1. Inleiding. Datum : 16 februari 2016 Opdrachtgever : Gemeente Apeldoorn Ter attentie van : de heer R. de Graaf Projectnummer : 203X01301.

Transcriptie

1 Advies : Apeldoorn, beoordeling ruimtelijkfunctionele onderbouwing Westpoint Datum : 16 februari 2016 Opdrachtgever : Gemeente Apeldoorn Ter attentie van : de heer R. de Graaf Projectnummer : 203X _6 Opgesteld door : drs. A.J.L. (Aiko) Mein 1. Inleiding De gemeente Apeldoorn heeft een ontwerp-omgevingsvergunning en gecoördineerd een ontwerp bestemmingsplan opgesteld voor de locatie Handelsstraat 2 te Apeldoorn. Op deze locatie is nu het al jaren leegstaande kantoorgebouw Westpoint aanwezig. Het ligt in de bedoeling de bestaande bebouwing te slopen. Het bestemmingsplan en de omgevingsvergunning maken de realisatie van m² bvo detailhandel, horeca en dienstverlening mogelijk 1, waarvan maximaal m² wvo voor een supermarkt. Het voorliggende initiatief gaat uit van de vestiging van een full service supermarkt en enkele dagwinkels. Ter onderbouwing van het bestemmingsplan is door Bureau Stedelijke Planning (BSP) in december 2014 een rapportage opgesteld en daarvan is op 17 juni 2015 een geactualiseerde versie verschenen. Hierin wordt geconcludeerd dat er relatief beperkte verdringingseffecten binnen de huidige detailhandelsstructuur zullen optreden als gevolg van de realisatie van Westpoint en dat het initiatief de toets aan de ladder voor duurzame verstedelijking kan doorstaan. Tegen de ontwerp vergunning en het ontwerpbestemmingsplan zijn door meerdere partijen zienswijzen ingediend. De indieners van de zienswijzen komen tot de conclusie dat het initiatief niet past binnen het gemeentelijke beleid, dat de maatwerkclausule niet terecht is toegepast, en dat de effecten op de structuur veel groter zijn dan in het rapport van BSP is aangegeven. Die zienswijzen zijn deels gebaseerd op de volgende rapporten: Bepaling marktruimte en beoordeling onderbouwing Westpoint Apeldoorn (DTNP 22 oktober 2015) Apeldoorn 2015 Supermarktplan Westpoint, toevoeging Albert Heijn, kwalitatieve en kwantitatieve toetsing (Adviesburo Kardol 27 oktober 2015) Door BSP is op beide rapporten gereageerd in de vorm van het rapport Apeldoorn-Westpoint, reactie op de rapportages DTNP en Kardol (29 januari 2016). De gemeente Apeldoorn heeft BRO gevraagd een onafhankelijke beoordeling te geven van de genoemde vier rapporten en de consequenties hiervan voor de ruimtelijk-functionele onderbouwing van het initiatief voor Westpoint. De vraagstelling hiervoor is als volgt door de gemeente geformuleerd: Voorziet het initiatief in een actuele regionale behoefte? Wordt de bestaande detailhandelsstructuur duurzaam ontwricht? 1 Horeca en dienstverlening maken geen onderdeel meer uit van het programma. ADVIES/Apeldoorn, beoordeling ruimtelijk-functionele onderbouwing Westpoint 1

2 Welke effecten heeft het toevoegen van het project op de leegstand in de relevante regio? Past de ontwikkeling in het detailhandelsbeleid van de gemeente Apeldoorn( meer specifiek: wordt door het project het fijnmazige netwerk aan detailhandel aangetast)? Navolgend wordt op deze vragen ingegaan. 2. Voorziet het initiatief in een actuele regionale behoefte? 2.1 Relatie met de Ladder voor duurzame verstedelijking De gestelde vraag heeft de eerste trede van de Ladder voor duurzame verstedelijking (Besluit ruimtelijke ordening, art , lid 2) als achtergrond en komt hier ook mee overeen. Deze eerste trede heeft slechts tot doel na te gaan of de vestiging van een functie in overeenstemming is met een goede ruimtelijke ordening; het onderzoek mag geen betrekking hebben op economische ordening (economische behoefte, de marktvraag of de beoordeling van de mogelijke of actuele economische gevolgen). Hoewel dit in het kader van de Europese regelgeving met betrekking tot vrije vestiging al lang vast ligt, is het toch nog eens expliciet verwoord in een vierde lid dat per 1 juli 2014 aan art van het Bro is toegevoegd. Uit de toelichting en de handreiking bij de Ladder komt naar voren dat de actuele regionale behoefte zowel kwantitatief als kwalitatief van aard kan zijn. In de uitspraak over de vestiging van Ikea op de locatie Zuiderhout te Zaanstad (ABRS 7 mei 2014, nr /1) onderschrijft de Afdeling dat juist in een situatie waar weinig marktruimte is, vernieuwing en versterking nodig zijn om het aanbod aan de veranderende vraag aan te passen. Hiermee is het belang van vernieuwing als kwalitatief argument bij de toepassing van de Ladder nog eens bevestigd, want eerder kwam dit al in een uitspraak naar voren 2. De rapportages van DTNP en Kardol steken sterk in op de kwantitatieve behoefte, terwijl BSP juist meer de nadruk legt op de kwalitatieve behoefte. Navolgend gaan we eerst kort in op die kwalitatieve behoefte, om vervolgens een beoordeling te geven van de berekeningen van de kwantitatieve behoefte door de verschillende partijen. In de daaropvolgende hoofdstukken wordt aan de hand van de overige centrale vragen weer dieper ingegaan op de meer kwalitatieve aspecten. 2.2 Kwalitatieve behoefte BSP stelt dat het initiatief van Westpoint zeker op kwalitatieve gronden in het verzorgingsgebied in een behoefte voorziet. De huidige aanbodstructuur op het gebied van dagelijkse artikelen kenmerkt zich namelijk door: een gefragmenteerd aanbod; relatief veel verspreid aanbod; overwegend kleinschalige supermarkten die een (te) klein verzorgingsgebied bedienen. Hierdoor voldoet het aanbod niet meer aan de hedendaagse wensen van de consument ten aanzien van het doen van de dagelijkse boodschappen in termen van omvang (assortiment, keuzemogelijkheden), bereikbaarheid en parkeren. Door de vestiging van Westpoint wordt de verzorgingsstructuur meer toekomstbestendig, waarbij er volgens BSP wel negatieve omzeteffecten op bestaand aanbod te verwachten zijn. 2 ABRS 17 februari 2014 ( /2/R6) ADVIES/Apeldoorn, beoordeling ruimtelijk-functionele onderbouwing Westpoint 2

3 DTNP gaat in op de effecten van Westpoint op de bestaande aanbodstructuur, maar geeft niet aan in hoeverre dat aanbod nu en naar de toekomst toe in kwalitatieve zin voldoet aan de consumentenwensen. De per saldo effecten op de consumentenverzorging worden daarmee niet benoemd en ook niet de mate waarin Westpoint voorziet in een kwalitatieve behoefte. Kardol geeft evenals DTNP aan dat de huidige structuur onder druk zal komen te staan, maar onderkent wel dat er momenteel veel kleinschalige supermarkten in Apeldoorn zijn en dat een groot deel van hen niet meer beschikt over een toekomstbestendige winkelsetting. In dit verband wordt gezegd: Het is de vraag of de huidige supermarktstructuur van de kern Apeldoorn op middellange en langere termijn voldoende tegemoet komt aan de wensen van de consument. Een belangrijk element in het kader van de consumentenverzorging en daarmee de kwalitatieve behoefte vormt het effect van de komst van Westpoint op de fijnmazigheid van de aanbodstructuur. Op basis van het door hen gesignaleerde matig functioneren van het aanwezige winkelaanbod in de huidige situatie en het ontbreken van distributieve ruimte komen Kardol en DTNP tot de conclusie dat gevreesd moet worden van een aantasting van de fijnmazige structuur. Daarbij wordt met name gedoeld op de bestaande aanbodstructuur, maar het beleid van de gemeente gaat naar de mening van BRO uit van een fijnmazige structuur en onderkent het belang van vernieuwing van die structuur. Zowel Kardol als DTNP gaan niet in op de bijdrage die Westpoint daar aan zou kunnen leveren. BSP betoogt daarentegen dat de dagelijkse winkelstructuur in Apeldoorn per saldo wordt versterkt en daardoor meer toekomstbestendig wordt gemaakt, zonder dat daarbij afbreuk gedaan wordt aan de fijnmazigheid van de verzorgingsstructuur. Bij de analyse van de kwalitatieve behoefte gaat het naar de mening van BRO vooral om de effecten van een nieuw initiatief op de vraag-aanbodverhoudingen in een verzorgingsgebied. De vraag daarbij is of de nadruk meer gelegd wordt bij vraagkant (de consument), zoals BSP doet, of bij de aanbodkant (het bestaande aanbod) zoals Kardol en DTNP doen. Afgaande op de jurisprudentie ten aanzien van de ladder voor duurzame verstedelijking acht BRO de invulling die BSP aan het begrip correcter. We komen hier zoals gezegd aan het eind van deze notitie op terug, nadat de door de gemeente gestelde vragen zijn behandeld. 2.3 Kwantitatieve behoefte: kanttekeningen bij de berekening van distributieve ruimte Voor het aangeven van de behoefte in kwantitatieve zin wordt gewoonlijk voor detailhandelsprojecten een berekening gemaakt van de distributieve ruimte (ook wel marktruimte genoemd). Dit is ook door de drie adviesbureau s gedaan. DTNP en Kardol leggen in hun rapportages veel nadruk op de uitkomst van hun kwantitatieve berekening. Deze berekeningen zijn, evenals die van BSP gebaseerd op meerdere aannames. BSP benadrukt met name in haar laatste rapportage de indicatieve waarde van de kwantitatieve distributieve toets. BRO onderschrijft de visie van BSP op dit punt. Hier liggen de volgende redenen aan ten grondslag. De distributieve ruimte is het resultaat van berekeningen die altijd gebaseerd zijn op meerdere aannames. Het gaat immers om toekomstige ontwikkelingen en op voorhand kunnen die nooit exact voorspeld worden. De woningbouw kan bijvoorbeeld vertraging oplopen, de gemiddelde woningbezetting kan hoger of lager uitvallen, de bestedingen kunnen sterk stijgen of juist dalen en koopstromen kunnen toch iets anders lopen dan verwacht. De uitkomsten van de berekeningen mogen daarom nooit als normatief gezien worden, maar als indicatief. ADVIES/Apeldoorn, beoordeling ruimtelijk-functionele onderbouwing Westpoint 3

4 Daar komt bij dat er grote verschillen bestaan tussen de branches die tot de sectoren behoren en ook tussen de betreffende winkels (naar aard, omvang, locatie, etc.). De uitkomst geeft slechts inzicht in het huidig of theoretisch gemiddeld functioneren. In dit verband is het van belang aan te geven dat naar de mening van BRO meer waarde gehecht dient te worden aan de kwalitatieve aspecten bij winkelontwikkelingen dan aan de kwantitatieve distributieve mogelijkheden. In de ruimtelijke ordening dient op basis van ruimtelijk relevante argumenten beoordeeld te worden of het consumentenbelang op langere termijn wordt gediend. Het gaat hierbij niet om een verslechterde concurrentiepositie voor individuele bedrijven. Als bijvoorbeeld nieuwe winkelontwikkelingen, op een vanuit de structuur bezien goede plek, als resultaat hebben dat verouderd aanbod op een slechte plek verdwijnt, dan is de detailhandelsstructuur er per saldo op vooruitgegaan. Er is immers modern aanbod en/of een aantrekkelijk verblijfsklimaat bij gekomen en daar heeft de consument uiteindelijk het meeste baat bij. Het, in het kader van structuurverbeteringen, meer m² realiseren dan de berekende distributieve uitbreidingsruimte hoeft daarom niet erg te zijn. Vooropgesteld dat de effecten op de consumentenverzorging en de detailhandelsstructuur per saldo positief zijn. Zo bezien is de berekening van de distributieve ruimte vooral een hulpmiddel om de eventuele effecten van een detailhandelsontwikkeling op de consumentenverzorging, detailhandelsstructuur en de leegstand beter in beeld te brengen. Kortom, het is een hulpmiddel om de kwalitatieve behoefte beter te kunnen duiden. 2.4 De door de bureaus berekende distributieve ruimte Om deze eerste vraag te beantwoorden, vergelijkt BRO de berekeningen in de rapporten van BSP, DTNP en Kardol. In navolgende tabel wordt aangegeven tot hoeveel distributieve ruimte men komt voor de stad als geheel en/of het gehanteerde marktgebied. Op dit laatste punt verschillen de uitgangspunten (zie hierna). Verder hebben de berekeningen van Kardol specifiek betrekking op de supermarktbranche terwijl BSP en DTNP uitgaan van de sector dagelijkse artikelen als geheel. Deze sector omvat behalve de supermarkten ook levensmiddelenspeciaalzaken en de winkels op het gebied van persoonlijke verzorging (drogisterijen, parfumerieën, apotheken). Voor 2020 gaan alle bureaus er van uit dat door de initiatieven de koopkrachtbinding en de koopkrachttoevloeiing toenemen (in ieder geval in absolute zin). Tabel 1: Distributieve ruimte volgens de adviesbureaus (exclusief Westpoint en andere plannen en initiatieven) Apeldoorn kern Marktgebied Westpoint Huidig 2020 Gehanteerd marktgebied: Huidig 2020 BSP Stadsdelen Noordwest en Zuid samen DTnP Stadsdeel Noordwest DTnP Stadsdeel Centrum Kardol Stadsdeel Noordwest Uit de tabel komt naar voren dat geen van de partijen tot de conclusie komt dat er voldoende distributieve ruimte is voor de Westpoint-ontwikkeling. De consequentie is dat er theoretisch effecten kunnen optreden bij bestaande aanbieders. Alle drie bureaus onderkennen dit, maar Kardol en DTNP concluderen dat die effecten dusdanig zijn dat de nieuwe ontwikkeling op Westpoint per saldo geen versterking van de detailhandelsstructuur zal opleveren. ADVIES/Apeldoorn, beoordeling ruimtelijk-functionele onderbouwing Westpoint 4

5 2.5 Beoordeling gehanteerde uitgangspunten bij de berekening Verzorgingsgebied In het kader van de eerste trede van de ladder is het van belang de regio te bepalen. Over de afbakening van de regio zijn de toelichting en handreiking bij de Ladder niet erg helder. Wel kan hieruit worden opgemaakt dat de regio aan moet sluiten op het (te verwachten) verzorgingsgebied van de ontwikkeling. Het gaat grofweg gezegd om het gebied waar de meeste klanten en omzet vandaan komen. Bezien moet daarom worden wat het verwachte primaire verzorgingsgebied van de winkel(s) op de locatie Westpoint zal worden, want daar zijn de meeste effecten op de consumentenverzorging, de detailhandelsstructuur en de leegstand te verwachten. Naar de mening van BRO vormen het noordwestelijke deel van Apeldoorn én het centrum het primaire verzorgingsbied. Daarbij moet de afbakening, in verband met de beschikbaarheid van de benodigde data over vraag en aanbod, aansluiting vinden bij de administratieve indeling van de gemeente. Dat houdt in dat het stadsdeel Noordwest het meest geëigend is om als primair marktgebied aan te merken. Kardol en DTNP doen dat ook, maar BSP rekent ook het stadsdeel Zuid tot het primaire verzorgingsgebied. Het recente Koopstromenonderzoek van I&O 3 geeft aan echter dat er maar heel weinig uitwisseling van koopstromen op het gebied van dagelijkse artikelen tussen beide stadsdelen bestaat. Uit de gepresenteerde cijfers kan gehaald worden dat slechts 3,7% van de omzet in de dagelijkse artikelen in stadsdeel Noordwest afkomstig is uit het stadsdeel Zuid en andersom gaat het om maar 4,3%. De realisatie van een moderne supermarkt op Westpoint zal uiteraard invloed hebben op deze percentages. Gezien het bereikbaarheidsprofiel is het bijvoorbeeld te verwachten dat er meer koopkracht uit Zuid getrokken zal worden, maar de toename zal naar de inschatting van BRO tamelijk beperkt zijn. De keuze voor geheel westelijk Apeldoorn vertekent het beeld van de effecten op Apeldoorn Noord-west toch enigszins. Dit vooral omdat met name in de wijk Zuid-west relatief weinig dagelijks artikelenaanbod aanwezig is. DTNP maakt een aparte berekening voor het centrum, maar zowel BSP als Kardol doen dat niet. BSP motiveert overigens wel waarom het stadsdeel centrum bij de berekeningen niet tot het verzorgingsgebied gerekend is (veel aanbod, weinig inwoners, bijzonder dagelijkse artikelenaanbod). In haar laatste rapport geeft BSP aan dat de berekeningen voor het centrum door DTNP onwaarschijnlijke uitkomsten opleveren. BRO onderschrijft deze stelling. De berekende omzet per m² wvo is bijvoorbeeld onrealistisch laag. Later komen we hier nog op terug. Aantal inwoners Tussen de bureaus bestaat geen verschil over het inwonertal van de gehanteerde marktgebieden in de huidige situatie. BSP en Kardol gaan beiden uit van een groei van het inwonertal van de kern Apeldoorn als geheel tot Daarbij is BSP iets positiever dan Kardol ( vs ). Kardol hanteert een andere prognose (Primos) dan BSP (Gemeente Apeldoorn). Duidelijk is wel dat dat de bevolkingsgroei zich met name aan de oostzijde van de kern zal voordoen (bouw nieuwe woonwijk Zuidbroek). In Noordwest is ook enige nieuwbouw voorzien (waaronder pal naast Westpoint) maar een verdere daling van de gemiddelde woningbezetting is in dit gebied niet uit te sluiten. In dit verband acht BRO het waarschijnlijk dat er zich in de onderscheiden marktgebieden tot 2020 per saldo niet of nauwelijks bevolkingsgroei zal voordoen (zoals Kardol en BSP als uitgangspunt nemen). BSP gaat uit van een bevolkingsgroei van 2%, hetgeen overeen komt met inwoners in 3 Rapport Apeldoorn, oktober 2015 ADVIES/Apeldoorn, beoordeling ruimtelijk-functionele onderbouwing Westpoint 5

6 westelijk Apeldoorn in Afgaande op de bekende bronnen is dat naar de mening van BRO te optimistisch. Er is in het stadsdeel Centrum wel een transformatieproces gaande waarbij leegstaande gebouwen omgebouwd worden naar appartementen. Het is daarom te verwachten dat het inwonertal van dit stadsdeel de komende jaren zal stijgen, waardoor de effecten van een full service supermarkt op Westpoint op het relevante winkelaanbod in en bij de binnenstad ondervangen zullen worden. Bestedingen en vloerproductiviteit De door BSP gehanteerde gegevens over de bestedingen en normatieve vloerproductiviteit zijn ouder. Dit hoeft op zichzelf niet zo n probleem te zijn, omdat de verhouding tussen beide gegevens landelijk gezien normaal gesproken niet heel sterk verschuift met de jaren (beide nemen min of meer gelijk toe). Zo bezien is het verschil tussen BSP en DTNP ook gering. Beide bureaus gaan uit van de sector dagelijkse artikelen en bedragen exclusief BTW. Kardol gaat echter uit van de supermarktbranche en bedragen inclusief BTW. Dit laatste is minder gebruikelijk, maar onderzoekstechnisch niet verkeerd. Voor de vergelijkbaarheid is het echter lastig. Koopstromen BSP is in haar rapportage uitgegaan van oudere koopstroomgegevens omdat op het moment van schrijven er nog geen andere cijfers beschikbaar waren. Verwijten op dit punt zijn daarom onterecht. De beide andere bureaus hebben wel recentere cijfers kunnen gebruiken omdat die later beschikbaar zijn gekomen. BSP maakt ten aanzien van de koopstromen de inschatting dat voor de westelijke helft van de stad de koopkrachttoevloeiing en de koopkrachtafvloeiing elkaar in evenwicht houden. Dat lijkt zeker voor de huidige situatie een te optimistische inschatting vanwege de relatief zwakke supermarktstructuur en de sterke trekkracht van met name stadsdeel centrum. Uit een eigen analyse van de gegevens uit het KSO uit 2015 over de Apeldoornse stadsdelen blijkt een gezamenlijke koopkrachtbinding voor de stadsdelen Noordwest en Zuid van 72% Bovendien bedraagt het aandeel omzet van buiten deze stadsdelen (koopkrachtoevloeiing) 23%. In de huidige situatie is het vat dus niet gesloten, zoals BSP aanneemt, er vloeit meer af dan er toevloeit. Bij een versterking van het aanbod kan dat echter wel meer in evenwicht raken, waardoor er een gesloten vat voor geheel westelijk Apeldoorn kan ontstaan. Uit het recente koopstroomonderzoek blijkt dat de huidige koopkrachtbinding in het stadsdeel Noordwest relatief laag is (61% ).Er vloeit dus veel koopkracht af naar elders. Tegelijkertijd vloeit er ook relatief veel koopkracht toe naar het stadsdeel (aandeel omzet van buiten is 30%), hetgeen vermoedelijk vooral te wijten is aan de grensligging van de supermarkt aan de Vlijtseweg en het winkelcentrum Orden. DTNP en Kardol laten beide de koopkrachtbinding in stadsdeel Noordwest toenemen bij versterking van het aanbod (Westpoint, Vlijtseweg), respectievelijk tot 70% en 80% bij handhaving van 30% toevloeiing. Deze positieve ontwikkeling van de koopstromen wordt door BRO onderschreven. BSP gaat uit van een koopkrachtbinding van 90% voor geheel westelijk Apeldoorn bij een toevloeiing van 10%. Het betreft hier zoals gezegd een inschatting op basis van oudere cijfers. Het is desalniettemin mogelijk dat BSP de situatie op basis van de koopstromen voor 2020 bij versterking van het aanbod per saldo wel goed benadert. Doordat er een te hoog inwonertal wordt gehanteerd, acht BRO de berekende uitbreidingsruimte van BSP voor dat jaar toch iets te hoog. ADVIES/Apeldoorn, beoordeling ruimtelijk-functionele onderbouwing Westpoint 6

7 Berekening centrum Zoals gezegd heeft DTNP als enige apart een berekening gemaakt voor het centrum. DTNP komt daarbij tot de conclusie dat het dagelijkse aanbod in het stadsdeel centrum zeer onder gemiddeld functioneert. Ook I&O geeft in haar rapport een lage vloerproductiviteit aan ( 4.241,-) voor het winkelgebied centrum. De uitkomst van de berekening van DTNP behoeft toch enige nuancering. Allereerst is het landelijke gemiddelde niet toepasbaar voor het centrum omdat het stadsdeel Centrum veel meer aanbod aan speciaalzaken etc. en minder supermarktaanbod kent dan het landelijke beeld (centrum 50% supermarktverkoopruimte tegen landelijk ca. 70%). De speciaalzaken en drogisterijen hebben gemiddeld een veel lagere vloerproductiviteit dan supermarkten. Daarom moet als referentie voor het stadsdeel ook uitgegaan worden van een lagere normatieve vloerproductiviteit dan het landelijke gemiddelde. Ten tweede omvat de in het KSO 2015 gemeten koopkrachttoevloeiing niet de bestedingen van de toeristen en recreanten. Aangezien Apeldoorn in een heel toeristisch gebied ligt, mag verwacht worden dat ook deze groep consumenten bestedingen in de kern Apeldoorn doet, en met name in het centrum. De koopkrachttoevloeiing zal daardoor in werkelijkheid hoger uitkomen. BRO acht het gezien de mutaties in het aanbod in de afgelopen jaren (o.a. komst nieuwe supermarkten) niet erg waarschijnlijk dat het aanbod in het stadsdeel Centrum momenteel slecht functioneert. Plannen en initiatieven Op basis van de verschillende rapporten en informatie van de gemeente Apeldoorn komen we tot de volgende opsomming van de relevante plannen en initiatieven met betrekking tot de dagelijkse artikelensector: Noordwest Westpoint: + maximaal ca m² wvo (thans in voorbereiding) Deka Vlijtseweg: + ca. 845 m² wvo (hard 4, benut) Deka Vlijtseweg: hard, onbenutte plancapaciteit + ca m² bvo = m² wvo Vestiging Lidl Asselsestraat: + ca m² wvo (zacht) Uitbreiding Boni Asselsestraat: m² wvo onbekend (zacht) Herstructurering winkelcentrum Kerschoten: o.a. vergroting supermarkt, m² wvo onbekend (zacht) Centrum Uitbreiding Lidl Kanaalzone: + ca. 100 m² wvo (hard, onbenut) Zuidwest Herinvulling supermarkt- en drogisterijpand Hart van Zuid (voorheen Dirk) met Turkse supermarkt: + ca m² wvo (zacht) Zuid Uitbreiding Dekamarkt Havikstraat: m² wvo (zacht) Uitbreiding Lidl Maasstraat: m² wvo (zacht) Noordoost Herontwikkeling Anklaar: + ca m² wvo dagelijks (hard) Uitbreiding Coop Zuidbroek: m² wvo via wijzigingsbevoegdheid naar verwachting in 2018 Zuidoost Winkelcentrum Egelantier: planologische ruimte voor derde supermarkt, m² wvo onbekend. 4 De gemeente Apeldoorn verstaat onder harde plancapaciteit de capaciteit die in een onherroepelijk bestemmingsplan staat en niet (meer) onderhevig is aan een planologisch besluit. ADVIES/Apeldoorn, beoordeling ruimtelijk-functionele onderbouwing Westpoint 7

8 Voor de onderbouwing van het bestemmingsplan dient uitgegaan te worden van de harde plannen. Geconcludeerd moet worden dat er in Noordwest harde plannen zijn die samen ca m² wvo omvatten en dat er daarnaast nog onbenutte plancapaciteit is van ruim m² wvo aan de Vlijtseweg. Voor de onderbouwing zijn verder met name de modernisering van winkelcentrum Anklaar en de eventuele sluiting van de Aldi in het centrum van belang. 2.6 Conclusie BRO Alle drie bureaus komen tot de conclusie dat er niet genoeg distributieve ruimte is voor de vestiging van een supermarkt op de locatie Westpoint, maar BSP komt tot een minder groot tekort dan beide andere partijen. BRO is van mening dat de door beide andere partijen gemaakte berekening meer aansluit bij het primaire verzorgingsgebied van een supermarkt op de locatie Westpoint. Samenvattend moet geconstateerd worden dat er theoretisch niet voldoende distributieve ruimte is voor het initiatief Westpoint in het relevante verzorgingsgebied. Uit de diverse berekeningen op basis van de meest recente koopstroomgegevens komt naar voren dat het aanwezige aanbod momenteel al onder gemiddeld functioneert 5. De toevoeging van nog eens minimaal m² wvo betekent naar onze mening dat, ondanks de te verwachten toename van de koopkrachtbinding en koopkrachttoevloeiing, de gemiddeld gerealiseerde omzet per m² wvo min of meer gelijk aan het huidige lage niveau zal blijven of misschien nog iets zal gaan dalen. Als de beide nieuwe, moderne supermarkten op de locaties Westpoint en Vlijtseweg redelijk tot goed gaan functioneren, en dat mag verwacht worden, dan zijn er theoretisch effecten te verwachten op het bestaande aanbod in het stadsdeel Noordwest. Naast de kwantitatieve overwegingen zijn de kwalitatieve overwegingen zoals gezegd zeker zo belangrijk. Het gaat daarbij om de daadwerkelijke ruimtelijke implicaties van het door het bestemmingsplan mogelijk gemaakte initiatief op de detailhandelsstructuur en de consumentenverzorging. Navolgend gaan we hier nader op in, evenals op de mogelijke leegstandseffecten. 3. Wordt de bestaande detailhandelsstructuur duurzaam ontwricht? 3.1 Duurzame ontwrichting In de ruimtelijke ordening dient op basis van ruimtelijk relevante argumenten beoordeeld te worden of nieuwe initiatieven resulteren in duurzame ontwrichting van de voorzieningenstructuur. Hierbij gaat het om het directe consumentenbelang op lange termijn en niet om een verslechterde concurrentiepositie voor individuele bedrijven. Essentieel is dat de consument moet blijven beschikken over voldoende voorzieningenniveau op het gebied van de eerste levensbehoeften op aanvaardbare afstand van de eigen woning. Als door een nieuwe winkel in een verzorgingsgebied een andere winkel verdwijnt, dan is de variatie in het aanbod per saldo gelijk gebleven of misschien zelfs wel verbeterd, als modern aanbod verouderd aanbod vervangt. 5 Op basis van de I&O uitkomsten bedraagt de huidige vloerproductiviteit ca ( 71,0 mln: m² wvo). BRO komt tot een vergelijkbaar lage vloerproductiviteit. ADVIES/Apeldoorn, beoordeling ruimtelijk-functionele onderbouwing Westpoint 8

9 Eerste levensbehoefte De term eerste levensbehoefte is door de Afdeling Bestuursrecht van Raad van State gebezigd in de uitspraak over de winkelontwikkelingen in op de locatie. De Zeeland in Bergen op Zoom (Uitspraak /1/R1, 18 december 2013): Zoals de Afdeling eerder heeft overwogen (uitspraak van 10 juni 2009, zaak nr R3) komt voor de vraag of er een duurzame ontwrichting zal ontstaan van het voorzieningenniveau geen doorslaggevende betekenis toe aan de vraag of overaanbod in het verzorgingsgebied en mogelijke sluiting van bestaande detailhandelsvestigingen zal ontstaan. In voornoemde uitspraak is doorslaggevend geacht of voor de inwoners van een bepaald gebied een voldoende voorzieningenniveau behouden blijft in die zin dat zij op een aanvaardbare afstand van hun woonplaats hun dagelijkse inkopen kunnen doen. In haar uitspraak van 2 december 2009 in zaak nr /1/R3 met betrekking tot de situatie waarin het niet ging om dagelijkse boodschappen die in een supermarkt worden gedaan, maar om niet-dagelijkse inkopen, heeft de Afdeling beoordeeld of de inwoners van het verzorgingsgebied, na realisatie van de voorzieningen, op een aanvaardbare afstand van hun woonplaats hun geregelde inkopen kunnen doen. De afdeling ziet aanleiding om, anders dan in voornoemde uitspraken, voor de beoordeling van de vraag of gevreesd moet worden voor een duurzame ontwrichting van het voorzieningenniveau vanaf heden doorslaggevend te achten of inwoners van een bepaald gebied niet langer op aanvaardbare afstand van hun woning kunnen voorzien in hun eerste levensbehoeften. In de bovengenoemde uitspraak komt niet helder naar voren wat onder eerste levensbehoeften (of ook wel primaire levensbehoeften genoemd) moet worden verstaan. Gewoonlijk wordt het begrip in het kader van distributie-planologische vraagstukken daarom in de geest van de bovengenoemde uitspraak van de Afdeling vertaald naar dagelijkse benodigde artikelen en in het verlengde daarvan naar de sector dagelijkse artikelen (supermarkten, voedings- en genotsmiddelenspeciaalzaken en winkel op het gebied van persoonlijke verzorging). Uit de jurisprudentie komt ook niet naar voren wanneer een afstand acceptabel is. Die afstand wordt onder andere bepaald door de omstandigheden van de consument en de ruimtelijk-functionele context. Landelijk bedraagt de gemiddelde afstand tot een (grotere) supermarkt momenteel ca. 900 meter, maar dit verschilt per provincie, streek of plaats. In veel kernen of delen daarvan zal de afstand veel groter zijn, bijvoorbeeld omdat er sprake is van een geringe bebouwingsdichtheid. Een belangrijke uitspraak van de Afdeling bestuursrecht in dit verband betreft de gemeente De Marne in de provincie Groningen6. Hier is aangegeven dat er geen sprake van duurzame ontwrichting zou zijn terwijl er eventueel wel (supermarkt)aanbod kon verdwijnen in plaatsen op ca. 5-7 km van de locatie waar een uitbreiding van het supermarktaanbod zou plaats vinden (kern Zoutkamp). In stedelijke gebieden zoals Apeldoorn zijn voor de inwoners gewoonlijk altijd supermarkten op veel kortere afstand aanwezig. Duurzame ontwrichting is daarom niet aan de orde. 3.2 De effecten van Westpoint nader beschouwd De realisatie van Westpoint zal zoals gezegd met name effecten hebben op het bestaande dagelijkse artikelenaanbod in de stadsdelen Noordwest en Centrum. In deze paragraaf gaan we in op de mogelijke effecten op de in deze stadsdelen gelegen winkelvoorzieningen en concentraties, zoals ingeschat door BRO op basis van het aanwezige aanbod en de eerdere becommentarieerde kwantitatieve analyses. Daarbij willen we vooraf wel aangeven dat er een autonome ontwikkeling gaande is waardoor het aantal levensmiddelenspeciaalzaken en kleine supermarkten afneemt. Dat is toe te schrijven aan de schaalvergroting bij supermarkten, maar ook aan de veranderde consumentenwensen en eisen, het op leeftijd raken van de ondernemers, het in veel gevallen ontbreken van opvolging. Vooral de buiten de winkelcentra gelegen, verouderde winkels zullen daardoor geleidelijk aan verdwijnen. Daar komt bij dat meerdere supermarktorganisaties tegenwoordig ook vestigingspunten sluiten of afstoten als de 6 ABRS LJN: BI245 ADVIES/Apeldoorn, beoordeling ruimtelijk-functionele onderbouwing Westpoint 9

10 winkels niet meer voldoen aan de wensen en eisen van het publiek en daardoor slecht functioneren. De sluiting van de Dirk aan de Talingweg in Apeldoorn is daar een voorbeeld van. Stadsdeel Noordwest Verwacht mag worden dat een nieuwe full service-supermarkt op de locatie Westpoint met name effecten zal hebben op het aanwezige aanbod aan service-supermarkten en ook in mindere mate speciaalzaken. In Noordwest zullen de effecten zich vanwege de afstand en/of het serviceniveau vooral toe spitsen op het winkelgebied Asselsestraat in het zuiden, winkelcentrum Kerschoten (Mercatorplein) in het noorden en de Spar in het westen. Winkelcentrum Orden ligt op dusdanig grote afstand dat hier niet of nauwelijks effecten merkbaar zullen zijn. De Aldi aan de Koninginnelaan opereert in een geheel ander marktsegment. Deze winkel ondervindt daardoor geen negatieve effecten van het initiatief Westpoint. De omringende winkels behouden daarmee de voor hun functioneren zo belangrijke publiekstrekker. Verder is de Dekamarkt aan de Vlijtseweg dusdanig bekend, modern en grootschalig dat zij klanten uit een heel groot verzorgingsgebied trekt waardoor deze supermarkt ook geen onaanvaardbare effecten zal ondervinden, laat staan verdwijnen. Asselsestraat Voor de Asselsestraat geldt dat Ekoplaza een geheel eigen marktsegment bedient en nauwelijks effecten zal ondervinden van Westpoint. De winkel functioneert ook nu al met twee supermarkten in de nabijheid. De Boni en de AH zullen wel concurrentie ondervinden; Boni vooral vanwege de relatief beperkte omvang van deze winkel en de nabijheid tot Westpoint, AH vooral omdat het bij Westpoint ook om een full-service-supermarkt gaat. Uit het KSO 2015 van I&O (rapport Apeldoorn) komt echter naar voren dat de dagelijkse sector in dit het winkelgebied als geheel goed functioneert: de gewogen vloerproductiviteit voor de winkelgebieden Asselsestraat en Schapendoesweg samen bedraagt ca ,-). De kans dat er aanbod door de komst van Westpoint verdwijnt, is daarmee klein. Kerschoten (Mercatorplein) Winkelcentrum Kerschoten functioneert afgaande op het KSO van I&O met een vloerproductiviteit van 7.843,- momenteel goed. De beide in winkelcentrum Kerschoten aanwezige service-supermarkten zijn relatief klein en het winkelcentrum is toe aan renovatie. In de markt is een autonome trend zichtbaar waarbij de kleinere supermarkten het de komende jaren af gaan leggen tegen de grotere. Winkelcentrum Kerschoten krijgt daarbij door de realisatie van Westpoint niet alleen te maken met extra concurrentie vanuit het zuiden, maar door de ontwikkelingen aan de dichtbij gelegen Vlijtseweg vooral vanuit het westen. In beide gevallen gaat het om moderne, verhoudingsgewijs grootschalige service supermarkten. BRO sluit niet uit dat een van beide supermarkten in Kerschoten het daardoor op termijn niet meer redt. Echter, dat geldt ook als Westpoint niet gerealiseerd wordt. De geschetste ontwikkeling biedt voor de overgebleven supermarkt wel extra marktperspectieven voor de langer termijn. Het primaire marktgebied beschikt met ca inwoners 7 in principe ook over genoeg consumentendraagvlak voor een supermarkt van moderne omvang en enkele aanvullende winkels en andere voorzieningen in winkelcentrum Kerschoten. Daarmee komt het bestaan van dit winkelcentrum en de consumentenverzorging in de omringende wijk niet in gevaar. Spar Koning Lodewijklaan Resteert de Spar in westelijk Apeldoorn. Deze winkel vervult een buurtfunctie, maar zal gezien de geringe omvang en de aanwezigheid van andere, grotere supermarkten in de omgeving in de huidige situatie al voor een belangrijk deel draaien op de vergeten boodschappen. De consument koopt de 7 Buurten Kerschoten, Kerschoten-West, Het Loo en Hommelbrink ADVIES/Apeldoorn, beoordeling ruimtelijk-functionele onderbouwing Westpoint 10

11 wekelijkse boodschappen elders en vult dat waar nodig aan bij de Spar en de speciaalzaken in de buurt. Juist in wijken met relatief veel oudere en/of meer welgestelde ouderen kan deze formule daardoor bestaan en een sterke klantenbinding bereiken. Het is zeker niet uit te sluiten dat de Spar negatieve effecten gaat ondervinden van de ontwikkelingen op Westpoint, met name omdat de onderlinge afstand slechts beperkt is (ca. driekwart km). Maar voor alle inwoners ten westen van deze winkel blijft dit toch de meest nabije supermarkt. Zo bezien is het twijfelachtig of deze winkel in haar bestaan bedreigd wordt. Maar mocht deze winkel toch verdwijnen, dan zal de consument iets verder moeten reizen voor zijn of haar boodschappen, iets wat het overgrote deel van de inwoner van dit gebied zoals gezegd ook nu al zal doen. Er blijven meerdere keuzemogelijkheden over in Noordwest (Westpoint, Koninginnelaan, Kerschoten, Asselsestraat, Orden). Zelfs voor de inwoners van de meest westelijke Apeldoornse woonwijken is het bovendien hooguit 10 minuten fietsen naar de meest dichtbij zijnde supermarkt (Westpoint). Sprengenweg In de directe omgeving van Westpoint zijn verspreid enkele dagelijkse artikelenwinkels en andere publieksgerichte voorzieningen gevestigd. Deze zaken kunnen zoals BSP aangeeft in principe profiteren van de aantrekkingskracht van een supermarkt op Westpoint. Wel moeten we hierbij opmerken dat het bestemmingsplan ook de mogelijkheid biedt voor de vestiging van dagwinkels. Als zich hier bijvoorbeeld een bakker en een slijterij vestigen, dan neemt de concurrentie voor de aan de Sprengenweg gevestigde zaken wel heel sterk toe. Over het algemeen is de aanwezigheid van een supermarkt op korte afstand echter gunstig voor het functioneren van de omringende winkels, met name de dagelijkse artikelenspeciaalzaken. Zoals BSP ook stelt mag daarom verwacht worden dat de beoogde ontwikkeling op Westpoint geen negatieve effecten heeft op de winkels aan de Sprengenweg. Stadsdeel Centrum Vanwege de nabijheid van Westpoint is het waarschijnlijk dat de nieuwe supermarkt ook klanten van de AH in centrum Noord (Deventerstraat) zal gaan bedienen. Deze mandjeswinkel zal nu enerzijds door binnenstadbezoekers bezocht worden, maar anderzijds ook door te voet of per fiets komende inwoners van het centrum en aanpalende noordelijke en westelijke woongebieden. Deze laatste groepen consumenten zullen straks net zo gemakkelijk naar de verder gelegen, grotere en modernere full service supermarkt kunnen. De centrum-ah zal als gevolg hiervan naar verwachting omzet inleveren, maar of de winkel daardoor in haar bestaan bedreigd wordt, valt zeer te betwijfelen, omdat deze winkel specifieke doelgroepen zoals de binnenstadsbewoners en -bezoekers zal blijven bedienen. Door BSP wordt gesteld dat de Westpoint-ontwikkeling de westelijke entree van de binnenstad markeert, zowel in functionele zin als in ruimtelijke zin. Voor het laatste is zeker wat voor te zeggen, te meer daar er sprake is van een zichtrelatie. Daardoor is het te verwachten dat een deel van de bezoekers hun bezoek combineert met een bezoek aan de binnenstad. De winkel ligt wel aan de andere kant van de doorgaande weg langs het centrum (barrièrewerking) en er is geen ruimtelijk-functionele relatie met het centrum, zeker niet met het kenwinkelgebied. De bijdrage van Westpoint aan het centrumbezoek zal daarom naar de mening van BRO tamelijk beperkt zijn. Concluderend kan gesteld worden dat de beoogde ontwikkeling op Westpoint niet of nauwelijks effecten heeft op de ontwikkeling van de binnenstad noch in positieve, noch in negatieve zin. Stadsdeel Zuid Dit stadsdeel kent een redelijk evenwichtige ruimtelijk opbouw van boodschappencentra bestaande uit het grotere Hart van Zuid en enkele buurtwinkelcentra en buurtsteunpunten. Met de herinvulling van de voormalige Dirk-supermarkt in Hart van Zuid wordt de boodschappenfunctie van dit centrum weer ver- ADVIES/Apeldoorn, beoordeling ruimtelijk-functionele onderbouwing Westpoint 11

12 sterkt. Omdat er in Hart van Zuid ook al een middelgrote full service supermarkt gevestigd is, is het onwaarschijnlijk dat Westpoint veel koopkracht van beneden het spoor zal gaan trekken, laat staan dat er door Westpoint aanbod zal verdwijnen. Van structurele effecten in dit stadsdeel zal geen sprake zijn. Overig Apeldoorn De realisatie van Westpoint zal vanwege de onderlinge afstanden niet of nauwelijks effecten hebben op het functioneren van de overige winkelgebieden in Apeldoorn. Consumenten kopen de boodschappen overwegend toch het meest bij de het dichtstbij gelegen (full) service supermarkt en gaan daarnaast specifiek aan een meer gespecialiseerde supermarkt (discounter, allochtoon, biologisch) dan wel speciaalzaken. Zo er al enige negatieve effecten zijn, dan spreiden ze zich over een groot aantal winkelcentra en aanbieders, en die zullen daardoor niet in hun functioneren aangetast raken. Conclusie De ontwikkeling van Westpoint als boodschappencentrum zal extra concurrentie voor enkele supermarkten in de omgeving veroorzaken. Maar zelfs als daar door één of enkele supermarkten zullen verdwijnen, hetgeen vooralsnog niet aannemelijk is, dan nog zal er geen sprake zijn van een duurzame ontwrichting van de detailhandelsstructuur omdat de inwoners van Apeldoorn altijd de keuzemogelijkheden houden over meerdere keuzemogelijkheden op acceptabele afstand van de woonomgeving. Ook de diverse tot de hoofdstructuur behorende winkelcentra worden niet in hun bestaan bedreigd. 4. Welke effecten heeft Westpoint op de leegstand in de relevante regio? Relatie met de ladder voor duurzame verstedelijking Bij de toepassing van de Ladder voor detailhandelsprojecten is het relevant in ieder geval dat aandacht wordt besteed aan de winkelleegstand; kan het initiatief redelijkerwijs ook in bestaande lege winkelpanden gehuisvest worden 8 en heeft het initiatief geen onaanvaardbare effecten op de ruimtelijke kwaliteit van de omgeving in het algemeen? Bij de laatste vraag gaat het in het bijzonder ook om uit het oogpunt van goede ruimtelijke ordening onaanvaardbare leegstand. Uit de jurisprudentie komt naar voren dat hier met name de gevolgen voor het woon-, leef- en ondernemersklimaat centraal staan. Het belang van aandacht voor de leegstand wordt nog eens geïllustreerd door enkele uitspraken van de Afdeling Bestuursrechtspraak van de Raad van State met betrekking tot de toepassing van de Ladder 9. Leegstandseffecten Westpoint Op basis van het voorgaande moet geconcludeerd worden dat niet kan worden uitgesloten dat door de ontwikkeling van Westpoint, in combinatie met autonome ontwikkelingen en andere harde planinitiatieven, een incidenteel winkelpand leeg zal komen te staan in het onderscheiden verzorgingsgebied. Er is immers, ook als er rekening gehouden wordt met de versterking van het aanbod, geen of slechts in beperkte mate distributieve ruimte en het huidige aanbod functioneert theoretisch in totaliteit matig. De toevoeging van ca m² aan service-supermarkt kan daarom negatieve effecten hebben op enkele omringende winkels en winkelgebieden. Daarbij moet wel opgemerkt worden dat op veel bestaande winkelpanden een brede bestemming ligt (detailhandel, horeca, dienstverlening, soms wonen), waardoor de herinvullingskansen groter zijn dan 8 9 Uit een recente inventarisatie van de gemeente Apeldoorn blijkt dat er noch in het verzorgingsgebied noch in geheel Apeldoorn leeg staande (winkel)panden van voldoende omvang aanwezig zijn voor de inpassing van een supermarkt van de omvang zoals beoogd op Westpoint. Onder meer ABRS 26 maart 2014 (ECLI:RVS:2014:1101), BRS 18 september 2013 ( /1/R2) en ABRS 18 juni 2014 ( /1/A1) ADVIES/Apeldoorn, beoordeling ruimtelijk-functionele onderbouwing Westpoint 12

13 wanneer er alleen detailhandel mogelijk is. Specifiek voor winkelcentrum Kerschoten geldt dat het leegkomen van een van beide supermarktpanden juist de trigger kan zijn om te komen tot een algehele vernieuwing van dit winkelgebied met één grotere, moderne supermarkt. De centrale vraag in het kader van de ladder voor duurzame verstedelijking is echter of de mogelijke toename van de leegstand in het kader vanuit een goede ruimtelijke ordening onaanvaardbaar is. Er kunnen door het verdwijnen van een of hooguit enkele winkels uiteraard wel enige negatieve effecten ontstaan voor de consumentenverzorging, maar deze zijn naar de mening van BRO niet van een dusdanige aard dat het woon- en leefklimaat er in essentie door aangetast wordt. Mede omdat de omvang van de toename van de leegstand beperkt zal zijn en er beter ingespeeld zal gaan worden op de consumentenwensen. Verder speelt ook mee dat de toename van de leegstand zich verspreid zal voordoen (niet in één winkelgebied) en dat het vaak zal gaan om verouderde en/of ongunstig in de structuur gelegen winkels. Soms kan het vertrek van een winkel overigens zelfs resulteren in minder verkeersoverlast voor de omwonenden en daardoor in een verbetering van het woon- en leefklimaat. De beoogde ontwikkeling van Westpoint kan verder een toename van de leegstand van (winkel)panden de directe omgeving voorkomen en hier mogelijk zelfs de leegstand beperken. Daarnaast wordt uiteraard ca m² bvo leegstaande kantoorruimte uit de markt genomen, hetgeen bijdraagt aan de verbetering van het woon- en leefklimaat in de omgeving. Samenvattend concludeert BRO dat er door het toevoegen van een full-service supermarkt op de locatie Westpoint geen onaanvaardbare leegstand zal ontstaan in het verzorgingsgebied of elders in Apeldoorn. 5. Past de ontwikkeling in het gemeentelijke detailhandelsbeleid (wordt de fijnmazige netwerk aan detailhandel aangetast)? Met Westpoint wordt een nieuw element toegevoegd aan de Apeldoornse structuur van winkelcentra en meer specifiek boodschappencentra. Dit past in het uitgangspunt van het beleid dat het behoud van een fijnmazige detailhandelsstructuur nastreeft. Datzelfde beleid geeft ook aan dat niet speciaal vastgehouden wordt aan de huidige fijnmazige structuur, omdat daarvoor de dynamiek in de detailhandel te groot is 10. Gezien de eerder beschreven effecten zal het initiatief de nagestreefde fijnmazige structuur ook niet aantasten: misschien verdwijnt er een winkel, maar de boodschappencentra in het marktgebied behouden perspectief en er komt een element bij in de vorm van Westpoint. In deze zin past het initiatief in het beleid. In het beleid wordt echter ook aangegeven dat de gemeente nieuwe supermarktontwikkelingen mogelijk maakt binnen de bestaande structuur 11. Hier staat weliswaar het woord uitsluitend niet bij genoemd, maar de motivering die gegeven wordt, wijst toch wel overduidelijk in de richting van het in principe niet mee willen werken aan de vestiging van nieuwe supermarkten buiten de bestaande winkelcentra. Naar de mening van BRO kunnen de winkels en andere voorzieningen die verspreid gelegen zijn aan de Sprengenweg moeilijk getypeerd worden als een winkelcentrum. Het gebied is voor zo ver wij weten ook nooit als zodanig benoemd. Westpoint is daarom een ontwikkeling buiten de bestaande winkelcentra. Zo bezien past het initiatief niet in het gemeentelijke detailhandelsbeleid en mede daarom is een beroep gedaan op de maatwerkclausule die in dit beleid is opgenomen. Deze clausule geeft aan Gemeente Apeldoorn, Detailhandelsvisie blz. 20. Gemeente Apeldoorn, Detailhandelsvisie , blz. 21 ADVIES/Apeldoorn, beoordeling ruimtelijk-functionele onderbouwing Westpoint 13

14 dat bij initiatieven voor winkels en locaties die niet aansluiten bij de kaders voor het detailhandelsbeleid een maatwerkafweging gemaakt moet worden 12. Vanuit economisch perspectief is het daarbij van belang dat de doelstellingen voor de binnenstad en de fijnmazige winkelstructuur niet in het gedrang komen. Enkel leegstandbestrijding of het verbeteren van de ruimtelijke kwaliteit zijn daarbij onvoldoende doorslag gevende argumenten. In de vorige paragrafen is aangegeven dat van een aantasting van de fijnmazige structuur geen sprake zal zijn. Resteert dus de vraag of het initiatief strijdig is met de doelstellingen voor de binnenstad. Relevante doelstellingen in dit verband zijn de aanpak van de aanloopstraten en het actief leegstand bestrijden. In deze notitie is aangegeven dat BRO van mening is dat de kans dat supermarkt aan de Deventerstraat als gevolg van de realisatie van Westpoint gaat verdwijnen, gering is. Ten aanzien van de doelstellingen voor de binnenstad kan gesteld worden dat Westpoint de boodschappenfunctie van de binnenstad niet bedreigt en ook geen afbreuk zal doen aan de recreatieve functie van de binnenstad. De ontwikkeling draagt daarnaast slechts in beperkte mate bij aan een ruimtelijk-functionele versterking van de binnenstad. 6. Eindconclusie Door de realisatie van een supermarkt op de locatie Westpoint zullen de concurrentieverhoudingen in de dagelijkse artikelensector in westelijk Apeldoorn veranderen. Uit de rapportages van de drie bureaus komt naar voren dat het niet uit te sluiten is dat er daardoor, in combinatie met andere, meer autonome detailhandelsontwikkelingen, bestaand winkelaanbod in deze sector zal verdwijnen. Dit zal echter naar de mening van BRO geen onaanvaardbare gevolgen hebben voor de consumentenverzorging, de fijnmazigheid van de detailhandelsstructuur in westelijk Apeldoorn of het functioneren van het hoofdwinkelcentrum in de binnenstad. Er komt immers nieuw boodschappenaanbod op een goed bereikbare locatie bij, waarmee ingespeeld wordt op de consumentenwensen en de aanbodtrends. Geconstateerd is bovendien door twee van de drie bureaus dat de huidige aanbodstructuur in westelijk Apeldoorn knelpunten kent en er vraagtekens bij de toekomstbestendigheid geplaatst kunnen worden Hiermee worden de conclusies van BSP op het punt van de actuele behoefte, ondanks de kritische kanttekeningen bij hun kwantitatieve analyse, door BRO op kwalitatieve gronden onderschreven. De realisatie van Westpoint heeft verder tot gevolg dat een langdurig leegstaand kantoorgebouw verdwijnt, waardoor de omgevingskwaliteit verbetert (verloedering wordt tegengegaan). Daar staat tegenover dat er elders enige toename van winkelleegstand door het initiatief, in combinatie met andere ontwikkelingen, kan ontstaan. Bij de eventuele toename van de winkelleegstand zal het echter slechts om enkele, in verschillende winkelgebieden of verspreid gelegen panden gaan, waardoor er geen onaanvaardbare leegstand ontstaat in de relevante regio en de effecten op het woon-, leef- en ondernemersklimaat naar de mening van BRO eveneens niet onaanvaardbaar zijn. 12 Gemeente Apeldoorn, Detailhandelsvisie , blz. 25 ADVIES/Apeldoorn, beoordeling ruimtelijk-functionele onderbouwing Westpoint 14