Advies Ontwerp Horizontaal Integratiebeleidsplan Vlaanderen

Transcriptie

1 DC 2016_ 1 Advies Ontwerp Horizontaal Integratiebeleidsplan Vlaanderen Dit document is bestemd voor directiecomité van 20 januari 2016 Betreft Ontwerp Horizontaal integratiebeleidsplan Vlaanderen. Gewenste beslissing van RVB: Advies Ontwerp Horizontaal integratiebeleidsplan Vlaanderen. Verantwoordelijke stafleden: Sabine Van Cauwenberge en de andere VVSG stafmedewerkers. Andere relevante documenten: Decreet van 7 juni 2013 betreffende het Vlaamse integratie- en inburgeringsbeleid. Bijkomende achtergrond: Om het horizontaal integratiebeleid te ondersteunen, is binnen de Vlaamse overheid de Commissie Integratiebeleid opgericht. Ze wordt voorgezeten door de Vlaamse Diversiteitsambtenaar en is samengesteld uit experten in integratiebeleid van de verschillende beleidsdomeinen en entiteiten van de Vlaamse overheid. De Commissie Integratiebeleid wordt aangevuld met een vertegenwoordiger van het Minderhedenforum, de VGC en de VVSG. Inhoud 1 Situering Advies Advies van de VVSG Algemene bedenkingen & vragen Meer dan een bundeling van alle bestaande initiatieven? Vlaamse Coördinatie? Lokale afstemming? Versterking regierol lokale besturen? Specifieke opmerkingen & vragen Besluit Situering Advies Met het Horizontaal Integratiebeleidsplan wil de Vlaamse Regering, samen met alle beleidsdomeinen, vorm geven aan een horizontaal beleid dat op een constructieve manier inspeelt op de uitdagingen en dynamieken die verbonden zijn aan migratie. Uitgangspunt hierbij is dat migratie zowel als een positieve uitdaging als een verrijking moet worden beschouwd, zonder de moeilijkheden die dit met zich meebrengt, te ontkennen. De maatschappelijke positie van personen van buitenlandse herkomst is echter in heel wat domeinen slechter dan de positie van personen met een Belgische herkomst. Deze herkomstkloof is niet eenvoudig te verklaren. Vaak ligt een combinatie van factoren aan de basis. Daarom is het belangrijk dat vanuit ieder Vlaams beleidsdomein de herkomstkloof wordt aangepakt. Het verkleinen van deze herkomstkloof is de primaire doelstelling van het Horizontaal integratiebeleidsplan. De 4 strategische doelstellingen om dit te bereiken zijn: 13 januari /7

2 1.Tegen 2019 is de participatie van personen van buitenlandse herkomst aan het maatschappelijke leven significant verbeterd. 2. De kennis van het Nederlands bij anderstaligen is versterkt. 3. Wederzijds respect ten aanzien van personen met een andere herkomst is merkbaar toegenomen. 4. Het horizontaal integratiebeleid is afgestemd, onderbouwd en gedragen. Het Integratiedecreet bepaalt dat de Vlaamse Regering binnen de 12 maanden na haar aantreden de strategische en operationele doelstellingen voor het Vlaamse integratiebeleid moet vastleggen, waarna binnen zes maanden een geïntegreerd actieplan (Horizontaal Integratiebeleidsplan) wordt opgesteld. Het Horizontaalbeleidsplan is een instrument om het Vlaamse beleid te coördineren. Het geeft aan welke doelstellingen de Vlaamse overheid over de beleidsdomeinen heen wil bereiken en welke maatregelen genomen worden vanuit de verschillende bevoegdheden van de ministers binnen de Vlaamse Regering. Op die manier zetten de verschillende beleidsdomeinen in op dezelfde speerpunten, waardoor de effecten van het beleid gemaximaliseerd worden. Met dit plan wil de Vlaamse regering beleidsinitiatieven afstemmen om zo incoherentie en overlap te vermijden. De Commissie Integratiebeleid heeft de decretale opdracht om een ontwerp van het Horizontaal Integratiebeleidsplan uit te werken. Dit ontwerp wordt voor advies voorgelegd aan adviesorganen en belangrijke stakeholders alvorens het wordt bezorgd aan de Vlaamse regering. Bij deze stakeholders hoort ook de VVSG. 2 Advies van de VVSG Het Ontwerp van Integratiebeleidsplan is zeer goed voorbereid en getuigt ook van de nieuwe dynamiek die Vlaamse integratiecommissie kenmerkt sinds ze samenkomt onder de Dienst Diversiteit & Gelijke Kansen. De vier strategische doelstellingen zijn duidelijk en ambitieus en willen de herkomstkloof in onze samenleving verkleinen. Positief is eveneens dat er bij de verschillende beleidsdomeinen de intentie is om meer te monitoren zodat de herkomstkloof beter kan worden aangepakt. Dat voortaan elk beleidsdomein dezelfde doelgroepdefinitie (personen van buitenlandse herkomst) hanteert, is eveneens de verdienste van de Vlaamse Integratiecommissie. De VVSG kan zich volledig vinden in de vooropstelde uitgangspunten en visie van het Vlaamse integratiebeleid. Bij de toepassingen en uitvoering ervan hebben we echter wel enkele vragen en bedenkingen. 13 januari /7

3 2.1 Algemene bedenkingen & vragen Meer dan een bundeling van alle bestaande initiatieven? Het Horizontaal Integratiebeleidsplan heeft de ambitie om meer te zijn dan een bundeling van alle bestaande inclusieve maatregelen die bijdragen aan het integratiebeleid. Maar de VVSG betwijfelt of deze ambitie wordt ingevuld. Bij het lezen van de verschillende initiatieven onder de verschillende operationele doelstellingen hebben we de indruk dat het ontwerp beperkt blijft tot een bundeling van grotendeels reeds bestaande beleidsinitiatieven. Op zich heeft deze bundeling een meerwaarde zoals de makers stellen lacunes worden zo zichtbaar gemaakt en ingevuld, maar meer dan een opsomming van deze initiatieven is dit plan niet. Bovendien worden er vooral positieve maatregelen opgenomen, maatregelen die drempelverlagend werken worden niet opgesomd. Deze werden wel in kaart gebracht in de omgevingsanalyse Vlaamse Coördinatie? Het Horizontaal beleidsplan heeft de ambitie om het beleid te coördineren. Positief alvast is dat de verschillenden initiatieven zichtbaar worden gemaakt en worden opgesomd. Dit kan samenwerking en afstemming stimuleren, maar de coördinatie ontbreekt. Wie stuurt de verschillende beleidsdomeinen aan? Valt dit onder de bevoegdheid van de Vlaamse regering? Zo wordt er bij het ene beleidsdomein (bv. welzijn, cultuur- en jeugdsector) verwezen naar de maatregelen die recent werden genomen in het kader van de vluchtelingenproblematiek. Bij de andere beleidsdomein ontbreken deze (bv. wonen, werk). Bij de maatregelen per beleidsdomeinen werden specifieke en algemene acties opgesomd,. De algemene doelstellingen en specifieke maatregelen blijven vechter veelal vaag. Bij enkele Armoedebestrijding wordt er niets geduid en wordt er enkel verwezen naar het algemeen Armoedebestrijdingsplan. Bij het ene beleidsdomein wordt er gewag gemaakt van monitoring bij een andere dan weer niet. Wordt er verwacht dat er bij elk beleidsdomein wordt gemonitord naar herkomst? We missen hierover duidelijke afspraken. We willen hierbij opmerken dat monitoring nog geen beleidsactie impliceert, het biedt wel de kans om te kunnen focussen op de groepen met de grootste noden. Er zijn enkele initiatieven die bijzondere aandacht verdienen en die kunnen dienen als voorbeeld voor andere beleidsdomeinen. Vanuit onderwijsbeleid wordt de doelgroep van kleuteronderwijzers naar voren geschoven om deze verder te professionaliseren met het oog op het beter omgaan van kinderarmoede en diversiteit. Wat met alle andere opleidingen van 13 januari /7

4 professionelen die een eerstelijnsfunctie hebben? Dergelijke initiatieven mogen zeker veralgemeend worden. Bij sommige beleidsdomeinen is er bovendien niets opgenomen. Dit is wel jammer want bepaalde Vlaamse beslissingen hebben wel degelijk impact op één of meerdere strategische doelstellingen van dit Horizontaal beleidsplan. We verwijzen hierbij naar het verbieden van de tijdelijke slachtvloeren vanuit het beleidsdomein dierenwelzijn in Lokale afstemming? Bij de visie en uitgangspunten van het Vlaamse integratiebeleid wordt er terecht verwezen naar de lokale en bovenlokale context. Lokale besturen zijn voor de Vlaamse Regering prioritaire partners in het integratiebeleid. Het lokale bestuursniveau is immers het best geplaatst om knelpunten te detecteren, om prioriteiten te bepalen in afstemming met het algemeen beleid van de gemeente of stad en om mee een inclusieve aanpak te stimuleren. Een verbeterde beleidsafstemming op Vlaams niveau mét het lokale niveau komt het integratiebeleid ten goede. p 11 Als dit één van de uitgangspunten is waarom niet afspreken dat elke operationele doelstelling van elk beleidsdomein in het plan conform deze visie en uitgangspunten is? Het lijkt ons evident dat Vlaamse organisaties en voorzieningen die actief zijn in de gemeenten met het lokaal bestuur afstemmen. Deze lokale reflex is echter bij heel wat beleidsdomeinen niet aanwezig. Zo vernemen we via dit plan onder meer dat vanuit Kind en Gezin samen met onderwijs de visie wordt verruimd op kleuterparticipatie. Gezien de regierol van gemeenten zowel voor flankerend onderwijsbeleid als voor integratiebeleid vinden we het vanzelfsprekend dat er bij deze visieverruiming de link wordt gelegd naar het lokale beleid. We hopen alsnog hierbij en andere initiatieven betrokken te worden. We vinden in het plan heel wat initiatieven naar monitoring op Vlaams niveau (cf. supra). De VVSG vraagt dat er zoveel mogelijk de link wordt gelegd naar de Lokale Integratie en Inburgeringsmonitor (LIIM). 1 1 Deze monitor werd op vraag van de Vlaamse minister van Inburgering ontwikkeld ter ondersteuning van het integratiebeleid van de Vlaamse steden en gemeenten. De monitor bundelt gegevens op gemeentelijk niveau over de omvang en de maatschappelijke positie van de groep vreemdelingen en personen van buitenlandse herkomst om zo de lokale besturen met betrouwbare cijfergegevens te ondersteunen bij de planning en ontwikkeling van hun beleid ter zake januari /7

5 2.1.4 Versterking regierol lokale besturen? In het Horizontaal Integratiebeleidsplan staat er een specifieke operationele doestelling om de lokale besturen te versterken (OD4.2). Hieronder vinden we vinden enkele initiatieven terug die het lokale integratiebeleid ondersteunen. Zo onder meer de (voorbije) projectoproep rond Intergemeentelijke Samenwerking en integratie en de het ondersteuningsaanbod voor de lokale besturen vanuit het agentschap Integratie en inburgering. Deze initiatieven komen zeker het Vlaamse integratiebeleid ten goede en zouden nog extra mogen worden ondersteund. Zo waren er bij de recente projectoproep Intergemeentelijke Samenwerking rond integratie enkele waardevolle projecten die niet werden gesubsidieerd. De lokale besturen hebben via het Vlaamse integratiedecreet de regierol gekregen. De VVSG vraagt al jaren bruikbare instrumenten om deze regierol te vervullen. Zo is het wenselijk dat alle Vlaamse beleidsinitiatieven, en dus niet enkel deze vanuit het beleidsdomein integratie, rekening zouden houden met deze regierol. We vinden echter niets in het plan terug hoe Vlaanderen de lokale regie kan versterken. Nochtans is ze er enkele jaren geleden in de Vlaamse integratiecommissie hierover een voorstel gemaakt. Via het Horizontaal Integratiebeleidsplan zou de lokale regierol moeten worden erkend en worden versterkt. Bovendien zou het als principe in het plan moeten worden verankerd. Enkel vermelden dat we een prioritaire partner zijn volstaat immers niet. 2.2 Specifieke opmerkingen & vragen De VVSG wil naar aanleiding van dit ontwerp Horizontaal Integratiebeleidsplan Vlaanderen enkele specifieke punten aankaarten waar lokale besturen op botsen als prioritaire partner bij dit de uitvoering van dit beleid. SD 1. Tegen 2019 is de participatie van personen van buitenlandse herkomst aan het maatschappelijke leven significant verbeterd (p.14) OD 1.2: Organisaties en voorzieningen verhogen de toegankelijkheid van hun aanbod voor personen van buitenlandse herkomst. (p.15) Een zeer nobele strategische en operationele doelstelling. De VVSG vraagt de Vlaamse Regering om consequent zijn. Zo zien we bijvoorbeeld bij de kinderopvang dat de bevoegde minister inzet op de uitbreiding van het aanbod van baby s en peuters, maar dat de VR de 13 januari /7

6 minimumouderbijdrage verhoogt van 1,56 euro per dag per kind naar 5,02 euro (tarief vanaf 1 januari 2016). Het lokaal loket kinderopvang is nog een voorbeeld van een lokaal instrument dat de verhoging van deelname van specifieke doelgroepen kan stimuleren, de middelen om dit vorm te geven ontbreken echter. Dit geldt trouwens ook voor de Huizen van het Kind (p.18). OD 1.3: Besturen, organisaties en voorzieningen met een maatschappelijke opdracht leveren inspanningen om tot een personeelsbestand dat de diversiteit onder de bevolking weerspiegelt te komen. De lokale besturen willen graag mee werken aan deze doelstelling. We botsen echter op een aantal knelpunten zoals taalvereisten, bewijs van kennis van het Nederlands, bewijs van diploma. Wie in Vlaanderen in een lokaal bestuur wil werken, moet kunnen bewijzen dat hij/zij het Nederlands op het vereiste niveau beheerst. Voor de betrekkingen in de niveaus D en E, is er immers geen diploma vereist is. Personeelsleden van niveau D en E moeten hun kennis van het Nederlands bewijzen door aan te tonen dat ze acht jaar als regelmatige leerling onderwijs hebben gevolgd in het Nederlandstalig lager en secundair onderwijs. Nieuwkomers zonder diploma noch attest van kennis van het Nederlands moeten in de huidige context nog steeds een test bij Selor of bij één van Huizen van het Nederlands afleggen. Deze vereiste is een extra drempel om bij een lokaal bestuur te kunnen werken. Lokale besturen kunnen zelf wel inschatten of de persoon in kwestie in aanmerking komt of niet. Voor vluchtelingen is het voorleggen van een behaald diploma moeilijk tot onmogelijk. Gezien de recente vluchtelingeninstroom is het belangrijk dat dit knelpunt wordt bekeken. 2.3 Besluit De VVSG apprecieert dat de Vlaamse regering via de Vlaamse Commissie Integratiebeleid werkt maakt van een Horizontaal Vlaams integratiebeleid. Het Ontwerp Horizontaal Integratiebeleidsplan Vlaanderen bevat een degelijke omgevingsanalysen sterke uitgangspunten, visie en doelstellingen. De VVSG mist wel een Vlaamse coördinatie en een betere afstemming van de genomen beleidsinitiatieven. Cruciaal voor de VVSG is de afstemming en samenwerking van de verschillende beleidsdomeinen met het lokale beleid. 13 januari /7

7 Het plan verwijst uitdrukkelijk naar de lokale besturen als prioritaire partner van het Vlaamse integratiebeleid. Dit maakt deel uit van de visie en uitgangspunten van het plan. Essentieel voor de VVSG is dat dit door alle beleidsdomeinen wordt erkend en dat er bij de opmaak en uitwerking van de operationele doelstellingen hiermee rekening wordt gehouden. Verschillende opgesomde beleidsinitiatieven gebeuren te vaak nog veel te los van de lokale besturen en missen hierdoor efficiëntie, verankering en duurzaamheid. Essentieel is dan ook dat niet alleen de lokale regierol wordt erkend maar ook wordt ondersteund. Nergens in het plan vernemen hoe de Vlaamse regering de lokale regierol voor het integratiebeleid wil versterken. Uiteraard dient ook het reguliere lokale integratiebeleid worden versterkt. Een sterk Vlaams integratiebeleid impliceert een sterk lokaal integratiebeleid. Het plan heeft de ambitie om meer te zijn dan louter een bundeling van de bestaande maatregelen die bijdragen aan het Vlaamse integratiebeleid, het plan biedt alvast een aanzet en heel wat mogelijkheden, maar een instrument dat het beleid coördineert en afstemt is het voorlopig nog niet. 13 januari /7