Vaststellen regionaal programma volwasseneducatie 2016 en 2017 evenals vaststellen raadsinformatiebrief

Transcriptie

1 Collegevoorstel Openbaar Onderwerp Vaststellen regionaal programma volwasseneducatie 2016 en 2017 evenals vaststellen raadsinformatiebrief Programma Onderwijs Portefeuillehouder R. Helmer-Englebert Samenvatting De gemeente is binnen de arbeidsmarktregio Rijk van contactgemeente voor de inzet van volwasseneducatie op grond van de Wet Educatie Beroepsonderwijs (WEB). Wij ontvangen de gehele rijksbijdrage en dienen inzet hiervan te coördineren. Door de wijziging van de WEB in 2014 dienen de samenwerkende gemeenten binnen een arbeidsmarktregio te komen tot een regionaal programma educatievoorzieningen. In het regionaal programma volwasseneducatie leggen we als samenwerkende gemeenten in de Arbeidsmarktregio Rijk van vast op welke wijze wij in 2016 en 2017 vorm willen geven aan de uitvoering van volwasseneneducatie. De raad informeren we hierover. BW-nummer Directie/afdeling, ambtenaar, telefoonnr. MO10, Jessica Rijpstra, Datum ambtelijk voorstel 16 november 2015 Registratienummer Ter besluitvorming door het college 1. Het regionaal programma volwassenen educatie 2016 en 2017 vast te stellen. 2. De brief aan de raad over het regionaal programma volwassen educatie 2016 en 2017 vast te stellen. Steller Jessica Rijpstra Paraaf akkoord Datum Alleen ter besluitvorming door het College Formele consultatie van de RaadActief informeren van de Raad Besluit B&W d.d. 26 januari 2016 Conform advies Aanhouden Anders, nl. nummer: 3.6 Bestuursagenda Paraaf akkoord Datum Portefeuillehouder Collegevoorstel regionaal programma volwasseneducatie

2 Collegevoorstel 1 Probleemstelling Laaggeletterdheid is overal en komt in alle lagen van de bevolking voor. Volwasseneneducatie is daarbij niet een doel op zich, maar een instrument dat we inzetten om participatie in de samenleving te bereiken. Volwasseneneducatie biedt in het bijzonder een meerwaarde voor volwassenen die in een achterstandsituatie verkeert of hierin dreigt te geraken door een tekort aan maatschappelijke, sociale of beroepsmatige kennis en vaardigheden. Educatie voor volwassenen is gericht op het verwerven van vaardigheden Nederlandse taal en rekenen inclusief digitale vaardigheden. Ons doel is om gezamenlijk met de relevante partners laaggeletterdheid in het Rijk van te voorkomen en te verminderen. Onze doelstellingen ten aanzien van de inzet van volwasseneneducatie zijn de volgende: - Het behoud en stimuleren van aansluiting met de arbeidsmarkt, en - Behoud van aansluiting met de maatschappij in verband met toename zelfredzaamheid/participatiesamenleving - Verbeteren van de taalvaardigheid van ouders/opvoeders van jonge kinderen en het vergroten van de ouderbetrokkenheid om zo achterstanden in onderwijs en maatschappelijk functioneren van kinderen terug te dringen. De gemeente is door het Rijk als contactgemeente aangewezen voor de arbeidsmarktregio Rijk van 1. In die rol zijn wij verantwoordelijk voor het maken van afspraken met partijen die voor onze regio het educatieaanbod verzorgen. Tevens hebben wij een coördinerende rol in het tot stand komen van een regionaal programma volwasseneducatie. Dat is de afgelopen periode in samenwerking met de gemeenten in de regio tot stand gekomen. Met dit voorstel stellen we het regionaal programma educatievoorzieningen vast. Dit programma vormt de basis voor het inkopen van het educatie aanbod in 2016 en Op grond hiervan stellen we in 2016 en 2017 het budget volwasseneducatie beschikbaar aan ROC en ROC Rivor, die in 2015 ook uitvoering gaven aan volwasseneneducatie. Wij vinden het belangrijk om de raad hierover te informeren. Dat doen we met bijgaande raadsinformatiebrief. 2 Juridische aspecten College bevoegd orgaan Artikel lid 3a van de WEB stelt dat het college van burgemeester en wethouders van de contactgemeente in overleg met de colleges van burgemeester en wethouders in de overige gemeenten in de regio zorgt voor de totstandkoming van een regionaal programma van volwassen educatie. Het college is bevoegd tot het vaststellen van het regionaal programma van educatievoorzieningen. Op grond van de uitvoeringsregeling Regeling regio s en contactgemeenten educatie is de gemeente aangewezen als contactgemeente voor de arbeidsmarktregio Rijk van. Ons college is daarmee bevoegd tot besluitvorming over de onderdelen van dit voorstel. Afbouwregeling inzet volwasseneneducatie bij ROC s Door de wijziging van de WEB per 1 januari 2015 zijn gemeente niet meer verplicht de rijksbijdrage voor volwasseneneducatie te besteden bij ROC s. Er geldt echter wel een wettelijke afbouwregeling. De uitvoeringsregeling stelt dat gemeenten in 2015, 2016, 2017 achtereenvolgens ten minste 75%, 50% en 25% van het beschikbare rijksbudget dienen te 1 Berg en Dal, Beuningen, Druten, Heumen, Mook en Middelaar, en Wijchen.

3 Collegevoorstel Vervolgvel 2 besteden bij ROC s, tenzij anders overeengekomen. Gelet op de wettekst in de WEB is het mogelijk om tot 2018 nog 100% van de educatiemiddelen in te zetten bij ROC s. Voor de ROC s waar we in deze arbeidsmarktregio mee samenwerken, wijken we positief af. In afstemming met de regiogemeenten is besloten om tot 2018 geen aanbesteding te doen om zo nieuwe uitvoerders aan te trekken. Aanleiding hiervoor is het belang van een soepele overgang zonder de instroom van cursisten te belemmeren. 3 Doelstelling Dit voorstel heeft ten doel om het regionaal programma volwasseneducatie 2016 en 2017 vast te stellen en de gemeenteraad hierover te informeren. 4 Argumenten Inhoud regionaal programma volwassen educatie 2016 en 2017 In dit document leggen wij vast op welke wijze wij in 2016 en 2017 vorm willen geven aan de uitvoering van volwasseneneducatie. Met dit programma willen we duidelijk maken: - Wat onze visie op educatie is en welke doelen we nastreven, - welke doelgroepen we (prioritair) bedienen, - welk aanbod aan educatievoorzieningen we binnen onze regio bieden, - welke financiële middelen beschikbaar zijn, - hoe we deze verdelen over de verschillende educatievoorzieningen, - welke partners de uitvoering verzorgen, - hoe wij de uitvoering monitoren en verantwoording inrichten, - als ook hoe we onze samenwerking organiseren,. Deze elementen zijn per onderdeel beschreven in het programma, dat als bijlage bij dit collegevoorstel is toegevoegd. Educatie aanbod Het aanbod volwassen educatie zal gericht zijn op vijf producten: Type cursus NT2 Alfabetisering NT2 Staatsexamen I en II NT1 activering NT1 Doelstelling traject Maatschappelijke participatie Vaardigheden: lezen, spreken, schrijven, luisteren, rekenen, digitale vaardigheden Maatschappelijke en arbeidsparticipatie Vaardigheden: lezen, spreken, luisteren, rekenen, digitale vaardigheden Vaardigheden: lezen, spreken, luisteren, rekenen Maatschappelijke participatie Vaardigheden: lezen, spreken, schrijven, luisteren, rekenen, digitale vaardigheden Maatschappelijke en arbeidsparticipatie Vaardigheden: lezen, spreken, schrijven, luisteren, rekenen, digitale vaardigheden Uitvoerende partijen De partijen die het aanbod volwasseneneducatie voor de gemeenten uitvoeren tot 2018 zijn ROC en ROC Rivor. De gemeente Druten heeft van oudsher het educatieaanbod door ROC

4 Collegevoorstel Vervolgvel 3 Rivor laten verzorgen, hetzelfde geldt voor de overige gemeenten in hun relatie met ROC. In 2016 en 2017 zullen we deze verdeling in stand houden. In 2015 hebben we een proces doorlopen om zoals aangekondigd in het regionaal programma educatievoorzieningen 2015 voor 2016 een aanbesteding te doen op het vlak van educatietrajecten. In 2015 hebben we ook met diverse marktpartijen gesproken om een beeld te krijgen bij de spelers, hun expertise en mogelijke nieuwe educatieproducten. Gaandeweg het proces hebben we het inzicht gekregen dat een aanbesteding op deze korte termijn geen waarborg zou zijn voor het (ten minste) evenaren van de huidige kwaliteit van ons educatieaanbod, onze relatie met ROC als educatieaanbieder, maar vooral ook de positie van de cursist. Een soepele overgang voor cursisten zou allerminst mogelijk zijn. Daarnaast verandert de bekostigingssystematiek van Volwasseneneducatie per De periode van aanbesteding zou dan wel erg kort zijn. Bovendien bleek uit nadere juridische verkenning dat een aanbesteding niet noodzakelijk is. Op basis hiervan is met de regio overeengekomen het proces anders vorm te geven. In 2016 en 2017 behouden we ROC en ROC Rivor als uitvoeringspartners. Voor 2018 bereiden we wel een aanbesteding voor. Voor die tussengelegen periode geven we ROC en ROC Rivor een ontwikkelopdracht mee. Doelstelling van deze opdracht is om: - de huidige educatieproducten zo efficiënt mogelijk aan te bieden, met behoud van kwaliteit en klanttevredenheid; - in te spelen op wensen van de gemeenten als het gaat om vernieuwend educatieaanbod (innovatie binnen bestaande aanbod); - rekening houden met een aanbesteding in Dit betekent o o het vrij spelen van educatiebudget, als ook dat we aankondigen geen frictiekosten voor personeel te vergoeden. Beide organisaties hebben zo voldoende tijd hierop te anticiperen. Daarnaast werken we in regionaal verband en met het bondgenootschap laaggeletterdheid aan de ontwikkeling van een regionale educatie infrastructuur. Doelstelling hiervan is dat aanbieders van educatie en inwoners met een educatievraag elkaar snel weten te vinden. Deze infrastructuur moet begin 2018 staan. 5 Financiën Voor 2016 is voor de arbeidsmarktregio in totaal een bedrag van beschikbaar voor volwasseneneducatie. Deze rijksbijdrage wordt in zijn geheel overgemaakt aan de contactgemeente. Te verwachten is dat in 2017 de bedragen bij benadering gelijk zullen zijn aan die van In onderstaande tabel is dit bedrag nader onderverdeeld per gemeente. De Rijkbijdrage van aan Druten zal worden toegekend aan het ROC Rivor. Het overige bedrag zal worden besteed bij ROC ( ). Gemeente Rijksbijdrage 2016 ( ) Berg en Dal Beuningen Druten Heumen Mook en Middelaar Wijchen Totaal

5 Collegevoorstel Vervolgvel 4 Het bedrag van voor 2016 brengen we ten laste van het programma Onderwijs, deelproduct Volwasseneneducatie (nummer D.43039). 6 Participatie en Communicatie Wij zullen de raad informeren over het regionaal programma aan de hand van een brief. Deze is als bijlage toegevoegd aan dit collegevoorstel 7 Uitvoering en evaluatie Samenwerkingsovereenkomst De WEB beschrijft de taken en bevoegdheden van de contactgemeente. Desalniettemin vinden alle gemeenten in onze arbeidsmarktregio het van belang een aanvullende samenwerkingsovereenkomst op te stellen, waarin we nadere afspraken met elkaar maken. In de samenwerkingsovereenkomst is vastgelegd welke verantwoordelijkheden de contact gemeente heeft, welke verantwoordelijkheden de regiogemeenten hebben en het proces totstandkoming van het regionaal programma. Het ondertekenen van de samenwerkingsovereenkomst is afgestemd met de regionale portefeuillehouders Onderwijs. Ondertekening is op basis van ons mandaatbesluit gedelegeerd aan de bevoegde programmamanager. De overeenkomst is daarom niet bijgevoegd. Afstemming met de regio Op ambtelijk niveau vindt er tenminste een keer per maand, of zoveel vaker als nodig c.q. wenselijk is, overleg plaats. Op bestuurlijk niveau zal er als nodig c.q. wenselijk is overleg plaatsvinden. Monitoring We monitoren de uitvoering en resultaten via de kwartaal- en jaarrapportages die worden aangeleverd door de uitvoeringspartijen. Deze rapportages worden besproken met alle gemeenten. In de contracten met de educatieaanbieders is opgenomen op welke wijze zij zich dienen te verantwoorden over de inzet van de educatiemiddelen en bereikte resultaten, zodat de contactgemeente verantwoording aan het Ministerie van OC&W kan afleggen. 8 Risico Aan dit voorstel zijn geen risico s verbonden. Bijlagen: naal programma volwasseneducatie 2016 en 2017 Brief aan de raad

6 Maatschappelijke Ontwikkeling Beleidsontwikkeling Aan de gemeenteraad van Korte Nieuwstraat PP Telefoon Telefax (024) gemeente@nijmegen.nl Postbus HG Datum 26 januari 2016 Onderwerp naal programma volwasseneducatie 2016 en 2017 Ons kenmerk MO10/ Datum uw brief Contactpersoon Jessica Rijpstra Direct telefoonnummer Geachte leden van de raad, Met deze brief informeren wij u over het regionaal programma volwasseneducatie 2016 en 2017 en het aanbestedingsproces. Het regionaal programma is ter informatie als bijlage bij deze brief toegevoegd. naal programma volwasseneneducatie De gemeente is binnen de arbeidsmarktregio Rijk van 1 contactgemeente voor de inzet van volwasseneducatie op grond van de Wet Educatie Beroepsonderwijs (WEB). Wij ontvangen de rijksbijdrage en dienen inzet hiervan te coördineren voor de arbeidsmarktregio. De samenwerkende gemeenten binnen de arbeidsmarktregio dienen samen een regionaal programma educatievoorzieningen op te stellen. Ons college is bevoegd tot het vaststellen van het programma. In het regionaal programma volwasseneducatie is vastgesteld op welke wijze wij in 2016 en 2017 vorm willen geven aan de uitvoering van volwasseneneducatie. Wij stellen dit programma voor twee jaar vast, omdat we in deze periode geen grote, inhoudelijke wijzigingen in ons educatieaanbod willen doorvoeren (zie ook paragraaf Geen aanbesteding tot 2018 ) Met het regionaal programma maken we duidelijk: - Wat onze visie op educatie is en welke doelen we nastreven, - welke doelgroepen we (prioritair) bedienen, - welk aanbod aan educatievoorzieningen we binnen onze regio bieden, - welke financiële middelen beschikbaar zijn, - hoe we deze verdelen over de verschillende educatievoorzieningen, - welke partners de uitvoering verzorgen, - hoe wij de uitvoering monitoren en verantwoording inrichten, - als ook hoe we onze samenwerking organiseren,. 1 Dit zijn de gemeenten Berg en Dal, Beuningen, Druten, Heumen, Mook en Middelaar, en Wijchen. raadsbrief regionaal programma volwasseneducatie 2016 en 2017

7 Maatschappelijke Ontwikkeling Beleidsontwikkeling Vervolgvel 1 Doelstelling volwasseneneducatie Educatie voor volwassenen is gericht op het verwerven van vaardigheden Nederlandse taal en rekenen inclusief digitale vaardigheden. Volwasseneducatie wordt niet gezien als doel op zich maar als instrument dat kan worden ingezet om een betere tot volwaardige participatie te bereiken. Ons doel is om gezamenlijk met de relevante partners laaggeletterdheid in het Rijk van te voorkomen en te verminderen. Onze doelstellingen ten aanzien van de inzet van volwasseneneducatie zijn de volgende: - Het behoud en stimuleren van aansluiting met de arbeidsmarkt - Behoud van aansluiting met de maatschappij in verband met toename zelfredzaamheid/participatiesamenleving - Verbeteren van de taalvaardigheid van ouders/opvoeders van jonge kinderen en het vergroten van de ouderbetrokkenheid om zo achterstanden in onderwijs en maatschappelijk functioneren van kinderen terug te dringen. Voor 2016 is voor de arbeidsmarktregio in totaal een bedrag van beschikbaar voor volwasseneneducatie. Deze rijksbijdrage wordt in zijn geheel overgemaakt aan de contactgemeente. De rijksbijdrage over 2017 wordt pas in het najaar 2016 bekend. Voor dat jaar houden we wel vast aan de inhoudelijke doelstellingen. Uitvoerende partijen De partijen die het aanbod volwasseneneducatie voor de gemeenten uitvoeren tot 2018 zijn ROC en ROC Rivor. De gemeente Druten heeft van oudsher het educatieaanbod door ROC Rivor laten verzorgen, hetzelfde geldt voor de overige gemeenten in hun relatie met ROC. In 2016 en 2017 zullen we deze verdeling in stand houden. Geen aanbesteding tot 2018 In 2015 hebben we in samenwerking met de gemeenten uit onze arbeidsmarktregio een proces doorlopen met het voornemen om zoals aangekondigd in het regionaal programma educatievoorzieningen voor de periode 2016 tot 2018 een aanbesteding te doen op het vlak van educatietrajecten. In 2015 hebben we ook met diverse marktpartijen gesproken om een beeld te krijgen bij de spelers, hun expertise en mogelijke nieuwe educatieproducten. Gaandeweg het proces hebben we het inzicht gekregen dat een aanbesteding op deze korte termijn geen waarborg zou zijn voor het (ten minste) evenaren van de huidige kwaliteit van ons educatieaanbod, onze relatie met ROC als educatieaanbieder, maar vooral ook de positie van de cursist. Een soepele overgang voor cursisten zou allerminst mogelijk zijn. Daarnaast verandert de bekostigingssystematiek van Volwasseneneducatie per 1 januari De periode van aanbesteding zou dan wel erg kort zijn. Bovendien bleek uit nadere juridische verkenning dat een aanbesteding niet noodzakelijk is. Op basis hiervan is met de regio overeengekomen het proces anders vorm te geven. Proces periode 2016 en 2017 In 2016 en 2017 behouden we ROC en ROC Rivor als uitvoeringspartners. Ondertussen werken we in regionaal verband aan een goede infrastructuur rond educatie. We willen met bestaande educatieaanbieders en andere organisatie actief op het terrein van taal bereiken dat we in 2018 een infrastructuur hebben staan waarin inwoners met een educatiebehoefte rond taal of digitale vaardigheden en aanbod snel gematcht kunnen worden. 2 Zie raadsvoorstel Vaststellen begrotingswijziging ten behoeve van inzet volwasseneneducatie in 2015 (35/2015) raadsbrief regionaal programma volwasseneducatie 2016 en 2017

8 Maatschappelijke Ontwikkeling Beleidsontwikkeling Vervolgvel 2 Daarbij bekijken we ook welk aanvullend of vernieuwend educatieaanbod daarbinnen nodig is. Op basis hiervan bepalen we onze inzet voor Ook geven we ROC en ROC Rivor in de contracten voor 2016 een ontwikkelopdracht mee. Doelstelling van deze opdracht is om: - de huidige educatieproducten zo efficiënt mogelijk aan te bieden, met behoud van kwaliteit en klanttevredenheid; - in te spelen op wensen van de gemeenten als het gaat om vernieuwend educatieaanbod (innovatie binnen bestaand aanbod); - rekening houden met een aanbesteding in 2018, zodat o o we in 2018 educatiebudget in kunnen zetten voor nieuw educatieaanbod, als ook dat beide organisaties zo voldoende tijd hebben hierop te anticiperen en er geen sprake kan zijn van (personele) frictiekosten. We monitoren de uitvoering en resultaten via de kwartaal- en jaarrapportages die worden aangeleverd door de uitvoeringspartijen. Deze rapportages worden besproken met alle gemeenten. In de contracten met de educatieaanbieders is opgenomen op welke wijze zij zich dienen te verantwoorden over de inzet van de educatiemiddelen en bereikte resultaten. Wij vertrouwen erop u hiermee voldoende geïnformeerd te hebben. Hoogachtend, College van Burgemeester en Wethouders van, De Burgemeester, De Gemeentesecretaris, drs. H.M.F. Bruls drs. B. van der Ploeg Bijlage : naal programma volwasseneducatie 2016 en raadsbrief regionaal programma volwasseneducatie 2016 en 2017

9 naal programma volwasseneneducatie 2016 en 2017 Rijk van 1

10 Inhoud 1. Doelstelling document Samenwerking tussen gemeenten Visie volwasseneducatie 2016/ Doelstellingen Educatie Doelgroepen Aanbod/inhoud educatie Verdeling beschikbare middelen educatievoorziening 2016/ Uitvoerende partners Samenwerking gemeenten Voorbereiding regionaal plan educatievoorzieningen Bijlage 1: Overzicht activiteiten terugdringen laaggeletterdheid arbeidsmarktregio Rijk van... 9 Bijlage 2: Tabel productenaanbod

11 1. Doelstelling document In dit document leggen wij, de gemeenten in de arbeidsmarktregio Rijk van, vast op welke wijze wij in 2016 en 2017 vorm willen geven aan de uitvoering van volwasseneneducatie. Door de wijziging 1 van de Wet Educatie en Beroepsonderwijs (WEB) in 2014 dienen de samenwerkende gemeenten binnen een arbeidsmarktregio te komen tot een regionaal programma educatievoorzieningen. Met dit programma willen we duidelijk maken: - Wat onze visie op educatie is en welke doelen we nastreven, - welke doelgroepen we (prioritair) bedienen, - welk aanbod aan educatievoorzieningen we binnen onze regio bieden, - welke financiële middelen beschikbaar zijn, - hoe we deze verdelen over de verschillende educatievoorzieningen, - welke partners de uitvoering verzorgen, - hoe wij de uitvoering monitoren en verantwoording inrichten, - als ook hoe we onze samenwerking organiseren,. Volgens de WEB dienen partijen jaarlijks een programma van educatievoorzieningen vast te leggen. Voor de periode 2016 en 2017 stellen wij één programma vast, aangezien we voor deze twee jaren hetzelfde productenaanbod willen verzorgen. Gelijk aan de looptijd van de WEB zal voor 2018 vervolgens een nieuw regionaal programma van educatievoorzieningen komen. 2. Samenwerking tussen gemeenten De WEB schrijft voor dat de gemeenten in een arbeidsmarktregio samenwerken in de uitvoering van volwasseneneducatie. In de arbeidsmarktregio Rijk van zijn dit de gemeenten: Beuningen Druten Berg en dal Heumen Mook en Middelaar (contactgemeente) Wijchen De WEB draagt een aantal taken over aan de contactgemeenten die eerder onder de eigen verantwoordelijkheid van de gemeenten afzonderlijk viel. Het betreft bijvoorbeeld het zorgdragen voor contracten en contractbeheer met de uitvoerende partners, als ook de financiële verantwoording van de besteding van de WEB- middelen naar het rijk. Het is daarom van belang hier onderling goede afspraken over te maken. In 2015 hebben we hiervoor een samenwerkingsovereenkomst opgesteld, zodat voor alle betrokken gemeenten helder is hoe we wat op welke wijze organiseren en wie daarin welke bevoegdheid heeft (zie ook H9). 1 Betreft artikel 2.3.1, lid 3 sub a van de wetswijziging: Wijziging van onder meer de Wet participatiebudget en de Wet educatie en beroepsonderwijs inzake het invoeren van een specifieke uitkering educatie en het vervallen van de verplichte besteding van educatiemiddelen bij regionale opleidingscentra 1

12 3. Visie volwasseneducatie 2016/ Laaggeletterdheid de feiten Een van de meest fundamentele voorwaarden voor duurzame inzetbaarheid op de arbeidsmarkt, zelfredzaamheid van burgers en het voorkomen van maatschappelijke uitsluiting, is geletterdheid. De Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO) definieert geletterdheid als het vermogen om geschreven teksten te begrijpen, te evalueren en te gebruiken om te participeren in de samenleving, om doelen te bereiken, en om kennis en potentieel te ontwikkelen. Geletterdheid omvat een scala van vaardigheden die variëren van het ontcijferen en begrijpen van geschreven woorden en zinnen, tot de interpretatie en evaluatie van complexe teksten. Laaggeletterdheid is overal en komt in alle lagen van de bevolking voor. In Nederland zijn 1,3 miljoen mensen tussen 16 en 65 jaar die moeite hebben met lezen en schrijven. Dat staat gelijk aan 1 op de 9 Nederlanders in deze leeftijdscategorie. Alles staat of valt met lezen. Ongelijkheid in geletterdheid kan leiden tot grotere sociale verschillen en juist leiden tot maatschappelijke kosten. Laaggeletterdheid zorgt voor een lagere productiviteit en lagere belastinginkomsten en vergroot de druk op sociale voorzieningen en subsidies. Volgens een schatting van Price Waterhouse Coopers (PWC) in 2013 kost dit de Nederlandse samenleving jaarlijks gemiddeld 560 miljoen. 2 Investeren in educatie loont. Omdat de eisen voor het maatschappelijk volwaardig functioneren steeds hoger worden en betrekking hebben op een breder pakket aan vaardigheden, achtte het Kabinet het in 2011 noodzakelijk om de toenmalige definitie van het begrip geletterdheid te verbreden. Het accent op lezen en schrijven werd in het actieplan laaggeletterdheid uitgebreid naar: luisteren, spreken, lezen, schrijven, gecijferdheid en in dat kader het gebruiken van alledaagse technologie om te communiceren en om te gaan met informatie. In het verlengde van het talige component kreeg geletterdheid dus ook een ICT-/informatiegerichte component. 3 Wij als gemeenten, maar vooral ook organisaties en instellingen binnen onze regio, ondernemen diverse acties om laaggeletterheid terug te dringen. In bijlage 1 treft u een overzicht van deze activiteiten. 3.2 Volwasseneducatie als instrument in stimuleren arbeids- en/of maatschappelijke participatie In het licht van bovenstaande zien we volwasseneneducatie niet als een doel op zich, maar als een instrument dat in relatie tot het bredere gemeentelijk veld van sociaal beleid en welzijn kan worden ingezet om een volwaardige participatie aan de samenleving te bereiken. Volwasseneneducatie biedt in het bijzonder een meerwaarde voor een groep volwassenen die in een achterstandsituatie verkeert of hierin dreigt te geraken door een tekort aan maatschappelijke, sociale of beroepsmatige kennis en vaardigheden. We zien volwasseneneducatie als een middel om de taalvaardigheid (lezen, spreken, luisteren, schrijven) inclusief de digitale vaardigheid aan te scherpen en eventuele taalachterstanden te verminderen of weg te werken. Het is een middel om arbeidsparticipatie te stimuleren. Zowel in het 2 PWC, Zie ook: Feiten & Cijfers geletterdheid. Overzicht van de gevolgen van laaggeletterdheid en opbrengsten van investeringen voor samenleving en individu. Amsterdam: Stichting Lezen & Schrijven (i.s.m. Maastricht University School of Business and Economics Educational Research & Development). 3 Actieplan Laaggeletterdheid 'Geletterdheid in Nederland 2

13 verkrijgen van een baan, als ook in het behouden van werk. Daarnaast zien we volwasseneneducatie als een middel dat is gericht op het bevorderen en behouden van maatschappelijke participatie. Dit betekent dat we van onze uitvoerende organisaties verwachten dat zij niet alleen kwaliteit en deskundigheid leveren, maar ook kunnen laten zien dat volwasseneneducatie rendement heeft. Omdat mensen die moeite hebben met lezen en schrijven zich uit zichzelf niet zo gauw aanmelden (vaak ook uit schaamte) betrekken we instellingen bij onze aanpak waar laaggeletterdheid kan worden gesignaleerd en aandacht is voor doorverwijzing. Om zoveel mogelijk laaggeletterden te bereiken is een optimale spreiding van het aanbod aan volwasseneneducatie van belang. Conform de regionale WMO-visie organiseren we educatie en welzijn zoveel mogelijk in eigen dorp of stad (lokaal als het kan, regionaal als het moet). 3.3 Relatie met het naal Werkbedrijf en invoering Wet Taaleis Met het oog op de doelstelling arbeidsparticipatie is er ook een directe lijn met het Werkbedrijf. De gemeenten in de regio hebben het Participatiebudget volledig overgedragen aan het Werkbedrijf. Het Werkbedrijf is daardoor de verbindende schakel tussen vraag en aanbod op de arbeidsmarkt. Ook het werkbedrijf signaleert dat het niet (voldoende) beheersen van de taal een belemmerende factor kan zijn in het vinden of behouden van werk. Het werkbedrijf ziet daarin het belang van taal. Op 1 januari 2016 zal de Wet Taaleis in werking treden voor inwoners die vanaf die datum recht op bijstand hebben. Deze wet bevalt een inspanningsverplichting voor bijstandsgerechtigden om de Nederlandse taal te beheersen, voor zover dit noodzakelijk is voor het verkrijgen, aanvaarden en het behouden van algemeen geaccepteerde arbeid. Vanaf 1 juli 2016 geldt de wet ook voor het zittende bestand. De wet Taaleis kent een aantal uitzonderingen, waarvan de belangrijkste is dat als je 8 jaar Nederlandstalig onderwijs hebt gehad, je geacht wordt aan het minimaal vereiste taalniveau te voldoen. Hierdoor zal het beroep erop beperkt zijn. Het Werkbedrijf regelt de afname van de taaltoets, waarmee wordt vastgesteld dat iemand wel of niet voldoet aan de Taaleis. De taaltoets wordt bekostigd uit het Participatiebudget. Er is afgesproken dat wanneer arbeid alleen wordt belemmerd door taal, de bijpassende taalcursus zal worden bekostigd vanuit het werkbedrijf en dus het Participatiebudget. Wanneer de afstand tot arbeid groter is, en er meerdere belemmeringen zijn naast taal, zal een deelnemer worden doorverwezen naar een taalcursus bekostigd vanuit de WEB. 3.4 Taal voor het leven Bij de aanpak van laaggeletterdheid raken de werkvelden volwasseneneducatie, bibliotheekwerk, welzijnswerk, voor- en vroegschoolse educatie en jeugdbeleid, werk en inkomen en Wmo elkaar. Laaggeletterdheid is een probleem dat ook maatschappelijke organisaties en het bedrijfsleven treft. In februari 2014 is met ondersteuning van Stichting Lezen & Schrijven vanuit het Actieplan Laaggeletterdheid het Bondgenootschap Laaggeletterdheid regio van start gegaan. Intensievere ondersteuning werd door Stichting Lezen & Schrijven geboden aan de zogenaamde Taal voor het Leven-regio s. De ministeries van OCW, VWS en SZW hebben op 6 maart 2015 gezamenlijk een brief aan de Tweede Kamer gestuurd over hun voornemen aan een vervolg op het Actieplan Laaggeletterdheid gezamenlijk inhoud te geven. Dit initiatief heeft de werktitel Tel mee met Taal gekregen. Een uitvloeisel van het bovenstaande is dat Stichting Lezen & 3

14 Schrijven de Taal voor het Leven aanpak inclusief intensievere ondersteuning m.i.v uit kan rollen over alle arbeidsmarktregio s van Nederland. In de Taal voor het Leven regio Rijk van werken we samen met private partners om gezamenlijk laaggeletterdheid in het Rijk van te voorkomen en te verminderen. Zij kunnen ook een eigen bijdrage leveren tegen de laaggeletterdheid (kracht van de samenleving benutten). We willen goede verbindingen tussen de beleidsterreinen leggen. Dat bereiken we niet alleen door inzet van een formeel onderwijs aanbod (diploma), maar ook door samenwerkingen te creëren met aanbieders van non-formeel onderwijs. Om voor de doelgroep een goede weg tot toeleiding te kunnen bieden is het van belang dat de zogenoemde taalpunten en taalhuizen vanuit de private sfeer verankerd zijn in een sterkt regionaal netwerk. Aanbieders van educatie behoren tot dit regionale netwerk en hebben grote belangen bij een goede samenwerking 4. Doelstellingen Educatie Educatie voor volwassenen is gericht op het verwerven van vaardigheden Nederlandse taal en rekenen inclusief digitale vaardigheden. Ons doel is om gezamenlijk met de relevante partners laaggeletterdheid in het Rijk van te voorkomen en te verminderen. Onze doelstellingen ten aanzien van de inzet van volwasseneneducatie zijn de volgende: - Het behoud en stimuleren van aansluiting met de arbeidsmarkt, en - Behoud van aansluiting met de maatschappij in verband met toename zelfredzaamheid/participatiesamenleving - Verbeteren van de taalvaardigheid van ouders/opvoeders van jonge kinderen en het vergroten van de ouderbetrokkenheid om zo achterstanden in onderwijs en maatschappelijk functioneren van kinderen terug te dringen. Een beperkte taalvaardigheid werpt een drempel op voor ouderbetrokkenheid. 5. Doelgroepen De WEB stelt dat volwasseneducatie bedoeld is voor inwoners van de gemeente(n) van 18 jaar of ouder die maximaal een opleidingsniveau vergelijkbaar met MBO niveau 1 hebben en allochtone volwassenen waarvan het traject niet onder de Wet Inburgering valt. Binnen die beperking behoren tot de doelgroepen: - analfabeten; - laaggeletterden, die hun vaardigheden Nederlandse taal en rekenen willen verbeteren, gericht op het bereiken van het ingangsniveau voor het beroepsonderwijs, zoals vastgesteld met de Wet referentieniveaus Nederlandse taal en rekenen, ten einde eventueel aan een beroep opleidend traject te kunnen deelnemen; 4

15 - vrijwillige inburgeraars die hun Nederlandse taalvaardigheden beogen te verbeteren door deelname aan een opleiding Nederlands als tweede taal en/of het afleggen van het staatsexamen. 4 Met het oog op het beperkte beschikbare budget kunnen wij de doelgroep nader afbakenen, waarvoor binnen de WEB die vrijheid ons geboden wordt. De WEB biedt de mogelijkheid om binnen bovengenoemde doelgroepen nog prioritaire doelgroepen te benoemen. Wij kiezen ervoor om in te zetten op de volgende doelgroepen: Werkzoekenden met bijstandsuitkering (Participatiewet) Inwoners met bijstandsuitkering (Participatiewet) waarin het traject zich richt op maatschappelijke participatie. Ouders/opvoeders met jonge kinderen Ontwikkeling statushouders Met het oog op de huidige ontwikkelingen in de toestroom van vluchtelingen en de verwachte groei van statushouders vanaf 2016, is het mogelijk dat wanneer deze nieuwe groep statushouders de inburgering hebben afgerond er een extra vraag gaat ontstaan naar diverse NT1 en NT2 cursussen. Momenteel zijn er al wachtlijsten voor diverse cursussen. Te verwachten is dat deze wachtlijsten zullen groeien wanneer het budget niet zal worden verhoogd. Er is momenteel nog te weinig over deze groep bekend om hier een concreet aanbod op te ontwikkelen anders dan het reguliere aanbod. 6. Aanbod/inhoud educatie We willen ons aanbod aanpassen op onze visie en doelstellingen rond volwasseneneducatie, zoals verwoord in paragraaf 3 en 4. Dit betekent dat ons educatieaanbod bestaat uit de volgende producten: Opleidingen als bedoeld in art , lid b t/m e van de WEB. Hierbinnen kunnen de volgende opleidingen educatie worden onderscheiden: - opleidingen Nederlandse taal en rekenen, gericht op alfabetisering en op het ingangsniveau van het beroepsonderwijs (NT1), - de opleidingen Nederlands als tweede taal I en II die opleiden voor het niveau van het diploma Nederlands als tweede taal, bedoeld in het Staatsexamenbesluit Nederlands als tweede taal - de opleidingen Nederlands als tweede taal, gericht op beheersing van een basisniveau Nederlandse taal - de opleidingen Nederlands als tweede taal, gericht op alfabetisering Wanneer we bovenstaande mogelijkheden koppelen aan onze doelstellingen rond educatie en doelgroepen die we willen bedienen, dan komen we tot de productenindeling van: 4 Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr. 3, p.5/6 5

16 Inhoud NT2 NT2 Alfabetisering NT2 Staatsexamen I en II NT1 NT1 NT1 activering Het staat gemeenten op onderdelen vrij vorm en inhoud aan de opleidingen te geven. Uiteindelijk dient er aan het einde van de cursus een bepaald taalniveau bereikt te zijn. De opbouw van een cursus is altijd gebaseerd op (betekenisvolle delen) van de eindtermen volwasseneneducatie. Voor zowel cursussen voor NT1 als NT2 zijn hiervoor eindtermen vastgelegd. Het cursusaanbod zal daar dus aan voldoen. Het aanbod van de cursussen NT2 alfabetisering, NT2, Staatsexamen I en II en NT1 (activering) als aangegeven in bovenstaande tabel kennen een meer traditionele insteek. In klassikaal verband, kleine groepen of individueel wordt gewerkt aan een zo groot mogelijk taalbegrip. Voor alle cursussen geldt een maximale doorlooptijd van 3 jaar. In bijlage 2 is het productenoverzicht opgenomen inclusief toelichting op taalniveau, doelstelling, doelgroep, leeftijdsgrens, etc. Lokale spreiding Naast een passend aanbod willen we ook rekening houden met de bereikbaarheid en toegankelijkheid van de educatievoorzieningen voor de doelgroep. Ons uitgangspunt hierin is lokale spreiding van aanbod met voldoende plaatsen. Gelet op de beschikbaarheid van de middelen in relatie tot het potentiële beroep op deze middelen, sturen we op een optimale inzet. We sturen hierbij ook op de toegankelijkheid van educatievoorzieningen op lokaal niveau. We maken hierbij een afweging in volume en kwaliteit. Beter een goede cursus op (redelijke) afstand, dan een beperkte voorziening dichtbij. Het aanbod is daarmee geconcentreerd op strategisch de juiste plekken, niet gecentreerd. 7. Verdeling beschikbare middelen educatievoorziening 2016/ Beschikbare middelen Voor 2016 is voor de arbeidsmarktregio in totaal een bedrag van ,10 beschikbaar voor volwasseneneducatie. Deze rijksbijdrage wordt in zijn geheel overgemaakt aan de contactgemeente. In onderstaande tabel is dit bedrag nader onderverdeeld per gemeente (ter vergelijking de bedragen ook voor 2015 vermeld). Te verwachten is dat in 2017 de bedragen bij benadering gelijk zullen zijn aan die van

17 Gemeente Rijksbijdrage 2016 ( ) Rijksbijdrage 2015 ( ) Beuningen Druten Berg en Dal Heumen Mook en Middelaar Wijchen Totaal Tot 2015 was het volgens de WEB gewoon om per gemeente voor het eigen budget educatie in te kopen. Een doelstelling van het samenvoegen van de budgetten per arbeidsmarktregio is te komen tot een meer doelmatige besteding van de middelen. In het verzorgen van het educatieaanbod willen we daarom zo flexibel mogelijk zijn, zodat inwoners uit alle gemeenten maximaal bediend kunnen worden. Door gedurende het jaar te monitoren waar de onderwijsbehoefte ligt, willen we hier op kunnen inspelen. Bijvoorbeeld wanneer er meer behoefte aan NT2 dan NT1 blijkt te zijn dan we op voorhand in hebben geschat. Of wanneer in een gemeente nog educatieplaatsen onbezet zijn, terwijl in een andere gemeente een wachtlijst is. Door te schuiven met budget en het optimaal vullen van een klas, verwachten we een meer doelmatige besteding van middelen. 8. Uitvoerende partners 8.1 Uitvoerende partijen volwasseneducatie De partijen die het aanbod volwasseneneducatie voor de gemeenten uitvoeren tot 2018 zijn ROC en ROC Rivor. De gemeente Druten heeft van oudsher het educatieaanbod door ROC Rivor laten verzorgen, hetzelfde geldt voor de overige gemeenten in hun relatie met ROC. De afbouwregeling van de WEB stelt dat de verplichte inzet van educatiemiddelen bij ROC s over een periode van 4 jaar (2015 t/m 2018) afgebouwd kan worden. Er is besloten om tot 2018 geen aanbesteding te doen. Aanleiding hiervoor is het belang van een soepele overgang zonder de instroom van cursisten te belemmeren. Vanaf 2016 zal het ROC een ontwikkelopdracht meekrijgen om efficiënter om te gaan met groepscontacturen en een bezuiniging te realiseren. 8.2 Contract beheer De contactgemeente heeft op basis van de WEB als taak om tot afspraken te komen met de uitvoerende partners. Dit betekent dat de gemeente de taak heeft om tot overeenkomsten te komen met ROC en ROC Rivor en de uitvoering hiervan te monitoren. 8.3 Monitoring We monitoren de uitvoering en resultaten via de kwartaal- en jaarrapportages die worden aangeleverd door de uitvoeringspartijen. Deze rapportages worden besproken met alle gemeenten. 8.4 Verantwoording In de contracten met de educatieaanbieders is opgenomen op welke wijze zij zich dienen te verantwoorden over de inzet van de educatiemiddelen en bereikte resultaten. Dit uit zich in het 7

18 bespreken van de kwartaalrapportages en jaarrapportage. Tevens dient de uitvoerder de financiële verantwoording aan de contactgemeente aan te leveren conform vereiste format van Single Information, Single Audit, zodat de contactgemeente namens de regio verantwoording aan het Ministerie van OC&W kan afleggen. 9. Samenwerking gemeenten 9.2 Samenwerkingsovereenkomst De WEB stelt de kaders voor de inzet van educatiemiddelen. Ook beschrijft de WEB de taken en bevoegdheden van de contactgemeente. Desalniettemin vinden we het voor onze regio van belang om een aanvullende samenwerkingsovereenkomst op te stellen, waarin we nadere afspraken met elkaar maken. In de samenwerkingsovereenkomst is vastgelegd welke verantwoordelijkheden de contact gemeente heeft, welke verantwoordelijkheden de regio gemeentes hebben en de totstandkoming van het regionaal programma. 9.2 Rol contactgemeente In de WEB is tevens bepaald dat bij uitvoeringsregeling één van deze gemeenten contactgemeente is en daarmee een coördinerende rol heeft. Binnen de arbeidsmarktregio Rijk van is dat de gemeente. De coördinerende rol van de contactgemeente uit zich in een drietal taken: - In overleg met de colleges van burgemeester en wethouders in de overige gemeenten in de regio, zorg te dragen voor de totstandkoming van een regionaal programma van educatievoorzieningen. - Afspraken te maken met aanbieders van opleidingen educatie overeenkomstig met het overeengekomen regionaal programma, en - De overige werkzaamheden die verband houden met het regionaal programma te coördineren De gemeente heeft als contactgemeente ook de taak verantwoording af te leggen aan het Rijk wat betreft de bestedingen van de educatiemiddelen. 10. Voorbereiding regionaal plan educatievoorzieningen 2018 Het nu voorliggende educatieplan stellen we op voor de periode van twee kalenderjaren 2016 en Voor 2018 stellen we een nieuw (meerjarig) plan op. Dit zal ook noodzakelijk zijn, gelet op enerzijds onze ervaringen met mogelijk nieuwe educatieaanbieders, anderzijds in verband met de aankondiging van het ministerie van OCW om in 2017 te evalueren of het educatiebudget opgaat in het gemeentefonds. Dit zal ook gevolgen hebben voor de berekeningswijze en daarmee hoogte van het educatiebudget voor onze arbeidsmarktregio. Het regionaal plan educatievoorzieningen 2018 zullen we in regionaal verband voorbereiden en opstellen. Dit doen we doen op basis van evaluatie over de periode 2016 en 2017, gesprekken met taalaanbieders en (oud-)cursisten en de uitkomsten van de ontwikkel opdracht. Samen met de landelijke kaders kunnen we op grond van onze regionale (en lokale) gegevens tot een gedegen educatieplan komen. 8

19 Bijlage 1: Overzicht activiteiten terugdringen laaggeletterdheid arbeidsmarktregio Rijk van Overzicht Bondgenootschap Laaggeletterdheid regio 5 Sector 6 Wie Aanbod in/voor Bibliotheken - Openbare Bibliotheek Gelderland Zuid - Bibliotheek Wijchen Beuningen, Berg en Dal, Heumen, Mook en Middelaar, Wijchen Berg en Dal - Bibliotheek Groesbeek Onderwijs - ROC - St Josephscholen - Conexus - Step - REA college - Martinusschool Millingen Berg en Dal - Peuteropvang Beuningen Beuningen - Stichting Kans en Kleur Wijchen - Stichting Oeverwal Beuningen - Montessorischool De Triangel Beuningen - Kinderopvang Humanitas Nederland - De eerste stap Wijchen Wijchen - School voor Ouders - Radboud Universiteit Nederland - Expertisecentrum Nederlands Nederland - Stichting ABC Gelderland Zorg & Welzijn Werk Overig - GGD Gelderland Zuid - Zorgbelang Gelderland - Tandem Welzijn Organisatie - Stip - Het Inter-Lokaal - ZZG Zorggroep - Canisius Wilhelmina Ziekenhuis - Stichting Perspectief - Gezondheidscentrum Lindenholt - Coöperatie integrale huisartsenzorg - Stuurgroep Hatert Gezond - Orthopedagoog en psycholoog - Vluchtelingenwerk Oost Nederland - Indigo - UWV - Leer werk Loket - Breed - Jongerenloket - Werkwijzer Mobiliteit - Facskills - Eberon & Zo - Wintertuin - Rotary - VVD gemeente Wijchen - PvdA gemeente Wijchen Gelderland Beuningen Nederland Wijchen Wijchen 5 In dit overzicht is de gemeente Druten niet meegenomen. De kernpartners van Druten v.w.b. laaggeletterdheid zijn ROC Rivor en Bibliotheek Rivierenland, welke kernpartners zijn aangesloten bij het Bondgenootschap voor geletterdheid Rivierenland. 6 In het overzicht ontbreken de recente aangemelde geïnteresseerden n.a.v. de Week van de Alfabetisering in september

20 - Rabobank Rijk van Inventarisatie van activiteiten Type Wat Aanbieder /lokaal Preventie VVE en OAB aanbod Kinderopvang en Lokaal scholen Inbedding in de zorg GGD Gelderland Zuid en Gemeente Lokaal project met regionale uitstraling Educatie Leesbevordering Formeel aanbod (lezen, rekenen, schrijven, digitale vaardigheden) NT1 en NT2 op verschillende niveaus ROC s Informeel taalaanbod STEP Lokaal Klik & Tik cursussen Bibliotheken Lokaal Computercursussen Verschillende Lokaal aanbieders Inburgeringscursus I&I Lokaal Taalpunt: specifiek Bibliotheken Lokaal aanbod (boeken) voor laaggeletterden Voorleesexpres Bibliotheken Lokaal Leesgroepen algemeen Bibliotheken Lokaal Leesgroepen voor Bibliotheken Lokaal cursisten Bibliotheek op school Bibliotheken Lokaal naal aangestuurd met lokaal aanbod in de kernen Ondersteuning Taalmaatjes Vluchtelingenwerk Welzijnsinstellingen Gilde Hulp bij formulieren of aanvraag van voorzieningen Eenvoudig communiceren Welzijnsinstellingen Vluchtelingenwerk Ouderenadviseurs Zorginstellingen Gemeenten, ROC, bondgenoten Lokaal Lokaal Lokaal en regionaal Herkennen en doorverwijzen Taalmeter: een instrument om vast te stellen of iemand laaggeletterd is. UWV/Werkbedrijf (nog niet volledig geïmplementeerd in werkwijze) naal Taalverkenner: verkort screeningsinstrument Te implementeren bij verschillende instellingen en op verschillende terreinen (schuldhulpverlening, gezondheidszorg, bijstand) Lokaal 10

21 dat sinds september 2015 op de markt is Informatie en advies Taalhuis: fysiek en digitale ontmoetingsplek voor laaggeletterden met taalhuisaanbod, ondersteuning vrijwilligers en (nog te ontwikkelen) overzicht van regionaal aanbod. Landelijk nummer voor educatie aanbod (NB doorverwijzing naar ROC s, maar t.z.t. doorverwijzing naar Taalhuis) Bibliotheek Gelderland Zuid i.s.m. vrijwilligers en netwerk Stichting Lezen & Schrijven Lokaal en regionaal Werving ROC naal manager Laaggeletterdheid; Diverse masterclasses en materialen Stichting Lezen & Schrijven en Gemeente naal 11

22 NT1 NT2 Bijlage 2: Tabel productenaanbod NT2 Alfabetisering Toeleiden naar Alfa C en indien mogelijk A1 2 NT2 Toeleiden van A1 naar A2, of mogelijk B1 3 Staatsexamen I en II 4 NT1 activering Staatsexamen I (B1 / 2F) Staatsexamen II (B2/3F) Van 0F naar 1F Maatschappelijke participatie Vaardigheden: lezen, spreken, schrijven, luisteren, rekenen, digitale vaardigheden Maatschappelijke en arbeidsparticipatie Vaardigheden: lezen, spreken, luisteren, digitale vaardigheden Vaardigheden: lezen, spreken, luisteren, maatschappelijke participatie Vaardigheden: lezen, spreken, schrijven, luisteren, rekenen, digitale vaardigheden 5 NT1 Van 1F naar 2F Maatschappelijke en arbeidsparticipatie Vaardigheden: lezen, spreken, schrijven, luisteren, rekenen, digitale vaardigheden Niet-inburgering plichtige anderstaligen. Allen hebben maximaal een opleidingsniveau vergelijkbaar met MBO niveau 1. Niet-inburgeringsplichtige anderstaligen, Niet-inburgeringsplichtige anderstaligen, - Ook toegankelijk voor NT2-er - Werkzoekenden - Werkzoekenden met uitkering - Werkenden - Ouders/opvoeders met jonge kinderen - Allen hebben maximaal een opleidingsniveau vergelijkbaar met MBO niveau 1. - Ook toegankelijk voor NT2-er - Werkzoekenden - Werkzoekenden met uitkering - Werkenden - Ouders/opvoeders met jonge kinderen - Allen hebben maximaal een opleidingsniveau vergelijkbaar met MBO niveau 1. Product Inhoud Taalniveau Doelstelling traject Doelgroep Leeftijdsgrens minimalemaximale groepsomvang Aantal unieke personen Geen Geen Geen Totaal