Vervoerplan Rivierenland Dienstregeling 2017

Transcriptie

1 Vervoerplan Rivierenland Dienstregeling 2017 Datum: Versie: 1.0

2 Inhoud VERNIEUWEND AANBOD VOOR RIVIERENLAND 3 VRAAGGERICHT AANBOD VERSUS AANBOD GESTUURD 4 CONCLUDEREND 5 BETUWE 6 TREINVERBINDING TIEL - ELST - ARNHEM / NIJMEGEN 6 LIJN 44/45 7 VLINDERBUS LIJN LIJN LIJN LIJN LIJN LIJN BOMMELERWAARD 17 LIJN NACHTVLINDER BOMMELERWAARD LIJN 849 EN BELBUS 267/ LIJN 166/666: MEER REISMOGELIJKHEDEN OP DE SPITSMOMENTEN 20 LAND VAN MAAS EN WAAL 21 LIJN LIJN 165/85/89: S-HERTOGENBOSCH - DRUTEN - NIJMEGEN 21 LIJN 165/665: SPITSVERDICHTING RICHTING S-HERTOGENBOSCH 22 LIJN

3 Vernieuwend aanbod voor Rivierenland Visie Arriva Rivierenland voor de jaren 2017 tot 2020 Het regionaal openbaar vervoer in de huidige vorm voldoet, in toenemende mate, niet meer aan de vraag en is bij ongewijzigd beleid op middellange termijn niet meer betaalbaar. De OV-visie van de provincie Gelderland geeft richting aan de mobiliteit van de toekomst, de ambities van de provincie en de rol van de gemeenten. Arriva heeft met deze visie als uitgangspunt voor Rivierenland een nieuw aanbod ontwikkeld. Met regionale partners (ROCOV Gelderland, gemeenten en de provincie Gelderland) is tijdens een aantal bijeenkomsten gewerkt aan een schets voor het toekomstig openbaar vervoer met als horizon De regionale partners onderschrijven de OV-visie van de provincie Gelderland en de bijdrage die het kan leveren bij de krimpopgave van de regio. Er zijn volgens ons kansen voor het verbeteren van de OVkwaliteit voor inwoners en bezoekers van dit gebied. De plannen zijn vastgelegd in de vorm van dit Vervoerplan 2017 met een doorkijk naar de komende jaren. Deze nota is nu nog een levend document waarin al wel de meeste keuzes concreet zijn gemaakt, maar waarin ruimte is voor verdere verfijning op basis van aangedragen ideeën. Het vervoerplan resulteert, na advies van ROCOV, in een plan voor de dienstregeling van In het plan hanteren we uitgangspunten als een duidelijke structuur van snelle en betrouwbare verbindingen en een aanvullend net. In dit aanvullende net is plaats voor regulier streekvervoer, spitsvervoer en het Vlindernet. Het aanvullende net zal de komende jaren verder verfijnd worden. Op het hoofdnet worden ontwikkelingen in de vraag nauwlettend in de gaten gehouden en waar nodig wordt verder geïnvesteerd in kwaliteit en bijsturing. Kaders en ambities Het plan voor Rivierenland is gestoeld op de volgende pijlers: Vraaggericht in plaats van aanbodgestuurd; Prioriteit op de treinverbindingen; Verder afbouwen van parallelliteit tussen bus en trein en verdere integratie van het totale netwerk; Slimmer en aantrekkelijker vervoer in de stille uren. Bij dit plan hebben we de volgende ambities: Bereikbaarheid verbeteren van bovenregionale voorzieningen zoals onderwijs, ziekenhuizen, bedrijven en detailhandel in de grote steden aan de rand van Rivierenland: o Arnhem o Utrecht o Nijmegen o Gorinchem o s-hertogenbosch o Wageningen Versterken van de positie van Tiel in het hart van de Betuwe Versterken van de positie van het regionale openbaar vervoer als onderdeel van het totale mobiliteitsaanbod, met fiets/e-bike en auto in voor- en natransport, Als laatste het belangrijke uitgangspunt: Het duurzaam in stand houden van aantrekkelijk openbaar vervoer op een maatschappelijk betaalbare wijze. Uitwerking van kaders en ambities Bij de uitwerking hebben we een balans gevonden tussen meer vraag gestuurd openbaar vervoer en het in stand houden van een aantrekkelijk aanbod tegen maatschappelijk aanvaardbare kosten. In het komende jaar (2017) werken we verder aan het faciliteren van de toenemende vraag in de spits. ROCOV Gelderland heeft aangegeven positief te staan tegen een meer vraag gestuurd netwerk in plaats van zwak bezette bussen, mits geen lacunes ontstaan in de bedieningstijden. 3

4 Voorwaarde voor slagen Cruciaal voor het welslagen van de plannen is dat tijdig een aantal infrastructuurprojecten gereed zijn. Het belang van de infrastructuur mag op geen enkel moment worden onderschat. De wegbeheerders (provincies en gemeenten) spelen hierin een belangrijke rol. Als bepaalde infrastructuur niet tijdig gereed is kunnen essentiële zaken binnen de visie niet uitgevoerd worden. Arriva wil hierbij alle expertise inzetten om samen met betrokken partijen knelpunten te verbeteren. Vraaggericht aanbod versus aanbod gestuurd Het netwerk van de spoorlijnen in Rivierenland vormt de ruggengraat van het netwerk. De grote vervoerstromen worden via het spoor afgehandeld. Door het visgraatmodel wat al 25 jaar succesvol bestaat is er een optimale samenhang tussen trein en bus. In de regio Rivierenland biedt de nieuwe opzet nu ook de mogelijkheid om de spoorlijn Arnhem-Tiel te optimaliseren tot ruggengraat van het vervoersnet in de Betuwe. Dit zal leiden tot een vernieuwd basisnet in Rivierenland: Basisnet De basis van het netwerk Rivierenland wordt gevormd door: Spoorverbinding Tiel - Elst - Arnhem/Nijmegen Spoorverbinding Utrecht - Culemborg - Geldermalsen - Tiel / Zaltbommel - s-hertogenbosch Busverbindingen op het traject s-hertogenbosch - Kerkdriel - Druten - Nijmegen De basis wordt uitgevoerd met minimaal een halfuurdienst op werkdagen overdag, aangevuld met spitsverdichtingen tot zelfs een tienminutendienstregeling. Overige lijnen sluiten aanvullend aan op de bovenstaande basis. De overige lijnen worden volgens vaste dienstregeling en routes uitgevoerd waarbij de frequentie afhankelijk is van de vraag. Die vraag wordt in ruime kaders gesteld. Vlindernet Bij weinig vervoervraag, zoals in de avonduren, wordt nu ook in Rivierenland het Vlindernet geïntroduceerd. Gelet op het succes van de Nachtvlinder in Zutphen wordt dit concept in december 2016 geïntroduceerd als pilot in Rivierenland. Bij het succesvol functioneren van de pilot zal vanaf eind 2017 het Vlindernet in Rivierenland worden uitgebreid. De afweging of bussen volgens vaste route en dienstregeling rijden of flexibel in de tijd en plaats wordt uiteindelijk gemaakt op basis van de maatschappelijke kosten ten opzichte van de maatschappelijk baten. Het Vlindernet is een vraag gestuurd openbaar vervoersysteem met aansluitgarantie op openbaar vervoerknooppunten, zowel trein als bus, en speelt real-time in op de vraag van reizigers. Het Vlindernet is de eerste stap naar een meer vraag gestuurd en data gedreven vervoeraanbod en vermindert inefficiënties in het openbaar vervoer. Het Vlindernet rijdt slechts gedeeltelijk volgens dienstregeling en grotendeels op de vraag. Op basis van de bestemmingen van reizigers wordt de route geoptimaliseerd. Dit systeem wordt uitgevoerd met kleinschalig materieel, waardoor het rijden van flexibele routes mogelijk wordt gemaakt. Door het rijden van flexibele routes is het soms ook mogelijk om tegen gelijke kosten een verdubbeling van de frequentie aan te gaan bieden (van uurdienst naar halfuurdienst). Reizigers vanaf een vast knooppunt (meer dan 90 procent van het totale aantal reizigers op de relatie) op het OV-knooppunt hoeft de Nachtvlinder niet te reserveren; bij het instappen geeft de reiziger zijn bestemming door. Alle overige reizigers (minder dan 10 procent) dienen de rit van tevoren te reserveren via bijvoorbeeld het callcenter. Spitsvervoer In Rivierenland is een intensief scholierenetwerk ontstaan. Samen met de belanghebbenden wordt voortdurend gekeken hoe het aanbod van voorzieningen aansluit bij de vraag en hoe dit op een doelmatige manier in de exploitatie kan worden ingevuld. Uiteraard kijken we ook hier naar de uitgangspunten van ons beleid, zoals voorkomen van kannibalisatie van bestaand OV of het niet eigenlijk gebruik van vrijwilligerswerk. 4

5 Buurtbussen De bestaande buurtbusverbindingen blijven gehandhaafd. Veel buurtbussen zijn in de avonduren en in het weekend belbus. Ook dit belbussysteem blijft in 2017 gehandhaafd, waarna we een verdere integratie in het Vlindernet gaan uitrollen. De afgelopen 30 jaar heeft de buurtbus zich bewezen als een stabiele factor in het relatief kleinschalig openbaar vervoer. Voor een aantal projecten zal opschoning moeten plaatsvinden, omdat zij geconfronteerd worden met specifiek en soms intensief scholierenvervoer. Hiervoor is de buurtbus niet in de markt gezet. In principe is in dit geval ook sprake van werkverdringing in het openbaar vervoer. Het vervoer van scholieren zet een forse druk op de vrijwilligers. In overleg met de provincie gaan we dit vervoer anders duiden, daarnaast gaan we hier ook andere oplossingen voor ontwikkelen. Hierbij worden de bestaande school en streekbussen beter benut om de buurtbuslijnen te ontlasten. Een intensieve samenwerking met scholen en buurtbusverenigingen is hierbij van groot belang. Concluderend Door de aanpak zoals hier omschreven zal een beter spitsnetwerk worden geboden aan zowel het woonwerkverkeer als het scholieren en studentenvervoer. Bovendien biedt het Vlindernet in de avonduren een beter en minimaal gelijk blijvend aanbod ten opzichte van het huidige aanbod. Door te snoeien in parallelliteit en daarbovenop het bieden van een efficiënt, op de vraag afgestemd, aanbod in daluren komen middelen vrij om in de spitsuren het aanbod te verbeteren. Het verbeteren van het aanbod in de spitsuren is noodzakelijk omdat we een steeds verdere groei waarnemen in de spits. Met name bij hoge frequenties wordt een significante groei waargenomen. Een voorbeeld hiervan is de voorziening 165/665 die sinds december 2015 een kwartierdienst biedt op het traject Rossum - s-hertogenbosch. Met de invoering van het vervoerplan Rivierenland 2017 kan stapsgewijs een duurzaam en toekomstbestendig openbaarvervoernetwerk gerealiseerd worden. In de volgende hoofdstukken wordt, per regio binnen Rivierenland, uitgebreid ingegaan op de wijzigingsvoorstellen. Bij het tonen van reizigersaantallen is gebruik gemaakt van aantallen reizigers op een gemiddelde werkdag in maart 2016, tenzij anders aangegeven. 5

6 Betuwe Treinverbinding Tiel - Elst - Arnhem / Nijmegen Na een intensieve studie door ProRail, NS en Arriva is duidelijk geworden dat spoorverbinding Tiel - Arnhem ononderbroken uitgevoerd kan blijven worden. Dit is een buitengewoon belangrijke constatering omdat dit het voorbestaan van deze minst drukke lijn in de provincie Gelderland realistisch maakt en mogelijkheid biedt tot verdere uitbreiding. Op dit moment maken circa 2500 reizigers per dag van deze lijn gebruik. Dit kan door een verantwoorde investering in de exploitatie groeien tot 3000 reizigers per dag. De ervaringen met Zutphen - Winterswijk leren ons dat frequentieverhoging en het visgraatmodel de ingrediënten zijn om een dergelijke reizigersgroei te bereiken. Een verbetering in het visgraatmodel wordt behaald door de overstapmogelijk op de stations Tiel en Kesteren kwalitatief te verbeteren. Op dit moment rijdt op het traject Tiel - Arnhem een uurdienst die op werkdagen in de spitsuren aangevuld wordt tot een halfuurdienst. Inmiddels is in Elst de mogelijkheid gerealiseerd om daar te kunnen keren met treinen komende uit Tiel. De periode waarin de halfuurdienst Tiel - Arnhem rijdt zal worden uitgebreid; zowel in de brede ochtend als de middagspits. Tussen de spitsuren zal, in aanvulling op de uurdienst Tiel - Arnhem, een aanvullende uurdienst Tiel - Elst vice versa worden geboden die in Elst aansluit op de treinen richting Arnhem en Nijmegen. Op deze manier wordt op werkdagen overdag een halfuurdienst geboden. Door de nieuwe opzet van de dienstregeling tussen Arnhem en Nijmegen wordt in Elst een directe aansluiting van en naar Nijmegen geboden. De overstaptijd van Tiel - Elst richting Nijmegen wordt 5 minuten tegenoverstaande 16 minuten in de huidige situatie. Een aanzienlijk deel van de reizigers van de spoorlijn maakt reeds gebruik van de overstap in Elst. Vanuit de oostelijke Betuwe reizen relatief veel inwoners naar voorzieningen in Nijmegen. Door de toename van congestie op de A15, de verhoogde frequentie en verbeterde overstapmogelijkheden wordt het gebruik van de trein richting Arnhem/Nijmegen als ook richting Tiel vanuit de Betuwe beduidend aantrekkelijker. In het najaar van 2016 zullen we hier intensief gaan werken met een marktbewerkingscampagne. 6

7 Lijn 44/45 De lijnen 44 en 45 kenmerken zich, door een verscheidenheid in de vervoervraag over de route. Hierbij ligt de focus op bestemmingen in Tiel, overstapverbindingen in Tiel richting Utrecht, overstapmogelijkheden in Kesteren en tot slot de bereikbaarheid van Wageningen en Wageningen Campus. Het traject Kesteren - Rhenen - Wageningen maakt onderdeel uit van de multimodale verbinding Tiel - Wageningen en is daardoor drukker dan de resterende lijngedeelten. De patroontijden veranderen in dienstregeling van 2017 aanzienlijk als gevolg van gewijzigde vertrek en aankomsttijden van treinen in Tiel, Kesteren en Rhenen. De treinaansluitingen in Tiel en Rhenen zijn als een vereiste meegenomen als ook de overstap tussen de trein Tiel - Kesteren en de bus Kesteren - Wageningen. Als gevolg hiervan is het niet meer mogelijk om een goede overstap te realiseren tussen de bus Maurik - Kesteren en de trein Kesteren - Elst/Arnhem. Reizigers vanuit Maurik / Eck en Wiel kunnen als alternatief wel betrouwbaar via Tiel reizen en daar overstappen op de trein richting Arnhem / Nijmegen. In Rhenen wordt een ruime comfortabele aansluiting gerealiseerd van lijn 44/45 op de trein richting Utrecht en vice versa. De overstaptijd bedraagt ongeveer een kwartier zodat eventuele vertragingen niet direct negatieve invloed hebben op de reizigers. De toename van het aantal treinritten op het traject Tiel - Kesteren - Elst zorgt ervoor dat er tussen Tiel en Ochten altijd twee reismogelijkheden per uur zijn. Namelijk een directe reismogelijkheid via Echteld en een reismogelijkheid via Kesteren (trein en bus). De beide reismogelijkheden liggen ongeveer een half uur van elkaar gespreid in tijdligging. Eenzelfde principe geldt voor reizigers tussen Tiel en Lienden gedurende werkdagen overdag; ook hiervoor ontstaan twee reismogelijkheden per uur in een halfuurligging. In de brede spitsperiode wordt in Wageningen gereden van/naar de WUR Campus om zodoende een overstapvrije en betrouwbare verbinding tussen de Betuwe en de universiteit te realiseren. Aansluitschema Betuwe rondom Kesteren (spitsperiode op werkdagen) 7

8 Infrastructuur rondom Kesteren De kwaliteit van de infrastructuur rondom station Kesteren voldoet momenteel niet de eisen die door reizigers worden gesteld bij een modern en intermodaal overstapstation. Het station wordt als onveilig ervaren en de haltevoorziening als onoverzichtelijk. De leegstand van de stationsgebouwen en verzorging van de omgeving zorgen voor een desolate sfeer. In de Achterhoek bestaan diverse voorbeelden hoe een aantrekkelijk, vlot en sociaal veilig transferpunt vormgegeven kan worden. 8

9 De inzet van kleinere bussen tussen Kesteren en Rhenen wordt nog steeds bemoeilijkt door de bussluis welke niet geschikt is voor kleinere bussen (20 persoons- en 8 persoonsbussen). Na meermaals overleg is gebleken dat er nog steeds geen oplossing in zicht is. Oplossingsrichtingen worden meermaals opgehangen aan de invoering van het zogenaamde Tidal Flow System. Dit project is waarschijnlijk niet voor 2019 gereed; de huidige problemen blijven dus bestaan. De opgelopen vertraging door het niet kunnen passeren van de bussluis schaadt de kwaliteit van de huidige uitvoering en brengt de visgraatfunctie, de mogelijkheid tot overstappen op trein, in Kesteren in gevaar. Door de verwachte toename in bezoekers van Ouwehands Dierenpark Rhenen komt de verbinding Kesteren - Wageningen nog verder onder druk te staan. Arriva pleit, en zet zich dan ook in, voor een oplossing op korte termijn. 9

10 Lijn 43 Lijn 43 is al jaren een zwakke lijn in Rivierenland met circa 160 reizigers per werkdag. In de avonduren en het weekend rijdt lijn 43 als belbus. De huidige lijn 43 loopt min of meer parallel aan de spoorlijn Tiel - Tiel Passewaaij - Geldermalsen. In die zin past lijn 43 niet in de visie om zoveel mogelijk het zogenaamde visgraatmodel toe te passen en dus parallelliteit tussen trein en bus te voorkomen. Tot op heden is deze lijn in zijn huidige vorm behouden vanwege de volgende functies: Lijn 43 verbindt de sociale werkplaats Lander (tegenwoordig Werkplaats) te Geldermalsen met Tiel. Circa 44 procent van het totaal aantal reizigers van lijn 43 werkt bij Werkplaats. Lijn 43 verbindt Wadenoijen met Geldermalsen en Tiel. Het gaat hier om gemiddeld 6 reizigers per werkdag wat neer komt op circa 4 procent van het totaal aantal reizigers per werkdag in lijn 43. Circa 18 procent van de reizigers gebruikt lijn 43 als reismogelijkheid binnen Geldermalsen; voornamelijk van en naar het station. Circa 7 procent van de reizigers gebruikt lijn 43 in Tiel als stadsdienstfunctie met een herkomst en bestemming binnen Tiel. Medio augustus 2016 zal Werkplaats Geldermalsen voor een periode van circa 7 maanden sluiten en zullen medewerkers overgeplaatst worden naar voornamelijk Zaltbommel en Tiel. Hierdoor verliest lijn 43 dus bijna de helft van zijn reizigers. De verwachting is dat hierdoor de drukste ritten in de ochtendspits een gemiddelde bezetting van nog geen 5 reizigers zullen hebben. In 2017 wordt lijn 43 anders vormgegeven waarbij meer potentieel wordt gezocht in de lokale bediening van Tiel en Geldermalsen. Hiervoor wordt de huidige lijn 43 opgeheven en vervangen door de onderstaande alternatieven. Wadenoijen wordt verbonden met Tiel door middel van buurtbus 248. Hiermee krijgt Wadenoijen ook een verbinding richting Waardenburg en Zaltbommel. In Zaltbommel kan worden overgestapt richting s-hertogenbosch. Het vervoer binnen Geldermalsen wordt verzorgd door lijn 47 welke verlengd zal worden tot de halte Poppenbouwing in oostelijk Geldermalsen. Het vervoer binnen Tiel wordt verzorgd door lijn 46 te verlengen tot station Passewaaij. Bij voltooiing van de verbouwing van Werkplaats Geldermalsen zal lijn 543 voorzien in de reisrelatie Tiel - Geldermalsen Poppenbouwing vice versa. Deze lijn zal na overleg met Werkplaats toegespitst zijn op de werktijden van de meeste werknemers. In de hoofdstukken van de lijnen 46, 47 en 248 wordt nader ingegaan op de bovenstaande aanpassingen in het lijnennet. Gevolgen infrastructuur De bussluis nabij Tiel Passewaaij zal door de wijziging grotendeels buiten gebruik raken. Lijn 543 Lijn 543 rijdt na het voltooien van de verbouwing van Werkplaats Geldermalsen specifiek als sociaal vervoer. De dienstregeling zal er grofweg als volgt uitzien: Een ochtendrit vanuit Tiel richting Werkplaats Geldermalsen; Bij voldoende vraag een vroege middagrit rond 12 uur vanuit Werkplaats Geldermalsen richting station Tiel; Een namiddagrit rond 17 uur vanuit Werkplaats Geldermalsen richting station Tiel. De route van lijn 543 is gelijk aan de huidige lijn 43. Hierbij kan, indien inpasbaar, voor overige reizigers doorgereden worden naar station Geldermalsen. Het openbare karakter van de lijn blijft hiermee gewaarborgd. 10

11 Lijn 46 Het huidige traject van lijn 46 wordt gewijzigd naar Culemborg - Tiel - Tiel Passewaaij. Het trajectgedeelte Vianen - Culemborg zal worden overgenomen door de nieuwe lijn 146. Binnen Tiel zal lijn 46 de stadsdienstfunctie van lijn 43 overnemen. Door deze aanpassing behouden zuidelijk en westelijk Tiel een directe busverbinding richting het station en krijgen hiermee tevens een gewenste overstapvrije verbinding met het Ziekenhuis Rivierenland. Daarnaast zal lijn 46, in tegenstelling tot lijn 43, ook de Rijksscholengemeenschap Tiel aandoen. Binnen Tiel zal lijn 46 de volgende haltes bedienen: Sportpark Rauwenhof Rauwenhof Rivierenland College Ziekenhuis Rivierenland Prinses Marijkelaan Station Noordzijde Lingedijk Station Veemarkt Rijksscholengemeenschap Westlede Batouwe Sporthal de Betuwe Sportpark Ridderweide Inundatiekanaal Passewaaij De halte Station Noordzijde biedt ruimere overstaptijden op de treinen richting Arnhem/Nijmegen en Geldermalsen/Utrecht dan het busstation. Om deze overstapmogelijkheid aan meer reizigers bekend te maken is per ingaande dienstregeling 2016 de overstapmogelijkheid opgenomen in veelgebruikte reisplanners zoals 9292.nl. Het grootste gedeelte van de groep frequente reizigers is inmiddels bekend met dit fenomeen. In de afgelopen jaren is, als gevolg van diverse afgeronde herinrichtingsprojecten binnen dorpen, de huidige rijtijd op de route van lijn 46 niet meer robuust uitvoerbaar. Dit gaat ten koste van aansluitingen in Tiel, Culemborg en Vianen. Naar aanleiding hiervan is gekozen de rijtijd op het traject Tiel - Culemborg aan te passen om de dienstuitvoering en daarmee de aansluitingen meer robuust te maken. Gevolgen infrastructuur Door het verleggen van de route in Tiel tussen het Station en Passewaaij (voormalige lijn 43) zal de halte Teisterbantlaan vervallen. Gemiddeld twee instappers per dag ondervinden hier de consequenties van. De vervangende halte Westlede bevindt zich op vier minuten loopafstand. Daarnaast zal halte Papesteeg niet meer aangedaan worden. Hierbij gaat het om gemiddeld één reiziger per werkdag. Aansluitschema lijn 46 /

12 Lijn 146 Lijn 146 vervangt het huidige trajectgedeelte Culemborg - Vianen van lijn 46. Dit trajectdeel van lijn 46 kent een aanmerkelijke vervoersbreuk in Culemborg en een fors lager gebruik. Door de huidige lijn te knippen is het mogelijk om op lijn 146 met 16 tot 20 persoonsbussen te rijden. Door de inzet van kleinere bussen wordt de uitvoering van lijn 146 meer op maat gesneden naar de vraag en is er een betere en meer comfortabele doorstroming door de dorpen. Reizigers kunnen vanuit lijn 146 overstappen op lijn 46 richting Tiel en vice versa. De lijnen 46 en 146 komen tegelijkertijd op station Culemborg aan en geven overstap op zowel de treinen richting Utrecht als Geldermalsen waarbij qua overstaptijd rekening is gehouden met de loopafstand tussen bus en trein. Overzichtskaart lijn 46/146 12

13 Detailkaart lijn 46 13

14 Lijn 47 Door het vervallen van lijn 43 neemt lijn 47 de ontsluitende functie binnen Geldermalsen over. Lijn 47 zal, komende vanuit Gorinchem, van het station via het centrum naar Poppenbouwing / bedrijventerrein Hoge Weide rijden. Hiermee blijven het bedrijventerrein, maar ook de Emmawijk, via openbaar vervoer verbonden met het excentrisch gelegen centrum en station. De aansluittijden in Geldermalsen richten zich op de sprinters richting Utrecht en s-hertogenbosch. In Geldermalsen wordt rekening gehouden met een langere overstaptijd in verband met lange perrons en de forse trappen richting het busstation als ook eventuele kleine vertragingen op het drukke spoortraject. De frequentie blijft gelijk aan de huidige dienstregeling. Tussen Haaften en Gorinchem rijdt een halfuurdienst op werkdagen overdag. In de spitsmomenten wordt door lijn 647 in combinatie met lijn 47 een halfuur dienst geboden op het traject Geldermalsen - Gorinchem. In de avonduren na circa 19:00 uur en in het weekend wordt het trajectgedeelte Geldermalsen - Poppenbouwing niet bediend. Het centrum van Geldermalsen blijft wel bediend doordat lijn 47 tussen Meteren en het station op deze momenten via het centrum rijdt. Aansluitschema lijn 47 Overzichtskaart lijn 47 14

15 Detailkaart route lijn 47 Geldermalsen 15

16 Lijn 248 Buurtbus 248 verbindt in zijn huidige vorm verschillende dorpen langs de Waal met Tiel en Zaltbommel. Door het vervallen van lijn 43 verliest Wadenoijen een openbaar vervoerverbinding. Buurtbus 248 kan deze verbinding relatief eenvoudig overnemen door een routewijziging. Het voorstel is om lijn 248 vanuit Zaltbommel te laten rijden via Wadenoijen. Na Wadenoijen kan via de Lingedijk naar Tiel worden gereden. Binnen Tiel doet lijn 248 de haltes Batouwe, Westlede, Rijksscholengemeenschap, Heiligestraat, Veemarkt en Station Tiel aan. Het rijden via Wadenoijen kost vijf minuten extra rijtijd per rit. Wij zijn met Buurtbusvereniging Waalzicht in overleg over de gewenste omlegging. Gevolgen infrastructuur Door de routewijziging vervallen de volgende, niet tot nauwelijks gebruikte, haltes: Ophemert, Molenstraat (1 in/uitstapper per maand) Ophemert, Waalbandijk (minder dan 1 in/uitstapper per maand) Ophemert, Hermoesestraat (1 in/uitstapper per maand) Ophemert, Ronde Molen (1 in/uitstapper per maand) Ophemert, Steenfabriek (minder dan 1 in/uitstappers per maand) Tiel, Ophemertsedijk (5 in/uitstappers per maand) Tiel, Jhr. P.A. Reuchlinlaan (25 in/uitstappers per maand) Aansluitschema lijn 248 Het rijden via de bussluis ten westen van de wijk Tiel Passewaaij is vooralsnog niet mogelijk vanwege het ontbreken van KAR-apparatuur in buurtbussen. Routewijziging lijn

17 Vlinderbus 844 Op stille momenten (avonden na 21:00 uur en op zondag tot circa 14:00 uur) wordt lijn 44 op het traject Tiel - Maurik - Kesteren vervangen door een Vlinderbus. De treinen uit Utrecht en Arnhem sluiten in Tiel aan op de Vlinderbus naar bestemmingen op het genoemde trajectdeel. De bus vertrekt op vaste momenten vanuit Tiel en rijdt via een vaste route door Tiel. Hiervoor hoeft niet te worden gereserveerd. Passagiers die op dit traject zijn ingestapt worden via de kortste route naar hun bestemming gebracht. Reizigers die op het tussengelegen traject willen instappen, moeten een uur voor vertrek contact opnemen met het callcenter. De weinige reizigers in de tegenrichting, bijvoorbeeld tussen Maurik / Lienden en Tiel, kunnen situatieafhankelijk via Kesteren reizen waar overgestapt kan worden op de bus naar Rhenen en de trein naar Tiel. Voor deze kleine groep wordt een apart tarief aangeboden waarin de eventuele treinreis Kesteren - Tiel niet betaald hoeft te worden omdat deze dan onderdeel uitmaakt van het de rit met de Vlinderbus 17

18 Bommelerwaard Lijn 49 Lijn 49 verbindt momenteel een groot deel van de noordelijke Bommelerwaard met Zaltbommel, Rossum en Andel. Andel trekt vanuit de Bommelerwaard scholieren richting het Prinsentuin College. Zaltbommel biedt, naast zijn eigen voorzieningen, goede overstapmogelijkheden richting Utrecht en s- Hertogenbosch. Het traject Zaltbommel - Rossum geeft naast zijn ontsluitende functie van de dorpen Hurwenen en Rossum ook aansluiting op lijn 165 richting Druten en s-hertogenbosch. Het traject wordt ook bereden door de buurtbus 267 en schoollijn 667. Op een gemiddelde werkdag maken 22 reizigers gebruik van lijn 49 tussen Zaltbommel en Rossum. Circa 60 procent van deze reizigers reist in de ochtend en/of middagspitsritten. Hierbij is de gemiddelde bezetting tussen Rossum en Zaltbommel nog geen 4 reizigers per rit in de spits. In dienstregeling 2017 wordt de basisroute van lijn 49 aangepast. Lijn 49 zal vanaf Zaltbommel naar Kerkdriel gaan rijden. In Kerkdriel wordt bij halte Ronde Morgen aangesloten op lijn 165. Daarnaast zal de lijn langs het gemeentehuis, het centrum en multifunctioneel centrum De Kreek rijden. Het trajectgedeelte Zaltbommel - Hurwenen - Rossum zal niet meer bediend worden door lijn 49 en wordt vervangen door de volgende alternatieven: De bestaande buurtbus 267 blijft de vervoerrelatie Zaltbommel - Hurwenen - Rossum bedienen en aansluitingen geven op station Zaltbommel. Daarnaast blijft lijn 267 doorrijden naar SG Cambium. Reizigers vanuit Kerkdriel kunnen lijn 49 richting Zaltbommel nemen, een snellere en meer comfortabele reismogelijkheid, met name voor reizigers die de trein richting Utrecht nemen. Door de wijziging neemt aantal instappers in buurtbus 267 af. De afname in het aantal reizigers in Kerkdriel wordt gecompenseerd door de toename het aantal reizigers in Rossum en Hurwenen. Lijn 667 rijdt in de ochtendspits via Rossum en Hurwenen richting station Zaltbommel en SG Cambium. In de middagspits rijdt lijn 667 in de spitsrichting terug richting Rossum. Het is door wijzigingen in de vertrektijden van de treinen op station Zaltbommel is het niet mogelijk om binnen een vast patroon zowel s ochtends als s middags de grootste reisrelaties te voorzien van goede en snelle overstap. Om dit gegeven te ondervangen wordt lijn 49 uitgevoerd in een ochtendpatroon en een middagpatroon. In het ochtendpatroon wordt met een overstaptijd van 5 minuten aangesloten op de relatie Andel - Zaltbommel - s- Hertogenbosch en de relatie Kerkdriel - Zaltbommel - Utrecht. Na het middaguur kunnen reizigers in omgekeerde richting van dezelfde overstap gebruik maken met een overstaptijd van 6 minuten. 18

19 Gevolgen infrastructuur Binnen Kerkdriel worden de haltes Kloosterstraat, Ronde Morgen, Ipperakkeren en Kerkstraat aangedaan. Naast overstapmogelijkheden op lijn 165 bij halte Ronde Morgen biedt lijn 49 een robuuste verbinding met de dorpskern van Kerkdriel door de halte Kerkstraat aan te doen. Om MFC De Kreek te ontsluiten via het openbaar vervoer is een halte aan de Pietersdijk te Kerkdriel gewenst. Een halte aan de Burgemeester Posweg te Brakel wordt als wenselijk geacht voor de bereikbaarheid van het bedrijventerrein Kraaijenhoef. Overzichtskaart route lijn 49 Nachtvlinder Bommelerwaard lijn 849 en belbus 267/268 In navolging van de introductie van de Nachtvlinder in de Achterhoek zal ook in Rivierenland gestart worden met een pilot in de Bommelerwaard. In de avonduren vervoert de huidige lijn 49 voornamelijk reizigers van het station en centrum van Zaltbommel richting de westelijke omliggende dorpen aan lijn 49. Hierbij rijdt lijn 49 momenteel volgens een vaste uurdienst. In de nieuwe opzet rijdt lijn 849 aansluitend op de treinen vanaf Zaltbommel naar de dorpen ten westen van Zaltbommel. Door het vervallen van de gelijktijdige kruising van de treinen op het station kan het niet anders dan dat de overstap vanuit Utrecht wat ruimer bemeten wordt. Lijn 849 rijdt, zonder reservering op een vast moment vanaf station Zaltbommel en het zuiden van het centrum van de stad. Hiervoor hoeft niet te worden gereserveerd. Afhankelijk van de wensen van de instappers wordt een zo snel mogelijke route bepaald naar de omliggende westelijke kernen. Een rit op de Nachtvlinder heeft een vast vooraf bekend chipkaart tarief. Reizigers die naar station Zaltbommel willen reizen moet vanaf alle haltes reserveren. Dit doen ze uiterlijk een uur van te voren bij het callcenter. Ook voor deze ritten wordt een vooraf bekend vast tarief afgeboekt van de chipkaart. Lijn 849 rijdt zeven dagen per week vanaf 21:00 uur. De laatste treinaansluiting is 23:38 komende vanaf Utrecht en 00:04 komende vanaf s-hertogenbosch. De kern Andel wordt niet door de Nachtvlinder bediend. Reizigers tussen Zaltbommel en Andel kunnen reizen met Belbus 268. Lijn 268 krijgt extra late reismogelijkheden ten opzichte van de huidige dienstregeling. Ten zuidoosten van Zaltbommel rijdt geen Nachtvlinder. De vervoervraag is hier dermate laag dat een belbus (lijn 267) voldoet. Deze lijn rijdt ook nu al. Reizigers tussen Zaltbommel, Rossum en Kerkdriel kunnen reizen met belbus 267. Wel zal lijn 267 een extra late reismogelijkheid krijgen. 19

20 Lijn 166/666: meer reismogelijkheden op de spitsmomenten De vervoersvraag vanuit de dorpen Well, Amerzoden en Hedel groeit al enkele jaren. In de huidige dienstregeling wordt aanvullend op de uurdienst in de ochtendspits een halfuur dienst richting s- Hertogenbosch geboden. In de middagspits is in de tegenovergestelde richting echter geen sprake van een halfuurdienst. De uurdienst beperkt reizigers in een flexibele keuze om terug te reizen vanuit s-hertogenbosch richting de Bommelerwaard. Lijn 666 wordt weinig gebruikt en heeft gemiddeld slechts 4 instappers per werkdag. Minder dan de helft van deze reizigers stapt uit bij het beoogde doel van de lijn, het Pierson College en het Jeroen Bosch College. De halfuur diensten op lijn 166 worden in dienstregeling 2017 uitgebreid. In zowel de brede ochtend en middagspits zal een halfuurdienst worden geboden. Hierdoor ontstaan aanmerkelijk meer reismogelijkheden voor meer dan 50% van de reizigers van lijn 166. Met de uitbreiding van lijn 166 vervalt lijn 666 als gevolg van het lage aantal reizigers en de aanwezigheid van voldoende alternatieven. 20

21 Land van Maas en Waal Lijn 42 Met de komst van een halfuurdienst op het traject Tiel - Elst wordt de reisrelatie Tiel - Nijmegen via lijn 42 minder aantrekkelijk en de huidige frequentie buiten de spits niet meer noodzakelijk. De reisrelatie van Tiel naar Nijmegen is ondanks de overstap via Elst sneller en comfortabeler. Een doorgaande reisrelatie Tiel - Druten - Nijmegen met een directe lijnbus spreekt de totale netwerkvisie tegen. Hierbij dient wel opgemerkt te worden dat lijn 42 een vrij grote lokale functie heeft; het verbinden van Druten en Beneden- Leeuwen met Tiel. Deze verbinding blijft dan ook in stand in dienstregeling Van oudsher is lijn 42 gekoppeld aan lijn 85. Sinds de komst en intensivering van de frequentie van de snelle lijn 89 is het voor de meeste reizigers steeds aantrekkelijker geworden om geen gebruik te maken van de koppeling maar over te stappen lijn 89. Door de invoering van de halfuurdienst Tiel - Elst en de bovengenoemde ontwikkeling wordt voorgesteld om deze doorkoppeling los te laten. De huidige dienstregeling wordt aangepast om aan te sluiten in Tiel en om in te spelen in de verwachte verminderde reizigersvraag. Lijn 42 zal buiten de spits een uurdienst gaan rijden. In de spits wordt een halfuurdienst geboden. Met name de ritten van Druten richting Tiel hebben last van diffuse rijtijden door congestievorming op de A15. De rijtijden zullen worden aangepast om dit fenomeen op te kunnen vangen. De vertrektijden richting Druten worden in de spits zo goed mogelijk afgestemd op lijn 165 en de scholen in Druten. Het aantal ritten op zaterdag wordt in de ochtend aangepast aan het belang van de railverbinding naar Elst/Nijmegen. s Middags rijdt lijn 42 een halfuurdienst voor het bezoek aan de Tielse binnenstad. Lijn 165/85/89: s-hertogenbosch - Druten - Nijmegen De aantrekkingskracht van s-hertogenbosch en Nijmegen op het Land van Maas en Waal is de afgelopen jaren sterk gegroeid. Waar voorheen een vrij duidelijke scheiding was in de vervoersvraag richting beide steden wordt deze grens tegenwoordig vager. Met name reizigers uit dorpen tussen Rossum en Druten reizen steeds meer richting zowel s-hertogenbosch als Nijmegen. Binnen een theoretisch lijnennet rijdt een spitsbus/snelbus aanvullend aan een stopbus. Het huidige lijnennet van het Land van Maas en Waal voldoet hieraan. Door het wegvallen van de doorgaande verbinding Tiel - Nijmegen via Druten kan het huidige netwerk worden herzien. Indien lijn 42 losgekoppeld wordt van lijn 85 ontstaan er nieuwe doorkoppelmogelijkheden in Druten: Mogelijkheid koppeling lijn lijn 85 Lijn 165 kan als verbindende lijn gekoppeld worden aan lijn 85. Dit is echter vanuit reizigersperspectief geen voor de hand liggende oplossing. Om een voorbeeld te schetsen; de reistijd vanuit Wamel richting Nijmegen is via een koppeling van lijn 165 met lijn minuten zonder overstap. Met een overstap in Druten op lijn 89 is de reistijd 53 minuten (inclusief 5 minuten overstaptijd). Naast de tijdwinst is het aspect comfort van de route een aantrekkelijk punt om over te stappen in Druten. 21

22 Koppeling lijn lijn 89 Lijn 165 kan gekoppeld worden aan de verbindende lijn 89. Hierdoor ontstaat een lijn wat in treinterminologie een zogenaamde Zonetrein genoemd wordt. Hiermee wordt een trein/vervoersmiddel bedoeld welke vanuit een stopdienstfunctie overgaat naar een sneldienstfunctie. In het Land van Maas en Waal kan lijn 165 vanuit dit principe gekoppeld worden aan lijn 89. Hierdoor ontstaat vanuit de dorpen ten westen van Druten een snelle verbinding met Nijmegen zonder overstap. Om terug te komen op voorgaand voorbeeld: de reistijd tussen Wamel en Nijmegen is in dit geval 47 minuten. Met de verbetering van de overstap op station Elst en de halfuur dienst Tiel - Elst is de koppeling lijn lijn 89 het meest voor de hand liggend vanuit reizigersperspectief. Reizigers hoeven minder vaak over te stappen te Druten en de reistijd op de doorgaande verbinding wordt kleiner. In de stille uren (avond en weekend) als lijn 89 niet rijdt is een koppeling gewenst. Momenteel wordt in samenwerking met Breng/Connexxion gestudeerd op de specifieke uitwerking van de lijnkoppelingen. Lijn 165/665: spitsverdichting richting s-hertogenbosch De route van lijn 665 is in december 2015 aangepast om een betere spreiding van reisverbindingen en reizigers in de ochtend en middagspits te creëren. Van Rossum naar s-hertogenbosch is de route van lijn 665 gelijk aan de route van lijn 165. Na aankomst op station s-hertogenbosch rijdt lijn 665 direct verder naar station Oost en de Rompertsebaan. Deze snellere reismogelijkheid naar het station heeft gezorgd voor een aanmerkelijke toename van het aantal reizigers in lijn 665 en een betere spreiding van reizigers op het traject Rossum - s-hertogenbosch. Het huidige patroon op het traject Rossum - s-hertogenbosch is in de ochtendspits niet geheel volgens een strakke dienstregeling. Dit komt omdat zowel lijn 165 als lijn 665 volgens een kwartierdienst rijden tussen grofweg 8:00 en 8:40 uur (aankomsttijden in s-hertogenbosch). Voor en na deze periode rijdt lijn 165 als halfuurdienst. In 2017 worden de reismogelijkheden richting s-hertogenbosch geherstructureerd en uitgebreid met meer reismogelijkheden. Hierdoor ontstaat tussen 7:24 en 8:54 uur (aankomsttijden in s-hertogenbosch) een strakke tienminutenfrequentie tussen Kerkdriel en s-hertogenbosch. Dit wordt uitgevoerd door zowel lijn 165 als

23 Lijn 265 Buurtbus 265 is al jaren een kwakkelende lijn. Door de excentrische ligging van de dorpen Alphen, Maasbommel, Appeltern en Altforst is het bieden van een aantrekkelijke lijnverbinding lastig. Overdag wordt de lijn gereden door een buurtbus. Exploitatie technisch is de lijn in zijn huidige vorm 1 keer per 2 uur te rijden. In de avond- en weekenduren kan elk uur een belbus worden gereserveerd. Stichting Leefbaarheid Alphen Gelderland heeft als dorpskern een eigen vrijwilligerspool en een busje om dorpsgenoten te vervoeren. Deze ontwikkeling komt niet ten goede van het aantal reizigers in de buurtbus. Het aantal reizigers ligt rond een gemiddelde van circa 130 per maand. Per dag vervoert de Buurtbus van lijn 265 gemiddeld 0,5 reiziger per rit. April 2016: 135 Maart 2016: 137 Februari 2016: 123 Januari 2016: 147 Vanuit de buurtbusvereniging wordt aangegeven dat zij vanwege het tekort aan reizigers en vrijwilligers niet meer op spitsmomenten rijden. Arriva is niet in de positie om een besluit te maken over de toekomst van de buurtbusvereniging. Vanwege het lage aantal gebruikers en het gebrek aan vrijwilligers adviseert Arriva deze buurtbus als pilot van een half jaar te vervangen door een belbus die voor elk uur gereserveerd kan worden. Hierdoor ontstaat ondanks het wegvallen van de buurtbus toch een frequente aansluiting richting Dreumel en Beneden-Leeuwen. In de zomer van 2017 kan de belbus worden geëvalueerd. 23

24 Spits en schoolbussen Het net van spits- en schoolbussen, voor zover niet in eerdere voorstellen besproken, zal worden aangepast. Hierbij wordt met name gekeken naar de functie die de Buurtbussen nu nog hebben ten aanzien van het grootschalige scholierenvervoer. Een van de uitgangspunten van het vervoerplan is om de rol van de Buurtbus weer meer conform de oorspronkelijke doelstelling te maken; het ontsluiten van kleine kernen. Schoollijnen Gorinchem De huidige schoollijnen van en naar Gorinchem blijven gehandhaafd volgens de huidige routering en dienstregeling. Onderstaand een overzicht van de lijnen. Lijn 620 Meteren Waardenburg Gorinchem Lijn 621 Geldermalsen Enspijk- Gorinchem Lijn 622 Geldermalsen Gorinchem Lijn 623 Hedel Zuilichem Gorinchem Lijn 624 Gameren Gorinchem Lijn 625 Gorinchem Geldermalsen Enspijk Lijn 626 Gorinchem Waardenburg Hedel Lijn 627 Gorinchem Meteren Enspijk Lijn 647 Waardenburg Haaften Gorinchem Schoollijnen Culemborg Van en naar Culemborg rijden de schoollijnen 641 en 650. Lijn 641 Eck en Wiel Maurik Culemborg Lijn 650 Leerdam Beesd Culemborg Als gevolg van dienstregelingswijzigingen van lijn 44 tussen Kesteren en Maurik vervalt de overstap tussen lijn 44 en lijn 641 te Eck en Wiel voor twee van de drie ritten van lijn 641. Om scholieren wel de mogelijkheid te geven om, komende uit Lienden, van/naar Culemborg te reizen zullen deze twee ritten van lijn 641 verlengd worden van/naar Lienden. Voor lijn 650 zijn geen wijzigingen voorzien. Schoollijnen Geldermalsen en Tiel Van en naar Geldermalsen en Tiel rijden de schoollijnen 647 en 648. Lijn 647 Haaften Waardenburg Geldermalsen Lijn 648 Waardenburg Tiel Deze beide lijnen blijven in de huidige vorm gehandhaafd. De overstaptijd van lijn 647 in Geldermalsen op de trein naar Utrecht wordt verkort van dertien minuten tot ongeveer vijf minuten. Schoollijnen Bommelerwaard In de huidige dienstregeling bestaan de onderstaande schoollijnen in de Bommelerwaard. Lijn 649 Andel Zaltbommel Kerkdriel Lijn 665 Dreumel Rossum s-hertogenbosch Lijn 666 Well s-hertogenbosch Lijn 667 Kerkdriel Zaltbommel Lijn 668 Rossum Zaltbommel Andel Lijn 669 Zaltbommel Wijk en Aalburg 24

25 Lijn 649: hier wordt de rit van Andel naar Zaltbommel iets verschoven in tijd in verband met wijzigingen in de dienstregeling van lijn 49 en de treindienstregeling van NS in Zaltbommel. In samenhang met de wijzigingen van de lijnen 49 en lijn 667 zal een nieuwe rit van lijn 649 Kerkdriel rechtstreeks met Zaltbommel verbinden in de ochtendspits. Als gevolg van de gewijzigde bediening van lijn 49 en lijn 649 van/naar Kerkdriel zal lijn 667 voortaan niet meer van/naar Kerkdriel rijden. De nieuwe route wordt Zaltbommel Hurwenen Rossum Alem. Het huidige aantal ritten blijft gehandhaafd. De wijzigingen van de lijnen 665 en 666 zijn reeds in voorgaande hoofdstukken beschreven. Voor lijn 668 zijn geen grote wijzigingen voorzien, het aantal ritten blijft gehandhaafd op vier per schooldag. Tot slot zijn voor lijn 669 wijzigingen voorzien. Deze lijn rijdt in de huidige situatie een rit s ochtends van Zaltbommel via Bruchem, Hedel, Ammerzoden en Well naar Wijk en Aalburg. Op het trajectgedeelte Hedel Ammerzoden Well wordt op dit moment parallel gereden aan een rit van lijn 166. Om deze ongewenste parallelliteit te saneren zal lijn 669 voortaan een rechtstreekse route van Bruchem naar Well rijden via Kerkwijk. Scholieren uit Hedel en Ammerzoden kunnen met lijn 166 naar Well en hier overstappen op lijn