Protocol ouderenmishandeling / Meldcode

Transcriptie

1 pag. 1 van 7 Protocol ouderenmishandeling / Meldcode Inhoud 1. Meldcode bij signalen van ouderenmishandeling Protocol ouderenmishandeling bij cliënten binnen Zorggroep Elde Stappenplan bij signalen van ouderenmishandeling Verdeling van verantwoordelijkheden voor het zetten van de stappen en het beslissen over het al dan niet doen van een melding Verantwoordelijkheden van Zorggroep Elde Protocol ouderenmishandeling door medewerkers/ vrijwilligers van Zorggroep Elde Meldcode bij signalen van ouderenmishandeling De raad van Bestuur van Zorggroep Elde Overwegende dat Zorggroep Elde verantwoordelijk is voor een goede kwaliteit van de dienstverlening aan zijn cliënten en dat deze verantwoordelijkheid zeker ook aan de orde is in geval van dienstverlening aan cliënten die (vermoedelijk) te maken hebben met ouderenmishandeling; dat van de medewerkers die werkzaam zijn bij Zorggroep Elde op basis van deze verantwoordelijkheid wordt verwacht dat zij in alle contacten met cliënten attent zijn op signalen die kunnen duiden op ouderenmishandeling en dat zij effectief reageren op deze signalen; dat Zorggroep Elde een meldcode wenst vast te stellen zodat de medewerkers die binnen Zorggroep Elde werkzaam zijn weten welke stappen van hen worden verwacht bij signalen van ouderenmishandeling; dat Zorggroep Elde in deze code ook vastlegt op welke wijze zij de medewerkers bij deze stappen ondersteunt; dat onder ouderenmishandeling wordt verstaan: lichamelijk, geestelijk of seksueel geweld, of bedreiging daarmee door iemand uit de huiselijke kring. Waarbij onder geweld wordt verstaan: de fysieke, seksuele, psychische of economische aantasting van de persoonlijke integriteit van het slachtoffer; daaronder worden ook begrepen ouderenmishandeling, geweld tegen ouders, vrouwelijke genitale verminking, huwelijksdwang en eer gerelateerd geweld. Tot de huiselijke kring van het slachtoffer behoren: familieleden, huisgenoten, de echtgenoot of voormalig echtgenoot, of (ex-) partner en mantelzorgers; dat onder medewerker in deze code wordt verstaan: de medewerker die voor Zorggroep Elde werkzaam is en die in dit verband aan cliënten van de organisatie zorg, begeleiding, onderwijs, of een andere wijze van ondersteuning biedt;

2 pag. 2 van 7 dat onder cliënt in deze code wordt verstaan: iedere persoon aan wie de medewerker zijn professionele diensten verleent. In aanmerking nemende de Wet bescherming persoonsgegevens, de Wet maatschappelijke ondersteuning (WMO) 2015, de Wet kwaliteit, klachten en geschillen zorg (Wkkgz) en het privacyreglement van Zorggroep Elde. Stelt de volgende Meldcode vast. 2. Protocol ouderenmishandeling bij cliënten binnen Zorggroep Elde Alle onderstaande stappen hebben betrekking op ouderenmishandeling bij een cliënt van Zorggroep Elde door anderen dan medewerkers of vrijwilligers Stappenplan bij signalen van ouderenmishandeling De vijf verplichte stappen van de meldcode: 1. In kaart brengen van signalen 2. Collegiale consultatie, eventueel raadplegen Veilig Thuis of deskundige 3. Gesprek met de cliënt (of mantelzorger/naasten/familie). Wegen van het geweld, bij twijfel Veilig Thuis raadplegen 5. Beslissen: hulp organiseren of melden Meldcode in relatie tot het beroepsgeheim en het meldrecht ouderenmishandeling Het wettelijk meldrecht voor ouderenmishandeling biedt alle medewerkers met een beroepsgeheim of een andere zwijgplicht, het recht om een vermoeden van ouderenmishandeling te melden, ook als zij daarvoor geen toestemming hebben van hun cliënt. Dit wettelijk meldrecht maakt een inbreuk mogelijk op het beroepsgeheim. Het omgaan met het beroepsgeheim vraagt om een vorm van evenwichtskunst: geheimhouding waar mogelijk, zorgvuldige doorbreking van de zwijgplicht waar nodig. De hoofdregel is dat de medewerker zich inspant om toestemming voor zijn melding te krijgen. Geeft de cliënt toestemming, dan kan een melding gedaan worden. Weigert de cliënt om toestemming te geven, ondanks de inspanning van de medewerker, dan houdt het niet op maar moet de medewerker een nieuwe afweging maken. De stappen van de meldcode beschrijven hoe een beroepskracht met een geheimhoudingsplicht op een zorgvuldige wijze omgaat met dit meldrecht. Stap 1: In kaart brengen van signalen Breng de signalen die een vermoeden van ouderenmishandeling bevestigen of ontkrachten in kaart en leg deze vast. Maak hierbij gebruik van het zorgleefplan. Leg ook de contacten over de signalen vast, evenals de stappen die worden gezet en de besluiten die worden genomen. Er zijn meerdere signalen die kunnen wijzen op ouderenmishandeling, maar één of enkele van die signalen hoeft zeker niet altijd op mishandeling te wijzen. Signalen bij ouderen zijn:

3 pag. 3 van 7 de oudere heeft zichtbaar letsel dat onverklaarbaar is; de oudere of verzorger geeft onsamenhangende en tegenstrijdige verklaringen voor lichamelijke verwondingen; de oudere maakt een depressieve, angstige indruk; de oudere geeft een schrikreactie en is angstig bij (onverwachte) aanraking; de oudere geeft aan dat er veel mis is, maar wil er niet over praten en weigert help; de oudere krijgt geen gelegenheid om te praten; de oudere ziet er onverzorgd uit en/of de huishouding is verwaarloosd; er verdwijnen spullen en geld van de oudere; de oudere heeft een onverklaarbaar geldtekort; de oudere krijgt geen gelegenheid om alleen met de hulpverlener te praten. Signalen bij de pleger zijn: onverschilligheid of juist een uiterst vriendelijke houding; de pleger lijkt overbelast, heeft onduidelijke (pijn)klachten en is vaak ziek; de pleger schreeuwt en scheld; de pleger schermt de oudere af voor (andere) hulpverleners; de pleger klaagt over de oudere. Beschrijf de signalen zo feitelijk mogelijk. Wanneer hypothesen en veronderstellingen worden vastgelegd, moet dit uitdrukkelijk vermeld worden. Maak een vervolgaantekening als een hypothese of veronderstelling later wordt bevestigd of ontkracht. Vermeld de bron als er informatie van derden wordt vastgelegd. Leg diagnoses alleen vast als ze zijn gesteld door een bevoegde deskundige. Signalen van geweld door een beroepskracht in een zorgrelatie Gaan de signalen over mogelijk geweld gepleegd door een medewerker ten opzichte van een cliënt, meldt de signalen dan bij de leidinggevende of de directie, conform de interne richtlijnen, zie stappen bij een cliënt van Zorggroep Elde door medewerkers/ vrijwilligers op pagina 8. Signalen van geweld tussen cliënten Als er sprake is van signalen over mogelijk geweld gepleegd tussen cliënten, zoals bijvoorbeeld geweld tussen bewoners van een locatie, meldt dit bij de direct leidinggevende of het zorgteam. De direct leidinggevende draagt zorg voor melding aan de. De directie draagt zorg voor melding aan de Inspectie of de andere toezichthouder. Op deze regel geldt één uitzondering: de signalen van mogelijk geweld vallen wel onder de meldcode als het geweld zich afspeelt tussen partners die beiden cliënt zijn van de instelling, bijvoorbeeld als zij als echtgenoten of partners samenwonen in een verpleeghuis, een gezinshuis of in een andere instelling. Stap 2: Collegiale consultatie en zo nodig raadplegen van Veilig Thuis of een deskundige op het gebied van letselduiding Bespreek de signalen met een deskundige collega, bijvoorbeeld de huisarts of specialist oudergeneeskundige. Vraag zo nodig ook advies aan Veilig Thuis ( of aan een deskundige op het gebied van letselduiding als er behoefte is aan meer duidelijkheid over (aard en oorzaak) van letsel.

4 pag. van 7 Met name in de medische sector kan het van belang zijn een deskundige in te schakelen op het gebied van letselduiding. Leg de uitkomsten van de collegiale consultatie en/of het gegeven advies vast in het zorgleefplan. Stap 3: Gesprek met de cliënt Bespreek de signalen met de cliënt. De EVV-er is verantwoordelijk voor het voeren van het gesprek, eventueel in samenspraak met de specialist ouderengeneeskunde of psycholoog of leidinggevende. Voor ondersteuning bij het voorbereiden of het voeren van het gesprek met de cliënt, raadpleeg bijvoorbeeld een deskundige of/en Veilig Thuis. Leg de cliënt het doel uit van het gesprek; Beschrijf de feiten die zijn vastgesteld en de waarnemingen gedaan zijn; Nodig de cliënt uit om een reactie hierop te geven; Kom pas na deze reactie zo nodig met een interpretatie van hetgeen u hebt gezien, gehoord en waargenomen. Het doen van een melding zonder dat de signalen zijn besproken met de cliënt, is alleen mogelijk als: Er concrete aanwijzingen zijn dat de veiligheid van de cliënt, die van u zelf, of die van een ander in het geding is, of zou kunnen zijn; Als u goede redenen hebt om te veronderstellen dat de cliënt door dit gesprek het contact met u zal verbreken en dat de cliënt daardoor niet voldoende meer kan worden beschermd tegen het mogelijk geweld. Stap : Weeg de aard en de ernst van de ouderenmishandeling en vraag in geval van twijfel altijd (opnieuw) advies aan Veilig Thuis. Weeg op basis van de signalen, van het ingewonnen advies en van het gesprek met de cliënt het risico op ouderenmishandeling. Weeg eveneens de aard en de ernst van de ouderenmishandeling. Raadpleeg in geval van twijfel altijd (opnieuw) Veilig Thuis en gebruik in overleg met hen bij het inschatten van het risico op ouderenmishandeling gebruik van hun risicotaxatieinstrument. De medewerkers van Veilig Thuis bieden ondersteuning bij het wegen van het geweld en van de risico s op schade en zij kunnen adviseren over vervolgstappen. Stap 5: Beslissen: zelf hulp organiseren of melden Hulp organiseren en effecten volgen Indien je als medewerker op basis van de afweging in stap vindt dat je de cliënt redelijkerwijs voldoende tegen het risico op ouderenmishandeling kunt beschermen: In overleg met de cliënt of diens vertegenwoordiger, specialist ouderengeneeskunde en/of huisarts wordt hulp geboden aan de cliënt. De gemaakte afspraken worden vastgelegd in het zorgleefplan zodat verzorgenden kunnen observeren of deze afspraken worden nageleefd en er verbetering optreedt in de situatie van de cliënt; Volg de effecten van deze hulp; Doe alsnog een melding als er signalen zijn dat het ouderenmishandeling niet stopt of opnieuw begint. Melden en bespreken met de cliënt

5 pag. 5 van 7 Kun je de cliënt niet voldoende tegen het risico op ouderenmishandeling beschermen of twijfel je eraan of je voldoende bescherming hiertegen kunt bieden: Meldt het vermoeden bij Veilig Thuis; Sluit bij de melding zoveel mogelijk aan bij feiten en gebeurtenissen en geef duidelijk aan indien de informatie die je meldt (ook) van anderen afkomstig is; Overleg bij de melding met Veilig Thuis wat er na de melding, binnen de grenzen van de gebruikelijke werkzaamheden, jijzelf nog kunt doen om de cliënt tegen het risico op ouderenmishandeling te beschermen. Zie kopje hulp organiseren en effecten volgen. Bespreek de melding vooraf met de cliënt. Leg uit waarom je van plan bent een melding te gaan doen en wat het doel daarvan is; Vraag de cliënt uitdrukkelijk om een reactie; In geval van bezwaren van de cliënt, overleg op welke wijze je tegemoet kunt komen aan deze bezwaren; Is dat niet mogelijk, weeg de bezwaren dan af tegen de noodzaak om de cliënt te beschermen tegen het geweld. Betrek in uw afweging de aard en de ernst van het geweld en de noodzaak om de cliënt door het doen van een melding daartegen te beschermen; Doe een melding indien naar oordeel de bescherming van de cliënt de doorslag moet geven. Van contacten met de cliënt over de melding kun je afzien: Als er concrete aanwijzingen zijn dat de veiligheid van de cliënt, die van jezelf, of die van een ander in het geding is, of zou kunnen zijn; Als er goede redenen zijn om te veronderstellen dat de cliënt daardoor het contact zal verbreken Verdeling van verantwoordelijkheden voor het zetten van de stappen en het beslissen over het al dan niet doen van een melding Het zetten van de stappen van de meldcode is een verantwoordelijkheid van: Medewerkers en vrijwilligers op alle niveaus binnen ZGE die ouderenmishandeling en/ of mishandeling signaleren zijn verantwoordelijk voor het zetten van stappen van de meldcode. Zij werken in samenwerking met hun leidinggevende en vragen eventueel advies aan Veilig Thuis. Verantwoordelijk voor het besluit in stap voor het al dan niet doen van een melding is: In samenwerking met de betrokken medewerker en direct leidinggevende wordt de ingeschakeld die beslist of het doen van een melding noodzakelijk is.

6 pag. 6 van Verantwoordelijkheden van Zorggroep Elde Gelet op de Wet verplichte meldcode draagt het bevoegd gezag van Zorggroep Elde zorg voor een beschikbare meldcode die voldoet aan de eisen van de wet; Er binnen de organisatie bekendheid wordt gegeven aan het doel en de inhoud van de meldcode; De meldcode wordt opgenomen in het inwerkprogramma van nieuwe medewerkers; Er voldoende deskundigen beschikbaar zijn die de beroepskrachten kunnen ondersteunen bij het signaleren en het zetten van de stappen van de code; De meldcode aansluit op de werkprocessen binnen de organisatie; De werking van de meldcode regelmatig wordt geëvalueerd en dat zo nodig acties in gang worden gezet om de kennis over en het gebruik van de meldcode te bevorderen.

7 pag. 7 van 7 3. Protocol ouderenmishandeling door medewerkers/ vrijwilligers van Zorggroep Elde Alle onderstaande stappen hebben betrekking op ouderenmishandeling bij een cliënt van Zorggroep Elde door medewerkers of vrijwilligers. Indien iemand vermoedt dat een cliënt wordt mishandeld door een medewerker of vrijwilliger brengt deze persoon alle signalen in kaart en noteert deze op feitelijke basis. De tweede stap is dat het vermoeden gemeld wordt aan de direct leidinggevende. Gedragssignalen van de verzorgende kunnen zijn: De betrokkenen proberen de hulpverlener buiten de deur te houden. De verzorger toont zich onverschillig voor het wel en wee van de oudere. De verzorger vertoont verschijnselen van overbelasting. Er wordt gescholden en geschreeuwd in aanwezigheid van arts of hulpverlener. De direct leidinggevende onderzoekt de vermoede mishandeling door na te gaan of dit vermoeden op feiten berust, onder andere door in gesprek te gaan met de cliënt of diens vertegenwoordiger. Wordt het vermoeden bevestigd, dan onderneemt de leidinggevende de volgende stappen: Stap 1) Het vermoeden van de mishandeling wordt gemeld bij de. Stap 2) De HR-adviseur en gaan in gesprek met de betreffende medewerker/ vrijwilliger en bespreken het vermoeden van de mishandeling dat bij de cliënt is geconstateerd. Indien na dit gesprek de conclusie getrokken wordt dat er sprake is van verwijtbare gedragingen, dan wordt dit in een schriftelijk verslag vastgelegd. Mishandeling door een medewerker wordt gezien als ernstig disfunctioneren. Stap 3) De uitkomst van de gesprekken met een medewerker worden aan de afdeling HR gerapporteerd. De rapportage wordt in het personeelsdossier bewaard. Stap ) De doet indien noodzakelijk een melding bij Veilig Thuis ( en bij IGZ over de mishandeling. Stap 5) De neemt passende maatregelen ten aanzien van de betreffende medewerker/ vrijwilliger. De informeert de Raad van Bestuur hierover. De afdeling HR houdt een lijst bij met meldingen die zijn gedaan bij het Landelijk Meldpunt en geeft dit jaarlijks door aan de centrale commissie kwaliteit en aan de Raad van Bestuur.