Besluitenlijst d.d. d.d. d.d. [ ]Akkoordstukken -- [X]Openbaar [ ]Besloten --

Transcriptie

1 Nota voor burgemeester en wethouders Onderwerp Vangnet Notagegevens Notanummer Datum Programma: 07 Inkomens-voorziening en arbeidsmarkt Portefeuillehouder Weth. Kolkman Team MOM 2- Bestuursorgaan [X]B & W [X]Raad [ ]Burgemeester -- College van B & W - Burgemeester - Weth. Kolkman - Weth. Hartogh Heys - Weth. Rorink - Weth. Grijsen Besluitenlijst d.d. d.d. d.d. [ ]Akkoordstukken -- [X]Openbaar [ ]Besloten -- Routing d.d. Ambtelijk opdrachtgever wethouder par. [ ]adj.secr. -- [X]gem.secr BIS Openbaar Status Bijlagen Notitie vangnet BUIG 2016 B & W d.d.: Besloten wordt: 1 De notitie voor het vangnet BUIG 2016 vast te stellen; 2 het raadsvoorstel en het ontwerp-raadsbesluit vast te stellen; 3 de stukken aan te bieden aan de raad; 4 de nota en het besluit openbaar te maken. Financiële aspecten: Financiële gevolgen voor de gemeente? Begrotingswijziging Nee Nee Voorstel openbaarmaking conform Wet Openbaarheid Bestuur (Wob) [X] De nota en het besluit openbaar te maken [ ] De nota en het besluit openbaar te maken vergezeld van bijgaand persbericht [ ] De nota en het besluit openbaar te maken nadat [ ] De nota en het besluit openbaar te maken, behalve [ ] Het besluit openbaar te maken, maar niet de nota, gelet op artikel: [ ] De nota en het besluit niet openbaar te maken, gelet op artikel: Kennisgeving/ Bekendmaking Awb Kennisgeving (publicatie) conform Awb Bekendmaking conform Awb Nee Nee

2 ADVIESRADEN: Moet een van de adviesraden gehoord worden of op de hoogte gesteld? Nee Toelichting Inleiding Met ingang van 1 januari 2015 is door het Ministerie van SZW een nieuw verdeelmodel voor de BUIG ingevoerd. Het model pakt voor Deventer ook in 2016 negatief uit. Ook voor 2016 is er een vangnetregeling BUIG waarop gemeenten een beroep kunnen doen als de tekorten groter zijn dan 5% van het door het rijk toegewezen budget. De verwachting is dat het tekort in Deventer in 2016 ongeveer 4,8 miljoen van de BUIG zal zijn. Dit betekent dat wij in aanmerking kunnen komen voor het vangnet (>10%). Het tekort overschrijdt het maximale eigen risico voor het vangnet (+/- voorlopig 2,9 miljoen), Het vangnet bedraagt in deze situatie dan (op basis van de huidige kennis over de budgetten (obv nadere voolopige beschikking 2016)). De definitieve beschikking met daarin het definitieve budget BUIG over 2016 wordt eind september verwacht. De hoogte van de vangnetaanvraag zal dan worden aangepast. Een vereiste bij de aanvraag is dat het college de gemeenteraad informeert over de globale analyse van de mogelijke oorzaak en de omvang van het tekort. Daarnaast moet het college laten zien welke maatregelen worden genomen, dan wel worden overwogen, om het tekort te verkleinen. De opvattingen van de gemeenteraad hieromtrent moeten worden gedocumenteerd en worden toegevoegd aan de aanvraag die naar de Toetsingscommissie aanvullende uitkeringen Participatiewet gaat. Beoogd resultaat Toekenning van de vangnetregeling Kader Participatiewet BUIG 2016 Programmabegroting Argumenten voor en tegen Om succesvol beroep te kunnen doen op de vangnetregeling is deze analyse met oorzaken en verbetervoorstellen noodzakelijk. Deze analyse moet uiterlijk 31/12/2015 met de raad zijn besproken. Extern draagvlak (partners) De uitvoerders van de Participatiewet (team Inkomensondersteuning, Jongerenloket en Deventer Werktalent) hebben meegedacht over de oorzaken en verbetervoorstellen van het aanwezige tekort. Financiële consequenties Op basis van de hoogte van de definitieve beschikking is een redelijk nauwkeurig financieel beeld te geven en daarmee een reeële inschatting te maken van de hoogte van het vangnet. Hierover wordt u uiterlijk 4 oktober nader geïnformeerd. Op basis van de definitieve beschikking, eindstand aantal uitkeringsgerechtigden en de overige resultaten in 2016 kan pas het resultaat definitief bekend worden. Dit wordt in de jaarrekening verwerkt. Aanpak/uitvoering De opvattingen van de raad worden samen met de memo en de overige benodigde stukken tijdig ingediend (voor 1 augustus 2017) voor de aanvraag vangnet 2016.

3 RAADSVOORSTEL Onderwerp Vangnet 2016 Agendapunt Portef.houder Weth. Kolkman Voorstelnummer BenW-besluit d.d.: 13 september 2016 Team MOM Voorstel De raad wordt voorgesteld kennis te nemen van de mogelijke oorzaken van het verwachte Buigtekort en in te stemmen met de maatregelen om tot een tekortreductie te komen. - Doorontwikkeling van Sallcon (inclusief DWT) tot krachtige speler op de arbeidsmarkt. - Intensievere samenwerking tussen UWV en DWT. - Voorkómen dat mensen lang in de bijstand blijven. - geen jongere onder de 27 jaar met een concreet arbeidsmarktperspectief ontvangt een uitkering - Sluitende aanpak doorontwikkelen - Verhogen gemiddelde inkomsten per parttime werkende - Voorstellen transformatieopgave doorontwikkeling participatie - Specifiek voor de jongeren: start met aanvullende maatwerkvoorzieningen Kern van het raadsvoorstel De gemeente ontvangt van het rijk het BUIG-budget om daarmee de bijstandsuitkeringen te betalen. Uit de bijgevoegde notitie blijkt dat de gemeente Deventer afgaat op een tekort van ongeveer 4,8 miljoen (13%). Om de financiele risico's in gemeenten gedeeltelijk af te dekken heeft het rijk de vangnetregeling BUIG in het leven geroepen. Om in aanmerking te komen voor deze vangnetregeling is het onder andere nodig om aan te kunnen tonen dat het college de raad heeft geïnformeerd over zijn analyse en de maatregelen die worden genomen om tot een besparing op de uitkeringslasten te komen. Daarnaast is het nodig om een document te hebben waaruit de opvattingen van de gemeenteraad blijken. Door de raad kennis te laten nemen van de notitie en haar zienswijze te vragen met betrekking tot de in notitie beschreven maatregelen wordt aan deze voorwaarde voldaan. Het betreft de volgende maatregelen: Sluitende aanpak doorontwikkelen Verhogen gemiddelde inkomsten per parttime werkende Voorstellen transformatieopgave doorontwikkeling participatie Specifiek voor de jongeren: start met aanvullende maatwerkvoorzieningen Wij hebben vanwege het geraamde tekort bij de voorjaarsnota reeds eerder voorstellen gedaan om het tekort het hoofd te bieden: Doorontwikkeling van Sallcon (inclusief DWT) tot krachtige speler op de arbeidsmarkt. Intensievere samenwerking tussen UWV en DWT. Mensen die net hun baan kwijt zijn, worden door een gezamenlijke aanpak van UWV en DWT zo goed mogelijk begeleid naar werk. Voorkómen dat mensen lang in de bijstand blijven. Mensen die nog maar kort in de bijstand zitten of mensen met een korte afstand tot de arbeidsmarkt bemiddelen we zo snel mogelijk weer naar werk. Uitgangspunt is dat geen jongere onder de 27 jaar met een concreet arbeidsmarktperspectief een uitkering ontvangt. Jongeren die dat nodig hebben, begeleiden we naar een passende school of opleiding Beoogd resultaat Toekenning van de vangnetregeling 2016.

4 /2 Kader Partcipatiewet Buigbudget 2016 Argumenten ten behoeve van de raad Om succesvol beroep te kunnen doen op de vangnetregeling is het noodzakelijk dat de raad kennis neemt van de analyse met oorzaken en instemt met de maatregelen voor de kostenreductie. Ketenpartners/ participatie De uitvoerders van de Participatiewet (team Inkomensondersteuning, Jongerenloket en Deventer Werktalent) hebben meegedacht over de oorzaken en verbetervoorstellen van het aanwezige tekort. Financiële consequenties Op basis van de hoogte van de definitieve beschikking is een redelijk nauwkeurig financieel beeld te geven en daarmee een reeële inschatting te maken van de hoogte van het vangnet. Hierover wordt u uiterlijk 5 oktober nader geïnformeerd. Op basis van de definitieve beschikking, eindstand aantal uitkeringsgerechtigden en de overige resultaten in 2016 kan pas het resultaat definitief bekend worden. Dit wordt in de jaarrekening verwerkt. Betrokkenheid van de raad De raad wordt gevraagd kennis te nemen van de analyse van het tekort en haar zienswijze te geven op de genoemde maatregelen. Burgemeester en wethouders van de gemeente Deventer, de secretaris, de burgemeester, M.H. Kossen ir. A.P. Heidema

5 RAADSBESLUIT Onderwerp Vangnet 2016 Voorstelnummer Raadstafel d.d. -- Raadsvergadering De raad van de gemeente Deventer, Gelezen het voorstel van burgemeester en wethouders d.d.13 september 2016, nummer BESLUIT 1 Kennis te nemen van de analyse van de mogelijke oorzaken en omvang van het verwachte BUIG tekort zoals opgenomen in de notitie vangnet buig 2016; 2 In te stemmen met de volgende maatregelen om tot de tekortreductie te komen in 2016: - Doorontwikkeling van Sallcon (inclusief DWT) tot krachtige speler op de arbeidsmarkt. - Intensievere samenwerking tussen UWV en DWT. - Voorkómen dat mensen lang in de bijstand blijven. - geen jongere onder de 27 jaar met een concreet arbeidsmarktperspectief ontvangt een uitkering - Sluitende aanpak doorontwikkelen - Verhogen gemiddelde inkomsten per parttime werkende - Voorstellen transformatieopgave doorontwikkeling participatie - Specifiek voor de jongeren: start met aanvullende maatwerkvoorzieningen Aldus vastgesteld in de openbare raadsvergadering van De raad voornoemd, de griffier, de voorzitter, drs. S.J. Peet ir. A.P. Heidema

6 Notitie Vangnet BUIG 2016 Inleiding Met de komst van de Participatiewet is naast een nieuw verdeelmodel ook voorzien in één integraal vangnet, waarbij voor 2016 dezelfde voorwaarden van toepassing zijn als voor 2015: een eenvoudig vangnet. Om hier succesvol een beroep op te kunnen doen dient aan weer aan dezelfde voorwaarden te worden voldaan. We verwachten op basis van de huidige cijfers en budgeten ook voor 2016 een beroep te moeten doen op het vangnet. Ieder kalenderjaar ontvangt de gemeente een uitkering uit het Fonds werk en inkomen: het inkomensdeel of wel BUIG-budget. Het inkomensdeel is een ongeoormerkt bedrag, waarvan de kosten van algemene bijstand en de kosten van de loonkostensubsidies die op grond van artikel 10d Participatiebudget worden verstrekt, betaald moeten worden. Wanneer een gemeente een tekort heeft op het inkomensdeel op grond van de Wet werk en bijstand/participatiewet moeten deze tekorten in principe door eigen middelen worden opgevangen. Onderdeel van de invoering van de Participatiewet is het nieuwe verdeelmodel. Dit moet zorgen voor een betere verdeling van de middelen over de gemeenten en een adequate prikkelwerking. Om met succes een beroep op een vangnetuitkering over 2016 te doen, moet aan een aantal voorwaarden worden voldaan: 1. Het verzoek moet uiterlijk 15 augustus 2017 zijn ontvangen door de Toetsingscommissie aanvullende uitkering Participatiewet; 2. Bij het verzoek moet het college de volgende documenten toevoegen: Een globale analyse van de mogelijke oorzaak en omvang van het tekort, eerdere financiële resultaten van de uitvoering van de WWB en van de verwachte ontwikkelingen van dat tekort in de komende jaren; Een brief, of vergelijkbaar document waarbij het college de raad heeft geïnformeerd over zijn analyse en de maatregelen die worden genomen dan wel worden overwogen om tot kostenreductie te komen; Een document waaruit de opvattingen van de gemeenteraad hieromtrent blijken; Een overzicht wat de gemeente in 2016 feitelijk heeft gedaan om het tekort het hoofd te bieden en hoe zij het effect daarvan kwalificeert. 3. Het tekort op het inkomensdeel bedraagt meer dan 5% op basis van netto lasten, dat wil zeggen het verschil tussen de besteding en de baten op titel van de in artikel 69 PW genoemde wetten en de baten op titel van de reeds ingetrokken WWIK. Een globale analyse van de mogelijke oorzaak en omvang van het tekort in Deventer Omvang tekort Het Rijk gaat in haar toelichting bij de nadere voorlopige beschikking van eind april nog uit van een daling van het aantal uitkeringsgerechtigden, terwijl de aantallen landelijk oplopen. In Deventer is ook sprake van een stijging en voor 2016 betekent dit voorlopig een fors tekort. In 2016 hebben wij ontvangen. De geraamde uitgaven zijn voor ,2 miljoen. Het tekort bedraagt in totaal voorlopig 4,8 miljoen. Dit overschrijdt het maximale eigen risico voor het vangnet (+/- voorlopig 2,9 miljoen), Het vangnet bedraagt in deze situatie dan Deze raming is gebaseerd op 3122 uitkeringsgerechtigden op Mogelijk oorzaken: landelijk Onlangs zijn de landelijke cijfers mbt de ontwikkeling van de bijstand gepubliceerd. Het aantal bijstandsgerechtigden is landelijk toegenomen. Hiervoor worden drie oorzaken genoemd: 1 Deze berekening is gebaseerd op het nader voorlopig budget. Het definitieve budget 2016 wordt eind september (naar verwachting) bekend gemaakt. Ook is nog geen rekening gehouden met het extra budget BUIG voor de verhoogde taakstelling statushouders. Notitie Vangnet Buig

7 1. De stijging van het aantal bijstandsontvangers is voor ongeveer de helft te verklaren door de komst van asielzoekers, vooral uit Syrië. Asielzoekers met een verblijfsvergunning kunnen een beroep doen op de bijstand. 2. De aangescherpte eisen voor Wajong-uitkeringen (Wet arbeidsongeschiktheidsvoorziening jonggehandicapten) 3. De verhoging van de AOW-gerechtigde leeftijd. In 2016 is de leeftijdsgrens met drie maanden verhoogd tot 65 jaar en 6 maanden. Daardoor wordt de uitstroom uit de bijstand naar de AOW voor een aantal 65-plussers uitgesteld. In onderstaande grafiek staat de bestandsontwikkeling weergegeven. De groep ouderen neemt af, waarbij wel dient te worden opgemerkt dat het aantal IOAW-ers wel fors stijgt. Je hebt alleen recht op een IOAW uitkering als je op het moment van werkloos worden ouder was dan 50 jaar en ook recht had op WW-uitkering. Standgegevens IOAW Mogelijke oorzaken: lokaal De drie genoemde oorzaken landelijk gelden ook voor de situatie in Deventer. Daarnaast kent het tekort in Deventer nog mogelijke meerdere oorzaken: Het verdeelmodel Hoog percentage parttime werkers maar met gemiddeld te lage inkomsten Daling volledige uitstroom naar werk en studie Daling autonome uitstroom uit de uitkering (verhuizing, relaties, overlijden) Bovenstaande oorzaken worden hieronder inhoudelijk toegelicht: Notitie Vangnet Buig

8 Het verdeelmodel In 2015 is het budget voor de bijstandslasten voor het eerst verdeeld op basis van het nieuwe verdeelmodel van het SCP. Vrijwel direct na de bekendmaking van de voorlopige budgetten aan de gemeenten in september 2014 is duidelijk geworden dat het model niet goed werkt en daarmee niet leidt tot de gewenste objectieve verdeling van de beschikbare middelen. Het tekort waarmee we dit jaar zijn geconfronteerd schrijven we dan ook wederom grotendeels aan dit model toe. Daarnaast is aangetoond dat er fouten optreden voor de gebruikte data (het model maakt gebruik van informatie op basis van de enquêtesystematiek van de Enquête Beroepsbevolking (EBB) van het CBS. De informatie uit deze enquête is veel minder objectief dan de integrale data die beschikbaar zijn in het GBA en de polisadministratie van het UWV. De budgeten worden vanaf 2017 op basis van de integrale data verdeeld. Het budget voor 2016 wordt hierop niet gecorrigeerd. Daling volledige uitstroom naar werk /Hoog percentage parttime werkers maar met gemiddeld te lage inkomsten Ondanks de positieve berichten van de stijgende economie en daling van de werkloosheid, is de werkloosheid onder langdurig werkzoekenden onverminderd hoog. Dit betreft ook de doelgroep WWB. De arbeidsmarkt fulltime betreden blijkt nu nog heel lastig. Daarentegen is een hoog percentage parttime actief op de arbeidsmarkt 2. De gemiddelde inkomsten uit arbeid zijn echter al lager dan gemiddeld. Daling volledige uitstroom naar studie Het aantal jongeren in de bijstand is de afgelopen jaren fors gestegen. De belangrijkste oorzaak hiervan zijn de aangescherpte eisen voor Wajong-uitkeringen. De voormalige Wajongeren doen nu een beroep op de bijstand. De studieplicht is een voorliggende voorziening in de Participatiewet. Het niveau van de nieuwe instroom is door de wijzigingen rondom de Wajong gemiddeld lager dan voorgaande jaren. Op deze jongeren is de studieplicht niet 1 op 1 van toepassing. Hierdoor valt de uitstroom naar studie lager uit. Daling autonome uitstroom uit de uitkering (verhuizing, relaties, overlijden) Mensen vragen om uiteenlopende redenen een uitkering aan, maar stromen ook om verschillende redenen uit. Op veel van deze redenen heeft de gemeente geen invloed: verhuizingen, relaties aangaan of verbreken, overlijden, detentie zijn hiervan voorbeelden. Op basis van de cijfers over het eerste halfjaar stromen mensen minder uit ten opzichte van voorgaande jaren door dergelijke autonome redenen. De eerdere financiële resultaten van de uitvoering van de WWB en de verwachte ontwikkelingen van dat tekort in de komende jaren In onderstaande tabel zijn de budgeten, kosten en aantallen voor WWB-ers benoemd. Gemiddeld aantal uitkeringsgerechtigden Besteed budget WWB Budget conform beschikking WWB Meerjarig financieel beeld is niet te geven 2 Bron is Benchmark Werk en Inkomen van Divosa 3 Raming obv cijfers eerste halfjaar Raming obv cijfers eerste halfjaar Budget uit nadere voorlopige beschikking april 2016 Notitie Vangnet Buig

9 Een meerjarige raming zal gebaseerd zijn op de nu bekende budgetten. Het verdeelmodel wordt nog aangepast, over de financiële gevolgen van deze aanpassingen is nu nog niets te zeggen. Evenmin kunnen concrete uitspraken worden gedaan over de ontwikkeling van het volume. Een meerjarenraming is derhalve niet te geven. Een overzicht wat de gemeente in 2016 feitelijk heeft gedaan om het tekort het hoofd te bieden In 2015 is een beroep gedaan op het vangnet BUIG Hiervoor is ook een analyse opgesteld en zijn diverse maatregelen voorgesteld en opgepakt: Samenwerking UWV Sluitende aanpak jongeren Pilot instroom nieuwe doelgroep: talentenexpeditie EEGA Bestandsanalyse met behulp van Dariusz Verbinding intensiveren tussen Economie en Werk & Inkomen om de (lokale) arbeidsmarkt te versterken Doorontwikkeling Dienstverlening Verhogen inkomsten T&V aan de hand van een plan van aanpak met diverse actiepunten Verhogen schadelast door (parttime) uitstroom naar werk, waardoor het gemiddeld uitkeringsbedrag lager wordt Daarnaast bleven de bestaande speerpunten natuurlijk ook van kracht: Werk voorop (beperken van de instroom in bijstand, bevorderen van de uitstroom en elk uur werk telt!) Iedereen Actief! (zo veel mogelijk mensen actief in de stad om werkervaring op te doen om de afstand tot de arbeidsmarkt zo klein mogelijk te krijgen en te houden) Handhaving en controle zittende bestand Begroting 2016 maatregelen Wij hebben vanwege het geraamde tekort bij de voorjaarsnota voorstellen gedaan om het tekort het hoofd te bieden: Doorontwikkeling van Sallcon (inclusief DWT) tot krachtige speler op de arbeidsmarkt. Intensievere samenwerking tussen UWV en DWT. Mensen die net hun baan kwijt zijn, worden door een gezamenlijke aanpak van UWV en DWT zo goed mogelijk begeleid naar werk. De samenwerking met het UWV is in 2016 geïntensiveerd. De accountmanagers van Deventer Werktalent en het UWV werken nauw samen en delen vacatures en kandidaten met elkaar uit om zo elke vacature optimaal in te vullen. Voorkómen dat mensen lang in de bijstand blijven. Mensen die nog maar kort in de bijstand zitten of mensen met een korte afstand tot de arbeidsmarkt bemiddelen we zo snel mogelijk weer naar werk. Uitgangspunt is dat geen jongere onder de 27 jaar met een concreet arbeidsmarktperspectief een uitkering ontvangt. Jongeren die dat nodig hebben, begeleiden we naar een passende school of opleiding Genoemde maatregelen zijn allemaal uitgevoerd of nog in uitvoering. Voor 2016 gelden de volgende aanvullingen: Sluitende aanpak: Het Schakelpunt zorgt er ook in 2016 voor dat jongeren niet tussen het wal en schip terechtkomen en dat voor elke jongere het juiste vervolg wordt ingezet. Samen met het onderwijs, UWV, jongerenloket en Deventer Werktalent wordt gekeken wat de best volgende stap voor de jongeren is. De samenwerking met het ROC, samenwerkingsverband passend onderwijs, Deventer Werktalent en de gemeente Deventer kan beter. Hiertoe worden in het najaar de eerste stappen gezet om de aansluiting onderwijs-arbeidsmarkt te optimaliseren. Het aantal parttimers in de uitkering is hoog. De gemiddelde inkomsten per parttimer blijven echter laag. In de tweede helft van 2016 wordt samen met de werkgevers en uitkeringsgerechtigden gekeken of urenuitbreiding of een stapelbaanconstruct mogelijk zijn. In de transformatieopgave participatie staan daarnaast nog: invoeren regelluwe bijstand, verbinden dagbesteding en beschut werk/vrijwillige inzet, ontwikkelen gemeentebreed Notitie Vangnet Buig

10 arbeidsmarktbeleid en het transformeren van de interne uitvoering van inkomensvoorziening (handhaving, eigen kracht). Specifiek voor de jongeren geldt dat er aanvullende maatwerkvoorzieningen worden gestart die passen bij hun vraag en mogelijkheden. Hierbij moet gedacht worden aan coaching, dagbesteding, assesments, werkervaringsplekken en bredere activeringsmogelijkheden. Notitie Vangnet Buig