Coördinator Wettelijke kaders

Transcriptie

1 BEVEILIGING Coördinator Wettelijke kaders

2 Mannelijk/vrouwelijk Er bestaat in Nederland een dilemma als het gaat over het gebruik van woorden die als mannelijk en vrouwelijk geïnterpreteerd kunnen worden. We zouden consequent kunnen werken met hij/zij en zijn/haar, maar dat geeft een gedwongenheid die wij stilistisch niet verantwoord vinden. Het werkt storend en afleidend op de leesbaarheid. Daarom is er voor de mannelijke variant gekozen. Copyright Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar worden gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm of op welke andere wijze dan ook zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. No parts of this book may be reproduced in any form by print, photo print, microfilm or any other means without written permission from the Publisher. Samenstellers en uitgever zijn zich volledig bewust van hun taak een zo betrouwbaar mogelijke uitgave te verzorgen. Niettemin kunnen zij geen aansprakelijkheid aanvaarden op onjuistheden die eventueel in deze uitgave voorkomen. De uitgever meent alle rechten van afbeeldingen te bezitten of daar afspraken over te hebben gemaakt. Indien rechthebbenden toch een opmerking hebben, kunnen zij zich tot de uitgever wenden. crebo Adresgegevens ex:plain Disketteweg 6 Postbus BE Amersfoort Juni 2017 ISBN

3 Coördinator Wettelijke kaders Beveiliging van gebouwen Veilig werken en dienstplanning Geschreven door: Dirk van den Heuvel, Rob van der Lans

4 Inhoudsopgave Inhoud 1. Wet- en regelgeving Inleiding 13 Ongeschreven recht 13 Geschreven recht 13 Privaatrecht 13 Publiekrecht 14 Organieke wetten (algemene wetten) 16 Bijzondere wetten 16 Formele wetten 16 Algemene Maatregelen van Bestuur (AMvB) 16 Verordeningen 16 Jurisprudentie 17 Rechterlijke macht 18 Rechtbanken 18 De politierechter 18 De kinderrechter 19 De economische (politie)rechter 19 De meervoudige kamer 19 Gerechtshof 19 De Hoge Raad der Nederlanden 20 Strafzaak 21 Het vonnis 21 Uitspraak 21 Veroordeling 21 Vrijspraak 22 Ontslag van rechtsvervolging 22 Minderjarigen Wetboek van Strafvordering Inleiding 25 Verdachte 26 1 e fase 27 Opsporingsonderzoek 27 Officier van justitie (OvJ) 28 Rechter-commissaris 29 2 e fase 30 Procedure ter terechtzitting 30 Bewijsmiddelen 31 3 e fase 33 Bevoegdheden ten aanzien van een verdachte in het voorbereidend onderzoek 34 Staande houden 34 Identiteitscontrole 34 Aanhouden 36 Heterdaad 36 Buiten heterdaad 38 Betreden van plaatsen ter aanhouding 41 Doorzoeken van plaatsen ter aanhouding 42 Onderzoek aan lichaam en kleding 43 Verschillende vormen van onderzoek aan lichaam/kleding en fouilleren 43 Identificatiefouillering 45 Controlefouillering 45 Preventieve fouillering 46 Veiligheidsfouillering 46 Insluitingsfouillering 46 4

5 Privaatrechtelijke fouillering 47 Controle personen en bagage 47 In beslag nemen 48 Plaatsen betreden ter inbeslagneming 49 Uitlevering bevelen ter inbeslagneming 50 Doorzoeken vervoermiddelen ter inbeslagneming 51 Bevoegdheid van de opsporingsambtenaar tot inbeslagname 51 Plaatsen doorzoeken ter inbeslagneming 52 Doorzoeken bijzondere plaatsen 52 Inbeslagneming brieven en andere geschriften 53 Uitlevering voorwerpen in een woning 53 Bijstand door raadsman 54 Uitlevering bevelen van poststukken 54 Bevoegdheid tot inbeslagname door de HOvJ 54 Bevoegdheid tot inbeslagname en doorzoeken door de OvJ 55 Opsporing en inbeslagneming door de rechter-commissaris 55 Uitlevering bevelen van voorwerpen 56 Doorzoeking ter inbeslagneming 56 Bevoegdheid tot inbeslagname van de RC 57 Bijstand aan opsporing door burgers 57 De burgerinformant 58 Burgerinfiltratie 59 De burgerinfiltrant 59 Burgerinfiltratie in geval van georganiseerde criminaliteit 60 Bijstand aan opsporing van terroristische misdrijven door burgers 60 Burgerpseudokoop bij aanwijzingen terroristisch misdrijf 60 Burgerinfiltratie bij aanwijzingen terroristisch misdrijf Wetboek van Strafrecht Inleiding 63 Algemene bepalingen 63 Schuld en opzet 64 Omvang werking strafrecht 66 Territorialiteitsbeginsel 66 Vlagbeginsel 66 Continentaal plat 67 Exterritorialiteitsbeginsel 67 Strafuitsluitingsgronden 68 Ontoerekeningsvatbaarheid 68 Overmacht 69 Noodweer/noodweerexces 69 Wettelijk voorschrift 70 Ambtelijk bevel 70 Poging 72 Voorbereiding 73 Deelneming aan strafbare feiten 74 Medeplichtigheid 77 Terrorisme 79 Type terroristen 80 Radicalisering 80 Verschillende niveaus van het dreigingsbeeld 82 Inklimming 83 Valse sleutel 83 Slotbepaling 83 Misdrijven 84 Huisvredebreuk 84 Lokaalvredebreuk 85 Verboden toegang (OVERTREDING) 86 5

6 Inhoudsopgave Computervredebreuk 87 Vernieling van computergegevens (opzettelijk) 88 Vernieling van computergegevens (door schuld) 88 Openlijke geweldpleging 89 Mishandeling 89 Zware mishandeling 90 Zwaar lichamelijk letsel door schuld 91 Vernieling 91 Straatschenderij (OVERTREDING) 92 Brandstichting 93 Brand door schuld 94 Veroorzaken brandgevaar (OVERTREDING) 95 Ambtelijke omkoping 96 Wederspannigheid 96 Belemmering 97 Deelneming aan samenscholing 98 Meineed 99 Valsheid in geschrifte 99 Schennis van de eerbaarheid 101 Verkrachting 101 Schending van geheim 103 Ambts- of beroepsgeheim 103 Bedrijfsgeheim 104 Wederrechtelijke vrijheidsberoving 105 Gijzeling 105 Bedreiging 106 Doodslag 107 Moord 107 Dood door schuld 108 Diefstal 109 Gekwalificeerde diefstal 110 Diefstal door middel van geweld 110 Verduistering 112 Verduistering in dienstbetrekking 112 Afpersing 114 Afdreiging 114 Oplichting 116 Heling 116 Witwassen 118 Overtredingen 119 Weigeren hulpbetoon 119 Nalaten hulp 119 Hinderlijk volgen Wet Particuliere Beveiligingsorganisatie en Recherchebureaus Inleiding 123 Doel van de wet 123 Begripsbepalingen WPBR 124 Definitiebepalingen RPBR 125 Vergunningplicht 127 Intrekken vergunning WPBR 128 Verbod nevenfuncties WPBR 129 Regels gesteld aan verleende vergunning WPBR 130 Goedkeuring van modellen van uniformen RPBR 131 Vaststellen modellen legitimatiebewijzen RPBR 132 Klachtenregeling RPBR 135 Optreden naar buiten RPBR 135 Vertrouwelijke gegevens RPBR 137 6

7 Toestemming voor werkzaamheden WPBR 138 Opleidingseisen WPBR 142 Algemene opleiding RPBR 143 Eisen aan personen van een beveiligingsorganisatie WPBR 146 Ongeüniformeerde werkzaamheden RPBR 147 Toezicht WPBR 148 Informatie WPBR 148 Geheimhouding WPBR Burgerlijk Wetboek Inleiding 151 Bezit/Houderschap 151 Eigendom 152 Retentierecht 153 Revindicatie 153 Gevonden voorwerpen 153 Verplichting gevonden voorwerpen 154 Vinder wordt eigenaar 155 Vindersloon 156 Overeenkomsten 157 Wanprestatie 157 Onrechtmatige daad 158 Aansprakelijkheid werkgever Wet op de Economische delicten Inleiding 161 Opsporingsambtenaren 161 Inbeslagneming 162 Inzage vorderen 163 Betreden plaatsen 163 Monsters nemen/verpakkingen openen 164 Voertuigen onderzoeken Wet Wapens en Munitie Doel van de Wet Wapens en Munitie 167 Categorie I 167 Categorie II 171 Explosieve stoffen 172 Fysische explosie 172 Chemische explosie 172 IED 173 Categorie III 174 Categorie IV 175 Vervoeren van wapens 176 Voorhanden hebben van wapens 176 Dragen van wapens 176 Vergunning verlener 177 Regels voor vuurwapens aan boord van schepen 177 Eisen aan verlof tot voorhanden hebben aan boord van een schip 178 Europese vuurwapenpas 179 Constateren van strafbare feiten van de Wet wapens en munitie 179 Bevoegdheden 179 7

8 Inhoudsopgave 8. Wet Vervoer Gevaarlijke Stoffen Inleiding 183 Doel van de WVGS 183 Regels voor vervoer 183 Uitzondering vervoer 183 Produceren en opslag van gevaarlijke stoffen 184 Gevarenklassen 185 Globale uitleg gevarenklassen 185 Transport 190 Identificatienummers 191 Gevaarsidentificatienummer (GEVI-nummer) 191 Stofidentificatienummer (UN-nummer) 191 Cijfer- en lettercombinaties 191 Vervoersdocument 193 Voorbeeld van een vervoersdocument 193 Schriftelijke instructies 194 Keuringsdocument 195 ADR-Certificaat 195 Routeontheffing 196 Vergunning of ontheffing 196 Toezicht en opsporing Arbeidsomstandighedenwet Inleiding 199 Toepassingsgebied van de Arbowet 199 Regels voorgeschreven in de Arbowet 200 Regels voor de werkgever 200 Regels voor de werknemer 200 Jeugdige werknemers 201 Inspectie Sociale Zaken en Werkgelegenheid 202 Bevoegdheden Inspectie SZW 202 Verplichtingen werknemer en werkgever t.a.v. de Inspectie SZW 202 Melding en registratie van ongevallen 202 Doel onderzoek 203 Ongevallen boeterapport of ongevalsrapport 203 Overige regels 203 Arbodienst 205 Preventiemedewerker 205 Risico-inventarisatie & -Evaluatie (RI&E) 206 Eisen aan RI&E 207 Toezicht in de onderneming 209 Toezicht door ambtenaren 209 Deskundige bijstand op het gebied van bedrijfshulpverlening 210 Informatierechten deskundige werknemers en personen, bedrijfshulpverleners en arbodiensten 211 Regelgeving omtrent PBM s 212 Definitie van een PBM 212 Bronaanpak 212 Voorbeelden van PBM s 212 Voorlichting en onderricht over het gebruik van PBM s 213 Dagelijks onderhoud 213 Keuringen en specifiek onderhoud 213 Personen die geen werk verrichten in de ruimten waarvoor PBM verplicht gesteld zijn 213 Toezicht op het dragen van PBM 213 Sanctie beleid 214 Taak van de beveiligingsdienst 214 8

9 10. Opiumwet Inleiding 217 Doel Opiumwet 217 Lijst I 217 Lijst II 217 Herkennen van drugsgebruik 217 Strafbaarheid 218 Gedoogbeleid 218 Coffeeshops 218 Soorten drugs 220 Heroïne (lijst I) 220 Cocaïne (lijst I) 220 XTC (lijst I) 221 LSD (lijst I) 221 GHB (lijst I) 221 Speed (lijst I) 222 Hasj (lijst II) 222 Wiet (lijst II) 223 Qat (lijst II) 223 Slaap- en kalmeringsmiddelen Wegenverkeerswet Inleiding 225 Verkeersregelingstaken van de beveiliger 226 Binnenkomend verkeer heeft voorrang op uitgaand verkeer 226 Vrije in- en uitgangen 226 Voorkomen opstoppingen 226 Verkeersregeling alleen op bedrijfsterrein 227 Controle op naleving 227 Kapstokartikel 228 Misdrijven 228 Dood of zwaar lichamelijk letsel door schuld 228 Doorrijden/verlaten plaats van het ongeval 229 Rijden onder invloed 230 Bemoeilijken identificatie motorrijtuig 232 Reglement Verkeersregels en Verkeerstekens (RVV) 232 Algemene bepalingen 233 Gebruik van de weg 233 Verkeerstekens en verkeerslichten 234 Aanwijzingen Wet Bescherming Persoonsgegevens Inleiding 243 Doel van de wet 243 Persoonsgegevens 244 Verwerking van persoonsgegevens 245 Bewaartermijn 247 Specifieke bewaartermijnen 247 Beveiligingsmaatregelen 248 De rechten van de betrokkene 250 Autoriteit Persoonsgegevens 250 Regelgeving rondom cameratoezicht 252 Is cameratoezicht zonder meer toegestaan? 252 Camera s in het publieke domein 253 Uitgangspunten voor inrichting en uitvoering 254 Rechten van betrokkenen, toezicht en evaluatie 254 Camera s op het private domein 254 9

10 Inhoudsopgave Verborgen camera s 255 Camera s op de werkplek 255 Camera s in een winkel 256 Camera s in en rond woningen 256 Cameratoezicht door beveiligingsorganisaties 257 Wet Politiegegevens 258 Bronvermelding

11 11

12

13 1 1. Wet- en regelgeving 1.1 Inleiding We hebben allemaal wel eens te maken met regels. Veel van deze regels zijn vastgelegd in wetten en andere geschreven regelgeving. In een ver verleden waren er veel minder geschreven regels. De toenmalige samenleving hanteerde binnen hun eigen gemeenschap hun normen en waarden. Ongeschreven recht Deze normen en waarden, ook wel leefregels genoemd, waren nog niet vastgelegd in wetten of regels en men noemt dit dan ook ongeschreven recht of gewoonterecht. Veel van deze ongeschreven regels waren gebaseerd op: 1. godsdienstige normen; 2. zedelijke normen; 3. fatsoensnormen; 4. rechtsnormen. Voorbeeld: Een minister, in wie het vertrouwen is opgezegd door het Parlement, biedt zijn ontslag aan, aan ons Staatshoofd. Hoewel dit ontslag nergens in wetten of regels is vastgelegd, gebeurt dit wel op deze manier. Geschreven recht De meeste leefregels worden vastgelegd in wettelijke, geschreven regels. Dit wordt dan ook geschreven recht genoemd. Een Nederlands rechtsgeleerde heeft een definitie gegeven van het woord recht: Het recht is een ordening van de samenleving, bestaande uit een geheel van dwingende leefregels ter beveiliging van de belangen van de mensen in die samenleving, waarbij de dwang van de overheid uitgaat. Geschreven recht kan op zijn beurt weer onderverdeeld worden in privaatrecht en publiekrecht. Privaatrecht Privaatrecht regelt de rechtsverhoudingen tussen burgers onderling. Privaatrecht omvat vele soorten recht, zoals familierecht, erfrecht, recht tussen werknemer en werkgever, recht tussen koper en verkoper en burenrecht. Privaatrecht wordt ook wel civiel- of burgerlijk recht genoemd. Privaatrecht wordt onderverdeeld in materieel privaatrecht en formeel privaatrecht. Materieel/formeel privaatrecht Het materieel privaatrecht geeft de rechten en plichten aan die er zijn tussen personen in bepaalde verhoudingen, zoals koper/verkoper, werkgever/werknemer, ouders/kinderen. Dit recht wordt beschreven in het Burgerlijk Wetboek (BW). Het formeel privaatrecht beschrijft hoe gehandeld dient te worden indien de regels uit het Burgerlijk Wetboek overtreden worden. Via het formele privaatrecht kan een partij de andere partij, door tussenkomst van de rechter, dwingen zijn verplichtingen na te komen. Dit recht wordt beschreven in het Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering. 13

14 Wet- en regelgeving 14 Voorbeeld: Wanneer twee burgers een geschil hebben over bijvoorbeeld de koop van een auto, dan dienen zij dit in eerste instantie zelf op te lossen. Publiekrecht Het publiekrecht regelt de rechtsverhoudingen tussen burgers en overheid en tussen de overheden onderling. Iedereen dient zich aan deze regels te houden. Onder publiekrecht vallen o.a.: 1. Staatsrecht Staatsrecht regelt de staatsvorm, de organisatie van de staat, zijn organen en bepaalt de taken en bevoegdheden van de staat. Deze taken en bevoegdheden vinden we o.a. in de Grondwet, de Provinciewet, de Gemeentewet en de Kieswet. Specifieke bronnen van het staatsrecht zijn: a. Het Statuut voor het Koninkrijk der Nederlanden van 1954 Het statuut regelt de verhoudingen tussen de landen binnen het Koninkrijk. Deze landen waren Nederland, Suriname en de Nederlandse Antillen. In 1975 werd Suriname onafhankelijk en werden Nederland en de Nederlandse Antillen afzonderlijke landen binnen het koninkrijk. In 1986 kreeg Aruba een status aparte en werd het een apart land binnen het Koninkrijk. Op 10 oktober 2010 zijn de Nederlandse Antillen staatsrechtelijk opgehouden te bestaan. Curaçao en Sint Maarten hebben sindsdien dezelfde status als Aruba. Zij werden dus meer zelfstandig. De eilanden Bonaire, Sint Eustatius en Saba zijn gemeenten van Nederland geworden. b. De Grondwet van het Koninkrijk der Nederlanden De Grondwet dateert van 1814 en bevat regels over onze staatsinrichting en de grondrechten van de burgers in Nederland. Voorbeelden van grondrechten zijn: - gelijkheidsbeginsel; - vrijheid van meningsuiting; - vrijheid van drukpers; - godsdienstvrijheid; - recht op onderwijs; - recht op huisvesting; - actief kiesrecht (recht om te kiezen) en passief kiesrecht (recht om gekozen te worden). Wanneer men daar niet in slaagt, kan men naar de civiele rechter om een uitspraak af te dwingen. 2. Bestuursrecht (administratief recht) Bestuursrecht regelt de manier waarop de staat en haar organen hun taken moeten uitvoeren en bevoegdheden moeten toepassen. De procedures worden veelal schriftelijk uitgevoerd, vandaar dat het bestuursrecht ook wel administratief recht wordt genoemd. Voorbeelden van zaken die in het bestuursrecht worden beschreven zijn o.a.: - het verlenen van milieuvergunningen; - de aanvraag van een vergunning voor uitbouw aan een woning; - de schriftelijke melding voor het plaatsen van een dakkapel. De belangrijkste wet op het terrein van het bestuursrecht is de Algemene Wet Bestuursrecht (AWB). De AWB stelt regels voor de uitoefening van de bestuurstaak van de overheid en beschrijft wat een burger kan doen als hij het niet eens is met een besluit van een overheidsorgaan. In de AWB wordt o.a. geregeld binnen welke termijn een overheidsorgaan moet reageren op een aanvraag van een burger. Tevens gelden er een aantal beginselen die ervoor moeten zorgen dat de overheid zorgvuldige en eerlijke besluiten neemt. 3. Strafrecht In het strafrecht zijn de regels vastgelegd waaraan burgers zich moeten houden. Houdt iemand zich niet aan deze regels, dan pleegt hij een strafbaar feit en moet hij, wanneer de officier van justitie dat wil, als verdachte voor de rechter verschijnen. Strafrecht is te verdelen in materieel strafrecht en formeel strafrecht. Het materieel strafrecht wordt o.a. behandeld in het Wetboek van Strafrecht (WvSr) en behandelt hoofdzakelijk de gedragingen die strafbaar zijn gesteld. Tevens vindt men in het Wetboek van Strafrecht wie strafbaar is en hoeveel straf men kan krijgen voor het plegen van een strafbare gedraging. Het formeel strafrecht wordt o.a. behandeld in het Wetboek van Strafvordering (WvSv) en behandelt hoofdzakelijk de procedures die men dient te volgen, nadat een strafbaar feit - dat o.a. beschreven staat in het Wetboek van

15 1 Strafrecht - is gepleegd. Men noemt dit ook wel het strafprocesrecht. 4. Volkenrecht Volkenrecht regelt de verhouding tussen verschillende staten. Deze verhoudingen worden beschreven in traktaten (een vorm van een verdrag), verdragen en gewoonten. Voorbeelden zijn o.a. echtscheidingen, koopovereenkomsten en verkeersongevallen waarbij mensen van verschillende nationaliteiten zijn betrokken. 5. Internationaal recht Internationaal recht regelt verhoudingen op internationaal niveau. Voorbeelden hiervan zijn: - internationale rechtshulpverzoeken; - uitleveringsrecht. Ter verduidelijking: zie het schema hieronder. Recht Privaatrecht Materieel privaatrecht (Burgerlijk Wetboek) Formeel privaatrecht (Wetboek van Burgerlijke rechtsvordering) Publiekrecht Staatsrecht Bestuursrecht Strafrecht Volkenrecht Materieelrecht (Wetboek van Strafrecht) Formeelrecht (Wetboek van Strafvordering) Internationaal recht P Samenvatting 1.1 Recht: - Ongeschreven recht (gebaseerd op normen en waarden) - Geschreven recht, onderverdeeld in: - Privaatrecht: regelt de verhouding tussen burgers onderling. - Materieel privaatrecht staat in het Burgerlijk Wetboek - Formeel privaatrecht staat in het Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering - Publiekrecht: regelt de verhouding tussen overheden onderling en de verhouding tussen overheid en burgers. Onderdelen van het publiekrecht zijn: - staatsrecht: regelt de staatsvorm, de organisatie van de staat, zijn organen en bepaalt de taken en bevoegdheden van de staat; - bestuursrecht (administratief recht): regelt hoe de staat en zijn organen hun taken moeten uitvoeren en hun bevoegdheden moeten toepassen; - strafrecht: stelt regels waaraan burgers zich moeten houden en waar procedures staan, wanneer de burger zich niet aan de regels houdt; - volkenrecht: regelt de verhouding tussen de verschillende staten; - internationaal recht: regelt verhoudingen op internationaal niveau. 15

16 Wet- en regelgeving De genoemde geschreven rechten zijn vastgelegd in wetten, verordeningen en algemene maatregelen van bestuur. Organieke wetten (algemene wetten) Dit zijn wetten die bindend worden voorgeschreven door de Grondwet. Voorbeelden van organieke wetten zijn: a. Provinciewet; Daarnaast wordt recht gesproken naar aanleiding van jurisprudentie. b. Gemeentewet; c. Kieswet; d. Wetboek van Strafrecht; e. Wetboek van Strafvordering. 1.2 Bijzondere wetten Bijzondere wetten, ook wel utiliteitswetten genoemd, worden ontworpen of verwijderd uit het systeem naar gelang de behoefte in de maatschappij. Voorbeelden van bijzondere wetten zijn de Wet op de Particuliere Beveiligingsorganisaties en Recherchebureaus, de Wegenverkeerswet en de Flora- en faunawet. Formele wetten Dit zijn wetten die worden gemaakt door de regering (= Koning + Ministers) + Staten Generaal. Algemene Maatregelen van Bestuur (AMvB) In Nederland zijn er veel wetten en regels. Niet alle regels worden in een wet vastgelegd. Een AMvB is een Koninklijk Besluit (KB) van de regering en wordt, anders dan een wet, in principe zonder medewerking van de Staten- Generaal vastgesteld. Na vaststelling vindt publicatie plaats in het Staatsblad. Dat een wet soms regels over uitvoering bevat via AMvB of ministeriële regeling is omdat het parlement zich niet met de technische uitvoering hoeft bezig te houden. Het parlement machtigt de regering om die uitvoering zelf te regelen op basis van de uitgangspunten die in de wet staan. De meeste AMvB's berusten op een formele wet. We spreken dan van gedelegeerde wetgeving. De wet bepaalt dat regels nader mogen worden uitgewerkt in een AMvB. Is dat niet het geval, dan spreekt men van een 'zelfstandige' AMvB. Verordeningen Algemene Plaatselijke Verordening of APV is in Nederland de gangbare term voor door de gemeente uitgevaardigde (lagere) wetgeving. De Gemeentewet geeft de gemeenteraad de bevoegdheid dit soort wetgeving uit te vaardigen. Ook in de provincie kan een verordening vastgesteld worden. Deze provinciale verordening wordt vastgesteld door de Provinciale Staten van een provincie. Deze bevoegdheid komt voort uit de Provinciewet. 16

17 1 Jurisprudentie Een belangrijke rechtsbron voor zowel publiek- als privaatrecht is de zogenoemde jurisprudentie. Jurisprudentie is een verzameling van vonnissen en arresten van rechtscolleges in Nederland. Wanneer een rechtscollege een uitspraak heeft gedaan in een bepaalde zaak, houdt dat in dat andere rechtscolleges in de toekomst bij hun uitspraak daarmee rekening dienen te houden. P Samenvatting 1.2 Organieke wetten: wetten die dwingend zijn voorgeschreven door de Grondwet. Bijzondere wetten (ook wel utiliteitswetten genoemd): deze worden naar behoefte ontworpen of verwijderd. Formele wetten: wetten die worden vastgesteld door regering en Staten-Generaal. AMvB: lagere regelgeving ontworpen door één minister. Verordening: door gemeente of provincie uitgevaardigde (lagere) wetgeving. Jurisprudentie: verzameling vonnissen en arresten van rechtscolleges in Nederland. 17