doet. En iemand die wil kopen, zal ook naar de effectenbeurs moeten en zal eveneens de prijs van dat moment moeten betalen.

16 Educatief Terug naar de index klik hier BeursBulletin.nl nr.8, jaargang 1, 23 september 2004, pagina 16 Vervolg: Put opties schrijven Toch is er wel een mogelijkheid om de aandelen in ons bezit te krijgen tegen een prijs onder de 47,50 van dit moment. Namelijk door een put optie te schrijven. Neem bijvoorbeeld de put UN nov uit de bovenstaande tabel. Daarvoor ontvangen we onmiddellijk 1,95. Die neemt niemand ons meer af. Door deze put optie te schrijven kunnen we tot de derde vrijdag in november verplicht worden de aandelen Unilever te kopen tegen de uitoefenprijs van de put optie ( 48 in ons voorbeeld). Aan die plicht zullen we echter alleen gehouden worden, als de koers van het aandeel Unilever lager is dan de uitoefenprijs van de optie. Dus stel dat Unilever blijft steken op de huidige 47,50, dan zal de beurs ons ongetwijfeld een aandeel Unilever leveren, waarvoor we dan 48 moeten betalen. Datzelfde aandeel hadden we weliswaar op de effectenbeurs kunnen kopen voor 47,50, maar omdat we al 1,95 premie voor de verkochte put hadden ontvangen, betalen we eigenlijk netto niet meer dan 46,05 (48 min 1,95) per aandeel. Daarmee hebben we dan het aandeel Unilever 1,45 onder de marktprijs verkregen. Maar Andere scenario s Als Unilever echter zakt, bijv. naar 40, dan zijn we niet zo tevreden meer. Want nu moeten we het aandeel kopen voor 48. En dat terwijl we datzelfde aandeel op dat moment op de beurs voor 40 kunnen kopen. Dus dan was het schrijven van die put optie wel een onfortuinlijke transactie, die ons netto ongeveer 6 (8 min 1,95) verlies oplevert. Als we echter, in plaats van een putoptie te schrijven, direct de aandelen hadden gekocht voor 47,50, dan was het verlies met 7,50 op dat moment nog groter geweest. Stop loss Ja maar, zult u zeggen, dan had ik het nooit zo ver laten komen. En via de stop loss op bijvoorbeeld 46 m n verlies wel beperkt. Wel, datzelfde kunnen we ook doen met de geschreven put optie. We moeten dan onze put optie verplichting sluiten door de optie terug kopen. Helaas zullen we daar dan wel zo n 2-3,= voor moeten betalen. Maar zeker geen 6. Het andere scenario is uiteraard ook denkbaar. Namelijk dat het aandeel Unilever gaat stijgen, bijv. naar 50. Als dat gebeurt, loopt de optie waardeloos af. We hebben de premie ontvangen en hoeven niets terug te betalen. En we krijgen ook geen aandelen geleverd. We kunnen dan deze strategie opnieuw uitvoeren en weer premie opstrijken. We zijn optie-melker geworden op de manier, zoals ik deze column begonnen ben. Risico Het schrijven van een put houdt het risico in, dat we aandelen moet kopen tegen een prijs, die hoger is dan op de effectenbeurs. Het is daarom verstandig het benodigde geld achter de hand te houden, zodat we de aandelen ook werkelijk kunnen kopen. De bank zal ons voor het schrijven van een put optie ook een borgsom vragen. Dit wordt de margin genoemd. Deze margin wordt via een ingewikkelde formule berekend. De hoogte hangt onder andere af van de koersschommeling (de volatiliteit, of mate van beweging) van het aandeel waarop we de put schrijven. Voor nu is het voldoende te begrijpen dat de bank een zekerheid vraagt. Deze zekerheid is kleiner dan onze verplichting als we de aandelen moeten kopen. We kunnen dus meer verliezen dan de margin! Het schrijven van een put optie kan een mooie strategie zijn, als u uw aandelenportefeuille wilt opbouwen. Bij kwaliteitsaandelen is het niet zo erg de aandelen ook werkelijk te moeten kopen. Zorg wel dat u het geld heeft om deze aandelen te kunnen betalen. Het schrijven van putopties, enkel met de margin die de bank u vraagt, is een strategie waarbij u financieel een groot risico loopt. Positief Koen Schunselaar Alex Beleggersbank Zo, Prinsjesdag 2004 zit er weer op. Vond u het ook zo fijn dat u al een paar dagen eerder wist wat er in de Miljoenennota stond? Minder geruststellend leek misschien de boodschap die gegeven werd: het schijnt niet goed te gaan met de Nederlandse economie. Ach, we raken inmiddels gewend aan dit soort berichten. De AEX zoekt richting, vooralsnog zijn er weinig redenen tot optimisme. De algemene trend blijft omlaag gericht. Zomaar twee recente uitspraken van technisch analisten. Er zijn kortdurende koersbewegingen maar veelal binnen een dalende trend, nog zo n uitspraak. Mondiale politieke onzekerheid en angst voor terreur worden vaak genoemd als oorzaken. Volgens methoden van technische analyse hebben de deskundigen wellicht gelijk, maar wat zeggen cijfers uit het verleden helemaal? Hoeveel waarde moeten we hechten aan analytische voorspellingen? En belangrijker, waarom wordt de nadruk zo gelegd op het negatieve? Het is bijna de algemene trend van de analisten zélf die neerwaarts gericht is. Los van het feit dat op een dalende beurs ook best geld verdiend kan worden, zorgt al die negatieve berichtgeving zeker niet voor een opleving van de beurs. Steeds tegen jezelf zeggen dat je iets niet kunt, is toch ook niet goed voor je zelfvertrouwen? Natuurlijk, realisme is belangrijk maar dan wel eerlijk realisme. Want hoe erg is het werkelijk? Nog geen jaar geleden (in januari 2003) stond de AEX op ongeveer hetzelfde niveau als nu! De maand september schijnt historisch gezien een slechte beursmaand te zijn. Dit jaar zou dat weer opgaan, als we verscheidene voorspellingen moeten geloven. Wanneer we het met zijn allen blijven roepen komen die voorspellingen vast uit. Een selffulfilling prophecy heet dat met een mooie term. Laten we het eens andersom proberen, laten we positief denken!

17 Colofon Terug naar de index klik hier BeursBulletin.nl nr.8, jaargang 1, 23 september 2004, pagina 17 Abonnementen en Advertenties Niet goed geld terug Geen geld verdiend met de adviezen in BeursBulletin? Uw geld volledig terug! Hoofdredacteur Dr. Ir. Bert van Arkel Eindredactie Johan Wiering Nu 1 maand proefabonnee worden voor slechts 9,95,-? BeursBulletin.nl biedt wekelijks concrete tips en adviezen op basis van bewezen systemen. Dus niet op basis van emotie. Het doel is geld verdienen. Mocht dat niet lukken op basis van deze adviezen, dan ontvangt u volledig uw abonnementsgeld terug. Klik hier voor een proefabonnement Redactie Drs. Joop Folkertsma Henk Huising Dr. Ir. Herre Hogendoorn Frank Masselink Robert Schutte Uitgever Drs. Harm van Wijk Klantenservice Barry Hermans Telefoon (023) Fax (023) klantenservice@beursbulletin.nl Postbus AH Hoofddorp Abonnementen Abonnementen kunnen op ieder gewenst moment ingaan en lopen automatisch door, tenzij dertig dagen voor de vervaldatum schriftelijk wordt opgezegd. Adreswijziging s.v.p. één week van te voren per doorgeven. Maandabonnement 14,95 Jaarabonnement 149,- Losse nummers zijn te bestellen à 6,50 Advertenties BeursBulletin.nl Telefoon (023) Fax (023) adverteren@beursbulletin.nl Medewerkers Rick Hoebée Monique van Sweeden Eva Tyc Koersgegevens en Grafieken Activeplus Wall Street Professional Vormgeving Dolf van Vliet Website BeursBulletin Media 2004 Niets uit deze uitgave mag worden gereproduceerd zonder schriftelijke toestemming van de uitgever. Op alle aanbiedingen, offertes en overeenkomsten zijn de algemene voorwaarden van toepassing welke zijn gedeponeerd bij de Kamer van Koophandel te Amsterdam. BeursBulletin bevat tips en adviezen die met de grootste zorgvuldigheid zijn opgesteld. BeursBulletin Media en de bij deze uitgave betrokken redactie aanvaarden geen aansprakelijkheid voor mogelijke gevolgen die zouden kunnen voortvloeien uit het gebruik van deze informatie. De gegevens die wij van u hebben ontvangen kunnen worden gebruikt voor toezending van informatie en aanbiedingen van BeursBulletin Media en speciaal geselecteerde bedrijven. Indien u dit niet wenst, wilt u dan een briefje te sturen aan de klantenservice.