Astma monitoring & E-health anno TRENDS XXIII, Garderen

Transcriptie

1 Astma monitoring & E-health anno 2013 TRENDS XXIII, Garderen

2 Eric de Groot, ISALA Zwolle Rijn Jöbsis, MUMC + Maastricht

3 Leerdoelen monitoring astma Mate van astmacontrole staat centraal Eén ideaal instrument voor monitoring bestaat nog niet Naast anamnese en LO kunnen vragenlijst(en), longfunctie, uitademingslucht analyse aanvullende instrumenten zijn bij de monitoring van astma Rol van astmaverpleegkundige bij monitoring

4 Basis (nalezen) Update 2013 van: 2008 Hoofdstuk 5 monitoring 2 e druk,

5 Ernst versus controle

6 Past: ernst van astma obv frequentie van symptomen mild intermitterend matig ernstig GINA / SKL consensus 2002 Geen reëel beeld door: Medicatie effect Wisselen van klachten in de tijd

7 Present: controle van astma obv symptomen en longfunctie Volledig Gedeeltelijk Onvoldoende GINA 2006 / SKL 2008 Mate van controle bepalend voor aanpassen medicatie

8 Volledige controle definitie GINA en SKL Geen of minimaal symptomen overdag en s nachts Geen astma-aanvallen Geen inspanningsbeperking (bijna) normale longfunctie Geen of minimaal kortwerkend beta-2 Geen bijwerkingen medicatie

9 Mate van astmacontrole Symptomen overdag Beperking activiteiten Nachtelijke symptomen Gebruik rescue medicatie Volledige controle (alle items) Geen (<3x/wk) Geen Geen Geen (<3x/wk) Gedeeltelijke controle (1 item in een willekeurige week) >2x/wk Ja Ja > 2x/wk FEV1 Normaal <80% van personal best Onvoldoende controle 3 of meer items van gedeeltelijke controle in een willekeurige week. Exacerbaties geen 1 of meer/ jaar 1 of meer /week

10 Astmacontrole in de praktijk AIRE-study (Europa) 6 % goed gecontroleerd 31% inspanningsbeperking USA 57% aanval afgelopen jaar 72% nachtelijk klachten waarvoor Beta-2 NL?

11 Astmacontrole in NL Hammer, et al Ped All Imm e lijn 112 kinderen (6-16 jr) met astma GINA criteria voor astma 8% goed 37% gedeeltelijk 55% onvoldoende controle

12 Hammer et al (2008) % Volledig Gedeeltelijk Onvoldoende GINA Patiënt Kinderarts

13 Astmacontrole in NL 14% SEH bezoek afgelopen jaar 43% niet gepland polibezoek 37% inspanningsbeperking 13% geen longfunctie afgelopen jaar

14 Monitoring van astmacontrole Het centraal stellen van astmacontrole in de monitoring van kinderen met astma verdient aanbeveling

15 Monitor instrumenten

16 Anamnese & LO

17 Symptomen en LO Wordt door iedereen toegepast Relevant voor de patiënt Makkelijk en goedkoop Subjectief, niet specifiek en niet gestandaardiseerd Onderschatting bij ouders en artsen Moment opname

18 ACQ en ACT

19 Vragenlijsten Wie heeft ervaring hiermee? Met welke vragenlijst? Op welke wijze gebruikt?

20 Vragenlijsten Asthma control test (ACT) - 5 vragen (> 12 jr)/ 7 vragen (< 12 jr) - afgelopen 4 weken - < 20 onvoldoende gecontroleerd Liu, J All Clin Imm 2007 Asthma control Questionnaire (ACQ) - 7 vragen, van 0 (goed) tot 6 (slecht) - < 0.75 controle; > 1.5 geen controle

21 Vragenlijst versus GINA criteria bij kinderen in NL Koolen, et al. Eur Respir J 2011;38: Nederlandse populatie (n=234) Vragenlijst ACT/c-ACT Ongecontroleerd astma Afkappunt vragenlijst(en) 19

22 Koolen, et al (2011) GINA 51 % onvoldoende controle Sensitiviteit voorspellen ongecontroleerd astma C- ACT (4-11 jr) 33 % (specificiteit 100 %) ACT (12-18 jr) 66 % (specificiteit 100 %) Afkappunt van 19 lijkt controlestatus te overschatten

23 QoL vragenlijst

24 Conclusie-vragenlijsten ACQ en ACT goede correlatie met GINA ACQ (vanaf 12 jr) en ACT (vanaf 4 jr) geschikte instrumenten om mate van astmacontrole vast te stellen Standaardisatie Correleert met symptomen en GINA control levels Op welke wijze deze optimaal ingezet kunnen worden verdient nader onderzoek

25 Longfunctie-onderzoek

26 Longfunctie Welk LF-onderzoek? Vanaf welke leeftijd? In welke frequentie? Waar?

27 Vroege longfunctiemetingen Vereiste: tijdens rustademhaling, geen actieve medewerking Bijvoorbeeld: Metingen van luchtwegweerstand (Rint)

28 Evidence uit literatuur FEV1 > 60%, 2 maal groter risico op aanval komend jaar tov FEV1 > 80% Ernst luchtwegobstructie kind sterk voorspellend prognose/persisteren astma volwassenen Thuis monitoring FEV1bij ernstig astma geeft geen afname exacerbaties Geen meerwaarde om therapie aan te passen obv BHR en symptomen of PEF en symptomen

29 Conclusie-longfunctie PEF heeft naast klachten geen aanvullende waarde bij monitoren Ernst obstructie voorspellend voor persisteren astma/obstructie volw. Geen voordeel om therapie aan te passen obv BHR en symptomen Ten minste 1 maal/jr reversibiliteitsmeting & geen routine BHR bij monitoring

30 Meten van luchtwegontsteking

31 Meten vluchtige stoffen in uitgeademde lucht Stikstof monoxide (NO)

32 Ontstekingsmarkers Inflammometrie My wife & mother-in-law W.E. Hill, 1915

33 FeNO Kharitonov,ea. Lancet 1994

34 FeNO Verhoogd bij allergisch astma Correleert met eosinofiele luchtwegontsteking Daalt onder invloed van corticosteroïden Toepassing?

35 Aanpassen therapie Pijnenburg Symp vs N=85, FeNO < BHR 2005 Symp+NO 6-16 jr Fritsch 2006 Szefler 2008 de Jongste 2009 Symp+FEV vs Symp+ FEV+NO Symp+FEV vs Symp+ FEV+NO Symp vs Symp+NO N=47 FeNO >MEF50%, =ICS/Contr N=546, FeNO > ICS jr bij zelfde contr N=151, Geen 6-8 jr verschil

36 Am J Respir Crit Car Med 2011 FeNO offers added advantage for patient care: 1. Detecting eosinophilic airway inflammation 2. Determining likelihood of steroid responsiveness 3. Monitoring airway inflammation (need for ICS) 4. Unmasking non-adherence

37 Conclusie-NO FeNO tot nu toe enige marker in uitademingslucht toepasbaar in praktijk Onduidelijkheid over waarde titreren ICS (fenotype afhankelijk?) voor betere controle Potentiële toepassingen bij monitoren: eosinofiele luchtweginflammatie Compliance ICS Regelmatig FeNO bij monitoren astma in algemene praktijk (nog) niet aanbevolen

38 Astma-verpleegkundige

39 Cochrane review 2013 Nurse versus physician-led care for the management of asthma (Review) Kuethe MC, Vaessen-Verberne AAPH, Elbers RG, Van Aalderen WMC

40 Future?

41 E-health

42 Minister Schippers (Volksgezondheid, Welzijn en Sport) wil vaart maken met e- health toepassingen die mensen meer zelfredzaam maken. Dit staat in de door haar gepresenteerde visie op zorg. E-health In de VWS-agenda Van systemen naar mensen schrijft Schippers dat ze de komende jaren ruim baan wil geven aan arbeids- en kostenbesparende technologieën als e-health. Op die manier kunnen we bij een toenemende vraag naar zorg verschraling voorkomen.

43

44 Rol voor social media?

45 Welke mogelijkheden hebben wij? Website met info betrouwbaar onbetrouwbaar Eigen Portaal Zelfmanagement Internet-poli Twitter-spreekuur De regels van Social media

46 Website met info

47 Website met info

48 Website met info

49 Keurmerk

50 Keurmerk

51 Keurmerk

52 Keurmerk

53 Eigen portaal

54 Eigen portaal

55 Zelfmanagement

56 Zelfmanagement

57 Zelfmanagement/Informatie

58 Internet-poli

59 Internet-poli

60 Internet versus usual care bij adolescenten met astma in NL Rikkers, et al. Eur Respir J 2012;47: Nederlandse populatie jaar(n=100) onvoldoende gecontroleerd astma IBSM: wekelijks ACQ en FEV1 + usual care Usual care volgens richtlijn Follow-up 1 jr PAQLQ en ACQ vragenlijst

61 Twitterspreekuur

62 Twitterspreekuur

63 Twitterspreekuur

64 Twitterspreekuur

65 Apps

66 Apps

67 De regels

68 De regels

69 Conclusie astma monitoring & E-health

70 Conclusies Mate van astmacontrole staat centraal Eén ideaal instrument voor monitoring bestaat nog niet Naast anamnese en LO kunnen vragenlijst(en), longfunctie en uitademingslucht analyse aanvullende instrumenten zijn bij monitoring van astma Jonge kinderen alleen (nog) op klachten monit. Rol van astmaverpleegkundige bij monitoring E-health:

71 E-health

72 E-health: take-home message