Het werkplan. algemene gegevens. gekozen onderwerp

Transcriptie

1 Het werkplan algemene gegevens Naam: Manon Oonk Klas: Vr3C gekozen onderwerp Korte beschrijving van het gekozen onderwerp: Mijn opdracht is om de herfstkinderen in de kleutergroep extra uitdaging te bieden op het gebied van rekenen. Dit doe ik door opdrachtenkaarten te maken bij het aanwezige ontwikkelingsmateriaal. Probleemstelling: Mijn opdracht voor het school ontwikkelthema is gericht op de kleuters. De vraag van de kleuterjuffen van mijn stageschool is namelijk om opdrachten kaarten te maken bij het aanwezige ontwikkelingsmateriaal van rekenen en techniek, waarmee de kinderen zelfstandig aan de slag kunnen. Deze opdrachtenkaarten zijn bedoeld voor de herfstkinderen uit groep 2, zodat ze halverwege het jaar extra uitdaging hebben en zich niet hoeven te vervelen. Herfstkinderen zijn kinderen die nog niet geplaatst zijn in groep 3, omdat ze nog moeten groeien op een aantal ontwikkelingsgebieden. Deze kinderen zijn in de loop van groep 2 al wel toe aan extra uitdaging. In de theorie kwam ik al tegen dat er tegenwoordig naar de ontwikkelingsleeftijd wordt gekeken in plaats van de kalenderleeftijd. De ontwikkelingsleeftijd van een kind is goed in kaart te brengen aan de hand van observaties. Hierdoor krijg je een goed beeld van de ontwikkeling van het kind op een aantal verschillende vlakken, waaronder dat van tijd en ruimte. (Visser, 2010 zoals beschreven in de Weerdt, 2010) Ook heb ik uit verschillende bronnen begrepen dat het belangrijk is om ouders goed op de hoogte te houden van de ontwikkeling van de kinderen. Ouders kunnen een derde kleuterjaar namelijk beschouwen als blijven zitten. (van der Meij, 2010) Daarnaast zijn er in de literatuur verschillende meningen te lezen over een extra jaar in de kleuterklas. Jaap Roeleveld ziet het als een weggegooid jaar. (2008, zoals beschreven in Ghaeminia, 2008) Tijdens het maken van dit onderzoeksverslag en gedurende mijn stageperiode zal ik waarschijnlijk zelf ook een beeld vormen over het jaar extra kleuteren. Ik wil de lezer laten zien dat ik me verder heb verdiept in hetgeen dat een extra kleuterjaar voor kinderen kan doen en dat ik onderzoek heb gedaan naar hoe ik deze kleuters extra uitdaging kan bieden op het gebied van rekenen en techniek. 1

2 Rollen Praktische relevantie: Ik start in mijn rol als onderwijsonderzoeker. Dit doe ik door literatuur te zoeken over schoolontwikkeling in het algemeen, maar ook door me te verdiepen in theorie die past bij het school ontwikkelthema. Daarvoor ben ik opzoek gegaan naar literatuur over herfstkinderen. Deze rol vervulde ik dus al tijdens het vooronderzoek, maar ook na het maken van dit werkplan ga ik opzoek naar meer verdieping in de literatuur over herfstkinderen en langer blijven kleuteren. Dus ook dan ben ik nog bezig als onderwijsonderzoeker. Als ik voldoende informatie heb gevonden in de theorie en onderzoek heb gedaan in de praktijk, kan ik aan de slag met het ontwerpen van het materiaal waar de school om heeft gevraagd. Hiervoor inventariseer ik eerst welk materiaal er aanwezig is en hierbij bekijk ik hoe ik bij het aanwezige materiaal uitdaging kan bieden, waar de kinderen zelfstandig mee aan de slag kunnen. Hiervoor ontwerp ik kaarten en deze ga ik eerst testen met een aantal kinderen in mijn klas. Naar aanleiding daarvan evalueer ik het en pas ik eventueel nog wat aan. Op dat moment ben ik bezig als educatiefontwerper. Vervolgens vervul ik mijn rol als kennismakelaar, dit doe ik door de leerkrachten te informeren over het door mij ontworpen materiaal. Ik laat ze het zelf ook uitproberen en ik kan het onderbouwen aan de hand van mijn literatuur- en praktijkonderzoek. De rol van kennismakelaar vervul ik natuurlijk ook al tijdens het gehele proces, want ik evalueer natuurlijk regelmatig met de leerkrachten in de werkgroep. Als ik van alle ontwikkelingsmaterialen die hier op school aanwezig zijn op het gebied van rekenen en techniek heb bekeken hoe herfstkinderen hier op een uitdagende manier mee aan de slag kunnen, zullen de kinderen gemotiveerder zijn in het tweede deel van het schooljaar en doelgerichter gebruik maken van effectieve leertijd. Op deze manier zijn ze ook al beter voorbereid op groep 3. Ook zorg ik ervoor dat kinderen langzaam gewend raken aan de werkwijze van groep 3, ik maak de opdrachtenkaarten namelijk zo dat kinderen er helemaal zelfstandig mee aan de slag moeten en ik ga gebruik maken van dezelfde pictogrammen als Veilig leren lezen. Verder biedt het ook voordelen voor het effectief klassenmanagement van de leerkracht, omdat het materiaal zelfcontrolerend en zelfcorrigerend is. Voorbereiding literatuurstudie Werkwijze Welke zoektermen ga je gebruiken? Herfstkinderen, extra kleuteren, leerlijnen, tussendoelen, Pravoo, Cito, ontwikkelingsmateriaal, kleuters extra uitdagen, groep 2, enz. 2

3 Welke zoekmachines ga je gebruiken? BICAT KCO Iselinge Wanneer lees je een bron wel? Als de auteur vermeld is. Als de bronnen niet ouder dan het jaar 1995 zijn. Wanneer lees je een bron niet? Als de auteur niet vermeld is en/of als er op geen enkele ander manier de betrouwbaarheid te controleren is. Als de bronnen ouder dan het jaar 1995 zijn, behalve als ze echt bruikbaar zouden zijn voor het onderzoek Onderzoeksvragen a. Literatuurstudie Praktische hoofdvraag Op welke manier kunnen de herfstkinderen in groep 2, van OBS op Koers uitgedaagd worden tijdens reken- en techniekactiviteiten met het aanwezige ontwikkelingsmateriaal? De deelvragen Op welke manier worden herfstkinderen op andere basisscholen uitgedaagd op het gebied van rekenen en techniek? (praktijkonderzoek/interview) Welke bestaande methodes zijn er om herfstkinderen extra uitdaging te bieden op het gebied van rekenen en techniek? Wat is er op OBS op Koers al ontwikkeld voor herfstkinderen op het gebied van taal? Theoretische hoofdvraag Wat is er in de theorie bekend over het langer laten kleuteren van herfstkinderen, specifiek op het gebied van rekenen? De deelvragen Wat zijn herfstkinderen en wat zijn de criteria om deze kinderen een jaar langer te laten kleuteren? 3

4 Wat zijn de voor- en nadelen van langer blijven kleuteren? Wat zijn de leerlijnen en tussendoelen waaraan kinderen aan het eind van groep 2 moeten voldoen op het gebied van rekenen en techniek? b. Onderzoeksmethode Tijdens mijn verdiepende onderzoek ga ik na wat er op het gebied van rekenen en techniek is voor herfstkinderen op andere basisscholen. Dit doe ik door interviews af te nemen met leerkrachten van groep 2 van verschillende basisscholen, hierdoor hoop ik een goed beeld te krijgen van wat zij doen om herfstkinderen uit te dragen. Natuurlijk hoop ik dat ik daarmee een bijdrage kan leveren tijdens het ontwikkelen van het materiaal op OBS op Koers. Ook ga ik in de literatuur opzoek wat er al is voor herfstkinderen in groep 2 en of er überhaupt al iets over bekend is. Bronnen 1 Ghaeminia, S. (2008). Extra jaar in de kleuterklas weinig zinvol. Verkregen op 5 oktober, 2011, van 2 Janssen-Vos, F., Pompert, B., & Vink, H. (1999). Naar lezen, schrijven en rekenen. Assen: Van Gorcum. 3 Jutten, J. (2007a). Team leren in een lerende school: Samen werken aan beter onderwijs. Verkregen op 1 oktober, 2012, van 4 Jutten, J. (2007b). Duurzame schoolontwikkeling. Werken aan het schoolplan in een lerende organisatie. Verkregen op 1 oktober, 2012, van 5 Koning, L. (2011). De herfstkinderen in groep 1 en 2. Praxisbulletin, Luimes, R. (2011). Een openbare school in ontwikkeling. Schoolgids OBS Op Koers, Meij, J. van der (2010). Aandacht voor het derde kleuterjaar. De begeleider, Munnik, C. de., & Vreugdenhil, K. (2003). Kennis over onderwijs. Groningen/Houten: Noordhoff Uitgevers B.V. 9 Verheij, F., & Doorn, E.C. van. (2008). Ontwikkeling en leren: Psychiatrie op school. Assen: Van Gorcum. 10 Weerdt, J. de. (2010). Wanneer is doorkleuteren verstandig? Prima PO,

5 Planning van het onderzoek Week 36 Week 37 Week 38 Week 39 Week 40 Week 41 Week 42 Week 43 Bekijken wat er vorig jaar gedaan is aan het SOT, zodat ik weet waar ik mee verder moet. Inlezen in de opdracht, starten met het werkplan en een afspraak maken voor een bijeenkomst met de werkgroep. (bv. In week 38 of 39) Werken aan het werkplan, en starten met de actuele beginsituatie van de stageschool. (het vooronderzoek) Verder met het werkplan, verder met het literatuuronderzoek, verder met de actuele beginsituatie van de stageschool. (het vooronderzoek) Afronden van het werkplan en afronden van het vooronderzoek (met uitzondering van het afnemen van het interview) en een bijeenkomst met de werkgroep. Het werkplan en het vooronderzoek aanpassen na aanleiding van het feedback van de les van vrijdag. Eventueel al een interview afnemen voor het vooronderzoek. Herfstvakantie. Interviews voor het vooronderzoek afnemen en verwerken, starten met het grotere onderzoek. Nog geen les. Les op vrijdag (SOT) Les op donderdag (onderzoek) Les op vrijdag 5-10 (SOT) 5

6 Week 44 Week 45 Week 46 Week 47 Week 48 Week 49 Week 50 Week 51 Toets week, verder met het grotere literatuuronderzoek, inventariseren welk ontwikkelingsmateriaal er is op het gebied van rekenen en techniek, eventueel de methode onderbouwd alvast bekijken. (op Iselinge) Verder met het grotere literatuuronderzoek, een voorbereiding maken voor een interview met andere stage scholen. Afnemen van het interview voor het grote onderzoek. Uitwerken van de antwoorden van het interview als een goed lopend verhaal, zodat het te gebruiken is als antwoord op 1 van mijn deelvragen. Eventueel nog inventariseren welk ontwikkelingsmateriaal er is op het gebied van rekenen en techniek, starten met het maken van een lijst van de aanwezige ontwikkelingsmaterialen en de gebruiksaanwijzing hiervan. Afronden van de lijst met ontwikkelingsmaterialen en de gebruiksaanwijzing hiervan. Eventueel nog de methode onderbouwd bekijken. (op Iselinge) Aan de slag met de eerste twee ontwikkelingsmaterialen. Afmaken van de kaarten van de eerste twee ontwikkelingsmaterialen en starten met de volgende twee. (derde en vierde) Les op vrijdag 9-11 (SOT) Les op vrijdag (SOT) Les op donderdag 6-12 (onderzoek) 6

7 Kerstvakantie. Week 52 Kerstvakantie. Week 1 Week 2 Week 3 Afmaken van de kaarten van de derde en vierde ontwikkelingsmaterialen. Toets week. 7

8 Uitwerking van de hoofd- en deelvragen Praktische hoofdvraag Op welke manier kunnen de herfstkinderen in groep 2, van OBS op Koers uitgedaagd worden tijdens reken- en techniekactiviteiten met het aanwezige ontwikkelingsmateriaal? Deelvragen 1 Op welke manier worden herfstkinderen op andere basisscholen uitgedaagd op het gebied van rekenen en techniek? 2 Welke bestaande methodes zijn er om herfstkinderen extra uitdaging te bieden op het gebied van rekenen en techniek? 3 Wat is er op OBS op Koers al ontwikkeld voor herfstkinderen op het gebied van taal? Welke onderzoeksactiviteiten ga je ondernemen voor iedere deelvraag? Praktijkonderzoek/interview Documentanalyse en interview Documentanalyse en interview Hoe ziet de praktijkcomponent eruit? Interview/vragenlijst met leerkrachten van andere scholen en eventueel observeren op andere basisscholen. Bekijken wat er wordt vermeld in schoolgidsen van andere scholen en een interview houden met leerkrachten van andere basisscholen. De site van de werkplekstudenten van vorig jaar bekijken en leerkrachten van de onderbouw interviewen over het ontwikkelde materiaal. 8

9 Theoretische hoofdvraag Wat is er in de theorie bekend over het langer laten kleuteren van herfstkinderen, specifiek op het gebied van rekenen? Welke onderzoeksactiviteiten ga je ondernemen voor iedere deelvraag? Hoe ziet de praktijkcomponent eruit? Deelvragen 1 Wat zijn herfstkinderen en wat zijn de criteria om deze kinderen een jaar langer te laten kleuteren? 2 Wat zijn de voor- en nadelen van langer blijven kleuteren? Literatuuronderzoek Literatuuronderzoek Opzoek gaan naar literatuur over herfstkinderen. Opzoek gaan naar literatuur over herfstkinderen. 3 Wat zijn de leerlijnen en tussendoelen waaraan kinderen aan het eind van groep 2 moeten voldoen op het gebied van rekenen en techniek? Documentanalyse Verdiepen in de slo leerlijnen. 9

10 Waarom zijn deze vragen interessant en relevant? Deze vragen passen goed bij mijn onderzoek naar wat herfstkinderen zijn, maar vooral wat er al is aan materiaal en ideeën om deze kinderen extra uitdaging te bieden. Door mezelf deze vragen te stellen, moet ik me verdiepen in de literatuur, maar er is daarnaast ook een praktijkonderzoek aan gekoppeld. Op deze manier ga ik er vanuit dat ik een duidelijk en breed beeld krijg. Wat zijn de beoogde uitkomsten en opbrengsten van jouw onderzoek? Beoogde uitkomsten zijn: een doorlopende leerlijn, aansluitend bij de tussendoelen van rekenen, voor herfstkinderen in groep 2 met daarbij per stap zelfinstructieve en zelfcontrolerende materialen. Verder verwacht ik dat er op andere scholen nog niets speciaals is ontworpen of bedacht dat herfstkinderen extra uit kan dagen. Ik denk dat iedere school op zijn eigen manier wel iets doet om deze kinderen uit te dagen, maar ik denk niet dat er al eerder iets voor ontworpen is. Ook denk ik dat er in de literatuur ook niet zo veel te vinden zal zijn wat er al is aan materiaal. Ik verwacht wel dat ik eruit zal komen, maar dit zal voornamelijk komen omdat er op OBS op Koers als iets ontwikkeld is op het gebied van taal. Dat is mijn houvast. 10

11 Interactie met het schoolteam Hoe plan je de interactie met het schoolteam? Samen met mijn begeleider van het SOT bespreek ik wanneer we overlegmomenten zouden kunnen plannen, dit communiceren we dan met de andere leden van de werkgroep. (dit zou eventueel via de mail kunnen i.v.m. een collega van de locatie in Sinderen) Eventueel zouden we, als we in een verder stadium van het onderzoek zijn, het gehele team nog op de hoogte kunnen brengen in 1 van de teamvergaderingen. Overleg met de begeleidende docent Hoe plan je het overleg met jouw begeleidend docent? Hiervoor zijn de SOT lessen op school en de consultatie uren die mijn begeleidende docent heeft gepland. Vooraf breng ik haar op de hoogte van mijn vorderingen en eventuele vragen, zodat zij zich ook kan voorbereiden. Mochten er korte vragen/problemen tussendoor zijn dan stel ik deze via de mail. Overige opmerkingen / 11

12 Vastgesteld op: 9 november