W elkom in dit nieuwste Huygensbulletin, de krant die je alles

Transcriptie

1 juio W lkom i dit iuwst Huygsbullti, d kt di j lls vtlt ov d Huygsfmili hu wld. D dcti wst j vl lsplzi! Tolichtig Zgt d m Huygs j its? D fmili Huygs is bijzod fmili, di lfd i d 17 uw, ook wl d Goud Euw gomd. Vool vd Costtij zoo Chisti hbb hl vl ivlod ghd i d wtschp d kust. Nu zij z iglijk og stds blgijk. Wi w dz m d pcis, wt ws is zo blgijk hu lv wk? I wt voo wld lfd zij iglijk? Dz kt mt j m tug d 17 uw, ht j 1645 om pcis t zij, vtlt j v lls ov d m hu wld. I volgd uitgv v dz kt wodt vd i d tijd gkk. Tussdoo vid j stds tovogig uit oz tijd, t hk d vschilld, gklud otitibldjs. Achti vid j do-ht-zlfkt, mt xt ifo doopdcht. Ctoo Costtij llsku, Bob Albts CLOSE UP: d hoofdolspls () Athoy v Dijck, Fdik Hdik, 1629, Pdo Mdid Altijd l iuwsgiig gwst ht lv v bomdhd? Ht Huygsbullti vtlt u v lls, mt misschi zlfs zo u d mooi oddl Fdik Hdik: zl hij ooit touw? Fdik Hdik wodt i 1584 gbo. Hij is d zoo v Willm v Oj Louis d Coligy. Als hij p md oud is, wodt zij vd i Dlft vmood. Mt zij Fs mod woot hij tijdj i Fkijk. Zij hlfbo Pis Muits is blgijk lgvod di vl gvcht wit. Hij lt Fdik v lls ov oolog vcht. Lg hft Fdik Hdik g vouw. Zij mod gt voo hm op zok gschikt chtg- ot, wt ls hij it touwt, kom g kid d stft d fmili uit. Als Muits op zij stfbd ligt, is Fdik imiddls 41 j og stds it gtouwd. Muits dwigt hm om sl gschikt vouw t vid. Nt voo Muits dood touwt Fdik Hdik i 1625 d idlijk mt d 18 j jog Amli v Solms. Als Muits dood is, volgt Fdik Hdik hm op ls lgvod stdhoud. Amli v Solms: v hofdm tot piss Amli wodt i 1602 gbo ls docht v Duits gf. Amli h fmili iz m mt Fdik V v d Plts. Dz Fdik is od 1619 v koig v Bohm gt lt mt zij Egls vouw, Piss Elizbth Stut, i D Hg wo. Amli wodt hofdm v d piss. > 1 juio

2 CLOSE UP: d hoofdolspls () Athoy v Dijck, Amli v Solms, 1629, Pdo Mdid > Fdik Hdik lt zij oog op h vll z wod stlltj. Als z touw, wodt Amli zij piss. Amli dvist h m vl vk i zij wk. E wodt wl gzgd dt zij it ltijd v dig is. Sommig om h lomp obschoft: z hft zlfs k gvocht mt éé v h hofdms. M z is wl hl liv mod. Op pgi 8 m ov d stdhoud zij vouw od Lux i D Hg. Wist j dt diks Amli iglijk F om ws chtichtj is? H llm v d zus v zij vd Wi t g i dz Oj. M dt is i hog kig. Tip!wd ho d fmililijz Biu o v Solms li m A v loopt? ss Amli uws pi 21 sit: op d wb s d Kijk oj.l hthuisv Costtij: og o v d stdhoud I 1621 sollicitt hij op d fucti v sctis bij stdhoud Muits. Hij wodt it gom. I 1625 pobt hij ht bij Muits opvolg Fdik Hdik og k u kijgt hij d b wl. Als sctis schijft hij vl biv: stllig, istuctis, pspoot, klcht, dviz, iuwtjs, zovoot. Wl 100 tot 120 biv p md. Ook wodt hij kmst v d Ojs, hij hlpt h hu pliz ldij t bh. Hij kt hl vl ms i hl Euop ( twk ), wt hm i zij wk zk v ps komt. Costtij Huygs is l jog imd di sl hogop wil kom, ht lifst ht hof v d stdhoud. Hij wodt gbo i 1596, vf zij 19 bgit hij mt wk bij vschilld blgijk m. Hij ist l jog vl vk, hij gt bijvoobld ls ssistt mt mbssdu m Vtië. Dz is gt mt tkschuit pd wg duut 3,5 md. Dst is Costtij d o og v d stdhoud. Bij hm kom ms mt klcht of vg, di hij d d pis voolgt. I d zom gt hij mt d stdhoud m op vldtocht. D schijft hij biv stlt id thuis gust. Hij blijkt ook g god i ht otcijf v ghimschift v d vijd. 2 D stdhoud is hl tvd ov Costtij: hij gft hm stuk god bij ht Pli i D Hg, pd zlfs titl (h v Zuylichm). Hij vgt hm vk dvis ov v lls, v hofzk tot kust. E duizdpoot mt vl tlt Michil J. Mivlt, Costtij Huygs, 1641 Musum Hofwijck Voobug diti 1, j 1645

3 CLOSE UP: d hoofdolspls diti 1, j 1645 Chisti Huygs: gi i d dop Chisti Huygs wodt i 1629 i D Hg gbo blijkt l vog hl slim kid t zij. Hij duft l jog mt pofsso ov wtschp t pt. Als kli kid kt hij stds m gïtssd i mchic wiskud. Hij pobt v lls uit: ls 13-jig kutslt hij dibk otwpt istumt om lz t mk. Zij vd lt hm zij gg g, wt spl is ook l. Eé v zij pivédoct, J Jsz Stmpio, dkt dt Chisti ht bst cht k g stud. I 1645 vtkt Chisti sm mt zij oudst bo Lid om d chtstudi t g volg, m hij gt d vool d lss (collgs) ov tuukud wiskud omdt hij dt vl luk vidt. Hij is d ps 16 j oud. M lz ov zij bijzod jugd? Kijk d op pgi 13! Dtil A. Hm, Pott v Costtij Huygs vijf kid, 1640, iv. 241, Koiklijk Kbit v Schildij Muitshuis D Hg Bilds iuws 18 oktob 1645 Eid oolog i zicht? I 1645 is ht i d Rpublik d Ndld l 77 j oolog. D ms wt it bt d dt stijd is. Di oolog bgo bij tchtig j d, i D Ndld ho op dt momt bij ht mchtig ijk v d Sps koig Filips II. Dz koig hft ht ooms- ktholik gloof. I Nood-Euop kom ms tg d Ktholik Kk i potst. Zij vid bijvoobld dt d kk vl t ijk is, dt l di bld i d kk ll m tot vfgodig ku lid. I 1566 bst d Bldstom los; bld schildij i kk wod kpot gmkt. Filips II wil dt ht w ustig wodt stuut zij bst vldh Alv d Ndld. Alv pobt ht potst op hl hd mi d kop i t dukk. Ms di it ktholik zij, wod hl gm vvolgd. M d potstt, d tgstds v d ktholik, blijv zich vztt. Edlm Willm v Oj wodt lid v dit vzt. Bij Hiligl vslt hij Alv mt zij lg voo ht st, i Dit wodt gzi ls ht bgi v d oolog, ook wl d Opstd. Glukkig vovt stdhoud Fdik Hdik stds m std tug v d Spjd. M w wodt ht idlijk s vd? Kt Rpublik 17 uw, blgijk std Advtti Vmist: bil Vmist sids: 1 pil Voo ht ltst gzi i Bill (Zuid Holld). Tips vi bifumm 2472, ovv Bil Alv. Bloig: to hig, wit bood. 3 juio

4 diti 1, j 1645 Ecoomisch iuws Rpublik d top: wldwijd hdl I 1645 bstt d wld it ll uit oolog. D Ndld zij ook hl ijk. Oz 17 uw wodt it voo its ook wl Goud Euw gomd. Dit komt vool doodt vl wodt ghdld, ov d hl wld. Bdijv zols d Vigd Oostidisch Compgi stu hu schp v wg om kostb god t kop vkop. Dk bijvoobld pp, zout, th, koffi, zijd, spcij, wol, hout, g wij. ht psol. D VOC mg v d gig v d Rpublik (Stt-Gl*) hdl tuss Kp d God Hoop (Zuid-Afik) Kp Hoo (Zuid-Amik). Kt ovzicht hdlsgbid v VOC D VOC wodt opgicht i 1602 is iglijk ht st bdijf dt dl uitgft, stukjs bdijf di ms ku kop. Him btlt d VOC d ztocht to w M t lv, d V C d? Euw ov h Goud d i ijkdom.l schooltv it s b d w v bld G t icoo schoolt om h h.u G t midd op d s di bsit to w d p h G o v bk (i idt dz vi cli d lk op ht ico b jd ti d i u v k o Kli t j pg) ijkdom i d G (liks st h foto ip ch -s C O : V t h op éé v d g ov d zokwood t ). Klik d bijvoobld: m w u E, zols ) huiz blokjs chts v m mt d > popp (bovst clip : zo vog & > Oostz fotoblokj) t s C (od O oz V t 5 6) m > VOC (Gop p D h ip c cl ls o g C 7 8) > spi VOC (Gop D ip cl o C uw : E V d T d p O Gou f OC-spl: G V t d h l i v, p s m S m.l jk Wlko chif.mstd d, wkli 12 om s d g st i t si b v w ijs, fl u op odw tt op cmb m d t 1 h 1 i k g li K slo disd lltjs t Nd 2. p S p p o o ts u ch u V.O.C. spl 4 Wist j dt dijf t...d VOC ht st b jfslogo? wld is mt bdi...koffi i d z tijd igl ijk ll its voo ijk ms is? E duu, lux godj.?wood? Stt-Gl: vgdig v vtgwoodi gs v d Stt v d gwst Ook mg d VOC mt vost d fspk mk, fot bouw, oolog vo bstuu bom. D schp m vl iuw poduct m tug d Ndld. Pp bijvoobld is hl populi, ls mdicij om m t kok. Ht is d ook ppduu. N ht modl v d VOC wodt i 1621 d WIC opgicht. Dz Wst Idisch Compgi hdlt i d dl v d wld d d VOC, mlijk Wst-Afik, d Cïb Nood- Zuid-Amik. Advtti Tius thhuis Lst v pukkls, gbok ht of hmt? Th v Tius hlpt u ovl v f. Vkijgb i d smk Lpsog of Go. Niuw i ht ssotimt: Koffi: tg vkoudhid, hoofdpij wss uz Tius thhuis, Vstt, vlkbij Bkk Bd, D Hg.

5 Wist j dt Rligi diti 1, zom 1645 i d kk vl schildij wod gbuikt om Bijblvhl t vtll, omdt d mst ms it ku lz of schijv? Nt ls i kidbok ku j mt pltjs vl vtll. Potstt ktholik, Nood Zuid I d Noodlijk Ndld zij vl ms i d 17 uw potstts. Al i d 16 uw kwm vl ms hi i opstd tg d ktholik kk (zi d i dz kt), twijl d Zuidlijk Ndld bij ht Sps (ktholik) ijk blijv ho. D potstt om zich ook wl clviistisch. Ht wood clviism komt v d Fsm J Clvij ( ), doo zij Ndlds hgs Johs Clvij gomd. Dz Clvij is tg bldvig bisschopp. I zij kk is id glijk. God is volgs Clvi lmchtig. Hij wt l vf ht bgi v d schppig wi d hml zl g wi it. Dit is ht tgovgstld v d idë v d Ktholik Kk v Rom. Nt ls vl i d Noodlijk Ndld is Costtij Huygs clviistisch. Hij is it zo stg Doo l di v iz kom stds m vmd iuw spull os ld. Ook i d kuk wod ik tlks vst doo ll iuwighd di kis v mij, schipp Botko, voo mij mbgt. Rcpt: licht gpkld hig Nodig: 4 vtt vs hig, 2 tlpls zoutkistll 1 tlpl suik, vs dill, tijm of vkl, fij gsd Kookubik Kok mt Ktj Koop d vis zo vs moglijk bij god viskm op d mkt. Mk d viss schoo. Lg d viss op pltt schl. Do d hlft v d suik ht zout i lk vis, vog d kuid to. Do d st v ht zout d suik op d hig. Dk d viss mt bod f. Duk wt op. Lt d viss 24 uu op kol plk st. Hl d hig d uit ht vocht dp z doog. Sij z du digol doo. Hlijk ls otbijt mt glsj bi! TIP! Bg voo viz hd? Gbuik d s iuw gi dt ik ps zg bij bvid kokki: d tvok! Pik d stukjs vis mt d td v d vok v uw bod (dit is iuw, m zk ht pob wd!) stk d stukjs zod tusskomst v uw hd zo i uw mod. Hd wss mt d wtk is floop d it odig. 5 W.C. Hd, Stillv mt om holog, 1629, iv. 596, Koiklijk Kbit v Schildij Muitshuis, D Hg i zij idë hl op vdgzm tgov dsdkd. Voo hm is vschil i gloof g d om it m mt imd om t g. Zo dkt lg it id; d Ndld zij it voo its i Nood Zuid gschid. Wist j dt zout hig i d 17 uw vl ggt wodt? Nit ll d ms wl, m ook d m di md op z zitt, t vl hig. D Rpublik vhdlt dz vis ov d hl wld. Hig wodt dom ook wl ht zilv v d z gomd. Wist j dt bi misschi wl d mst gdok dk is? Omdt vl wt g vvuild is (d gcht zij soot op iool), is ht lvsgvlijk om dit t dik. Bi is wl vilig. Ook kid dik bi, ht lcoholpctg is it zo hoog. juio

6 Bilds iuws Gsi t Boch, Boitiu (Lifddighid of mod), c 1660, Rijksmusum Amstdm diti 1, j 1645 Wt wgt zwd ls ht gt om ho blgijk j bt: j bzit of j fkomst? I d 17 uw wodt dit vool bpld doo j bzit. D dl ft zij ijkdom mstl. D zogmd ggod bugij vdit vl gld mt d hdl. Sm mt d (potstts) gstlijk, juist, ts, idustiël hog mbt zij dl bugij d blgijkst ms i d mtschppij. Its mid blgijk zij d hdwksm, ktoopsol bo. Zij hbb glukkig b gog loo om v od t kom. Nog its mid blgijk zij bijvoobld bids huisbdid. M is ook vl mod. E dl v d wkd bvolkig, Goot vschil tuss ijk m soldt ldbids bijvoobld, vdit it gog om d hoofd v zichzlf hu gzi bov wt t houd. Zij lv i mod. Dz pups wo i slcht, kli, viz huiz mot hd wk voo wiig gld. D mst ms mot zs tot zv dg p wk d bk. Ook hu kid wk m bij, vk od omstdighd. Kou, hog zikt zij d od v d dg. N school g z it. Vl ms tkk d std op zok wk of vilighid, i d hoop op bt tokomst. Misdd Hopvodig v gspuis v uw misddvslggv Ht Rsphuis i Uit: Mlchio Fokks, Bschijvig d wijdt-vmd Koop-stdt Amstldm Bdls zwvs wod i oz 17 uw ov ht lgm mt d k gkk. W hl z v d stt bg z sphuis (m) of spihuis (vouw). Eiglijk is zo huis gvgis. D ms zij it vij om t g t st w z will, m z mot lk dg hd wk. Zij sp hout, dt voo ht mk v vf wodt gbuikt, of spi wol zodt d stoff v ku wod gmkt. D mst lzs v oz kt vid dit god mi om dit gspuis zo opiuw op t vod voo z w vij kom. t w M d i d o ov m uw? E Goud 6.l: schooltv k it s b d w v bldb G d t icoo schoolt g) typ h p G d op d hom l id m m h t c s (i h m i: > t k o z dz

7 Cultuu diti 1, j 1645 Poëzi: Costtij i zij vij tijd Howl Costtij Huygs dukk b hft ls sctis v Fdik Hdik, schijft hij ook vl gdicht muzikstukk. J zou bij dk dt Huygs dicht v bop is, m dt is iglijk bldigig. Als j b hbt zols Huygs, hoot ht iglijk it dt j j tijd vspilt dicht compo. Costtij blijft d ook zgg dt hij ll dicht w hij tijd ov hft: ls hij i bd ligt, stt t wcht, wdlig mkt, of w hij i d kots zit. Ht is zij bijwk, zols hij dt zlf omt. D mst gdicht di Huygs mkt zij pigmm, kot gdicht w woodsplig i zit. Huygs vidt sldicht bt wood. M zols j wt, sl k i oz tijd ook schp, slim of gvt btk. Mt dicht bdolt hij dt d vsjs kot zij: mg g wood t vl i st. Doodt ht kot gdicht zij mt woodgpp, tlsplltjs d slimmighidjs, zij d gdichtjs it ltijd mkklijk om t lz. Zij bo Muits moppt d ook wl s ov. Wist j dt Costtij zk 800 muzikstukk mkt m d 3000 kot gdichtjs? hij ook gdicht schijft ov Hofwijck, zij twd huis? Dit bstt uit bij 3000 gls. Hofwijck is u Huygsmusum dl v dit gdicht ku j vi udiotou v ht musum bluist. Costtij Huygs op zij lfd l zij st gdicht schijft, i ht Ltij? Ltij is i dz tijd d tl v d dichtkust. Op zij zvtid of chttid mkt hij zij st Ndlds gdicht. Lt schijft hij og m mooi gdicht i ht Ndlds, stds m schijvs g dt ook do. Costtij Huygs ook pigmm ov d std D Hg hft gschv? Di lt hij Hgs stt, pli got huiz zichzlf voostll. Hij omt dit d Stmm v D Hg Costtij op zij zvd l viool k spl? Op zij vijfd kijgt hij zij st muzikls l. I d wit dg Costtij zij bo witjsjs mt lg ij kop op d mouw. Hu vd gft id koop d m v muzikoot, zodt z d volgod l sl wt. Lt gft hu vd mt dizlfd kop ook d st kls. Huygs hl iuwwts istumt schft dit mt wil l bspl, mlijk d guit? 7 juio

8 diti 1, j 1645 Roylty Wtch Glitt & Glmou Wi ht bd hft, lt ht i d 17 uw ook gg bd hg. I Euop wo vl koig vost, zij kld hu pliz mt hl vl schildij, mubls, bldhouwkust, spigls tpijt. Hycith Rigud, Lodwijk XIV, 1701, Louv Pijs D Fs koig Lodwijk XIV bijvoobld wil gg d vost lt zi ho ijk hij is. E vost di zo mooi k wo, zl ook wl gog gld hbb om stk lg t hbb, zo hoopt hij dt d zull dk. Ntuulijk zij kl, kpsls sid hibij g blgijk, lls volgs d ltst mod. Lodwijk XIV bplt mt zij hof Vsills vl v dz mod. Wt i zij plis gbut, wodt fgkk doo d d Euops hov. E cht tdstt dus. Om t lt zi dt hij hl ijk is gft hij t ls vl d vost vk got fst. Ht hlijkst t wodt opgdid, d koig d gst wod tuss d gg doo vmkt mt ds, muzik, mskds tol.?wood? Vsills itiu Guld: Lux i D Hg Stdhoud Fdik Hdik is d militi bs v d Ndld. Hij is pis omdt zij fmili V Oj-Nssu (j, fmili v ) v dl is. M omdt Fdik Hdik g zoo is v cht koig, is hij g vostlijk pis. I Ndld is dus g vosthuis. Fdik Hdik zij vouw Amli v Solms will toch gg lv ls cht koig koigi. Zij zi ho ht togt d vosthov i bijvoobld Egld Fkijk zij g od d iduk v d pcht pl. Z bouw p idukwkkd pliz (zols Huis t Bosch, Huis t Niubuch Huis Hoslsdijk), vsi dz mt vl kostbhd vzml hl vl kust (zi ook d wooubik i dz kt voo m ifomti hiov). Ook gv z vl fst dis, t ls d Euops vost. Amli lt zich vostlijk kld dgt kostb sid. Z bstlt ustig pchtig oobll voo guld* ( stlkcht vdit 50 tot 200 guld p j!). 8 Muthid i d 17 uw, bstod i Ndld tot guld is bijvoobld omgkd uim ,-; 50 tot 200 guld is 23,- tot 90,-; 12 miljo guld is bij 5,5 miljo. Doo ll iflti is i d loop d j di 12 miljo guld v to touws v glijkb mt zo 103 miljo uo u! Zi ook clcult2-l.php Wist j dt Fd ik H dik i wt g 1628 fl ld kijg ik t? D Hi d v ovt P Zilvvlo it ot op d d. Als Sp stdho j ud k Hdik ijgt F 10 % v dik d bu vloot is it. D z d zo ilv 12 miljo wd guld

9 13 oktob 1645 Roylty Wtch Spookjshuwlijk? Willm touwt mt My Nog m vi j gld, op 2 mi 1641, touwt oz ig Willm II, zoo v stdhoud Fdik Hdik Amli, mt d Egls piss My Stut. E ws to wl wt his: w d pis hu piss it og wt jog om i ht huwlijksbootj t stpp? Oodl zlf: D pis ws 14 j oud, d piss ps 10 j. Op zich komt ht i dz tijd wl vk voo dt kid jog touw. Ht huwlijk is touws hl bijzod: oml gspok touw koigskid it mt gwo pis. Ed wild d Egls koig Kl I zij docht My mt d zoo v d Sps koig lt touw, m uitidlijk hbb Fdik Hdik Kl fgspok dt hu kid zoud touw. Voo Fdik Hdik tuulijk wl mooi dt hij u cht koigshuis ls fmili hft, zo is hij og stpj dichtbij zlf cht vost zij. D juk v d buid ws i id gvl pchtig. diti 1, zom 1645 Athoi v Dijck, Willim & My, 1641, Rijksmusum Amstdm Modubik Mod mt My V oz modcospodt Uw modcospodt otdkt ltijd w d ltst mod-outfits voo u, outfits di u mót hbb; kldig v ht Fs Egls hof. Lt d zw, dok stoff voo wt z zij, bg d lt i uw kldigkst! D h dg kostuum v sopl stoff, ht lifst mt vl lit, pluim, stikk kt. D scho mot vikt uz hbb. Ht h ht lifst lg, mt schidig i ht midd. V tu it vl h? G ood: wf wt ph tuss u gt doo ht lv mt dikk hdos. Btholomus v d Hlst, D fmili Rpmk, 1669, Louv Pijs. Ook d dms kiz voo licht sopl stoff; zijd of stij. Kot mouw itwt blot schouds zij must. Ws tots op uw vouwlijk vom: stk, slk bovlijf mg gzi wod. Gbuik dvoo stvig kost od uw juk. Kis d juist juwl, dk bijvoobld s pls. Blgijk zij d scho: dg flik hog hkk, zols d Tlos Louis. D scho dk hu m Lodwijk d 14d: dz Zokoig is tuss u mij gzwg slchts 1.63 mt lg! D kom hkk tuulijk god v ps. Advtti Stoffhuis Stj U kt ht misschi wl: goot hoffst i ht voouitzicht its om t tkk. G ood, kom d Stoffhuis Stj! Spcilist i d iuwst stoff v ov d hl wld. Vgt ht lk uit Lid, schkl ov op zijd uit Chi of ksmi uit Idi. Kom vol kijk. U vidt os d Pitstt, st Slgij Ht bokkpootj, Dlft. Md moglijk gmkt doo d VOC. 9 juio

10 diti 1, j 1645 Eig huis & tui Wo mt ht zil: tips & tds voo mod itiu V oz itiucospodt Wi zij woig volgs d llltst mod wil iicht, kijkt s god d pliz v d stdhoud zij vouw. Zij volg d ltst tds uit Pijs op d vot hbb hu pptmt ht Bihof (ht Stdhoudlijk Kwti ) got vbouwig hlml opiuw igicht; hl bijzod! I tgstllig tot d mod v 1625 zij klu mtil u hlml op lk fgstmd, hlml tot hid. D mu zij bdkt mt kostb wdtpijt mt dop fbldig uit d klssik oudhid, i d kli uimts is goudl bhg gbcht. D mubls kom vool uit Fkijk: zij zi silijk uit, mt vl kulvsiig licht klu. D kostb tpijt uit Tukij ligg it lg op d tfls, m op d vlo. Ovl st of hg kustobjct: schildij, bld, pokkst, kdls, m. D schp v d VOC bg pchtig iuwighd m, zols posli lkwk. Piss Amli vzmlt dz bijzod spull d ook ftik kldt complt kbitjs* m. Nog it d i Holld gzi, m lust voo ht oog, hus vost wdig.?wood? Kbitj: kli km J. v Cmp, Dubblpott v Costtij Huygs Sus v Bl, c. 1635, iv. 1089, Koiklijk Kbit v Schildij Muitshuis, D Hg 10

11 Eig huis & tui diti 1, j oktob 1645 Kost och moit gspd: Huis ht Pli J v Cll, Pli D Hg mt Huygshuis, 1690, Hgs Gmt Achif Wist j dt Costtij koosm hft voo Sus? Hij omt h ook wl St. I 1637, og m cht j gld, vhuist d fmili Huygs iuw gbouwd huis ht Hgs Pli, d ook wl ht Pis- of Stdshoudspli gomd. Dit pli ws id v Fdik Hdik: pli it ls mkt glgd, m om t wdl, sipli, zols i Pijs. D god wop ht huis is gbouwd, kijgt Costtij cdu v d stdhoud. Costtij zij vouw Sus vg chitct Jcob v Cmp om ht huis t otwp, sm mt zij ssistt Pit Post. Dz tw m mkt ook ht Plis op d Dm i Amstdm vschilld pliz v d stdhoud zij vouw. Omdt vd Costtij vl v huis is voo zij wk, komt d bouw v ht huis vool op ht bodj v Sus tcht. Zij dot d bstllig, glt d btlig ht wk bslist ov ht dfiitiv otwp. Zij zl jmm gog ooit wo. E p wk d bvllig v hu dochttj ovlijdt zij, i mi E wk lt vhuist ht gzi ht iuw huis. 11 juio

12 diti 1, j 1645 Oud & Kid I dz bijlg vid j llli wtjs tips ov (ht opvod v) kid. Got goi tl schol J St, Schoolmst, 1668, pivé-collcti Ht tl schol is sids d middluw flik ggoid. Doo d hdl ovz will wij gg m d lz schijv is dus m vg odwijs. Rk is bijvoobld g blgijk gwod. D schol zij gicht op ht gloof: d kid wod opgvod tot god glovig. E bst vl vschilld soot schol. Kid tot di j g d klikidschol. D ku jogs v zv tot twlf j d Ltijs, Fs of Hollds school. D mst kid v lg std g Hollds of Ndduits schol. E is g schoolplicht, dus lg it id gt school. Soms zij d kid thuis odig voo d huishoudig of op ht wk bij vd. N d lg school l d volksjogs vk vk, mbcht. N lpiod v p j do z tst ( mstpof) mog z zlfstdig ht wk. N Ltijs school stud uivsitit mog z it, dt is ll voo ijk jogs. Rijk misjs g vk d Fs school. Wist j dt ht og hl lg zou du voodt kidbid it m mocht i os ld? Mt ht Wtj v V Hout komt i 1874 wttlijk vbod om kid od d 12 j i fbik t lt wk. Ldbid mocht voo kid odks dt wtj ovigs og stds wl 12

13 Oud & Kid diti 1, zom 1645 Eiglijk is spl i dz tijd it cht tjs, ms vid ht zlfs btj bos. Spl i kk of hi mk op stt mg l hlml it. Wom zou j mo wod v hopl touwtjspig??wood? Tiktk: oud bodspl Gdg j s btj! J mg wl bll, kikk hikl. Bi wodt gschkt tiktk* gspld. Splgod mk d ms zlf of kop ht op d mkt. Sitkls wodt uitgbid gvid kid kijg cdutjs ls kts bll poppgod. E wod bst vl kidpottt gschildd, wop d kid tjs stilstd t zi zij, ht lifst mt hodj ( t ls ht kid god fgicht ). D ouds lt him gg zi dt hu kid god mi hft. G uttloos splgod, l hlml g gspl gg! Vstt Adi v d V, Kidspl, gsitud op d Kutdijk tg d chtgod v ht Lg Voohout, 1625, Hgs Histoisch Musum D Hg Wodkid: gi i d dop Nooit school? Voo sommig kid is dt g ws, m gwoo cht. Chisti Huygs bijvoobld is t ls zij di bos zus ooit school gwst. Zij vd Costtij wil h kl mk voo blgijk wk ht hof of i ht bstuu v d std of ht ld. God odwijs is dvoo hl blgijk. Costtij vidt dt op school t wiig vschilld vkk wod ggv dt t wiig dcht is voo ht kid zlf. D kid kijg dom thuis ls v pivé-l. Costtij gft zij zoos opvodig zols ms ht hof ook kijg. D kid kijg hl vl vschilld soot vkk: spk, filosofi, vschilld tl (Fs, Ndlds, Egls, Itlis, Ltij, Giks),?Wood? 300 guld: bij 140 uo schooschijv, tk schild, muzik (-thoi), wiskud tuukud. M wodt ook gzog, gdst tol gspld. Soms gv d tw oudst bos tg kli btlig d jog botjs ls. Vd Costtij vidt spot mists v blgijk voo d opvodig: schts, pdijd,, jg, zwmm, d kid do ht llml. Costtij vidt dt spl ook l is, dt l vool luk mot zij, bst bijzod i dz tijd! Als Chisti 8 j is, gt zij mod Sus dood. Hij is hl vditig. Vd Costtij wodt liv btokk vd. Ook l is hij vk wg, hij wil pcis wt ho ht mt zij kid gt. V lk kid houdt hij dgbok bij, vf hu gboot tot hu studi, ht bgi v hu lv ls volwss. Hij schijft dt Chisti voo zij lftijd kli mtj is ls put d lopd bd zigt, kltst ijmt. Hij hft god gvol voo muzik. Zij vd koopt voo 300 guld* viol d gmb voo hm i Egld l sl k hij dit istumt hl god bspl. Nt ls d kid v zij std lt hij ook d luit klvcimbl god t spl. 13 juio

14 diti 1, j 1645 Wist j dt kid i d 17 uw bg wod gmkt mt figu ls d bom of d wwolf? Vds mods zgg dt ls Oud & Kid ol d kid op scho s f wl ls st g mt slg kij? plk of o Costtij od d doo dz stff op school zij kid liv thuis l sgft? J Mijts, Fm. M. Willm v d Kckhov, 1652, Hgs Histoisch Musum z it luist, d bom d lgs komt om z op t t of m t m i zk s zij bo Chisti mt opgoi zusj thuis jk Lijs, mli soot bom pop gt om Huijck? Ht t ijlijk zw mt wsch d huik. mtl om, tst i Chisti op zij ch dg? I dlijk bok mg buiklijk dt dz tijd is ht hl g zvd j jogs zk tot hu. Sowiso lg ok hbb dkl, bst it cht ki kld ls kid wod g kli volwss. d ti kid stft vood t z og m éé j zij? Zij wod d wl vk op gzispo ttt fgbld, soms ls do d bby s i wig, ls gltj s vligd bov hu ouds of m t kuisj op hu voohoofd. d dood v S us w soot l y is, mvo u w Z u uius? Doo d kid wodt z st vst Tt Z gomd u A. Hm, Pott v Costtij Huygs vijf kid, 1640, iv. 241, Koiklijk Kbit v Schildij Muitshuis D Hg i dz tijd vi op Chisti Costtij 14

15 diti 1, j 1645 Opdcht I dz kt, ht Huygsbullti diti I, ku j v lls lz zi. D vg opdcht i dit stuk hlp j bij ht doolz v d kt of om j misschi t icht op p odwp. Quick Quiz B j god op d hoogt v d st hlft v di 17 uw d wld v Costtij Chisti? Tst j kis mt dz quick-quiz, j wt ht zo. 1. D Tchtigjig oolog bgit i...? 2. D VOC vt vool? 3. Wi is d bomd vd v Fdik Hdik? 4. Fdik Hdik Amli zij d koig koigi v d Ndld. W of it w? 5. Als j i sphuis woot, d hb j gluk. W of it w? 6. Chisti mg m wiig spl v zij vd, dt is ogpst. W of it w? 7. Kid hdd i d 17d uw spcil kidkldig. W of it w? 8. Wi is St? 9. D 17 uw ht i os ld ook wl d. Euw. Vul. 10. Wt zij pups? 11. Wlk gloof hgt d fmili Huygs? 12. I d 17 uw gt lk kid school. W of it w? Chck j twood op huygsttoostllig.l twood god? Dt k bt, ls d kt og m ktj of g chtstks ht sphuis 6-8 twood god? Ht gt, m ht k bt. Bld d kt og s doo, dt hlpt twood god? Gflicitd, j bt cht Huygs/ Goud Euw k! Sldicht Costtij is g god i ht schijv v pigmm of sldicht ; gdicht v 2 tot 8 gls mt woodsplig vk stk bijzod id. Zij sldicht ku ov v lls g: tsw, lichmsdl, kl, bop, om m op. Op 25 oktob 1682 schf hij bijvoobld: Gfschift v mij hodj Gkki Dit is mij hodjs gf. Ik zg it m f it m f: d dt ik wst ( d w ld ws it bdov), dt mij kli Gkki lfd ll got stov. Opdcht: Schijf t ls Costtij sldicht. Kis odwp dt j itsst, w j gp of woodsplig ov k mk, g d slg. Lt j v t vo ispi doo Costtijs wk. 15 juio

16 diti 1, j #sldicht E twt is iglijk soms ook soot sldicht. Costtij lfd zod twitt fcbook, m stl dt hij u u og zou zij, wt zou hij d hbb gtwittd? Schijf twt i sldichtstijl. Opdcht Ghimschift Costtij is g god i ht otcijf v ghimschift dt doo d vijd gschv is. Opdcht: Sm mt imd uit d kls g j dit ook pob. Allbi vzi julli ghimschift schijv i dit ghimschift ghim bif. D bif gt ov its of imd uit dz kt. D gv julli lk j bif, w d d ht ghimschift pobt t otcijf. E wi hft ls st ht ghim otfld? Risvslg Costtij ist vl gg. Tijds zij iz schijft hij vk isdgbok, bijvoobld v zij is Vtië. Zij isdgbok gft os god bld v zij tips. I zij tijd hft hij iglijk ll m p ppi tot zij bschikkig om zij hiig vst t lgg. M ho zou hij dt u hbb gd, mt ll bschikb mdi middl? Opdcht: Kuip i d huid v Costtij, m hm m oz tijd buig zij ppi isvslg om multimdil ispot. E dl ht vool mt zo vl moglijk vid bkd! E gp uit d gbuikt bo: to.u Blom, Fs. D jugd v Chisti Huygs, uit: Chisti Huygs, fctt v gi, M, Tik t. Sl dicht: studi ov d pigmm v Costtij Huygs. Amstdm: Rodopi, Rsch, Rudolf Costtij Huygs ls compod mtu v god huiz. Louis Pt Gijp (d.). E muzikgschidis d Ndld. Amstdm: Uivsity Pss-Slomé, Stgholt, L. Cotstt: Ht lv v Costtij Huygs. Amstdm: Quido, Plog, P. v d.., Vostlijk Vzmld, ttoostlligctlogus, 6 dcmb mt 1998, Muitshuis, D Hg Bokhots, Pt t.. (dcti), Cultuu mtschppij i Ndld, , Hl 1992 Huygs Hdcht. Ctlogus Hdkigsttoostllig Koiklijk Bibliothk, s-gvhg, 1987 Moglijk gmkt dkzij ht 16