Ketenaanpak bij ziekteverzuim van leerplichtige kinderen

Transcriptie

1 Ketenaanpak bij ziekteverzuim van leerplichtige kinderen Versie 1.0 Datum: 12 januari 2016 Gewijzigd: Procescoördinator 1 : coördinator leerlingzaken Gemeente Nieuwegein 1 Rol procescoördinator: bij stagnatie in (het nakomen van) deze samenwerkingsafspraken wordt dit door ketenpartner(s) bij de procescoördinator gemeld. Deze spreekt hierop ketenpartijen op teamleidersniveau aan, om tot oplossing te komen. Ketenpartners melden signalen niet eerder bij de procescoördinator dan nadat stagnatie eerst onderling is besproken en dit niet tot oplossing heeft geleid.

2 Inleiding In Nieuwegein was de schoolgang onder kinderen met een Roma-achtergrond lange tijd dramatisch laag. Daarin is sinds 2009 een grote verbetering opgetreden: Deze verbetering in schoolgang is bewerkstelligd door een integrale aanpak gericht op preventie en handhaving, vooral door extra capaciteit bij leerlingzaken. De schoolgang op het primair onderwijs is nog steeds goed van leerlingen met een Romaachtergrond: er is weinig verzuim. Bij het voortgezet onderwijs daalt de schoolgang. Door het team leerlingzaken van Nieuwegein is de trend gesignaleerd dat met name meisjes in het voortgezet onderwijs zich vaak ziek melden. De schooluitval is daardoor groot. De meeste leerlingen met een Roma-achtergrond uit Nieuwegein gaan naar de Baanbreker, een school voor praktijkonderwijs in IJsselstein. In schooljaar zijn dat 15 leerlingen verdeeld over de diverse leerjaren, zijnde 8% van het totaal aantal leerlingen. Een enkeling gaat naar de overige VO-instellingen in Nieuwegein. In schooljaar is door de Baanbreker dat de (toen 10) Roma-leerlingen gezamenlijk ruim uur ziek waren. Het gevoel bestaat dat dit ziekteverzuim wordt ingegeven door onderliggende problematiek. Door een goede, strikte ketenaanpak is dit door ziekte ingegeven schoolverzuim naar onze mening terug te dringen. De bedreiging in de ontwikkeling van het kind kan daarmee worden aangepakt. Om deze reden hebben de betrokken ketenpartners een ketenaanpak geformuleerd. Deze aanpak is in een bijeenkomst op 12 januari 2016 door de ketenpartners onderschreven. De ketenaanpak wordt vanaf dat moment door de betrokken partijen gehanteerd in het geval van ziekteverzuim, ongeacht de culturele achtergrond van een leerling. De kern van de ketenaanpak (en daarmee anders dan bij gewoon ziekteverzuim ) is: Snelle opschaling in de keten. Zowel zorg- als handhavingsinstrumentarium inzetten. De route van handhaving (verbaliseren door leerplicht) is door het benutten van (hoger)beroepsmogelijkheden niet de enige weg. Het snel signaleren van mogelijke achterliggende problematiek bij ziekteverzuim van school naar de zorg en de snelle opvolging daarvan is van belang om achterliggende problematiek aan te pakken en/of te komen tot een goede schoolgang. De ketenaanpak stuurt hierop, met het idee dat dit kan leiden tot het doorbreken van de optie ziekteverzuim bij deze doelgroep. 2

3 Ketenaanpak bij ziekteverzuim van leerplichtige kinderen Wie Politie / Jongerenwerk School Politie en jongerenwerkers hebben een goed beeld wie wanneer op straat hangt. Vanuit die rol kunnen zij signalen van mogelijk schoolverzuim melden bij leerplicht. Melden bij leerplicht Melden bij leerplicht als een bepaalde jongere onder schooltijd elders dan op school wordt aangetroffen. Informeren jongere/ouders dat gemeld wordt bij leerplicht. Preventie Bij aanvang nieuw schooljaar voorlichting aan ouders over procedure bij schoolverzuim (melding bij schoolarts, bezoek aan schoolarts niet vrijblijvend, melding bij leerplicht, etc.). Denk eventueel aan presentatie door GGDrU, schoolmaatschappelijk werk/sociaal team en/of leerplicht bij ouderavond/in de klas. Contact met ouders/verzorgers Bij afwezigheid in les: binnen een uur telefonisch contact met ouders opnemen. In het gesprek niet sturend vragen, maar vraag of er wellicht onderweg naar school wat gebeurd kan zijn met het kind. Bij ongeoorloofd verzuim registreren en melden bij leerplicht (>16 uur verzuim, of indien in het schooljaar al 16 uur verzuim heeft plaatsgevonden direct melden). School meldt ouders bij 1 e ziekteverzuimperiode dat ze bij de 2 e ziekteverzuimperiode melding doet bij leerplicht. Op 2 e en volgende ziektedagen: mentor belt met ouders en vraagt hoe het gaat. Ouders moeten elke dag opnieuw bij school de ziektemelding doen. Bij 2 e ziekteverzuim(periode) (een ziekteperiode bestaat 5 losse ziektedagen in een maand óf uit 5 aaneengesloten ziektedagen) nodigt school per brief de ouders/verzorgers uit voor oudergesprek. In principe voert de mentor het gesprek, eventueel aangevuld met een collega (bv. schoolmaatschappelijk werker van de school zelf). In de uitnodigingsbrief worden eventuele vervolgstappen benoemd bij niet verschijnen op het oudergesprek (bv. dat men besproken wordt in een overleg met een medewerker van Geynwijs). Van belang is dat hierin open en transparant wordt gehandeld richting de ouders. Inzetten van de zorgroute Indien na het gesprek met de ouders blijkt dat men niet meewerkt aan de oplossing weegt de school met de Geynwijs-medewerker die verbonden is aan de school de vervolgstap af. Uitgangspunt: alleen als de bedreiging in de ontwikkeling niet enkel schoolgerelateerd is, neemt Geynwijs het contact met het gezin over van school en volgt Geynwijs haar reguliere proces. Dit zal per geval in overleg tussen school en Geynwijs moeten worden bepaald. Er wordt tijd en ruimte genomen om hierin te leren en te evalueren met elkaar. Melding bij schoolarts en leerplicht Bij 5 losse ziektedagen in een maand óf bij 5 aaneengesloten ziektedagen meldt de school dit bij de schoolarts. De school is alert op losse dagen / regelmatig verzuim / patroon. 3

4 Schoolarts (GGDrU) Bij 2 e ziekteverzuim(periode) in schooljaar wordt melding bij leerplicht gedaan en stemt acties af. 1x per week wordt overzicht van afwezigheid aan leerplicht gestuurd. Nazorg ziekteverzuim Betermelding door ouders met getekend briefje. Bij betermelding volgt gesprek van mentor met leerling om zorgsignalen op te kunnen pikken (belangstelling tonen). Gesprek met ouders wat zij kunnen doen om achterstand in te lopen. Oproep voor spreekuur Oproep ouders om met kind te komen op spreekuur. Spreekuur binnen 3 weken na melding school bij schoolarts. In de uitnodigingsbrief is de samenwerking met school en leerplicht benoemd. De schoolarts meldt niet verschijnen op spreekuur, met of zonder afmelding, dezelfde dag terug naar school. Er volgt geen 2 e oproep. School doet DUO-melding bij de leerplichtambtenaar. N.B. Ouders/leerling zijn niet verplicht te komen na een oproep van de schoolarts, maar aan niet verschijnen kan wel de consequentie hangen dat een melding bij leerplicht volgt. Indien ouders zich wel hebben afgemeld, volgt wel een 2e oproep. De schoolarts registreert eventuele zorgen (dat kan alleen als de arts de ouders/leerling gezien heeft, dus niet als men niet op het spreekuur verschijnt) in de VIR. Bij 2x verzetten (niet te verwarren met afmelden ) van de afspraak meldt de schoolarts dit terug naar school. School bepaalt in overleg met Geynwijs en leerplicht of dit leidt tot overdracht aan Geynwijs en/of een DUO-melding. Spreekuur Mogelijkheden schoolgang Kijkt met ouders/leerling naar mogelijkheden schoolgang, maakt opbouwprogramma en adviseert school hierin. Verwijst waar nodig naar medische of psychische hulpverlening. Medische onderbouwing ziekteverzuim Indien er nog geen hulpverlener is bezocht: verwijst naar passende hulp en monitort of ouders/leerling deze opvolgen. Zo niet, terugmelding daarvan naar school, na contact met school. School doet dan DUO-melding bij leerplicht. Indien er wel arts is bezocht: o Neemt contact op met medisch behandelaar over nadere diagnostiek (wel/niet nodig). N.B. Een behandelend arts mag met toestemming van ouders en kind wel feitelijk informatie geven over bv diagnose, behandeling en medicatie, maar daar geen waardeoordeel aan koppelen aangaande het wel of niet naar school kunnen. Interventie bij niet voldoen Indien ouders/leerling niet verschijnen op spreekuur dan wel geen arts bezoeken na doorverwijzing door schoolarts volgt gesprek van schoolleiding met ouders, leerling, schoolmaatschappelijk werk/sociaal team, schoolarts en leerplicht. School overlegt met Geynwijs en leerplicht hierover, waarna leerplicht de uitnodiging verstuurt voor een gesprek 4

5 binnen één week na terugmelding door schoolarts naar school. Leerplicht Preventie Neemt op verzoek van school deel aan groot overleg, houdt preventief spreekuur op school en/of verzorgt voorlichting in de lessen. Behandelen meldingen politie, jongerenwerk, school(arts) Neemt contact op met DUO-melder van school en stemt acties af met school. Indien school Geynwijs heeft betrokken worden ook acties met Geynwijs afgestemd. Gaat n.a.v. melding politie en jongerenwerk bij school na of jongere op school had moeten zitten. Indien jongere op school had moeten zitten volgt na afstemming met school handhaving. Gaat n.a.v. meldingen na of gezin bekend is bij CMPG, en zo ja, stemt acties af. Meldt de jongere in de Verwijsindex Risicojongeren (VIR), indien er sprake is van veel verzuim. Organiseert de interventie bij niet voldoen (zie onder schoolarts). Legt huisbezoek af bij ziekmelding rond vakantieperiode. Handhaven Ziet toe op afspraken schoolgang die door schoolarts aan de school zijn geadviseerd. Handhaaft zo nodig bij niet nakomen van deze afspraken. Van belang is dat school niet-nakoming afspraken meldt bij leerplicht. Stelt bij ongeoorloofd verzuim (er is ook sprake van ongeoorloofd verzuim als afspraken met school/schoolarts niet worden nagekomen) proces-verbaal op, voor verdere afhandeling door het Openbaar Ministerie. RMC/School werkt: begeleiding in geval van 16 jaar en ouder op MBO. N.B. Uitnodiging spreekuur volgt alleen op verzoek van de MBOinstelling. Niet aan elke MBO-locatie is schoolarts verbonden, mede doordat deze niet via de reguliere GGD-begroting worden gefinancierd. In de praktijk worden niet alle leerlingen met een hoog verzuim opgeroepen. Verder werkt de GGDrU schoolgebonden: een Nieuwegeinse leerling op een Utrechtse MBO wordt door die schoolarts uitgenodigd. Schoolmaatschappelijk Vanuit de Nieuwegeinse sociaal teams (Stichting Geynwijs) zijn werk (stichting Geynwijs) schoolmaatschappelijk werkers op de scholen voor minimaal 4 uur/week aanwezig. Algemeen Vraagt bij inkomende zorgvragen van ouders tevens naar de schoolgang van de kinderen en checkt dit (met toestemming van ouders) bij de school. Alleen indien onderbouwd de veiligheid in het geding is kan aan toestemmingsvereiste voorbij worden gegaan. Checkt bij inkomende zorgvragen of gezin bekend is bij Save, leerplicht en/of CMPG en stemt zo nodig acties af. Meld de jongere eventueel in de Verwijsindex Risicojongeren (VIR) en neemt bij een match zo nodig contact op met de andere in de VIR voorkomende hulpverlener(s) van de jongere. Checkt bij afsluiten van een zaak bij school of schoolgang inmiddels op orde is. Zo niet, stemt met school gewenste (zorg)acties af. Bij inzetten zorgroute door school Wanneer na weging met school Geynwijs de regie neemt voert de Geynwijs-medewerker (met medeweten van de ouders) gesprek 5

6 Save Midden-Nederland met het kind hierover om aldus (zorg)signalen op te pikken en op te pakken. Deze kunnen zijn gelegen op de diverse leefgebieden, zoals schoolboeken niet kunnen betalen. Maakt op basis van gesprekken met ouders / kind concrete afspraken, inclusief termijnen, over schoolgang en geeft de consequenties aan van niet nakomen van afspraken. Regelt op basis van gesprekken met ouders / kind de nodige jeugden/of opvoedhulp. Stemt dit af op lopende medische trajecten die door artsen in het kader van ziekte zijn ingezet (doorverwijzingen huisarts/schoolarts GGDrU). Monitort het nakomen van afspraken. Consulteert en schaalt zo nodig op / doet zorgmelding naar het lokale SAVE-team indien ouders afspraken niet nakomen. Geynwijs houdt de regie. Consulteert en schaalt zo nodig op naar CMPG, indien sprake is van vastlopende hulpverlening / zorgmijders. Mogelijk is Save om andere redenen reeds betrokken in de hulpverlening. In dat geval zijn er reeds verbindingen met ketenpartijen en is de VIR gecheckt. Advies/consultatie Ondersteunt Geynwijs of leerplicht (op hun verzoek) in een participerend consult en helpt voorwaarden te formuleren richting het gezin inzake schoolgang. Drang Indien door Geynwijs gewenst zet Save samen met Geynwijs begeleiden zonder maatregel (traject van 4 maanden, eenmalig met 3 maanden te verlengen om te werken aan voldoen voorwaarden; in dit geval voorwaarden rond schoolgang). Inzet is gericht op voorkomen raadsmelding. Doet raadsmelding, indien niet wordt voldaan aan de voorwaarden van begeleiden zonder maatregel. Voert op basis van een zorgmelding onderzoek uit (hiervoor staat 10 weken). Save onderzoekt de zorgmelding, ook als er tegelijk een handhavingstraject door leerplicht (pv) is ingezet. Toelichting Save onderzoekt n.a.v. de zorgmelding: wat er aan de hand is (verduidelijkingsvraag); in welke mate de veiligheid in het geding is; en adviseert vervolgens de melder (hoe verder / wat is er nodig). Mogelijke vervolgscenario s op het onderzoek: geen vervolg nodig. doorverwijzing naar Geynwijs met een advies voor verdere hulpverlening. er worden voorwaarden gesteld aan het gezin waarbij Save betrokken blijft middels een Begeleiding zonder Maatregel. Raad voor de Kinderbescherming Dwang Indien op basis van onderzoek/advies van de RvdK de kinderrechter een kinderbeschermings- of jeugdreclasseringsmaatregel oplegt ligt de regie bij Save Midden-Nederland. Save bepaalt dan ook de inzet van jeugdhulp. Verricht (straf)raadsonderzoek in geval leerplicht proces-verbaal heeft opgemaakt (onderdeel procedure behandeling pv door OM). Dit kan leiden tot advies richting OM voor strafrechtelijke maatregel (jeugdreclassering). Als het leidt tot advies voor JR, neemt RvdK in het advies op: werkstraf, leerstraf of geldboete. De Raad weegt tijdens het strafonderzoek naar aanleiding van het 6

7 Regieteam CMPG proces-verbaal schoolverzuim af of er noodzaak is om ambtshalve uit te breiden naar een civiel onderzoek waarbij onderzocht wordt of een kinderbeschermingsmaatregel (ots/gezinsvoogd) noodzakelijk is. RvdK weegt daarbij af of een deelonderzoek naar persoonlijkheid van leerling door forensische specialist (door NIFP of door RvdK zelf) wordt verricht, om oorzaken van ziektemeldingen te objectiveren en daarop passende maatregelen te adviseren aan kinderrechter / OM. Ketenpartijen kunnen families bij CMPG aanmelden indien sprake is van stagnerende hulpverlening of het mijden van zorg. CMPG checkt of familie bij andere ketenpartijen bekend is en verzamelt informatie bij partijen, organiseert zo nodig een multidisciplinair overleg waarin ketenpartijen acties en doelen formuleren en vastleggen in plan van aanpak. De casusregisseur voert procesregie over het plan van aanpak (monitoring voortgang acties en behalen doelen). Stemt met betrokken partijen af wie binnen het gezin de regisseur is. N.B. Halt is betrokken geweest als instantie bij deze ketenaanpak. Geconcludeerd is dat HALT geen rol heeft in deze aanpak. De scheidslijn voor een HALT-afdoening ligt bij het gegeven dat voor een HALTafdoening geen sprake moet zijn van onderliggende problematiek. In de context van onderliggende problematiek bij dergelijk ziekteverzuim ligt het niet in de verwachting dat een HALT-afdoening een effectieve interventie is, nog los van de vraag of ouders (voor kinderen onder 16) de voor een HALTafdoening vereiste toestemming geven. 7