HANDLEIDING dl. IV. Uitgeverij Ontmoeting, Huizen, NH.

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "HANDLEIDING dl. IV. Uitgeverij Ontmoeting, Huizen, NH. www.ontmoeting.nl"

Transcriptie

1 Nederlandse ARTLANTIS R + S versie 4.1 HDRI + Maxwell HANDLEIDING dl. IV Uitgeverij Ontmoeting, Huizen, NH Deze GRATIS aanvullende 4.1 handleiding maakt deel uit van een serie Artlantis handleidingen: methode Ontmoeting: step-by-step met schermafdrukken ISBN: NUR-code: 648 Bouwkunst, Architectuur Alle rechten voorbehouden. Kopiëren wordt bestraft. Uitgeverij Ontmoeting, Huizen, NH

2 Verklaring iconen gebruik Apple Macintosh OSX vers x en hoger Windows systeem XP, Vista en 7 Opmerking, attentie voor het volgende... Vraag Naslag, verdere uitleg en links naar internet pagina s. Deze GRATIS 4.1 Artlantis UPGRADE handleiding begint bij pagina 400. U mist, ten opzichte van de vorige handleiding ivisit 3D, dus geen pagina s! De start voor deze upgrade is eenvoudig op pagina 400 gekozen. De 4.1 handleiding werd samengesteld met behulp van de beschikbare Help file (niet altijd duidelijk en volledig). Verder aan de hand van inzendingen van het Artlantis Forum. Direct na de introductie van 4.1 blijven er vragen over die nog niet beantwoord konden worden. Copyright: Uitgeverij Ontmoeting, Huizen, Nederland. Artlantis programma, afbeeldingen etc. Abvent Frankrijk voor Artlantis afbeeldingen van programma. Bijlage van Handleiding Artlantis 4 op CD-ROM (Windows / Macintosh). ISBN: info@ontmoeting.nl Alle rechten voorbehouden aan Uitgeverij Ontmoeting. In deze handleiding en CD s zijn diverse echtheidskenmerken opgenomen. Twijfelt u over de echtheid van uw aanschaf van de handleiding, neem dan contact op met uitgeverij Ontmoeting in Huizen, Nederland. Wij kunnen u zó de kenmerken doorgeven en u een overzicht geven van bonafide verkooppunten. Alle rechten voorbehouden. Uitgeverij Ontmoeting, Huizen, NH 401

3 ARTLANTIS 4.1 UPGRADE I N T R O In de avond van 11 juni 2012 is de upgrade 4.1 van Artlantis verschenen. Voor gebruikers van Artlantis Versie 4.0 is het een GRATIS UPGRADE. De eerste dag waren alleen de complete programma s beschikbaar. Inmiddels zijn ook de kleinere UPGRADE PROGRAMMA s te downloaden. ARTLANTIS UPGRADEN Indien u met Artlantis 4.0 R of S werkt, dan kunt u deze eenvoudig met het UPGRADE programma aanpassen aan de nieuwste 4.1 uitvoering. NIEUWE ARTLANTIS GEBRUIKER Indien u een nieuwe gebruiker bent, dan haalt u in één keer het complete en gecomprimeerde programma op van Artlantis Render of Studio versie 4.1, incl. Maxwell plug-in. Methode Ontmoeting: step-by-step met schermafdrukken Methode Ontmoeting is gebaseerd op het zo goed mogelijk communiceren van de stappen, die moeten worden genomen om het doel te bereiken. In de bestaande uitgaven wordt dat gedaan met behulp van schermafdrukken en begeleidende teksten. In deze uitgave wordt dat concept nog verder uitgebreid. Alle stappen, ook de meest bekende worden één voor één uitgelegd en meestal voorzien van schermafdrukken. Daarnaast wordt veel aandacht besteed aan de nieuwe onderwerpen voor Artlantis gebruikers: specials over HDRI, optimalisatie en de Maxwell Engine. Wilt u de downloadlink ontvangen en nadere actuele instructies, info@ontmoeting.nl In het programma 4.1 upgrade is in eerste instantie weinig aandacht aan details geschonken. Binnenkort zal blijken dat de veerkracht en wil om een goed programma op de markt te brengen de huidige introductie problemen zullen doen vergeten. En dan hebben we de ultieme mogelijkheid om een eigen keuze te maken voor nog betere renderingen. De eerste gratis minor-upgrade zal al veel goed kunnen maken, we zien daar met spanning naar uit. Alle rechten voorbehouden. Uitgeverij Ontmoeting, Huizen, NH 402

4 Inhoudsopgave Artlantis 4.1 Render en Studio start van pagina nummering Gebruikte documentatie Intro Artlantis 4.1 website bij introductie HDRI background Maxwel Render Engine...405, 406 New features Maxwell render V MXI format Maxwell Core D/ CAD programma Artlantis Render Engine Maxwell Render Engine Artlantis R & Studio optie Maxwell Render Shaders en Postcards werken met MX ingewikkeld? HDR beelden toepassen Dosch HDRI gratis download Wat is een HDRI? HDR afbeelding importeren Mac HDR afbeelding importeren Win Background Settings HDRI Background settings Camera inspector menu Renderen met keuzes Artlantis Renderen Physical Camea Tone Settings Renderen maar op een andere manier Maxwell Render Engine Eerste praktijkvoorbeeld Kwaliteitsniveau Renderen met Maxwell vraag en antwoord 423 Maxwell's ontwerp beslissing Oneindige renderingstijd? Maxwell camera Maxwell belichting Niet alles werkt Maxwell transparantie en textures Nieuwe 4.1 opties Attenation Color Bleeding Eerste instelling Preferences Expert instelling Accuracy Long range Short range Lighting Alle rechten voorbehouden. Uitgeverij Ontmoeting, Huizen, NH 403

5 Background regelaar Shutter ISO Background Sluitertijd / ISO HDR achtergrond Waarneming van licht Photomatix Pro Photoshop HDR Tonemapping Arntlantis HDRI Gratis download TIP Panorama's en HDR PTgui Gebruik van Maxwell Shaders Scherptediepte bij Maxwell Documentatie HDRI Links en boeken over HDRI MXS file Wat is een Shapefile Voorlopige conclusie Zijn de Maxwell Shaders ook met Artl. render te gebruiken? Problemen met Shaders Artlantis Forum Objects, Shaders, materialen en Textures op internet Links voor free textures Artl. 4.1 de beste tot heden Versailles 3D Maxwell licentie De-activeren Maxwell licentie Fraaie diep blauwe lucht Artlantis Batch Horizontale instelling Shaders Gravity, zwaartekracht ivisit 3D voor Androïd ivisit 3D Toepassen van Maxwell Render Shaders Werking scherptediepte Aantekeningen en uitgaven uitgeverij Ontmoeting Nieuwe ontwikkelingen Shaders Maxwell Render Shader menu Alle rechten voorbehouden. Uitgeverij Ontmoeting, Huizen, NH 404

6 ARTLANTIS 4.1 WEBSITE BIJ INTRODUCTIE De specificaties en mogelijkheden kunnen inmiddels in een minor-upgrade zijn gewijzigd! Abvent, Parijs, Frankrijk. Alle rechten voorbehouden. Uitgeverij Ontmoeting, Huizen, NH 405

7 ARTLANTIS 4.1 WEBSITE BIJ INTRODUCTIE Abvent, Parijs, Frankrijk. De specificaties en mogelijkheden kunnen inmiddels in een minor-upgrade zijn gewijzigd! Alle rechten voorbehouden. Uitgeverij Ontmoeting, Huizen, NH 406

8 Een uitstapje naar het Maxwell Render programma zelf, waardoor de werking binnen Artlantis kan worden verklaard. Maxwell Render V2.7 Het hoofd renderings programma in Maxwell Render (vroeger MXCL genoemd) is de Engine die de uiteindelijke rendering uitvoert. Het onderdeel heet bij Windows "Maxwell.exe" en "Maxwell.app" voor Mac OSX. En gewoon Maxwell bij Linux. Het voorziet in een afzonderlijke interface die het mogelijk maakt om MXS scenes te renderen, de rendering in beeld te volgen en ev. de parameters aan te passen. Veel van deze instellingen kunnen tijdens het renderproces worden uitgevoerd, alhoewel de response niet zo groot is vanwege de bijna volledige bezetting van de processoren en het beschikbare geheugen. Bij het aanpassen van de instellingen is het effect direct in het kleine (rechter) Preview scherm te volgen (Open GL gestuurd), het grotere links gelegen scherm volgt na een tijdje als een proces onderdeel (meestal Sample Level) is afgerond. Het MXI format Het programma Maxwell Render (dus niet in combinatie met Artlantis) staat toe om MXI files in te lezen (het native format van Maxwell Render). Het bevat: "high dynamic range image data" en andere Maxwell Render data die gedurende het renderproces wordt opgeslagen. De informatie over de berekeningen en de licht condities in de scene staan er ook. Vandaar dat deze informatie heel belangrijk is (nog niet in combinatie met Artlantis) voor de MX Render gebruiker. Want bij het MXI format zult u altijd uw rendering (later) nog kunnen laten aanpassen. Bijvoorbeeld bij een renderfarm. Zelfs nadat u de rendering met de hand of automatisch hebt laten stoppen. De MXI file bevat ook informatie over de camera die werd gebruikt om de rendering uit te voeren. Maxwell Core Maxwell Core maakt het de software ontwikkelaars mogelijk om de Maxwell Render technologie in hun eigen applicaties toe te passen. Met gebruikmaking van de aanvullende en uitgebreide visualisatie mogelijkheden. Maxwell Core voorziet in een platform onafhankelijk (Mac, Win, Linux) C++ API die het mogelijk maakt om de Maxwell Render onderdelen in onder te brengen. In tegenstelling tot de klassieke plug-in benadering met Maxwell Render Suite package, die een plugin nodig heeft om MXS (Maxwell Scene) te exporteren naar een externe Engine. De Maxwell Core technologie wordt binnen in het 3D of CAD programma geïntegreerd zonder externe afhankelijkheden. Als alternatief (optie) is er een Maxwell Render Suite distributie mogelijk die een openbare SDK (Plug-ins SDK) bevat, waardoor ontwikkelaars elke 3D scene in een Maxwell Scene (MXS) file Alle rechten voorbehouden. Uitgeverij Ontmoeting, Huizen, NH 407

9 kunnen omzetten door het aanroepen van de externe Maxwell Render Engine. Dit is een typerende werkwijze voor 3D of CAD platforms waarbij een volledige integratie niet mogelijk is of als de externe link een beter optie blijkt te zijn. 3D/CAD Programma Maxwell CORE Maxwell Render Plugins SDK EXPORT 3D/CAD Programma Maxwell Plugin Maxwell RENDER Alle rechten voorbehouden. Uitgeverij Ontmoeting, Huizen, NH 408

10 Artlantis Render Engine muis beeldscherm 3D model input format input plug-in Shaders / materialen Lichtbronnen Schaduw informatie ARTLANTIS INPUT direct import of via plug-in of Artlantis file Artlantis Render Engine Snel en goed renderen JPG PSD andere 2D formats Panorama (ivisit 3D) Panorama (Studio) Animatie (Studio) QTVR (Studio) OUTPUT afbeeldingen animaties ivisit 3D panorama s Alle rechten voorbehouden. Uitgeverij Ontmoeting, Huizen, NH 409

11 Maxwell Render Engine muis beeldscherm 3D model input format input plug-in Shaders / materialen Lichtbronnen Schaduw informatie ARTLANTIS INPUT direct import of via plug-in of Artlantis file VERTAALSLAG FUNCTIES NOG NIET MOGELIJK? FUNCTIE KEUZE VERTAALMODULE MAXWELL Render Engine Perfectie in renderen JPG PSD andere 2D formats MXS file OUTPUT afbeeldingen Alle rechten voorbehouden. Uitgeverij Ontmoeting, Huizen, NH 410

12 Artlantis R & Artlantis Studio optie Maxwell Render 3D software met plug-ins Abvent (Artlantis) en Next Limit Technologies (professionele simulatie software voor een brede reeks van toepassingen. Opgericht in 1998 en gevestigd in Madrid, Spanje) hebben de handen in elkaar geslagen om Maxwell Render Engine als optie voor Artlantis 4.1 uit te brengen. Maxwell Render Engine staat al jaren bekend om zijn perfecte manier waarop de 3D renderingen worden gemaakt. U kunt nu zelf kiezen tussen een 'normale Artlantis' rendering òf een rendering met meer power en kwaliteit met Maxwell Render. De instellingen en stuurmogelijkheden bij een Maxwell rendering zijn totaal verschillend van die van Artlantis. Het is met Maxwell render mogelijk om ècht de kwaliteit in te stellen, die u wilt hebben. Artlantis Render Artlantis Studio Vertaalmodule Shaders en Postcards Maxwell Render werkt met speciale Shaders en Postcards. Er zullen er meer verschijnen. Op dit moment worden een beperkt aantal daarvan bijgeleverd in de Catalogus. Er is geen directe uitwisselbaarheid tussen Artlantis MRC Shaders en de specifieke Maxwell versies. Artlantis is van plan om meer Shaders beschikbaar te stellen (Artlantis Forum, juni 2012, Ildekó). Artlantis optie Maxwell Is het werken met Maxwell Render ingewikkeld? U maakt de instellingen incl. de lichtbronnen op dezelfde vertrouwde manier in Artlantis, daar verandert niets aan. Het maken van een Maxwell rendering is in wezen vrij simpel indien de techniek erachter bekend is. U kunt de kwaliteit versus de renderingstijd zelf bepalen. De kwaliteit of beter de nauwkeurigheid van renderen, daar is Maxwell duidelijk goed in, maar hou rekening met een aanzienlijke rendertijd verlenging. De tijd die Maxwell Render nodig heeft kan behoorlijk zijn (zelf in te stellen) met het gekozen bemonsteringsniveau (Sampling Level). Zoals bij alle renderingen speelt de snelheid van de processoren, aantal kernen, de computerbus, het beschikbare RAM geheugen en alleen voor de Preview de grafische kaart (Open GL) een belangrijke rol. U dient dan ook over goede, of beter high-end hardware te beschikken om de renderingstijd met Maxwell te Rendering Photoshop JPEG PNG TIFF Piranesi en andere formats Panorama s ivisit 3D Rendering Photoshop JPEG PNG TGA MXS beperken indien u voor kwaliteit kiest. Maar Artlantis Render is ook van een groot aantal nieuwe mogelijkheden voorzien in Artlantis 4.1 upgrade. Alle rechten voorbehouden. Uitgeverij Ontmoeting, Huizen, NH 411

13 HDR beelden toepassen in de rendering Er zijn verschillende mogelijkheden om met HDR beelden te werken. Artlantis heeft drie stuks 3000 x 1500 pixel afbeeldingen erbij gedaan voor gratis download om te testen. Deze zijn echter van lage resolutie. We hebben daar vragen over gesteld en inmiddels is dat aangepast. Op de volgende pagina de eerste HDRI s en de hoge resolutie uitvoering van een berglandschap. Op internet zijn er sites met gratis HDRI s. Het merendeel is echter tegen betaling. En gratis is vaak niet gratis op internet. Of de afbeeldingen zijn niet beschikbaar en indien ze dat wel zijn, proberen ze via een omweg toch een verkoop er uit te slepen, u bent gewaarschuwd. Ook met uw adres en wachtwoord. U kunt een HDRI zelf maken met een digitale camera en een bewerkingsprogramma zoals bv. Photoshop of Photomatix. We wijzen nog naar het boek Digitale fotografie High Dynamic Range van Michael Freeman. Bij Dosch in Duitsland worden diverse CD s met HDRI s aangeboden voor ca. 100 Euro per stuk. De afbeeldingen op de CD worden in diverse resoluties opgeslagen: Light-Probe x 4096, 2048 x 2048, 512 x 512 pixel Spherical Map - 10,000 x 5,000, 6248 x 3124, 2048 x 1024 pixel Vertical-Cross x 6248 pixel Horizontal-Cross x 4686 pixel De 30 stuks HDR beelden in de volgende formats: Spherical Map (Latitude-Longitude) Vertical-Cross Light-Probe (Angular Map) Dosch geeft 2 gratis HDR beelden weg. Maar dat is schijn. De bestanden zijn niet beschikbaar en dienen als uithangbord. Dosch HDRI bestanden Latitude/Longitude format H Cross Format en V Cross format Mirror Ball format en rechts: LightProbe format. Alle rechten voorbehouden. Uitgeverij Ontmoeting, Huizen, NH 412

14 HDRI gratis download van Artlantis site (wellicht inmiddels gewijzigd) 3000 x 1500 pixels HDRI Lake_CraterLake03_sm.hdr 12,5 MB MeadowTrail03_sm.hdr 13,1 MB RenoSuburb01_sm.hdr 12,3 MB nieuwe HDRI Artlantis Mount_11, berglandschap in twee filegroottes: 140 MB en 50 MB. Artlantis wil in de toekomst HDRI s op CD uitbrengen. Wat is een HDRI? Dit format is in 1987 voor het eerst gepubliceerd en beter bekend als "Radiance-format". HDR werd in eerste instantie door Greg Ward voor zijn 'Radiance' programma ontwikkeld en de afbeeldingen werden toen in.pic file extensie opgeslagen. Tegenwoordig is daar het.hdr format voor in de plaats gekomen. In het format zit een stuk ASCII koptekst, waarna de afbeeldingsdata Alle rechten voorbehouden. Uitgeverij Ontmoeting, Huizen, NH 413

15 HDRI met veel helderheidsverschillen. Onderbelichte 24-bit foto links. Rechts de HDRI met betere locale contrastwerking. HDR afbeeldingen bezitten een fraai onderscheidend contrast bereik, veel meer doortekend dan bij een gewone foto ooit mogelijk is. Daartoe zijn diverse opnamen nodig met verschillende belichtingstijden. Deze worden samengevoegd tot één HDRI. Het licht dat uit een HDRI spreekt kan worden gekoppeld met het 3D model waardoor een betere rendering wordt verkregen. Vink daartoe Use HDR image lighting aan in het nieuwe HDRI Background settings menu. Overbelichte 24-bit foto links. Rechts de HDRI met betere locale contrastwerking in de schaduw- graspartijen. volgt. De kleur wordt in 24-bit RGB waardes opgeslagen, onafhankelijk van de helderheidsniveau's. Verder is er een 8-bit exponent, die de vaste kleuren naar de juiste helderheid brengt. De daarvan afgeleide 32-bit afbeelding wordt regel voor regel (volgens Run Length Encoding) gecomprimeerd. Daarbij kan de totale opslag van de data ongeveer de helft worden van een ongecomprimeerde 24-bit's afbeelding. Alle rechten voorbehouden. Uitgeverij Ontmoeting, Huizen, NH 414

16 HDR afbeelding importeren We kenden al de optie om foto s in de achtergrond op te nemen. Waarbij de z-hoogte met de Control toets en de muis in het Background venster kan worden ingesteld. Om de horizon in overeenstemming met het 3D model te brengen kan de foto ev. worden aangepast in een bitmapprogramma met een loos stuk aan de onderkant. Deze blijft verder buiten beeld in de Preview en rendering. Met HDRI s werken zorgt voor een extra uitdaging en dimensie. U kunt de HDRI in het vakje van de Background slepen. Er komt een menu in beeld om de locatie van de HDRI op te zoeken. Vanuit de Catalogus een HDRI in de achtergrond van de Preview slepen. Indien u het extra knopje HDRI (rode cirkel) inklikt, verschijnt onderstaand menu. HDRI Background Settings Use HDR Image Lighting aangevinkt geeft de mogelijkheid om het licht vanuit de HDR afbeelding in de rendering te verwerken. Niet aangevinkt geeft het geen verandering in de Preview en rendering. Power = helderheid van de achtergrond regelen, het 3D model blijft zo. Brightness = 3D model in helderheid regelen. De naamgeving van deze instellingen zal bij een volgende upgrade wellicht worden gewijzigd. Alle rechten voorbehouden. Uitgeverij Ontmoeting, Huizen, NH 415

17 HDR afbeelding importeren We kenden al de optie om foto s in de achtergrond op te nemen. Waarbij de z-hoogte met de Control toets en de muis in het Background venster kan worden ingesteld. Om de horizon in overeenstemming met het 3D model te brengen kan de foto ev. worden aangepast in een bitmapprogramma met een loos stuk aan de onderkant. Deze blijft verder buiten beeld in de Preview en rendering. Met HDRI s werken zorgt voor een extra uitdaging en dimensie. U kunt de HDRI in het vakje van de Background slepen. Er komt een menu in beeld om de locatie van de HDRI op te zoeken. Vanuit de Catalogus een HDRI in de achtergrond van de Preview slepen. Indien u het extra knopje HDRI (rode cirkel) inklikt, verschijnt onderstaand menu. HDRI Background Settings Use HDR Image Lighting aangevinkt geeft de mogelijkheid om het licht vanuit de HDR afbeelding in de rendering te verwerken. Niet aangevinkt geeft het geen verandering in de Preview en rendering. Power = helderheid van de achtergrond regelen, het 3D model blijft zo. Brightness = 3D model in helderheid regelen. De naamgeving van deze instellingen zal bij een volgende upgrade wellicht worden gewijzigd. Alle rechten voorbehouden. Uitgeverij Ontmoeting, Huizen, NH 416

18 Bac kground Set t ings Twee instellingen met Background. De bovenste afbeelding heeft bij 1 (HDR lage resolutie) geen licht meer, aangezien Brightness op -100 is ingesteld. In de onderste schermafbeelding zien we het tegenovergestelde. De achtergrond is redelijk helder (en wordt in de keuken be- rekend met de aangevinkte Use HDR Image Lighting. Het interieur (3d model) is daarentegen donker door het terugnemen bij de Power regelaar. De benamingen in het menu zullen wellicht gaan veranderen, evenals het Help bestand, aangezien deze bij de introductie van 4.1 niet goed uit de verf zijn gekomen. Zie schermafdruk op de volgende pagina Alle rechten voorbehouden. Uitgeverij Ontmoeting, Huizen, NH 417

19 Abvent, Parijs, Frankrijk. Het bijgevoegde helpbestand (bij het verschijnen van 4.1) over de werking van HDRI Background Settings is niet geheel duidelijk. Er is geen uitleg van de Power instelling. De benamingen bij de instellingen zijn verwarrend. In de binnenkort verschijnende minor-upgrade zal dat wellicht al zijn verbeterd. Links de Camera Inspector met HDRI als achtergrond, in het midden de Preview en rechts het Maxwell rendermenu. Geheel rechts het life beeld en links daarvan de SL veranderingen bij wisselingen. Alle rechten voorbehouden. Uitgeverij Ontmoeting, Huizen, NH 418

20 Renderen m et keuz es Een HDRI importeren en koppelen aan een rendering staat los van de nieuwe keuzemogelijkheid, die u vanaf 4.1 door Artlantis wordt geboden. U heeft nu de keuze voor Artlantis Renderen of (optie) Maxwell renderen. We beginnen met Artlantis Renderen, twee pagina s verder met Maxwell renderen. Artlantis Renderen Kies Render (Apple toets + R Mac / Ctrl toets + R Win) of open de Inspector en kies Render. (De nieuwe Maxwell optie is al in te zien). Physical Camera In het Perspective View Rendering menu is de nieuwe optie opgenomen: Physical Camera. Indien u Physical Camera aanvinkt krijgt u een betere kleur interpretatie en het licht ziet er natuurlijker uit. Physical Camera brengt de kleuren en materialen zoals uw 3D model zijn gemaakt. Er wordt niet zoals bij de vorige camera instelling (old style) een mix van kleur interpretaties gegeven. Een bruin leren Shader zal in het eindresultaat nu bruin leer blijven. En de renderingstijd wordt er niet door beïnvloed! Het gevolg is wel dat bij bestaande Artlantis bestanden met Physical Camera aangevinkt, er een ander beeld ontstaat, dus afwijkend van de eerder gemaakte renderingen. Experts op het gebied van renderen vertellen dat ze Physical Camera nu altijd hebben aanstaan om betere resultaten te bereiken. Wat gebeurt er indien u Physical Camera aanvinkt? De automatische licht instelling wordt uitgeschakeld. Physical Camera werkt zoals een normale fotocamera. Physical Camera werkt zowel voor Artlantis renderen (old style) als voor Maxwell renderen. Alle rechten voorbehouden. Uitgeverij Ontmoeting, Huizen, NH 419

21 Uit de mededelingen van experts maken we op dat Physical Camera automatisch wordt ingeschakeld indien u voor Maxwell Engine kiest. De vorige oude expert instellingen blijven echter beschikbaar voor diegene die daar goed in thuis zijn. Ze bieden andere mogelijkheden en wilt u deze blijven gebruiken, vink dan Physical Camera n i e t aan. Het ontwikkelen van de Physical Camera was noodzakelijk voor een goede aansluiting naar de Maxwell Engine. Zonder deze instelling zou Maxwell Engine de lucht niet goed interpreteren volgens een expert in het Artlantis Forum. Het grootste verschil tussen de twee camera s (normaal + Physical Camera) is dat de nieuwe camera laat zien wat er werkelijk is. Het is what you see is what you get of anders geformuleerd the physical camera brings out what your bring in. Probeer de instelling en beoordeel de Preview, welke keuze u gaat maken voor uw optimale renderingen. NB. ISO en Shutterspeed zijn twee instellingen die alleen met Maxwell Render zijn te gebruiken. Tone Settings Op het beeld in de Preview Tone settings toepassen. Light Tones: naar rechts schuiven om de lichte tonen donkerder te maken. Dark Tones: naar rechts schuiven om de donkere tonen lichter te maken. Alle rechten voorbehouden. Uitgeverij Ontmoeting, Huizen, NH 420

22 RENDEREN MAAR DAN OP EEN ANDERE MANIER Maxwell Render engine De Maxwell Render Engine kan als een uitdaging gezien worden voor de Artlantis gebruiker. Het is compleet verschillend van de Artlantis renderingsmethode. Bij Artlantis rendering worden de lichten, de Shaders, de schaduw en de spiegelingen en transparantie ingesteld, met daarna de Pre Processing. Afhankelijk van hoe complex het 3D model en de gekozen opties zijn, zal het meer of minder lang duren. De renderingstijd wordt beïnvloed door de gekozen resolutie, anti-alias, Radiosity, kwaliteits instelling etc. zie schermafdruk. Bij Maxwell Render Engine is er in principe geen maximale tijd voor een kant en klare rendering. Het renderen gaat net zo lang door totdat u deze zelf stopt. En dat kan met behulp van een menu waarbij u bijvoorbeeld aangeeft: de rendering mag 1 uur duren, maar er is nóg een instelling. Artlantis rendering Parameters U kunt de Maxwell rendering op 2 manieren automatisch laten beïndigen: door het instellen van het "Sampling Level" (SL) deze geeft het kwaliteitsniveau aan. door het instellen van de rendertijd. Indien één van beide instellingen wordt bereikt, bijvoorbeeld rendertijd = 2 minuten, terwijl de SL = 20 staat, dan zal na precies 2 minuten de rendering stoppen. SL = 20 is dan niet bereikt. Deze dubbele limiet aanduiding werkt in de praktijk prettig. Sampling Level Deze is te gebruiken om te waarborgen dat alle frames hetzelfde kwaliteitsniveau bereiken. Onafhankelijk van de tijd die nodig is om elk specifiek frame te berekenen. Maxwell Rendering Naast de gebruikelijke grootte instelling (resolutie) en kwaliteitsniveau is de TIJD en het SAMPLING LEVEL bepalend voor de renderingstijd Voorbeeld: Stel de SL = 10 en de rendertijd = minuten. Daarmee wordt verzekerd dat de SL-instel- Alle rechten voorbehouden. Uitgeverij Ontmoeting, Huizen, NH 421

23 ling = 10 het eerste zal worden bereikt. Dan stopt het renderen. U weet dan zeker dat u aan de best mogelijke (binnen het ingestelde kwaliteitsniveau SL = 10) rendering komt. Heeft u een deadline te halen en wie heeft dat niet, dan kunt u de tijd instellen. Voorbeeld: Stel de SL = 30 en de rendertijd = 10 minuten. Daarmee bent u verzekerd dat de rendering echt na 10 minuten klaar is. Het bereikte kwaliteitsniveau van SL kan in het menu worden afgelezen en dat zal zeker in dit geval geen 30 zijn, tenzij het 3D model bijzonder eenvoudig is. Maar er is nog een methode. Indien u niet zeker weet hoeveel tijd en hoe hoog u de SL waarde in moet stellen, zet ze dan beiden op een hoog getal. Bekijk af en toe de MX-Preview om te beoordelen of de rendering naar het zin is, of dat deze nog even doorgekookt moet worden om te kunnen consumeren. Is het naar het zin, stop dan eenvoudig de rendering. En u heeft precies wat u nodig hebt. De tijd (en kwaliteit) worden door u bepaald. Standaard Er is geen standaard kwaliteits SL niveau aan te geven. Sommige modellen zijn al met SL = 8 geheel ruisvrij, andere hebben SL = 20 of hoger nodig om uit de ruis te komen. Eerste praktijkvoorbeeld U kunt uw eigen werkwijze kiezen, wellicht om ervaring op te doen kunt u de methode van SL hoog en tijd hoog aanhouden. Bekijk of de kwaliteit voldoende is en noteer daarbij de gegevens en de naam van het gerenderde model. Zo kunt u ervaring opdoen over het te bereiken kwaliteitsniveau dat u nastreeft binnen de tijd die u beschikbaar hebt hour and counting Schrik niet van de renderingen die op internet staan met vermelding: 39 uur renderingstijd. Een snelle computer en veel geheugen die specifiek voor het renderen is gereserveerd doet gewoon z n rekenwerk. Een interruptie van de systeemsoftware, spam controle en of een korte 230 V onderbreking wordt op de koop toegenomen. Kwaliteitsniveau van de rendering: lees verder. 0 min. 100 min min min.... Alle rechten voorbehouden. Uitgeverij Ontmoeting, Huizen, NH 422

24 Renderen met Maxwell vraag en ant w oord Vraag Ik heb een probleem met Maxwell render. Wat ik ook render er blijft altijd een ruis op de afbeelding zichtbaar. Met diverse instellingen proeven gedaan van 5 minuten met SL = 12 tot aan 60 minuten en SL =12. Zelfs SL naar 20 verschoven, het resultaat is bij dit model niet aantrekkelijk. Wat is de oplossing? Antwoord In principe ziet u hoe Maxwell render werkt, u kunt de tijd en de kwaliteit instellen. Er zit niets anders op dan langer te renderen. De SL is niet helemaal een kwaliteits regelaar maar houdt ook verband met de benodigde tijd om de instructies uit te voeren. Alle renderingen starten met een complete chaos van ruis om gedurende de tijd een steeds schoner beeld op te leveren, tenzij één van deze drie punten de rendering tot stilstand brengt: 1. na het indrukken van de Stop knop 2. Maxwell bereikt de Render Time dat u hebt ingesteld. 3. Maxwell bereikt het Sampling Level dat u hebt ingesteld. Probeer eens een extreem lange tijd in te stellen bv. Render TIme = met een SL = 15. Daarmee geeft u aan: de tijd van renderen is onbeperkt en het kwaliteitsniveau is hier de bepalende factor en zal op 15 komen (hoe lang het ook duurt) daarna stopt het renderen. Is er dan nog ruis zichtbaar? NB. Bedenk dat er geen standaard optimale SL waarde is. De optimale waarde van SL hangt alleen af van de scène! Of draai de instellingen eens om, stel het SL niveau op 30 (is bijzonder hoog) met een renderingstijd van 120 minuten. De rendering zal zeker niet stoppen bij SL = 30, want daar is deze nog lang niet aan toe, de rendering stopt na 2 uur, onafhankelijk van het dan bereikte SL niveau. Maxwell render heeft wel iets weg van een foto camera, u kent wellicht de hoog gevoelige zwart/wit films voor binnenopnamen, er was altijd ruis te zien in de vergroting. Of bij de digitale camera waar in moeilijke licht omstandigheden het opname element ook ruis produceert. Met behulp van Photoshop of een ander bitmap bewerkingsprogramma (Blender) kunt u het laatste restje ruis, indien nodig, snel weghalen. Reactie Achteraf blijkt dat de Shader die ik heb toegepast uit zich zelf al in de rendering ruis produceerde. Door het veranderen van de Shader en vervanging door Maxwell Shader (bijgevoegd in Artlantis catalogus) is de rendering ineens veel rustiger. En wat bleek, de ruis van de eerste Shader was niet terug te brengen tot een andere instelling, het bleef gewoon zichtbaar ook bij hogere SL-waarden. Maxwell s ontwerp beslissing De snelheid van renderen ( of voor sommigen, het gebrek aan snelheid) is een ontwerp beslissing van Maxwell geweest. Om een zo fantastisch mogelijke rendering tevoorschijn te halen zonder kunstmatige foefjes om het mooier te maken. Andere programma s maken daar wel gebruik van om de altijd aanwezige ruis te ver- Alle rechten voorbehouden. Uitgeverij Ontmoeting, Huizen, NH 423

25 Een oneindige renderingstijd is niet per definitie stukken beter dan een gebalanceerde optimale renderingstijd zoals deze grafiek weergeeft. De verschillen in kwaliteitsverbetering worden met de tijd steeds geringer. Vaak doen fabrikanten de grootst mogelijke moeite om verbeteringen in drukwerk òf op internet zichtbaar te maken bij het uitbrengen van een nieuwe versie! Kwaliteitsniveau rendering 0 min. 100 min min doezelen en het liefst snel weg te werken. Maxwell doet daar niet aan mee, waardoor bij relatief kleine renderingstijden het is zoals het is:... What you see is what you get... Irradiance caching en Photon mapping zijn twee methoden, die fabrikanten gebruiken om goed uitziende renderingen in kortere tijd te maken, maar ze zijn niet helemaal correct. En door het gekozen algorithme nooit 100%. Maxwell camera De gekozen virtuele camera in Maxell Engine komt dicht bij een echte fotocamera. De instellingen komen overeen met een reële camera: sluitersnelheid, diafragma... Vandaar dat Maxwell als een aanvullende methode kan worden gezien, één waarbij er geen compromis wordt gedaan aan het uiteindelijke product: de rendering. De rendering is altijd fysisch correct en fotorealistisch. Het is juist deze filosofie die het zo aantrekkelijk maakt in combinatie met Artlantis Render. U kunt zelf bepalen (met een compleet uitgelicht en gereed 3D model, of scène zo u wilt) welke methode u kiest of juist met allebij de mogelijkheden. De keuze van Artlantis om deze optie mogelijk te maken bij het uitbrengen van Artlantis 4.1 is als moedig te bestempelen en verdient steun van de gebruikers. Deze zullen gemeenschappelijk de mogelijkheden en onmogelijkheden moeten ontdekken en verder uitdiepen. Afbeeldingen uit Maxwell Render programma. Juist van de gebruikers zal het afhangen om met deze techniek zo optimaal mogelijk te benutten. Het Artlantis Forum kan daar een goede basis voor vormen. Alle rechten voorbehouden. Uitgeverij Ontmoeting, Huizen, NH 424

26 Maxwell belichting Ook dit is even wennen voor Artlantis gebruikers: u kunt de belichting tijdens het renderen regelen, of zelfs nadat de rendering klaar is. Er zijn twee instellingen: Shutter 1/s, de sluitersnelheid. Een groter getal is een kleinere sluitersnelheid, minder licht op het opname-element en dus een donkerder weergave. ISO. De gevoeligheid van de film. Een hogere ISO waarde is een gevoeliger film voor donkere omstandigheden. Dus een lichter beeld in moeilijke omstandigheden. Bij normale digitale camera s is het zo dat u de ISO instelling zelf doet. Maar hou er wel rekening mee dat er steeds meer ruis in de foto zichtbaar zal worden. Bij Maxwell rendering kunt u de ISO instelling net zo ver opregelen als u zelf wilt, daardoor ontstaat geen ruis. Zie ook twee pagina s verder. Artlantis instellingen werken niet allemaal bij Maxwell Render! Het zal als geen verrassing komen dat een aantal functies (nog) niet werken. Zo is de Camera met de DOF (scherpte diepte), de Clipping box, Foreground Image, Post Process parameters en de Tone Settings nog niet aan te sturen. Ook de Heliodon Sun en Sky light kleuren, Soft Shadows, Pollution factor, lens flare en Fog (mist) zijn niet mogelijk. Bij de lichtbronnen zijn dat Soft Shadows en Lens Flare. Bij materialen: reflection limit, Ambient en Neon verlichting. * Een lichtbron die in een geometrie is geplaatst zal geen licht in Maxwell kunnen uitstralen. Maxwell transparantie + textures Bij glazing en transparency komt het licht soms bij dikke oppervlakken niet door het transparante gedeelte heen. Er zijn max. 15 textures te koppelen. Fresnel Glazing Shader leveren soms een ander resultaat op. De oppervlakken kunnen donkerder of lichter overkomen, of met meer reflectie. Artlantis voor Windows werkt met QuickTime van Apple. Echter de versie blijkt niet goed te zijn. Op de Artlantis website een link naar de oude uitvoering, die wel werkt. Er wordt naar een oplossing gezocht door Artlantis. In de Apple computers zit standaard al de goede QT uitvoering. Windows gebruikers: Problemen met de-installeren van QuickTime? Stuur een E_mail info@ontmoeting.nl dan krijgt u gratis een PDF met de stap voor stap methode! Dit zijn voornamelijk beperkingen in de conversieslag tussen Artlantis model en Maxwell. In de loop van de tijd zal dat voor een deel worden gelijk gemaakt. Alle rechten voorbehouden. Uitgeverij Ontmoeting, Huizen, NH 425

27 Nieuwe 4.1 opties Indien u voor Render HDRI hebt gekozen dan krijgt u bij het bekende Render menu van Artlantis nieuwe opties in beeld. In de volgende pagina s wordt uitgelegd waar deze voor dienen. In eerste instantie hebt u een keuze voor Exterior en Interior Verder ISO, Shutter Speed, Attenuation en Color bleeding. In het kort: ISO staat voor gevoeligheid van de virtuele film in de virtuele camera. Shutter Speed voor de sluitersnelheid. Attenuation: De verzwakking van 0 tot 1 in te stellen geeft de absorbtie van de oppervlakken aan na een of meerdere reflecties. Met lage waarden wordt het contrast verhoogd, met sterke schaduwpartijen in bv. een interieur met indirecte verlichting. Color Bleeding (0-1) De overdracht van kleuren tussen de verschillende oppervlakken. Een kleinere waarden verminderd de verzadiging van de kleuren. Zie ook de beschrijving twee pagina s verder van de Expert mode instelling die in de voorkeuren kan worden aangezet. In het midden Preview venster, rechts het Maxwell Render menu met de instellingen onder het life beeld. Alle rechten voorbehouden. Uitgeverij Ontmoeting, Huizen, NH 426

28 Expert instelling Ga naar Preferences menu en vink Display expert rendering parameters aan. Klik daarna rechts onderin OK. U heeft nu extra nieuwe mogelijkheden om uw rendering in Artlantis beter dan voorheen te kunnen optimaliseren. Wilt u weer terug naar de oude standaard situatie, roep dan Preferences op en haal het vinkje bij Display Expert weg. Op de volgende pagina het uitgebreide Expert Render menu in beeld met de uitleg. Alle rechten voorbehouden. Uitgeverij Ontmoeting, Huizen, NH 427

29 Expert instelling Het Render menu is na de instelling bij Preferences uitgebreid met nieuwe opties. Na de standaard Rendering breedte en hoogte instellingen en de resolutie en schaal volgt het bekende Anti-Aliasing. Deze kunt u op laag of hoog zetten. Stelt u deze op laag in, dan zal de renderingstijd korter zijn. Daarna de bekende Radiosity waarbij ook geldt dat de renderingstijd afhangt van de te kiezen instelling. Accuracy: Nauwkeurigheid met vier standen Normal - medium - high of custom. De nauwkeurigheidskeuze heeft een grote invloed op de renderingstijd. Long range: De Radiosity wordt voor een klein aantal pixels berekend, de andere worden ge-extrapoleerd. De in te stellen Long Range loopt van 96 tot 8 pixels en is de gemiddelde afstand tussen twee punten waarbij de Radiosity wordt toegepast. Hoe lager de afstand, des te meer de dichtheid van de berekende pixels toeneemt. Short range: De Radiosity vanuit dichtbij gelegen oppervlakken berekend (bv. een hoek in twee wanden). De reeks loopt van 0 tot 48 pixels. Waarom deze instelling uitgevoerd is? Om een betere kwaliteit van de schaduwen te verkrijgen. Indien de regelaar op 0 staat wordt er geen berekening uitgevoerd. Hoe hoger de waarde des te efficiënter de schaduwen worden uitgerekend met Radiosity. Lighting Physical Camera: De standaard Automatische verlichting wordt omgeschakeld naar Physcial Camera. Daaronder de opties: Interior, Exterior, Custom. Hiermede is de algemene sfeer verlichting van de scene te kiezen. De Custom instelling wordt gekozen als u een Artlantis bestand van versie 3 of ouder opent, òf indien de lichtwaarden in de Expert mode zijn gekozen. First bounce: Regelt de Radiosity van de eerste refelectie van de lichtstralen. Dit heeft betrekking op alle oppervlakken die direct licht van Helidon of van lichtbronnen ontvangen. Next bounce: De volgende reflecties na de eerste. Hiermede worden de oppervlakken bedoeld die indirect licht ontvangen. Verhoog het aantal reflecties (1-16) verhoogt het lichtniveau in het bijzonder bij interieurs. Attenuation: De verzwakking van 0 tot 1 in te stellen geeft de absorbtie van de oppervlakken weer na een of meerdere reflecties. Met lage waarden wordt het contrast verhoogd, met sterke schaduwpartijen in bv. een interieur met indirecte verlichting. Color Bleeding (0-1) De overdracht van kleuren tussen de verschillende oppervlakken. Een kleinere waarde vermindert de verzadiging van de kleuren. Alle rechten voorbehouden. Uitgeverij Ontmoeting, Huizen, NH 428

30 Het begin van een rendering in Maxwell. In eerste instantie blijft het grote scherm donker om dan langzaam met veel ruis lichter te worden. Met behulp van de Shutter 1/s, ISO en Background zijn de diverse post processing instellingen life uit te voeren (tijdens het renderen en zelfs na het renderen). Merk op: Background regelaar is niet altijd zichtbaar Shutter 1/s: De tijd waarop het licht op het opname element (of film) kan vallen. Een grotere s levert een kortere tijd op (donkerder beeld). In te stellen van ISO: De gevoeligheid van film en hier de oppervlakken. Hoe hoger de gevoeligheidswaarde hoe meer gevoelig de sensor voor licht is. Background: Helderheidsinstelling van uitsluitend de achtergrond. Waardes van 0,01 tot 100 mogelijk. Het 3d model wordt hier niet door beïnvloed. Alle rechten voorbehouden. Uitgeverij Ontmoeting, Huizen, NH 429

31 Lichtintensiteit in Candela / m 2 Sterrenlicht 0, Maanlicht 0, Kunstlicht Daglicht Bewolkte lucht x 10 3 Schaduw partij Zonlicht helder Zon en hoger 10 8 en hoger S l u i t e r t i j d / I S O Nieuw in versie 4.1 is de renderingsoptie Physical Sky, het is een alternatief voor de automatische lichtaanpassing. Bij Render[in] plug-in voor SketchUp zien we ook een dergelijke instelling. Indien u de Physical Sky aanvinkt dan wordt de automatische lichtaanpassing uitgezet. Daarmee kunnen betere resultaten worden bereikt in vergelijking met de voorgaande Artlantis instellingsopties. Physcial Sky werkt eigenlijk zoals een normale foto camera. Een hogere ISO waarde levert een gevoeliger film op. Indien de omstandigheden (schemer) weinig licht geven, dan dient u dus een hogere ISO waarde te kiezen. Vroeger ging dat door een gevoeliger film te kopen voor bv. binnenopnamen. Tegenwoordig met digitale camera s is er een gemakkelijker methode door eenvoudig de ISO waarde te verhogen. Maar het digitale opname element levert dan wel meer ruis. Bij het renderingsproces is dat niet het geval en kunt u eenvoudig de lichtgevoeligheid regelen. De sluitersnelheid werkt op een andere manier. Een kleiner ingesteld getal (langere openingstijden van de sluiter) betekent dat er meer licht door de sluiter naar de film kan komen. In donkere omgeving gebruiken we dus een lagere sluitersnelheid. De sluitersnelheid wordt in seconden uitgedrukt zoals bv. 1/1000, 1/500, 1/60 of 1/8 seconde. In Artlantis zien we alleen het getal achter de 1/... weergegeven en dat is wellicht even wennen. Een groter getal (bv 500) levert dus een kortere sluitersnelheid op, waardoor er minder licht op de film terecht komt. Of te wel minder licht op de uiteindelijk te maken rendering. Bij Physical Sky worden de kleuren en het licht beter dan voorheen geïnterpreteerd. HDR achtergrond HDR (High Dynamic Range) staat voor foto s / afbeeldingen die een hoog dynamisch bereik hebben. Zowel voor de zeer donkere gedeelten van de afbeelding als voor de zeer lichte gedeelten van de afbeelding. Vaak komen we ook de term HDRI ( de i van image) tegen. In principe is het een kwestie van een aantal foto s maken, die telkens met een andere sluitersnelheid zijn gefotografeerd, waardoor er een schakering ontstaat van (veel) te lichte foto s naar (veel) te donkere foto s. Met behulp van speciale programma s kunnen deze afbeeldingen omgezet worden naar het standaard Radiance (straling) HDRI format (. HDR). Een bron van extra informatie! Al deze opnamen, die niet aan de normale standaard van belichting voldoen, worden in een HDR programma samengevoegd tot één HDR afbeelding. Daarmee wordt het mogelijk om foto s met een enorm dynamisch bereik op te slaan, die min of meer overeenkomen met de werkelijkheid. De weergave daarvan is een geheel ander verhaal. Alle rechten voorbehouden. Uitgeverij Ontmoeting, Huizen, NH 430

32 De luminatie (lichtsterkte) waarden zijn in verhouding opgeslagen in de HDR-afbeelding. Indien u daarna de hoeveelheid licht wijzigt (ISO / Sluitertijd) dan wijzigt u ook de belichting zoals die bij het fotograferen voor zou komen bij het maken van echte foto s. De werkelijkheid benaderen, is dat mogelijk? Waarneming van licht Onze ogen reageren op licht en donker, waarbij de overgangen (van zonlicht buiten naar binnen met gesloten gordijnen) worden overbrugd, maar daar is wel wat gewenningstijd voor nodig. We moeten even wennen aan de nieuwe licht situatie. Daarmee overbruggen we onwillekeurig een enorm lichtintensiteitsbereik. Met contrasten is dat anders gesteld, we ervaren het lichtste gedeelte van een foto onwillekeurig als wit, vooral als het grote oppervlakken in de foto betreft. Deze relatieve contrasten werken ook door op een donkere foto, waarbij er toch gezocht wordt door onze hersenen naar een lichter gedeelte in de opname. Bij het samenstellen van een HDR beeld wordt daar rekening mee gehouden. Als het kleine oppervlakken betreft, die donker zijn, dan behoeven ze onderling niet veel te verschillen. Bij grote oppervlakken die donker zijn, dient het relatieve contrast aangepast te worden om een meer opener foto te krijgen. Een werking van onze ogen en hersenen die door technische beperkingen ook bekend zijn bij goede PrePress afdeling in de Grafische Industrie. Donkere partijen in een foto worden (let op grootte / oppervlakte) extra omhoog gehaald omdat anders in het uiteindelijke drukwerk een groot gedeelte van de afdruk als te donker of dichtgelopen wordt beschouwd. Dezelfde redenering geldt voor de lichte partijen. Een witte muur van een huis, zonlicht op een terras of wit van een schaaltje op een tafel in de zomer buiten. Allemaal schakeringen die in HDR voor een groot gedeelte moeten worden overbrugd. HDR Tonemapping Er bestaat inmiddels software die HDR bestanden kan aanmaken met Tonemapping. Er kleven echter ook een aantal problemen aan, Halo s, Toon verschuiving, bewegingsonscherpte, ruis en textuurveruiling en lensflare. Photomatix Pro Fotografische software die door HDRsoft voor Mac OSX en voor Windows is ontwikkeld. Meerdere foto s kunnen daarmee in één HDRI worden vastgelegd waarbij automatisch tonemapping wordt toegepast. RAW foto s kunnen ook als invoer worden gebruikt. Een demonstratie programma is op internet te vinden: Daar zijn ook voorbeelden van foto s met diverse belichtingsstappen. Beginnersguide HDR HDR best practice Photoshop Bij Photoshop zijn de meeste foto s normaal 24- bit (zoals beeldscherm), bij HDR zijn ze als 32- bit opgeslagen. U kunt dus in wezen een HDR niet goed weergeven op een normaal scherm! De voorvertoning in Photoshop is daarom aan te passen om toch nog een preview op te leveren die acceptabel is. En er is de mogelijkheid om de HDR afbeeldingen terug te zetten naar 16- of 8 bits per kanaal. Er zijn een groot aantal programma s beschikbaar om met HDRI overweg te kunnen. Zo is er Photomatix Pro die op een simpele manier HDR images kan verwerken tot HDR bestanden. File extensions en.hdr voor Windows: HDR mogelijkheden in Photoshop of toch naar Photomatix Pro? Standaard ziet een.hdri er vaak kunstmatig uit, maar de functie zal duidelijk zijn voor Artlantis gebruikers: een middel om licht en natuurlijk omgevingslicht in een rendering te brengen. En soms zijn onrealistische beelden in een rendering een enorme pré om een ontwerp onder de aandacht te brengen. Alle rechten voorbehouden. Uitgeverij Ontmoeting, Huizen, NH 431

33 HDR foto s en 11 uur video tutorials: HDR tutorial: Een site om eens goed voor te gaan zitten! Met veel achtergrond informatie. Artlantis HDRI GRATIS downloaden Vul uw en wachtwoord in en u kunt de HDRi s downloaden. Dosch Design HDRI Alhoewel wij één keer geen goede ervaring hadden met deze Duitse firma (ook niet met de Help desk) vermelden we toch hun uitgebreide reeks HDRI beelden: Bij de Vast_Landscape CD worden 30 hoge kwaliteits HDR beelden geleverd in de formats: Light-Probe (Angular Map) Spherical Map (Latitude-Longitude) Vertical-Cross Volgens de website kunnen de HDRI s in deze programma s worden gebruikt: Lightwave (version 6.0 and higher), Softimage XSI, Maya & Mentalray, Pixar Render- Man, Bryce 6, Autodesk VIZ, messiah:render (Arnold), InSight (Integra), 3ds-max & VRay, 3ds-max & Brazil r/s (Splutterfish), 3ds-max & finalrender (Cebas), Cinema4D Version 8.1. Artlantis met 4.1 staat nog niet op de website. HDR beelden formats: Light-Probe x 4096, 2048 x 2048, 512 x 512 pixel Spherical Map - 10,000 x 5,000, 6248 x 3124, 2048x1024 pixel Vertical-Cross x 6248 pixel Horizontal-Cross x 4686 pixel En elk van deze HDRI beelden wordt in de industrie standaard van.hdr geleverd. Waardoor ze bruikbaar zijn in de meeste rendering programma s, aldus Dosch TIP Soms is de achtergrond afbeelding net iets anders dan in de uiteindelijke rendering (andere stand). Het is mogelijk om dat aan te passen door gewoon in PSD (Photoshop) te renderen. In Photoshop is het mogelijk om de achtergrond (die in een afzonderlijke laag is ondergebracht) te optimaliseren. Maar vaak is de ongewenste verschuiving te wijten aan een verkeerd materiaal (vaak glas of transparante uitvoeringen). Indien het glas Shader materiaal wordt veranderd dan is de verschuiving ook verdwenen. HDRI import en verwerking met Photoshop vanaf CS2 mogelijk, meer opties vanaf versie CS3 en nog meer vanaf CS5. HDRI format HDR viewers op internet om.hdr bestanden weer te geven. Panorama s en HDR Het maken van een panorama afbeelding is een discipline apart. De afzonderlijke foto s moeten eerst aan elkaar geplakt worden (Stitching). Professionele stitching software uit Rotterdam bij PTgui: Verder dienen er twee of drie series te worden gemaakt met de verschillende belichtingstijden. Daarbij mogen de uiteindelijke drie afbeeldingen wat pixels betreft niet te veel afwijken van de pixelplaats in de foto en dat blijkt vaak niet haalbaar. Vervolgens komen (het liefst pixel voor pixel, maar dat is een illusie) de drie panorama s bijelkaar en wordt daar één HDR afbeelding van gemaakt. Gratis HDRI s zijn niet eenvoudig om te vinden maar ze zijn er wel incl. diverse tutorials: Alle rechten voorbehouden. Uitgeverij Ontmoeting, Huizen, NH 432

34 Artlantis Render links rechts de Preview. Artlantis Preview boven Onder de Preview en zo direct ook de rendering. Gebruikte Shader: Maxwell Gold. Gebruik van Maxwell shaders Gold Shader van Maxwell toegepast op een simpel model uit SketchUp Pro. We hebben op dit moment, zo vlak na de introductie van 4.1 nog te weinig ervaring om daar een conclusie aan te kunnen verbinden. Alle rechten voorbehouden. Uitgeverij Ontmoeting, Huizen, NH 433

Deel 1. Wat is HDR fotografie?.

Deel 1. Wat is HDR fotografie?. Deel 1. Wat is HDR fotografie?. Inleiding. Met het intrede van de digitale fotografie is ook de beeldbewerkingsoftware in een stroomversnelling geraakt. Eén van de meest recente ontwikkelingen is de High

Nadere informatie

www.ontmoeting.nl ISBN: 978-90-8814-040-2 NUR-code: 648 Bouwkunst, Architectuur 1 ed. Uitgeverij Ontmoeting, Huizen, NH * Materialen *Texturen

www.ontmoeting.nl ISBN: 978-90-8814-040-2 NUR-code: 648 Bouwkunst, Architectuur 1 ed. Uitgeverij Ontmoeting, Huizen, NH * Materialen *Texturen Gebaseerd op ARTLANTIS v. 5.x TIPS & TRUCS - I Render programma Uitgeverij Ontmoeting, Huizen, NH www.ontmoeting.nl * Materialen *Texturen *Zelf Shaders maken * Bump maps * Normal maps * 3D effecten *

Nadere informatie

Welke rendersofware gebruiken?

Welke rendersofware gebruiken? Welke rendersofware gebruiken? Hoe maken we een keuze uit het overweldigende aanbod van programma s? Renderen is het beter presenteren van uw 3D ontwerpen DE OPLOSSING 1. Voor welk doel wilt u het programma

Nadere informatie

HDR- FOTOGRAFIE. Inleiding. Het digitale beeld - Bijlage

HDR- FOTOGRAFIE. Inleiding. Het digitale beeld - Bijlage HDR- FOTOGRAFIE Inleiding Wanneer je door de zoeker van je al dan niet spiegelreflex camera kijkt en een prachtige scène hebt waargenomen en vastgelegd, dan is er naderhand soms enige teleurstelling wanneer

Nadere informatie

1 normaal belicht 1 onderbelicht 1 overbelicht

1 normaal belicht 1 onderbelicht 1 overbelicht High Dynamic Range (HDR) Deze techniek zorgt ervoor dat afbeeldingen die een dynamisch bereik hebben dat niet in een digitaal fotobestand past, worden gecomprimeerd zodat er meer detail wordt weergegeven

Nadere informatie

Wat is dynamisch bereik?

Wat is dynamisch bereik? Wat is dynamisch bereik? = Bereik aan helderheden dat camera kan registreren Groter dynamisch bereik = meer details Zowel details in schaduwen als in highlights (landschap) Sensor en ADC Diodes op klassieke

Nadere informatie

oplossen. Door meerdere belichtingen te maken en ze samen te voegen in Photoshop vergroot je de dynamiek in je foto.

oplossen. Door meerdere belichtingen te maken en ze samen te voegen in Photoshop vergroot je de dynamiek in je foto. Een DRI maken: Hoofdstuk 1: Wat is een DRI DRI staat voor dynamic range increase en is een techniek om meer dynamiek in je foto aan te brengen. Een normale foto rechtstreek uit je (digitale of analoge)

Nadere informatie

Render software uitkiezen maar hoe?

Render software uitkiezen maar hoe? Render software uitkiezen maar hoe? Hoe maken we een keuze uit het overweldigende aanbod van programma s? DE OPLOSSING Renderen is het beter presenteren van uw 3D ontwerpen 1. Voor welk doel wilt u het

Nadere informatie

We zien dus soms grote contrast omvangen bij onderwerpen, hoofdzakelijk veroorzaakt door verschillen in verlichting.

We zien dus soms grote contrast omvangen bij onderwerpen, hoofdzakelijk veroorzaakt door verschillen in verlichting. LOW DYNAMIC RESOLUTION Het kleine broertje van High Dynamic Resolution We zien dat deze technieken steeds meer toegepast worden, maar waarom eigenlijk, en wat hebben we er aan? HET WAAROM Over het algemeen

Nadere informatie

Hoe maken we een keuze uit het overweldigende aanbod van programma s? Renderen is het beter presenteren van uw 3D ontwerpen

Hoe maken we een keuze uit het overweldigende aanbod van programma s? Renderen is het beter presenteren van uw 3D ontwerpen Render software uitkiezen Hoe maken we een keuze uit het overweldigende aanbod van programma s? DE OPLOSSING Renderen is het beter presenteren van uw 3D ontwerpen 1. Voor welk doel wilt u het programma

Nadere informatie

Onderbelichte TIFF foto Normaal Belichte TIFF foto Overbelichte TIFF foto

Onderbelichte TIFF foto Normaal Belichte TIFF foto Overbelichte TIFF foto Uitleg HDR maken in Photomatix (of een ander Programma ): HDR is helemaal in, maar hoe maak je nu een mooie HDR-foto? HDR werkt met verschillende belichtingen, en voegt die dan samen zodat je mooie hooglichten

Nadere informatie

HDR: de digitale Ansel Adams

HDR: de digitale Ansel Adams HDR: de digitale Ansel Adams In bepaalde (vaak Duitse) fotokringen is een nieuwe trend gaande: HDR-fotografie. HDR staat voor High Dynamic Range: een groot dynamisch bereik. HDR is de digitale tegenhanger

Nadere informatie

Naast High Dynamic Resolution (HDR), zien we dat deze technieken steeds meer toegepast kan worden, maar waarom eigenlijk, en wat hebben we er aan?

Naast High Dynamic Resolution (HDR), zien we dat deze technieken steeds meer toegepast kan worden, maar waarom eigenlijk, en wat hebben we er aan? LOW DYNAMIC RESOLUTION Het kleine broertje van High Dynamic Resolution Naast High Dynamic Resolution (HDR), zien we dat deze technieken steeds meer toegepast kan worden, maar waarom eigenlijk, en wat hebben

Nadere informatie

Presentatie HDR-techniek

Presentatie HDR-techniek Presentatie HDR-techniek Wat is HDR in fotografie Waarom HDR Hoe HDR Voorbeelden van HDR Camera instellingen voor HDR Klein project met HDR Do's en Do nots Grenzen aan de HDR Vraag en antwoord 1. Wat is

Nadere informatie

Verkleinen- en uploaden van beelden

Verkleinen- en uploaden van beelden Verkleinen- en uploaden van beelden Deze handleiding is opgebouwd rond eenvoudig te gebruiken programma s die verkrijgbaar zijn in het Nederlands en te installeren zijn onder Windows XP, Vista en Windows

Nadere informatie

Louis van Amerongen - Witteveen+Bos

Louis van Amerongen - Witteveen+Bos Christiaan Post Mark Stals - Sweco - Gemeente Eindhoven Louis van Amerongen - Witteveen+Bos Algemeen: Tijdens deze workshop zullen we twee manieren behandelen om vanuit MicroStation een 3D model om te

Nadere informatie

6 tips voor een maximaal dynamisch bereik in je foto's

6 tips voor een maximaal dynamisch bereik in je foto's 6 tips voor een maximaal dynamisch bereik in je foto's Heb je het ook al eens gehad? Het landschap ziet er fantastisch uit maar op de foto krijg je veel te lichte luchten en een veel te donkere voorgrond.

Nadere informatie

ViSoft Premium. Nieuw in Update 2011-2 1 NIEUWE FUNCTIES. worden dan automatisch alle profielen vervangen en in 3D getoond.

ViSoft Premium. Nieuw in Update 2011-2 1 NIEUWE FUNCTIES. worden dan automatisch alle profielen vervangen en in 3D getoond. ViSoft Premium Nieuw in Update 2011-2 1 NIEUWE FUNCTIES 1.1 SCHLÜTER PROFIEL-VARIATIES worden dan automatisch alle profielen vervangen en in 3D getoond. De verbeterde manier om profielen te selecteren

Nadere informatie

Bij de meeste camera s is de keuze van de belichtingsregelingen met een zogenaamd programmakeuzewiel

Bij de meeste camera s is de keuze van de belichtingsregelingen met een zogenaamd programmakeuzewiel Belichtingsregelingen: Basisgebruik Bij de meeste camera s is de keuze van de belichtingsregelingen met een zogenaamd programmakeuzewiel I uitgevoerd. De uitleg over functies wordt in twee delen gebracht,

Nadere informatie

Hoe maak je een HDR-foto?

Hoe maak je een HDR-foto? Hoe maak je een HDR-foto? De eerste vraag is natuurlijk; wat is HDR. HDR staat voor High Dynamic Range en betekent niets meer en minder dat je gewoon een heel groot verschil van donker naar licht in je

Nadere informatie

In Photoshop kun je afbeeldingen bewerken en aanpassen door de diverse toevoegingen en effecten die je wilt toepassen op aparte lagen uit te voeren.

In Photoshop kun je afbeeldingen bewerken en aanpassen door de diverse toevoegingen en effecten die je wilt toepassen op aparte lagen uit te voeren. PhotoShop Les 2 Werken met lagen, kleuren en transparantie Een digitale foto is een eigenlijk een simpel ding. Als je hem van heel erg dichtbij bekijkt is het niets meer dan een aantal rijen en kolommen

Nadere informatie

Basisbegrippen in de fotografie

Basisbegrippen in de fotografie Basisbegrippen in de fotografie Met betrekking tot belichting Aanleiding: De aanleiding voor het houden van deze presentatie zijn de verzoeken die gedaan zijn tijdens de introductie op de eerste clubdag

Nadere informatie

Bestandsformaten in de digitale fotografie: RAW of JPeg

Bestandsformaten in de digitale fotografie: RAW of JPeg Bestandsformaten in de digitale fotografie: RAW of JPeg De digitale camera is een waar rekenwonder. Het licht dat op de beeldsensor valt, wordt door een beeldprocessor (of zelfs twee processors) omgezet

Nadere informatie

Diafragma, hoe werkt het

Diafragma, hoe werkt het Diafragma, hoe werkt het DOOR KENNETH VERBURG IN BASISCURSUS - 172 REACTIES Onderdeel van de serie 1. Basiskennis Starten met een spiegelreflexcamera Diafragma, hoe werkt het De beste sluitertijd kiezen

Nadere informatie

Een Time- Lapse, wat is het en hoe begin je er aan?

Een Time- Lapse, wat is het en hoe begin je er aan? Een Time Lapse, wat is het en hoe begin je er aan? Wie heeft nog nooit zo n filmpje gezien waarbij bv. de wolken ongewoon snel over een landschap glijden, of waarbij de personen in beeld als mini mensjes

Nadere informatie

HANDLEIDING INFOGRAPHIC SOFTWARE Versie 2.3 / jan 2014

HANDLEIDING INFOGRAPHIC SOFTWARE Versie 2.3 / jan 2014 HANDLEIDING INFOGRAPHIC SOFTWARE Versie 2.3 / jan 2014 Inhoudsopgave 1. Inleiding... 3 2. Systeemvereisten... 3 3. Installeren van de software... 4 4. Programma instellingen... 5 5. Importeren van een

Nadere informatie

Interieur met potlood of met de computer tekenen?

Interieur met potlood of met de computer tekenen? Interieur met potlood of met de computer tekenen? Het blijft een telkens terugkerende vraag, die slechts beantwoord kan worden door te doen. Het presentatiemiddel dient zo gekozen te worden dat het het

Nadere informatie

Handleiding Icespy MR software

Handleiding Icespy MR software Handleiding Icespy MR software Versie 4.40.04 Wij danken u voor de aanschaf van deze IceSpy producten en adviseren u om deze handleiding goed door te nemen. 2 INHOUDSOPGAVE: 1. Installeren van de software...

Nadere informatie

Kleurmodel en Bestandsoutput van de kamera.

Kleurmodel en Bestandsoutput van de kamera. Van kamera tot print Intentie. In dit verhaal wordt belicht hoe je vanaf je kamera komt tot een eind-product. Dit eindproduct zal in ons geval zijn een te printen foto op formaat (bij benadering) 40x30

Nadere informatie

brug naar Photoshop DE BRUG NAAR PHOTOSHOP

brug naar Photoshop DE BRUG NAAR PHOTOSHOP q De brug naar Photoshop Als u Photoshop CS6 installeert, krijgt u er automatisch ook Bridge CS6 bij. Bridge is een browser, waarmee u snel een overzicht krijgt van uw foto s en andere bestanden, Deze

Nadere informatie

Extra informatie Picasa

Extra informatie Picasa Extra informatie Picasa Stel de weergave in op: boomstructuur: We zien nu dezelfde structuur als in de map Mijn Afbeeldingen. De hoofdmappen staan er. Zijn er geen submappen, dan wordt de inhoud weergegeven.

Nadere informatie

Inhoudsopgave: Inhoudsopgave:... 2 Waar moet uw pc aan voldoen?... 2 De installatie:... 4 De computer gereed maken voor gebruik:...

Inhoudsopgave: Inhoudsopgave:... 2 Waar moet uw pc aan voldoen?... 2 De installatie:... 4 De computer gereed maken voor gebruik:... Versie: 1.1 Gemaakt door: Whisper380 Eigenaar: whisper380-computerhulp Datum: 17-09-2010 Inhoudsopgave: Inhoudsopgave:... 2 Waar moet uw pc aan voldoen?... 2 De installatie:... 4 De computer gereed maken

Nadere informatie

Foto's op de computer

Foto's op de computer Foto's op de computer 1. hardware het fototoestel is het belangrijkste hardwareapparaat. Waar let je op bij de aankoop: de resolutie (aantal pixels): hoe hoger de resolutie, hoe beter de foto's. Vooral

Nadere informatie

Foto - editors. Adobe Photoshop ~ 700 EUR Adobe Photoshop Elements ~ 100 EUR Paintshop pro ~ 100 EUR Gimp, Paint.net, = gratis

Foto - editors. Adobe Photoshop ~ 700 EUR Adobe Photoshop Elements ~ 100 EUR Paintshop pro ~ 100 EUR Gimp, Paint.net, = gratis Dig. beeldbewerking Foto - editors Adobe Photoshop ~ 700 EUR Adobe Photoshop Elements ~ 100 EUR Paintshop pro ~ 100 EUR Gimp, Paint.net, = gratis Photoshop elements 4.0 Organizer Editor Welkomstscherm

Nadere informatie

De meeste van onze camera s beschikken over de instelmogelijkheid: AUTO de camera past zelf de gevoeligheid aan 50-100 - 200 300 400 (iso)

De meeste van onze camera s beschikken over de instelmogelijkheid: AUTO de camera past zelf de gevoeligheid aan 50-100 - 200 300 400 (iso) Bij de analoge fotografie hadden we de gevoeligheid van de film die we dan aanpasten naargelang datgene dat we gingen fotograferen: veel licht versus weinig licht, binnenopnames zonder flits, zelfs het

Nadere informatie

Tutorial exposure blending. Myriam Vos

Tutorial exposure blending. Myriam Vos Tutorial exposure blending Waarom blending? Het dynamisch bereik van een camera is de verhouding van het felste licht tot het zwakste licht dat nog kan worden waargenomen. Als mens kunnen we met onze ogen

Nadere informatie

Handleiding Wordpress

Handleiding Wordpress Handleiding Wordpress Inhoudsopgave 1. Inloggen 2. Berichten en Pagina s 3. Afbeeldingen en video s 4. Weblinks 1. Inloggen 1.1 Inloggen bij Wordpress We starten met het inloggen op je WordPress gebaseerde

Nadere informatie

Voorbereidingen thuis

Voorbereidingen thuis - concept - (versie 2, 20 januari 2011) Voorbereidingen thuis Scenario U ontwerpt thuis (of in het FabLab) een visitekaartje. Bijvoorbeeld met uw logo en contactgegevens. Achtergrondinformatie De volgende

Nadere informatie

Handleiding Sportlink Club

Handleiding Sportlink Club Handleiding Sportlink Club Dit document is automatisch gegenereerd. We raden u aan de handleiding online te raadplegen via www.sportlinkclub.nl/support. 1. Installatiehandleiding.........................................................................................

Nadere informatie

Hoe maken we een keuze uit het overweldigende aanbod van programma s? Beter presenteren van uw 3D ontwerpen

Hoe maken we een keuze uit het overweldigende aanbod van programma s? Beter presenteren van uw 3D ontwerpen Render software uitkiezen Hoe maken we een keuze uit het overweldigende aanbod van programma s? DE OPLOSSING Beter presenteren van uw 3D ontwerpen 1. Voor welk doel wilt u het programma aanschaffen? a.

Nadere informatie

Het doel. is om een eerste inzicht te geven in de basis van de digitale fotografie.

Het doel. is om een eerste inzicht te geven in de basis van de digitale fotografie. De Basis 1 Het doel is om een eerste inzicht te geven in de basis van de digitale fotografie. Hoe je het juiste objectief moet kiezen, op welke wijze je de basisfuncties van je camera optimaal kan instellen.

Nadere informatie

Door velen wordt Photoshop beschouwd als de industriestandaard voor zowel drukwerk en DTP als voor het web wat betreft digitale beeldbewerking.

Door velen wordt Photoshop beschouwd als de industriestandaard voor zowel drukwerk en DTP als voor het web wat betreft digitale beeldbewerking. Adobe Photoshop Adobe Photoshop is een grafisch programma voor het bewerken digitale beelden via de computer. Photoshop is beschikbaar voor Mac OS X en Windows. Tot en met versie 4 bestond er ook een UNIX-variant.

Nadere informatie

Belichting corrigeren

Belichting corrigeren Belichting corrigeren Belichtingsmeter van de camera is ingesteld op gemiddeld grijs. Dit betekent dat camera ervan uitgaat dat elementen in je foto gemiddeld 18% van het licht terugkaatsen. Bij goed belichte

Nadere informatie

PhotoShop. Les 1 - Werken met lagen, kleuren en transparantie

PhotoShop. Les 1 - Werken met lagen, kleuren en transparantie PhotoShop Les 1 - Werken met lagen, kleuren en transparantie Een digitale foto is een eigenlijk een simpel ding. Als je hem van heel erg dichtbij bekijkt is het niets meer dan een aantal rijen en kolommen

Nadere informatie

BK Interieur Renderen Workshop 6 Technisch Ontwerp en Informatica

BK Interieur Renderen Workshop 6 Technisch Ontwerp en Informatica BK4070 - Licht In de computer moeten we het licht zoals het werkt in de echte wereld benaderen en kunnen controleren. Om die reden is het licht gesplitst in een aantal effecten die samen een goede benadering

Nadere informatie

BK4070 Introductie Kwartaal 2

BK4070 Introductie Kwartaal 2 BK4070 Introductie Kwartaal 2 Image by Bilge Göktoğan Programma Introductie Lezing Week 2.1 Kwartaal 1 Week 3.1 Lezing Parametrisch Ontwerpen door Thijs Welman Week 3.3 Werkcollege Parametrisch Ontwerpen

Nadere informatie

Witbalanscorrectie: Ik vind de foto wat aan de blauwe kant en ga daarom op zoek naar iets dat grijs of wit zou moeten zijn zonder kleurzweem.

Witbalanscorrectie: Ik vind de foto wat aan de blauwe kant en ga daarom op zoek naar iets dat grijs of wit zou moeten zijn zonder kleurzweem. Hieronder een onbewerkte foto van het Lexkesveer tijdens zonsopgang. Op het eerste gezicht een hopeloze foto. In het histogram kun je zien dat zowel aan de lichte (rechter) als donkere (linker) kant de

Nadere informatie

Foto's op de computer met xp

Foto's op de computer met xp Foto's op de computer met xp Hardware : Het fototoestel is het belangrijkste hardware-apparaat. Waar let je op bij de aankoop: - resolutie (aantal pixels): hoe hoger de resolutie, hoe beter de foto's.

Nadere informatie

Fotografie: van opname tot archivering deel 1. Bruno Vandermeulen

Fotografie: van opname tot archivering deel 1. Bruno Vandermeulen Fotografie: van opname tot archivering deel 1 Bruno Vandermeulen 6 7 8 9 10 11 12 1 3 Wat is een camera? Zwarte doos: camera obscura Sensor Sluiter Objectief Diafragma Sensor Pixels Grootte 15 16 Camera

Nadere informatie

5 Presentatie. 5.1 Schermbeelden opslaan Om schermbeelden als grafische afbeelding op te kunnen slaan voor gebruik in andere programma's.

5 Presentatie. 5.1 Schermbeelden opslaan Om schermbeelden als grafische afbeelding op te kunnen slaan voor gebruik in andere programma's. 5 Presentatie In dit hoofdstuk wordt een aantal mogelijkheden aangedragen waarmee 3D modellen gepresenteerd kunnen worden. De mogelijkheden worden niet uitputtend besproken, maar meer aangewezen om het

Nadere informatie

adobe Premiére Pro CC?

adobe Premiére Pro CC? Hoe maak je een stopmotion in adobe Premiére Pro CC? MULTIMEDIATECHNOLOGIE OPDRACHT TECHNIEK Academiejaar 2013-2014 Studente: Stefanie Rondelez, 1 GMB Lector: Mevr. Ann Audenaert INHOUDSTAFEL --> Stap

Nadere informatie

1. Installeren Update 2.4.7

1. Installeren Update 2.4.7 1. Installeren Update 2.4.7 De update kan rechtstreeks geïnstalleerd worden vanaf internet. U moet altijd wel MeaFinance afsluiten alvorens de update te draaien Let op: maak voordat u de update uitvoert

Nadere informatie

CURSUS DIGITAAL ATELIER Photoshop/ Illustrator/ Indesign

CURSUS DIGITAAL ATELIER Photoshop/ Illustrator/ Indesign CURSUS DIGITAAL ATELIER Photoshop/ Illustrator/ Indesign EEN DOCUMENT DRUKKLAAR MAKEN A. Waar moet ik absoluut op letten? B. Hoe doe ik dit? 3. Een preflight pakket maken in Indesign 4. Drukklare PDF maken

Nadere informatie

Installatie van Linux Mint 13

Installatie van Linux Mint 13 Installatie van Linux Mint 13 De installatie van Linux Mint 13 is zeer eenvoudig. Download de Mint 13 DVD ISO image van http://www.linuxmint.com/download.php en brand deze op een dvd en start uw computer

Nadere informatie

Printscreen maken: Een van de veel gestelde vragen is, hoe maak ik een printscreen, we gaan hier een drie tal manieren bekijken.

Printscreen maken: Een van de veel gestelde vragen is, hoe maak ik een printscreen, we gaan hier een drie tal manieren bekijken. Printscreen maken: Een van de veel gestelde vragen is, hoe maak ik een printscreen, we gaan hier een drie tal manieren bekijken. Er zijn er nog veel meer maar we beperken ons tot de drie meest gebruikte.

Nadere informatie

Scherpte in de fotografie

Scherpte in de fotografie Scherpte in de fotografie Uitleg clubavond 6 September 2012 Herman Boom Waar gaat deze presentatie over? Wat is scherpte Wel Hoe mensen scherpte ervaren Wat beinvloedt scherpte - een beetje begrip Een

Nadere informatie

De onderwerpen die voor deze avond zijn aangedragen! Maskers maken. Workflow Lightroom en Photoshop. Verschil tussen werken in RGB en srgb

De onderwerpen die voor deze avond zijn aangedragen! Maskers maken. Workflow Lightroom en Photoshop. Verschil tussen werken in RGB en srgb De onderwerpen die voor deze avond zijn aangedragen! Maskers maken Workflow Lightroom en Photoshop Verschil tussen werken in RGB en srgb Werken in 16 of 8 bits Verschil tussen RAW opslaan als PSD of TIF

Nadere informatie

7 tips voor het fotograferen in een donkere kerk

7 tips voor het fotograferen in een donkere kerk 7 tips voor het fotograferen in een donkere kerk Elja Trum Als je foto's moet maken in een donkere kerk (bijvoorbeeld tijdens een huwelijk, doop of communie) is dat een uitdaging. Indirect flitsen kan

Nadere informatie

Handleiding www.chiromeisjeszwaneven.be (v2).

Handleiding www.chiromeisjeszwaneven.be (v2). Handleiding www.chiromeisjeszwaneven.be (v2). Agenda Ga naar www.chiromeisjeszwaneven.be/admin en kies voor agenda. Log in met je gebruikersgegevens van het admingedeelte van de agenda. Pagina na het inloggen:

Nadere informatie

Verkorte handleiding voor het verkleinen van digitale foto s t.b.v. MS-powerpoint-presentaties. Blad 1 van 6 - Auteur: Sjoerdt

Verkorte handleiding voor het verkleinen van digitale foto s t.b.v. MS-powerpoint-presentaties. Blad 1 van 6 - Auteur: Sjoerdt Blad 1 van 6 - Auteur: Sjoerdt Dit verhaal is toegespitst op gebruikers van de besturingssystemen MS-XP en MS-Vista. Ik ga ervan uit dat gebruikers van software op systemen als OS/2 en Linux voldoende

Nadere informatie

HDR fotografie. Multishot fotografie

HDR fotografie. Multishot fotografie HDR fotografie Multishot fotografie Met de opkomst van de digitale fotografie zijn er veel nieuwe technieken bijgekomen. Eén groep van nieuwe technieken, waarbij meerdere opnamen gebruikt worden om de

Nadere informatie

BK Licht en Renderen Workshop 3 Technisch Ontwerp en Informatica

BK Licht en Renderen Workshop 3 Technisch Ontwerp en Informatica BK3070 - Licht en Renderen Workshop 3 Wat is Renderen? To render: give an interpretation or rendition of... In Computer Graphics: To transform digital information in the form received from a repository

Nadere informatie

Kleurbeheer met de ColorChecker (Passport of SG) in Lightroom CC voor mobiele apparaten

Kleurbeheer met de ColorChecker (Passport of SG) in Lightroom CC voor mobiele apparaten Kleurbeheer met de ColorChecker (Passport of SG) in Lightroom CC voor mobiele apparaten - 1 van 22 - Marc Cielen - MenCcolor.be - V1.0-12 maart 2019, 15:28 Kleurbeheer bij kleurkritisch werk (mode, architectuur,

Nadere informatie

BK3070 Rendering en Licht. BK Renderen en licht

BK3070 Rendering en Licht. BK Renderen en licht BK3070 Rendering en Licht 1 Wat is Renderen? To render: give an interpretation or rendition of... In Computer Graphics: To transform digital information in the form received from a repository into a display

Nadere informatie

Tuinen, landschappen ontwerpen met SketchUp Pro

Tuinen, landschappen ontwerpen met SketchUp Pro Tuinen, landschappen ontwerpen met SketchUp Pro Inhoud Wat is SketchUp Pro en waarvoor? 2 Wat is LayOut? 2 Presentatie ontwerp combineren 3 Creatief programma 4 Bundel aktie aanbieding 5 Galerie tuinen

Nadere informatie

Foto's in de service module

Foto's in de service module Foto's in de service module Simar automatisering b.v., oktober 2015 Inleiding Met ingang van oktober 2015 is het mogelijk om foto's toe te voegen aan servicemeldingen, deze automatisch te bewaren en mee

Nadere informatie

Filmpje maken in Picasa

Filmpje maken in Picasa Filmpje maken in Picasa De veranderingen in Picasa 3.6 en 3.8 spelen voor dit onderwerp geen rol - hoogstens zijn er kleine verschillen in de schermafbeeldingen. Zie Intro Picasa 3.6NL en Intro Picasa

Nadere informatie

Head Pilot v Gebruikershandleiding

Head Pilot v Gebruikershandleiding Head Pilot v1.1.3 Gebruikershandleiding Inhoud 1 Installatie... 4 2 Head Pilot Gebruiken... 7 2.2 Werkbalk presentatie... 7 2.3 Profielen beheren... 13 2.3.1 Maak een profiel... 13 2.3.2 Verwijder een

Nadere informatie

HANDMATIG FOTOGRAFEREN

HANDMATIG FOTOGRAFEREN W W W. K L E I N E D R O M E R S. N L 2 0 1 8 K L E I N E D R O M E R S EBOOK HANDMATIG FOTOGRAFEREN Ligt jouw camera ook meer stof te verzamelen dan foto s? Dan wordt het tijd voor verandering, want die

Nadere informatie

Mail omzetten van POP naar IMAP. Geschreven door Bert Vos - Oog voor Omgeving Datum: 24 februari 2015

Mail omzetten van POP naar IMAP. Geschreven door Bert Vos - Oog voor Omgeving Datum: 24 februari 2015 Mail omzetten van POP naar IMAP. Geschreven door Bert Vos - Oog voor Omgeving Datum: 24 februari 2015 Inleiding. Iedereen die tegenwoordig een computer heeft, gebruikt ook wel de e-mail. Dit is in de meeste

Nadere informatie

SketchUp L. 5.2 Scenes en Animaties

SketchUp L. 5.2 Scenes en Animaties 5.2 Scenes en Animaties Uw SketchUp-bestand kan één of meer scènes bevatten. Een scène bestaat uit uw model en een reeks scènespecifieke instellingen, zoals specifieke gezichtspunten, schaduwen, weergave-instellingen

Nadere informatie

Tutorial HDR door combinatie van verschillende belichtingen in Photoshop. Danny Matthys (aka dama)

Tutorial HDR door combinatie van verschillende belichtingen in Photoshop. Danny Matthys (aka dama) Tutorial HDR door combinatie van verschillende belichtingen in Photoshop Danny Matthys (aka dama) www.damafoto.be High Dynamic Range = HDR (Hoog dynamisch bereik) Dynamisch bereik = de verhouding tussen

Nadere informatie

ISBN 978-90-8814-029-7 Prijs e 13,50 incl. btw. NB. Handleidingen SketchUp 7.1 Pro en Free zijn ook nog leverbaar, zie http://www.ontmoeting.

ISBN 978-90-8814-029-7 Prijs e 13,50 incl. btw. NB. Handleidingen SketchUp 7.1 Pro en Free zijn ook nog leverbaar, zie http://www.ontmoeting. 3D- en render handleidingen en bibliotheken Uitgeverij Ontmoeting brengt handleidingen en bibliotheken uit voor 3D SketchUpen renderingsprogramma gebruikers. Daarbij staan SketchUp Free, SketchUp Pro,

Nadere informatie

Heroglyph 4.0 Het maken van een route met een object op de eigen kaart

Heroglyph 4.0 Het maken van een route met een object op de eigen kaart Heroglyph 4.0 Het maken van een route met een object op de eigen kaart In deze workshop leggen we uit hoe je een route-animatie maakt met twee routes, inclusief een object op een door ons gekozen kaart.

Nadere informatie

Creature Design / Photobash. Hier nog een Tutorial over Brushes http://www.gcflearnfree.org/photoshopbasics/working with brushes

Creature Design / Photobash. Hier nog een Tutorial over Brushes http://www.gcflearnfree.org/photoshopbasics/working with brushes Creature Design / Photobash Hier nog een Tutorial over Brushes http://www.gcflearnfree.org/photoshopbasics/working with brushes We hebben de vorige keer de basic tools geleerd en nu de opdracht om deze

Nadere informatie

HANDLEIDING SIMI AKTISYS

HANDLEIDING SIMI AKTISYS LESKIST SPORT EN BEWEGING HANDLEIDING SIMI AKTISYS Deze handleiding hoort bij de leskist Sport en Beweging. Onderdeel van deze leskist is het softwarepakket Simi Aktisys, met de bijbehorende hardware (o.a.

Nadere informatie

Introductie testtooling Wink

Introductie testtooling Wink Introductie testtooling Wink SYSQA B.V. Almere Datum : 10-04-2013 Status : 1.0 Opgesteld door : Organisatie SYSQA B.V. Pagina 2 van 16 Inhoudsopgave 1 Inleiding... 3 1.1 Opbouw... 3 2 Wink... 4 2.1 Wat

Nadere informatie

HANDLEIDING Windows XP Deel 1

HANDLEIDING Windows XP Deel 1 HANDLEIDING Windows XP Deel 1 Bureaublad en Beeldscherm aanpassen Gemaakt door: De Spanjehelpdesk http://www.spanjehelpdesk.nl Voorwoord Windows XP is het besturingssyteem van uw PC. Het besturingssysteem

Nadere informatie

Windows 8, Windows 8.1, deel II

Windows 8, Windows 8.1, deel II Windows 8, Windows 8.1, deel II Opstarten op bureaublad Daar we toch de gewoonte hebben om via het bureaublad te werken, is het misschien handig om de PC te laten opstarten op het bureaublad in plaats

Nadere informatie

1. Inleiding. 2. De grootte (resolutie) van de foto. Richtlijnen voor aangeleverde foto s

1. Inleiding. 2. De grootte (resolutie) van de foto. Richtlijnen voor aangeleverde foto s 1. Inleiding PlantFocus heeft een eigen databank van meer dan 60.000 foto s. Deze foto s worden gratis ter beschikking gesteld op de website voor druk op etiketten. Indien u dat wenst kan u ook eigen foto

Nadere informatie

Van Photo-real naar Photographic met PhotoView. Rob Sanders, CSWE

Van Photo-real naar Photographic met PhotoView. Rob Sanders, CSWE Van Photo-real naar Photographic met PhotoView Rob Sanders, CSWE Over de presentator Rob Sanders HTS werktuigbouwkunde 12 jaar ervaring met SolidWorks Brabant Engineering, Eindhoven/Best (AutoCAD, Unigraphics,

Nadere informatie

Inhoudsopgave Voorwoord 11 Nieuwsbrief 12 Introductie Visual Steps 12 Wat heeft u nodig? 13 Uw voorkennis 14 Hoe werkt u met dit boek?

Inhoudsopgave Voorwoord 11 Nieuwsbrief 12 Introductie Visual Steps 12 Wat heeft u nodig? 13 Uw voorkennis 14 Hoe werkt u met dit boek? Inhoudsopgave Voorwoord... 11 Nieuwsbrief... 12 Introductie Visual Steps... 12 Wat heeft u nodig?... 13 Uw voorkennis... 14 Hoe werkt u met dit boek?... 15 De volgorde van lezen... 16 De website bij dit

Nadere informatie

Interieurs ontwerpen en visualiseren met SketchUp Pro

Interieurs ontwerpen en visualiseren met SketchUp Pro Interieurs ontwerpen en visualiseren met SketchUp Pro Inhoud Wat is SketchUp Pro en waarvoor? 2 Wat is LayOut? 2 Presentatie ontwerp combineren 3 Creatief programma 4 Super E-Bundel aktie aanbieding 5

Nadere informatie

Veiligheidsvoorschrift

Veiligheidsvoorschrift Waarschuwing Om schade aan de kaart of het toestel te voorkomen, moet u de stroom uitschakelen voor u de kaart verwijderd of plaatst Veiligheidsvoorschrift 1) Gebruik een 12V DC stroom adapter. 2) Zorg

Nadere informatie

Beste LUMIX G gebruiker,

Beste LUMIX G gebruiker, Beste LUMIX G gebruiker, Vooreerst hartelijk gefeliciteerd met de aankoop van uw LUMIX G systeemcamera! We hopen dat u veel plezier beleeft aan uw nieuwe camera en zijn ervan overtuigd dat u fantastische

Nadere informatie

Indigo renderer Handleiding

Indigo renderer Handleiding Indigo renderer Handleiding 1. Open een tekening die u wenst te renderen. 2. Ga naar de knop beeld, hier kiest u optie perspectief 3.Manipuleer het beeld met de muis zoals u het eindresultaat wenst te

Nadere informatie

12 3d-tekenen met sketchup

12 3d-tekenen met sketchup 12 3d-tekenen met sketchup 1 SketchUp 1.1 Wat is SketchUp? SketchUp is een computerprogramma waarmee je in 3d kan tekenen. Het is eind twintigste eeuw ontworpen om dingen eenvoudiger in 3d te kunnen tekenen

Nadere informatie

OPDRACHTKAART. Thema: AV-technieken. Fotografie 2. De fotocamera AV-01-02-01. Voorkennis: Geen

OPDRACHTKAART. Thema: AV-technieken. Fotografie 2. De fotocamera AV-01-02-01. Voorkennis: Geen OPDRACHTKAART AV-01-02-01 De fotocamera Voorkennis: Geen Intro: We kunnen fotocamera s verdelen in twee grote groepen, namelijk analoge camera s en digitale camera s. Door middel van deze opdracht krijg

Nadere informatie

CAMERA EN ACCESSOIRES

CAMERA EN ACCESSOIRES HISTOGRAM Het histogram Het histogram bestaat uit een grafiek die over het algemeen vaak in de vorm van een heuvel is getekend. Hij is voor elke foto anders en laat zien hoe de verdeling van licht en donker

Nadere informatie

digitale ontwerp technieken SketchUp

digitale ontwerp technieken SketchUp L DOT digitale ontwerp technieken SketchUp SketchUp L 1.1 Inleiding Veel klanten van een tuinarchitect kunnen zich moeilijk verbeelden hoe de tuintekening van de architect er in werkelijkheid uit komt

Nadere informatie

CrashPlan PROe installatie handleiding. Versie 2.2-17-04-2016. Mac-Up! - CrashPlan PROe Installatie Handleiding - 1

CrashPlan PROe installatie handleiding. Versie 2.2-17-04-2016. Mac-Up! - CrashPlan PROe Installatie Handleiding - 1 CrashPlan PROe installatie handleiding Versie 2.2-17-04-2016 Mac-Up! - CrashPlan PROe Installatie Handleiding - 1 1 - Ga naar de gedownloade CrashPlanPROe_Mac-Up!.zip (staat standaard in jouw Downloads

Nadere informatie

Beknopte handleiding SQ Vieuw software

Beknopte handleiding SQ Vieuw software Beknopte handleiding SQ Vieuw software Het startscherm met de verschillende opties: - Logger Set-up : het programmeren van de datalogger naar een gewenste configuratie - Download Data: het halen van data

Nadere informatie

22 juli 2014. Introductie: - Mirage Canon Master Edition - Mirage Canon 8 & 12 Colors Edition - Mirage Canon Pro Extention

22 juli 2014. Introductie: - Mirage Canon Master Edition - Mirage Canon 8 & 12 Colors Edition - Mirage Canon Pro Extention 22 juli 2014 Introductie: - Mirage Canon Master Edition - Mirage Canon 8 & 12 Colors Edition - Mirage Canon Pro Extention Mirage Canon Edition The Professional Printer Driver Algemene informatie Canon

Nadere informatie

1 van 8 22-2-2012 20:43

1 van 8 22-2-2012 20:43 1 van 8 22-2-2012 20:43 Garmin Basecamp is een gratis software programma van Garmin. Het vergelijkbaar met mapsource, echter met de nieuwe toestellen (oregon, dakota en gpsmap 62) heeft het een aantal

Nadere informatie

Instellingen. Gebruikersprofiel Via het gebruikersprofiel vul je jouw gegevens in. Volg de stappen en klik steeds op Volgende.

Instellingen. Gebruikersprofiel Via het gebruikersprofiel vul je jouw gegevens in. Volg de stappen en klik steeds op Volgende. Instellingen Apparaat wizard Via de apparaat wizard wijzig je het type trainer dat je wilt verbinden. Aan de hand van de afbeeldingen selecteer je de juiste trainer. Klik op Volgende en doorloop de vervolgstappen

Nadere informatie

Aanvullend bestand Meer doen met uw Samsung Galaxy Tab

Aanvullend bestand Meer doen met uw Samsung Galaxy Tab 1 Aanvullend bestand Meer doen met uw Samsung Galaxy Tab In dit aanvullende PDF-bestand staat een overzicht van wijzigingen van het boek in combinatie met een Samsung Galaxy tablet met Android 5 1 Foto

Nadere informatie

DVD Shrink. www.jritservice.nl Voor meer vragen en uitleg zie onderdeel jritservice

DVD Shrink. www.jritservice.nl Voor meer vragen en uitleg zie onderdeel jritservice DVD Shrink www.jritservice.nl Voor meer vragen en uitleg zie onderdeel jritservice . Inhoudsopgave. INHOUDSOPGAVE. DISCLAIMER 3. HOOFDSCHERM EN TIPS 4. DE KOPIËREN DVD OPENEN EN ANALYSEREN 4. EEN DVD IN

Nadere informatie

Figuur 1: gekleurde pixels op een digitale sensor

Figuur 1: gekleurde pixels op een digitale sensor Wat zijn megapixels en waarom moet ik mij daar druk om maken? De afgelopen jaren zijn alle camera fabrikanten bezig geweest met een zogenaamde Megapixel oorlog. De ene fabrikant adverteerde met de nieuwste

Nadere informatie

SketchUp versie 8 handleidingen

SketchUp versie 8 handleidingen 3D- en Render handleidingen en bibliotheken Uitgeverij Ontmoeting publiceert handleidingen en bibliotheken voor 3D SketchUp- en renderingsprogramma s. Daarbij staan SketchUp Free, SketchUp Pro, LayOut,

Nadere informatie