29/09/ seminarie stagiairs 1

Transcriptie

1 DE PREVENTIEVE ANTIWITWASWETGEVING : & DE BOEKHOUDER BIBF Een inleiding Frank Haemers Juridische dienst BIBF INLEIDING WITWASSEN BESTRIJDEN Repressief luik Preventief luik Art 505 Strafwetboek Wet 11 januari 1993 ANTIWITWASWETGEVING FAG : Financiële Actiegroep (Mondiaal) Richtlijn (EU) Wet (BE) REGLEMENT-NORM (Instituten) TOELICHTINGSNOTA-OMZENDBRIEF (Instituten) HANDLEIDING INTERNE PROCEDURE (Beroepsbeoefenaars) 29/09/ seminarie stagiairs 1

2 PREVENTIE = KYC KNOW YOUR CUSTOMER WIE IS MIJN CLIENT EN KLOPT DIT WEL? identificatie verificatie EN WAT DOET DE CLIENT? Risicoanalyse INLEIDING Wet van 11 januari 1993 : AWW Opdracht Instituten : uitwerken reglement : Identificatie-verificatie : cliënten-lasthebbersuiteindelijke begunstigden Voortdurende waakzaamheid Interne organisatie : witwasverantwoordelijke/opleiding personeel Controle op naleving door Instituut NIET : meldingsplicht CFI Gemeenschappelijk drie Instituten INLEIDING Reglement Definities + toepassingsgebied Algemene beginselen Identificatie verificatie Cliënt lasthebber uiteindelijke begunstigde Beroep doen op een derde Gegevensbewaring Cliëntacceptatiebeleid klantenonderzoek Witwasverantwoordelijke Personeel Waar? Toelichtingsnota Het klantenonderzoek Normaal Vereenvoudigd Verscherpt Risicogeoriënteerde aanpak Kantoororganisatie Witwasverantwoordelijke Personeel Formulieren & Schema s Waar? 29/09/ seminarie stagiairs 2

3 INLEIDING FORMULIEREN EN SCHEMA S INLEIDING Beslissingsbomen : Waar? WIE MOET DIT TOEPASSEN? de bedrijfsrevisoren IBR de externe accountants en belastingconsulenten IAB de erkende boekhouders en de erkende boekhouders-fiscalisten BIBF! Stagiairs niet in de wet vermeld! Art. 3,3 en 4 Wet Art. 2 Reglement 29/09/ seminarie stagiairs 3

4 IDENTIFICATIE-VERIFICATIE IDENTIFICATIE Resultaatsverbintenis = altijd verplicht! Geen identificatie = geen zakenrelatie VERIFICATIE cliënt / lasthebber : resultaatsverbintenis! Geen verificatie = geen zakenrelatie Uiteindelijke begunstigde : inspanningsverbintenis verificatie in functie van risicogevoeligheid Art. 7 & 8 Wet 4.1 Toelichtingsnota WIE? CLIENT : NP/RP LASTHEBBER : NP/RP Personen die optreden in naam/voor rekening van cliënt Kan intern of extern zijn UBO : is altijd fysieke persoon Controleert cliënt [Wetboek vennootschappen] > 25% aandelen/vermogen bezitten/controleren Persoon ten voordele van wie de zakenrelatie wordt aangegaan Art. 7 2 & art. 8 Wet Art. 12 & Reglement Toelichtingsnota WAT & HOE? CLIENT & LASTHEBBERS NP : naam, voornaam, geboorteplaats- & datum [In de mate van het mogelijke ook het adres] RP : benaming, zetel, bestuurders, vertegenwoordigingsbevoegdheid NP & RP : voorwerp aard zakenrelatie NP RP Face to face : E-id /paspoort Op afstand : E-id / certificaat klasse 3 Andere bewijskrachtige stukken : indien geen risico Statuten : coördinatie Publicatie benoeming: B.S. /NBB Art. 7 1, 8 & 10 Wet Art. 3, 6, 7 & 18 Reglement 4.2, 4.3 en 4.7 Toelichtingsnota Zie Formulieren 29/09/ seminarie stagiairs 4

5 WAT & HOE? UITEINDELIJKE BEGUNSTIGDEN Wat? Verplicht : Naam + voornaam Indien mogelijk : geboorteplaats-&datum, adres Hoe? Informatie afkomstig van cliënt! verklaring uiteindelijke begunstigde Cliënt NV : art 515bis W. Venn :meldingsplicht > 25% aandelen Taak beroepsbeoefenaar : controle van deze informatie : geloofwaardigheid : bv Companyweb / jaarrekeningen Art. 8 Wet Art Reglement 4.3 Toelichtingsnota zie formulier verklaring uiteindelijke begunstigde WANNEER? Altijd vóór aanvang zakenrelatie : Actualiseren : bij twijfel juistheid bestaande gegevens in functie van risico Art. 7 1 Wet Art. 3 5 Reglement & Hoofdstuk Toelichtingsnota OPDRACHTBRIEF GEBRUIKEN : zie model BIBF (Fiche 20 bevat link naar rubriek witwaswetgeving website) Vereenvoudigd klantenonderzoek verhoogde waakzaamheid Vereenvoudigd klantenonderzoek Vrijstelling verplichtingen identificatie & verificatie :! Enkel van toepassing op in de AWW aangeduide personen/instellingen Verhoogde waakzaamheid : Aanvullende maatregelen zijn nodig bij 1. Identificatie op afstand : 2. Politiek Prominente Personen (PEP) Art. 11 & Art. 12 Wet 4.4 & 4.5 Toelichtingsnota 29/09/ seminarie stagiairs 5

6 RISICOGEORIËNTEERDE AANPAK RODE DRAAD ANTI-WITWASWETGEVING Evalueren & opvolgen cliënteel Bij aanvang, bij bepaalde gebeurtenissen, actualisatie Cliënten onderverdelen in functie van risico = risicoanalyse toepassen Geografisch De cliënt De dienstverrichting Hoofdstuk 5 Toelichtingsnota Hoofdstuk 8-10 Reglement IMPACT AWW OP KANTOORORGANISATIE Procedures klantenonderzoek uitwerken Bij een nieuwe cliënt = acceptatiebeleid Tijdens de zakenrelatie = opvolgingsbeleid Interne coördinator AWW aanstellen: compliance officer verantwoordelijke voor toepassing van de wet Verplicht : 10 beroepsbeoefenaars (ongeacht instituut) die samenwerken In andere situaties : optioneel Aandacht voor selectie en opleiding personeel o.a. Art.12, art.14 & 18 Wet Hoofdstuk 8 Reglement Hoofdstuk 6 Toelichtingsnota KANTOORORGANISATIE Uitwerken in een interne procedure (kantoorhandboek) model op 29/09/ seminarie stagiairs 6

7 TOEZICHT & CONTROLE DOOR INSTITUTEN Instituten : wettelijke controleopdracht Hoe?: BIBF :verslagen van beroepsbeoefenaar Model verslag - Verplicht in te vullen (Extranet) Indien geen verslag = rappel / controle ter plaatse Wanuitvoering door beroepsbeoefenaar! Instituut kan boetes (min.250 ) opleggen! Voor schatkist (niet voor Instituut)! Tuchtprocedure! MELDINGSPLICHT WITWASSEN VAN GELD Ernstige misdaadvormen Limitatieve lijst in de wet van 1993 < strafwet FINANCIERING VAN TERRORISME Daders /organisaties Daden Art 7-8 Wet : onmogelijkheid identificatie kan vermoeden van witwassen zijn Art Wet : algemene regel + bijzondere verplichtingen : zie handleiding interne procedure Hoofdstuk 7 te vinden op (op homepagina & rubriek documentatie) IN DE PRAKTIJK BRON : Nationale antwoorden op de verplichtingen van de FAG: Witwastypologieën in België, J.-C. Delepierre (voorzitter CFI). Belgisch- Luxemburgse studiedag IBR. BE- IRE-LU (18 november 2011) Hoe komen economische beroepsbeoefenaars terecht in witwascircuits? Ze maken gebruik van specifieke deskundigheid van de beoefenaars van deze beroepen: Introductie bij financiële instellingen. Opzetten van vennootschapsstructuren. Ze zetten juridische en financiële constructies op. Ze beheren vennootschappen. Ze worden gebruikt om verrichtingen ivm witwassen of financiering van terrorisme geloofwaardig te maken 29/09/ seminarie stagiairs 7

8 Casus 1 IN DE PRAKTIJK Geld uit drughandel wordt in het bedrijfskapitaal ingebracht Een accountant stelt in de boekhouding van een vennootschap vast dat de zaakvoerder kapitaal inbrengt en meldt dit aan de CFI. Er was geen verklaring voor deze inbreng. De boekhouder twijfelde aan de herkomst van het geld dat de zaakvoerder inbracht. De zaakvoerder voegde dit geld vervolgens toe aan het bedrijfskapitaal met een kapitaalsverhoging. Onderzoek van de CFI De zaakvoerder was gekend voor drughandel. Het inbrengen van geld in bedrijfskapitaal vindt plaats in het derde witwasstadium (investering). IN DE PRAKTIJK Casus 2 Vereffening van een vennootschap kort na de oprichting Een buitenlander richtte in België een vennootschap op die enkele maanden later werd vereffend. Deze buitenlander deed een beroep op een revisorenvennootschap om het vereffeningsverslag op te stellen. Bij de vereffening had de vennootschap een schuldvordering op een buitenlandse leverancier. De vennootschap zou een voorschot betaald hebben maar de goederen nooit hebben ontvangen. De vennootschap verkocht deze schuldvordering door aan een andere buitenlandse vennootschap voor een veel lager bedrag waardoor in de boekhouding een uitzonderlijk verlies opgetekend werd voor het verschil. De zaakvoerder haalde op die manier de vennootschap leeg en deed zo de opbrengst teniet die in enkele maanden tijd werd opgebouwd. IN DE PRAKTIJK Casus 2 Onderzoek van de CFI De vennootschap werd door de belastingdienst gecontroleerd en verdacht van (btw-)fraude. Ze zou een schakel vormen in een frauduleus netwerk. Op korte tijd werd een grote omzet behaald (vele binnenkomende en uitgaande financiële verrichtingen op de rekening), vlak voor de vereffening viel dit stil. Zulke verrichtingen zijn kenmerkend voor dit soort van fraude. Op basis van de vermoedens van de revisoren onderzocht de CFI de rekeningen van de vennootschap en stelden ze de verrichtingen samen die verband hielden met btw-fraude en witwassen. Met de boeking die de zaakvoerder uitvoerde bij de vereffening van de vennootschap (voorschot aan een buitenlandse leverancier voor goederen die niet geleverd werden, verkoop van de schuldvordering met waardevermindering) kon de opbrengst van deze fraude worden witgewassen. 29/09/ seminarie stagiairs 8

9 Meldingsplicht v zwijgplicht Melden aan CFI doch niet aan de cliënt/derden (verbod op tipping-off) Uitzonderingen Mededeling aan controleorgaan zoals BIBF/IAB/IBR Repressieve doeleinden Melding CFI betekent niet dat medewerking aan gerechtelijk onderzoek niet meer mogelijk is Tussen meldingsplichtigen Art. 30 Wet BESCHERMING VAN DE MELDER Immuniteit : melding ter goede trouw = nooit fout Anonimiteit : beroepsgeheim in hoofde van CFI : geen informatie meedelen over melders Noch aan parket noch aan rechtbank Art. 30,32 & 36 Wet! NIEUW IN DE AWW! Programmawet I Voor ALLE beroepsbeoefenaars is vooral de wijziging van artikel 21 AWW van dagelijks praktisch belang en dit om twee reden : a. verlaging drempel verbod op kasbetalingen naar ten hoogste 10 % en maximaal (vanaf ) EN vooral de uitbreiding van het toepassingsgebied van dit verbod naar alle dienstverleners (en dus niet meer alleen handelaars). is van toepassing op ALLE dienstverleners dus ook op de stagiairs BIBF!!!! b. b. het invoegen van een kennisgevingsplicht ter zake een overtreding van de regels inzake kasbetaling. In beginsel voor iedereen doch de Koning moet nog de juiste lijst bepalen. AANGEPASTE TEKST AWW OP 29/09/ seminarie stagiairs 9

10 www : toelichtingsnota + jaarverslagen Pacioli 301 Verdere lectuur Pacioli /09/ seminarie stagiairs 10