De historie in vogelvlucht
|
|
- Henriette Sanders
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 De historie in vogelvlucht 20 Adri Padmos De oudst bekende mensen op Schouwen Op de lage strandwallen aan de kust (duinenrijen die zijn ontstaan in de prehistorische tijd) liepen 2500 jaar voor het begin van de jaartelling al mensen rond. Het waren jagers van de Vlaardingencultuur. Onder in duinvalleien en achter de kust zijn een halve eeuw geleden diverse vuurstenen voorwerpen van deze mensen gevonden: een bijltje om bomen te kappen en verder pijlpunten, schrabbers en mesjes die duidelijk voor de jacht zijn gebruikt. Tussen Haamstede en Burghsluis langs de Brabersweg zijn tijdens de herverkavelingswerken in de jaren 50 op zo n strandwal ook grondsporen gevonden van huizen uit die tijd. De archeologen vermoeden dat het geen permanente bewoning betreft. De huizen hadden ingegraven staanders; de wanden bestonden uit gevlochten takken, dichtgesmeerd met klei, en op het dak lagen takken en riet of stro. De huizen waren niet groot, 3 bij 8,5 meter, een flinke huiskamer voor een heel gezin. De mensen deden in die tijd al aan akkerbouw en veeteelt, maar daar is op Schouwen niets van teruggevonden. De Neolithische mensen (Jonge Steentijd) kwamen hier vermoedelijk om te jagen en te vissen. In de beboste duinen langs de kust leefden namelijk diverse soorten herten en ook klein wild. Aan het strand waren zeehonden en er spoelde wel eens een walvis aan. In de Scheldemond was er vis, waaronder de steur die de rivier opzwom. En mensen leefden ook van eetbare schelpen, zoals mossels en kokkels. Ook toen was Schouwen in de lente en de zomer een aantrekkelijk gebied! Leuk feitje Er is door een schoolmeester uit Burgh ooit een doorboorde berentand gevonden, die kennelijk als amulet diende. Maar of de bruine beer in de duinbossen voorkwam? Tekst: Frans Beekman
2 Er zijn in Nederland meerdere ringwalburgen (o.a. in Middelburg en Souburg). Karolingische ringwalburg Midden in het plaatsje Burgh ligt een archeologisch monument: de Karolingische ringwalburg. De geschiedenis leert ons dat dit een verdedigingswerk is geweest tegen de Vikingen uit de negende en tiende eeuw. Deze Noormannen teisterden grotere delen van Europa. De Schouwenaren bouwden de ringwalburg om zich te kunnen beschermen tegen deze mannen met woeste baarden. De inwoners en hun vee konden zich verschuilen achter deze aarden wal en ze trokken de loopbrug op als de Noormannen in zicht kwamen. Een andere, nieuwere theorie is dat de ringwalburg een bouwwerk is dat gemaakt is door de Vikingen zelf! De Vikingen hadden te kampen met slechte leefomstandigheden en zochten nieuwe locaties om zich te vestigen en om handel te drijven. Ze hadden geen agressieve intenties, maar de mensen vonden de Vikingen er eenvoudigweg woest uitzien met die helmen. Daar kwam nog bij dat de twee volken moeilijk met elkaar konden communiceren. Wist u dat er in Scandinavië ringwalburgen bestaan die er exact uitzien als deze in Burgh? De burg is gerestaureerd en al wandelend waant u zich terug in de tijd. In Burgh bevindt zich tevens museum de Burghse Schoole, waar een apart zaaltje is gewijd aan de ringwalburg met een maquette en originele bodemvondsten. 21 Adri Padmos
3 22 De Gouwe De Gouwe was een water dat in de Middeleeuwen stroomde vanaf de Oosterschelde naar zowel Brouwershaven als de Sonnemare in het noorden. Het vormde de scheiding tussen het eiland Scolden of Scouden aan de ene en de eilanden Duvelant en Dreischor aan de andere kant. Op 10 en 11 augustus 1304 vond op dit water een heuse slag plaats: de Slag op de Gouwe. Het was een zeeslag tussen de Hollands-Franse vloot en de Vlaamse vloot. De Gouwe was op dat moment naar schatting meter breed, inclusief de verraderlijke schorren en slikken aan beide oevers. Verschillende schepen liepen dan ook vast. Vlaanderen verloor de strijd; meer dan man vonden de dood en bijna 80 schepen werden verwoest. Een boer in de Gouweveerpolder vond eens een skelet met een stervormig gat in de schedel! In 1374 werd de noordelijke tak van de Gouwe middels twee dammen afgesloten en zo ontstond de polder Noordgouwe. In 1610 volgde een dam tussen Schouwen en Duiveland, sinds die tijd is sprake van het eiland Schouwen-Duiveland. Nu loopt de N59 over deze dam. In de zeventiende eeuw verzandde de rivier. Als gevolg van de verzanding kent de omgeving van de vroegere Gouwe dan ook geen Zeeuwse kleigrond maar juist zandgrond. Tip Op de website treft u een wandelroute aan die u leidt langs de oevers van de vroegere Gouwe. U krijgt uitleg over de cultuurhistorische plekjes waar u langs wandelt.
4 Vadertje Cats Jacob Cats werd geboren op 10 november 1577 in Brouwershaven. Hij was een veelzijdig man en is vooral bekend van zijn belerende en moraliserende gedichten. Wie kent niet uitspraken van Vadertje Cats als Elk vogeltje zingt zoals het gebekt is en Kinderen zijn hinderen? Naast volksdichter was hij jurist en politicus. In 1651 beëindigde hij op 74-jarige leeftijd zijn succesvolle loopbaan als raadpensionaris van Holland. Deze functie is vergelijkbaar met de huidige functie van minister-president. Hij bracht zijn laatste jaren door in zijn buitenplaats Sorghvliet aan de Scheveningseweg in Den Haag; dit huis is anno nu de ambtswoning van de minister-president en staat bekend als het Catshuis. Gouden Eeuw In de Gouden Eeuw floreerde de handel in Zierikzee. De rijken en notabelen van die tijd zochten een plek om de drukte van de stad te ontvluchten en de omgeving van het huidige Schuddebeurs, een voormalige zandplaat van de Gouwe, bleek daarvoor een geschikte plek. Zo ontstonden daar buitens als Mon Plaisir, Heesterlust, Rustenburg en Welgelegen. Op de hooggelegen zandige gronden rondom deze kapitale buitenhuizen werden parken en bossen aangelegd die intact bleven totdat de bomen en struiken bij gebrek aan brandstof tijdens de Tweede Wereldoorlog werden gekapt. Na de oorlog legde men snel weer nieuwe bossen aan. Langs de westelijke rand van het bos van Mon Plaisir kunt u een wandeling maken in het Bos van de Toekomst, waar 160 gedenkbomen staan. Schuddebeurs dankt zijn naam aan het feit dat in een zekere periode tol geheven werd langs de Schouwsedijk. De daaruit voortvloeiende uitspraak schud de beurs veranderde in de loop der jaren in Schuddebeurs. Tip Een bezoek aan Schuddebeurs mag u niet overslaan; u waant u in een oase van groen en rust en u proeft de rijke tijden van weleer. Neemt u uw hond mee, kijk dan ook op pagina
5 Vervlogen tijden route Deze fietsroute brengt u naar plaatsen met een rijk verleden. U volgt de volgende fietsknooppunten: * - Elkerzeeseweg * * Bij knooppunt 85 gaat u linksaf de Elkerzeeseweg op. Deze blijft u volgen totdat u knooppunt 88 bereikt. De fietstocht is een rondje, dus u kunt op ieder knooppunt instappen. Knooppunt 7: Zierikzee, kruising Nieuwe Haven / Haven (t.h.v. de Havenpoort) Zierikzee Het stadje Zierikzee staat in de top 10 van monumentensteden van Nederland: er zijn meer dan 500 monumenten! De reden is dat Zierikzee lange tijd te arm was om deze gebouwen te slopen en het stadje niet gebombardeerd werd in de Tweede Wereldoorlog. Voor ons nu een geluk! Het is zeer de moeite waard om een georganiseerde stadswandeling te maken. Boek de wandeling bij de VVV in Zierikzee. Tip Bezoek het Stadhuismuseum in de Meelstraat en het Maritiem Museum op de Mol.. Noordgouwe Noordgouwe toont u de charmes van een Zeeuws ringdorpje: de kerk in het midden met een grachtje en een ring van monumentale pandjes eromheen. Leuk feitje In de tijd dat Napoleon hier heer en meester was, eigende hij zich alle kerktorens toe. Op deze manier had hij goede uitkijkpunten om zijn vijand te zien naderen. Echter, hij vergat de kerktoren van Noordgouwe. Later werden alle kerktorens van Napoleon eigendom van de overheid; behalve dus die van Noordgouwe. Toen de kerkenraad van Noordgouwe op zeker moment de toren wilde renoveren, klopte men tevergeefs bij de overheid aan. Sorry, wij kunnen niet helpen: deze toren is niet ons eigendom Zonnemaire en Bommenede Het water Sonnemare wordt al genoemd in het jaar 776. Later ontstaat op deze plek het dorpje Zonnemaire. En het huidige werkhaventje Bommenede was in de twaalfde eeuw het welvarende eilandje Bommenee, dat strategisch lag tussen Zuid-Holland en Zeeland. Het floreerde dankzij de visserij en de handel.
6 31 Brouwershaven Brouwershaven is in 1286 ontstaan dankzij Floris V, graaf van Holland en Zeeland, die op dat moment besloot dat hij een zeehaven nodig had. Aan de enorme afmetingen van de Sint Nicolaaskerk ( ) en het rijk gedecoreerde stadhuis uit de zestiende eeuw is makkelijk af te leiden dat Brouwershaven vele jaren van voorspoed en rijkdom heeft gekend. Tip Bezoek het Brouws Museum aan de Haven Zuidzijde en aanschouw de maritieme macht van weleer. Den Osse Het huidige Den Osse is een geliefd vakantieplaatsje voor mensen die van rust en watersport houden. Waar zich nu vakantiebungalows bevinden, stond ooit het kasteel Herckensteijn. Brijdorpe, Looperskapelle en Elkerzee Gehuchtjes zijn het: Brijdorpe, Looperskapelle en Elkerzee. Voor je het weet, ben je er al doorheen gereden. Het is bijna niet te geloven dat bijvoorbeeld Brijdorpe met zijn haven ooit belangrijker was dan Brouwershaven! Bij Elkerzee werd in de twaalfde eeuw het klooster Bethlehem gesticht. Alleen de Kloosterweg en de naam van een boerderij aan die weg herinneren daar nog aan. De vroegere kloosterklok heeft tot de ramp van 1953 in de kerk van Elkerzee gehangen en doet nu nog steeds dienst in de toren van Scharendijke. Kerkwerve De parochie van Kerkwerve is een van de oudste van het eiland. De reden is waarschijnlijk de nabijheid van de grote stad Zierikzee. Ten westen van de Heuvelsweg bevindt zich een van de twee overgebleven vliedbergen (de andere ligt in Scharendijke). Dit waren bij hoogwater vluchtplaatsen voor zowel mens als dier. Schuddebeurs Zie pagina 27.
7 60 Westenschouwen, t zal u rouwen dat ge heeft geroofd mijn vrouwe, Westenschouwen zal vergaan alleen de toren zal blijven staan. De plompe toren en de verdronken dorpen
8 Het is bijna niet voor te stellen, maar hele dorpen en steden zijn in de loop der eeuwen in de golven van de Oosterschelde verdwenen. Omdat de stroming van het water regelmatig veranderde, braken dijken door en liepen polders onder. Met alle gevolgen voor de bevolking van dien. Vlakbij Burghsluis, aan de dijk van de Oosterschelde, staat de Plompe Toren. Deze toren is alles wat nog over is van het dorp Koudekerke. Rond het jaar 1540 was Koudekerke een welvarend dorp met een paar honderd inwoners. Het dorp lag toen nog op vier kilometer afstand van zee. Maar in de volgende decennia kwam de zee steeds dichterbij en de inwoners wisten wat er zou gebeuren Rond 1583 namen de inwoners het besluit om niet langer te strijden tegen het water; ze braken het dorp af en trokken met huis en haard naar een veiligere plaats. Er bleef van het dorp niets over dan de Plompe Toren. Tussen 1475 en 1650 zijn aan de zuidkust zeker 15 dorpen verdronken. Sage van de zeemeermin In de Plompe Toren kunt u de sage van de zeemeermin beluisteren. Lang geleden op een mooie zomerdag waren vissers uit het welvarende dorp Westenschouwen hun lading vis aan het binnenhijsen. Tot ieders verrassing zat in de netten een zeemeermin verstrikt! Haar man zwom rond de boot en smeekte om haar vrijlating. De wrede vissers luisterden niet en brachten de zeemeermin aan wal waar ze ieder uur zwakker werd. Uitgeput stierf ze op de kade. De zeemeerminman werd verscheurd door boosheid en verdriet en sprak een vloek uit. Een paar jaar later was de haven van Westenschouwen verzand en was het armoe troef. Het dorpje raakte in de vergetelheid. 61 Parkeren: Bij de Plompe Toren is parkeergelegenheid. Bij het haventje van Burghsluis is parkeergelegenheid.
9 De strijd tegen het water 36 De naam van onze provincie zegt het al: zee & land. Schouwen-Duiveland is aan alle kanten omgeven door water en zijn inwoners hebben eeuwenlang gestreden tegen het water. En net als een groot deel van Nederland ligt het merendeel van Schouwen-Duiveland onder de zeespiegel. Eeuwen van overstromingen Vanaf het moment dat mensen zich hier vestigden, begon de strijd tegen het water. In eerste instantie zocht men hoger gelegen delen zoals hoge strandwallen. Vliedbergen werden gebouwd zodat mens en dier een vluchtplaats hadden als het water steeg. En de eerste waterbouwkundige activiteiten vonden plaats toen de Romeinen kwamen. Vanaf de tiende eeuw legden monniken dijken aan om zo te proberen de zee te weren. Achter de dijken ontstonden lager gelegen polders. Ongeveer 600 jaar later werd de watermolen uitgevonden en kon het waterpeil in laaggelegen polders steeds beter worden gecontroleerd. Ondanks deze inspanningen werden 111 zware en minder zware overstromingen geteld in de periode tussen het jaar 1000 en 31 januari Toen deed zich de grootste ramp van de laatste eeuwen voor. De watersnood van 1953 In de nacht van 31 januari op 1 februari 1953 vond de watersnood plaats. Op Schouwen-Duiveland raakten op 27 plaatsen de dijken zwaar beschadigd of braken ze door, onder meer bij Ouwerkerk en Serooskerke. Schouwen- Duiveland was een van de zwaarst getroffen eilanden. Deltawerken Iedereen was het erover eens dat een dergelijke ramp nooit meer mocht gebeuren. Twintig dagen na de ramp werd de Deltacommissie geïnstalleerd en in 1986 waren de Deltawerken gereed. De uitdaging was om een balans te vinden tussen veiligheid, welvaart en natuur. Het is een van de meest revolutionaire waterbouwkundige projecten ter wereld geworden. Tip: Watersnoodmuseum Een verblijf op Schouwen-Duiveland is pas compleet na een bezoek aan het Watersnoodmuseum te Ouwerkerk. Het museum is gevestigd in de vier caissons die zijn gebruikt voor het sluiten van het laatste gat in de dijken. Adri Padmos
10 37 37 Feiten en cijfers uit 1953: hectare land stond onder water huizen en boerderijen werden getroffen. Meer dan mensen moesten worden geëvacueerd. Meer dan mensen vonden de dood door de ramp, van wie 534 op Schouwen-Duiveland.
RING 10 OUWERKERK BROCHURE
RING 10 OUWERKERK BROCHURE Op de ring van het prachtige dorpje Ouwerkerk staat deze vergrote eindwoning met vrij uitzicht over het polderlandschap aan de achterzijde van de woning. Op loop en fietsafstand
Nadere informatieVraag 1b. Wat was de oorzaak van deze ramp? Vraag 1a. In welke provincie was de Watersnoodramp van 1953? ...
Naam: DE WATERSNOOD- RAMP Het is 31 januari 1953. Het stormde vreselijk In Zeeland. Toch waren de meeste mensen gewoon rustig naar bed gegaan. Zij werden in hun slaap overvallen door een zware stormvloed.
Nadere informatieL ang geleden zag de Achterhoek er. De geschiedenis van Doetinchem, Wehl en Gaanderen
Vuurstenen werktuigen steentijd [Stadsmuseum] L ang geleden zag de Achterhoek er heel anders uit dan tegenwoordig. Er waren uitgestrekte heidevelden, moerassen en veel bossen. Kortom, een ruig en onherbergzaam
Nadere informatie3000 v. Chr v. Chr v. Chr v. Chr.
6 prehistorie oudheid 3000 v. Chr. 2500 v. Chr. 2000 v. Chr. 1500 v. Chr. Jagers en Boeren De oudste bewoners Jos en Mirthe fietsen in de zomervakantie op de Elspeetse heide. Ze maken met hun ouders een
Nadere informatieGeschiedenis van de duinen
Geschiedenis van de duinen Bijna de hele Nederlandse kust bestaat uit duinen. We weten hier niet beter, dan dat dat heel normaal is. Toch is dat niet zo. De kust van Frankrijk, Spanje en Portugal bijvoorbeeld
Nadere informatieLespakket Ramp 1953 versie 2017 Deltapark Neeltje Jans
Inleiding Zoals je waarschijnlijk wel weet, werd het Zuidwesten van Nederland in 1953 getroffen door een enorme ramp. In de nacht van 31 januari op 1 februari stormde het heel hard. Het zeewater kwam daardoor
Nadere informatieAppelmarkt 2. 4301 CA Zierikzee Vraagprijs: 1.495 euro p/m. Vraa. Karakteristiek winkelpand te huur op unieke A-1 locatie van Zierikzee.
Appelmarkt 2 4301 CA Zierikzee Vraagprijs: 1.495 euro p/m Vraa Karakteristiek winkelpand te huur op unieke A-1 locatie van Zierikzee. In de eeuwenoude binnenstad van Zierikzee wordt op A1 locatie, precies
Nadere informatieHolland 1000 jaar geleden. Meer weten? Klik hier
Holland 1000 jaar geleden Meer weten? Klik hier de plaat Holland 1000 jaar geleden INHOUD Waar kijken we naar? Abdij van Egmond Huldtoneel Kerkje van Velsen Ridders over de Heerenweg Haarlem Rijnsburg
Nadere informatieOntdek het verborgen verleden van Schokland
Ontdek het verborgen verleden van Schokland Methodelink bij het lespakket Archeoroute Schokland De culturen en landschappen op Schokland vormen een veelzijdig onderwerp voor uw les in de groepen 6, 7 en
Nadere informatieKastelen in Nederland
Kastelen in Nederland J In ons land staan veel kastelen. Meer dan honderd. De meeste van die kastelen staan in het water. Bijvoorbeeld midden in een meer of een heel grote vijver. Als er geen water was,
Nadere informatie4301 HZ Zierikzee Huurprijs: 650/mnd.
Verrenieuwstraat 6 4301 HZ Zierikzee Huurprijs: 650/mnd. Vraa Winkelpand gelegen tegenover het MontMaertre plein. Dit winkelpand is gelegen op een centrale locatie aan het einde van de Verrenieuwstraat,
Nadere informatieMaarstraat 12. 4301 HA Zierikzee Vraagprijs: 129.000 k.k. Vraa. Winkelpand direct gelegen aan het sfeervolle plein van de Maarstraat.
Maarstraat 12 4301 HA Zierikzee Vraagprijs: 129.000 k.k. Vraa Winkelpand direct gelegen aan het sfeervolle plein van de Maarstraat. In de binnenstad van Zierikzee, gelegen aan het sfeervolle plein met
Nadere informatieDelta-Expo & Stormvloedkering Vragen en opdrachten niveau Basisschool bovenbouw
Delta-Expo & Stormvloedkering Vragen en opdrachten niveau Basisschool bovenbouw Geachte leerkrachten, Hierbij treft u een aantal vragen en opdrachten waarvan uw leerlingen in de tentoonstelling Delta-Expo,
Nadere informatieDag van het Kasteel 2012
Dag van het Kasteel 2012 wandelen rond Zeeuwse kastelen en buitenplaatsen Schouwen-Duiveland Slot Moermond, Renesse Zuid-Beveland De Hellenburg, Baarland Walcheren Westhove, Oostkapelle Zeeuws-Vlaanderen
Nadere informatieInhoud. Thema 5.1 Jagers en boeren 3. Thema 5.2 Grieken en Romeinen 6. Thema 5.3 Monniken en ridders 9. Thema 5.4 Steden en staten 12.
Inhoud Thema 5.1 Jagers en boeren 3 Thema 5.2 Grieken en Romeinen 6 Thema 5.3 Monniken en ridders 9 Thema 5.4 Steden en staten 12 Eigentijds Eigentijds Toets Thema 5.1 Jagers en boeren 1. Rondtrekken 3.
Nadere informatieGeschiedenis kwartet Tijd van jagers en boeren
Geschiedenis kwartet jagers en boeren jagers en boeren jagers en boeren Reusachtige stenen die door mensen op elkaar gelegd zijn. Zo maakten ze een begraafplaats. * Hunebedden * Drenthe * Trechterbekers
Nadere informatieBURGERMEESTER ROMEIJNSTRAAT 4 OUWERKERK
BURGERMEESTER ROMEIJNSTRAAT 4 OUWERKERK BROCHURE In het landelijk gelegen kindvriendelijke dorpje Ouwerkerk bieden wij deze ruime goed onderhouden twee-onder-een kap woning met garage aan. De woning is
Nadere informatieOosterscheldekering Brouwersdam Grevelingendam Zeelandbrug Noord- Beveland Schouwen- Duiveland Goeree- Overflakkee Schouwen- Duiveland
De voorbije 3 seizoenen fietsten we telkens de Zeeland Classic, die door de leden erg geliefd was omwille van de vele dijken en vrije gedeeltes, en omwille van de prachtige omgeving van vooral de Oosterschelde.
Nadere informatie4301 HR Zierikzee Vraagprijs: k.k.
Hem 26 4301 HR Zierikzee Vraagprijs: 59.000 k.k. Bouwperceel van 177 m2 in het centrum van Zierikzee. In de autoluwe straat de Hem, bieden wij te koop aan een bouwperceel met bouwvergunning op 177 m2 eigen
Nadere informatieHunebedden. Inleiding. Hoofdstuk 1 Wat zijn hunebedden en waar kun je ze vinden?
Hunebedden Inleiding Ik hou mijn werkstuk over hunebedden, omdat ik het een leuk onderwerp vind. Maar ik hou het er ook over, omdat ik er veel van te weten wil komen. Ik ben op het idee gekomen, omdat
Nadere informatieTijdwijzer. Het begin. Voor en na Christus
138 Tijdwijzer Het begin Op deze tijdbalk past niet de hele geschiedenis van de mens. Er lopen namelijk al zo n 100.000 jaar mensen rond op aarde. Eigenlijk zou er dus nog 95.000 jaar bij moeten op de
Nadere informatieZoekopdrachten bij Het water komt. **
Module 1 De geschiedenis van de Delta. 1 Strijd tussen land en water 2 Overstromingen door de eeuwen heen 3 Oorzaken van overstromingen: de mens zelf 4 Waterbeheer. Blz. 4 Achter de duinen had je veengronden
Nadere informatieVind de mooiste fietsroutes op www.route.nl. Fietsroute 122132 Hoek van Holland, Loosduinen en Naaldwijk
Fietsroute 122132 Hoek van Holland, Loosduinen en Naaldwijk Praktische informatie Dichtstbijzijnde parkeerplaats staeldiep Rotterdam Dichtstbijzijnde parkeerplaats vanaf eindpunt staeldiep Rotterdam Dichtstbijzijnde
Nadere informatieB1 Hoofddorp pagina 1
B1 Hoofddorp pagina 1 Inhoud 1. Inleiding 2. Geschiedenis 3. Ontwikkeling 4. Bezienswaardigheden 1. Inleiding Hoofddorp is een stad in de provincie Noord-Holland en de hoofdplaats van de gemeente Haarlemmermeer.
Nadere informatieNationaal Park Oosterschelde weekend te Renesse.
Nationaal Park Oosterschelde weekend te Renesse. 21 23 september 2018 Nationaal Park Oosterschelde. Weldra trekken weer heel wat Manke Fielvrienden er op uit. Namelijk van 21 tot 23 september tuffen we
Nadere informatieeen zee Rendierjagers De rendierjagers leefden in de prehistorie in ons land. Dat is de tijd voordat de van tijd een zee van tijd
Werkblad Ω Een tijd geleden... Ω Les : Rendierjagers Rendierjagers De rendierjagers leefden in de prehistorie in ons land. Dat is de tijd voordat de mensen konden schrijven. Ze woonden niet op een vaste
Nadere informatieVind de mooiste fietsroutes op www.route.nl. Fietsroute 122294 Middelburg, Wolphaartsdijk en Nieuw- en Sint Joostland
Fietsroute 122294 Middelburg, Wolphaartsdijk en Nieuw- en Sint Joostland Praktische informatie Dichtstbijzijnde parkeerplaats maria- en havenpolder Pasdam Sluis Dichtstbijzijnde parkeerplaats vanaf eindpunt
Nadere informatieHunebedden de steentijd
Deze les hoort bij het prentenboek Het grote bouwwerk, geschreven door Rian Visser in de serie Terugblikken van Uitgeverij Delubas. Met tekeningen van Irene Goede. Doel: leerlingen bekend maken met hunebedden
Nadere informatieMaandag 19 februari 2007
Maandag 19 februari 2007 - Sjoerd - Matthijs - Robin - Dennis - Ramon Met z n allen naar de Plompe Toren Openingstijden voor bezichtiging. Dagelijks van 10.00 17.00 uur Burghsluis Burghsluis ligt aan de
Nadere informatieDe ramp in 1953 waarbij grote stukken van Zeeland, Noord-Brabant en Zuid- Holland overstroomden.
Meander Samenvatting groep 6 Thema 1 Water Samenvatting De watersnoodramp In 1953 braken tijdens een zware storm de dijken door in Zeeland en delen van Noord-Brabant en Zuid-Holland. Het land overstroomde.
Nadere informatieLesbrief DIJKEN BOUWEN OPDRACHT 1 - EEN DIJK VAN EEN GESCHIEDENIS. Van ijs tot water
Lesbrief Primair onderwijs - BOVENBOUW DIJKEN BOUWEN OPDRACHT 1 - EEN DIJK VAN EEN GESCHIEDENIS De haven van Rotterdam wordt te klein, omdat we steeds meer goederen bestellen uit verre landen, zoals China.
Nadere informatieOntdekking. Dorestad teruggevonden
Dorestad teruggevonden Ontdekking Het vroegmiddeleeuwse Dorestad verdween na de negende eeuw van de kaart. Pas rond 1840 werd de stad teruggevonden, bij toeval. Kort daarna deed het RMO opgravingen en
Nadere informatiee 1,50 Dag strand... platteland Dagje platteland gids voor het platteland van Schouwen-Duiveland
e 1,50 strand Dag strand... Dagje platteland gids voor het platteland van Schouwen-Duiveland platteland Inleiding Er is meer kerkuil Er is meer dan het strand op ons mooie eiland. Hier vindt u een gebundelde
Nadere informatieWatersnood. op Marken. Versie 3 d.d
Watersnood op Marken Versie 3 d.d. 11-10-2013 Watersnood op Marken Beste puzzelaar, Je bent nu waarschijnlijk via de dijk op het eiland Marken aangekomen. Maar wist je dat deze dijk er tot 1957 niet lag?
Nadere informatieVind de mooiste fietsroutes op www.route.nl. Fietsroute 121570 Badhoevedorp, Spaarndam en Haarlem
Fietsroute 121570 Badhoevedorp, Spaarndam en Haarlem Praktische informatie Dichtstbijzijnde parkeerplaats winkelpolder De Ronde Venen Dichtstbijzijnde parkeerplaats vanaf eindpunt winkelpolder De Ronde
Nadere informatieCultuurhistorische verkenning Zandwijksingel Woerden. Datum 2 mei 2011
Cultuurhistorische verkenning Zandwijksingel Woerden Datum 2 mei 2011 Colofon Projectnaam Cultuurhistorische verkenning Zandwijksingel Woerden Auteur Willem de Bruin Datum 2 mei 2011 1. Inleiding 1.1
Nadere informatieStadswandeling. Kruispoort
Brugge Brugge is de hoofdstad van de provincie West-Vlaanderen. De gemeente telt bijna 117.000 inwoners. Ongeveer 20.000 daarvan wonen in het historisch centrum. In 2002 was Brugge Culturele hoofdstad
Nadere informatieWoensdag 15 juni Dreischor Rondleiding op wijnhoeve de Kleine Schorre. Aanvang 15.00 uur.
Woensdag 15 juni Rondleiding op wijnhoeve de Kleine Schorre. Aanvang 15.00 uur. Vrijdag 10 juni SchouwseZandZee Wandeltocht, strandwandeltocht van Brouwersdam naar Westenschouwen. Reserveren via VVV Schouwen-Duiveland:
Nadere informatieroutes Mooie natuur Nationale Parken Makkelijk fietsen via knooppunten NATIONALE PARKEN afstanden tussen 25 en 55 km FIETS LANGS EN DOOR 12
NR. 03 / 2014 fiets routes afstanden tussen 25 en 55 km Makkelijk fietsen via knooppunten FIETS LANGS EN DOOR 12 Nationale Parken 12 NATIONALE PARKEN fietsroutes Mooie natuur Fietsen in Weerribben-Wieden,
Nadere informatieOefenteksten: Vergelijking
efenteksten: ergelijking ndersteboven van lezen Tekststructuren Fietsen met en zonder motor Een fiets en een motorfiets zijn allebei een vervoermiddel. Bij een fiets moet je zelf trappen. De motorfiets
Nadere informatieOP PAD MET DE GIDSEN VAN STAATSBOSBEHEER
OP PAD MET DE GIDSEN VAN STAATSBOSBEHEER JULI 2015 Donderdag 2 juli 19.00 uur Meeuwenduinen Dinsdag 7 juli 19.00 uur Boswachterij Westerschouwen Woensdag 8 juli 13.30 uur KABOUTERPAD voor de kleuters Donderdag
Nadere informatieProject Prehistorie, Grieken en Romeinen ABC
Project Prehistorie, Grieken en Romeinen ABC Week 1ABC: Algemeen Info: Prehistorie De geschiedenis in Nederland begint al heel lang geleden. Lang voordat de Romeinen in Nederland kwamen, waren er al mensen.
Nadere informatieWESTSTRAAT 25 TE DREISCHOR BROCHURE
WESTSTRAAT 25 BROCHURE TE DREISCHOR Zoekt u een boerderijwoning met apart gastenverblijf of met grote schuur of zou u wel een B&B willen beginnen dan is dit een uitmuntende object voor uw doeleinden. Wij
Nadere informatie4301 HB Zierikzee Vraagprijs: 225.000 k.k.
Melkmarkt 3 4301 HB Zierikzee Vraagprijs: 225.000 k.k. Vraa Karakteristiek woon-/winkelpand (beleggingsobject) in de binnenstad van Zierikzee Deze verhuurde winkelruimte met zelfstandige bovenwoning is
Nadere informatiegeheimzinnige, waterlopen. Deze deels onbekende waterwegen worden weer zichtbaar en bruikbaar voor de kleinere recreatievaart.
Gouda is een typisch Hollandse stad die al leven met water Ykema T+L eeuwenlang verbonden is met het water van de Gouwe en de Hollandse IJssel. Hollandse Waterstad is de naam van een aantal ambitieuze
Nadere informatieLesbrief. Dijken. Kijken naar dijken. www.wshd.nl/lerenoverwater. Afdeling Communicatie waterschap Hollandse Delta
Lesbrief Dijken Kijken naar dijken www.wshd.nl/lerenoverwater Afdeling Communicatie waterschap Hollandse Delta Kijken naar dijken Zonder de duinen en de dijken zou jij hier niet kunnen wonen: bijna de
Nadere informatieIn het oude Rome De stad Rome
In het oude Rome De stad Rome In het oude Rome De stad Rome is héél oud. De stad bestaat al meer dan tweeduizend jaar. Rome was de hoofdstad van het grote Romeinse rijk. De mensen die naar Rome kwamen,
Nadere informatieRoute.nl - Meer dan 1900 gratis fietsroutes
1 van 6 Nederland Utrecht Utrechtse Heuvelrug 38.4 (ongeveer 2:14 u.) Fietsroute 181401 1km 2015 Falkplan BV 2 van 6 Nederland Utrecht Utrechtse Heuvelrug 38.4 (ongeveer 2:14 u.) Fietsroute 181401 Deze
Nadere informatieVikingen in Domburg. opgraving van de vroeg-middeleeuwse ringwalburg, de Duinburg
Vikingen in Domburg Walcherse Archeologische Dienst opgraving van de vroeg-middeleeuwse ringwalburg, de Duinburg Impressie van een ringwalburg Bloemers 1998 I nleiding In het centrum van Domburg ontwikkelt
Nadere informatieDe plek waar de zee als een brede rivier het land instroomt. Al het werk dat gedaan is om het Deltaplan uit te voeren.
Meander Samenvatting groep 6 Thema 1 Water Samenvatting De watersnoodramp In 1953 braken tijdens een zware storm de dijken door in Zeeland en delen van Noord-Brabant en Zuid-Holland. Het land overstroomde.
Nadere informatieRondrit naar Groede 94.99 km
Rondrit naar Groede 94.99 0 2.04 0 Lissewege Het zeer landelijke Lissewege hoort sinds de gemeentefusies bij Brugge. De naam van het dorp duikt op in de 11de eeuw en zou afkomstig kunnen zijn van 'liswega',
Nadere informatieSP 4 (Terschelling 01) West- Terschelling haven - Midsland aan Zee
Page 1 of 7 SP 4 (Terschelling 01) West- Terschelling haven - Midsland aan Zee Waddenwandelen (SP 4) Kust en duinen Heide en zand(grond) Bosrijk Streekpad 10.8 km Terschelling is het eiland van Willem
Nadere informatieBeleef de prehistorie HUNEBEDQUIZ. Door: Nadine Lemmers 1 februari 2016
Beleef de prehistorie HUNEBEDQUIZ Door: Nadine Lemmers 1 februari 2016 RONDE 1: HUNEBEDDEN 1. Wat is een hunebed? A. Een graf B. Een huis C. Een opslag D. Weten we niet 2. Hoe oud zijn de Nederlandse hunebedden?
Nadere informatieNaam: FLORIS DE VIJFDE
Naam: FLORIS DE VIJFDE Floris V leefde van 1256 tot 1296. Hij was een graaf, een edelman. Nederland zag er in de tijd van Floris V heel anders uit dan nu. Er woonden weinig mensen. Verschillende edelen
Nadere informatieGraag z.s.m. aanmelden i.v.m. reserveringen, later aansluiten wordt lastig.
Beste Tuf Tuffers, Zondag 21 augustus hebben we de verrassingstocht. Hiervoor gaan we verkassen. Wie heeft er een mogelijkheid om solexen te vervoeren? Vertrek uiterlijk 10.15 uur vanuit ons nieuwe stamcafé
Nadere informatieWerkstuk door een scholier 2049 woorden 22 mei keer beoordeeld. Geschiedenis
Werkstuk door een scholier 2049 woorden 22 mei 2005 6 128 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Inhoudsopgave 1. Voorwoord/inleiding 2. Algemene informatie 3. Ontstaan van Schiermonnikoog 4. De geschiedenis
Nadere informatieHET TRECHTERBEKERVOLK. het hunebed de trechterbeker de provincie Drenthe de zwerfkei. het hunebed de trechterbeker de provincie Drenthe de zwerfkei
HET TRECHTERBEKERVOLK HET TRECHTERBEKERVOLK het hunebed de trechterbeker de provincie Drenthe de zwerfkei het hunebed de trechterbeker de provincie Drenthe de zwerfkei Vraag: Waar werd een hunebed in de
Nadere informatieOveral in ons land is water. Het water
Het verdwenen eiland Schokland Overal in ons land is water. Het water van de zee klotst tegen de kust. Rivierwater stroomt over de grenzen het land binnen. Soms is er een stukje land dat aan alle kanten
Nadere informatieOp zoek naar Dorestad
Dit speurboekje is van 1 2 Inhoudsopgave 2 Colofon Samenstelling: Marjolein den Ouden, Marieke Peters, in samenwerking met Bureau Nebti, Hilversum Redactie: Annemarieke Willemsen, Tanja van der Zon Illustraties:
Nadere informatieLANDGOED VILSTEREN - GRANDTOUR
LANDGOED VILSTEREN - GRANDTOUR ROUTE 14 km Flinke wandeling op landgoed Vilsteren, met onderweg o.a. het graf van de kluizenaar, een fraai uitzichtpunt en een kijkje achter de schermen van het beleid en
Nadere informatieGARNALENSTRAAT KL THOLEN K.K. Tussenwoning met 4 slaapkamers en zonnige tuin in kindvriendelijke, rustige woonomgeving
GARNALENSTRAAT 96 4691 KL THOLEN 199.500 K.K. Tussenwoning met 4 slaapkamers en zonnige tuin in kindvriendelijke, rustige woonomgeving INLEIDING GARNALENSTRAAT 96, 4691 KL THOLEN In kindvriendelijke woonomgeving
Nadere informatieOpwindende ontdekkingen in oud-oosterhout! Wo uter is
rcheobode Opwindende ontdekkingen in oud-oosterhout! Wo uter is archeoloog. Hij hoort bij de groep archeologen die nu aan het opgraven is in Oosterhout in het gebied Vrachelen. Daar wordt over een jaar
Nadere informatieLesbrief DIJKEN BOUWEN OPDRACHT 1 - EEN DIJK VAN EEN GESCHIEDENIS. Van ijs tot water
Lesbrief Onderbouw voortgezet onderwijs - VMBO DIJKEN BOUWEN OPDRACHT 1 - EEN DIJK VAN EEN GESCHIEDENIS De haven van Rotterdam wordt te klein, omdat we steeds meer goederen bestellen uit verre landen,
Nadere informatieDoel: Na deze opdracht weet je meer over het leven en de gebruiken van de Vikingen
Thema: Van A tot Z Geschiedenis Tijd van monniken en ridders Vikingen Moeilijkheid: *** Tijdsduur: *** Juf Nelly De Vikingen komen Doel: Na deze opdracht weet je meer over het leven en de gebruiken van
Nadere informatieNaam: KASTELEN. Vraag 1a. Waarvoor moeten we onze huizen tegenwoordig beschermen? ... pagina 1 van 6
Naam: KASTELEN Heb jij je wel eens afgevraagd hoe je jouw huis zou verdedigen als anderen het probeerden te veroveren? Nou, vroeger dachten de mensen daarr dus echt wel over na. Ze bouwden hun huis zelfs
Nadere informatieOPDRACHTEN bij de FIETSEXCURSIE van het project MOOI HOOGLAND-WEST!
ietsroute Hoogland West OPDRACHTEN bij de FIETSEXCURSIE van het project MOOI HOOGLAND-WEST! 5 4 6 3 2 1 Let op het verkeer en zet je fiets goed aan de kant! Mooi Hoogland-West! 1 Bolle akker locatie 1
Nadere informatieDe steentijd Jagers en verzamelaars
De steentijd Jagers en verzamelaars De prehistorie is de geschiedenis van de mensheid voordat mensen konden lezen en schrijven. We hebben uit de prehistorie daarom geen boeken, dagboeken of andere geschreven
Nadere informatieDe Vecht fortenfietsroute
De Vecht fortenfietsroute Fietsen langs de Bezienswaardigheden Forten Fietsknooppunt Fietsknooppunten op deze route 44 45 49 48 47 47 37 38 39 1 41 42 44 pagina 1 / 5 Omschrijving De Vecht fortenfietsroute
Nadere informatieMenroutes over het strand van Westerschouwen tot Scharendijke
MENROUTES OP SCHOUWEN-DUIVELAND Menroutes over het strand van Westerschouwen tot Scharendijke De menroutes op Schouwen-Duiveland zijn samengesteld voor twee doelgroepen, a. Voor leden van de Fok- en Menvereniging
Nadere informatieDagboek Sebastiaan Matte
Vraag 1 van 12 Dagboek Sebastiaan Matte Uit het dagboek van Sebastiaan Matte: "Ik ben vandaag bij een hagenpreek geweest, in de duinen bij Overveen. Wel duizend mensen uit de stad waren bij elkaar gekomen
Nadere informatieBathmen: Sallandse Landweer (Salland) Fietsroute: 28 km
Fietsen in Overijssel BEKIJK DEZE ROUTE OOK IN ONZE GRATIS APP landschapoverijssel.nl/wandeleninoverijssel Bathmen: Sallandse Landweer (Salland) Fietsroute: 28 km Korte introductie Een reis langs de middeleeuwse
Nadere informatieRampzalig dijkbestuur
Watersnood 1717 Rampzalig dijkbestuur koste duizenden levens De Kerstvloed van 1717 was een van de grootste natuurrampen uit de geschiedenis van het land. Vooral Groningen werd zwaar getroffen. Maar hoe
Nadere informatieInformatie over de versterking van de Noord-Hollandse kust Voor je spreekbeurt of werkstuk
Informatie over de versterking van de Noord-Hollandse kust Voor je spreekbeurt of werkstuk De kust is (niet) veilig! De dijk aan de kust van Petten ziet er zo sterk en krachtig uit, maar toch is hij niet
Nadere informatieSchokland Werelderfgoed Kijktocht basis onderwijs
Schokland Werelderfgoed Kijktocht basis onderwijs Opdracht 1 Bij de tekst Schokland Werelderfgoed op de grond. 1a. De grote foto op de grond is gemaakt in 1930. Toen was Schokland nog een eiland. Waarom
Nadere informatieToetsvragen Geschiedenis Toelatingstoets Pabo. Tijdvak 1 Toetsvragen
Tijdvak 1 Toetsvragen 1 De meeste kennis over de periode waarin de eerste mensen leefden, komt van archeologen. Wat houdt het werk van archeologen in? A Zij bestuderen de verschillende theorieën over de
Nadere informatieWaar verleden en heden elkaar ontmoeten
Waar verleden en heden elkaar ontmoeten Introductie Graafs Museum Het Graafs Museum is gevestigd in de Hampoort, de laatste overgebleven stadspoort van de vestingstad Grave. Een locatie die mede het verhaal
Nadere informatieWerkblad: Slag om de Schelde en de invloed op het Nieuwe land. 1
Achtergrond informatie voor docenten. D- Day betekend de eerste dag van een grote militaire operatie. In de Tweede Wereldoorlog viel dat op 6 juni 1944. Maar de inval van de Amerikanen in Afghanistan was
Nadere informatieToelichting beelden tijdbalk Argus Clou Geschiedenis groep 7
Toelichting beelden tijdbalk Argus Clou Geschiedenis groep 7 Hierbij treft u een toelichting aan bij de beelden die in de tijdbalk van Argus Clou Geschiedenis groep 7 zijn opgenomen. Inhoud Thema 1 Boze
Nadere informatieDe presentatie rond de trap
Kijktocht OER! Plus 6000 jaar geleden woonden er al mensen in dit gebied. Het is de prehistorie; de tijd van de jagers en boeren. De mensen noemen we Swifterbantmensen. Deze kijktocht helpt je ontdekken
Nadere informatieBeknopte historische geografie van Oosterhout en Den Hout
Titel: Beknopte historische geografie van Oosterhout en Den Hout Inleiding Oosterhout, strategisch gelegen tussen de A27, de A59 en de A16 heeft al een lange geschiedenis. Thans een bruisende stad met
Nadere informatieBijvoorbeeld: Welke dieren er waren. Dat de mensen goed konden tekenen. Van welke stoffen ze verfkleuren maakten.
Antwoorden hoofdstuk 1 1 Jagers en boeren 1 a 15 000 v.c. b 10 000 v.c. c 5000 v.c. 2 3 a Nog nooit waren zoveel oude afbeeldingen bij elkaar gevonden. b Bijvoorbeeld: De schilderingen hebben mooie kleuren
Nadere informatieEnkele opmerkingen naar aanleiding van een bijschrift over kasteel Crayenstein.
Enkele opmerkingen naar aanleiding van een bijschrift over kasteel Crayenstein. Uit: C. Baardman, Leo J. Leeuwis, M.A. Timmermans, Langs Merwede en Giessen (Den Haag 1961) Op de zuidelijke oever van de
Nadere informatieBOGERDHOF 7 DREISCHOR BROCHURE
BROCHURE BOGERDHOF 7 DREISCHOR In het mooiste dorp van het eiland Schouwen-Duiveland, Dreischor, staat deze goed onderhouden, half vrijstaande woning met garage. De woning is voorzien van een compleet
Nadere informatieBATHMEN: SALLANDSE LANDWEER
BATHMEN: SALLANDSE LANDWEER ROUTE 28 km 20 19 Een reis langs de middeleeuwse verdedigingslinie, ook wel 'landweer' genoemd. Een mooie fietstocht door het fraaie Sallands landschap, van Bathmen naar Holten
Nadere informatieKorte Reke 6. 4325 AM Renesse Huurprijs: 1.000 euro p/mnd. Vraa. Winkelpand met mogelijkheid voor meerdere bestemmingen in de kern van Renesse.
Korte Reke 6 4325 AM Renesse Huurprijs: 1.000 euro p/mnd Vraa Winkelpand met mogelijkheid voor meerdere bestemmingen in de kern van Renesse. Deze winkelruimte ligt op een goede locatie in de kern van Renesse,
Nadere informatie4328 EL Burgh-Haamstede Koopprijs: 695.000 v.o.n.
Hogezoom 94 4328 EL Burgh-Haamstede Koopprijs: 695.000 v.o.n. Bouwkavel Royale bouwkavel aan de rand van natuurgebied de Vroongronden Op de Kop van Schouwen, direct aan het natuurgebied de Vroongronden
Nadere informatieDeze activiteit MOET worden voorbereid op school, anders kunnen de opdrachten tijdens de excursie niet uitgevoerd worden.
VOORBEREIDING Mens in De Maashorst Deze activiteit MOET worden voorbereid op school, anders kunnen de opdrachten tijdens de excursie niet uitgevoerd worden. De activiteit leert leerlingen wat de rol is
Nadere informatieThema: Slag om de Schelde en de invloed op het Nieuwe land.
Thema: Slag om de Schelde en de invloed op het Nieuwe land. Op 6 juni 1944 is het D Day, dat wordt nog steeds gevierd want het is het begin van de bevrijding van West Europa. Eigenlijk betekent D Day de
Nadere informatiegermaans volk), een sterke Franse groepering. Ze verkochten haar aan de Engelsen die haar beschuldigden van ketterij (het niet-geloven van de kerk).
Jeanne d'arc Aan het begin van de 15de eeuw slaagden de Fransen er eindelijk in om de Engelsen uit hun land te verdrijven. De strijd begon met een vrouw die later een nationale heldin werd, van de meest
Nadere informatieCanonvensters Michiel de Ruyter
ARGUS CLOU GESCHIEDENIS LESSUGGESTIE GROEP 8 Canonvensters Michiel de Ruyter Michiel Adriaanszoon de Ruyter werd op 23 maart 1607 geboren in Vlissingen. Zijn ouders waren niet rijk. Michiel was een stout
Nadere informatieSchokland Werelderfgoed Kijktocht voortgezet onderwijs
Schokland Werelderfgoed Kijktocht voortgezet onderwijs Opdracht 1 Bij de tekst Schokland Werelderfgoed op de grond. 1a. Deze luchtfoto is gemaakt rond 1930. Toen was Schokland nog echt een eiland. Waarom
Nadere informatieZeeuwse slakken en forellen
Zierikzee Zeeuwse slakken en forellen Zeeuwse mossels!, vers gerookte paling! Je komt de borden overal tegen langs de Oosterscheldekust van Schouwen-Duiveland. Deze fietsroute brengt je langs het beste
Nadere informatiePersonen overig Akten van de Burgerlijke Stand 1811-1910 (geboorten)/1935 (huwelijken)/1960 (overlijden)
Genealogische bronnen (bijgewerkt tot 18-09-2014) Schouwen-Duiveland Akten van de Burgerlijke Stand 1811-1910 (geboorten)/1935 (huwelijken)/1960 (overlijden) Bommenede Bevolkingsregister Bommenede 1810
Nadere informatie3. Van wie is de kreet? 4. Wat wil Albor met het zwijntje doen?
Lees het verhaal over de Albor de jager. Albor is de jongste van de 5 jagers. De speer van Albor is van vuursteen. De jagers vinden een spoor van een hert Het spoor is vers, het hert is dichtbij. De jagers
Nadere informatieInleiding. Wat is het Vasa schip? Koningshuis Vasa (1523-1654)
Inhoudsopgave: Inhoudsopgave:... 2 Inleiding... 3 Wat is het vasa schip?... 3 Koningshuis Vasa (1523-1654)... 3 De bouw van het schip (waarom, wanneer, door wie en hoe)... 4 Waarom, met welk doel?... 4
Nadere informatie5,1. Samenvatting door Anoniem 686 woorden 2 maart keer beoordeeld. Geschiedenis. Hoofdstuk 3 De tijd van monniken en ridders.
Samenvatting door Anoniem 686 woorden 2 maart 2013 5,1 27 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Memo Hoofdstuk 3 De tijd van monniken en ridders. Paragraaf 1 De Romeinen trekken zich terug. 1. Welke
Nadere informatieVissen op prehistorische botten
Doel Materialen Vak Niveau Duur Werkwijze Veldwerktip De leerlingen kunnen: vertellen hoe de Noordzee er 10.000 jaar geleden uitzag, vertellen waarom er botten van prehistorische zoogdieren in de Noordzee
Nadere informatieDagje naar zee. Yosei
Zandvoort We gingen met school een schoolreisje doen. We gingen naar Zandvoort met de bus. Het was een uur rijden. Kwart over tien eindelijk we zijn er. Toen ging ik met mijn groepje opdrachten doen. Het
Nadere informatieExtra: Waarom hebben mensen paarden
Extra: Waarom hebben mensen paarden In dit extra hoofdstuk leer je: Dat mensen paarden houden met een bepaald doel. Met welk doel mensen vroeger paarden hielden. Waarom mensen nu paarden hebben. Inleiding
Nadere informatie