Sectorplan Zorg. Kennemerland, Amstelland & Meerlanden. 29 mei 2014 versie 1.4

Transcriptie

1 Sectorplan Zorg Kennemerland, Amstelland & Meerlanden 29 mei 2014 versie 1.4

2 Inhoudsopgave Raamwerk Sectorplannen Zorg De sector zorg en welzijn in beeld Analyse van de arbeidsmarkt Het arbeidsmarktbeleid Samenwerking Doelstellingen van het sectorplan Uitwerking van de subdoelen Subdoel 1: Ontwikkeling van competenties van medewerkers Subdoel 2 Gekwalificeerde Scholing op hogere / andere kwalificatie + instroom jongeren Uitvoering Aanvraagprocedure Organisatie en coördinatie Administratie Tijdsplanning Liquiditeitsprognose Begroting Begroting per maatregel Financieringsplan Totaalbegroting Sectorplan Bijlage 1 Dit doet VBZ KAM Activiteitenpakket Bijlage 2 Factsheet KAM regio Bijlage 3 Onderbouwing tarieven Sectorplan Kennemerland, Amstelland & Meerlanden 2 e Tranche 2/37

3 Raamwerk Sectorplannen Zorg Zie bijlage Sectorplan Kennemerland, Amstelland & Meerlanden 2 e Tranche 3/37

4 1. De sector zorg en welzijn in beeld 1.1 Analyse van de arbeidsmarkt In de sector zorg en welzijn in de regio Kennemerland, Amstelland & Meerlanden (hierna KAM regio) werkten in 2012 circa medewerkers (bron: RegioPortret Amstelland, Kennemerland en Meerlanden, Arbeidsmarkt zorg en welzijn 2013). Dit is circa 17% van de totale werkgelegenheid in de regio. Daarmee is de sector zorg en welzijn de belangrijkste sector in de regio. Zorg en Welzijn Aantal medewerkers Nederland Aantal medewerkers KAM regio Aantal fte KAM regio Gemiddeld aantal uren per week KAM regio 24,48 25,2 Gemiddelde leeftijd medewerkers KAM regio 41,2 41,5 Bron RegioPortret Amstelland, Kennemerland en Meerlanden, Arbeidsmarkt zorg en welzijn 2011 en 2013 Om zorg en welzijn ook in de toekomst betaalbaar te houden, voert het kabinet een ingrijpende wijziging van het stelsel door en worden forse bezuinigingen opgelegd. Deze stelselwijzigingen en bezuinigingen hebben op korte termijn enorme personele gevolgen voor de sector. Tegelijk met de gevolgen van dit beleid heeft de sector op middellange en langere termijn te maken met belangrijke kwalitatieve en kwantitatieve ontwikkelingen. Op hoofdlijnen zijn er 4 ontwikkelingen die in samenhang met elkaar dienen te worden aangepakt: 1. Opvangen bezuinigingen Op de rijksbegroting wordt structureel meer dan 5 miljard op zorg en welzijn bezuinigd. De caresector (langdurige zorg) wordt daarbij zeer hard getroffen maar ook de cure, de jeugdzorg, de welzijnssector en de kinderopvang hebben te maken met omvangrijke bezuinigingen en de gevolgen van vraagvermindering door verhogingen van eigen bijdragen en uitgavenplafonds. Er is sprake van grote verschillen in de uitbreidingsvraag tussen sectoren in de periode in de regio KAM. In de zorgbranches is sprake van een lichte afname van de uitbreidingsvraag (-2%), terwijl er in de WJK-branches sprake is van een afname van circa 16%. De gemiddelde daling van de werkgelegenheid bedraagt 4%. Naast de beschikbare middelen zijn regionale ontwikkelingen in het ziekteverzuim, de zorgvraag, arbeidsproductiviteit en de deeltijdfactor van invloed op de uiteindelijke uitbreidingsvraag. De absolute aantallen (in personen) van de uitbreidingsvraag, naar sector, staan weergegeven in onderstaande tabel (Bron: Factsheet Arbeidsmarkt regio KAM 2014). Sectorplan Kennemerland, Amstelland & Meerlanden 2 e Tranche 4/37

5 Werkveld Uitbreidingsvraag in de KAM regio (in personen) Toelichting op ontwikkeling werkgelegenheid GGZ 60 Extramuralisering van ZZP 1 en 2. Begeleiding, dagbesteding, vervoer, kortdurend verblijf en inloopfunctie gaan in 2015 naar gemeenten (met budgetkorting). Alle intramurale GGZ-zorg gericht op behandeling (pakket b) gaat per 2015 over naar de ZVW. De GGZ-zorg gericht op beschermd wonen (pakket c), wordt budgetneutraal ondergebracht in de Wmo. Uitgangspunt is gericht op herstel, ontwikkeling, participatie en destigmatisering. Ondanks de bezuinigingen neemt per saldo de uitbreidingsvraag toe. Gehandicaptenzorg 140 Extramuralisering van de ZZP 1 en 2 VG en 50% van ZZP 3 VG. Idem voor LG ZZP 1 en 3 en ZG ZZP 1. Zorg die onder de nieuwe WLZ gaat vallen is bedoeld voor: ZZP LG 2 en/of LG 4 en hoger ZZP ZG 2 LVG 1 t/m 5 SGLVG 1 Begeleiding en dagbesteding zal vanaf 2015 georganiseerd worden vanuit de Wmo. Ondanks de bezuinigingen neemt volgens de factsheet per saldo de uitbreidingsvraag toe. Volgens de VGN krijgt de gehandicapten zorg echter in 2015 te maken met een overschot. 1 Ziekenhuizen -50 Patiëntenzorg in ziekenhuizen wordt complexer, er is meer gespecialiseerd personeel en meer HBO-opgeleid personeel nodig. De herstelzorg en verpleging van de ziekenhuizen zal zich verder verplaatsen naar de basiszorg. Bij de ziekenhuis-verpleegkundige zal een verschuiving zichtbaar worden naar verpleegkundigen die nodig zullen zijn in de wijkverpleging. 1 Omdat de besluitvorming over de stelselwijzigingen (Wmo, Jeugdwet, Participatiewet, LIZ) nog niet rond is, zijn exacte gevolgen moeilijk te voorspellen. Helder is wel dat de stelselwijzigingen in 2015 een dip in de werkgelegenheid veroorzaken. Instellingen anticiperen hier nu al op door banen op de helling te zetten, terwijl er over een paar jaar weer gekwalificeerde mensen moeten worden aangenomen doordat de vraag naar zorg vanaf 2017 weer toeneemt ( Sectorplan Kennemerland, Amstelland & Meerlanden 2 e Tranche 5/37

6 Werkveld Uitbreidingsvraag in de KAM regio (in personen) Toelichting op ontwikkeling werkgelegenheid Verpleging en Verzorging (VVT) Volledige extramuralisering van de zorgzwaartepakketten 1 t/m 3 en de helft van ZZP 4. Nieuwe aanspraak wijkverpleging (2015), waarbij vanuit de ZVW een samenhangend recht ontstaat op verpleging en verzorging. Hierdoor wordt de samenwerking tussen huisartsen en wijkverpleegkundigen versterkt. Dagbesteding en begeleiding gaat in 2015 over naar de Wmo, persoonlijke verzorging en verpleging naar de ZVW1. Voor de zwaardere zorg resteert vanaf 2015 een nieuwe Wet Langdurige Zorg (WLZ). Voorziening voor huishoudelijke hulp (Hbh) wordt afgebouwd met 40% (2015). Begeleiding gaat in 2015 naar de Wmo, persoonlijke verzorging en verpleging naar de ZVW. Nieuwe aanspraak wijkverpleging onder de ZVW. Jeugdzorg -150 Tussen 2014 en 2016 gaan alle taken op het gebied van Jeugdzorg, inclusief de Jeugd-GGZ, over naar gemeenten. Kinderopvang -710 Als gevolg van de verhogingen eigen bijdrage Welzijn -300 Als gevolg van bezuinigen en efficiencykortingen Totaal Inclusief overige zorg met 150 personele gevolgen Toelichting: In 2017 is volgens de prognoses de vraag naar VOV-personeel in de regio KAM ongeveer 570 werknemers lager dan in Voor de meeste VOV-kwalificaties neemt de vraag over de periode af. De vraag naar zorghulp (niveau 1) neemt het sterkst af, hetgeen het gevolg is van de forse budgettaire korting op huishoudelijke hulp. Ook de vraag naar verzorgenden (niveau 3) en sociaal-agogisch werkenden (met name niveau 4) neemt aanzienlijk af. Niet voor alle zorgkwalificaties neemt de uitbreidingsvraag af. Zo neemt de vraag naar verpleegkundigen (niveau 4 en HBO) in de regio KAM toe. Dit is het gevolg van de relatief gunstige ontwikkelingen in de ZKH en de GGZ, branches waar relatief veel verpleegkundigen werken. Daarnaast investeert het kabinet in de wijkverpleegkundigen waardoor de vraag naar verpleegkundigen in de thuiszorg fors toeneemt. Voor alle agogische kwalificaties daalt de vraag naar personeel. Bovenstaande bevindingen worden op hoofdlijnen ondersteund door landelijke onderzoeken en rapportages: Het Landelijk Onderzoek Arbeidsmarkt Zorg en Welzijn (OAZW) Sectorplan Kennemerland, Amstelland & Meerlanden 2 e Tranche 6/37

7 Het OAZW heeft maart 2012 een landelijke toekomstverkenning opgesteld voor VOV personeel. Arbeidsmarktprognoses van VOV personeel in Zorg en Welzijn , waarin de komende tekorten vooral centraal stonden. Opgeteld verwacht het OAZW dat in 2017 in Zorg en Welzijn in met een VOV-kwalificatie over zullen zijn op de arbeidsmarkt. Dit betreft zowel medewerkers die boventallig zijn geworden als wel leerlingen die na afronding van de opleiding geen baan zullen krijgen. Daarnaast is binnen dit landelijk onderzoeksprogramma eind 2013 een Regionaal Tabellenboek opgesteld. In dit Tabellenboek wordt voor de 28 subregio s relevante arbeidsmarktinformatie gepresenteerd in een tiental tabellen. De tabellen geven voor informatie over de arbeidsmarkt in het algemeen, de werkgelegenheid in Zorg en WJK, het netto verloop en stromen vanuit het onderwijs. Gezamenlijk regionaal arbeidsmarktonderzoek door RegioPlus Eind 2013 zijn in opdracht van RegioPlus 28 regionale arbeidsmarktonderzoeken opgesteld (RegioPortretten), mede aan de hand van data vanuit het OAZW). In de KAM regio worden overschotten verwacht aan werknemers met een VOV-kwalificatie die in de komende jaren op dreigen te lopen tot bijna personen in Vooral in 2015, het jaar waarin veel beleidsmaatregelen uit het Regeerakkoord worden ingevoerd, is het dreigende overschot aan VOV-personeel groot. De grootste absolute tekorten in de regio KAM worden verwacht aan verpleegkundigen, zowel op niveau 4 als HBO. In de regio KAM is te zien dat de instroom aan nieuwe verpleegkundigen de komende jaren te kort zal schieten. Daarbij komt dat nog dat het aantal inschrijvingen voor een opleiding voor VP 4 op regionaal niveau niet voldoende toeneemt. Het aantal inschrijvingen voor een opleiding HBO-V is wel sterk toegenomen in de regio KAM. Op landelijk niveau is het beeld in grote lijnen hetzelfde, hoewel daar het aantal HBO verpleegkundige meer in balans is. Verder wordt verwacht dat in de regio KAM bij de hogere agogische kwalificaties (SCW 4 en HBO, HBO MWD en SMD 4) vraag en aanbod redelijk met elkaar in evenwicht zijn. Aanzienlijke overschotten worden in de regio KAM verwacht bij verzorgende, zorghulp, helpende, SAW 3 en SPH. De grootste overschotten zijn te verwachten bij verzorgende en zorghulp. De kwalificatieniveaus waarbij de grootste overschotten verwacht worden, komen grotendeels overeen met het landelijke beeld. Soms ontstaan, ondanks een beperkt afnemende uitbreidingsvraag, alsnog grote overschotten. Dit is bijvoorbeeld het geval bij helpenden, SPH en SAW3. Dat komt doordat op deze niveaus het aanbod van personeel nog sterk blijft toenemen. Voor de VVT is het belangrijk om onderscheid te maken naar TZ en V&V. De sector V&V ziet grote overschotten ontstaan aan verzorgenden en helpenden, als gevolg van de extramuralisering van de zorg voor mensen met een lichtere zorgvraag. In de TZ dreigen tekorten te ontstaan aan verpleegkundigen én wordt een overschot verwacht aan zorghulpen. Arbeidsmarktrapporten UWV en ROA In 2013 brachten UWV en ROA landelijke onderzoeksrapporten uit met arbeidsmarktprognoses naar 2014 resp Beiden onderzoeksrapporten bevestigen dat de zorgsector als banenmotor van Nederland hapert als gevolg van de vele bezuinigingen en de komende jaren zal krimpen. Aanvullend op de AER verwacht de ROA (2013) dat op Sectorplan Kennemerland, Amstelland & Meerlanden 2 e Tranche 7/37

8 zeer specifieke functie tekorten kunnen ontstaan. Voorbeelden die worden genoemd zijn artsen, doktersassistentes, medisch analisten en medisch laboranten. Relatie met de maatregelen in dit sectorplan Om de sector ook tijdens de krimpperiode aantrekkelijk te houden voor de instroom van jongeren is maatregel 2 (scholing) opgenomen. 2. Gevolgen extramuralisering Een belangrijk onderdeel van de kabinetsplannen is er op gericht meer verantwoordelijkheid voor zorg en welzijn te leggen bij burgers - en hun sociale omgeving - zelf. In samenhang daarmee zal het aantal intramurale plaatsen in de Verzorging, de GGZ en (Verstandelijk)Gehandicaptenzorg fors afnemen en de extramurale zorg (thuiszorg) toenemen. Onderstaand overzicht bevat een doorrekening van het aantal medewerkers in de KAM regio waarvoor de extramuralisering van ZZP 1 t/m 4 in ieder geval consequenties zal hebben. Deze cijfers zijn nog niet aangepast op basis van het onlangs gesloten zorgakkoord en het nagenoeg terugdraaien van de extramuralisering van ZZP 4. Met consequenties wordt hier bedoeld dat functies vervallen dan wel dat de aard van de werkzaamheden verandert (extramuraal i.p.v. intramuraal). Verzorging en verpleging Aantal ZZP s per Schatting aantal betrokken fte's Aantal uur gemiddeld per ZZP/ week ZZP1 (extramuraal in ) ZZP2 (in 2013) ,5 ZZP3 (in 2014) ,5 ZZP4 (in 2016, 50%) ,25 Totaal 1161 Geestelijke Gezondheidszorg ZZP1 (in 2013) ZZP2 (in 2013) ,5 Totaal 99 Gehandicaptenzorg ZZP1 VG (in 2013) ZZP2 VG (in 2013) ,75 ZZP3 VG (in 2015, ,75 50%) ZZP1 LG (in 2016) ,5 ZZP3 LG (in 2016) ZZP1 ZG (in 2016) ,5 Totaal 486 Gemiddelde tijd per Zorgzwaartepakket, gekoppeld aan aantal betrokken fte s. Sectorplan Kennemerland, Amstelland & Meerlanden 2 e Tranche 8/37

9 Deze berekeningen geven aan dat fte s aan de Zorgzwaartepakketten in de Verpleging en Verzorging, 486 fte s aan de Zorgzwaartepakketten in de Gehandicaptenzorg en 99 fte s aan de Zorgzwaartepakketten in de GGZ gekoppeld kunnen worden. Op basis van de gemiddelde arbeidsduur die berekend is voor de sectoren in de regio KAM kan het aantal fte worden omgerekend naar medewerkers. Dat komt neer op een aantal medewerkers van: voor de VVT 778 voor de GHZ 126 voor de GGZ ZZP berekening gebaseerd op cijfers van CIZ met peildatum 1 juli 2013 ( CIZ rapportage aanspraak op AWBZ-zorg voor zorgregio Kennemerland., Amstelland- De Meerlanden). De werkzaamheden van deze medewerkers zullen (onder andere als gevolg van aanbestedingen) anders worden gefinancierd of op een andere plek of bij een andere werkgever moeten worden aangeboden. Dit vraagt om andere kwaliteiten en competenties maar vooral ook een andere 'mindset' van betrokken medewerkers. Activiteiten gericht op mobiliteit in samenhang met scholing is voor deze groep medewerkers van groot belang. Relatie met de maatregelen in dit sectorplan Om medewerkers te ondersteunen om hun competenties verder te ontwikkelen is maatregel 1 (ontwikkeling van competenties) opgenomen. Om medewerkers voor te bereiden op de hogere/andere kwalificaties die noodzakelijk zijn, is maatregel 2 (scholing op hogere/andere kwalificaties) opgenomen. 3. Veranderende zorgvraag De komende jaren verandert de zorgvraag sterk door de vergrijzing en technologische ontwikkelingen. De zorgvraag wordt complexer en klantgerichtheid en vraag gestuurd werken worden steeds belangrijker. Onder invloed van de groeiende rol van mantel- en informele zorg verschuiven verantwoordelijkheden en rolpatronen. Het omgaan met nieuwe technologieën vraagt van de medewerkers om specifieke vaardigheden. Vanwege deze grote veranderingen is een competentiegerichte ontwikkeling van nieuwe en zittende medewerkers noodzakelijk. Relatie met de maatregelen in dit sectorplan Om medewerkers te ondersteunen om hun competenties verder te ontwikkelen is maatregel 1 (ontwikkeling van competenties) opgenomen. Om medewerkers voor te bereiden op de hogere kwalificaties die noodzakelijk zijn, is maatregel 2 (scholing op hogere kwalificaties) opgenomen. 4. Vergrijzing en ontgroening Tegelijk met de huidige bezuinigingen werpen op de middellange en lange termijn de vergrijzing en ontgroening van de arbeidsmarkt (binnen en buiten de sector) hun schaduw vooruit. Dit betekent dat op middellange en lange termijn grote aantallen medewerkers de zorg zullen verlaten en er een enorme vervangingsvraag ontstaat. De sector zorg en welzijn zal de concurrentieslag moeten aangaan met andere sectoren om voldoende (kwalitatieve) medewerkers aan te kunnen trekken. Sectorplan Kennemerland, Amstelland & Meerlanden 2 e Tranche 9/37

10 Als we kijken naar de leeftijdsopbouw van de huidige medewerkers in de KAM regio in Zorg en Welzijn zien we dat in 2010 het aandeel 55+ in de sector zorg &WJK 17,3% was (2010, Azw.info.nl). Uitgaande van een pensioenleeftijd van 65 jaar (aangezien de verwachting is dat mensen in de praktijk dan toch op hun 65 ste stoppen met werken) is in 2020 deze gehele groep met pensioen. Naast vergrijzing is er in de KAM regio ook sprake van ontgroening, het aantal jongeren (tot 20 jaar) daalt echter in de periode met slechts 2%. Dat is laag ten opzichte van landelijke cijfers. Relatie met de maatregelen in dit sectorplan Om de sector ook tijdens de krimpperiode aantrekkelijk te houden voor de instroom van jongeren en een bijdrage te leveren aan de instroom is maatregel 2 (scholing van jongeren)opgenomen. Naast de concrete maatregelen levert dit sectorplan ook een belangrijke bijdrage aan het functioneren van de arbeidsmarkt op het gebied van zorg en welzijn en daarmee een samenhangende werkgelegenheidsstructuur en opleidingsstructuur van de sector. Hiermee is de sector beter voorbereid op de nieuwe uitdagingen die op middellange en langere termijn aan de orde zullen zijn. 1.2 Het arbeidsmarktbeleid Door een aantal oorzaken wordt de arbeidsmarkt voor Zorg en Welzijn, meer nog dan in andere sectoren (onder andere deeltijdarbeid), op (sub)regionaal niveau bepaald. Alleen op regionaal niveau kunnen werkbare afspraken hierover worden gemaakt tussen werkgevers, werknemers en opleidingen en kan maatwerk worden geleverd. Daarnaast is ook de brede sectorale (brancheoverstijgende) benadering van groot belang. De transities in de sector zorg en welzijn hebben tot gevolg dat medewerkers en organisaties steeds meer transmuraal werkzaam zullen zijn. De veranderende arbeidsmarkt vraagt om nieuwe en onorthodoxe oplossingen en ideeën. Dit kan alleen worden bereikt als de sector - brancheoverstijgend - als geheel met elkaar samenwerkt. Het regionale en brancheoverstijgende arbeidsmarktbeleid voor de sector zorg en welzijn in de KAM regio wordt ontwikkeld en uitgevoerd door VBZ KAM. Voor en met de aangesloten organisaties werkt VBZ KAM aan de regionale aanpak van vraagstukken op het gebied van strategisch arbeidsmarktbeleid, HRM-beleid, opleiding en imago. Bij VBZ KAM zijn 32 zorg- en welzijnsorganisaties aangesloten. In totaal werken bij deze organisaties bijna mensen. Dit is circa 78% van het totaal aantal medewerkers in Zorg en Welzijn in KAM regio. In bijlage 1 is een beknopt overzicht opgenomen van de activiteiten die door VBZ KAM worden uitgevoerd. De kracht van VBZ KAM is dat zij aangesloten organisaties concrete en praktische ondersteuning kan bieden bij het oplossen van personele vraagstukken, maar daarnaast ook de sector kan bijstaan in strategische en beleidsmatige vraagstukken. Uitgangspunt bij de uitvoering van de activiteiten is dat aangesloten wordt bij de arbeidsmarktregio(s) Groot Amsterdam en Noord-Holland Noord. Sectorplan Kennemerland, Amstelland & Meerlanden 2 e Tranche 10/37

11 Ondersteunende activiteiten VBZ KAM is op een breed terrein actief. Een aantal concrete activiteiten zijn binnen het kader van dit sectorplan van bijzonder belang, omdat zij bij de ontwikkeling, ondersteuning en uitvoering van het sectorplan een belangrijke rol vervullen. Het betreft: Arbeidsmarktonderzoek en arbeidsmarktpublicaties VBZ KAM genereert betrouwbare en actuele data van arbeidsmarktgegevens op regionaal en instellingsniveau ten behoeve van individuele leden en de regio. Hiertoe worden meerdere keren per jaar onderzoeksrapporten opgeleverd, met daarin informatie over vraag en aanbod (instroom opleidingen) op de arbeidsmarkt in Z&W, vacatureverloop, boventalligheid en waar mogelijk prognoses. Dataverzameling vindt doorlopend plaats en ontwikkelingen worden op de voet gevolgd. Werven met beleid Het faciliteren, initiëren en coördineren van activiteiten van leden met betrekking tot het werven met beleid. Daartoe worden activiteiten georganiseerd die zorgdragen voor een positief imago van de zorg. Tevens worden vernieuwingen op het gebied van arbeidsmarktcommunicatie doorgevoerd. In 2013 waren er in totaal site-bezoeken (infopuntzorg.nl), deze bezoeken zijn gemaakt door gebruikers. Er zijn in vacatures geplaatst, dit was al een kentering want in 2012 waren er 1108 vacatures. Doordat vrijwel alle regionale vacatures in de sector zorg en welzijn via infopuntzorg.nl worden gepresenteerd bestaat er een grote transparantie aan de vraagzijde op basis waarvan activiteiten kunnen worden geïnitieerd of uitgevoerd. Regionale netwerken met betrekking tot duurzame inzetbaarheid en innovatie werken) Het, ten behoeve van de zorg en welzijnsinstellingen, creëren en bestendigen van samenwerking met als doel een positieve bijdrage te leveren aan het optimaliseren van de arbeidsmarkt voor zorg en welzijn in KAM, zodat er voldoende personeel is met de juiste bekwaamheid. Afstemming tussen arbeidsmarkt en onderwijs Op bestuurlijk, tactisch en operationeel niveau wordt tussen werkgevers in de zorg en onderwijsinstellingen op MBO en HBO niveau afstemming gezocht om een brug te slaan naar strategisch arbeidsmarktbeleid. Samenwerking binnen RegioPlus VBZ KAM maakt samen met 15 regionale werkgeversorganisaties onderdeel uit van het landelijk dekkend samenwerkingsverband RegioPlus. Door afstemming, kennisdeling informatie-uitwisseling vindt intensieve gezamenlijke monitoring van opzet, ontwikkelingen en resultaten van de sectorplannen plaats. Een volledig overzicht van de activiteiten van VBZ KAM staat in bijlage 1 vermeld. Sectorplan Kennemerland, Amstelland & Meerlanden 2 e Tranche 11/37

12 1.3 Samenwerking De basis voor dit plan is gebaseerd op samenwerking in de regio. Deze samenwerking vindt plaats op verschillende niveaus: Samenwerking tussen werkgevers uit verschillende branches Op regionaal niveau werken de werkgevers vanuit alle branches (Ziekenhuizen, Verpleging en Verzorging, Gehandicaptenzorg, Thuiszorg, Geestelijke Gezondheidszorg, Eerstelijnszorg, Jeugdzorg, Welzijn en Kinderopvang) met elkaar samen om het regionale arbeidsmarktbeleid voor de sector zorg en welzijn vorm te geven. Uit de praktijk blijkt dat de arbeidsmarkt in de sector zorg en welzijn sterk regionaal is bepaald. Activiteiten op het gebied van instroom en opleiding kunnen het beste op regionaal niveau plaatsvinden. Door de enorme transitie waarin de sector verkeert, is deze samenwerking de komende jaren nog belangrijker. De grenzen tussen de Eerstelijnszorg en Tweedelijnszorg en cure en care vervagen en alle werkvelden hebben te maken met de vergrijzing van het personeelsbestand en de mismatch tussen competenties van huidige medewerkers en de competenties die de arbeidsmarkt in de toekomst vraagt. De daaruit voortvloeiende boventalligheid van personeel kan niet iedere aanbieder zelf opvangen. Voor de sector is de frictie van tijdelijke aard, omdat de vraag naar personeel binnen Zorg & Welzijn na 2017 weer zal groeien en boventallige medewerkers van nu straks weer nodig zullen zijn. Om nu te voorkomen dat er door verschuivingen onrust op de arbeidsmarkt ontstaat, terwijl er over enkele jaren grote tekorten aan zorg- en welzijnsmedewerkers ontstaan, pakken zorgaanbieders, gemeenten, UWV en onderwijs uit de regio KAM dit mobiliteitsvraagstuk gezamenlijk aan. Daarnaast stimuleert dit plan medewerkers zich aan te passen aan de nieuwe competenties en arbeidsvoorwaarden die in de toekomst gaan gelden. Daar waar verwervingen binnen het sociaal domein worden gedaan en er door partijen nieuwe medewerkers moeten worden aangetrokken, stimuleert VZB dat aanbieders zich committeren aan dit regionale samenwerkingsverband. Door afstemming te zoeken over verwervingsvoorwaarden, ontstaat er een brede samenstelling van partijen die gezamenlijk de verantwoordelijkheid draagt voor een gezonde regionale arbeidsmarkt. Samenwerking met andere partijen op strategisch niveau De sector zorg en welzijn staat voor één van de grootste uitdagingen ooit. Door de bezuinigingen en stelselwijzigingen zal de sector de komende jaren een volledig andere aanblik krijgen. Met minder mensen zal meer en andere zorg geleverd moeten worden. Tegelijk zal de vraag naar complexere zorg toenemen. Daarbij dienen zich talloze vragen aan: welke competenties hebben de medewerkers in Zorg en Welzijn nodig? Op welke niveaus? Hoeveel medewerkers heeft Zorg en Welzijn nodig? En vooral ook: hoe kan worden voorkomen dat de reorganisaties, die nu bij vrijwel alle zorgorganisaties op de rol staan, doorslaan waardoor de sector voor jaren uit het lood komt te staan. De sector is zich er van bewust dat een dergelijke omvangrijke transitie alleen in samenwerking met andere partijen gestalte kan krijgen. Doel is dat een groot aantal werkgevers, werknemersorganisaties, vertegenwoordigers van de MBO en HBO opleidingen en vertegenwoordigers van de lokale overheden betrokken worden en zijn bij Sectorplan Kennemerland, Amstelland & Meerlanden 2 e Tranche 12/37

13 de uitvoering van het sectorplan. Bij de lokale overheden gaat het hierbij om de gemeenten in de regio en het UWV Werkbedrijf en de aan hen verbonden uitvoeringsonderdelen. Vanuit arbeidsmarktperspectief is het zo dat het werkgebied van VBZ-KAM zich uitspreidt over twee arbeidsmarktregio s, namelijk Midden- en Zuid-Kennemerland en Groot- Amsterdam. Het UWV Werkbedrijf is een participant in het sector plan en levert daarbij de volgende diensten: Voor al het met ontslag bedreigde personeel biedt het UWV de gratis website Werk.nl. Via deze site kan de werkzoekende online zijn/haar cv publiceren en krijgt dan automatisch vacatures toegezonden. De werkzoekende kan bij het UWV een WW uitkering aanvragen en diverse trainingen, o.a. Hoe te solliciteren?, volgen. Dienstverlening vanuit de Werkgeversservicepunten (WSP s). De WSP s zijn samenwerkingsverbanden tussen het UWV Werkbedrijf, de gemeenten en de swbedrijven en zijn per arbeidsmarktregio georganiseerd. Van hieruit worden regelmatig banenmarkten/speeddates georganiseerd, wel of niet gekoppeld aan informatiebijeenkomsten over branches. Deze diensten worden door de WSP s ook gedurende de volledige periode van boventalligheid aangeboden. Via VBZ kunnen zij de zorginstellingen op de hoogte houden van de verschillende mogelijkheden. Iedere zorginstelling heeft een ander tijdspad voor de boventalligheid. In dit traject zullen de WSP s in verschillende fases diensten aanbieden. Instroom van nieuw personeel. De WSP s beschikken over het bestand van alle werkzoekenden in het land. De instellingen kunnen hiermee ondersteund worden bij het invullen van nieuwe vacatures. Informatiebijeenkomsten over de werkloosheidsuitkering. Informatiebijeenkomsten over het gebruik van Werk.nl. Informatie over de regionale arbeidsmarkt (waar zijn mogelijkheden). De gemeenten in de regio participeren ook in het sectorplan. Zij doen dit op basis van hun verantwoordelijkheden op dit terrein: De gemeenten beschikken nu al instrumenten en verantwoordelijkheden binnen de zorgsector o.a. de uitvoering van de WMO. Deze gaan op (korte) termijn nog toenemen met de transities op het gebied van Jeugdzorg, AWBZ en Participatiewet. De gemeente zijn daarbij gebaat bij een adequate zorg aan de cliënt en vinden het van belang dat de juiste professionals met de juiste competenties beschikbaar zijn om deze zorg te kunnen leveren. Ook bij aanbestedingen in de sfeer van zorg vormt het behoud van werk een duidelijke factor. De gemeenten zijn gebaat bij een zo laag mogelijk instroom in de Wwb vanuit de WW. Vanuit dit oogpunt staan zij voor om bij de uitvoering van het sectorplan de verschillende mogelijkheden te bezien om een Wwb aanvraag te voorkomen dan wel de duur van de bijstandsuitkering zo kort mogelijk te houden. Regionale samenwerking. De gemeenten participeren in diverse uitvoeringsorganisaties op het niveau van de arbeidsmarktregio. Naast de WSP s, die hiervoor al zijn beschreven, beschikken beide arbeidsmarktregio s ook over regionale Leerwerkloketten, waarin toeleiding naar opleidingen, werk en vooral combinaties Sectorplan Kennemerland, Amstelland & Meerlanden 2 e Tranche 13/37

14 hiervan gestimuleerd worden. Deze Leerwerkloketten zijn samenwerkingsverbanden tussen het UWV, de ROC s en de gemeenten. Vanuit deze loketten kan ook het CTC instrument worden ingezet, waarbij werkzoekenden getest kunnen worden om meer inzicht te verkrijgen in de eigen kwaliteiten en interesses. Binnen de arbeidsmarktregio s zijn ook diverse Platforms Arbeidsmarkt en Onderwijs (PAO s) actief. Binnen deze PAO s wordt de samenwerking tussen het bedrijfsleven, onderwijs en overheid gestimuleerd. Van hieruit worden ook activiteiten uitgevoerd om binnen het initieel onderwijs informatie te verstrekken over de (vraag)ontwikkelingen van de arbeidsmarkt. De huidige ontwikkelingen binnen de zorgsector worden hierin meegenomen. Binnen de arbeidsmarktregio Groot-Amsterdam zijn twee belangenorganisaties actief. Naast VBZ-KAM is dit de Sigra, die ook een regionaal sectorplan opstelt. De samenhang tussen beide plannen wordt door de gemeenten (o.a. via het WSP Groot- Amsterdam) bewaakt. Ook bezien de gemeenten de samenhang tussen het sectorplan van VBZ-KAM met (landelijke) sectorplannen van aanpalende sectoren. Samenwerking werknemersorganisaties en zorgorganisaties (werkgevers) De werknemersorganisaties NU 91, CNV Publieke Zaak en FZB ondersteunen de voorgenomen maatregelen en activiteiten zoals die in dit sectorplan zijn uitgewerkt. Ten behoeve van dit sectorplan vormen zij samen met de zorgorganisaties een samenwerkingsverband. Werknemersorganisaties en zorgorganisaties hebben gezamenlijk VBZ KAM aangewezen om als hoofdaanvrager te fungeren. Concrete resultaten én versterking van de regionale samenwerkingsstructuur Doel van dit sectorplan is op de eerste plaats een concrete en substantiële bijdrage aan de oplossing van de problematiek te leveren. Daartoe worden in dit sectorplan per maatregel concrete aantallen en taakstellingen genoemd. Tegelijk - en in samenhang daarmee - wil dit sectorplan ook de werkgelegenheidsstructuur en opleidingsstructuur van de sector in KAM regio versterken. Doordat per maatregel partijen bij elkaar worden gebracht en gezamenlijk programma's worden voorbereid en uitgevoerd, wordt een basis gelegd voor de verdere samenwerking in de regio. Het sectorplan biedt daarmee voor de regio de kans om ook de problemen die op middellange en langere termijn op de sector afkomen beter op te vangen. Sectorplan Kennemerland, Amstelland & Meerlanden 2 e Tranche 14/37

15 2. Doelstellingen van het sectorplan De effecten van de ontwikkelingen op de arbeidsmarkt in de sector zoals beschreven in hoofdstuk 1 zijn enorm. De centrale doelstelling van dit sectorplan is derhalve een substantiële bijdrage te leveren aan het op een evenwichtige wijze opvangen van de enorme personele veranderingen die in enkele jaren op de sector afkomen. Tegelijk - en in samenhang daarmee -wil dit sectorplan de basis leggen voor de samenhangende versterking van de werkgelegenheidsstructuur en opleidingsstructuur van de sector in de KAM regio zodat ook een sterke basis wordt gelegd om de problemen die op middellange en langere termijn op de sector afkomen te kunnen opvangen. Bovenstaande kwalitatieve doelstellingen wil de sector bereiken door het uitvoeren van concrete maatregelen en acties op het thema mobiliteitsactiviteiten 2, scholing en instroom jongeren. Doelstelling Het doel van dit sectorplan is in de KAM regio tenminste medewerkers te trainen en te ondersteunen om hun competentie te verhogen en weerbaarheid op de arbeidsmarkt te verhogen. Daarnaast worden tenminste 340 medewerkers (inclusief jongeren) geschoold en gericht op een hoger niveau waardoor zij beter aansluiten bij de vraag en in de toekomst behouden kunnen worden voor de sector. De diverse maatregelen zijn grofweg onder te verdelen in de volgende twee subdoelen: Subdoelen doelgroep Aantal deelnemers 1. Ontwikkeling van competentie van medewerkers Medewerkers Scholing op hogere kwalificaties Medewerkers en jongeren 340 Totaal In het volgende hoofdstuk (hoofdstuk 3) werken we deze twee subdoelen uit. 2 Zoals landelijk overeengekomen worden mobiliteitsactiviteiten uitgevoerd door de brancheorganisaties Actiz, GGZ Nederland en VGN.Derhalve zullen deze activiteiten hier niet verder worden toegelicht (zie hiervoor ook de toelichting in de inleiding). Sectorplan Kennemerland, Amstelland & Meerlanden 2 e Tranche 15/37

16 3. Uitwerking van de subdoelen Onder invloed van demografische en technologische ontwikkelingen zal de zorg de komende jaren fundamenteel veranderen. Er worden steeds meer mensen oud en die mensen worden ook steeds ouder. Dit brengt complexe zorgvragen met zich mee en een sterke toename van ouderdomsziektes zoals hartfalen, dementie en beroerten. Naast deze demografische invloeden verandert de zorgvraag als gevolg van technologische verbeteringen in de gezondheidszorg. De toenemende technologische mogelijkheden maken betere, complexere en langere behandelingen mogelijk. Behalve demografische en technologische factoren zijn tal van sociaal-maatschappelijke en sociaal-economische factoren van invloed op de veranderende zorgvraag. De patiënt wordt steeds meer centraal gesteld en als cliënt of klant benaderd; er wordt steeds meer zorg op maat geleverd. De zorg om de cliënt heen wordt steeds meer vanuit de gedachte van ketenzorg georganiseerd. De cliënt heeft hierbij steeds meer een actieve regierol. Ook de marktwerking is van invloed op de zorgvraag, de concurrentie neemt toe, nieuwe spelers betreden de markt en het zorgaanbod wordt pluriformer van aard. De patiënt krijgt steeds meer de rol van consument. Ook de populatie ouderen is aan het veranderen; de huidige en toekomstige ouderen zijn langer vitaal, beter en sneller geïnformeerd, weten wat ze willen, zeggen wat ze willen en beschikken over voldoende financiën om te krijgen wat ze willen. Van medewerkers in de sector zorg en welzijn wordt verwacht dat zij bereid en in staat zijn in te spelen op de veranderende omstandigheden. Flexibiliteit en inzicht in de eigen competenties zijn daarbij een kritische factor. Zijn medewerkers in staat om zich aan te passen aan de veranderende omstandigheden? Zijn medewerkers zich bewust van hun kwaliteiten en hebben ze een goed beeld van de wijze waarop zij deze kwaliteiten (nog) beter kunnen benutten? Dat kan zijn binnen de bestaande organisatie, maar ook daarbuiten. Dat vraagt zelfkennis en zicht op de eigen competentie maar ook kennis van de omgeving en de ontwikkelingen binnen de sector. Hoofdlijnen en uitgangspunten In dit hoofdstuk worden de subdoelen competentieontwikkeling en scholing door middel van concrete maatregelen verder uitgewerkt. De beschrijving van de maatregelen biedt de hoofdlijnen (kaders) voor de uitwerking van concrete initiatieven en trajecten in de regio. Voor deze opzet is gekozen om zo goed mogelijk aan te kunnen sluiten bij de concrete vragen en wensen die op regionaal niveau, op sub regionaal niveau of op plaatselijk niveau spelen. Centraal bij de formulering van deze hoofdlijnen staan de bepalingen zoals die zijn opgenomen in de 'Regeling van de Minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid van 12 augustus 2013, , tot cofinanciering van sectorplannen (regeling cofinanciering sectorplannen)' zoals gepubliceerd in de Staatscourant van 14 augustus Daarnaast zijn bij de uitwerking van de hoofdlijnen een aantal andere belangrijke uitgangspunten gehanteerd: Conform de doelstelling van dit sectorplan moeten de maatregelen een concrete en substantiële bijdrage aan de oplossing van de problematiek leveren. Daartoe worden per Sectorplan Kennemerland, Amstelland & Meerlanden 2 e Tranche 16/37

17 maatregel concrete aantallen en taakstellingen genoemd. Deze aantallen zijn op basis van een inventarisatie onder de instellingen in de KAM regio bepaald. Gezien het beperkte subsidiebedrag dat beschikbaar is, hebben de instellingen hun ambities echter fors naar beneden toe bij moeten stellen. Naast de kwantitatieve doelstelling leveren de maatregelen ook een belangrijke kwalitatieve bijdrage aan een samenhangende werkgelegenheidsstructuur en opleidingsstructuur van de sector. Doordat per maatregel partijen bij elkaar worden gebracht en gezamenlijk programma's worden voorbereid en uitgevoerd, wordt een basis gelegd voor de verdere samenwerking in de regio. Bij de voorbereiding, uitvoering en ondersteuning van de maatregelen worden medewerkers van VBZ KAM ingezet en worden instrumenten als arbeidsmarktrapportages en infopuntzorg.nl in ruime mate gebruikt. De kosten die gemoeid zijn met de inzet van deze medewerkers en instrumenten worden niet meegerekend in de begroting, anders dan via de in de regeling opgenomen bekostiging van overhead. Derhalve kunnen de sectormiddelen volledig worden benut voor de uitvoering en realisatie van de concrete doelen. Per arbeidsmarktregio worden nadrukkelijk alle branches actief betrokken bij de voorbereiding en uitvoering van de maatregelen. Door de sector brede aanpak wordt tevens een bijdrage geleverd aan de versterking van de regionale samenwerking tussen de zorgbranches in de regio. Subdoel 1: Ontwikkeling van competenties van medewerkers De veranderingen in de sector hebben grote gevolgen voor de zorgvragers en de zorg- en welzijnsorganisaties maar zeker ook voor de zorgmedewerkers. De organisatie van de zorg verandert in steeds meer thuiszorg of ambulante zorg. Daarnaast is de cliënt in steeds meer situaties de kritische ervaringsdeskundige en bepaalt samen met de professional welk product of dienst nodig wordt geacht. Dat betekent dat er een grote vraag komt naar medewerkers die meer verantwoordelijkheid kunnen dragen en delen, zich bewust zijn van hun positie in de keten en als ketenregisseur op kunnen treden. Vakkrachten in de toekomst zullen moeten beschikken over competenties als goede contactuele eigenschappen, goed kunnen samenwerken met een diversiteit aan belanghebbenden, een brede visie hebben op de kwaliteit van leven van de cliënt en problemen pragmatisch kunnen oplossen. Om een bijdrage te leveren aan de versterking van de competenties van medewerkers worden binnen het kader van deze maatregel vakkrachten ondersteund bij hun ontwikkeling waardoor zij beter voorbereid zijn op de opkomst van de participatiemaatschappij. Door in te zetten op de ontwikkeling van deze nieuwe competenties en medewerkers te ondersteunen bij de verandering van hun positie en rol kunnen ze daarmee behouden blijven voor de sector. Hoofdlijnen (kaders) van de maatregel De organisatie en uitvoering van de activiteiten zal aan de hand van de volgende hoofdlijnen plaatsvinden: Activiteiten gericht op competentieontwikkeling. Een belangrijk onderdeel daarbij is de uitvoering van een competentiescan. Sectorplan Kennemerland, Amstelland & Meerlanden 2 e Tranche 17/37

18 Door middel van de competentiescan krijgen medewerkers een beter inzicht in hun kennis, ervaring en ambities en worden medewerkers gestimuleerd en in de gelegenheid gesteld te werken aan de verdere ontwikkeling van hun competentie. Ook wordt dit instrument ingezet om te toetsen of medewerkers voldoen aan de kennis en kunde die (in de toekomst) gevraagd wordt en waar ontwikkelpunten liggen. Het instrument zal met name worden ingezet voor medewerkers die boventallig dreigen te worden, maar nadrukkelijk staat het instrument ook open voor stimulering van vrijwillige mobiliteit. De uitvoering van de competentiescans vormen mede de basis voor de uitwerking en uitvoering van de competentieprogramma's (zie volgende onderdeel) Maatregel 1: Uitvoering competentiescans In de KAM regio zullen tenminste 313 medewerkers een competentiescan volgen. De gemiddelde kosten bedragen 300,- per medewerker. Derhalve bedragen de totale kosten Competentieontwikkeling (maatregel 2, 3 en 4) In samenwerking met zorgwerkgevers en onderwijsorganisaties wordt per regio een programma ontwikkeld gericht op competentieontwikkeling. Omdat het hier niet alleen kennis maar vooral ook vaardigheden en houdingsaspecten betreft, spreken we niet over een klassieke scholing, maar over ontwikkel- en competentieprogramma's. In deze competentieprogramma's worden medewerkers ondersteund en gestimuleerd bij belangrijke nieuwe vaardigheden en houdingsaspecten op gebieden als; samenwerken, communiceren, ondernemerschap, klantgericht werken en kennis over ketenzorg en wet en regelgeving. Belangrijke thema's daarbij zijn: Paradigmaverschuiving: Het gaat hierbij om de ontwikkeling van de zorg in de richting van meer eigen regie door de cliënt, grotere inzet van informele zorg, versterken van zelfredzaamheid, verschuiving van zorgen 'voor' naar zorgen 'dat'. Het competentieprogramma richt zich op het laten aansluiten van competenties en gedrag van medewerkers bij deze ontwikkeling: Van intra- naar extramuraal: Mensen zullen langer thuis (moeten) blijven wonen en thuiszorg nodig hebben. Thuiszorg vraagt geheel andere competenties dan intramurale zorg. Het competentieprogramma richt zich op het ondersteunen van deze ontwikkeling. Zelfsturende teams (zelforganisatie): De ontwikkeling naar meer autonomie door verantwoordelijkheden lager bij medewerkers te leggen is volop in gang. Deze ontwikkeling zal de komende jaren noodzakelijk blijven om te kunnen voldoen aan de complexere zorgvraag en daarbij vereiste professionaliteit en sluit aan bij de behoefte van de medewerkers zelf. Functieverandering: De transitie naar een participatiemaatschappij betekent verschuiving binnen functies, andere functies en ook de opkomst van nieuwe functies. het programma richt zich op het opdoen van de benodigde competenties, vaardigheden en inzichten voor functieveranderingen. Daarbij is de informatie-uitwisseling en verdiepte kennismaking tussen branches een belangrijk element. De transities in de sector zorg en welzijn hebben tot gevolg dat medewerkers meer transmuraal gaan werken en meer contact zullen Sectorplan Kennemerland, Amstelland & Meerlanden 2 e Tranche 18/37

19 (moeten) hebben met professionals uit andere domeinen. Regievoering, coördinatie en afstemming met andere zorgprofessionals, de cliënt en diens verzorgers/mantelzorgers zijn daarin belangrijke thema's. Derhalve vormt de uitwisseling tussen medewerkers van ziekenhuizen, verpleeg- en verzorgingstehuizen, thuiszorg, gehandicaptenzorg, geestelijke gezondheidszorg, jeugdzorg, en welzijnswerk een belangrijk onderdeel van het programma. Om zoveel mogelijk medewerkers te kunnen bereiken worden in de KAM regio in samenwerking met zorgorganisaties en onderwijsorganisaties 3 programma's ontwikkeld en uitgevoerd. Het betreft: Maatregel 2: Een trainingsprogramma van gemiddeld 2 dagen (8 24 uur) Het doel is in de KAM regio medewerkers in de sector met een training te bereiken. De gemiddelde kosten bedragen 500,- per medewerker. Derhalve bedragen de totale Voor deze training zijn gezien de beperkte dagbesteding geen verletkosten voorzien. Maatregel 3. Een bijscholingsprogramma van gemiddeld 8 dagen ( uur) Het doel is in de regio 235 medewerkers in de sector met een bijscholingsprogramma te bereiken. Er wordt daarbij uit gegaan van 250,- per dag ( 125,- per dagdeel) gebaseerd op diverse offertes van externe partijen. De bedragen zijn getoetst bij werkgevers. Derhalve bedragen de gemiddelde kosten voor een programma van 8 dagen 2.000,- per medewerker. De totale kosten bedragen Voor dit programma worden verletkosten opgenomen. We hanteren een gemiddeld uurtarief van 25,- (inclusief eindejaarsuitkering en 32% sociale lasten) gebaseerd op een gemiddelde schaal cao VVT (45/6) en is getoetst bij werkgevers. De verletkosten bedragen derhalve Maatregel 4. Een opleidingsprogramma van gemiddeld 16 dagen ( uur) Het doel is in de KAM regio 124 medewerkers in de sector met een opleidingsprogramma te bereiken. Er wordt daarbij uitgegaan van 250,- per dag ( 125,- per dagdeel) gebaseerd op diverse offertes van externe partijen. De bedragen zijn getoetst bij werkgevers. Derhalve bedragen de gemiddelde kosten voor een programma van 16 dagen 4.000,- per medewerker. De totale kosten bedragen Voor dit programma worden verletkosten opgenomen. We hanteren een gemiddeld uurtarief van 25,- (inclusief eindejaarsuitkering en 32% sociale lasten) gebaseerd op een gemiddelde schaal cao VVT (45/6) en is getoetst bij werkgevers. De verletkosten bedragen derhalve Een belangrijke doelstelling van het ontwikkelingstraject is dat het niet beperkt blijft tot een éénmalige investering maar dat medewerkers blijvend worden ondersteund bij het toepassen van de nieuw ontwikkelde competenties d.m.v. coachingsgesprekken, intervisie en werkbegeleiding. Door HRM medewerkers van zorgorganisaties vanaf het begin te betrekken bij de ontwikkeling en uitvoering van de scholingstrajecten wordt hier aandacht aan besteed. Sectorplan Kennemerland, Amstelland & Meerlanden 2 e Tranche 19/37

20 Uitgangspunt is dat de trajecten als deze ontwikkeld, uitgevoerd en geëvalueerd zijn steeds opnieuw uitgezet kunnen worden. Tevens kunnen onderdelen uit het ontwikkeltraject ingepast worden in het reguliere onderwijs. Subdoel 1. Ontwikkeling van competenties van medewerkers Resultaat: Tenminste 313 medewerkers hebben een competentiescan gevolgd. Tenminste medewerkers hebben deelgenomen aan een programma gericht op de ontwikkeling van de eigen competenties. Zorgorganisaties werken met elkaar samen aan de ontwikkeling van medewerkers. Hierdoor wordt de onderlinge samenhang en structuur versterkt. Tevens wordt de samenwerking tussen zorgorganisaties en onderwijs versterkt. Kosten: De totale kosten van de maatregelen bedragen Subsidie: De gevraagde subsidie bedraagt Subdoel 2 Gekwalificeerde Scholing op hogere / andere kwalificatie + instroom jongeren Als gevolg van de veranderingen in de zorg is er behoefte aan meer hoger gekwalificeerde vakkrachten. De toename van complexe en gedifferentieerde zorgvragen en de verschuiving naar langer thuis wonen, vraagt ook meer gespecialiseerde vakkrachten die cliënten daarin kunnen ondersteunen. Dat vakkrachten zich scholen naar een hoger niveau is ook nodig om de kans op werk in de toekomst te vergroten. Door medewerkers op- of om te scholen voor die beroepen waar tekorten zijn of worden verwacht wordt de mismatch tussen vraag en aanbod verkleind. Een belangrijk aandachtspunt hierbij vormt ook de instroom van jongeren. Het aantal jongeren in de KAM regio dat kiest voor een beroepsopleiding voor Zorg en Welzijn is in de afgelopen jaren gedaald. De totale daling in de periode bedraagt 10%. De verschillen per richting (zorg of sociaal-agogisch) en per opleiding zijn groot. Op regionaal niveau is sprake van een stabilisatie (-1%) van het aantal inschrijvingen voor een zorgopleiding, het aantal inschrijvingen voor een agogische opleiding daalde met 13%. In 2017 is volgens de prognoses de vraag naar VOV-personeel in de regio KAM ongeveer 570 werknemers lager dan in Voor de meeste VOV-kwalificaties neemt de vraag over de periode af. De vraag naar zorghulp (niveau 1) neemt het sterkst af, hetgeen het gevolg is van de forse budgettaire korting op huishoudelijke hulp. Ook de vraag naar verzorgenden (niveau 3) en sociaal-agogisch werkenden (met name niveau 4) neemt aanzienlijk af. Niet voor alle zorgkwalificaties neemt de uitbreidingsvraag af. Zo neemt de vraag naar verpleegkundigen (niveau 4 en HBO) in de regio KAM toe. Dit is het gevolg van de relatief gunstige ontwikkelingen in de ZKH en de GGZ, branches waar relatief veel verpleegkundigen werken. Daarnaast investeert het kabinet in de wijkverpleegkundigen waardoor de vraag naar Sectorplan Kennemerland, Amstelland & Meerlanden 2 e Tranche 20/37

21 verpleegkundigen in de thuiszorg fors toeneemt. Voor alle agogische kwalificaties daalt de vraag naar personeel. Door de uitbreidingsvraag, de uitstroom en de instroom van werknemers in Z&W in de regio KAM met elkaar te combineren, worden discrepanties zichtbaar. Hierdoor ontstaat in 2017 in totaal een overschot van in totaal bijna personen. Daarnaast ontstaat op andere functies in totaal een tekort van 510 personen. Per saldo komt dit neer op een overschot van bijna werknemers. Dit aantal is een optelsom van groei en krimp. Omdat de banen waar een tekort ontstaat aan personeel (zoals verpleegkundigen) niet automatisch opgevuld kunnen worden door personeel waar een overschot zal ontstaan (bijvoorbeeld in de lagere zorgfuncties en functies in de Kinderopvang), is instroom nodig. De grootste absolute tekorten in de regio KAM worden verwacht aan verpleegkundigen, zowel op niveau 4 als op HBO niveau. In de regio KAM is te zien dat de instroom aan nieuwe verpleegkundigen de komende jaren te kort zal schieten. Daarbij komt dat nog dat het aantal inschrijvingen voor een opleiding voor VP 4 op regionaal niveau niet voldoende toeneemt. Over de hele linie is echter sprake van een krimp. In dat perspectief is de behoefte van instellingen aan nieuwe instroom beperkt en is het aantal stageplaatsen (Beroeps Praktijk Vorming) sterk verminderd. Instroom is echter van groot belang om de sector nu en in de toekomst dynamisch te houden en te voorkomen dat een sterke vergrijzing van het personeelbestand optreedt. Daarvoor is een voortdurende instroom van jongeren en nieuw talent noodzakelijk. Daarbij komt dat op termijn rekening dient te worden gehouden met een toenemende zorgvraag en dat samen met de vergrijzing van het huidige personeelsbestand over enige tijd (vanaf 2017) een omvangrijke vervangingsvraag ontstaat. Gezien het bovenstaande zal deze maatregel naast het op- en omscholen van zittende medewerkers zich ook richten op de instroom van jongeren. Hoofdlijnen (kaders) van de maatregel De organisatie en uitvoering van de activiteiten zal aan de hand van de volgende hoofdlijnen plaatsvinden: VBZ KAM inventariseert per (sub)regio de behoefte bij zorgorganisaties aan een extra scholingsimpuls gericht op de om- en bijscholing van zittende medewerkers. Een belangrijk onderdeel daarbij kan ook zijn de uitvoering van een competentiescan.(zie hiervoor de omschrijving bij maatregel 1). Bij de inventarisatie zal met name ook aandacht besteed worden aan de noodzakelijke instroom van jongeren. In samenwerking met zorgwerkgevers en onderwijsorganisaties wordt in de KAM regio een programma opgesteld gericht op de op- en omscholing van de zittende medewerkers en instroom van jongeren. Uitgangspunt is dat door de op- of omscholing de kansen van de medewerkers op de arbeidsmarkt nu en in de toekomst worden vergroot en dat zij kunnen worden ingezet in functies waar wel tekorten zijn of worden verwacht. Tevens dienen de te ontwikkelen scholingsprogramma's bij te dragen aan de competentie die de nieuwe manier van werken in de zorg vraagt. Sectorplan Kennemerland, Amstelland & Meerlanden 2 e Tranche 21/37