Inventaris van het archief van de Centrale Dienst voor Sibbekunde,

Transcriptie

1 Nummer archiefinventaris: Inventaris van het archief van de Centrale Dienst voor Sibbekunde, Auteur: Centrale Archief Selectiedienst Nationaal Archief, Den Haag 2000 Copyright: cc0 This finding aid is written in Dutch.

2

3 Dienst Sibbekunde 3 I N H O U D S O P G A V E Beschrijving van het archief...5 Aanwijzingen voor de gebruiker...6 Openbaarheidsbeperkingen...6 Beperkingen aan het gebruik...6 Aanvraaginstructie... 6 Citeerinstructie... 6 Archiefvorming...7 Geschiedenis van de archiefvormer...7 Geschiedenis van het archiefbeheer...7 Inhoud en structuur van het archief...8 Selectie en vernietiging...8 Verantwoording van de bewerking...8 Verwant materiaal...9 Afgescheiden archiefmateriaal...9 Beschrijving van de series en archiefbestanddelen...11 A Archief (-bescheiden) Registratie...11 B Dienstvoorschriften C Vastlegging van de handelingen...13 D Stukken betreffende de taak...14 D1 Algemeen...14 D2 Kwartierstaten van personen...14 D3 Afstammingsonderzoeken...14

4

5 Dienst Sibbekunde 5 Beschrijving van het archief B E S C H R I J V I N G V A N H E T A R C H I E F Naam archiefblok: Departement van Binnenlandse Zaken: Centrale Dienst voor Sibbekunde Periode: Archiefbloknummer: B24513 Omvang: 0.50 meter; 92 inventarisnummers. Taal van het archiefmateriaal: Het merendeel der stukken is in het Nederlands Soort archiefmateriaal: Normale geschreven, getypte en gedrukte documenten, geen bijzondere handschriften. Archiefbewaarplaats: Nationaal Archief, Den Haag Archiefvormers: Centrale Dienst voor Sibbekunde Samenvatting van de inhoud van het archief: Het archief bevat o.a. correspondentie, dienstvoorschriften, vastlegging van de handelingen, kwartierstaten van personen en afstammingsonderzoeken.

6 6 Dienst Sibbekunde Aanwijzingen voor de gebruiker Aanwijzingen voor de gebruiker Openbaarheidsbeperkingen OPENBAARHEIDSBEPERKINGEN Deels openbaar, deels beperkt openbaar (B). Beperkingen aan het gebruik BEPERKINGEN AAN HET GEBRUIK Reproductie van originele bescheiden uit dit archief is, behoudens de algemene regels die gelden voor het kopiëren van stukken, niet aan beperkingen onderhevig. Er zijn geen beperkingen krachtens het auteursrecht. Aanvraaginstructie AANVRAAGINSTRUCTIE Openbare archiefstukken kunnen online worden aangevraagd en gereserveerd. U kunt dit ook via de terminals in de studiezaal van het Nationaal Archief doen. Om te kunnen reserveren dient u de volgende stappen te volgen: 1. U maakt een profiel aan op en logt vervolgens in; 2. Via de archiefinventaris (alleen de beschrijvingen met rode nummers) selecteert u het gewenste archiefstuk door op de knop 'Reserveren' te klikken; 3. In het volgende scherm geeft u aan op welke dag u het archiefstuk wilt inzien; 4. Indien u zich bevindt in de studiezaal en een tafelnummer heeft ontvangen kunt u dit nummer vermelden. Als u geen tafelnummer heeft kunt u tafelnummer 777 laten staan; 5. Vervolgens bevestigt u uw reservering door deze te versturen. Citeerinstructie CITEERINSTRUCTIE Bij het citeren in annotatie en verantwoording dient het archief tenminste éénmaal volledig en zonder afkortingen te worden vermeld. Daarna kan worden volstaan met verkorte aanhaling. VOLLEDIG: Nationaal Archief, Den Haag, Departement van Binnenlandse Zaken: Centrale Dienst voor Sibbekunde, , nummer toegang , inventarisnummer... VERKORT: NL-HaNA, Dienst Sibbekunde, , inv.nr....

7 Dienst Sibbekunde 7 Archiefvorming Archiefvorming Geschiedenis van de archiefvormer GESCHIEDENIS VAN DE ARCHIEFVORMER De Nederlandse SS-er C.L. ten Cate was iemand die welhaast bezeten was door de idealen der 'raszuiverheid'. Hij was al een aantal jaren bezig leden van de Nederlandse SS op hun raszuiverheid te onderzoeken. Dr. Wolfgang Ispert, ambtenaar van het Reichskommissariat, zorgde er voor dat Ten Cate samen met enkele gelijkgezinden 'Het Nederlands Verbond voor Sibbekunde' in het leven riep. Naast de uitgave van een eigen maandblad 'Sibbe', kreeg het verbond vanaf december 1940 de gelegenheid voor radio Hilversum lezingen te houden over vraagstukken van ras en genealogie. Voor Ten Cate was dat niet louter theoretische arbeid, de nieuwe inzichten moesten in praktijk gebracht worden. Binnen de SS was het trouwens voorschrift, dat iemand die in de organisatie opgenomen wilde worden in de lagere rangen, voor zichzelf en voor zijn eventuele echtgenote aantoonde dat zij tot het jaar 1800 teruggaand, van 'zuiver bloed' waren. Ten Cate begon zich ook te verdiepen in de afstamming van een aantal NSB'ers en afstammingskwesties van Joden. Aangezien hij vermoedde dat hij als particulier niet voldoende medewerking zou krijgen, riep hij in 1941 een Centrale Dienst voor Sibbekunde (CDS) in het leven. In de stichtings-akte kreeg Ten Cate grote bevoegdheden, zoals het instellen van afstammingsonderzoek en het geven van advies en inlichtingen aan (semi)overheidsorganen. Bovendien werd hij gemachtigde voor het afgeven van afstammingsbewijzen, de CDS werd de onderzoeksin-stelling hiervoor. De CDS ressorteerde onder het departement van Binnenlandse Zaken en niet, zoals de Rijksarchieven, onder Onderwijs, Wetenschap en Cultuur (OWC). Dit beperkte de bevoegdheid van Ten Cate ten aanzien van het gebruik van de archieven enigszins. In september 1941 werd door Secretaris-Generaal Van Dam van OWC aan de Rijksarchiva-rissen een doorlopende machtiging verleend tot uitlening aan de CDS. Hierbij ging het in feite om het aanleggen van een 'Jodencartotheek'. Ten Cate had de steun van Rauter, hoofd van de Sicherheits Dienst en kon in de praktijk archiefstukken in beslag nemen. Hij had ook toegang tot de Rijksinspectie voor de Bevolkingsregisters. Eind 1941 waren er al fiches verzameld door de CDS. In 1944 had de CDS 20 personeelsleden in dienst. Een nog crucialere positie gingen Ten Cate en zijn CDS innemen toen kasteel Cannenburgh in Vaassen begin 1944 als Rijksarchiefbewaarplaats in gebruik werd genomen. Hier werden retro-acta van de Burgerlijke Stand uit de kustprovincies bewaard. Er werd echter ook plaats ingeruimd voor de CDS. Het was de bedoeling dat deze dienst de retro-acta zou gaan fotograferen om de cartotheek te completeren. Op 5 september 1944 (dolle dinsdag) werd de CDS opgeheven en het personeel op staande voet ontslagen. Geschiedenis van het archiefbeheer GESCHIEDENIS VAN HET ARCHIEFBEHEER Bij de liquidatie van het CDS, in de periode van 6-9 september 1944, bleken de particuliere- en dienstzaken van Ten Cate met elkaar vermengd. L.S. Meihuizen van het departement van OWC werd belast met het afwikkelen van de zaken van de CDS. Er werd nog veel onverwerkt materiaal gevonden. Verder werd er naarstig gespeurd naar nog meer materieel. Er bleken echter al delen van het CDS-archief naar Duitsland afgevoerd. Het archief is afkomstig van het Ministerie van Binnenlandse Zaken. Overbrenging van een overheidsarchief

8 8 Dienst Sibbekunde Inhoud en structuur van het archief Inhoud en structuur van het archief Selectie en vernietiging SELECTIE EN VERNIETIGING Tijdens de bewerking van het archief zijn geen bescheiden voor vernietiging aangewezen. Verantwoording van de bewerking VERANTWOORDING VAN DE BEWERKING De namen van de persoonsdossiers behorende bij de kwartierstaten (inv. nrs ) en de persoonsdossiers bij de afstammingsonderzoeken (inv. nrs ) zijn, om privacy redenen, opgenomen in de bijlagen 1 en 2. Voor raadpleging moet men eerst toestemming vragen. (Zie: citeer- en aanvraaginstructie) De omvang van het archief is 0,5 meter.

9 Dienst Sibbekunde 9 Verwant materiaal Verwant materiaal Afgescheiden archiefmateriaal AFGESCHEIDEN ARCHIEFMATERIAAL Het in deze inventaris beschreven bestand van de Centrale Dienst voor Sibbekunde is maar een klein gedeelte van het totale archiefbestand van deze dienst. Het grootste gedeelte van het archief bevindt zich nog bij het Centraal Bureau voor Genealogie. De delen van de CDS-archieven uit de Russische zone zijn niet naar Nederland teruggevoerd.

10

11 Dienst Sibbekunde 11 Beschrijving van de series en archiefbestanddelen B E S C H R I J V I N G V A N D E S E R I E S E N A R C H I E F B E S T A N D D E L E N A Archief (-bescheiden) Registratie A ARCHIEF (-BESCHEIDEN) REGISTRATIE 1 Correspondentie inzake de aanschaf van boeken en tijdschriften, omslag 2 Correspondentie over zoekgeraakte post van de Germaansche SS in Nederland, bestemd voor de Centrale afdeling voor Sibbekunde, omslag 3 Instructie ten behoeve van de postregistratie: "Voorloopig eenheidsactenschema voor het gebied van den SS-Oberabschnitt Nordwest inclusief de ondergeschikte Bureelen", z.d. 1 omslag

12 12 Dienst Sibbekunde B Dienstvoorschriften B DIENSTVOORSCHRIFTEN 4 Formulieren, keurings- en afstammingspapieren, met richtlijnen, omslag 5 Instructies voor het personeel bij de Centrale Dienst voor Sibbekunde (tevens voor de Gemachtigde voor Afstammingsbewijzen), omslag 6 Formulieren ten behoeve van verloving en huwelijk door SS-leden en aanstaande echtgenotes, z.d. 1 omslag

13 Dienst Sibbekunde 13 C Vastlegging van de handelingen C VASTLEGGING VAN DE HANDELINGEN 7 Rapport over de bijeenkomst van Stormleiders van Standaard 3 te Amsterdam, omslag 8 Rapport over het bezoek aan Standaard 2 (Gelderland en Overijssel), omslag

14 14 Dienst Sibbekunde D Stukken betreffende de taak D1 Algemeen D STUKKEN BETREFFENDE DE TAAK D1 ALGEMEEN 9 Correspondentie inzake het verstrekken van inlichtingen in verband met het afstammingsonderzoek, omslag 10 Uittreksels uit de doop-, trouw en/of begrafenisboeken of uit de burgerlijke stand, pak Legeszegels en/of legesstempels voor een deel uitgeknipt. D2 Kwartierstaten van personen D2 KWARTIERSTATEN VAN PERSONEN Kwartierstaten met stamboeknummer (Sbnr.) van personen waarvan de achternamen beginnen met de letters A tot en met H, omslagen Zie de inleiding onder 'Openbaarheidsbeperkingen' en 'Verantwoording van de bewerking' 32 Verklaringen over ontbrekende kwartierstaten, omslag Openbaarheid beperkt tot 1 januari 2020 D3 Afstammingsonderzoeken D3 AFSTAMMINGSONDERZOEKEN Persoonsdossiers van personen waarvan de achternamen beginnen met de letters A tot en met W, omslagen Zie de inleiding onder 'Openbaarheidsbeperkingen' en 'Verantwoording van de bewerking'