Actualisatie, in opdracht van de Katholieke Universiteit Nijmegen & UMC St. Radboud. Bureau voor Ruimtelijke Ordening en Architectuur BV

Transcriptie

1 Actualisatie, in opdracht van de Katholieke Universiteit Nijmegen & UMC St. Radboud. H e y e n d a a l i n l a n d s c h a p K u i p e r C o m p a g n o n s Bureau voor Ruimtelijke Ordening en Architectuur BV Maart 2003

2 K u i p e r C o m p a g n o n s

3 H e y e n d a a l Samenspel in landschap Actualisatie, in opdracht van de Katholieke Universiteit Nijmegen & UMC St. Radboud. Maart 2003 In opdracht van: Rotterdam / Arnhem Postbus GB Rotterdam telefoon (010) telefax (010)

4

5 Inhoud 1. De opgave 1.1. Inleiding 1.2. Vraagstelling en ambities 1.3. Aanpak 2. Uitgangssituatie 2.1. Ruimtelijke context 2.2. Historische context 2.3. Huidige structuur en geplande ontwikkelingen 3. Ruimtelijke kwaliteit en ontwikkelingsmogelijkheden 3.1. Hoofdopzet 3.2. Ontsluitingsstructuur 3.3. Groengebieden 3.4. Bebouwingsclusters 4. Het concept 4.1. Planfilosofie 4.2. Ontwikkeling van het concept 5. Uitwerking deelgebieden 5.1. Heyendaalseweg, gemeenschappelijke erf 5.2. Centraal park 5.3. Toernooiveld, B-faculteiten 5.4. Erasmusplein, Thomas van Aquinostraat, A-faculteiten 5.5. Medische cluster 5.6. Kapittelweg, Hogeschool van Arnhem en Nijmegen 5.7. Comeniuslaan, Montessorilaan 5.8. Sportcomplex c.a Driehuizerweg, Mercator 6. Deelaspecten 6.1. Auto-ontsluiting 6.2. Parkeren 6.3. Fietsontsluiting 6.4. Openbaar vervoer 6.5. Groenontwikkeling 7. Hoe verder Colofon

6

7 1.De Opgave 1.1. Inleiding Heyendaal, de campus van de Katholieke Universiteit Nijmegen en het UMC St Radboud, wordt gekenmerkt door een grote ruimtelijke dynamiek. Belangrijke ontwikkelingen zijn gaande zoals de herstructurering van het UMC St Radboud, de concentratie van de Nijmeegse opleidingen van de Hogeschool Arnhem en Nijmegen op de campus, vervangende nieuwbouw voor de Faculteit Natuurwetenschappen en de aantrekking van bedrijven in het Mercator Technology & Science Park, naast andere nieuwbouwinitiatieven als het Academisch Centrum voor Kinder en Jeugdpsychiatrie Oost Nederland, Bloedbank en uitbreiding van studentenhuisvesting. In totaal zullen de investeringen in Heyendaal het komende decennium een kleine miljard euro belopen. Een markant gegeven daarbij is dat per saldo het totale bouwvolume eerder zal afnemen dan toenemen. De herstructurering van het UMC St Radboud bijvoorbeeld resulteert in een compacter geheel. Ook de planontwikkeling van de Faculteit Natuurwetenschappen leidt tot afstoten van bouwvolume en grotere compactheid. Daartegenover staat enige toename van het bouwvolume als gevolg van de komst van HBO-instellingen en bedrijven. Algemeen wordt de groene kwaliteit van Heyendaal gewaardeerd. De ruimtelijke structuur van Heyendaal wordt daarentegen nog steeds als fragmentarisch en onsamenhangend ervaren. Dit is ondermeer het gevolg van een historie van min of meer gescheiden opererende instellingen met elk hun eigen ontwikkelingen en visies. Het ruimtelijk beeld weerspiegelt de verschillende 'domeinen' op de campus. Gaandeweg is de overtuiging gegroeid dat voor het toekomstperspectief van de KUN en het UMC ruimtelijke kwaliteit en samenhang belangrijke waarden zijn. Enkele overwegingen: Voor de universiteit zijn samenwerkingsverbanden extra van belang. Goede ruimtelijke relaties kunnen het ontstaan van symbiotische relaties bevorderen. Het gaat daarbij niet alleen om onderlinge nabijheid en om verbindingen tussen functies maar ook om de kwaliteit van de omgeving als katalysator voor ontmoetingen en uitwisseling van ideeën. Ook voor het UMC zijn die samenwerkingsverbanden in toenemende mate van belang. De ruimtelijke structuur dient erop gericht te zijn door concentratie ruimte vrij te maken voor toekomstige flexibiliteit. Ruimtelijke condities zijn voorwaardenscheppend voor het aantrekken van kennisintensieve bedrijven en voor succesvolle samenwerking op het gebied van onderzoek en ontwikkeling. Bij de keuze om in Nijmegen te gaan studeren speelt een aantrekkelijke omgeving mede een rol. De campus heeft een belangrijke functie als ontmoetingsplek. Integratie binnen de stad, een aantrekkelijke omgeving, goede voorzieningen voor huisvesting van studenten en gasten, alsmede voorzieningen op het gebied van horeca, sport en cultuur kunnen hiertoe bijdragen. Er is een toename van activiteiten in het kader van de 'education permanente'. Congres- en hotelfaciliteiten kunnen hier op inspelen Vanuit de ambitie niet alleen te participeren in onderzoek elders maar ook op de campus internationaal toonaangevende onderzoekscentra te behouden en verder te ontwikkelen, zijn ruimtelijke kwaliteit en identiteit van belang. In 1997 werd door Kuiper Compagnons een structuurvisie voor het plangebied opgesteld, bedoeld als een referentiekader om verdere divergentie en versnippering bij realisatie van deelplannen in het plangebied te voorkomen. De uitdaging is om de afzonderlijke ontwikkelingen zo te sturen dat zij bijdragen aan de kwaliteit van het totaal. In opdracht van de KU Nijmegen en het UMC St Radboud is deze structuurvisie in 2002 geactualiseerd Vraagstelling en ambitie De centrale vraag is hoe aan de voortdurende dynamiek van sloop, renovatie, nieuwbouw, herinrichting en herstructurering zodanig richting te geven dat de vele afzonderlijke initiatieven bijdragen aan de ruimtelijke kwaliteit van de campus als geheel. Daartoe worden in deze visie ontwikkelingslijnen uitgezet, die gericht zijn op de totstandkoming van een dragende en samenbindende structuur waarbinnen de verschillende functies zich flexibel kunnen ontwikkelen. De structuurvisie is nadrukkelijk niet bedoeld als 'eindbeeld' maar als ontwikkelingsrichting; als sturingsinstrument voor een geleidelijke transformatie van Heyendaal. De structuurvisie zal een antwoord moeten geven op de actuele ruimtevragen zonder daarbij toekomstige ontwikkelingen te belemmeren. Het versterken van het groene imago door het benutten en uitbouwen van de landschappelijke kwaliteiten is een belangrijke ambitie. Groene kwaliteit is gekozen als speerpunt. Niet alleen door te koesteren wat er is maar door een visie te ontwikkelen hoe bestaande fragmenten uit te bouwen tot een nieuw geheel. Daarnaast wordt beoogd een hoogwaardige uitstraling, herkenbaarheid en identiteit te bevorderen en de integratie binnen de stad te intensiveren Aanpak Door het College van Bestuur van de KUN en de Raad van Bestuur van het UMC St Ra dboud is in 2001 de Architectuurcommissie Campus Heyendaal ingesteld, bestaande uit vertegenwoordigers van het Universitair Facilitair Bedrijf van de KU Nijmegen en het Bedrijf Huisvesting van het UMC St Radboud en de coördinerend architecten van beide instellingen. In overleg met de architectuurcommissie is de in 1997 gepresenteerde structuurvisie geactualiseerd. Daarbij zijn de sinds 1997 gerealiseerde projecten, de goedgekeurde nieuwe bouwinitiatieven, de strategische huisvestingsplannen van de instellingen, een tussentijds beschikbaar gekomen bereikbaarheidsvisie voor het gebied en de visie op parkeren verwerkt in het ruimtelijke concept. In de ontwerpaanpak staat een integrale werkwijze voorop. In de samenstelling van het ontwerpteam vormt naast stedenbouw en architectuur de landschapsdiscipline een belangrijke invalshoek. 1

8 2 Heyendaal Topografische kaart Nijmegen en omgeving

9 2.Uitgangssituatie 2.1. Ruimtelijke context 2.2. Historische context Heyendaal ligt aan de zuidoostzijde van Nijmegen, geflankeerd door de St. Annastraat en doorsneden door de Heyendaalseweg. De universiteit en het academisch ziekenhuis zijn vrijwel geheel geconcentreerd op het voormalige landgoed Heyendaal waarvan nog fragmenten aanwezig zijn. De Campus maakt deel uit van de grote en aaneengesloten groene lob Heyendaal, Park Brakkenstein, Driehuizen, Nijmeegse Baan. Het Heyendaal-groen is van wezenlijke betekenis voor de structuur van Nijmegen waarbij groene lobben diep in het stedelijk gebied doordringen. In de stedelijk structuur vormt Heyendaal ook anderszins een belangrijk element. Het is de grootste werkgelegenheidsconcentratie en heeft aan aanzienlijke verkeersaantrekkende werking. Vooral het UMC St Radboud is een brandpunt van activiteiten. De stedelijke hoofdwegen St. Annastraat (primaire hoofdweg) en Heyendaalseweg (secundaire hoofdweg) vormen een rechtstreekse verbinding met het stedelijk centrum dat op circa 3 km afstand ligt. De belangrijkste externe auto-ontsluitingen lopen via Ligging in de verkeerstructuur de St. Annastraat en de zuidwestzijde van Nijmegen naar 's-hertogenbosch en Rotterdam en via het Keizer Karelplein en de Waalbrug naar Arnhem. Aan de noordoostzijde grenst het plangebied aan de verdiept gelegen spoorlijn naar Venlo met station Heyendaal als halteplaats. De Nijmeegse universiteit, de eerste rooms-katholieke universiteit van Nederland, werd in 1923 gesticht. Aanvankelijk ontwikkelde de universiteit zich in stadspanden in het centrum. Bij het bombardement van Nijmegen in 1944 werden veel universiteitspanden verwoest. Daarnaast was door de groei van het aantal studenten inmiddels duidelijk geworden dat het nog beschikbare terrein binnen de bestaande stad te klein zou zijn. Bij de plannen van de wederopbouw na de oorlog werd daarom uitgegaan van een volledig nieuw stedenbouwkundig ontwerp voor de universiteit naar ontwerp van de (katholieke) stedenbouwers Granpré Molière, van der Laan en anderen, gedeeltelijk op het grondgebied van het toenmalige landgoed Heyendaal. De nieuwe universiteitswijk zou weliswaar een duidelijke zelfstandigheid kennen, maar tegelijk 'nauw en organisatorisch met de stad verbonden' blijven. Daarom werd behalve het landgoed Heyendaal aanvankelijk ook Galgeveld als universiteitsterrein in de plannen opgenomen. 3 Situatie ca Situatie ca. 1910

10 4 Op Galgeveld zou aan een monumentaal plein het representatieve gedeelte van de universiteit haar plaats krijgen: hoofdgebouw, bibliotheek en kapel. Ten zuiden van de spoorlijn Nijmegen-Venlo, waar een deel van het landgoed Heyendaal was aangekocht, zouden de medische faculteit de wis- en natuurkundefaculteit en een groot sportcomplex gebouwd worden. Het plan werd met de nodige katholieke symboliek gepresenteerd als 'Het Kelkplan': het terrein op Heyendaal vormde de voet van deze kelk, de brug over het spoor de smalle overgang en het Galgenveld de beker. Rond 1960 krijgt de universiteit de beschikking over het gehele landgoed Heyendaal, totaal zo'n 90 hectare. Er werd definitief afgezien van het concept om het representatieve gedeelte van de universiteit op Galgeveld te situeren. In een studieplan worden alle faculteiten en gebouwen op Heyendaal geprojecteerd, met de Driehuizerweg als oostgrens en verbindingsroute naar de stad. De Heyendaalseweg is slechts een interne laan. Bepalend voor de huidige vorm van de campus is het structuurplan van 1963 waarbij meer ruimte en flexibiliteit voor de ontwikkeling van het medisch complex en de B-faculteiten werd ingebouwd. Besloten wordt om de Driehuizerweg af te sluiten en van de Heyendaalseweg een belangrijke stedelijke weg te maken. Plannen in de jaren 70 gaan uit van verdere groeiverwachtingen ( studenten in 1990) en verdere uitbreiding van deelcomplexen. Dalende studentenaantallen, dalende ruimtebehoefte en financiële redenen waren evenwel oorzaak van Kelkplan ca stagnatie in uitbreidingsplannen. Een beoogde samenhang in de bebouwingsstructuur werd niet gerealiseerd, waardoor solitaire complexen met ongedefinieerde gebieden daartussen zijn ontstaan. Achteraf bezien zijn de plannen van na 1960 overgedimensioneerd. Heyendaal kent een grote diversiteit in bouwstijlen en bouwvormen. De medische faculteit en het academisch ziekenhuis zijn fraaie voorbeelden van Bossche Schoolarchitectuur uit de jaren 50. De B-faculteit uit de jaren 60 met dominante bouwvolumes en sobere architectuur zijn ontworpen door Peutz. De grootschalige Erasmus hoogbouw en het Spinoza gebouw dateren van begin jaren 70, gevolgd door de kleinschalige laagbouw van de Thomas van Aquinostraat, die als directe tegenreactie is te zien. Heyendaal biedt aldus een staalkaart van architectuur- en stedenbouwopvattingen uit alle naoorlogse perioden in de setting van een parkachtige omgeving. Want ook waardevolle fragmenten van het landgoed zijn nog steeds aanwezig. De huidige ontwikkelingen worden gekenmerkt door het ontstaan van een grotere functionele verscheidenheid (bedrijven, HBO) en door herstructurering gericht op grotere compactheid. In 1994 is een structuurvisie van de gemeente opgesteld als Structuurplan K.U.N. 1963

11 voorbereiding voor bestemmingsplannen. Daarin is waar mogelijk flexibiliteit voor ontwikkelingen gegeven en anderzijds bescherming van landschapswaarden gewaarborgd. In 1997 werd voor de campus zelf een nieuwe structuurvisie opgesteld Huidige structuur en geplande ontwikkelingen Op bijgaande kaarten zijn de bebouwingsstructuur en de functionele opbouw van Heyendaal aangegeven alsmede een aantal geplande ontwikkelingen. Naast min of meer vaststaande beleidskeuzes zijn er plannen waaromtrent definitieve besluitvorming nog moet plaatsvinden. Hieronder een kort overzicht van de stedenbouwkundig meest relevante plannen. Een nadere bespreking van de kwaliteiten en zwaktes van de ruimtelijk structuur volgt in hoofdstuk 3. 5 Structuurplan UMC St Radboud In uitvoering is het structuurplan van het UMC St Radboud. Het gaat om een omvangrijke reconstructie met zowel nieuwbouw als renovatie. De symbiose tussen patiëntenzorg, onderwijs en onderzoek wordt vormgegeven door onderlinge koppeling via een onderwijsgebouw en een researchtoren, welke zijn gesitueerd op het Geert Grooteplein. Er is een 'carré' opzet langs vier assen ontstaan. Het eerste deel, bestaande uit een onderwijsgebouw, een researchtoren en een ingrondse parkeergarage is voltooid. Het tweede deel, twee ziekenhuisgebouwen en een deel van de nieuwe centrale ziekenhuisas is in uitvoering.het project moet resulteren in een doelmatiger en meer compact geheel. In latere fasen komen aan de oostflank, aan de westflank en langs de Kapittelweg talrijke randgebouwen vrij. Dit heeft belangrijke implicaties voor de stedenbouwkundige ontwikkelingsmogelijkheden. Het nieuwe huisvestingsplan voor het UMC St Radboud kiest voor een verdere concentratie van de bebouwing aan het inmiddels vormgegeven carré. De ontwikkelingszones bieden mogelijkheden voor herhuisvesting van een aantal functies, zoals Tandheelkunde, en biedt tevens ruimte voor toekomstige groei Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Op het driehoekige gebied, ingesloten door de Huidige bebouwingsstructuur

12 6 Kapittelweg, de Laan van Scheut en de Verlengde Groene Straat is momenteel de eerste fase van de nieuwbouw voor de Nijmeegse opleidingen van de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen in uitvoering. Met de uitvoering van de eerste fase is begonnen. Het stedenbouwkundig concept ligt globaal vast; de nadere uitwerking zal fasegewijs plaatsvinden. In de tekeningen is het HAN concept als uitgangspunt genomen. De in aanbouw zijnde HANcampus vraagt om een evenwichtige invulling van de ontwikkelingszone van het UMC St Radboud aan de zuidzijde van de Kapittelweg, teneinde de gewenste ruimtelijke relaties en samenhang te bewerkstelligen. Mercator Aan de oostzijde van de Heyendaalseweg, tegenover de Kapittelweg en naast de B-faculteiten is het eerste gebouw van het Mercator Technology & Science Park gebouwd. Iets meer naar het oosten is inmiddels ook een tweede gebouw gerealiseerd op het snijpunt van de zichtassen van Kapittelweg en Driehuizerweg. In de toekomst wordt een verdere uitbreiding beoogd met kennisintensieve bedrijven die een onderzoeksrelatie met de universiteit hebben. De opzet van dit bedrijvenpark is nog open en de verdere ontwikkeling afhankelijk van economische factoren en de gefaseerde sloop en nieuwbouw in dit deel van het plangebied. Centrumvorming Erasmusplein Rond het Erasmusplein heeft een intensivering plaatsgevonden met functies zoals een restaurant, een café, vestiging van een nieuwe Humaniorabibliotheek in de te renoveren Universiteitsbibliotheek. Een deel van de lerarenopleiding is gehuisvest in het te renoveren Erasmusgebouw. Bij de renovatie van dit gebouw zal op de begane grond een campusshop en andere voorzieningen worden samengebracht ter versterking van decentrumfunctie van het plein Herstructurering B-faculteiten De vervangende nieuwbouw voor de faculteit Natuurwetenschappen is in uitvoering genomen. Het nieuwe Magnetenlaboratorium, aan de oostzijde van de Driehuizerweg is opgeleverd, het nieuwe Logistiek Centrum en een NMR-gebouw zijn in aanbouw. Behalve omwille van functionele samenhang is herstructurering noodzakelijk uit oogpunt van compactheid.

13 Er bestaat momenteel een overmaat. Langs de Heyendaalseweg wordt naar ontwerp van AGS een compacte kamstructuur gerealiseerd, op de Heyendaelseweg georiënteerd, met binnenhoven en een grote mate van transparantie. Deze compacte vorm maakt het mogelijk door sloop van de bestaande gebouwen per 2007 strategische bouwlokaties vrij te maken. Sportcentrum-Gymnasion. Even zuidelijker langs de Heyendaalseweg is tegenover het Erasmusgebouw thans de nieuwbouw van het Gymnasion nagenoeg gereed. Het gebouw combineert een nieuw sportcentrum, waaronder een parkeergarage, met onderwijs- en kantoorhuisvesting voor de KU Nijmegen en de HAN. Studentenhuisvesting Na een noodzakelijke aanpassing van het bestemmingsplan zal per 2003 aan de zuidkant van het Toernooiveld een grootschalig nieuwbouwplan worden gerealiseerd voor huisvesting van studenten en gasten. Voorzien is een volume met ca. 450 wooneenheden. Parkeervoorzieningen De huidige parkeervoorzieningen zijn ontoereikend om de druk op de campus te kunnen opvangen. Dit vraagt om een aanzienlijke uitbreiding van het aantal parkeerplaatsen. Uitbreiding dient plaats te vinden zonder aantasting van de groenstructuur van de campus. Van wezenlijke betekenis is dan ook dat in directe samenhang met de recente nieuwbouwplannen (UMC St Radboud,FNWI, Gymnasion, Studentenhuisvesting) parkeervoorzieningen voorzover mogelijk onderdeel uitmaken van de bebouwing. Hantering van dit principe draagt ertoe bij dat de parkeerdruk op de openbare ruimte afneemt. Met het voortschrijden van de nieuwbouw zullen in de loop der jaren de huidige tijdelijke parkeervoorzieningen worden opgeheven. Hiervoor in de plaats zullen op enkele locaties grotere parkeerconcentraties worden gerealiseerd, die qua vormgeving zo veel mogelijk in de omgeving worden opgenomen. Als mogelijke locaties wordt gedacht aan de hoek van de Kapittelweg en de Heyendaalseweg en de op termijn vrijkomende zone aan de Philips van Leydenlaan. 7 Parkeervoorzieningen De huidige parkeervoorzieningen zijn ontoereikend om de druk op de campus te kunnen opvangen. Dit vraagt om een aanzienlijke uitbreiding van het aantal parkeerplaatsen. Uitbreiding dient plaats te vinden zonder aantasting van de groenstructuur van de campus. Van wezenlijke betekenis is dan ook dat in directe samenhang met de recente nieuwbouwplannen (UMC St Radboud,FNWI, Gymnasion, Studentenhuisvesting) parkeervoorzieningen voorzover mogelijk onderdeel uitmaken van de bebouwing. Hantering van dit principe draagt ertoe bij dat de parkeerdruk op de openbare ruimte afneemt. Met het voortschrijden van de nieuwbouw zullen in de loop der jaren de huidige tijdelijke parkeervoorzieningen worden opgeheven. Hiervoor in de plaats zullen op enkele locaties grotere parkeerconcentraties worden gerealiseerd, die qua vormgeving zo veel mogelijk in de omgeving worden opgenomen. Als mogelijke locaties wordt gedacht aan de hoek van de Kapittelweg en de Heyendaalseweg en de op termijn vrijkomende zone aan de Philips van Leydenlaan. r u i m t e g e v e n, r u i m t e l a t e n.

14 8

15 3. Ruimtelijke kwaliteit en ontwikkelingsmogelijkheden 3.1. De hoofdopzet Heyendaal werd niet ervaren als een samenhangend geheel maar als een verzameling fragmenten in een overwegend groene context. De belangrijkste structuurbepalende elementen zijn: 9 de hoofdontsluitingswegen: St. Annastraat, Heyendaalseweg, Kapittelweg, Houtlaan. de bebouwingsclusters: UMC St Radboud, A-faculteiten, B-faculteiten, aula en bestuursgebouw en, in de toekomst, de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen. De groengebieden: landgoedfragment Heyendaal, bosgebied Houtlaan, park Brakkenstein en de sportvelden. Er zijn in de uitgangssituatie vier brandpunten van activiteiten aan te wijzen: het Geert Grooteplein, het Erasmusplein de omgeving van de Aula en het Toernooiveld. De uitstraling naar de stedelijke hoofdwegen is zwak, de centra liggen verborgen. Alleen het Toernooiveld manifesteert zich naar. De dwarsrelaties tussen de gebieden oostelijk en westelijk van de Heyendaalseweg behoeven verbetering. De aanwezigheid van het station Heyendaal speelt momenteel geen rol in de hoofdopzet. De voetgangers- en fietsrelaties met station Heyendaal zullen duidelijker gestalte moeten krijgen.

16 3.2. Ontsluitingswegen St. Annastraat De St. Annastraat vormt een stedelijke hoofdas. De campus keert zich met zijn bebouwing gedeeltelijk naar deze weg toe. De zone tussen de weg en de bebouwing is hoofdzakelijk in gebruik als parkeerruimte, maar heeft, gezien vanaf de St. Annastraat een sterk groen karakter. Deze zone wordt als 'voorkant' van Heyendaal ervaren. Het parkfragment op de hoek van de Kapittelweg en de St. Annastraat vormt een groene voorgrond voor de campus, met Huize Heyendaal als belangrijk beeldbepalend 10 element en representeert daardoor op hoogwaardige wijze het groene imago van het universiteitsterrein aan de belangrijke stedelijke hoofdas. Heyendaalseweg De Heyendaalseweg doorsnijdt de campus en vormt een scheidend element. De verscheidenheid aan groen en bebouwing en de afschermende werking van het groen maken dat het Heyendaalcomplex naar de weg toe geen sterke presentatie heeft. Het voorgebied van de Bibliotheek en Erasmustoren zou een markante plek aan de Heyendaalseweg kunnen zijn als de inrichting minder bepaald werd door groene massieven. De huidige bebouwing van het Toernooiveld (de B- faculteiten) presenteert zich wel nadrukkelijk naar de Heyendaalseweg toe. De grote schaal van de gebouwen overheerst het beeld. Met de geplande nieuwbouw voor de FNWI ontstaat langs de Heyendaalseweg een interessante hovenstructuur. De Heyendaalseweg vormt een stedelijke hoofdweg op het tweede niveau. Daar hoort een goed oversteekbaar en duurzaam veilig dwarsprofiel bij van twee enkele rijbanen gescheiden door een middenberm. Afzonderlijke fietsvoorzieningen zijn nodig. Vrijliggende fietspaden hebben de voorkeur. In het profiel van de Heyendaalseweg moet een vrijliggende busbaan worden opgenomen ten behoeve van de hoogwaardige openbaar vervoersverbinding. Het verdient de voorkeur om een busstation aan de Heyendaalseweg te realiseren van waaruit zowel het UMC St Radboud, de nieuw te bouwen Faculteit Natuurwetenschappen als de in de toekomst aan deze weg geplande Faculteit Sociale Wetenschappen bereikbaar zijn. Van belang is dat het gehele profiel naast de functionele doelmatigheid ook een inrichting krijgt die het karakter van de boulevard-parkweg accentueert. Kapittelweg De Kapittelweg heeft momenteel een wat onbestemd karakter. Het Trigongebouw vormt hierop een inbreuk. De bouw van het HAN-complex zal de weg ter plaatse een sterker bebouwd beeld opleveren. De barrièrewerking van de weg zal verminderd moeten worden om goede langzaamverkeersrelaties tussen de HAN en het UMC St Radboud mogelijk te maken. De functie van de weg rechtvaardigt een dwarsprofiel

17 van enkele, gescheiden rijbanen met afzonderlijke fietsvoorzieningen. De bebouwing aan de zuidzijde is reeds gedeeltelijk gesloopt Door verdergaande sloop van thans nog in gebruik zijnde gebouwen ontstaat ter plekke op termijn een ontwikkelingszone Aan deze zone kan een nieuwe invulling worden gegeven. Daarbij gaan de gedachten uit naar een aantal kantoorachtige bouwdelen ten behoeve van UMC functies en herhuisvesting van Tandheelkunde Groengebieden Landgoedfragment Heyendaal Tussen het medisch cluster aan de noordzijde en de A-faculteiten aan de zuidzijde ligt een groengebied met de omvang van een park. Het is herkenbaar als een restant van de vroegere landgoedaanleg. Aan de noordzijde, aan weerszijden van de René Descartesdreef is het parkachtig van karakter met gazons, bijzondere solitaire bomen en grote groepen rododendrons. Aan de zuidzijde, aan weerszijden van de Erasmuslaan is het karakter voornamelijk bosachtig (relatief veel den) doorsneden door smalle paden. De verpleegafdelingen van het ziekenhuis werden destijds bewust georiënteerd op de rustige parkzijde. Door de aangroei van tijdelijke en permanente gebouwen is langs het ziekenhuiscomplex echter een rommelige zone ontstaan, die niet als een geheel ervaren wordt en zijn belevingswaarde slechts ontleent aan de resterende solitaire bomen en kleine bosmassieven. Middels de geplande sloop van een aantal gebouwen en daaraan gekoppelde nieuwbouw ontstaat qua bebouwing een meer uniform en daardoor rustiger beeld. Dit maakt het tevens mogelijk een nieuw richtbeeld voor de groenontwikkeling in deze zone te bepalen. Het aanleggen van 'thematuinen' aan de voet van de gebouwen 'kan de belevingswaarde vanuit het ziekenhuis verrijken. De René Descartesdreef met het huis Oud Heyendaal aan het eind zijn gaaf overgeleverde elementen van het oude landgoed. De zone tussen de René Descartesdreef en de Erasmuslaan bergt, verspreid in en ten dele verborgen door het groen een aantal functies. De Erasmuslaan wordt ervaren als een (te) brede doorsnijding van het bos, met een rommelig karakter, voornamelijk door de verspreide parkeerfunctie. Het intensieve gebruik door auto's roept de wens op naar speciale fiets-, bus en voetgangersvoorzieningen. Het bos zuidelijk van de Erasmuslaan is vrij gaaf gebleven. Het grenst nauw aan de achterkanten van de bebouwing aan de Thomas van Aquinostraat en geeft daardoor een aantrekkelijke relatie tussen gebouwen en natuur. In het bosgedeelte nabij het bestuursgebouw en de Aula bevinden zich restanten van oude lanen die sterk in verval zijn. Bosgebied Houtlaan Het bosgebied zuidelijk van de A-faculteit tot aan de Houtlaan, gedeeltelijk behorend bij het klooster Berchmanianum, is een gave eenheid met een zekere natuurwaarde. De fietsroute door dit bos naar de wijk Brakkenstein wordt van structurele betekenis geacht. Park Brakkenstein Het park Brakkenstein heeft zijn eigen hoge kwaliteit. Een ruimtelijke of functionele relatie met de universiteit was niet aanwezig. Door het omringende hek is de toegankelijkheid vanuit Heyendaal zeer beperkt. Ook binnen de totale stedelijke structuur bezien ligt het park tamelijk geïsoleerd. Sportvelden De open ruimte van de sportvelden werd, gezien vanaf de Heyendaalseweg aan het zicht onttrokken door een fraaie haag. Daardoor versterkt de ruimtelijke beleving niet de landschappelijke karakteristiek van het totale gebied. Met het realiseren van het Gymnasion worden tevens alle voorzieningen voor buitensport vernieuwd. 11

18 Bebouwingsclusters Toernooiveld, B-faculteiten De huidige B-faculteiten liggen op een prominente plek langs de Heyendaalse weg. De geplande nieuwbouw vormt een belangrijke schakel in de mogelijkheden de Heyendaalse weg om te vormen tot een samenbindend element en meer samenhang te bewerkstelligen tussen de verschillende deelcomplexen van de campus. Het hele gebied ten oosten van de geplande nieuwbouw, waar oorspronkelijk de Driehuizerweg liep, vormt momenteel een rommelig achtergebied waarin diverse bedrijven zijn gehuisvest. Toch heeft dit gebied in potentie hoge kwaliteiten, ondermeer door de nabijheid van het verborgen liggende park Brakkenstein. Het weer betrekken van dit achtergebied in de structuur van Heyendaal is wenselijk. Aansluitend op het Mercatorinitiatief zou het gebied zich kunnen ontwikkelen tot een werkelijk bedrijvenpark met solitaire bedrijfsgebouwen in een groene setting. UMC St Radboud en flankerende bebouwing Het UMC St Radboud zal zich de komende jaren ontwikkelen tot een meer compact geheel. Op basis van het strategisch huisvestingsplan UMC St. Radboud structuurplan 2001 worden de plannen voor nieuwbouw, nu het Onderwijsgebouw en het Researchgebouw reeds zijn gerealiseerd, verder uitgewerkt. Karakterbepalende uitgangspunten zijn: het carré dat de onderdelen van het UMC bindt; de groepering van het complex rond het als communicatieruimte vormgegeven Geert Grooteplein; de verkorte centrale as van het ziekenhuis. Zowel aan de westflank als aan de oostflank als langs de Kapittelweg zullen de komende jaren gebouwen en terreingedeelten vrijkomen. Dit roept potenties op voor andere functies, al dan niet gekoppeld aan het UMC St Radboud De centralisering rond het Geert Grooteplein bergt het gevaar in zich dat aan de Heyendaalseweg en aan de Kapittelweg achterkantensituaties ontstaan. Continuïteit van het plein en presentatie van bouwvolumes naar de Heyendaalseweg is gewenst. Het universitair centrum voor informatievoorziening werkt hier blokkerend. Ook het technisch centrum ten noorden hiervan is geen geëigende functie op de huidige plek. De gebouwen aan de zuidzijde van de Kapittelweg, die nu deels zijn gesloopt, waren al niet zozeer georiënteerd op de Kapittelweg. Herstructurering van deze zone opent mogelijkheden hier functies tot ontwikkeling te laten komen, die wel gezicht maken naar de weg (in paragraaf 3.2 is hierop al gewezen). Naar de St. Annastraat zal Huize Heyendaal het belangrijkste beeldmerk blijven. Het is wenselijk de functionele relatie tussen UMC St Radboud en de HAN (vooral de faculteit gezondheidszorg) ruimtelijk te vertalen door op strategischplekken langzaamverkeers verbindingen naar de overzijde van de Kapittelweg te leggen. De opening naast het Centraal Dierenlaboratorium biedt hiervoor ruimte. Door het realiseren van de 'ingrondse' parkeergarage is op het plein een mooie autovrije verblijfsruimte is ontstaan. Bezoekers die per auto komen worden via de Philips van Leijdenlaan naar de garage-inrit aan de westzijde van het plein geleid. Bevoorradingsverkeer volgt de Heyendaalseweg naar de oostzijde van het plein. De bereikbaarheid voor het openbaar vervoer vraagt nog nadere aandacht. Met de introductie van een hoogwaardige openbaarvervoersverbinding over de Heyendaalseweg ontstaat een logische halte ter plaatse van de centrale as van het ziekenhuis. Aan de andere westelijke zijde van de as is de bushalte Annastraat voor het lokale openbaar vervoer. Op welke wijze de gebruiker/bezoeker de afstanden van deze haltes tot de bestemming in het ziekenhuis comfortabel kan overbruggen is aspect van nadere uitwerking. In het kader van de structuurvisie is de keuze voor het busbaantrace (Heyendaelseweg- Erasmuslaan) als vervolg op de busbaan in de spoorkuil, als uitgangspunt overgenomen. Erasmusplein, Thomas van Aquinostraat, A-faculteiten Door de realisering van centrumfuncties vormt het Erasmusplein in toenemende mate een van de brandpunten van de universiteit. De relatie met de Heyendaalseweg is evenwel slecht. Het centrum manifesteert zich niet naar buiten maar ligt volledig verstopt achter groenmassieven. De windhinder-

19 problematiek rond de hoogbouw beïnvloedt het verblijfsklimaat negatief. De Thomas van Aquinostraat is kleinschalig van opzet. De aangrenzende gebouwen liggen aan de buitenzijde riant in het groen. Het straatje zelf is stenig en zeer introvert van karakter. De aanliggende functies hebben weinig uitstraling naar de straat. Beleving van het Heyendaalgroen ontbreekt. De steegjes naar het landgoedfragment zijn te klein om de aantrekkelijke ligging beleefbaar te maken. Zoals aan de oostzijde een goede relatie tussen Erasmusplein en Heyendaalseweg ontbreekt, zo ontbreekt bij het Spinozagebouw een logische relatie met de omgeving van de aula en het bestuursgebouw. De parkeersituatie behoeft verbetering. Parkeergelegenheid voor 'A' is momenteel aan de oostzijde van de Heyendaalseweg gesitueerd nabij de B-faculteiten en aan de westzijde bij het bestuursgebouw. Dit laatste leidt geregeld tot overbezetting. Realisering van een grote parkeerconcentratie nabij het Erasmusplein zou een aanzienlijke verbetering geven. 13 Aula en bestuursgebouw Een aula is een gebouw met een hoge representatieve en symbolische waarde voor de universiteit. Door de perifere ligging worden de aula en het bestuursgebouw momenteel evenwel als solitaire elementen en niet als integraal onderdeel van de campus ervaren. Op termijn dient een meer strategische en representatieve locatie voor de aula te worden overwogen. De op zich hoogwaardige groene omgeving wordt gedomineerd door de een teveel aan geparkeerde auto's, grotendeels ten behoeve van de A-faculteiten. Bij evenementen in de aula is de capaciteit onvoldoende.

20 14

21 4.Het concept 4.1. Planfilosofie Ruimte geven, ruimte laten De structuurschets moet een ontwikkelingsrichting aangeven waardoor bestaande en de nieuw te ontwikkelen elementen van Heyendaal zodanig een plaats ten opzichte van elkaar en ten opzichte van de 'buitenwereld' krijgen dat de beoogde meerwaarde ontstaat. Een definitief eindbeeld is niet te geven en evenmin wenselijk. Het tempo, de volgorde en de aard van de komende veranderingen is slechts ten dele te voorzien. Nu nog onbekende ontwikkelingen kunnen in de nabije of verdere toekomst ruimte vragen binnen de campus. Dat betekent, dat de structuurvisie zowel ruimte moet geven als ruimte moet laten. Er dient een antwoord te worden gegeven op de (ruimte-)vragen van vandaag en tegelijk moet ruimte worden ingebouwd voor toekomstige, nog onbekende ontwikkelingen. Heyendaal biedt met zijn park-bos-landschap een waardevol uitgangspunt om landschap in te zetten als drager van duurzame kwaliteit enerzijds, en als basis voor nieuwe ruimtelijke ontwikkelingen anderzijds. Het groen is een belangrijke drager van het imago van de campus. Het landschap zal deels bestaan uit bewust gedefinieerde ruimtes, die een zelfstandige vorm en functie zullen hebben. Deze moeten de kwaliteiten en het groene imago duurzaam verzekeren. Deels zal het landschap een rol spelen als ruimte die overgelaten wordt vo or toekomstige ontwikkelingen. De groene invulling daarvan zal minder gericht zijn op een duurzaam bestaan, al is een kwalitatieve inrichting wel vereist als bijdrage aan de ruimtelijke kwaliteit. omgeving. Ook in dit opzicht is het landschap aan te wijzen als de drager bij uitstek van ruimtelijke samenhang en eenheid. Daarom spreekt de structuurschets zich uit over de beelden, de functies, de inrichting en het beheer die horen bij het landschap als ruimtelijk samenbindende factor. Een manier om samenhang te creëren is voorts door relaties tussen onderdelen van de campus en de stad zoveel mogelijk te vertalen in zichtbare en bruikbare ruimtelijke elementen: heldere routes, aantrekkelijke ontmoetingsruimtes, zichtbaarheid van belangrijke elementen, etc. Integratie in de stad De campus van universiteit en ziekenhuis vormt geen wereld op zich: de uitwisseling met de samenleving wordt in toenemende mate streven en noodzaak. De structuurvisie beoogt daarom deze integratie ruimtelijk tot uitdrukking te brengen door plaats in te ruimen voor niet-universitaire functies en door versterking van de beleving van de universiteit als deel van de stedelijke structuur. Landschap dient de universiteit niet te verhullen maar juist te presenteren als een hoogwaardig stadsdeel met diverse betekenissen voor vele Nijmegenaren. 15 Ruimtelijke samenhang De komende ontwikkelingen op de campus hebben in de eerste plaats te maken met gebouwen: afbreken, vervangen, nieuwbouw. De bestaande diversiteit aan bouwvormen en architectonisch kwaliteiten zal daardoor verder toenemen. De structuurschets moet aangeven hoe toch samenhang en eenheid kan ontstaan in deze veelvormige en dynamische

22 4.2. Ontwikkeling van het concept De structuurvisie bestaat uit een helder concept dat ontwikkeld kan worden vanuit de bestaande 16 situatie. Binnen het structuurconcept is ruimte aangegeven voor alle actuele ontwikkelingen. Daarnaast is volop ruimte gelaten voor nog niet voorziene toekomstige ruimteclaims. Het ruimtelijk concept is stapsgewijs opgebouwd en weer te geven als een kort stripverhaal. De tekeningen geven een geschematiseerde weergave van de essenties. 1. Uitgangssituatie In geschematiseerde vorm wordt de uitgangssituatie bepaald door de volgende elementen. Hoofdontsluitingsstructuur St. Annastraat Heyendaalseweg Kapittelweg Houtlaan-Kwekerijweg-d'Almarasweg Station Heyendaal Groengebieden Landgoedfragment Heyendaal Bosgebied aan de Houtlaan Park Brakkenstein Aanwezige en geplande bebouwingsclusters UMC St Radboud A-faculteiten (A) B-faculteiten (B) Hogeschool Arnhem-Nijmegen (HAN) Universiteitscentrum (U) Sportcentrum (S) Mercator (MC). 2. Landschappelijke dragers Ontwikkeling van twee landschappelijke dragers als samenbindend element: Het 'gemeenschappelijk erf' waarbinnen de Heyendaalseweg ligt en waaraan de verschillende bebouwingsclusters zich presenteren. De 'centrale parkzone' tussen de Erasmuslaan en de René Descarteslaan. Deze vormt een verbinding tussen landgoedfragment Heyendaal en park Brakkenstein.

23 17 3. Bebouwingsclusters Ontwikkelingsruimte voor bebouwingsclusters, gekoppeld aan de landschappelijke hoofdstructuur. UMC St Radboud : verdere ontwikkeling volgens het carrémodel, op termijn ruimte voor nieuwe functies aan de oost en westflank en aan de Kapittelweg. A-faculteiten: Erasmusgebouw en bibliotheek in samenhang met het sportcomplex c.a. als ruimtevormers van het entreegebied aan de zuidzijde van het gemeenschappelijk erf. B-faculteiten: Herontwikkeling langs het gemeenschappelijk erf.(nieuwbouw FNWI). 4. Hoven als ruimtelijk thema Binnen de bebouwingsclusters geven open hoven, gebouwd of in het groen uitgespaard, een overgang naar de landschappelijke hoofdstructuur. Daarbij wordt aangesloten bij de fraaie bestaande voorbeelden binnen Heyendaal; variërend van de verdiepte tuinachtige hoven bij het UMC St Radboud tot de grote pleinvormige hof van het Toernooiveld. Hoven bepalen een eigen plek en identiteit en verbinden deze tevens aan de samenbindende structuur. Zij bieden zowel uitzicht en openheid als rugdekking en intimiteit. 5. Brandpunten en relatielijnen Binnen de campus Heyendaal zijn meerdere centra aan te wijzen en verder te ontwikkelen. Deze brandpunten krijgen extra betekenis en ondersteuning als zij strategisch bij knooppunten van verbindingen zijn gesitueerd. Bijzondere aandacht is daarom nodig voor de tracering en vormgeving van de relatielijnen, met name voor langzaam verkeer. Hogeschool van Arnhem en Nijmegen, presenteert zich langs de Kapittelweg en aan het gemeenschappelijk erf. Ontwikkeling van universitaire en niet universitaire functies aan een open hof bij het bestuursgebouw. Mercator: ontwikkeling in een groene context. Sportcentrum: verplaatsing naar het gemeenschappelijk erf en centrale parkzone. (Gymnasion)

24 Kapittelweg, Hogeschool van Arnhem en Nijmegen 18 Medische cluster

25 5.Uitwerking deelgebieden 5.1. Heyendaalseweg, gemeenschappelijke erf Het gemeenschappelijk erf wordt ontwikkeld tot de ontmoetingsruimte van de campus met de stad. Via dit erf worden de meeste functies van universiteit en ziekenhuis ontsloten. Het erf vervult een belangrijke transferfunctie. Alle bebouwingsclusters presenteren zich aan deze ruimte, met uitzondering van de cluster waar thans het universiteitscentrum (bestuursgebouw, aula) is. Het zal een aanzienlijke versterking van de beoogde representativiteit en ontmoetingsfunctie van het gemeenschappelijk erf betekenen als ook aula en bestuursgebouw een plaats aan deze ruimte krijgen. Het 'gemeenschappelijk erf' kent twee knooppunten. Het meest noordelijke knooppunt wordt gevormd door de publieke zone voor het UMC St Radboud tot aan de B-faculteiten (nieuwbouw FNWI). Deze zone, op de kruising met de Heyendaalseweg, de bushalte, de voetgangersbrug en andere activiteiten vormen tezamen het noordelijke knooppunt op het gemeenschappelijke erf. Op het knooppunt ter plaatse van het Erasmusgebouw kunnen aan het gemeenschappelijk erf op een markante wijze aula en bestuurscentrum worden gesitueerd. Aanbevolen wordt om ondanks de thans gedachte continuering van de aula op de huidige locatie deze ontwikkelingsmogelijkheid open te houden. Samen met de nieuwbouw van het Gymnasion vormt dit het meest zuidelijke knooppunt op het gemeenschappelijke erf. Tussen beide knooppunten wordt het gemeenschappelijk 19

26 20 Heyendaalseweg, gemeenschappelijke erf

27 erf ontwikkeld tot een landsch appelijke eenheid. Voor de weg wordt een parkachtig karakter nagestreefd met een profiel van allure. In het profiel wordt een vrije busbaan opgenomen. Passend in het parkachtige karakter van de Heyendaalseweg is daartoe een symmetrisch profiel voorgesteld bestaande uit twee rijstroken aan weerszijden van een middenberm. De bus rijdt op de buitenste rijbaan die speciaal als busstrook wordt gereserveerd. Deze situering van de busbaan maakt haltes goed bereikbaar. Daarnaast worden in het gemeenschappelijk erf vrijliggende fietspaden opgenomen. Beeldbepalend daarin zal het profiel van de Heyendaalseweg zijn. Het tot stand brengen van een intensieve boombeplanting als een groen dak zal het doorgaande karakter van de weg terugdringen. 21 De erf functie van de ruimte betekent een beperkte functie voor parkeren. Dit parkeren kan in kleine clusters op maaiveldniveau plaatsvinden. Toepassing van de beleidslijn om waar mogelijk onder nieuwe gebouwen voldoende parkeervoorzieningen te realiseren, zoals in de plannen voor de Faculteit Natuurwetenschappen en het Gymnasion is voorzien, maakt het mogelijk het gebied van het gemeenschappelijk erf hoogwaardiger in te richten. Het erf-karakter zal het intensiefst vorm krijgen in de zones langs de bebouwde wanden van de ruimte. Hier is plaats voor functies als lopen, fietsen, zitten, verblijven, fietsenstalling, kortparkeren,en dergelijke. Door aan de oostzijde de bebouwing met hoven te oriënteren op het gemeenschappelijk erf kan het verblijfskarakter van de ruimte worden versterkt. Tussen de beide lange zijden van het gemeenschappelijk erf zal een netwerk van dwarsrelaties voor langzaam verkeer moeten bestaan.

28 22 Centrale parkzone

29 5.2. Centrale parkzone Ontwikkeling van de centrale parkzone beoogt de groene kwaliteiten van de campus te behouden en waar nodig opnieuw tot stand te brengen. Bovendien wordt hiermee en belangrijke bijdrage geleverd aan de groenstructuur van Nijmegen: het geïsoleerd gelegen park Brakkenstein wordt via de campus in verbinding gebracht met de wijk St. Anna. In deze zone kunnen parkelementen worden ontwikkeld die 23 voor een breed publiek van betekenis kunnen zijn. Te denken valt aan: Kinderdagverblijf annex speeltuin; Kwekerij/centrum terreinonderhoud, annex bloementuin; Stiltecentrum/studentenkerk/guesthouse; Middagpauze faciliteiten (zitgelegenheid, ligstoelen); Klein sportveldje; Studentenhuisvesting. Om tot deze opzet van de parkzone te komen is een ingrijpende herontwikkeling van het landgoedfragment noodzakelijk. De zone tussen de Erasmuslaan en de René Descartesdreef zal vrij gemaakt moeten worden van niet te integreren elementen. Het groen zal plaatselijk opener gemaakt moeten worden zodat lange doorzichten tussen de twee lanen mogelijk worden. De zone tussen de Philips van Leijdenlaan en de St. Annastraat vormt het raakvlak van de parkzone met de stedelijke structuur. Een parkachtige inrichting zou voor deze zone passend zijn. De huidige parkeerfunctie dient te worden ingepast in deze groene omgeving Er is nog geen besluit genomen over het al dan niet handhaven van het gebouw van Tandheelkunde. Handhaving hiervan hoeft echter de verdere ontwikkeling van de parkzone niet te weerhouden. Niettemin is een uiteindelijke ruimtelijke opzet wel denkbaar waarbij deze functie verplaatst is, en dus de parkstructuur wordt verbeterd. Voor de delen van het landgoedfragment die buiten de centrale parkzone vallen zal een extensief beheer moeten worden gevoerd. Het deel zuidelijk van de Erasmuslaan zal als gemengd bos worden behouden. Het gebied noordelijk van de René Descarteslaan zal worden omgevormd tot een gesloten vegetatiebeeld waarin nu voorkomende parkbomen en struiken (m.n. rododendron) worden opgenomen.

30 24 Centrale parkzone

31 Het eindbeeld kan bestaan uit een continu rododendronbos, met een bomendak van voornamelijk berk. Dit biedt vanuit de ziekenhuisbebouwing gezien een interessant beeld door zijn gelaagdheid en contrasten. In dit bosgebied kunnen voorzieningen in het maaiveld worden geïntegreerd voor infiltratie in de bodem van regenwater dat op gebouwen en verhardingen valt. De Erasmuslaan zal zijn doorgaande autofunctie verliezen. Een herprofilering waarin specifieke groene elementen een plaats krijgen zal tot een herkenbaar beeld leiden. In tegenstelling tot de René Descarteslaan, waar oude laanbomen het beeld bepalen, zal de Erasmuslaan gekenmerkt kunnen worden door begeleidende hagen. Een herstel van de oude laanstructuren in dit deel van het terrein, maakt het tevens mogelijk de ruimtelijke relatie tussen de zuidflank van het UMC St Radboud en de bebouwing in Heyendaal-Zuid tot stand te brengen. 25 De geplande studentenhuisvesting, gelegen tussen de Heyendaalseweg en het park Brakkenstein, vormt een hecht samenspel met de centrale parkzone. Volledige oriëntatie op het park en op de zon, een mix van private en publieke functies en een ondergrondse parkeergarage zijn enkele uitgangspunten geweest bij het concept en de vormgeving van deze voorziening.

32 26 Toernooiveld, B-faculteiten

33 5.3. Toernooiveld, B-faculteiten De B-faculteiten blijven in de visie gevestigd op de huidige locatie aan de oostzijde van de Heyendaalseweg. De relatieve positie verandert op termijn door de ontwikkeling van het gemeenschappelijk erf ten westen, de centrale parkzone ten zuiden en een nieuwe Driehuizerweg annex Mercatorpark-ontwikkeling ten noorden en ten oosten van de huidige plek. Zonder in deze stedenbouwkundige visie een bouwkundig plan te willen presenteren of pretenderen, wordt in globale termen een mogelijke opzet aangegeven. Voorgesteld wordt een hovenachtige bebouwingsopzet waarbij de B-faculteiten zich maximaal presenteren naar de Heyendaalseweg en via een brug verbonden zijn met het UMC St Radboud. De Hoven worden begrensd door vleugels die haaks op de Heyendaalseweg gesitueerd worden. Als verbindend element is een lagere gebouwzone gedacht, waarin de gemeenschappelijke en centrale voorzieningen liggen. Aldus ontstaan hoven aan de Heyendaalseweg met een zekere transparantie naar het oostelijk gelegen parkbosgebied. De grootste hof vormt een centraal entreeplein, vergelijkbaar met het huidige Toernooiveld. Aan deze entreehof kunnen de belangrijkste 'brandpuntfuncties' en ontmoetingsplekken zoals de centrale entree, de collegezalen, het faculteitsrestaurant, het computerpracticum, de bibliotheek en de algemene diensten worden gesitueerd. Volledige nieuwbouw schept de ruimte om deze voorzieningen opnieuw te doordenken vanuit de onderwijsvisie. 27 Aan de oostzijde van het complex, in de context van het daar geplande parkbos, kunnen huidige of toekomstige functies een plek krijgen, die vanwege een milieuhinderzone of ter voorkoming van interferentie een vrije ligging behoeven. Gedacht wordt aan voorzieningen zoals het magnetenlaboratorium, het nucleair magnetic resonance laboratorium, het chemicaliënmagazijn en het kassencomplex. Het gebouw van de technische diensten kan eveneens aan de oostzijde worden opgenomen. In de te handhaven onderbouw van de 'A1 vleugel' bevindt zich reeds het trillingsvrije laboratorium. De genoemde functies worden logistiek gekoppeld via de bestaande en te handhaven ondergrondse infrastructuur. Bevoorrading kan plaatsvinden via de Driehuizerweg. De onderbouw van de bestaande gebouwen kan waarschijnlijk grotendeels worden hergebruikt, ondermeer ten behoeve van parkeergelegenheid, technische infrastructuur, magazijnen en aquaria.

34 28 Toernooiveld, B-faculteiten

35 29

36 30 Erasmusplein, Thomas van Aquinostraat, A-faculteiten

37 5.4. Erasmusplein, Thomas van Aquinostraat, A-faculteiten Tussen het Erasmusplein en het gemeenschappelijk erf wordt een open relatie tot stand gebracht. In nauwe samenhang met de ontwikkeling van een nieuw sportcomplex en een gedeelte van de educatieve faculteit van de HAN aan de oostzijde van de weg ontstaat een stedelijke ruimte, die als zuidelijke entree naar Heyendaal wordt ervaren. Een bomendak kan dit 'buitenplein' accentueren. Wenselijk zou ook zijn dat de functies in de onderbouw van de Erasmustoren zich meer openen naar het gemeenschappelijk erf. Een uitbreiding van de ondergrondse parkeeraccommodatie wordt voorgesteld teneinde de Agricolaplaats autovrij te kunnen maken. 31 De Thomas van Aquinostraat kan op de langere termijn een meer open karakter krijgen als zich de gelegenheid voordoet bouwvolume om te zetten in hoven aan het centrale park. Een sterkere oriëntatie van aanliggende functies naar de straat zal de levendigheid ten goede komen. Duidelijke continuïteit in oostelijke richting is wenselijk. Te denken valt aan een 'doorbraak' naar de omgeving van aula en bestuursgebouw via de wintertuinen bij het Spinozagebouw. Voorts verdient de continuïteit van fietsroutes langs de noordzijde van de bebouwing verbetering.

38 32 Medische cluster

39 5.5. UMC St. Radboud Voor het UMC St Radboud wordt uitgegaan van verdere ontwikkeling volgens het structuurplan. Bij het vrijkomen van randbebouwing in de komende fases van het project ontstaan aan de oostflank en aan de westzijde ontwikkelingsmogelijkheden voor nieuwe functies, al dan niet gelieerd aan het UMC St Radboud. Een eventuele koppeling kan plaatsvinden via de centrale assen evenwijdig aan het Geert Grooteplein. Aan de westzijde vormt het "kasteeltje" aan de Annastraat een markant herkenningspunt dat de twee centrale assen accentueert. Daar waar thans de oostzijde aan de Heyendaalseweg meer een achterkantkarakter heeft ontstaat de mogelijkheid dat het UMC St Radboud zich meer met een voorzijde presenteert aan de Heyendaalseweg. Aan de westzijde is toekomstige bebouwing mede beeldbepalend voor het gemeenschappelijk erf. De bebouwing aan de oostzijde zal een kwalitatief hoogwaardige uitstraling moeten hebben naar deze ruimte en de randen ervan helpen vormgeven. Als oplossing voor de aanzienlijke parkeerproblematiek wordt voorgesteld om op termijn enkele accommodaties van een relatief grote schaal te realiseren ten behoeve van medewerkers. Hiervoor zijn de noordoosthoek en de zuidwesthoek van het ziekenhuisterrein geschikt. Ook de uitbreiding van de huidige parkeergarage kan worden onderzocht. In alle gevallen is de afstand tot de nieuwe entree van het ziekenhuis groot, namelijk circa 330 meter. Nader dient te worden bezien of en in hoeverre een inwendige corridor een alternatief vormt. Ook kan worden gedacht aan verdergaande oplossingen als een "tapis roulant". Vrijwel evenwijdig aan de Rene Descartesdreef wordt in zuidelijke richting de absolute bebouwingsgrens van het UMC St Radboud gesitueerd als begrenzing van de centrale parkzone. Aansluitend bij het streven naar compactheid zou een situering aan de oostflank van het ziekenhuis rond naar het centrale park geopende hoven met thematuinen een geëigende opzet zijn. In de toekomst kan ook tandheelkunde wellicht een nieuwe situering aan de noordkant van het ziekenhuis krijgen. De relatie met de HAN (Hogeschool Arnhem Nijmegen) krijgt gestalte via het gemeenschappelijk erf en via een langzaamverkeers verbinding vanaf het Geert Grooteplein langs het centraal dierenlaboratorium aansluitend op het Lindenlaantje naar het Bisschop Hamerhuis en de Verlengde Groenestraat. Idealiter zou deze route kunnen doorlopen tot bij het Erasmusgebouw. Het bouwconcept van het structuurplan UMC, zeker aan de zuidzijde van het Geert Grooteplein, belet het doortrekken van een langzaamverkeers verbinding. 33

40 34 Kapittelweg, Hogeschool van Arnhem en Nijmegen

41 5.6. Kapittelweg, Hogeschool Arnhem Nijmegen Uitgangspunt voor de ontwikkeling van de HAN is het concept van een stedelijk weefsel in overwegend twee lagen, geperforeerd door hoven en een daklandschap dragend. Bovensectorale gebouwen zijn gesitueerd op dit opgetilde landschap. Doordat een deel van de educatieve faculteit wordt gehuisvest bij het Erasmusgebouw ontstaat een hiaat in de oorspronkelijk voorziene fasering. Dit bergt het risico in zich dat het zeer prominent liggende deel op de kop bij het gemeenschappelijk erf en nabij het station voor lange tijd braak zal blijven. Te overwegen valt de spreiding aan te passen en het zwaartepunt, ook wat betreft bovensectorale voorzieningen meer naar het gemeenschappelijk erf te leggen. Een alternatief is te zorgen voor een passende tijdelijke groeninrichting tot geëigende functies zich aandienen voor deze strategische plek. Fiets- en voetgangersverbindingen met universiteit en ziekenhuis kunnen worden gelegd via de westzijde van het gemeenschappelijk erf en via het in zuidelijke richting doorgetrokken Lindenlaantje. De oversteekbaarheid van de Kapittelweg wordt verbeterd door aanpassing van het wegprofiel waarbij de hoeveelheid verharding wordt gereduceerd en het autoverkeer getemd. Te denken valt aan twee smalle rijbanen geflankeerd door fietspaden en gescheiden door een groene middenstrook. Deze biedt waar nodig tevens opstelruimte voor afslaand verkeer. 35 In de ontwikkelzone aan de zuidzijde van de Kapittelweg worden functies van het UMC St Radboud voorzien.

42 5.7. Comeniuslaan, Montessorilaan 36 Het gebied rond aula en bestuursgebouw ontwikkelt zich tot een grote groene hof aan het centraal park. Daartoe is bebouwing aan de zuidzijde gewenst van voldoende afmeting om ruimtevormend te werken. In het bestemmingsplan is dit mogelijk gemaakt. Meerdere functies zijn denkbaar. Als gevolg van een gewijzigde context wordt de ligging minder perifeer. Parkeergelegenheid kan onder de bebouwing of onder het landschap worden opgelost. Bij herinrichting wordt uitgegaan van de fraaie monumentale bomenlanen. Gezien ouderdom en conditie is vernieuwing evenwel noodzakelijk. De lanen geven aansluiting op het centrale park en op een te maken verbinding naar de Thomas van Comeniuslaan, Montessorilaan Aquinostraat via de aanwezige wintertuinen bij het Spinozagebouw. Op termijn is een meer representatieve en centrale locatie voor de aula wenselijk, bij voorkeur grenzend aan of op het gemeenschappelijk erf. Te denken valt aan een plek nabij de kruising met de centrale parkzone. (zie 5.4).

43 5.8. Sportcomplex c.a. Het nieuwe sportcomplex, gerealiseerd in het gymnasion, tegenover het Erasmusgebouw aan de oostzijde van de Heyendaalseweg wordt in 2003 in gebruik genomen. Dit in samenhang met huisvesting voor een gedeelte van de lerarenopleiding. Onder het gymnasion is een grote ingrondse parkeergarage voorzien. De bebouwing is representatief en ruimtevormend naar de Heyendaalseweg en naar de centrale parkzone. Tussen Erasmusgebouw - bibliotheek en sportcomplex - ontstaat dan een duidelijk begrensde stedelijke ruimte, die de entree c.q. de beëindiging van het gemeenschappelijk erf vormt. Met inrichtingsmaatregelen zoals de keuze van het soort 'vloerbedekking' en een bomendak kan dit buitenplein nader worden gedefinieerd. Een bewuste indeling van de sportvelden kan bewerkstelligen dat een open groene veldstructuur ontstaat aan de zuidzijde. In samenspel met de hoog opgaande begroeiing van park Brakkenstein op de achtergrond en het bos langs de Houtlaan aan de overzijde, markeert dit de groene entree van de campus. Sportcomplex c.a. 37

44 38 Driehuizerweg, Mercator-park

45 5.9. Driehuizerweg, Mercator-park Voor het gebied ingesloten tussen spoorlijn, Heyendaalseweg, B-faculteiten en park Brakkenstein is het streven gericht op bosontwikkeling waarbinnen bestaande en nieuwe bebouwing wordt opgenomen. De groene lob, die vanuit het zuiden Nijmegen binnendringt en van structurele stedelijke betekenis is, wordt daarmee uitgebreid tot nabij station Heyendaal. Het gebied vormt niet langer een achtergebied maar gaat weer meespelen in de totale structuur. Een gedeeltelijk nieuwe Driehuizerweg functioneert als de drager van ontwikkeling en samenbindend lint. In deze groene context kan het Mercator technology & science park verder uitgroeien, een ontwikkeling die zich naar het westen toe kan doorzetten langs de Kapittelweg. Anders dan voorzien in de eerste fase van Mercator kunnen de gebouwen zich kenmerken door een grotere individualiteit. Ze staan als vrijstaande objecten in het groen. Een eventuele herontwikkeling van de A2-vleugel van het huidige FNWI-complex zou onderdeel kunnen zijn van het Mercator park. Het gezicht naar de Driehuizerweg wordt mede bepaald door de erven die zijn uitgespaard in bos; een variatie op het hoventhema. Bestaande gebouwen als die van het ITS, ketelhuis en het UBC zouden op termijn vervangen moeten worden door gebouwen met een meer compacte footprint, teneinde de transparantie in het gebied te bewerkstelligen. 39

46 40 Deelaspecten

47 6.Deelaspecten 6.1. Auto-ontsluiting Heyendaal behoort tot de sterkst verkeersaantrekkende gebieden van Nijmegen. Met het oog hierop hebben KUN en UMC St Radboud in de afgelopen jaren het gebruik van de fiets en het openbaar vervoer voor woon- werkverkeer bevorderd door het invoeren van regelingen die het gebruik hiervan stimuleren. Ook regelingen op het gebied van carpoolen hebben hun vruchten afgeworpen. Al met al blijkt momenteel slechts 40 % van de medewerkers de auto te gebruiken voor het woon- werkverkeer. Mede gezien de landelijke trends mag worden verwacht dat verdere terugdringing van het autoverkeer niet reëel is. Als gevolg van uitbreiding van activiteiten op de campus zal de aanzuigende werking van Heyendaal toenemen. Dit betekent dat de ontsluitingsstructuur extra aandacht verdient. Verkeer ontsluitingsstructuur autoverkeer bestaande (ondergrondse) parkeergarage ontwikkelen van (ondergrondse) parkeergarage parkeerplaats ontwikkelen parkeererf in het groen 41 In de gekozen ontsluitingsstructuur voor de auto wordt in deze structuurvisie aangesloten bij het beleid van de gemeente. Uitgangspunt daarbij is dat de St. Annastraat, de Nijmeegse baan en de Grootstalselaan - Scheidingsweg - Sionsweg tot het stelsel van primaire stedelijke hoofdwegen behoren. De Heyendaalseweg, de Kapittelweg en de Houtlaan - Kwekerijweg - d'almarasweg maken deel uit van het secundaire hoofdwegennet. Zowel de Heyendaalseweg als de Kapittelweg zijn wegen met een belangrijke betekenis. De huidige wegenstructuur is positief te waarderen uit oogpunt van bereikbaarheid en integratie van Heyendaal binnen de stad. Voor de Heyendaalseweg wordt herprofilering voorgesteld waarbij in het profiel een vrije busbaan voor het hoogwaardig openbaar vervoer wordt opgenomen. Voor het autoverkeer wordt één rijstrook in elke richting opgenomen.in het profiel wordt ook ruimte gemaakt voor vrijliggende fietspaden. Voorgesteld wordt om een symmetrisch profiel te introduceren zodat de Heyendaalseweg

48 42 een parkachtige allure kan krijgen. Ter plaatse van de kruising met de Erasmuslaan kan het verblijfskarakter van de ruimte worden versterkt door ter plaatse in het tracé van de Heyendaalseweg een bocht op te nemen. Een gevolg van het gemeentelijke beleid is dat het gedeelte van de Heyendaalseweg door de wijk Brakkenstein geen hoofdontsluitings-functie heeft. De kruising van de Heyendaalseweg met de Houtlaan - Kwekerijweg kan meer als een T aansluiting vormgegeven worden teneinde doorgaand verkeer door Brakkenstein te beperken. Ook voor de Kapittelweg wordt herinrichting noodzakelijk geacht om de veiligheid en oversteekbaarheid te vergroten.te meer daar aan deze weg belangrijke ontwikkelingszones zijn gesitueerd. Een profiel met twee rijbanen, gescheiden door een brede middenberm, die tevens opstelruimte biedt voor afslaand verkeer ligt ook hier voor de hand. Het verdient aanbeveling om de kruising met de Heyendaalseweg te reconstrueren. Voor het UMC St Radboud is het uitgangspunt dat de ontsluiting voor bezoekers vanaf de St. Annastraat en de Philips van Leydenlaan plaatsvindt terwijl logistiek verkeer via de Heyendaalseweg het Geert Grooteplein bereikt. Ambulanceverkeer maakt momenteel gebruik van de ontsluiting vanaf de St Annastraat en de Philips van Leydenlaan, maar zal in de toekomst via de Heyendaalseweg naar het UMC worden geleid Parkeren De dominantie van de auto in de beeldvorming en in het functioneren van Heyendaal kan worden teruggedrongen door selectief met de autotoegankelijkheid om te springen en door parkeren voorzover mogelijk onder gebouwen of ingepast in het landschap op te lossen. Ook concentratie van parkeervoorzieningen helpt bij het verbeteren van de beeldvorming Momenteel telt Heyendaal circa 4700 parkeerplaatsen, verdeeld over een aantal grotere en kleinere locaties. In het bestemmingsplan is het maximaal toelaatbare aantal parkeerplaatsen gesteld op Door een autonome groei van de automobiliteit en de activiteiten binnen Heyendael zijn er inmiddels belangrijke tekorten en sluit qua ruimtelijke spreiding het aanbod niet aan op de vraag. De actuele behoefte is onlangs berekend op 6000 tot 7000 parkeerplaatsen De Driehuizerweg wordt in nieuwe gedaante en volgens een gedeeltelijk nieuwe tracé in ere hersteld. Naar de geplande parkeerconcentratie oostelijk van het Erasmusplein wordt geen aansluiting gerealiseerd om een hoge verkeersintensiteit te voorkomen. In zuidelijke richting zal de Driehuizerweg vooral betekenis hebben als aantrekkelijke fietsverbinding. De Erasmuslaan functioneert in de structuurvisie niet langer als auto-kortsluiting tussen de St. Annastraat en de Heyendaalseweg maar heeft alleen een functie voor bestemmingsverkeer en vormt vooral een belangrijke fietsroute door de centrale parkzone. Over het middengedeelte wordt de autofunctie van de Erasmuslaan opgeheven en functioneert deze alleen als een doorgaande vrije busbaan voor het hoogwaardig openbaar vervoer.

49 De grootste parkeervraag komt van de werknemers. De parkeerbehoefte voor studenten is beperkt. Het UMC St Radboud kent een grote parkeervraag van bezoekers. Ook bij de KUN kan door de vestiging van aanpalende activiteiten een toename van de parkeervraag worden geconstateerd. Voorgesteld wordt op een aantal strategische plaatsen tot realisering van parkeerconcentraties onder gebouwen of ingepast in het landschap te komen. Deze parkeerplaatsen zijn vooral bedoeld voor werknemers en studenten. Langzaam verkeer route fietsers fiets / auto voetgangers traverse voetgangerspaden openbare ruimte in te richten ten behoeve van aangrenzende functie open binnenruimte ten behoeve van aangrenzende functie De volgende parkeerconcentraties worden voorgesteld Ter hoogte van het huidig Technisch Centrum (1000 tot 2000 plaatsen) In de westflank/ontwikkelingszone van het UMC (1000 plaatsen) Oostelijk van het Erasmusgebouw, onder het toekomstige sportcomplex, zo mogelijk doorlopend tot nabij het Erasmusplein circa 700plaatsen Onder de nieuwbouw Studentenhuisvesting, ca. 100 plaatsen Onder toekomstige bebouwing tussen Comeniuslaan en Montessorilaan circa 250 plaatsen Onder de bebouwing van de B- faculteiten circa 300 plaatsen 43 Tegelijkertijd met het realiseren van deze parkeerconcentraties zullen de kleinere en tijdelijke parkeergelegenheden worden opgeheven. Bij de vormgeving verdient het aspect sociale veiligheid grote aandacht. Daarom is parkeergelegenheid gesitueerd op de drukke plaatsen waar de informele controle het grootst is. Daarnaast biedt concentratie de mogelijkheid van bewaakte stalling Fietsontsluiting Het aandeel van fietsverkeer in de verplaatsingen naar Heyendaal is groot. De belangrijkste aanrij routes kennen de hoogste fietsintensiteiten van heel Nijmegen. De externe uitgangscondities zijn goed. Er zijn rechtstreekse fietsroutes aansluitend op het stedelijk centrum en de omliggende woonwijken. Binnen Heyendaal zijn er evenwel nogal wat lacunes en discontinuïteiten. Het is wenselijk op de campus een fijnmaziger en meer samenhangend netwerk van fietsroutes te laten ontstaan. Veiligheid is daarbij een belangrijk aspect, reden waarom gekozen is voor vrijliggende routes langs de Heyendaalseweg.

50 44 Belangrijke ingrediënten voor het plan van fietsverbindingen zijn een betere relatie met station Heyendaal, een rechtstreekse verbinding tussen het Bisschop Hamerhuis en de studentenhuisvesting naar het zuiden, het autovrij maken van de Erasmuslaan, de opwaardering van de Driehuizerweg als aantrekkelijke fietsroute en, niet te vergeten, het verbeteren van de oversteekbaarheid van de St. Annastraat, de Heyendaalseweg en de Kapittelweg In de uitwerking verdienen ook zaken als sociale veiligheid, comfort, goede verlichting en overzichtelijkheid de nodige aandacht. De gemeentelijke ambitie van een hoogwaardige fietsroute langs de spoorkuil is in deze visie opgenomen. Goede stallingsgelegenheid is eveneens van niet te onderschatten belang voor stimulering van het fietsgebruik. Het aantal benodigde stallingsplaatsen is groot. In het totaal gaat het om circa plaatsen. De A-faculteiten nemen hiervan meer dan de helft voor hun rekening. De huidige faciliteiten laten plaatselijk te wensen over. Kwaliteitsaspecten zoals strategische situering, verschijningsvorm, sociale veiligheid, diefstalgevoeligheid en dergelijke vragen nadere aandacht Openbaar vervoer Openbaar vervoer route openbaar vervoer O.V. halte N.s. station spoorlijn Er wordt vanuit gegaan dat busdiensten zullen rijden over de Philips van Leydenlaan en de Heyendaalseweg. De introductie van hoogwaardig openbaar vervoer over een vrije busbaan via spoorkuil, Heyendaalseweg, Erasmuslaan en St Annastraat geeft een impuls aan de bereikbaarheid. Vanuit het stedenbouwkundig concept zijn de ideale halteplaatsen gelegen bij de Heyendaalseweg ter plaatse van de centrale ziekenhuis as en bij het knooppunt Erasmusplein. Alle onderdelen van de campus zijn dan goed per bus bereikbaar. Alleen de afstand van potentiële halteplaatsen naar de nieuwe hoofdentree van het UMC St Radboud blijft zoals eerder gesteld te groot. Het belang van de stationslocatie kan in de toekomst toenemen als er meer frequente treinverbindingen komen en als de vrije busbaan door de spoorkuil wordt gerealiseerd. Het station Heyendaal zou beter in oostelijke richting verschoven kunnen worden zodat de perrons de Heyendaalse weg kruisen, met opgangen aan weerszijden van het viaduct. Door inrichtingsmaatregelen kan de stationsomgeving worden geaccentueerd. Verbetering van de voetgangers- en fietsrelaties met Heyendaal is essentieel. De zones aan weerszijden van de Heyendaalseweg voorzien in rechtstreekse verbindingen.

51 6.5. Groenontwikkeling Specifieke landschappelijke karakteristieken worden gehanteerd om de onderdelen van de campus vorm en inhoud te geven. In tegenstelling met de ontwikkelingen van de afgelopen 50 jaar, waarin de aanwezige groene elementen van het landgoed steeds het kader vormden, waarbinnen bebouwing gesitueerd werd (aangevuld met dikwijls een zeer fraaie tuinaanleg in de marges en binnenhoven), is het nu nodig om nieuwe landschappelijke eenheden te ontwikkelen. Elementen die drager kunnen worden van de identiteit van plekken en gebieden binnen de campus. Deze landschapsontwikkeling dient in een zo vroeg mogelijk stadium te starten, om zo snel mogelijk het benodigde groene kader voor de nieuwe bebouwingsstructuur te hebben. De volgende initiatieven zijn in dit kader noodzakelijk. 1. Herprofilering van de Heyendaalseweg en beplanting met een consistent patroon van bomen, zodat een bomendak boven de weg ontstaat. Groenstructuur laanbeplanting laanbeplanting dicht bos park bos gras water ontwikkelingslocatie t.b.v. toekomstig groen Ontwikkeling van de parkzone westelijk van de Heyendaalseweg. Dit betekent een omvorming van de zone tussen de twee lanen. Oostelijk van de Heyendaalseweg tot aan park Brakkenstein moet de zone een begrenzing krijgen met een voortzetting van de beide lanen. Een en ander vraagt om een globaal inrichtingsplan, waarin wordt vastgelegd: profilering van de lanen; plaats en aard van de functies binnen de parkzone; selectie van waardevolle, te handhaven beplanting; basisprincipes voor de vormgeving, met name betreffende het slingerende parkpad (beloop, verhardingsmateriaal, standaard meubilering, bijzondere inrichtingselementen als tuinen en objecten); keuze van de te rooien c.q. te planten bomen; fasering. 3. Ontwikkeling van het groen tussen het UMC St Radboud en de René Descartesdreef. De voorgestelde omvorming van dit gebied tot een afwisselend bos met open plekken en thematuinen zal pas zijn beslag kunnen krijgen volgend aan de bouwactiviteiten van het ziekenhuis, omdat het gebied als plaats voor tijdelijke voorzieningen en als bouwterrein gebruikt zal worden. Wel zal in zo vroeg mogelijk stadium vastgesteld moeten worden welke bomen gehandhaafd moeten blijven, zodat bij de bouwactiviteiten hiermee rekening gehouden kan worden. 4. Bosaanleg in het gebied van het Mercator Science Park. Om een robuust groen kader voor de geleidelijke ontwikkeling van dit gebied te creëren is het zinvol zo vroeg mogelijk de terreingedeelten, die niet (meer) van betekenis zijn voor de huidige aanwezige functies, in te planten met bosplantsoen. Nieuwe bebouwing kan op termijn hierbinnen een plaats krijgen door het plaatselijk rooien van deze jonge beplanting. 5. Vernieuwing van het bosfragment tussen de Montesorrilaan en de Comeniuslaan. Hier kan gewerkt worden aan de herontwikkeling van de oude lanen, het saneren van de parkeerfunctie uit het bos en de vormgeving van de erfzones tussen de bestaande gebouwen en het bosfragment. Hiervoor is een inrichtingsplan nodig. 6. Beheer van de bosgebieden aan weerszijden van de Thomas van Aquinostraat. Het beheer zal gericht moeten zijn op duurzame instandhouding van de ecologische en ruimtelijk betekenis van het bos. Selectieve, gefaseerde en pleksgewijze verjonging is hiervoor de meest geëigende benadering. 7. Autovrij maken van de Agricolaplaats en ontwikkeling van dit gebied als verbindende parkzone met het park Brakkenstein. Hierin zijn met name de bestaande laanstructuren uit park Brakkenstein door te trekken langs respectievelijk het Gymnasion en de nieuwbouw Studentenhuisvesting. Aldus ontstaan aantrekkelijke looproutes en worden de parken Brakkenstein en Heyendael daadwerkelijk met elkaar verbonden.

52 46 Ontwikkelingslocaties