Natuurontwikkelingsgebied De Hilver, kansrijk weidevogelreservaat voor grutto s in Noord-Brabant? VWG Midden-Brabant Peer Busink & Wiel Poelmans

Transcriptie

1 Natuurontwikkelingsgebied De Hilver, kansrijk weidevogelreservaat voor grutto s in Noord-Brabant? VWG Midden-Brabant Peer Busink & Wiel Poelmans

2 Waar gaat het over? Korte terugblik Natuurontwikkeling Beheer Ontwikkelingen weidevogels

3 Ligging De Hilver Deelgebieden: Helsbroek Moergestelse Gement Het Broek Den Opslag Diessens Broek

4 Korte kenschets Met 800 ha nieuwe natuur het grootste natuurontwikkelingsgebied in Noord- Brabant Nauwelijks bestaand natuurgebied aanwezig Wel natuurwaarden in het landbouwgebied (grutto en watersnip)

5 Kaart 1897 Kaart uit nagenoeg zelfde beeld Volledig door mens gemaakt landschap Daarvoor broekbossen en zeggenmoerassen Meanderende Reusel Groot gemeenschappelijk gebruikt hooi/graasland

6 Jac P Thijsse "Uit het dennebosch leidde een weinig gebruikt pad zuidwaarts het Broek in. Soms ging het over een droog ruggetje, waar bruine hagedisjes lagen te stoven tusschen de bloeiende kruipwilgen, dan weer leidde het door kleine moerasjes, waar je van zeggepol naar zeggepol moest stappen, om niet door de knieën door t water te moeten. Op enkele plaatsen had buntgras de overhand, elders hadden zich echte rietbosschen gevormd. Ten slotte verliep dat pad in een groot Groenland dat zoo goed als helemaal onder water stond, maar waarvan honderden en honderden groeipieken van handekenskruid verkondigden, dat hier in Mei een buitengewoon prachtig orchideeënhooiland den wandelaar in verrukking kan brengen, hektaren en hektaren vol orchideeën". Uit: De Levende Natuur 1915 XIX

7 Pieter Gerbrand van Tienhoven De couranten hebben het bericht gebracht, dat de vergadering van eigenaren met groote meerderheid heeft besloten de ruilverkaveling van het Moergestelsche broek. Dat is een treur-mare voor de natuurvrienden en natuurbeschermers in ons land. Niet heel velen zullen dit direct beseft hebben want de schoonheden en kostbaarheden van het Moergestelsche broek zijn niet heel bekend. Maar de weinigen die het wel beseffen en dat zijn zeker allen, die er wel eens in zijn doorgedrongen tot in de ondoorgaanbare wildernis, zullen hopen, dat het misschien aan Natuurmonumenten moge gelukken een deel van het moeras uit de ontwatering en ontginning te houden. Het is denkelijk het eenige en laatste stuk moerasveen van dien aard in Noord Brabant en daarmee in het heele Zuiden van ons land Uit: De Levende Natuur 1931 XXXV

8 Grote ontwikkelingen vorige eeuw Aanleg Wilhelminakanaal Eesrte ruilverkaveling ca Aanleg A Rechttrekken Reusel 1968

9 Kaart 1983 Veel grasland Veel sloten Weinig natuurgebied Meetnetplot provincie: Jaarlijks : p grutto 5-10 p watersnip

10 Ontwikkelingen Landinrichtingsvoorstel aanvaard in 1980 Begrenzing 800 ha nieuwe natuur door rijk binnen LI De Hilver Aanvaarding van opdracht natuurontwikkeling (van 800 ha) door LI-commissie in 1989

11 Ontwikkelingen sinds 2000 In 2002 eerste natuurambitiekaart van provincie Voor de De Hilver: 300 ha vochtig schraalland 300 ha weidevogelgrasland 200 ha moeras Uitvoering landinrichting

12

13

14 Uitvoering landinrichting Fosfaatonderzoek potentie natte schraallanden Aanpassing doelen: 200 ha nat schraalland/vochtig hooiland 170 ha weidevogelgrasland 130 ha moeras 200 ha kruiden- en faunarijk grasland Uitvoering 12 km beekherstel hermeandering en herprofilering beek, stuwen verwijderd grondwaterstand omhoog, kwelherstel ca. 450 ha bouwvoor verwijderd ( m3)

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24 Huidige beheertypen na inrichting LI Ca. 700 ha EHS gerealiseerd door LI Weidevogelgrasland Kruiden- en faunarijk grasland Nat schraalland/vochtig hooiland Moeras

25

26 Beheer Beheer wordt gefinancierd door overheid Simpele beheertypen: nat schraalland: maaien en afvoeren met aangepaste apparatuur weidevogelreservaat: maaien ná broedseizoen, eventueel nabeweiden (kort de winter in) en driejaarlijks bemesten met stalmest kruiden- en faunarijk grasland: maaien/beweiden moeras: niets doen of indien gewenst, riet maaien, opslag verwijderen Staatsbosbeheer Greendeal afgesloten met negen boeren 2011

27 Brabants Dagblad 29 maart 2012

28 In 2011 bewerkt weidevogelreservaat Greendeal Staatsbosbeheer boeren In 2012 deel weidevogelkern omgeploegd, geëgaliseerd, gerold,bemest met kali en ingezaaid met gras/klavermengsel (uitmijnen) Gevolg: keiharde vlakke bodem met egale grasmat zonder kruiden en insecten

29

30

31

32

33

34 Brabants Dagblad 5 september 2012

35 Hoe gaat het met de weidevogels?

36 Veel telgegevens! Provinciale monitoring drie telronden strakke planning, geen flexibiliteit t.a.v. startdatum Monitoring vrijwilligers acht telronden, flexibel Monitoring SBB Subsidieregeling NenL in 2013 zesjaarlijks vijf telronden dubbele aantallen!

37 Verspreiding grutto p p

38 Verspreiding grutto p p

39 Ontwikkeling grutto Noord van A58 Gement/Het Broek Opslag Diessens Broek TOTAAL

40

41

42

43

44

45

46

47

48

49

50 Ontwikkeling weidevogels Soort Zomertaling Scholekster Kievit Watersnip >5 > Grutto Wulp Veldleeuwerik Tureluur

51 Voorstellen en aanbevelingen aan Staatsbosbeheer en Natuurmonumenten

52 Aanbevelingen op een rij Reservaat als reservaat beheren en niet als verpacht agrarisch gebied De regie daarbij bij de terreinbeheerder en niet bij boeren Hogere grondwaterstanden realiseren in Het Broek en delen Gement Leefgebied weidevogels verbeteren: plas-dras of greppelplas-dras creëren op 5-10% van de oppervlakte weidevogelgrasland Meer openheid realiseren en handhaven Geluidswal langs A58

53 Hogere grondwaterstand en plasdras

54 Zachte luchtige bodem

55 Corridor realiseren tussen Het Broek en Moergestelse Gement

56 Gruttoboerderij verhuren

57 Groepen bossages aanplanten in strook periferie van autosnelweg

58 Verbossing tegen gaan

59 Bij verbreden van de A58, geluidswallen aanleggen

60 Dank voor uw aandacht! Met dank aan: Gerard van Gool Martin van Mol Jan Wouters