Invulling Vlaamse Vertrouwensbarometer

Transcriptie

1 %SURMHFW2QWZHUSYDQHHQ9ODDPVH YHUWURXZHQVEDURPHWHU Invulling Vlaamse Vertruwensbarmeter Steven Van Rsbrek Dr. Steven Van de Walle Dr. Jarl K. Kampen Prf. Dr. Geert Buckaert Rapprt D/2005/10106/029 December 2005 E. VAN EVENSTRAAT 2 C - B-3000 LEUVEN BELGIE Tel: Fax: sbv@sc.kuleuven.be

2 Invulling Vlaamse Vertruwensbarmeter %SURMHFW ONTWERP VAN EEN VLAAMSE VERTROUWENSBAROMETER ABSTRACT Zals vermeld in de beleidsnta Vlaamse statistieken, indicatren en tekmstverkennende studies vr het regeringsbeleid wil de Vlaamse verheid de haalbaarheid van een Vlaamse vertruwensbarmeter nagaan. Met behulp van deze barmeter met de evlutie in de huding van de burger ten aanzien van de administratie en de Vlaamse verheid p regelmatige basis pgevlgd wrden. Dit meetinstrument wrdt eenmalig pgesteld en p een gestandaardiseerde wijze afgenmen. Het Steunpunt Bestuurlijke Organisatie Vlaanderen nderzekt in pdracht van het ministerie van de Vlaamse Gemeenschap de mdaliteiten vr het uitbuwen van een dergelijke barmeter, stelt een cnceptvragenlijst p en tekent de prcedures uit vr het afnemen, analyseren en gebruik van de beleidsdata die eruit vrtvleien. In dit rapprt wrdt de Vlaamse Vertruwensbarmeter ingevuld. Meer bepaald wrden een aantal instrumenten aangereikt m de te bevragen instellingen, diensten, taken, prcessen en beleidsdmeinen te bepalen. Bvendien zullen een aantal meer algemene vragen (zals scidemgrafie) naar vr wrden geschven, die telaten het vertruwen diepgaander te analyseren. Op basis van dit alles werd een cnceptvragenlijst pgesteld (zie laatste hfdstuk), die in 2006 getest zal wrden bij een representatief staal van de bevlking. Ok wrdt krt ingegaan p de rapprtage van de resultaten van de barmeter. Dit rapprt buwt verder p het rapprt Een vergelijking van gevestigde tevredenheids- en vertruwensmnitren in binnen- en buitenland en p de verzamelde expertise in het kader van het prject Burgergericht Besturen: Kwaliteit en Vertruwen in de Overheid dat nder andere de Werken aan de Overheid surveys rganiseerde die peilden naar het vertruwen van de burger in de verheid (sc.kuleuven.be/i/trust). Van Rsbrek, Van de Walle, Kampen & Buckaert 3

3 4 Invulling Vlaamse vertruwensbarmeter

4 Invulling Vlaamse Vertruwensbarmeter,198//,1*9/$$06(9(57528:(16%$520(7(5 INHOUDSTAFEL 2YHUGHDXWHXUV,QOHLGLQJ«««««««««««««««««««««««««««««««+22)'678.,167(//,1*(1',(167(1%(/(,'6'20(,1(17$.(1(1 352&(66(1 1.1 Integrale benadering Andere surveys en verzichten: diensten en instellingen Andere surveys en verzichten: beleidsdmeinen Het perspectief van de burger Samenvattende tabel )' (5,*(9$5,$%(/(1 2.1 Sci-demgrafie Kwaliteitsaspecten van de administratie Algemene vragen )'678. 5$33257$*(9,68$/,6$7,((1*(%58,. 3.1 Indices Grafieken Rapprtage Gebruik Vertruwensbarmeter )'678. &21&/86,(( (/ 95$*(1/,-67 %LMODJHQ Bijlage 1. Afkrtingen Bijlage 2. Lijst van figuren Bijlage 3. Lijst van tabellen Bijlage 4. Lijst van gecntacteerde persnen Bijlage 5. Samenstelling van de Wetenschappelijke Cmmissie Bijlage 6. Overzicht Vlaamse Openbare Instellingen Bijlage 7. Schalen surveys Bijlage 8. Vrbeeld rapprtage cnsumentenvertruwen Bijlage 9. Verslag infrmele testen %LEOLRJUDILH Van Rsbrek, Van de Walle, Kampen & Buckaert 5

5 6 Invulling Vlaamse vertruwensbarmeter

6 Invulling Vlaamse Vertruwensbarmeter OVER DE AUTEURS... 3URI 'U *HHUW %28&.$( ) is gewn hgleraar aan de K.U.Leuven, directeur van het Instituut vr de Overheid (K.U.Leuven) en algemeen cördinatr van het Steunpunt Bestuurlijke Organisatie Vlaanderen. 'U -DUO..$03( ) werkt sinds nvember 2000 als vltijds nderzeker aan het Instituut vr de Overheid. 'U6WHYHQ9$1'(:$//( ) is licentiaat in de Plitieke Wetenschappen (K.U.Leuven), Master in Public Administratin (K.U.Leuven & Budapest University f Ecnmic Science & Public Administratin) en Dctr in de Sciale Wetenschappen. Hij werkt als nderzeker aan het Instituut vr de Overheid en det er nderzek naar de perceptie van de burger ver verheidsdiensten. 6WHYHQ9$15226%52(.(steven.vanrsbrek@sc.kuleuven.be ) is licentiaat in de Plitieke Wetenschappen (K.U.Leuven). Hij is sinds januari 2005 actief als wetenschappelijk medewerker aan het Steunpunt Bestuurlijke Organisatie Vlaanderen. Van Rsbrek, Van de Walle, Kampen & Buckaert 7

7

8 Invulling Vlaamse Vertruwensbarmeter INLEIDING Het huidige regeerakkrd p Vlaams niveau draagt de veelzeggende titel Vertruwen geven, verantwrdelijkheid nemen. De beleidsnta Bestuurszaken had Buwen aan vertruwen als titel (Burgeis, 2004). De beleidsnta Leefmilieu en natuur schuift het herstellen van het vertruwen van de burgers in de verheid als een strategische delstelling naar vr (Peeters, 2004: 35). Op het vlak van Binnenlands bestuur wil de bevegde minister het bestaande wantruwen dr een delgericht lkaal bestuur mbuigen naar vertruwen in de plitiek en het beleid (Keulen, 2004: 7). In de beleidsnta Ruimtelijke rdening klinkt het:,q GH OHJLVODWXXU GLH QX LQJDDW NDQ HQ PRHW KHW EHVWXXUOLMN EHOHLG WHQ YROOH JHULFKW ZRUGHQ RS GH QRGHQ GH WHYUHGHQKHLG HQ KHW YHUWURXZHQ YDQ GH EXUJHUV HQ GH RQGHUQHPLQJHQ (Van Mechelen, 2004: 9). In 2003 werd een addendum afgeslten p het Antwerps bestuursakkrd waarin KHWYHUWURXZHQKHUVWHOOHQ WXVVHQGH$QWZHUSHQDDUHQ KHW SROLWLHNH EHVWXXU één van de gefrmuleerde delstellingen was (Stadsbestuur Antwerpen, 2003). Het verhgen van het vertruwen in de verheid is duidelijk uitgegreid tt een beleidsdelstelling. Het gebrek aan meetinstrumenten verhindert echter dat we p betruwbare wijze uitspraken kunnen den ver de evluties van het vertruwen. De Vlaamse Vertruwensbarmeter met deze leemte pvullen. Daar waar het rapprt Een vergelijking van gevestigde tevredenheids- en vertruwensmnitren in binnen- en buitenland verschillende gestandaardiseerde nderzeksinstrumenten vergeleek, is dit rapprt meer peratineel gericht. Er wrdt getracht de Vlaamse Vertruwensbarmeter in te vullen. Daarbij werd mede gebruik gemaakt van het advies van een aantal mensen die vanuit hun expertise hun licht lieten schijnen p de invulling van de barmeter. Om niet te vervallen in een vr gewne mensen nbegrijpelijke vragenlijst, werd het instrument ter cntrle reeds infrmeel vrgelegd aan een aantal gewne mensen. In een vlgende fase zullen een aantal vragenlijsten getest wrden bij een representatief staal van de bevlking. De achterliggende idee van de Vertruwensbarmeter is dat we meten vertrekken vanuit een integrale benadering. Die kmt er p neer dat het vertruwen gemeten met wrden p vier niveaus. Als eerste is er het kader waarbinnen het vertruwen dient te gedijen: de demcratie. Van Rsbrek, Van de Walle, Kampen & Buckaert 9

9 Het vertruwen van de burger in de verheid zal ngetwijfeld niet zeer hg zijn indien enkele van de elementaire regels van de demcratie wrden vertreden. Op de tweede plaats kmt de invulling van deze demcratie dr middel van plitieke instellingen. Het derde niveau is het beleid dat vanuit dit plitieke systeem wrdt ntwikkeld. Op de laatste plaats dient dit beleid uitgeverd te wrden dr de verschillende diensten. Het nadeel van deze benadering is dat een aantal zaken niet ndzakelijk binnen dit kader passen. We denken hierbij vral aan de taken en prcessen binnen beleidsdmeinen. Figuur 1 - )RFXVYDQGH9HUWURXZHQVEDURPHWHU Functineringskader dienst1 beleid en prcessen dienst2 taken en prcessen Plitieke systeem dienst3 Burgers beleid en prcessen dienst4 taken en prcessen dienst5 Het cntact tussen burger en verheid is zeer uitgebreid. We kunnen niet alles bevragen enerzijds mdat de vragenlijst dan te lang wrdt, anderzijds mdat er binnen de verheid zeer specifieke prcessen zijn waarmee de meeste gewne burgers niet in aanraking kmen. We meten dus een selectie maken van wat we juist bevragen. In het eerstvlgende hfdstuk zullen we de vragenlijst trachten in te vullen. We gaan dieper in p de te bevragen instellingen, diensten, beleidsdmeinen, taken en prcessen. We stellen ns de vraag welke criteria bij de selectie gehanteerd kunnen wrden. Welke instellingen 10 Invulling Vlaamse vertruwensbarmeter

10 Invulling Vlaamse Vertruwensbarmeter bevragen andere nderzeken? Hfdstuk 2 gaat dieper in p een aantal andere variabelen die in de Vertruwensbarmeter kunnen vrkmen. Naast de nvermijdelijke sci-demgrafie zijn dat een aantal algemene vragen en de kwaliteitsaspecten van de administratie. Op basis van de infrmatie uit hfdstukken 1 en 2 wrdt in het laatste hfdstuk een vrlpige vragenlijst naar vr geschven die -afhankelijk van de respns- getest zal wrden p ngeveer persnen. In het derde hfdstuk wrdt dieper ingegaan p de utput van de Vertruwensbarmeter. He wrdt er gerapprteerd? Drie zaken wrden vrgesteld: een krte rapprtage, een lange rapprtage en een ndersteuning d.m.v. een website. Tevens tnt dit hfdstuk een aantal mgelijkheden m de infrmatie uit de barmeter samen te vatten. In de eerste plaats gaat het hier m het greperen van variabelen in indices. Ten tweede kan infrmatie snel en duidelijk samengevat wrden in grafieken, die eventueel werken met een vrm van afvlakking. In een laatste paragraaf van het derde hfdstuk wrdt de Vertruwensbarmeter gekaderd binnen het geheel van nderzeksinstrumenten en wrdt aangetnd dat de barmeter allerminst mag gezien wrden als een lsstaand instrument. Pas in interactie met klantentevredenheidsmetingen, de APS surveys en de nderzeken vanuit de wetenschappelijke nderzeksgemeenschap kmt de barmeter vlledig tt zijn recht. Van Rsbrek, Van de Walle, Kampen & Buckaert 11

11

12 Hfdstuk 1: Instellingen, diensten, beleidsdmeinen, taken en prcessen HOOFDSTUK 1 INSTELLINGEN, DIENSTEN, BELEIDSDOMEINEN TAKEN EN PROCESSEN 1.1 INTEGRALE BENADERING Het is de bedeling dat de Vlaamse Vertruwensbarmeter z vlledig mgelijk de werking van de (Vlaamse) verheid afdekt, znder uit het g te verliezen dat niet specialisten, maar gewne burgers bevraagd wrden. We meten dus een selectie maken van wat we juist gaan bevragen. Hierbij vlgden we een benadering waarbij vanuit verschillende invalsheken de vragenlijst werd pgesteld (zie figuur 2). Figuur 2 -,QYXOOLQJYDQGH9ODDPVH9HUWURXZHQVEDURPHWHU Andere surveys Legalistische benadering Visie experts Inhud barmeter Feedback pilt Perspectief burger Dr te kijken naar andere surveys en een legalistische benadering te vlgen, is het mgelijk de bepalen welke instellingen, diensten en beleidsdmeinen best bevraagd zuden wrden (zie 1.2 en 1.3). Van Rsbrek, Van de Walle, Kampen & Buckaert 13

13 Niet alles is echter te vatten in de dichtmie tussen beleidsdmeinen en diensten/instellingen. We denken hierbij bijvrbeeld aan de autwegen. Verschillende instanties hebben bevegdheden hierver. Het gaat dus niet m één dienst. Het is tevens geen beleidsdmein, maar het verzrgen van de wegeninfrastructuur is wel een taak binnen het beleidsdmein mbiliteit. Om de werking van de (Vlaamse) verheid z vlledig mgelijk af te dekken, zullen in de vrlpige vragenlijst k een aantal taken en prcessen wrden pgenmen. Om dat del te bereiken werd ten eerste aan een aantal experts (.a. medewerkers van de VRIND) gevraagd m hun cmmentaar p de vragenlijst te geven (namen in bijlage). Ten tweede werd gepgd zveel mgelijk te vertrekken van het perspectief van de burger (zie 1.4). He kmt hij systematisch in aanraking met de verheid? Al deze zaken zullen leiden tt een vragenlijst die zal getest wrden in een piltsurvey. In dat testnderzek zal een pen vraag pgenmen wrden zdat k respndenten feedback kunnen geven vr de uiteindelijke vragenlijst. Uit infrmele testen (zie verslag bijlage) kwamen reeds een aantal verbeterpunten vr de vragenlijst. 1.2 ANDERE SURVEYS EN OVERZICHTEN: DIENSTEN EN INSTELLINGEN In deze paragraaf geven we een verzicht van de instellingen en diensten die dr de verschillende surveys nderzcht wrden. Eerst stellen we de nderzeken krt vr. Daarna presenteren we een verzichtstabel, die ns kan helpen bij de selectie van de te bevragen instellingen en diensten. 14 Invulling Vlaamse vertruwensbarmeter

14 Hfdstuk 1: Instellingen, diensten, beleidsdmeinen, taken en prcessen 6XUYH\V 1. Eurbarmeter 1 De Eurbarmeter surveys wrden halfjaarlijks gerganiseerd dr de Eurpese Cmmissie. De inhud betreft vrnamelijk Eurpese zaken. Dit neemt niet weg dat issues aan bd kmen die niet direct iets met de Eurpese Unie te maken hebben, zals het vertruwen in een aantal instellingen (Van Rsbrek et al.: 13-23). Eurbarmeter verschilt van andere surveys drdat k een grt aantal Eurpese instellingen in de vertruwensvragen vrkmen. Z wrdt het vertruwen in de Eurpese Rekenkamer, de Eurpese Ombudsman en het Eurpees Ecnmisch en Sciaal Cmité bevraagd. Vanuit de therie rnd de KLJKLPSDFWDJHQFLHV(zie 1.4) kunnen we ns echter de vraag stellen f de gebruiksfrequentie en zichtbaarheid bij de gewne burger wel hg geneg zijn m deze instellingen in een algemene survey te bevragen. Drie keer werd het vertruwen in de Eurpese Cnventie ver de tekmst van de Eurpese Unie gemeten (Van de Walle et al., 2003: ). Om evidente redenen wrdt deze instelling niet weergegeven in het verzicht. Naast de Standaard Eurbarmeter surveys rganiseert de Eurpese Cmmissie peridiek k Speciale Eurbarmeters ver één bepaald nderwerp. Z werd in 2002 gepeild naar de mening van de Eurpeanen ver een aantal µvhuylfhvrijhqhudolqwhuhvw als de GSM-peratren en de watermaatschappij (The Eurpean Opinin Research Grup, 2002). Ok deze wrden pgenmen in de tabel. 2. APS survey Sciaal-culturele verschuivingen in Vlaanderen 2 De Administratie Planning en Statistiek rganiseert sinds 1996 p jaarlijkse basis een nderzek naar sciaal-culturele verschuivingen in Vlaanderen. Het vertruwen in de instellingen werd -p 2001 en 2003 na- elke keer bevraagd. Wel is het z dat de instellingen die werden pgenmen, sms wijzigden (Administratie Planning en Statistiek, 2005). 1 Zie eurpa.eu.int/cmm/public_pinin/cntact_en.htm 2 Zie aps.vlaanderen.be/survey/aps_survey/aps-survey.htm Van Rsbrek, Van de Walle, Kampen & Buckaert 15

15 3. ISPO verkiezingsnderzek Naar aanleiding van de verkiezingen van 1991, 1995, 1999 en 2003 rganiseerde het Instituut vr Sciaal en Plitiek Opinienderzek (ISPO) een grtschalig nderzek. Het vertruwen werd enkel in 1991 niet pgenmen in de vragenlijst. 4. WADO Werken aan de Overheid 3 De WADO surveys werden gerganiseerd in het kader van het prject Burgergericht Besturen: Kwaliteit en Vertruwen in de Overheid. Eén van de fcussen van het nderzek was het vertruwen van de burger in de verheid en de huding van de burger t..v. de verheidsadministratie. Een andere fcus was het effect van gebeurtenissen, cntext en methde p de resultaten. Om dit laatste te nderzeken, werd gewerkt met verschillende vrmen van dataverzameling (één face-t-face enquête en twee pstenquêtes). Aangezien er wat de bevraagde instellingen betreft een grt verschil was tussen de inhud van de eerste en de tweede pstenquête, werden deze apart pgenmen in de verzichtstabel. 5. Eurpean/Wrld Values Study Eurpees/Wereld Waardennderzek 4 Dit nderzek werd in België reeds drie maal gerganiseerd. Daar waar er in 1981 slechts 15 landen participeerden, zagen we in 1990 meer dan een verdubbeling van dat aantal. In 1999 stabiliseerde het aantal deelnemende landen. Er was tevens een glf bevragingen in het midden van de jaren 90, waar echter veel minder landen aan deelnamen. De lijst van bevraagde instellingen nderging drheen de jaren relatief weinig wijzigingen. 6. Eurpean Scial Survey Eurpees Sciaal Onderzek 5 Dit tweejaarlijks Eurpees nderzek dat in 2002 vr de eerste maal werd uitgeverd, wrdt niet in de verzichtstabel vermeld. Het aantal bevraagde instellingen is daarvr te beperkt. 3 Zie sc.kuleuven.be/i/trust/survey.htm 4 Zie 5 Zie 16 Invulling Vlaamse vertruwensbarmeter

16 Hfdstuk 1: Instellingen, diensten, beleidsdmeinen, taken en prcessen Het ging m het Belgisch parlement, het rechtssysteem, de plitie, het Eurpees parlement, plitieke partijen 6, de Verenigde Naties en plitici. Op laatstgenemde categrie na werd elke instelling bevraagd in andere nderzeken. Alleen de categrie plitici wrdt m deze reden vermeld in de verzichtstabel. 2YHU]LFKWVWDEHO De instellingen in de verzichtstabel werden ingedeeld vlgens de functie die ze vervullen. Als eerste werd ervr gepteerd de traditinele scheiding tussen de drie machten te hanteren in de indeling. Hierbij werd de regering pgenmen bij de uitverende macht, hewel de Kning (de fact de regering) in ns land wetsntwerpen kan indienen bij het parlement en aldus nderdeel is van de wetgevende macht. De Kning zelf wrdt geplaatst bij andere plitieke en maatschappelijke actren. Dit is niet geïnspireerd dr een nrmatieve inschatting van de rl van de Kning in de wetgevende en uitverende macht, dch wel vanuit de vaststelling dat het vertruwen in de Kning niet ndzakelijk vanuit deze aspecten zal berdeeld wrden. In de verzichtstabel wrdt nderscheid gemaakt tussen de verschillende surveys. Binnen de verschillende surveys nderling kunnen de bevraagde instellingen eveneens verschillen, zals bij APS. Hier werd echter geen rekening mee gehuden. Elke instelling die minstens in één nderzek bevraagd werd, is pgenmen in de tabel. Tabel 1-2YHU]LFKWEHYUDDJGHLQVWHOOLQJHQ 7 (% 8 :$' :$'23,632 $36 (96 Plitiek wetgevend Vlaams parlement Belgisch parlement 6 Deze categrie werd enkel in de tweede rnde (2004) bevraagd. 7 Eurbarmeter 8 Eerste pstenquête van de WADO surveys 9 Tweede pstenquête van de WADO surveys 10 APS survey naar sciaal-culturele verschuivingen in Vlaanderen 11 Eurpean Values Study Van Rsbrek, Van de Walle, Kampen & Buckaert 17

17 7 (% 8 :$' :$'23,632 $36 (96 Eurpees Parlement Raad van Ministers van de Eurpese Unie Gemeenteraad Parlement Plitiek uitverend Eurpese Cmmissie Belgische regering Vlaamse regering Regering Burgemeester Cllege burgemeester en schepenen De eerste minister 12 De Vlaamse minister-president 13 Andere plitieke en maatschappelijke actren Grte ndernemingen Liefdadigheids- f vrijwilligersrganisaties Niet-guvernementele rganisaties Vakbnden Plitieke partijen Vlaamse plitieke partijen Waalse plitieke partijen De plitieke partij waar U gewnlijk vr stemt Patrns f werkgevers Kerk 14 Kning Plitici (ESS 15 ) Rechterlijke macht Het gerecht Justitie / Belgische rechtssysteem Rechtbank Eurpees Hf van Justitie De pers 12 In werkelijkheid werd de naam van de eerste minister (Guy Verhfstadt) aangebden. 13 Idem vr de minister-president. 14 Sms werd bij Eurbarmeter de term µuholjlrxvlqvwlwxwlrqv gebruikt. 15 Eurpean Scial Survey 18 Invulling Vlaamse vertruwensbarmeter

18 Hfdstuk 1: Instellingen, diensten, beleidsdmeinen, taken en prcessen 7 (% 8 :$' :$'23,632 $36 (96 Vlaamse pers Pers: TV, radi, kranten Geschreven pers Radi Televisie Pers Inter- en supranatinale rganisaties Verenigde Naties NAVO Eurpese Unie 16 Eurpese Ombudsman Cmité van de Regi s Ecnmisch en Sciaal Cmité van de EU Eurpese Rekenkamer Eurpese Centrale Bank Administratie glbaal De (verheids)administratie Federale administratie Gemeentelijke administratie Vlaamse administratie Overheidsdiensten Specifieke diensten Leger Onderwijs Schlen Plitie 17 Gemeentelijke plitie NMBS 18 Openbare biblitheek Brandweer Ziekenhuis Huisarts Straatverlichting Reinigingsdienst Cntainerpark Cultureel centrum 16 In een eerdere versie werd Eurpese Gemeenschap gebruikt. 17 Het vertruwen in de Rijkswacht werd aangeduid als vertruwen in de plitie. 18 µ5dlovhuylfhvehwzhhqwrzqvflwlhv Van Rsbrek, Van de Walle, Kampen & Buckaert 19

19 7 (% 8 :$' :$'23,632 $36 (96 Ntaris Banken Supermarkten Autmbielinspectie Belastingsdienst Sprthal OCMW Kinderdagverblijf Ouderenzrg/bejaardentehuis Kind en Gezin Elektriciteitsmaatschappij Belgacm 19 GSM-peratr Garagist De Lijn 20 VDAB Huisvuilphaling De Pst 21 VRT Gasmaatschappij Watermaatschappij Buiten categrie Sciale Zekerheidsstelsel Gezndheidszrg Uit de tabel blijkt dat de meeste surveys vrnamelijk gericht waren p het vertruwen in plitieke en maatschappelijke instellingen. Vr het bepalen van dit srt te bevragen instellingen, kan deze tabel dus een nuttig referentiepunt zijn. Het nadeel is echter dat enkel de WADO surveys en de Speciale Eurbarmeter survey van 2002 relatief diep ingingen p het vertruwen in en de tevredenheid met verschillende verheidsdiensten. Om twee redenen is het waardevl niet enkel het plitieke vertruwen als fcus te nemen. Ten eerste wees een clusteranalyse van de verschillende bevraagde diensten bij de surveys van WADO en APS uit dat het vertruwen in de verheid een begrip is dat bestaat uit twee hfdcmpnenten. Aan de ene kant is er de cluster plitieke instellingen. Aan de andere 19 µ)l[hgwhohskrqhvhuylfhv. 20 µ7udqvsruwzlwklqwrzqvflwlhv. 20 Invulling Vlaamse vertruwensbarmeter

20 Hfdstuk 1: Instellingen, diensten, beleidsdmeinen, taken en prcessen kant is er een cluster administratieve diensten (Kampen & Van de Walle, 2003). Deze bevinding suggereert dat wie geïnteresseerd is in het vertruwen in de verheid niet zmaar één van beide dimensies kan laten vallen. Ten tweede is het z dat de tevredenheid van de gewne burger niet ndzakelijk hetzelfde is als de gebruikerstevredenheid. Wanneer we in een situatie zuden kmen waarbij de gewne burger weinig vertruwen heeft in een dienst, een taak f een prces kan men een aantal ptentiële gevlgen nderscheiden. Ten eerste is het z dat elke burger (gebruiker en nietgebruiker) belastingen (in de brede zin van het wrd) betaalt, die gebruikt wrden m de dienst te financieren. Een dalend vertruwen wijst in dat geval p een dalende bereidheid m vr de dienst te betalen (Nye, 1997). Ten tweede is de niet-gebruiker vaak een ptentiële gebruiker. Indien het glbale vertruwen in een instelling als De Lijn afneemt, dan kan dat een prbleem betekenen vr de tekmstige grei in reizigersaantallen. Bvendien kan een negatief imag bij niet-gebruikers dr steretypering en sciale druk leiden tt een dalende aantrekkelijkheid bij gebruikers. Ten derde zijn veel niet-gebruikers niet alleen ptentiële gebruikers, maar k ptentiële werknemers (Nye, 1997). De Vlaamse regering heeft zich vlgend del gesteld: ³1DDU SRWHQWLsOH PHGHZHUNHUV WRH ]DO GH 9ODDPVH RYHUKHLG KDDU LPDJR YDQ JRHGH ZHUNJHYHUYHUEHWHUHQ (Burgeis, 2004: 29) Een dalend f laag vertruwen in één dienst (f het geheel) schaadt de aantrekkelijkheid van die dienst én het geheel. Dit reduceert de kans dat µkljk SRWHQWLDOV bij de rganisatie in kwestie willen werken. Het is dus belangrijk dat verheidsdiensten een ged imag p de arbeidsmarkt hebben (Vandenabeele & Hndeghem, 2002: 5-7). De Vertruwensbarmeter kan in dit verband de evluties drheen de tijd weergeven vr de delgrepen van publieke diensten (vb. hggeschlde jngeren). 21 µ3rvwdovhuylfhv Van Rsbrek, Van de Walle, Kampen & Buckaert 21

21 /RQJOLVW Om de leemte van de verige surveys p te vullen, werd een lnglist pgemaakt van mgelijke instellingen die bevraagd kunnen wrden in de Vertruwensbarmeter. Ten eerste werd er gekeken naar de lijst van Vlaamse Openbare Instellingen, die pgenmen werd in de bijlage 22. Een andere lijst die gebruikt werd, was de adressengids van de Vlaamse verheid (Vlaamse Overheid, 2002). Beide lijsten dienden als basis vr een lnglist, waarbij de relatieve zichtbaarheid enerzijds en het maatschappelijk belang anderzijds de beslissende criteria waren. De tweede klm geeft aan f de diensten in één f meerdere van de hierbven vermelde surveys werden bevraagd. Instellingen die p zich te specifiek zijn m te bevragen in een algemene survey, kunnen als taak f prces bevraagd wrden. 22 Zie k adressen.vlaanderen.be/nasapp/adressen/adressen.jsp?cde=6.&pk=1-673o 22 Invulling Vlaamse vertruwensbarmeter

22 Hfdstuk 1: Instellingen, diensten, beleidsdmeinen, taken en prcessen Tabel 2 - /RQJOLVWEHYUDDJEDUHLQVWHOOLQJHQ 'LHQVW (OGHUVEHYUDDJG" Gelijke kansen in Vlaanderen Vlaamse Inflijn Exprt Vlaanderen Vlaamse Instelling vr technlgisch Onderzek VRT Afdeling studietelagen Afdeling Centra vr leerlingenbegeleiding, Naschling en Leerlingenverver Onderwijs Examencmmissie van de Vlaamse Gemeenschap Begeleid Individueel Studeren Kind en Gezin Vlaams zrgfnds Afdeling Bijzndere Jeugdbijstand Filmkeuringscmmissie Vlaams fnds vr de sciale integratie van persnen met een handicap Vlaamse Opera BLOSO Vlaamse Dienst vr Arbeidsbemiddeling en Berepspleiding (VDAB) Dienst Investeren in Vlaanderen Gewestelijke Ontwikkelingsmaatschappijen Afdeling stedenbuwkundige vergunningen Afdeling Buwinspectie Administratie Wegen en Verkeer De Lijn Terisme Vlaanderen Vlaamse Huisvestingsmaatschappij Verkeersinfrmatie p de radi (Vlaams Verkeerscentrum) Vlaamse Reguleringsinstantie vr de Elektriciteits- en Gasmarkt Milieu-inspectie Aquafin OVAM Kninklijke Cmmissie vr de Mnumenten en Landschappen van het Vlaamse Gewest Vlaamse Milieumaatschappij Er bestaat uiteraard een mgelijkheid m diensten van andere niveaus p te nemen in de vragenbatterijen (zals de NMBS en De Pst). Van Rsbrek, Van de Walle, Kampen & Buckaert 23

23 1.3 ANDERE SURVEYS EN OVERZICHTEN: BELEIDSDOMEINEN Een tweede fcus van de Vertruwensbarmeter zal liggen p het bevragen van de tevredenheid met het beleid p verschillende dmeinen. Ok hiervr zullen we een verzicht trachten te geven van mgelijk te bevragen beleidsdmeinen. Om dit te den, werd uitgegaan van een aantal lijsten die (al dan niet exhaustief) de Vlaamse bevegdheidsdmeinen greperen. Hiernder wrden deze krt besprken. De psmming van de bevegdheden van de verschillende ministers van de huidige Vlaamse regering vrmde een eerste brn van inspiratie 23. Aangezien deze psmming het meest vlledig was, werden de verige lijsten hieraan afgetetst. Indien een beleidsdmein uit de verige lijsten tch niet vrkwam in de lijst van bevegdheden van de ministers, werd deze nderaan tegevegd bij de categrie niet vermeld. Onderstaande tabel geeft een beknpt verzicht van de verige brnnen met beleidsdmeinen die gebruikt werden m de verzichtstabel in te vullen. 23 Terug te vinden p 24 Invulling Vlaamse vertruwensbarmeter

24 Hfdstuk 1: Instellingen, diensten, beleidsdmeinen, taken en prcessen Tabel 3 - %URQQHQRYHU]LFKWEHOHLGVGRPHLQHQ %HWHU %HVWXXUOLMN %HOHLG%%% In het kader van de rerganisatie van de Vlaamse administratie keurde het ministerieel cmité Beter Bestuurlijk Beleid p vrijdag 4 februari 2005 het ntwerp van besluit ged dat de tekmstige rganisatiestructuur van de Vlaamse administratie juridisch vastlegt. De Vlaamse administratie zu als gevlg hiervan pgebuwd wrden p basis van een functinele indeling in 13 beleidsdmeinen 24. Deze beleidsdmeinen wrden gebruikt in de verzichtstabel (Jansen & Janssen, 2005). 9ODDPVH 5HJLRQDOH,QGLFDWRUHQ 95,1' 9ODDPV 3DUOHPHQW Jaarlijks publiceert de Administratie Planning en Statistiek een verzicht van de belangrijkste statistieken p de verschillende beleidsdmeinen (de Vlaamse Reginale Indicatren). De hierbij gebruikte indeling wrdt vergenmen in de verzichtstabel (editie 2003) 25. Daar België qua staatsstructuur een ingewikkeld land is, geeft het Vlaams Parlement p haar website uitleg ver de verschillende Vlaamse bevegdheidsdmeinen 26. De hfdindeling hiervan zal gebruikt wrden in de tabel. (JRYHUQPHQW Binnen het kader van e-gvernment werden 12 thematische clusters pgericht waarbinnen e-gvernmenttepassingen ntwikkeld knden wrden. De clusters werden samengesteld p basis van de vragen die de burgers het meest stelden (Departement Welzijn, Vlksgezndheid en Cultuur, 2002: 52). :HUNHQDDQGH 2YHUKHLG :$'2 WADO bevreg de tevredenheid met het beleid p een beperkt aantal beleidsdmeinen (justitie, milieubeleid, tewerkstellingsbeleid, nderwijs, pensienen, ziekteverzekering, misdaadbestrijding, mbiliteit, veiligheid en rdehandhaving, ruimtelijke rdening en verkeersveiligheid). Bevegdheidsdmeinen die z ged als vlledig federaal zijn (justitie, pensienen, veiligheid en rdehandhaving, ziekteverzekering en misdaadbestrijding), werden uit de verzichtstabel weggelaten. $36VXUYH\ De hierbven reeds aangehaalde APS surveys peilden zwel in 1997 als in 1999 naar de beleidsdmeinen die vr de Vlaamse verheid priritair zuden meten zijn. De brnnen in tabel 4 werden gebruikt m in tabel 5 een verzicht te geven van de verschillende beleidsdmeinen. Indien het beleidsdmein dezelfde naam had als het beleidsdmein van een minister, wrdt dit aangeduid met een Indien het m een andere naam gaat, wrdt deze vermeld. Wanneer verschillende bevegdheidsdmeinen in één naam 24 Zie 25 aps.vlaanderen.be/statistiek/publicaties/stat_publicaties_vrind2003.htm 26 Zie AlgemeneSituering/DrieledigeOpdracht.html Van Rsbrek, Van de Walle, Kampen & Buckaert 25

25 werden gebruikt (vb. Cultuur, Jeugd, Sprt en Media bij BBB), werden deze uit elkaar gehaald. 26 Invulling Vlaamse vertruwensbarmeter

26 Hfdstuk 1: Instellingen, diensten, beleidsdmeinen, taken en prcessen Tabel 4-9HUPHOGHEHOHLGVGRPHLQHQ 0LQLVWHUV %%% 95,1' :$'2 $36 9ODDPV3DUOHPHQW (JRYHUQPHQW Institutinele Hervrmingen Landbuw Zeevisserij Visserij Plattelandsbeleid Ecnmie Ondernemen Wetenschap Wetenschap en technlgie Wetenschappelijk nderzek Wetenschappelijk nderzek Wetenschap en technlgie Innvatie Buitenlandse Handel Werk Werkgelegenheid Tewerkstelling Tewerkstellingsinitiatieven Tewerkstelling Werken Onderwijs Vrming Welzijn Algemene welzijnsvrzieningen Vlksgezndheid Gezndheid Gezndheidszrg Gezndheidszrg Zrg Gezin Financiën en Begrting Ruimtelijke Ordening Cultuur Jeugd Sprt Brussel Van Rsbrek, Van de Walle, Kampen & Buckaert 27

27 0LQLVWHUV %%% 95,1' :$'2 $36 9ODDPV3DUOHPHQW (JRYHUQPHQW Bestuurszaken Vlaams verheidspersneel en aspecten van ged bestuur Buitenlands Beleid Internatinale aangelegenheden Media Terisme Openbare Werken -Wegenaanleg -Investeringen in havens en luchthaven Energie Energiebeleid Leefmilieu Milieu Milieu Natuur Natuurbehud Binnenlands Bestuur Binnenlandse aangelegenheden Stedenbeleid Wnen Inburgering Wnbeleid en Onrerend erfged Leefbaarheid grtsteden Landinrichting en natuurbehud Gemeenten, prvincies en intercmmunales Sciale huisvesting Huisvesting Mbiliteit Openbaar verver Verver Sciale Ecnmie Gelijke Kansen 1LHWYHUPHOG Internatinale Samenwerking Mnumenten en landschappen Ontwikkelingssamenwerking Verkeersveiligheid Steun aan de bedrijven Waterbeleid Vrije tijd Gehandicaptenzrg Taalgebruik Bedrijven Bejaardenzrg Bijstand aan persnen Vlaamse en lkale fiscaliteit 28 Invulling Vlaamse vertruwensbarmeter