Hogeschool Rotterdam. HBO-Bachelor Bedrijfskundige Informatica. Netherlands Quality Agency (NQA) december 2010 (Herbeoordeling, juli 2011)

Transcriptie

1 Hogeschool Rotterdam HBO-Bachelor Bedrijfskundige Informatica Netherlands Quality Agency (NQA) december 2010 (Herbeoordeling, juli 2011)

2 2/71 NQA - Hs. Rotterdam: audit bestaande hbo-bacheloropleiding Bedrijfskundige Informatica (vt/dt)

3 Managementsamenvatting Dit rapport is het verslag van het auditteam dat in opdracht van Netherlands Quality Agency (NQA) een bestaande hbo-bacheloropleiding heeft beoordeeld. Het beschrijft de bevindingen, overwegingen en conclusies. Het rapport is conform het NQA Protocol 2010 hbo-bacheloropleiding opgesteld. De rapportage heeft betrekking op: Instelling Hogeschool Rotterdam Opleiding Bedrijfskundige Informatica Varianten Voltijd en deeltijd Croho-nummer Locatie Rotterdam Auditdatum 16 september 2010 Auditteam De heer A.J.H. van Dijk CMC De heer dr.ir. P.W.L. Bollen De heer G.C.F. Klaas (student) Mevr. H.G. Burgler (NQA-auditor) Door Hogeschool Rotterdam is een dossier ingediend bij NQA voor de beoordeling van de bestaande hbo-bacheloropleiding Bedrijfskundige Informatica. Bij de aanvraag werd door de instelling een zelfevaluatie aangeboden die naar vorm en inhoud voldeed aan de eisen die NQA in het NQA Protocol 2010 hbo-bacheloropleiding stelt. Voor de beoordeling van de kwaliteit en het niveau van de bestaande opleiding heeft NQA een auditteam samengesteld, dat voldoet aan de eisen van de NVAO. Het team heeft de zelfevaluatie bestudeerd en een bezoek aan de opleiding gebracht. De zelfevaluatie en alle overige (mondeling en schriftelijk) verstrekte informatie hebben het auditteam in staat gesteld om tot een weloverwogen oordeel te komen. Bij de beoordeling van de opleiding zijn bevindingen vanuit de generieke audit meegenomen. De generieke audit heeft plaatsgevonden op woensdag 17 maart Naar aanleiding van de conceptrapportage heeft de opleiding aanvullende stukken toegestuurd, die vooral betrekking hebben op de facetten 2.8 en 6.1. Deze documenten zijn door het panel bestudeerd en meegewogen bij het eindoordeel. In de opleidingsbeoordeling op 16 september 2010 is de opleiding op twee facetten onvoldoende beoordeeld, te weten 2.8 Beoordeling en toetsing en 6.1 Gerealiseerde eindkwalificaties. Het auditteam van NQA heeft een aanvullende beoordeling bij de opleiding uitgevoerd om de kwaliteit over de onderwerpen toetsing en gerealiseerde eindkwalificaties nader te onderzoeken. Deze aanvullende beoordeling heeft plaatsgevonden op 6 juli 2011 zodat het auditteam in de gelegenheid was om de nieuwste lichting afstudeerwerken te bestuderen. NQA - Hs. Rotterdam: audit bestaande hbo-bacheloropleiding Bedrijfskundige Informatica (vt/dt) 3/71

4 Tijdens het onderzoek heeft het auditteam de ingezette verbetermaatregelen bestudeerd, de realisatie daarvan (voor zover mogelijk) en tentamens en studentproducten van het afgelopen studiejaar. Het auditteam heeft daarbij gesprekken gevoerd met studenten, afgestudeerden, docenten en het management van de opleiding. De bevindingen van de herbeoordeling zijn in onderliggend rapport (NQA, december 2010, herbeoordeling juli 2011) opgenomen. Doelstellingen van de opleiding De opleiding BI baseert haar acht kerncompetenties met ingang van op het landelijk geformuleerde profiel voor de Bachelor of ICT en het landelijk vastgestelde beroepsprofiel BI van Het landelijke en het Rotterdamse werkveld was bij dit proces betrokken en daarmee zijn de kerncompetenties door het werkveld geaccordeerd en gevalideerd. Landelijk is ook rekening gehouden met Europese ontwikkelingen en met de Dublin descriptoren voor het bachelorniveau. De gehanteerde kerncompetenties zijn uitgewerkt in drie beheersingsniveaus, waarvan het derde niveau het bachelorniveau representeert. De nieuw geformuleerde kerncompetenties gelden voor de eerste drie jaren van de opleiding. Het vierde jaar is nog gebaseerd op het beroepsprofiel 2004, waarin nog geen sprake was van de architectuurlagen. Programma Reële beroepssituaties zijn vanaf jaar 1 het vertrekpunt voor het onderwijs. Stages en afstuderen zijn altijd gebaseerd op werkveldopdrachten en voor de deeltijdstudenten is de koppeling van leren en werken uiteraard vanzelfsprekend. Studenten komen tijdens hun opleiding in aanraking met aspecten van internationalisering. Onderzoeksvaardigheden zijn in het programma opgenomen, maar kunnen nog nadrukkelijker worden uitgewerkt. Het lectoraat Human Centered ICT kan daar een grotere rol in spelen dan nu het geval is. Wat betreft het gebruik van literatuur valt op dat daar met name voor de latere studiejaren weinig nadruk op ligt en internationale literatuur weinig voorkomt op de literatuurlijsten. CMI is geabonneerd op de internationaal erkende website van Gartner. Bij de aanvullende visitatie in juli 2011 blijkt dat de opleiding in het curriculum een lijn heeft aangebracht voor het aanleren van onderzoeksvaardigheden. Er wordt aantoonbaar aandacht besteed aan literatuurgebruik als onderbouwing bij projecten en het afstuderen. De onderdelen van het curriculum zijn volgens het auditteam inhoudelijk relevant. Voltijdstudenten met een mbo-ict achtergrond op niveau 4 krijgen de volledige stage vrijgesteld. Voor de modulewijzers wordt een afgesproken format gehanteerd, waarin de koppeling tussen kerncompetenties, leerdoelen en inhouden zichtbaar wordt gemaakt. Dit format wordt op het moment van de aanvullende visitatie consequent ingevuld. Samenhang in het opleidingsprogramma wordt ondersteund door de drie lijnen in het ROM, door twee vakinhoudelijke leerlijnen, Informatica en Bedrijfskunde, en de leerlijn Business Skills. De opleiding hanteert verschillende werkvormen die bij de leerlijnen passen. Horizontale samenhang wordt geborgd door de projecten in elk kwartaal. De studieloopbaancoach speelt een belangrijke rol bij de competentieontwikkeling van de student als geheel. 4/71 NQA - Hs. Rotterdam: audit bestaande hbo-bacheloropleiding Bedrijfskundige Informatica (vt/dt)

5 De opleiding neemt verscheidene maatregelen om de studievoortgang te bevorderen, zoals een behapbare omvang van de modules, veel herkansingsmogelijkheden en extra begeleiding bij dreigende vertraging. Een bsa op basis van EC gecombineerd met inhoudelijke eisen draagt bij aan de selectie van studenten. De opleiding BI hanteert verschillende en intensieve werkwijzen om studenten, die traditioneel de gang naar een hbo-opleiding niet vanzelfsprekend maken, toch binnen te halen en succesvol te laten studeren. Deficiënties worden meteen bij aanvang van de studie in kaart gebracht, zodat adequate ondersteuning kan worden geboden. De opleiding heeft de intentie om voor elke student zo veel mogelijk maatwerk te leveren. Op het CMI- en op BI-niveau is het toetsbeleid vastgelegd en zijn de rollen en verantwoordelijkheden van de verschillende betrokken commissies en functionarissen beschreven. Er worden verschillende toetsvormen gehanteerd; schriftelijke tentamens, verslagen of rapporten en presentatie. Het auditteam vindt de toetsen over het algemeen van voldoende inhoud en niveau. Stages (voltijd) en afstuderen worden beoordeeld aan de hand van formulieren met beoordelingscriteria. De beoordelingsformulieren voor het afstuderen leggen in september 2010 geen duidelijke relatie met de acht kerncompetenties of de Dublin descriptoren. In het eindcijfer wegen alle criteria even zwaar mee. Het auditteam constateert dat de formulieren niet altijd consequent worden ingevuld, waardoor het gegeven cijfer niet zichtbaar is onderbouwd. De formulieren worden ondertekend door twee docenten en ten minste één werkveldvertegenwoordiger. Tijdens de aanvullende visitatie in juli 2011 heeft het auditteam vastgesteld dat de beoordelingsformulieren van zowel de stage als het afstuderen een duidelijke relatie vertonen met de Dublin descriptoren, dat bij de voltijdopleiding de criteria voor de schriftelijke rapportage het meest zwaar in het eindcijfer doorwerken (functioneren in de organisatie en de mondelinge verdediging krijgen relatief minder gewicht) en dat de formulieren nu goed worden ingevuld. Voor de verbetering van de kwaliteit van het systeem van toetsing en beoordeling is een grondig verbeterplan (project) opgesteld, dat instituutsbreed wordt doorgevoerd. De opleiding wordt hierbij ondersteund door het instituut CMI (en de hogeschool). In juli 2011 stelt het auditteam vast dat het plan aansluit bij de hogeschoolkaders voor toetsing. Het laat onder andere zien dat de eindkwalificaties van de opleiding meer centraal komen te staan in de toetssystematiek. Het auditteam stelt ook vast dat de opleiding toetscommissies heeft geïnstalleerd die toezien op de kwaliteit van toetsing. Samenstelling en werkwijze en procedures zijn daarvoor vastgelegd. De competentieaftekenkaart wordt gebruikt volgens de afspraken en de toetscommissies functioneren volgens de afgesproken procedures. Inzet van personeel Docenten beschikken in voldoende mate over actuele kennis van de beroepspraktijk en brengen dit in bij het onderwijs. Deze kennis komt op verschillende manieren tot stand, onder andere via eigen werkzaamheden, project-, stage- en afstudeerbegeleiding. Bij de voltijdopleiding ligt het accent in het docententeam meer op wetenschappelijke scholing bij de deeltijdopleiding meer op praktijkervaring. NQA - Hs. Rotterdam: audit bestaande hbo-bacheloropleiding Bedrijfskundige Informatica (vt/dt) 5/71

6 Het onderwijs voor de gehele BI opleiding wordt met 12,1 fte aan docenten uitgevoerd. De docent/student-ratio is 1:30,3. Dit is een fractie boven de streefwaarde van de Hogeschool Rotterdam en vanwege een lichte stijging in de afgelopen drie jaren een aandachtspunt volgens het auditteam. Werkdruk en ziekteverzuim zijn geen reden tot zorg. Personeels- en scholingsbeleid is zowel hogeschoolbreed als op ICM-niveau vastgelegd. BI heeft nog geen hoofddocent aangesteld en het lectoraat Human Centered ICT vervult nog slechts een bescheiden rol in de opleiding. De opleiding volgt de hogeschoolbrede afspraken met een hrm-cyclus die uit twee gesprekken bestaat: evaluatie/planning en beoordeling. Voor najaar 2010 is bijscholing gepland voor die docenten die het afstuderen begeleiden. Het auditteam beoordeelt dit voornemen positief en stelt in juli 2011 vast dat verschillende vormen van bijscholing op het gebied van toetsen en afstuderen hebben plaatsgevonden. Voorzieningen De verschillende onderwijsruimtes die de opleiding BI gebruikt en de ICT-voorzieningen zijn van goede kwaliteit en in voldoende mate beschikbaar. Dat geldt ook voor de werkkamers van docenten. Het gebouw en de mediatheek zijn in ruime mate opengesteld. Studenten zijn positief over de voorzieningen. De opleiding heeft voor zowel de voltijd- als de deeltijdopleiding een uitgewerkt systeem voor studieloopbaancoaching (slc), in navolging van speerpuntbeleid van de Hogeschool Rotterdam. Studievoortgang is een expliciet onderdeel van de slc en wordt adequaat ondersteund door informatie in Osiris. Stage (voltijd) en afstuderen kennen aparte begeleidingssystemen. Interne kwaliteitszorg De opleiding BI heeft een goed kwaliteitszorgbeleid en -systeem op papier staan, dat mogelijkheden biedt om formeel en meer informeel invloed uit te oefenen. Er worden frequent evaluaties uitgevoerd onder studenten, alumni en medewerkers en deze evaluaties zijn relevant. Op het CMI-niveau zijn kwantitatieve streefwaarden en kwalitatieve doelen geformuleerd. Het auditteam heeft nog niet kunnen vaststellen dat het systeem ook daadwerkelijk terugkoppeling geeft naar de beleidscyclus en daarmee bijdraagt aan cyclische kwaliteitsverbetering, het systeem moet nog uitkristalliseren. Het auditteam stelt vast dat de opleiding naar aanleiding van evaluaties en naar aanleiding van de vorige visitatie ook daadwerkelijk verbeteringen doorvoert. Studenten geven aan dat ze niet veel zicht hebben op doorgevoerde verbeteringen. Het succes van de alumnivereniging en hun goede relatie met de opleiding beoordeelt het auditteam als bijzonder positief. Dit geldt ook voor de serieuze betrokkenheid van de beroepenveldcommissie. Resultaten Eisen aan en procedures bij het afstuderen zijn vastgelegd in de modulewijzer of afstudeerhandleiding. Met het afstuderen dient de student aan te tonen over de set kerncompetenties te beschikken, door middel van een product, een theoretische onderbouwing en een presentatie aan een beoordelingspanel. Bij de beoordeling van het afstudeerproject van een student (voltijd en deeltijd) zijn meerdere docenten en een werkveldvertegenwoordiger betrokken. 6/71 NQA - Hs. Rotterdam: audit bestaande hbo-bacheloropleiding Bedrijfskundige Informatica (vt/dt)

7 Het auditteam heeft voorafgaand aan en tijdens de visitatie verschillende eindproducten van afgestudeerden bestudeerd, inclusief de wijze waarop deze zijn beoordeeld. Op grond daarvan beoordeelt het auditteam, dat de theoretische onderbouwing van de afstudeerproducten in veel gevallen onvoldoende zichtbaar is en dat het hbo-niveau in een aantal gevallen ook feitelijk niet is aangetoond. Daar tegenover staat dat de opleiding verschillende evaluatie-instrumenten inzet rondom het afstuderen, waaruit onder andere blijkt dat de arbeidsmarktpositie van afgestudeerden goed is. Dit compenseert echter de beoordeling van het auditteam niet dat het gerealiseerde eindniveau onvoldoende aantoonbaar de BI-kerncompetenties vertegenwoordigt. Aanvullend toegestuurde afstudeerverslagen, waarvan één inclusief bijgesteld beoordelingsformulier, leveren onvoldoende substantieel bewijs om de beoordeling van het auditteam te wijzigen. Bij de aanvullende visitatie in juli 2011 stond het niveau bij afstuderen centraal. Het auditteam heeft een representatieve set van 12 afstudeerrapporten bestudeerd van de voltijd- en deeltijdopleiding gezamenlijk en stelt vast dat bij beide opleidingsvarianten nu sprake is van bachelorniveau. CMI en de opleiding BI hebben streefwaarden geformuleerd voor allerlei aspecten van het onderwijsrendement. De in de zelfevaluatie gepresenteerde feiten laten zien dat zowel het propedeuserendement als het totale onderwijsrendement sterk fluctueren over de periode De CMI en de eigen BI-streefwaarden worden soms wel en soms niet gehaald. Er lijkt over het geheel weinig lijn te zitten in de rendementsontwikkeling. Het auditteam houdt rekening met de specifieke rendementsproblemen in een stad als Rotterdam, met het sterke hogeschoolbeleid op dit gebied en met de serieuze aandacht die het nieuwe managementteam eraan geeft. Alles overziend komt het auditteam van NQA in juli 2011 tot de conclusie dat de kwaliteit en het niveau van de bestaande hbo-bacheloropleiding Bedrijfskundige Informatica van Hogeschool Rotterdam aan de vereiste basiskwaliteit voldoet; aan alle zes onderwerpen wordt een positief oordeel toegekend. Een onderbouwing van deze conclusie is opgenomen in hoofdstuk 2. NQA - Hs. Rotterdam: audit bestaande hbo-bacheloropleiding Bedrijfskundige Informatica (vt/dt) 7/71

8 8/71 NQA - Hs. Rotterdam: audit bestaande hbo-bacheloropleiding Bedrijfskundige Informatica (vt/dt)

9 1 Basisgegevens 11 2 Beoordeling Doelstellingen van de opleiding Programma Inzet van personeel Voorzieningen Interne kwaliteitszorg Resultaten 46 3 Bijlagen 53 Bijlage 1 Deskundigheden auditteam 55 Bijlage 2 Onafhankelijkheidsverklaring auditteam 59 Bijlage 3 Bezoekprogramma 63 Bijlage 4 Bijlagen zelfevaluatie en ter inzage gelegd materiaal 67 Bijlage 5 Domeinspecifieke referentiekader en opleidingscompetenties 71 NQA - Hs. Rotterdam: audit bestaande hbo-bacheloropleiding Bedrijfskundige Informatica (vt/dt) 9/71

10 10/71 NQA - Hs. Rotterdam: audit bestaande hbo-bacheloropleiding Bedrijfskundige Informatica (vt/dt)

11 1 Basisgegevens De basisgegevens van de bestaande hbo-bacheloropleiding Bedrijfskundige Informatica zijn in onderstaande tabel weergeven. 1. Naam instelling Hogeschool Rotterdam 2. Status instelling Bekostigd 3. Naam opleiding in CROHO Bedrijfskundige Informatica 4. Registratienummer in CROHO Oriëntatie en niveau Hbo-bachelor 6. Aantal studiepunten Locatie Rotterdam 8. Code of conduct Het College van Bestuur heeft de Code of Conduct getekend 9. Varianten Voltijd en deeltijd 10. Inhoudelijk profiel opleiding De opleiding BI leidt studenten op die breed inzetbaar zijn in een organisatie op het snijvlak van de ICT en de bedrijfsprocessen; studenten die een bijdrage kunnen leveren aan het optimaliseren van de werking van de bedrijfsprocessen gericht op het bereiken van de bedrijfsdoelen van een organisatie met gebruikmaking van de mogelijkheden van de inzet van de ICT. 11. Beoogd werkveld alumni Het werkveld van de afgestudeerde Bedrijfskundige Informatica is breed. Kenmerkend voor het beroepenveld van de BI afgestudeerden is het werken in projecten in dynamische omgevingen. Afgestudeerde Bedrijfskundige Informatici vervullen veelal functies op de volgende gebieden: systeemontwikkeling nieuwbouw van applicatie gericht op de fasen analyse, advies, ontwerp testen van nieuwe applicaties business procesmanagement in combinatie met een ERP-pakket beheer ICT; met name de dienstenkant, o.a. servicemanagement, informatiemanagement, en in MKB bijv. teamleider automatisering business intelligence in combinatie met datawarehousing, waarbij met behulp van management informatie de bedrijfsvoering wordt ondersteund NQA - Hs. Rotterdam: audit bestaande hbo-bacheloropleiding Bedrijfskundige Informatica (vt/dt) 11/71

12 12. Plaats opleiding in organisatiestructuur hogeschool 13. Jaar vorige visitatie en datum besluit NVAO 14. Belangrijkste wijzigingen in opleiding sinds vorige visitatie Eén van de elf instituten van Hogeschool Rotterdam is het Instituut voor Communicatie, Media en Informatietechnologie. Het CMI is verantwoordelijk voor: De bacheloropleidingen: Bedrijfskundige Informatica (voltijd en deeltijd) Communicatie: specialisatie Digitale Media (voltijd) Communication & Multimedia Design (voltijd en deeltijd) Mediatechnologie (voltijd) Informatica (voltijd en deeltijd) Technische Informatica (voltijd) Het lectoraat Human Centered ICT (HC ICT). Visitatie op 28 en 29 oktober 2004 NVAO besluit op 27 juni 2005 De belangrijkste wijziging betreft het doorvoeren van de versie 2009 van het HBO-I profiel voor de BI-opleiding en de vertaling daarvan in acht kerncompetenties. Wat betreft inhoud en vormgeving van het curriculum is het ROM, aangevuld met vakinhoudelijke leerlijnen, nu consequent toegepast, hetgeen de samenhang heeft versterkt. Bij het afstuderen zijn de processen verbeterd, onder andere door het invoeren van een afstudeermandaat, voordat een student aan de afstudeeropdracht mag beginnen. 15. Schema opbouw programma Voltijd: Jaar 1 propedeuse met modules uit de drie ROM-lijnen Jaar 2 modules uit de drie ROM lijnen Jaar 3 stage en minor Jaar 4 minor en afstuderen Deeltijd: Jaar 1 propedeuse met modules uit de drie ROM-lijnen Jaar 2 modules uit de drie ROM lijnen Jaar 3 twee minoren Jaar 4 afstuderen en stageverantwoording 12/71 NQA - Hs. Rotterdam: audit bestaande hbo-bacheloropleiding Bedrijfskundige Informatica (vt/dt)

13 2 Beoordeling Het auditteam komt samenvattend tot het volgende oordeel over de opleiding: Onderwerp Oordeel Facet Oordeel 1 Doelstellingen P 1.1 Domeinspecifieke eisen 1.2 Niveau 1.3 Oriëntatie hbo 2 Programma P 2.1 Eisen hbo 2.2 Relatie doelstellingen programma 2.3 Samenhang programma 2.4 Studielast 2.5 Instroom 2.6 Duur 2.7 Afstemming vormgeving inhoud 2.8 Beoordeling en toetsing 3 Inzet personeel P 3.1 Eisen hbo 3.2 Kwantiteit 3.3 Kwaliteit 4 Voorzieningen P 4.1 Materiële voorzieningen 4.2 Studiebegeleiding 5 Interne kwaliteitszorg P 5.1 Evaluatie resultaten 5.2 Maatregelen verbetering 5.3 Betrokkenheid 6 Resultaten P 6.1 Gerealiseerd niveau 6.2 Onderwijsrendement voltijd Goed Goed Goed Voldoende Goed Goed Goed Goed Voldaan Goed Goed Goed Goed Goed Goed Goed Voldoende Voldoende Goed Voldoende Voldoende deeltijd Goed Goed Goed Voldoende Goed Goed Goed Goed Voldaan Goed Voldoende Goed Goed Goed Goed Voldoende Voldoende Voldoende Goed Voldoende Voldoende Het auditteam stelt vast dat de vereiste basiskwaliteit en het niveau van de bestaande hbobacheloropleiding Bedrijfskundige Informatica van Hogeschool Rotterdam bij alle facetten is aangetoond. Het auditteam adviseert de NVAO derhalve positief ten aanzien van de accreditatie van deze opleiding. Het auditteam beschrijft in de volgende paragrafen per onderwerp en per facet van het NVAO beoordelingskader de bevindingen, overwegingen en conclusies. Elke paragraaf sluit af met een samenvattend oordeel op onderwerpniveau. 2.1 Doelstellingen van de opleiding Domeinspecifieke eisen (facet 1.1) De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij de eisen die door (buitenlandse) vakgenoten en de beroepspraktijk gesteld worden aan een opleiding in het betreffende domein (vakgebied/discipline en/of beroepspraktijk). NQA - Hs. Rotterdam: audit bestaande hbo-bacheloropleiding Bedrijfskundige Informatica (vt/dt) 13/71

14 Bevindingen In 2009 heeft de landelijke stichting HBO-I het domein van de Bachelor of ICT opnieuw beschreven. Binnen deze stichting hebben de Nederlandse HBO-ICT opleidingen in samenwerking met elkaar een breed gedragen profielbeschrijving opgesteld voor de Bachelor of ICT. De opleiding BI Rotterdam participeert actief in dit landelijk overleg. Voor de opleiding BI (en idem voor Technische Informatica en Informatica) is binnen HBO-I deze profielbeschrijving uitgewerkt in een beroepsprofiel. Hierbij waren bedrijven en organisaties betrokken. Het beroepsprofiel wordt door de landelijke Werkveldadviesraad HBO-I onderschreven. In de landelijke Werkveldadviesraad zijn belangrijke Nederlandse bedrijven vertegenwoordigd. Bij de totstandkoming van het ICT Bachelorprofiel is door HBO-I ook rekening gehouden met het European e-competence Framework en het European Qualification Framework for Lifelong Learning. De beschrijving van het domein van de Bachelor of ICT en het beroepsprofiel BI zijn door de opleiding BI met ingang van vertaald in een eigen opleidingsprofiel voltijd en deeltijd. Van dit opleidingsprofiel zijn acht kerncompetenties afgeleid die voor zowel de voltijd- als de deeltijdopleiding gelden (zie bijlage 5). De kerncompetenties zijn in mei 2010 met de eigen beroepenveldcommissie (hierna bvc) besproken en geaccordeerd. Tijdens de visitatie bevestigen leden van de bvc dat ze actief en inhoudelijk betrokken zijn geweest bij de formulering van het opleidingsprofiel BI en de acht kerncompetenties. De HBO-I domeinbeschrijving levert een HBO-I model dat in drie dimensies is opgebouwd: - De levenscyclus van een systeem (analyse, advies, ontwerp, realisatie en beheer) - Vijf architectuurlagen (gebruikersinteractie, bedrijfsprocessen, software, infrastructuur, hardware-interfacing) - Drie in zwaarte oplopende beheersingsniveaus De voltijd- en deeltijdvariant van de opleiding BI zijn beide op deze drie dimensies gebaseerd, maar kennen daarbinnen een verschillende focus wat betreft het beheersingsniveau. De opleiding spreekt over een verschillende footprint voor de voltijd en deeltijd major BI. De focus ligt bij de voltijdopleiding bij analyseren, adviseren en beheren van en bij bedrijfsprocessen en er wordt nadrukkelijk aandacht besteed aan analyseren bij het onderdeel software. Voor de deeltijdopleiding ligt de focus bij analyseren, adviseren en ontwerpen van en bij bedrijfsprocessen en is er nadrukkelijk aandacht voor het beheren en realiseren van de infrastructuur. Heel globaal samengevat ligt het accent bij de voltijdopleiding wat meer op I en bij de deeltijdopleiding wat meer op B. De opleiding heeft vanaf de eerste drie studiejaren ingericht volgens het HBO-I model uit Het vierde studiejaar berust nog op het model uit Beide modellen lijken op elkaar. In 2009 zijn de vijf architectuurlagen aan het model toegevoegd. CMI heeft het voornemen om in 2011 voor al haar opleidingen een internationale benchmark uit te voeren met als doel zicht te krijgen op de internationale positionering van de opleidingen en op overeenkomsten tussen en verschillen met vergelijkbare 14/71 NQA - Hs. Rotterdam: audit bestaande hbo-bacheloropleiding Bedrijfskundige Informatica (vt/dt)

15 opleidingen in het buitenland. Het European Competence Framework zal daarbij het vertrekpunt zijn. De voltijdopleiding BI heeft in 2008 samen met de Hogeschool Universiteit van Brussel de curricula vergeleken (dit betrof het oude curriculum 2004). Dit heeft ertoe geleid dat Cisco in het curriculum is opgenomen. Overwegingen De opleiding BI baseert haar kerncompetenties met ingang van op het landelijk geformuleerde profiel voor de Bachelor of ICT en het landelijk vastgestelde beroepsprofiel BI van Zowel op landelijk niveau als in de Rotterdamse situatie is het werkveld bij dit proces betrokken geweest en daarmee zijn de acht kerncompetenties door het werkveld geaccordeerd en gevalideerd. Voor het landelijke Bachelor ICT profiel en het beroepsprofiel BI is rekening gehouden met Europese ontwikkelingen. De nieuw geformuleerde kerncompetenties gelden voor de eerste drie jaren van de opleiding. Het vierde jaar is nog gebaseerd op het beroepsprofiel 2004, waarin nog geen sprake was van de architectuurlagen. CMI is voornemens om voor al haar opleidingen in 2011 een internationale benchmark op de kerncompetenties uit te voeren. Conclusie Op grond van het voorgaande komt het auditteam voor beide opleidingvarianten tot het oordeel goed. Niveau bachelor (facet 1.2) De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij algemene, internationaal geaccepteerde beschrijvingen van de kwalificaties van een bachelor. Bevindingen Voor het bij facet 1.1 beschreven HBO-I model, dat een weergave is van de HBO-I domeinbeschrijving, vormen de Dublin descriptoren voor het bachelorniveau één van de fundamenten. De opleiding BI baseert haar acht kerncompetenties op de domeinbeschrijving en het beroepsprofiel HBO-I en garandeert daarmee het bachelorniveau zoals beschreven in de Dublin descriptoren. De opleiding laat in een matrix in de zelfevaluatie zien hoe de acht kerncompetenties de Dublin descriptoren dekken. Een voorbeeld: De kerncompetentie is in staat tot het leiden en managen van automatiseringsprojecten en beschikt daartoe over het theoretisch referentiekader hoe een project te managen wordt gerelateerd aan de Dublin descriptoren toepassen van kennis en inzicht en communicatie. Studenten zijn in de gelegenheid het bachelorniveau te bereiken, doordat de opleiding in fasen is verdeeld die corresponderen met drie in zwaarte oplopende niveaus. - Niveau 1 staat voor opleidingsbekwaam en wordt eind jaar 1 behaald. Niveau 1 heeft betrekking op basiskennis en gedrag, waarbij een student onder begeleiding en in een afgebakende context de competentie kan toepassen. NQA - Hs. Rotterdam: audit bestaande hbo-bacheloropleiding Bedrijfskundige Informatica (vt/dt) 15/71

16 - Niveau 2 stagebekwaam, eind jaar 2. De student past de competentie toe in relatief eenvoudige en overzichtelijke situaties. - Niveau 3 beroepsbekwaam (bachelorniveau), eind jaar 4. De student past competenties flexibel toe in complexe situaties, kan de competentie evalueren en kan anderen bij de toepassing ondersteunen. Overwegingen Het landelijk beschreven ICT-domein en het landelijk geformuleerde beroepsprofiel BI is mede gebaseerd op de Dublin descriptoren. In een matrix in de zelfevaluatie laat de opleiding zien hoe de acht kerncompetenties, die van het beroepsprofiel BI zijn afgeleid, samenhangen met de Dublin descriptoren. De kerncompetenties zijn uitgewerkt in drie beheersingsniveaus, waarvan het derde niveau het bachelorniveau representeert. Conclusie Op grond van het voorgaande komt het auditteam voor beide opleidingvarianten tot het oordeel goed. Oriëntatie hbo bachelor (facet 1.3) De eindkwalificaties zijn mede ontleend aan de door (of in samenspraak met) het relevante beroepenveld opgestelde beroepsprofielen en/of beroepscompetenties. De eindkwalificaties weerspiegelen het niveau van beginnend beroepsbeoefenaar in een specifiek beroep of samenhangend spectrum van beroepen waarvoor een hbo-opleiding vereist of dienstig is. Bevindingen Zoals beschreven onder facet 1.1 zijn de acht kerncompetenties, die de basis voor en het eindpunt van de opleiding BI vormen, gebaseerd op een landelijk vastgesteld beroepsprofiel, dat tot stand is gekomen in samenspraak met de landelijke Werkveldadviesraad ICT. De acht kerncompetenties zijn door BI Rotterdam aan de eigen bvc ter goedkeuring voorgelegd. Contacten met stageverlenende instellingen en met organisaties waar afstudeeropdrachten worden uitgevoerd, evenals feedback van deeltijdstudenten, worden gebruikt om het opleidingsprofiel en de acht kerncompetenties aan de praktijk te toetsen. Het werkveld van de afgestudeerde BI is breed. In de regio Rotterdam zijn zij onder andere werkzaam in het MKB, de financiële sector (Robeco, ING, Fortis), ICTdienstverlening (Logica, Cap Gemini, Centric, Sogeti), ziekenhuizen en de Gemeente Rotterdam. Voorbeelden van functies die zij vervullen zijn systeemontwikkeling, ICT-beheer, ondersteuning van de bedrijfsvoering met Managementinformatie. Het gaat steeds om de inzet van ICT in een organisatie met de nadruk op de interactie tussen de organisatie met haar bedrijfsprocessen en de bijdrage van ICT aan het bereiken van de organisatiedoelen. Samengevat is dit het domein van de administratieve automatisering. Kenmerkend is het projectmatig werken in dynamische omgevingen. 16/71 NQA - Hs. Rotterdam: audit bestaande hbo-bacheloropleiding Bedrijfskundige Informatica (vt/dt)

17 Uit het CMI alumnionderzoek van 2009 blijkt dat alle studenten binnen zes maanden na afstuderen een baan hebben gevonden, waarvan ongeveer 50 procent al binnen een maand. Van de ondervraagde alumni schat 75 procent de eigen arbeidsmarktperspectieven goed tot zeer goed in. Deeltijdstudenten maken vaak al tijdens hun opleiding stappen in hun carrière, onder andere door van baan te wisselen. Overwegingen De acht kerncompetenties waarop de opleiding BI haar programma baseert, zijn geaccordeerd en gevalideerd door het werkveld. Contacten met werkveldinstellingen, stageplaatsen en opdrachtgevers voor afstudeeronderzoek, worden gebruikt om feedback te vragen op de kerncompetenties, naast de feedback van de eigen bvc. Alumnionderzoek bevestigt de goede arbeidsmarktpositie van afgestudeerden, ook op basis van het opleidingsprofiel Afgestudeerden vervullen verschillende passende functies in het domein van de administratieve automatisering. Conclusie Op grond van het voorgaande komt het auditteam voor beide opleidingvarianten tot het oordeel goed. Samenvattend oordeel Doelstellingen van de opleiding Alle facetten zijn ten minste met een voldoende beoordeeld en daarmee is het onderwerp Doelstellingen van de opleiding positief. 2.2 Programma Eisen hbo (facet 2.1) Kennisontwikkeling door studenten vindt plaats via vakliteratuur, aan de beroepspraktijk ontleend studiemateriaal en via interactie met de beroepspraktijk en/of (toegepast) onderzoek. Het programma heeft aantoonbare verbanden met actuele ontwikkelingen in het vakgebied/de discipline. Het programma waarborgt de ontwikkeling van beroepsvaardigheden en heeft aantoonbare verbanden met de actuele beroepspraktijk. Bevindingen De Hogeschool Rotterdam heeft centrale regels voor de inrichting van het curriculum geformuleerd in het Rotterdams OpleidingsModel (ROM). Op basis van het ROM worden in elk curriculum drie leerlijnen onderscheiden: kennisgestuurd, praktijkgestuurd en studentgestuurd. Het hele curriculum wordt tevens getypeerd door de begrippen Outside In Inside Out (OIIO), waarmee een hechte, actieve wederzijdse relatie tussen opleidingen en werkveld wordt bedoeld. NQA - Hs. Rotterdam: audit bestaande hbo-bacheloropleiding Bedrijfskundige Informatica (vt/dt) 17/71

18 Kernbegrippen uit ROM en OIIO zijn competentiegericht leren en de praktijk centraal. Deze uitgangspunten gelden voor alle CMI-opleidingen. Al het onderwijs verwijst naar herkenbare beroepssituaties, waarbij voor de hele Hogeschool Rotterdam geldt dat de aandacht primair uitgaat naar de Rotterdamse grootstedelijke omgeving. In overeenstemming met het hogeschoolbeleid zijn in het BI-programma de drie ROMleerlijnen te herkennen: - de kennisgestuurde leerlijn, waarin studenten concepten, modellen en inzichten verwerven die ontleend zijn aan de actuele vakliteratuur; - de praktijkgestuurde leerlijn. Studenten lossen praktijkvraagstukken op, die in studiemateriaal worden gepresenteerd, of die door studenten zelf worden verzameld; - de studentgestuurde leerlijn, waarin eigen praktijkervaringen en de competentieontwikkeling van de student centraal staan. De drie leerlijnen zijn elk verbonden aan interactie met de beroepspraktijk en actuele ontwikkelingen in het vakgebied. Voorbeelden van directe betrokkenheid van de beroepspraktijk bij het onderwijs zijn de projecten Roteb en Domotica in de jaren 1 en 2, de opdrachten uit het werkveld in het leerwerkbedrijf (vanaf 2010 ICT-lab) en uiteraard de stages en afstudeeropdrachten in het derde en vierde jaar. Bedrijven plaatsen de opdrachten op een CMI-website. In de propedeuse zijn de contacten met de beroepspraktijk bedoeld om een goed beeld van het werkveld te krijgen. Het geheel aan contacten wordt het awarenessprogramma genoemd en varieert van een bedrijfsbezoek tot het uitvoeren van een praktijkopdracht onder leiding van een bedrijfscoach, die de student toetst op zijn motivatie, waarden en normen en professioneel gedrag. In het tweede jaar voeren studenten een project van 20 weken uit bij een (middel)groot bedrijf zoals de Caesar-groep of Tetraned. Door de aard van het deeltijdonderwijs, waarbij de student in de praktijk werkzaam is, is de wisselwerking tussen kennis- en competentieontwikkeling breed in de opleiding verankerd. De inbreng van de beroepspraktijk in het onderwijs door en via de student is bij het deeltijdonderwijs groot en vanzelfsprekend. CMI-breed is beleid geformuleerd op aansluiting van de opleidingen bij internationale beroepsvereisten en op het functioneren van studenten in een internationale of interculturele beroepsomgeving (Actieplan Internationaliseren bij CMI ). De opleiding BI geeft uitvoering aan dit beleid met bij voorbeeld de module International Business Skills (in voor een aantal groepen in het Engels uitgevoerd), Crosscultural management en modules Engels. Ook kunnen studenten in het buitenland stagelopen of afstuderen. Deeltijdstudenten hebben in het derde jaar een eigen Project Internationaal en in voorjaar 2010 heeft de deeltijdopleiding aan een internationaal project meegedaan met hogescholen uit België en Finland. In het document Opleidingprofiel Bedrijfskundige Informatica van 13 juli 2010 wordt de zogenaamde Body of Knowledge and Skills beschreven. Deze BOKS vermeldt algemene vakken zoals systeemtheorie en wiskunde, bedrijfskundige vakken, informatica/systeemontwikkeling en gedragswetenschappen. 18/71 NQA - Hs. Rotterdam: audit bestaande hbo-bacheloropleiding Bedrijfskundige Informatica (vt/dt)

19 De docent (modulebeheerder) bepaalt welke vakliteratuur in een module gebruikt wordt en de onderwijsmanager stelt de definitieve literatuurlijst vast. In de boeken op tafel bijeenkomsten, die elke onderwijsperiode gehouden worden, overleggen docenten over de te gebruiken vakliteratuur. Bij verschillende onderdelen van het deeltijdprogramma zoekt de student zelf naar relevante vakliteratuur. Docenten beoordelen daarvan de relevantie en toepasbaarheid. Op initiatief van de mediatheek wordt elk jaar een boekenmarkt georganiseerd, waar docenten vrijblijvend kunnen kennisnemen van de nieuwste educatieve publicaties op ICT-gebied van verschillende uitgevers en waar overleg plaatsvindt tussen uitgevers en docenten over kwaliteit en bruikbaarheid van het studiemateriaal. Het auditteam heeft van zowel de voltijd- als de deeltijdopleiding de literatuurlijst bestudeerd en vindt de gebruikte literatuur inhoudelijk relevant. De meeste boeken worden voorgeschreven voor jaar 1 en 2 en veel minder of bijna niet (bij de deeltijdopleiding) voor jaar 3 en 4. Verder stelt het auditteam vast dat er weinig Engelstalige literatuur op de literatuurlijsten voorkomt. Bij de Engelstalige module Business Skills wordt wel Engelstalige literatuur gebruikt. Tijdens de visitatie geven studenten en docenten aan dat in de hogere jaren er minder nadruk ligt op kennisverwerving via boeken. Veel informatie wordt dan via de digitale weg gezocht. CMI heeft een abonnement op de website van Gartner, de internationaal erkende digitale bron over ICT. In juli 2011 stelt het auditteam vast dat de opleiding meer en nu voldoende aandacht besteedt aan het zoeken en gebruiken van relevante literatuur als bron bij projecten en afstuderen. Aanwijzingen en richtlijnen hiervoor zijn vastgelegd in de zogenaamde Stijlgids. De Stijlgids wordt in de voltijdopleiding gebruikt. Studenten uit de voltijdopleiding, met wie het auditteam sprak, bevestigen dit. De aanwezige deeltijdstudenten herkennen de Stijlgids niet, maar geven wel aan dat ook zij gewezen worden op het gebruik van relevante bronnen. Het auditteam is van mening dat de Stijlgids ook voor de deeltijdstudenten waardevol kan zijn. In de door het auditteam in juli 2011 bestudeerde modulewijzers wordt consequent naar literatuur, studiemateriaal en leermiddelen verwezen. Onderzoeksvaardigheden worden in het onderwijsprogramma aangeleerd in de module Onderzoeksvaardigheden (voltijd jaar 2, deeltijd jaar 1) en toegepast in de minor Toegepast onderzoek en bij de afstudeeropdracht. Volgens informatie van de opleiding heeft het lectoraat Human Centered ICT nog weinig invloed op het onderwijs als geheel en op onderzoeksvaardigheden in het programma BI. Het lectoraat is nog bescheiden in omvang en er is een vacature. In juli 2011 heeft het auditteam opnieuw gevraagd naar de plaats van onderzoek in het curriculum. Het voltijdprogramma heeft nu in jaar 1 een project Vergelijkend onderzoek / Pakketselectie. In de daarna volgende jaren is een kritisch onderzoekende houding ingebed in de projecten en wordt deze houding ondersteund door de Stijlgids. De deeltijdopleiding is bezig met het expliciteren van de curriculumonderdelen waarin studenten, naast een module onderzoeksvaardigheden en het afstuderen, werken aan het onderzoekend vermogen. Doel daarvan is om de lijn hierin meer expliciet dan nu het geval is, zichtbaar te maken. Binnen elke minor (voor voltijd- en deeltijdstudenten) is toegepast onderzoek onderdeel van het programma. NQA - Hs. Rotterdam: audit bestaande hbo-bacheloropleiding Bedrijfskundige Informatica (vt/dt) 19/71

20 Het opleidingsprogramma kent een opbouw van basiskennis en gedrag in de propedeuse naar bachelorniveau in jaar 4, zie ook facet 1.2. Deze opbouw waarborgt dat studenten hun beroepsvaardigheden geleidelijk kunnen ontwikkelen. De bvc adviseert de opleiding over onder andere de actualiteit van het curriculum. De curriculumcommissie, die uit drie of vier docenten bestaat en vijf maal per jaar bijeenkomst, beoordeelt het curriculum op inhoud en actualiteit en doet voorstellen voor wijziging. De onderwijsmanager is eindverantwoordelijk voor inhoud en actualiteit van het onderwijs. De opleiding is zich bewust dat BI een snel ontwikkelend vakgebied is en dat de opleiding daardoor snel inhoudelijk moet kunnen veranderen. Minoren worden benut om inhoudelijk up to date te blijven en vanaf is structureel een minor SOTA (State of the art) in het vierdejaars programma opgenomen. In het STO 2009 vinden voltijd- en deeltijdstudenten dat - de opleiding voldoende aansluit bij actuele ontwikkelingen - de opleiding voldoende voorbereidt op de beroepspraktijk - de opleiding voldoende praktijkgericht is - het studiemateriaal van voldoende inhoudelijke kwaliteit is. Scores tussen 3,1 en 3,6 op een vijfpuntsschaal. De deeltijdstudenten geven over de hele linie wat lagere waarderingen dan de voltijdstudenten. Overwegingen Het programma van de opleiding BI brengt studenten nadrukkelijk in contact met de beroepspraktijk. Dat gebeurt al vanaf jaar 1. Mede onder invloed van het ROM en het hogeschoolbrede OIIO principe zijn reële beroepssituaties het vertrekpunt voor het onderwijs. Stages en afstuderen zijn altijd gebaseerd op werkveldopdrachten en voor de deeltijdstudenten is de koppeling van leren en werken uiteraard vanzelfsprekend. Studenten komen door middel van het opleidingsprogramma in aanraking met aspecten van internationalisering. Met name voor de latere studiejaren ligt er weinig nadruk op literatuurgebruik. Internationale literatuur komt in de literatuurlijst bijna niet voor, maar wordt bij de Engelstalige module wel gebruikt. In juli 2011 stelt het auditteam vast dat door de consequente toepassing van een format voor de modulehandleidingen, nu structureel verwezen wordt naar literatuur, studiemateriaal en leermiddelen. Onderzoeksvaardigheden zijn in het programma opgenomen, maar kunnen nog nadrukkelijker worden uitgewerkt. Het lectoraat Human Centered ICT kan daar een grotere rol in spelen dan nu het geval is. In juli 2011 is in het voltijdcurriculum in jaar 1 een project Vergelijkend onderzoek / Pakketselectie opgenomen. Zowel in het voltijd- als in het deeltijdprogramma worden studenten nadrukkelijker op hun kritisch onderzoekende houding aangesproken. Studenten tonen zich in het STO voldoende tevreden met actualiteit en beroepsgerichtheid van het programma en met de inhoudelijke kwaliteit van het studiemateriaal. Conclusie Op grond van het voorgaande komt het auditteam voor beide opleidingvarianten tot het oordeel voldoende. 20/71 NQA - Hs. Rotterdam: audit bestaande hbo-bacheloropleiding Bedrijfskundige Informatica (vt/dt)

21 Relatie doelstellingen en inhoud programma (facet 2.2) Het programma is een adequate concretisering van de eindkwalificaties, qua niveau, oriëntatie en domeinspecifieke eisen. De eindkwalificaties van de doelstellingen zijn adequaat vertaald in leerdoelen van (onderdelen van) het programma. De inhoud van het programma biedt studenten de mogelijkheden om de geformuleerde eindkwalificaties te bereiken. Bevindingen Het voltijdprogramma is in de eerste twee jaren opgebouwd uit vier kwartalen, waarin de modules zijn opgenomen. Jaar 3 bestaat uit een semester stage, een minor van 15 EC en over de kwartalen verdeeld een aantal modules. Jaar 4 bestaat uit een minor van 15 EC een aantal modules en een semester afstuderen. De voltijdopleiding kent twee eigen minoren, namelijk Business Proces Management en ICT-management. Studenten kunnen één van de twee minoren kiezen uit het aanbod van CMI. De opleiding heeft deze op geschiktheid voorgeselecteerd. Met toestemming van de onderwijsmanager is ook een geheel vrije keuze mogelijk. Instromende studenten met een ICT-mbo opleiding niveau 4 krijgen in het voltijdprogramma de hele stage vrijgesteld en een aantal modules en kunnen de opleiding in drie jaar afronden. Ondanks dat de vrijstelling een Rotterdamse afspraak is met Rotterdamse ROC s, acht het auditteam het niet vanzelfsprekend dat een mbo- en een hbo-stage als inwisselbaar kunnen worden beschouwd. Het auditteam vraagt zich af of dit niet strijdig is met de investeringen die worden gedaan om de doorstroom voor deze doelgroep te bevorderen (zie ook facet 2.5). In het deeltijdprogramma zijn de beide minoren in jaar 3 geplaatst en bestaat jaar 4 uit afstuderen en stage (bedoeld wordt verantwoording van het eigen werk). De eigen minoren zijn Business Proces Management en Strategy & Consultancy. Ook voor de deeltijdstudenten geldt dat zij de tweede minor kunnen kiezen uit het CMI-brede aanbod of een vrije keuze kunnen maken, mits daarvoor toestemming is van de onderwijs manager. Deeltijdstudenten hebben een ruime keuzemogelijkheid in hun programma. Zij kunnen soms andere modules volgen dan er geprogrammeerd staan: à-la-carte studeren. Dit gebeurt in samenspraak met de slc-coach. Het auditteam vindt de onderdelen van het curriculum inhoudelijk relevant. In de zogenaamde dekkingstoetsmatrix, 2010 wordt bij elke module verantwoord aan welk van de acht kerncompetenties een bijdrage wordt geleverd en op welke manier de module wordt getoetst. Met deze matrix wordt inzichtelijk gemaakt hoe alle modules bijdragen aan de verwerving van de acht competenties van het opleidingsprofiel. De matrix toont aan dat alle kerncompetenties worden gedekt. De verantwoordelijkheid voor de dekking van alle kerncompetenties ligt bij de opleidingsmanager. De modulebeheerder zorgt ervoor dat de leerdoelen door middel van passende inhouden, werkvormen en toetsen worden gerealiseerd. De curriculum- en de opleidingscommissie adviseren de opleidingsmanager over de inhoud van het onderwijs en de concretisering daarvan in de leerdoelen. NQA - Hs. Rotterdam: audit bestaande hbo-bacheloropleiding Bedrijfskundige Informatica (vt/dt) 21/71

22 De modulewijzers worden volgens een afgesproken format opgebouwd, waarbij de leerdoelen en de kerncompetentie waaraan ze een bijdrage leveren het vertrekpunt zijn voor de uitwerking in de module. Het auditteam heeft verscheidene modulewijzers bestudeerd en constateert dat die nog niet consequent volgens het bedoelde format zijn ingevuld. Daarmee ontbreekt het inzicht op welke manier de modules in de praktijk bijdragen aan het realiseren van de acht kerncompetenties, zoals wel met de dekkingstoetsmatrix wordt aangegeven. In juli 2011 heeft het auditteam opnieuw een ruime selectie van modulewijzers bestudeerd en vastgesteld dat deze alle de betrokken kerncompetenties vermelden en dat de leerdoelen bij de kerncompetenties worden beschreven. Vervolgens wordt in een toetsmatrijs aangegeven hoe de leerdoelen worden gedekt door de bijbehorende toets. De opleiding kent van jaar 1 naar jaar 4 een in drie stappen oplopend moeilijkheidsniveau, waardoor studenten in staat worden gesteld de competenties te verwerven (zie ook facet 1.2). Vanaf zal het bewustzijn van studenten voor de kerncompetenties door de slc-coaches worden vergroot, door er aan het begin van elke onderwijsperiode aandacht aan te besteden. Eveneens vanaf wordt tijdens de boeken op tafel bijeenkomsten door docenten aandacht aan de kerncompetenties besteed. Docenten leggen dan aan elkaar uit hoe bij hun studieonderdeel de betrokken kerncompetenties in leerdoelen zijn vertaald. Overwegingen Zowel het voltijd- als het deeltijdprogramma is opgebouwd uit vier jaren met elk vier kwartalen, waarin de modules zijn opgenomen en de twee minoren, de stage (of de verantwoording van het werk) en het afstuderen. De onderdelen van het curriculum zijn volgens het auditteam inhoudelijk relevant. Voltijdstudenten met een mbo-ict achtergrond op niveau 4 krijgen de volledige stage vrijgesteld. Met een dekkingstoetsmatrix wordt aangetoond dat de acht kerncompetenties met het programma worden gerealiseerd. Voor de modulewijzers wordt een afgesproken format gehanteerd, waarin de koppeling tussen kerncompetenties, leerdoelen, inhouden en toetsen zichtbaar wordt gemaakt. In juli 2011 wordt dit format consequent ingevuld. De verantwoordelijkheden voor de dekking van alle acht kerncompetenties in het curriculum zijn belegd bij de modulebeheerder, de curriculumcommissie en de opleidingsmanager. Conclusie Op grond van het voorgaande komt het auditteam voor beide opleidingvarianten tot het oordeel goed. Samenhang in opleidingsprogramma (facet 2.3) Studenten volgen een inhoudelijk samenhangend opleidingsprogramma. 22/71 NQA - Hs. Rotterdam: audit bestaande hbo-bacheloropleiding Bedrijfskundige Informatica (vt/dt)

23 Bevindingen Verschillende structuurelementen en didactische principes in het curriculum zorgen voor de verticale samenhang over de vier studiejaren en voor horizontale samenhang binnen de onderwijsperiodes. Voor alle opleidingen van de Hogeschool Rotterdam geldt het ROM, met de kennisgestuurde, de praktijkgestuurde en de studentgestuurde leerlijn. Het ROM zorgt voor een goede balans tussen verschillende leerprocessen: het verwerven van kennis, beroepsvaardigheden en persoonlijk professionele ontwikkeling. De kennisgestuurde leerlijn omvat de theoretische modules van het programma. Het aantal EC dat daaraan besteed wordt neemt in de loop van de voltijd- en de deeltijdopleiding af. De praktijkgestuurde leerlijn (praktijkprojecten, stage, leerwerkbedrijf en afstudeerproject) is in de latere studiejaren (voor de voltijdopleiding) juist omvangrijker dan en jaar 1 en 2. Datzelfde geldt voor de studentgestuurde leerlijn (slc, keuze- en ondersteunende modules en de minor). Bij de deeltijdopleiding is de invulling van de praktijkgestuurde en de studentgestuurde leerlijn in de loop van de studiejaren anders dan bij de voltijdopleiding, doordat de dagelijkse beroepspraktijk van de deeltijdstudent daarin is verwerkt. Voor zowel de voltijd- als de deeltijdopleiding is de praktijkgestuurde leerlijn in het hele curriculum het meest omvangrijk. De samenhang in de kennisgestuurde leerlijn wordt versterkt door het onderscheiden van twee vakinhoudelijke leerlijnen, met elk hun eigen opbouw: de leerlijn Informatica en de leerlijn Bedrijfskunde. Binnen de praktijkgestuurde leerlijn wordt een leerlijn Business Skills onderscheiden, waarin studenten vaardigheden leren zoals rapporteren, communiceren en samenwerken. De integratie van kennis, vaardigheden en professioneel gedrag vindt plaats bij de integrale opdrachten of projecten, waarvan er bij de voltijd- en de deeltijdopleiding ten minste één per onderwijsperiode wordt uitgevoerd. Modules uit de leerlijnen Informatica, Bedrijfskunde en Business Skills ondersteunen de uitvoering van projecten in de praktijkgestuurde leerlijn. De integrale opdrachten zelf kennen in de loop van de studiejaren een opbouw van geleid en binnen strakke kaders, via begeleid naar zelfstandig binnen zelf geformuleerde kaders en van eenvoudig naar complex. Studenten geven tijdens de visitatie aan dat ze door de projecten de samenhang binnen de kwartalen herkennen. Studieloopbaancoaching (tijdens de stage in de voltijdopleiding wordt gesproken over de stagereflectielijn ), zorgt voor het samenkomen van alle leerprocessen van de student in de individuele ontwikkeling van de beroepscompetenties. Persoonlijke ontwikkelings- en activiteitenplannen zijn de hulpmiddelen voor deze competentieontwikkeling. Op moduleniveau laten (volgens het format) voorkennisvereisten aan studenten zien dat er een opbouw in het opleidingsprogramma zit. Voor de deeltijdstudenten wordt vanaf in een zogenaamde kick-off bijeenkomst aan het begin van het studiejaar de samenhang van de modules binnen het aanstaande jaar en de plaats van dat jaar binnen het gehele curriculum nog extra toegelicht. NQA - Hs. Rotterdam: audit bestaande hbo-bacheloropleiding Bedrijfskundige Informatica (vt/dt) 23/71