Werkstuk Dordrecht. Ilse Puts Groep 7

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Werkstuk Dordrecht. Ilse Puts Groep 7"

Transcriptie

1 Werkstuk Dordrecht Ilse Puts Groep 7

2 Inhoudsopgave Hoofdstuk 1: De geschiedenis 3 Hoofdstuk 2: De ligging en de natuur 5 Hoofdstuk 3: De bevolkingsamenstelling 7 Hoofdstuk 4: De cultuur 7 Hoofdstuk 5: De economie 9 Hoofdstuk 6: De politiek en het bestuur 10 Hoofdstuk 7: De burgemeester 11 Verantwoording 15 2

3 Hoofdstuk 1: De geschiedenis Hoe oud Dordrecht is, weet niemand. Het oudste wat van Dordrecht gevonden is, zijn munten uit de 11 e eeuw. In de 12 e eeuw kreeg Dordrecht echt vorm. Het begon met een paar boeren en vissers die langs een riviertje gingen wonen. Dat riviertje heette de Thure. Hier komt ook de naam van Dordrecht vandaan: Thure werd Dor en Drecht betekent plaats waar je de rivier over kan steken. Munten uit de 11 e eeuw Dordtenaren zijn er trots op dat hun stad de oudste is van Holland. In 1220 kreeg Dordrecht stadsrechten van de graaf van Holland. Dat betekende dat ze stadsmuren mochten bouwen, tol konden vragen, een eigen rechtbank hadden en nog veel meer dingen. Dordrecht werd toen een echte stad was een heel belanrijk jaar voor Dordrecht. In dat jaar kreeg Dordrecht stapelrecht. Dat betekent dat alle spullen die over de rivier kwamen en verhandeld werden eerst op de markt in Dordrecht te koop aangeboden moesten worden. Hierdoor groeide de stad enorm want alle handelaren wilden in Dordrecht wonen. Er is ook een bekende uitdrukking hoe dichter bij Dordt hoe rotter het word dat zeiden de schippers als ze weer al hun spullen in Dordrecht aan land moesten brengen. Dordrecht was van 1350 tot 1450 de belanrijkste stad van Holland, vanwege de handel. Deze periode was voor Dordrecht de gouden eeuw. Dordtenaren worden ook wel schapekoppen genoemd. Dat komt doordat er eens 2 mannen waren en 1 schaap. Ze moesten de poort door, maar voor een schaap moest je belasting betalen. Dat wilden de mannen niet, dus verkleedden ze het schaap als man. Toen ze bij de poortwachters kwamen moest het schaap blaten. Zo zagen de poortwachters dat het een schaap was en kregen Dordtenaren hun naam schapekoppen. 3

4 In 1421 kwam er een grote overstroming, de Sint-Elisabethsvloed. Een groot deel van het land kwam onder water te staan. Hierdoor werd Dordrecht een eiland. Er kwamen rivieren bij zodat de handelaren langs Dordrecht konden varen zonder gezien te worden. Dan hoefden ze dus niet met hun spullen naar de stad. Maar dat deden er niet veel want Dordrecht was veel te belangrijk als handelsplaats. De Sint-Elisabethsvloed Tijdens de 80-jarige oorlog tegen Spanje was Dordrecht ook heel belangrijk. In 1572 werd in het Hof een geheime vergadering gehouden. Dat was de Eerste Vrije Statenvergadering. 12 Hollandse steden besloten samen te werken met de prins van Oranje in zijn strijd tegen Spanje. Deze vergadering was het begin van de Republiek der Nederlanden. Eigenlijk kun je dus zeggen dat Nederland in Dordrecht is ontstaan. Het Hof Ook 1618 was een belangrijk jaar. Toen vond in Dordrecht de Nationale Synode plaats. Dit was een vergadering om te beslissen wat het echte geloof werd. Die vergadering duurde ½ jaar. Toen werd ook besloten om de bijbel in het nederlands te 4

5 vertalen. Dat was erg belangrijk voor de mensen want nu hoefden ze niet meer te geloven wat de priester zei, maar konden ze het zelf lezen. Vergadering Nationale Synode In de 18 e en 19 e eeuw ging het minder goed met Dordrecht. Want Amsterdam werd een belanrijkere handelstad. Ze dreven meer handel en Dordrecht steeds minder. In de 20 ste eeuw groeide Dordrecht weer en werd het de stad die het nu is. Hoofdstuk 2: De ligging en de natuur Dordrecht ligt in het zuiden van Zuid-Holland. Sinds de Sint-Elisabethsvloed is Dordrecht een eiland. Bij Dordrecht komen drie rivieren samen: de Beneden- Merwede, de Noord en de Oude Maas. Het drierivierenpunt, bij het Groothoofd, is het drukst bevaren waterknooppunt van Europa. Ook aan de andere kanten van Dordrecht liggen druk bevaren rivieren. De zuidkant van het eiland van Dordrecht grenst aan het Hollands Diep. Als je die rivier over gaat kom je in Brabant. 5

6 Het Drierivierenpunt Dordrecht bestaat uit 9 wijken. De binnenstad is het oudste. Daar staan veel middeleeuwse gebouwen. Aan de havens zie je veel pakhuizen uit de tijd dat Dordrecht een belangrijke handelstad was. In de 19 e eeuw is de rand van de binnenstad gebouwd. Dordrecht kent ook veel wijken die na de 2 e wereldoorlog zijn gebouwd, bijvoorbeeld Krispijn, Wielwijk en de Staart. Hier staan veel kleine huizen die voor arbeiders gebouwd werden. Er zijn ook nieuwere wijken zoals Sterrenburg en Stadspolders. De Hoven is het nieuwste stuk van Stadspolders. Dubbeldam was tot 1970 een eigen dorp. Toen kwamen ze bij Dordrecht omdat het dorp te klein was. Bij Dordrecht ligt een groot natuur gebied. Dat heet de Biesbosch. De Biesbosch is ontstaan bij de Sint-Elisabethsvloed. Het is een moerassig gebied met veel kreekjes en open water. Er groeien veel wilgenbomen en er zitten allerlei soorten vogels en dieren. De bevers zijn daar het bekendste van Vroeger stond de Biesbosch in open verbinding met de zee en had je dus ook eb en vloed. Maar sinds de Deltawerken er zijn, is dat niet meer zo want het zeewater wordt voor een deel tegengehouden door de dammen en bruggen van de Deltawerken. Nu er geen eb en vloed meer is zijn er ook andere panten gaan groeien in de Biesbosch. De Biesbosch 6

7 Hoofdstuk 3: De bevolkingsamenstelling Dordrecht heeft ongeveer inwoners. Er worden steeds minder baby s geboren in Dordrecht maar ook in andere steden in Nederland. Ongeveer 3 kwart van de inwoners van Dordrecht is Nederlands. Ongeveer 17% komt van de landen buiten Europa, bijvoorbeeld: Turkije, Marokko, de Antillen en Suriname. Van de landen in europa zijn er ongeveer 10% dat zijn veel Polen. Zij werken vaak in de bouw. Bevolkingssamenstelling Afkomst 2005 [5] 2008 [6] Autochtonen Westerse allochtonen Turken Marokkanen Surinamers Antillianen Overige niet-westerse allochtonen Totaal Hoofdstuk 4: De cultuur Dordrecht kent van oudsher een rijk cultuureel leven. In de 17 e eeuw werkten er in Dordrecht veel beroemde schilders, zoals: Aelbert Cuyp, Ferdinand Bol en Nicolaes Maes. Deze laatste twee waren leerlingen van Rembrandt. In het Dordrechts 7

8 museum, dat in 2010 heropend is, hangt veel werk van deze schilders. Maar er hangt ook veel werk van Dordtse schilders in buitenlandse musea. Luistervink van Nicolaes Maes. Arie Scheffer was een belanrijke Dordtse schilder in de 18 e eeuw. Er staat een beeld van hem op het Scheffersplein, vandaar de naam. In 1774 werd het Dordtse Teekengenootschap Pictura opgericht. Dit genootschap is een voortzetting van een schildersgilde. Hierin waren in de Middeleeuwen alle schilders uit de stad verenigd. Pictura is reeds jaren gevestigd in een prachtig oud pand aan de Voorstraat en is tegenwoordig een kunstinstelling met leden uit zowel Dordrecht en de regio als van daarbuiten. Ook tegenwoordig is cultuur belangrijk in Dordrecht. Behalve het verbouwde Dordrechts museum, worden er ook plannen gemaakt om erfgoedcentrum Diep in het Hof te huisvesten. Ook wordt er gewerkt aan het Energiehuis. In het oude pand van het energiebedrijf komt de muziekafdeling vantobe, muziekcentrum Bibelot, een extra zaal voor Schouwburg Kunstmin, de Popcentrale en twee theatergezelschappen. Ook komt er een nieuw filmhuis in Dordrecht en misschien een bioscoop. Er is op cultureel gebied dus veel te doen in Dordrecht. Het Energiehuis 8

9 Hoofdstuk 5: De economie In de middeleuwen verdienden veel mensen in Dordrecht geld in de handel. In de 19 e en 20 e eeuw was vooral de scheepsbouw belangrijk. En nog steeds zijn er in Dordrecht en de regio veel scheepswerven waar schepen gebouwd worden. Vroeger werden er vooral grote schepen gebouwd, maar tegenwoordig worden er veel luxe jachten gebouwd. Dordrecht heeft ook een zeehaven. Dat wil zeggen dat er ook zeeschepen kunnen aanleggen. Een scheepswerf De grootste werkgever is het ziekenhuis. Hier werken wel bijna 3500 mensen. Veel mensen die in Dordrecht wonen werken in de stad. Maar er zijn ook veel mensen die in een andere stad werken, bijvoorbeeld in Rotterdam. Er zijn ook mensen zonder werk. Dat zijn er meer dan 3 duizend. Veel mensen verloren hun baan door de economische crisis. Het ziekenhuis 9

10 Hoofdstuk 6: De politiek en het bestuur Elke gemeente in Nederland heeft een gemeenteraad en een college van burgemeester en wethouders. De gemeenteraad besluit over de plannen wat er in de stad moet gebeuren. Ook controleert de gemeenteraad of de plannen goed worden uitgevoerd. De gemeenteraad wordt 1x in de 4 jaar gekozen door de inwoners van Dordrecht. De laatste verkiezingen voor de gemeenteraad waren in maart De partijen die de meeste stemmen krijgen met de verkiezingen mogen een college van wethouders gaan vormen. Deze wethouders moeten ervoor zorgen, samen met de burgemeester, dat de plannen van de gemeenteraad uitgevoerd worden. Het college van burgemeester en wethouders bestuurt dus de stad. Ze worden daarbij geholpen door de ambtenaren, die werken op het Stadskantoor. Met de verkiezingen van vorig jaar is Beter voor Dordt de grootste partij geworden. Zij hebben nu 15 van de 39 plaatsen in de gemeenteraad. Ook hebben ze 3 wethouders. Beter voor Dordt vindt het belangrijk dat het prettig leven is in de stad en dat er geen rommel of overlast is. Ook willen ze niet dat er meer huizen gebouwd worden in het buitengebied van Dordrecht. Naast de wethouders van Beter voor Dordt is er ook een wethouder van de VVD en een wethouder van het CDA. Het stadhuis 10

11 Hoofdstuk 7: De burgemeester De burgemeester Arno Brok. Omdat ik erg benieuwd was naar wat een burgemeester zoal doet en wat hij voor plannen met de stad heeft, heb ik op 30 mei 2011 een interview gehouden met de burgemeester van Dordrecht, de heer Arno Brok. Meneer Brok is sinds februari 2010 burgemeester van Dordrecht. Daarvoor was hij burgemeester van Sneek. Bent u geboren in Dordt? Nee, het gebeurt maar heel weinig dat een burgemeester geboren is in de stad waar hij burgemeester wordt. Maar ik ben wel hier in de buurt geboren. In Leerdam, dat is hier zo n 35, 40 kilometer vandaan. Dus wel in Zuid Holland-Zuid, dichtbij Dordrecht. Wilde u als kind ook al burgemeester worden? Nee helemaal niet. Toen ik klein was moest ik een opstel schrijven over wat ik later wilde worden en toen schreef ik al wel dat ik iets wilde doen waarin ik veel andere mensen zou tegenkomen. Ik wilde iets met mensen doen. En dat is wel zo, als burgemeester ben je altijd met mensen bezig. Maar ik wilde geen burgemeester worden. Je had vroeger zo n progamma, Swiebertje, daar had je ook een burgemeester, net zoals bij Samson en Gert. Maar ik vond die burgemeester maar een saaie man. Ik was daar toen helemaal niet mee bezig, burgemeester worden. Hoe word je burgemeester? Nederland is het enige land in westeuropa waar de burgemeester niet gekozen wordt door de bevolking, maar officieel wordt benoemd door de koningin. Als dus een burgemeester met pensioen gaat, dan schrijf je een brief aan de koningin dat je graag burgemeester wilt worden. De koningin vraagt dan aan de commisaris van de koningin om te kijken of er geschikte mensen bij zitten. Dan gaat commisaris van de koningin, samen met leden van de gemeenteraad, gesprekken voeren met degenen 11

12 die een goede brief hebben geschreven. Dat zijn sollicitatiegesprekken. De commissaris van de koningin kiest dan samen de gemeenteraad iemand uit die goed is. Dan wordt je officieel benoemd door de koningin en kan je beginnen met je werk. Zo is dat bij mij ook gebeurd. Wat doet u als burgemeester? Elke dinsdag heb ik een vergadering met de wethouders, soms heb ik overleg met de directeuren, en dan ga ik weer naar een 60-jarig huwelijk. Ik moet soms mensen toespreken, en ik moet wel eens praten met mensen die iets willen bouwen in de stad en even later moet ik met mensen praten die een groot probleem hebben, ik doe dus vanalles en nog wat. Eigenlijk ben ik een soort manusje van alles. Wat vind u het leukst aan uw werk? Het leukste vind ik dat geen dag is hetzelfde is. Je kunt wel tien verschillende dingen op een dag doen. Leuk is ook dat je altijd weer andere mensen tegenkomt: mensen die veel verdienen, mensen die heel weinig verdienen, blije mensen maar ook heel verdrietige mensen. Het is steeds weer anders, en dat vind ik het leukste aan het werk. Is uw ketting zwaar? Nee hoor, dat valt best wel mee. Hij is wel van echt zilver, maar ik ga er niet onder gebukt. Het is al een hele oude ketting. Het leuke van deze ketting is dat hij twee kanten heeft. Aan de ene kant staat het wapen van Nederland en aan de andere kant van Dordrecht. Maar eigenlijk is de ketting niet goed gemaakt. Er zitten haakjes aan dat hij goed op mijn pak blijft hangen. Maar dan staat het wapen van Nederland voorop, terwijl eigenlijk het wapen van Dordrecht aan de voorkant hoort. Als ik dingen doe die met Dordrecht hebben te maken, dan moet ik het wapen van Dordrecht dragen. Het wapen van Nederland moet ik dragen als ik dingen doe namens de koningin, als rijksheer. Bijvoorbeeld als ik een koninklijke onderscheiding moet uitreiken of naar een 60-jarig huwelijk ga om namens de koningin de felicitaties over te brengen, dan moet het Nederlandse wapen voorop. Zo werkt dat. En weet je waarom zo n keten ingevoerd is? Er zijn namelijk ook heel veel landen waar de burgemeester geen keten heeft, soms wel een sjerp. Vroeger hadden ze natuurlijk nog geen televisie of internet en als er dan brand was, moesten de mensen kunnen zien wie de baas van de brandweer was. Die had dan een lint met een penning eraan. En daar is het eigenlijk uit voort gekomen, dat je zichtbaar en herkenbaar bent als burgemeester. Wanneer draagt u uw ketting? Bij officiële dingen, bijvoorbeeld als Sinterklaas weer komt dan heb ik hem altijd om. En ook bij kinderen en bij buitenlandse gasten. Maar ik houd hem niet om als ik naar bed ga, dan doe ik hem af. Wie is nou eigenlijk de baas, u of de gemeenteraad? De gemeenteraad is de hoogste baas van de gemeente. Dat zijn 39 mensen en die zijn met elkaar de baas. Maar in Nederland is het zo dat je eigenlijk niet echt iemand de baas kunt laten zijn. Het college van burgemeester en wethouders is het dagelijks bestuur en de gemeenteraad komt maar één keer in de zoveel tijd bij elkaar. Het college is ook de baas, dus eigenlijk is iedereen met elkaar de baas. En soms heeft 12

13 de een wat meer te zeggen en op een ander moment heeft de ander wat meer te zeggen en zo proberen we in een goeie balans te komen. Moet u wel eens iets doen van de gemeenteraad waar u het niet mee eens bent? Nou, niet zo zeer, maar het kan zijn dat je dingen uit moet voeren waar je zelf wat anders over denkt. Maar burgemeesters staan boven de politieke partijen en mijn mening is niet altijd van belang. Het gaat erom dat ik op de goede manier uiting geef aan de gevoelens zoals die er zijn in het college of in de gemeenteraad. Wat vind u leuk aan Dordrecht? Ik vind Dordrecht een hele mooie oude stad. En wat ik het leuke vind aan Dordrecht is dat je eigenlijk wel in de Randstad zit maar tegelijkertijd ook tussen allemaal water en natuur woont. Ik vind het een heel mooi stukje Nederland waar we wonen en ik vind de mensen die er wonen heel erg aardig. Dus daarom vind ik Dordrecht heel leuk: aan de ene kant is het een hele grote stad met veel voorzieningen maar aan de andere kant is het toch heel overzichtelijk gebleven. Wat vind u op dit moment het grootste probleem in Dordrecht? Het grootste probleem vind ik eigenlijk dat veel mensen niet volwaardig mee kunnen doen. Dat deze mensen geen werk hebben of dat ze zelf denken dat ze er niet meer toe doen. Die mensen zijn door ervaringen in hun leven wat op achterstand geraakt. Er zitten dus heel veel mensen thuis. En ik geloof dat het heel belangrijk is dat iedereen werkt of nuttige dingen doet, wat voor je eigen gevoel goed is en waar je dan weer blijer van wordt. Dat heel veel mensen thuis zitten en geen werk hebben, en dus ook te weinig centjes hebben, vind ik het grootste probleem. Wat wilt u bereiken als burgemeester? Eigenlijk wil ik bereiken dat iedereen zo gelukkig mogelijk is en dat mensen goed in hun vel zitten en dat ze het fijn vinden om in Dordrecht te wonen en te werken. Dat zou ik eigenlijk het liefst willen. Dat kinderen fijn naar school kunnen. Dat eigenlijk iedereen gelukkig is. Wat wilt u veranderen in Dordt? Ik zou bijvoorbeeld zelf wel willen dat er een bioscoop komt en dat er heel veel leuke dingen in de binnenstad te doen zijn, waardoor er ook meer mensen zijn die kunnen genieten van de binnenstad. En dat het veilig is in Dordrecht, vind ik erg belangrijk. En dat mensen op een goeie manier met de spullen omgaan, dus dat ze niks kapot maken of vies laten worden. Dat vind ik hele belangrijke dingen. Hoe ziet uw droomstad eruit? Nou, eigenlijk een beetje zoals ik net zei. Dat we in de stad op een leuke en goede manier met elkaar omgaan. Het is helemaal niet belangrijk waar je vandaan komt of je nou oorspronkelijk uit Turkije, Nederland, Somalië, Marokko of de Nederlandse- Antillen komt, dat maakt niet uit. Het is niet belangrijk waar je vandaan komt, maar ik vind het wel heel belangrijk waar je naartoe wilt met je leven. Wat wil je doen om te zorgen dat we het een beetje leuk hebben en nog beter krijgen dan dat we het nu al hebben. Want we hebben het al heel goed in Nederland. En eigenlijk probeer ik me daar voor in te spannen. 13

14 Waarom is het belangrijk dat sinterklaas in Dordrecht komt? Nou, dat is heel belangrijk omdat sinterklaas heel veel kadootjes mee neemt en dan krijgen de kinderen in Dordrecht en de omgeving veel leuke kadootjes. Maar wat ik ook heel leuk vind is dat 2 miljoen mensen dan op tv zien wat jij en ik al weten: dat Dordrecht heel erg mooi is. En ik hoop stiekem een beetje dat die mensen thuis televisie zitten te kijken dan zeggen: ik moet een nieuw huis kopen in Holland, mischien moet ik eens in Dordrecht gaan kijken, mischien vind ik daar wel een mooi huis of ik wil al jaren een keer naar Dordrecht om leuk te winkelen en ik heb zoveel leuke dingen over Dordrecht gehoord, nou gaan we het echt eens een keertje doen. Ik hoop dus dat Dordrecht een beetje bekender wordt in Nederland en dat iedereen ziet hoe mooi Dordrecht is en hoe aardig de mensen hier zijn. 14

15 Verantwoording nl.wikipedia.org/wiki/dordrecht Help, de toren valt om!, Frits Baarda, Uitgevrij De Inktvis, Dordrecht, 1999 Interview burgemeester Brok 15

Netje is een meid! Vrolijke meid, uit een vissersdorp!

Netje is een meid! Vrolijke meid, uit een vissersdorp! Netje is een meid! Vrolijke meid, uit een vissersdorp! Haring! Verse haring! Wie maakt me los! Ik heb verse haring! Ha... ja, nou heb ik jullie aandacht, hè? Sorry, ik ben uitverkocht. Vandaag geen haring

Nadere informatie

Bevolkingsgroepen DOE KAART 1. Naam van het project. Als je voor deze opdracht kiest leer je meer over een bepaalde bevolkingsgroep.

Bevolkingsgroepen DOE KAART 1. Naam van het project. Als je voor deze opdracht kiest leer je meer over een bepaalde bevolkingsgroep. DOE KAART 1 Bevolkingsgroepen Als je voor deze opdracht kiest leer je meer over een bepaalde bevolkingsgroep. Zoek 6 verschillende bevolkingsgroepen op. Kies 1 bevolkingsgroep uit waar je meer over wilt

Nadere informatie

13 37 38 39 43 100 EXMENVRGEN IJ HET FOTOOEK EN DE FILM NR NEDERLND Nummer Vraagtekst Correcte antwoord vb01 U ziet de Nederlandse vlag. Wat zijn de kleuren van de Nederlandse vlag? vb02 U ziet een foto.

Nadere informatie

Eerwraak. Naam: Paul Rustenhoven Klas: 4GTL1 Inlever datum : Titel: Eerwraak Schrijver: Karin Hitlerman. Blz 1.

Eerwraak. Naam: Paul Rustenhoven Klas: 4GTL1 Inlever datum : Titel: Eerwraak Schrijver: Karin Hitlerman. Blz 1. Eerwraak Naam: Paul Rustenhoven Klas: 4GTL1 Inlever datum : Titel: Eerwraak Schrijver: Karin Hitlerman Blz 1. Vra!n. 1) Wat voor soort verhaal is je boek? Mijn boek is een eigentijdsverhaal/roman 2) Waar

Nadere informatie

Dit is het verkiezingsprogramma van de ChristenUnie. Dit vindt de ChristenUnie belangrijk voor Nederland. Lees maar!

Dit is het verkiezingsprogramma van de ChristenUnie. Dit vindt de ChristenUnie belangrijk voor Nederland. Lees maar! Over een paar weken kiest Nederland een nieuwe regering. Op 12 september Jij kunt ook kiezen. Stemmen noemen we dat. Als je stemt, kies je voor de politieke partij die jij het beste vindt. Jij kunt straks

Nadere informatie

Naam: Waar woon jij? Vraag 1b. Waarom wonen veel mensen in Kenia in een hut? Vraag 1a. In wat voor soort huis woon jij?

Naam: Waar woon jij? Vraag 1b. Waarom wonen veel mensen in Kenia in een hut? Vraag 1a. In wat voor soort huis woon jij? Naam: Waar woon jij? Wonen over de hele wereld Heb jij wel eens in een tent gewoond? Waarschijnlijk niet. In de vakantie is het leuk. Maar voor altijd? Toch zijn er mensen op de wereld die altijd in een

Nadere informatie

Ik ben de Klomp. Europees landbouwbeleid groep 5-6. De Klomp is een boer. Wel een hele aardige boer. Maar wel met een boer n accent.

Ik ben de Klomp. Europees landbouwbeleid groep 5-6. De Klomp is een boer. Wel een hele aardige boer. Maar wel met een boer n accent. De Klomp is een boer. Wel een hele aardige boer. Maar wel met een boer n accent Zo! Goedemorgen of goedemiddag, wat is t? Ik moet zo de koeien weer melken, dus... Excuus, dat ik wat stink. Ik heb het zo

Nadere informatie

Jezus vertelt, dat God onze Vader is

Jezus vertelt, dat God onze Vader is Eerste Communieproject 26 Jezus vertelt, dat God onze Vader is Jezus als leraar In les 4 hebben we gezien dat Jezus wordt geboren. De engelen zeggen: Hij is de Redder van de wereld. Maar nu is Jezus groot.

Nadere informatie

Er was eens een heel groot bos. Met bomen en bloemen. En heel veel verschillende dieren. Aan de rand van dat bos woonde, in een grot, een draakje. Dat draakje had de mooiste grot van iedereen. Lekker vochtig

Nadere informatie

Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou!

Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou! Hallo Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou Als je ouders uit elkaar zijn kan dat lastig en verdrietig zijn. Misschien ben je er boos over of denk je dat het jouw

Nadere informatie

Het is de familieblues. Je kent dat gevoel vast wel. Je zit aan je familie vast. Voor altijd ben je verbonden met je ouders, je broers, je zussen.

Het is de familieblues. Je kent dat gevoel vast wel. Je zit aan je familie vast. Voor altijd ben je verbonden met je ouders, je broers, je zussen. De familieblues Tot mijn 15e noemde ik mijn ouders papa en mama. Daarna niet meer. Toen noemde ik mijn vader meester. Zo noemde hij zich ook als hij lesgaf. Hij was leraar Engels op een middelbare school.

Nadere informatie

Stichting Kinderpostzegels

Stichting Kinderpostzegels Stichting Kinderpostzegels gemaakt door Eva Prince 10/10/15 voorwoord Ik doe mijn werkstuk over Kinderpostzegels. Want ik vind dat kinderpostzegels verkopen leuk is. Ik vind dat Stichting Kinderpostzegels

Nadere informatie

André Rouvoet ChristenUnie. Foto: Marie Cecile Thijs

André Rouvoet ChristenUnie. Foto: Marie Cecile Thijs Over een paar weken kiest Nederland een nieuwe regering. Op 9 juni. Jij kunt ook kiezen. Stemmen noemen we dat. Als je stemt, kies je voor de politieke partij die jij het beste vindt. Jij kunt straks ook

Nadere informatie

Over het toneelstuk Gijsbrecht van Amstel

Over het toneelstuk Gijsbrecht van Amstel Voorwoord Gijsbrecht van Amstel leefde rond 1300. Hij was de belangrijkste man van de stad Amsterdam in die tijd. Gijsbrecht was geliefd bij de bevolking van Amsterdam, maar hij had ook veel vijanden.

Nadere informatie

Thema In en om het huis.

Thema In en om het huis. http://www.edusom.nl Thema In en om het huis. Les 22. Een huis zoeken Wat leert u in deze les? Praten over uw huis Informatie over het vinden van een nieuwe woning Praten over wat afgelopen is Veel succes!

Nadere informatie

Jagers & boeren Waarvan leefden de jagers-verzamelaars? Jagers & boeren Waarvan leefden de boeren? Van de jacht en van vruchten en planten

Jagers & boeren Waarvan leefden de jagers-verzamelaars? Jagers & boeren Waarvan leefden de boeren? Van de jacht en van vruchten en planten Jagers & boeren Waarvan leefden de jagers-verzamelaars? Jagers & boeren Waarvan leefden de boeren? Van de jacht en van vruchten en planten Van de oogst van hun land en van hun dieren Jagers & boeren Wat

Nadere informatie

Dordrecht Een lust voor het oog

Dordrecht Een lust voor het oog Essay Dordtologie Xenya-Marytza H. N. Alibaks 17 april 2013 Dordrecht Een lust voor het oog Inleiding In de cursus Dordtologie wordt ruime aandacht besteed aan de historie van Dordrecht, waarbij onder

Nadere informatie

Ik ben Sim-kaart. Mobiel bellen groep 5-6. De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag. Aangeboden door

Ik ben Sim-kaart. Mobiel bellen groep 5-6. De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag. Aangeboden door De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag Hoi! Blijf even aan de lijn. Ik zit namelijk op de andere. Wacht even. Hoi, ik kom zo even terug, want ik moet even iets zeggen over

Nadere informatie

Soms ben ik eens boos, en soms wel eens verdrietig, af en toe eens bang, en heel vaak ook wel blij.

Soms ben ik eens boos, en soms wel eens verdrietig, af en toe eens bang, en heel vaak ook wel blij. Lied: Ik ben ik (bij thema 1: ik ben mezelf) (nr. 1 en 2 op de CD) : Weet ik wie ik ben? Ja, ik weet wie ik ben. Weet ik wie ik ben? Ja, ik weet wie ik ben. Ik heb een mooie naam, van achter en vooraan.

Nadere informatie

Een wat strenge stem, hij wil graag officiëler klinken dan hij in wezen is.

Een wat strenge stem, hij wil graag officiëler klinken dan hij in wezen is. Een wat strenge stem, hij wil graag officiëler klinken dan hij in wezen is. Goedendag! Als ik even de aandacht mag, ja! Dank u. Dan geef ik nu het woord aan mezelf. Als ik mij eerst eens even mag introduceren.

Nadere informatie

Er vaart een boot op het grote meer

Er vaart een boot op het grote meer Er vaart een boot op het grote meer Er vaart een boot op het grote meer, met discipelen en de Heer. Maar bij storm en lelijk weer, roepen de vrienden: Help ons Heer! De Here zegt dan: Zwijg,wees stil.

Nadere informatie

verzoeking = verleiden om verkeerde dingen te doen dewijl = omdat wederstand doen = tegenstand bieden de overhand behouden= de overwinning behalen

verzoeking = verleiden om verkeerde dingen te doen dewijl = omdat wederstand doen = tegenstand bieden de overhand behouden= de overwinning behalen Zondag 52 Zondag 52 gaat over de zesde bede. Leid ons niet in verzoeking, maar verlos ons van de boze. Want van U is het Koninkrijk en de kracht en de heerlijkheid, in der eeuwigheid. Amen. Lees de tekst

Nadere informatie

Verhaal: Jozef en Maria

Verhaal: Jozef en Maria Verhaal: Jozef en Maria Er was eens een vrouw, Maria. Maria was een heel gewone jonge vrouw, net zo gewoon als jij en ik. Toch had God haar uitgekozen om iets heel belangrijks te doen. Iets wat de hele

Nadere informatie

H E T V E R L O R E N G E L D

H E T V E R L O R E N G E L D H E T V E R L O R E N G E L D Personen Evangelieschrijver Vrouw (ze heet Marie) Haar buurvrouwen en vriendinnen; o Willemien o Janny o Sjaan o Sophie (Als het stuk begint, zit de evangelieschrijver op

Nadere informatie

Toespraak tijdens afsluitende bijeenkomst over 400 jaar handelsbetrekkingen Turkije-Nederland, 19 april in Arnhem

Toespraak tijdens afsluitende bijeenkomst over 400 jaar handelsbetrekkingen Turkije-Nederland, 19 april in Arnhem Toespraak tijdens afsluitende bijeenkomst over 400 jaar handelsbetrekkingen Turkije-Nederland, 19 april in Arnhem Dames en heren, Er wordt tegenwoordig veel gefeest in Nederland. We vieren 100 jaar Vredespaleis,

Nadere informatie

FOUT VRIENDJE? PAS OP! Hulp. Internet. Heb je vragen? Bel dan naar Meldpunt Jeugdprostitutie, tel.: 0900 044 33 22.

FOUT VRIENDJE? PAS OP! Hulp. Internet. Heb je vragen? Bel dan naar Meldpunt Jeugdprostitutie, tel.: 0900 044 33 22. PAS OP! Hulp Heb je vragen? Bel dan naar Meldpunt Jeugdprostitutie, tel.: 0900 044 33 22. Internet Wil je meer lezen? Kijk op www.jipdenhaag.nl/loverboys En test jezelf op www.loverboytest.nl Dit is een

Nadere informatie

Geschiedenis groep 6 Junior Einstein

Geschiedenis groep 6 Junior Einstein De oude Grieken en Romeinen hadden ze al en later ook de Vikingen. Koloniën. Koopmannen voeren met hun schepen over zee om met andere landen handel te drijven. Langs de route richtten ze handelsposten

Nadere informatie

Vraag 62 : Maar waarom kunnen onze goede werken niet de gerechtigheid voor God of een stuk daarvan zijn?

Vraag 62 : Maar waarom kunnen onze goede werken niet de gerechtigheid voor God of een stuk daarvan zijn? Voor 16 jaar en ouder! Zondag 24 Zondag 24 gaat over de goede werken. Zondag 24 vraag en antwoord 62, 63 en 64. Vraag 62 : Maar waarom kunnen onze goede werken niet de gerechtigheid voor God of een stuk

Nadere informatie

Beertje Anders. Lief zijn voor elkaar. Afspraak 2

Beertje Anders. Lief zijn voor elkaar. Afspraak 2 Beertje Anders Lief zijn voor elkaar. Afspraak 2 H. Vos Beertje Anders Wat zonlicht is voor bloemen, is een glimlach voor een beer. Beertje Anders en Beertje Bruin gaan bij oma spelen. Het was maar even

Nadere informatie

Lieve ouder, De inhoud van wat je schrijft is persoonlijk. Probeer eerlijk te zijn in wat je schrijft en je gevoelens toe te laten.

Lieve ouder, De inhoud van wat je schrijft is persoonlijk. Probeer eerlijk te zijn in wat je schrijft en je gevoelens toe te laten. Lieve ouder, Langs de één of andere weg ben je in het bezit gekomen van dit boekje, omdat je je kindje verloor door abortus en je het daar moeilijk mee hebt. Dit boekje is een soort dagboek, een leidraad

Nadere informatie

Wat is PDD-nos? VOORBEELDPAGINA S. Wat heb je dan? PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen.

Wat is PDD-nos? VOORBEELDPAGINA S. Wat heb je dan? PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen. Wat is PDD-nos? 4 PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen. Eigenlijk vind ik stoornis een heel naar woord. Want zo lijkt het net of er iets niet goed aan me

Nadere informatie

Deel het leven Johannes 4:1-30 & 39-42 7 december 2014 Thema 4: Gebroken relaties

Deel het leven Johannes 4:1-30 & 39-42 7 december 2014 Thema 4: Gebroken relaties Preek Gemeente van Christus, Het staat er een beetje verdwaald in dit hoofdstuk De opmerking dat ook Jezus doopte en leerlingen maakte. Het is een soort zwerfkei, je leest er ook snel overheen. Want daarna

Nadere informatie

Meten van mediawijsheid. Bijlage 6. Interview. terug naar meten van mediawijsheid

Meten van mediawijsheid. Bijlage 6. Interview. terug naar meten van mediawijsheid Meten van mediawijsheid Bijlage 6 Interview terug naar meten van mediawijsheid Bijlage 6: Het interview Individueel interview Uitleg interview Ik zal je uitleggen wat de bedoeling is vandaag. Ik ben heel

Nadere informatie

De gelijkenis van het huis op de rots en op het zand.

De gelijkenis van het huis op de rots en op het zand. De gelijkenis van het huis op de rots en op het zand. Eerst lezen. Daarna volgen er vragen en opdrachten. Gelijkenissen Toen de Heere Jezus op aarde was, heeft Hij gelijkenissen verteld om de mensen veel

Nadere informatie

Lesbrief 14. Naar personeelszaken.

Lesbrief 14. Naar personeelszaken. http://www.edusom.nl Thema Op het werk Lesbrief 14. Naar personeelszaken. Wat leert u in deze les? Wanneer u zeggen en wanneer jij zeggen. Je mening geven en naar een mening vragen. De voltooide tijd gebruiken.

Nadere informatie

Teksten bewerkt uit het gezinsboek Ons Dagelijks Brood veertigdagentijd van pastoor M. Hagen door EBP voor www.kinderenbiddenvoorkinderen.

Teksten bewerkt uit het gezinsboek Ons Dagelijks Brood veertigdagentijd van pastoor M. Hagen door EBP voor www.kinderenbiddenvoorkinderen. Bidden Teksten bewerkt uit het gezinsboek Ons Dagelijks Brood veertigdagentijd van pastoor M. Hagen door EBP voor www.kinderenbiddenvoorkinderen.nl en kinderactiviteiten www.lambertuskerk-rotterdam.nl

Nadere informatie

Nederland. Op welke dag is deze foto gemaakt?.. Welke bekende persoon is er altijd bij?

Nederland. Op welke dag is deze foto gemaakt?.. Welke bekende persoon is er altijd bij? Nederland Op welke dag is deze foto gemaakt?.. Waar? (vul in) Op de. in (plaats) Waarom zijn al die mensen daar?... Welke bekende persoon is er altijd bij?. Hoe heet het meisje rechts? Haar moeder viert

Nadere informatie

Ik ben Sim-kaart. Mobiel bellen groep 7-8. De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag. Aangeboden door

Ik ben Sim-kaart. Mobiel bellen groep 7-8. De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag. Aangeboden door De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag Hoi! Blijf even aan de lijn. Ik zit namelijk op de andere. Wacht even. Hoi, ik kom zo even terug want ik moet even iets zeggen over

Nadere informatie

Inhoud Slaapkamer 6 Opwarming 8 Een jaar later 10 Genoeg 12 Terrorist 14 Geheim 16 Olie 20 R.O.A. 23 Betty 26 Vertrouwen 29 Feiten 32 G.O.F. 35 Protest 38 Warm 42 Reuzenmachine 44 Een bewaker! 47 Terrorist?

Nadere informatie

Op weg met Jezus. eerste communieproject. Hoofdstuk 5 Bidden. H. Theobaldusparochie, Overloon

Op weg met Jezus. eerste communieproject. Hoofdstuk 5 Bidden. H. Theobaldusparochie, Overloon Op weg met Jezus eerste communieproject H. Theobaldusparochie, Overloon Hoofdstuk 5 Bidden Eerste communieproject "Op weg met Jezus" hoofdstuk 5 blz. 1 Joris is vader aan het helpen in de tuin. Ze zijn

Nadere informatie

Canonvensters Michiel de Ruyter

Canonvensters Michiel de Ruyter ARGUS CLOU GESCHIEDENIS LESSUGGESTIE GROEP 8 Canonvensters Michiel de Ruyter Michiel Adriaanszoon de Ruyter werd op 23 maart 1607 geboren in Vlissingen. Zijn ouders waren niet rijk. Michiel was een stout

Nadere informatie

Wat mevrouw verteld zal ik in schuin gedrukte tekst zetten. Ik zal letterlijk weergeven wat mevrouw verteld. Mevrouw is van Turkse afkomst.

Wat mevrouw verteld zal ik in schuin gedrukte tekst zetten. Ik zal letterlijk weergeven wat mevrouw verteld. Mevrouw is van Turkse afkomst. Interview op zaterdag 16 mei, om 12.00 uur. Betreft een alleenstaande mevrouw met vier kinderen. Een zoontje van 5 jaar, een dochter van 7 jaar, een dochter van 9 jaar en een dochter van 12 jaar. Allen

Nadere informatie

Al heel snel hadden ze ruzie met elkaar. Het spelen was niet leuk meer.

Al heel snel hadden ze ruzie met elkaar. Het spelen was niet leuk meer. Beertje Anders en Beertje Bruin gingen bij oma spelen. Al heel snel hadden ze ruzie met elkaar. Het spelen was niet leuk meer. Oma hoorde: Ik wil de bal, Ik wil de blokken, Ik ga kleuren, Ik wil de kleurpotloden

Nadere informatie

Naam: Mariska v/d Boomen. Klas: TG2C. Datum: 25 Juni. Docent: Van Rijt. Schrijfverslag.

Naam: Mariska v/d Boomen. Klas: TG2C. Datum: 25 Juni. Docent: Van Rijt. Schrijfverslag. Naam: Mariska v/d Boomen. Klas: TG2C. Datum: 25 Juni. Docent: Van Rijt. Schrijfverslag. Onze vragen: 1. Wanneer bent u met uw schrijfcarrière begonnen? 8 jaar geleden ben ik begonnen met het schrijven.

Nadere informatie

Beertje Bruin zegt dan: Ik heb van moeder Beer gehoord dat je erg verdrietig

Beertje Bruin zegt dan: Ik heb van moeder Beer gehoord dat je erg verdrietig Beertje Anders zit stil in een hoekje als Beertje Bruin langskomt. Beertje Bruin zegt dan: Ik heb van moeder Beer gehoord dat je erg verdrietig bent. Kan ik je helpen, want ik ben je vriend en vrienden

Nadere informatie

De gelijkenis van de barmhartige Samaritaan.

De gelijkenis van de barmhartige Samaritaan. De gelijkenis van de barmhartige Samaritaan. Eerst lezen. Daarna volgen er vragen en opdrachten. Gelijkenissen Toen de Heere Jezus op aarde was, heeft Hij gelijkenissen verteld om de mensen veel dingen

Nadere informatie

Het onze Vader. Naam:

Het onze Vader. Naam: Het onze Vader Naam: Onze Vader Onze Vader, Die in de hemelen zijt. Uw Naam worde geheiligd. Uw Koninkrijk kome. Uw wil geschiede, zoals in de hemel zo ook op de aarde. Geef ons heden ons dagelijks brood.

Nadere informatie

Verteld door Schulp en Tuffer

Verteld door Schulp en Tuffer Verteld door Schulp en Tuffer Het allereerste kerstfeest Het allereerste kerstfeest Verteld door Schulp en Tuffer Vertaald en bewerkt door Maria en Koos Stenger Getekend door Etienne Morel en Doug Calder

Nadere informatie

Diversiteit in de Provinciale Staten

Diversiteit in de Provinciale Staten Onderzoek Diversiteit in de Provinciale Staten Het Huis voor democratie en rechtsstaat heeft na de verkiezingen van 2 maart 2011 de diversiteit in de nieuwe Provinciale Staten (PS) onderzocht. Het gaat

Nadere informatie

Hallo allemaal, Wij, de kinderen van groep 4 hebben voor jullie de Kidsflits gemaakt. Wij. wensen jullie veel leesplezier!

Hallo allemaal, Wij, de kinderen van groep 4 hebben voor jullie de Kidsflits gemaakt. Wij. wensen jullie veel leesplezier! Schooljaar 2015-2016 Nr 3 22 januari 2016 Hallo allemaal, Wij, de kinderen van groep 4 hebben voor jullie de Kidsflits gemaakt. Wij Weetjes uit groep 4 wensen jullie veel leesplezier! Groetjes groep 4

Nadere informatie

Nr. 41: 9 september 2012 Een digitaal platform voor mensen die elkaar ontmoeten bij de Perronmeetings

Nr. 41: 9 september 2012 Een digitaal platform voor mensen die elkaar ontmoeten bij de Perronmeetings Spoor ❶ Het begin Nr. 41: 9 september 2012 Een digitaal platform voor mensen die elkaar ontmoeten bij de Perronmeetings B & W: Bid en Werk De vakantieperiode is voor bijna iedereen weer voorbij. Een heerlijke

Nadere informatie

hoe we onszelf zien, hoe we dingen doen, hoe we tegen de toekomst aankijken. Mijn vader en moeder luisteren nooit naar wat ik te zeggen heb

hoe we onszelf zien, hoe we dingen doen, hoe we tegen de toekomst aankijken. Mijn vader en moeder luisteren nooit naar wat ik te zeggen heb hoofdstuk 8 Kernovertuigingen Kernovertuigingen zijn vaste gedachten en ideeën die we over onszelf hebben. Ze helpen ons te voorspellen wat er gaat gebeuren en te begrijpen hoe de wereld in elkaar zit.

Nadere informatie

Er is toch niemand die jou aardig vindt. SUKKEL.

Er is toch niemand die jou aardig vindt. SUKKEL. Liefde Ik laat je nooit in de steek. Ik zal je helpen. Jij bent mijn beste vriendin. Het mooiste wat ik heb, geef ik aan jou. Ik ben verliefd... Ik heb alles voor je over. IK HOU VAN JOU! Ik bid voor je.

Nadere informatie

Sinterklaas. Lees het verhaal en beantwoord de vragen.

Sinterklaas. Lees het verhaal en beantwoord de vragen. Sinterklaas Lees het verhaal en beantwoord de vragen. Sinterklaas is geboren aan het begin van de vierde eeuw. Hij is dus ongeveer 1700 jaar oud. Hij komt uit Myra, dat is een plaats in wat tegenwoordig

Nadere informatie

Strategieles Verwijswoorden (Relaties en verwijswoorden) niveau A

Strategieles Verwijswoorden (Relaties en verwijswoorden) niveau A Strategieles Verwijswoorden (Relaties en verwijswoorden) niveau A Wat doe je in deze les? Bij Nieuwsbegrip maak je altijd opdrachten. Sommige opdrachten gaan over verwijswoorden. Je moet dan zeggen naar

Nadere informatie

Handboek Politiek. Derde Kamer der Staten-Generaal

Handboek Politiek. Derde Kamer der Staten-Generaal Handboek Politiek Derde Kamer der Staten-Generaal Hallo Kamerlid van de Derde Kamer der Staten-Generaal, Gefeliciteerd! Deze week ben jij een politicus. Je gaat samen met je klasgenoten discussiëren over

Nadere informatie

Koningspaard Polle en de magische kamers van paleis Kasagrande

Koningspaard Polle en de magische kamers van paleis Kasagrande Koningspaard Polle en de magische kamers van paleis Kasagrande Eerste druk 2015 R.R. Koning Foto/Afbeelding cover: Antoinette Martens Illustaties door: Antoinette Martens ISBN: 978-94-022-2192-3 Productie

Nadere informatie

Vragenlijst: Wat vind jij van je

Vragenlijst: Wat vind jij van je Deze vragenlijst is bedacht door leerlingen. Met deze vragenlijst kunnen leerlingen er zelf achter kunnen komen wat andere leerlingen van hun school vinden. De volgende onderwerpen komen langs: Sfeer op

Nadere informatie

O, antwoordde ik. Verder zei ik niets. Ik ging vlug de keuken weer uit en zonder eten naar school.

O, antwoordde ik. Verder zei ik niets. Ik ging vlug de keuken weer uit en zonder eten naar school. Voorwoord Susan schrijft elke dag in haar dagboek. Dat dagboek is geen echt boek. En ook geen schrift. Susans dagboek zit in haar tablet, een tablet van school. In een map die Moeilijke Vragen heet. Susan

Nadere informatie

De Prijs voor Beste Erfgoedgemeente

De Prijs voor Beste Erfgoedgemeente DORDRECHT BESTE ERFGOEDGEMEENTE VAN NEDERLAND 2010 De Prijs voor Beste Erfgoedgemeente Het platform van erfgoedinstellingen heeft met ingang van 2010 een jaarlijkse prijs in het leven geroepen voor de

Nadere informatie

Je zintuigen kunnen lang niet alles waarnemen. Veel dieren kunnen beter zien, horen, proeven en ruiken dan de mensen.

Je zintuigen kunnen lang niet alles waarnemen. Veel dieren kunnen beter zien, horen, proeven en ruiken dan de mensen. Fantasie en Werkelijkheid Werkstuk gemaakt door Eline uit groep 6 Inhoudsopgave: H 1 Wat is de werkelijkheid? Blz. 1 H 2 Fantasie is geen werkelijkheid. Blz. 3 H 3 Fantasie bij kinderen. Blz. 3 Fantasieplaatje.

Nadere informatie

Meld. seksueel misbruik. aan de commissie-samson

Meld. seksueel misbruik. aan de commissie-samson Meld seksueel misbruik aan de commissie-samson Help ons Mijn naam is Rieke Samson en ik wil je vragen om ons te helpen bij het onderzoek naar seksueel misbruik van kinderen en jongeren. Zelf ben ik voorzitter

Nadere informatie

Lesmateriaal voor het (V)MBO

Lesmateriaal voor het (V)MBO Lesmateriaal voor het (V)MBO Binnenkort nemen uw leerlingen deel aan een Jongerengemeenteraad. Het project Jongerengemeenteraad laat jongeren in de leeftijd van 14 19 jaar zien hoe beleid tot stand komt

Nadere informatie

Naam: DE GOUDEN EEUW en Rembrandt

Naam: DE GOUDEN EEUW en Rembrandt Naam: DE GOUDEN EEUW en Rembrandt De Gouden Eeuw duurde niet precies honderd jaar. Hij begon aan het eind van de 16de eeuw, beleefde zijn hoogtepunt rond 1675 en was in de 18de eeuw voorbij. De Gouden

Nadere informatie

VOORSTELLING DE KINDER- & JEUGDBURGEMEESTER DEN HAAG

VOORSTELLING DE KINDER- & JEUGDBURGEMEESTER DEN HAAG VOORSTELLING DE KINDER- & JEUGDBURGEMEESTER DEN HAAG Kom op bezoek bij Kinder- & Jeugdburgemeester YoZyAsz en zijn gevolg en word even raadslid van Den Haag. Maak, met jouw partij, jullie eigen plan voor

Nadere informatie

Afsluiting kinderjury 2013

Afsluiting kinderjury 2013 Afsluiting kinderjury 2013 Schrijverbezoek: Gerard van Gemert 1. Kastor en Tim Wanneer bent u begonnen met schrijven? Gerard van Gemert is in 2005 begonnen met schrijven toen hij met zijn dochters een

Nadere informatie

Tornado. Maartje gaat voor het eerst logeren. s Nachts belandt ze met haar vriendinnetje Eva in een tornado en beleven ze een heel spannend avontuur.

Tornado. Maartje gaat voor het eerst logeren. s Nachts belandt ze met haar vriendinnetje Eva in een tornado en beleven ze een heel spannend avontuur. Tornado Maartje gaat voor het eerst logeren. s Nachts belandt ze met haar vriendinnetje Eva in een tornado en beleven ze een heel spannend avontuur. Geschreven in januari 2012 (Geïllustreerd t.b.v. het

Nadere informatie

Liefdesgedichten schrijven

Liefdesgedichten schrijven Deze les hoort bij het boek Wil jij... met mij? geschreven door Rian Visser met tekeningen van Annet Schaap en gepubliceerd door uitgeverij Moon. Doel: leerlingen zelf gedichten laten schrijven Leeftijd:

Nadere informatie

Reality Reeks - Verwerkingsopdrachten. Onder druk Geen uitweg voor Aïsha

Reality Reeks - Verwerkingsopdrachten. Onder druk Geen uitweg voor Aïsha Reality Reeks - Verwerkingsopdrachten Onder druk Geen uitweg voor Aïsha Lees blz. 5, 6, 7, 8 Wat denk je dat Aïsha wilde doen? Waarom is dat niet gelukt? Is het goed dat de deur van het dak altijd op slot

Nadere informatie

Dagboek Nederland onder water?! Komt Nederland onder water te staan? En wat kunnen jij en de politiek doen om dit te voorkomen?

Dagboek Nederland onder water?! Komt Nederland onder water te staan? En wat kunnen jij en de politiek doen om dit te voorkomen? Dagboek Dagboek Nederland onder water?! Komt Nederland onder water te staan? En wat kunnen jij en de politiek doen om dit te voorkomen? Dat het klimaat verandert is een feit. Je hoort het overal om je

Nadere informatie

sarie, mijn vriend kaspar en ik

sarie, mijn vriend kaspar en ik sarie, mijn vriend kaspar en ik Leen Verheyen sarie, mijn vriend kaspar en ik is een theatertekst voor kinderen vanaf 4 jaar en ging in première op 12 september 2009 bij HETPALEIS in Antwerpen 1 ik: het

Nadere informatie

rijm By fightgirl91 Submitted: October 17, 2005 Updated: October 17, 2005

rijm By fightgirl91 Submitted: October 17, 2005 Updated: October 17, 2005 rijm By fightgirl91 Submitted: October 17, 2005 Updated: October 17, 2005 Provided by Fanart Central. http://www.fanart-central.net/stories/user/fightgirl91/21803/rijm Chapter 1 - rijm 2 1 - rijm Gepaard

Nadere informatie

U leert in deze les om een mening vragen. U wilt dan weten wat iemand vindt.

U leert in deze les om een mening vragen. U wilt dan weten wat iemand vindt. UW MENING GEVEN spreken inleiding en doel Een mening is wat iemand denkt of vindt. U leert in deze les om een mening vragen. U wilt dan weten wat iemand vindt. U leert ook uw mening geven. Uw mening geven

Nadere informatie

Preek Psalm 78:1-8 20 september 2015 In het spoor van Opening winterwerk Spiegelbeeld I

Preek Psalm 78:1-8 20 september 2015 In het spoor van Opening winterwerk Spiegelbeeld I Preek Gemeente van Christus, De mooiste dingen in het leven kun je niet als erfernis wegschenken Let er maar eens op. De belangrijkste dingen zijn geen erfstuk. Zeker, je kunt mooie spulletjes erven. Of

Nadere informatie

Les 3. Familie, vrienden en buurtgenoten

Les 3. Familie, vrienden en buurtgenoten www.edusom.nl Opstartlessen Les 3. Familie, vrienden en buurtgenoten Wat leert u in deze les? Een gesprek voeren over familie, vrienden en buurtgenoten. Antwoord geven op vragen. Veel succes! Deze les

Nadere informatie

Monica is jarig. Iemand vertelt over haar sollicitatiegesprek. Monica en Arend praten over opleiding, werken en een eigen bedrijf.

Monica is jarig. Iemand vertelt over haar sollicitatiegesprek. Monica en Arend praten over opleiding, werken en een eigen bedrijf. Les 1 Werk en inkomen (1) Monica is jarig. Iemand vertelt over haar sollicitatiegesprek. Monica en Arend praten over opleiding, werken en een eigen bedrijf. Evert en Monica -2 Rijbewijs Monica is jarig.

Nadere informatie

Noach bouwt een ark Genesis 6-8

Noach bouwt een ark Genesis 6-8 2 Noach bouwt een ark Genesis 6-8 Het is niet fijn meer op de aarde. De mensen maken ruzie, ze vechten en ze zijn God vergeten. Maar er is één man die anders is. Dat is Noach. Op een dag praat God met

Nadere informatie

Module 7 Staatsinrichting en rechtsstaat

Module 7 Staatsinrichting en rechtsstaat Module 7 Staatsinrichting en rechtsstaat 7.1 Onze democratie Tekst 1: Wie is de baas in Nederland? Nederland is een democratie. Dat betekent: de bevolking is de baas. Maar je kunt niet 16,7 miljoen bazen

Nadere informatie

Wijs Worden. werkboek. deel 1 DAMON

Wijs Worden. werkboek. deel 1 DAMON Wijs Worden werkboek deel 1 DAMON WW wb deel 1 mei2009.indd 1 5/25/09 10:33:45 AM Hoofdstuk 1 Over wat echt belangrijk is Paragraaf 1 Inleiding Opdracht 1, p.8 Hieronder staan twaalf standpunten over wat

Nadere informatie

Voorbereidende les. Basisonderwijs. Educatieteam

Voorbereidende les. Basisonderwijs. Educatieteam Basisonderwijs Voorbereidende les (1) Introductie (2) Huiswerkopdracht (3) Bijlage 1 (4) Bijlage 2 Educatieteam Het educatie team bestaat uit jonge, gemotiveerde en bevlogen medewerkers die dichtbij de

Nadere informatie

WWW.HOPE-XXL.COM. Mede mogelijk gemaakt door de Iona Stichting en Vos/Abb

WWW.HOPE-XXL.COM. Mede mogelijk gemaakt door de Iona Stichting en Vos/Abb De meeste mensen in Nederland hebben het goed voor elkaar. We hebben genoeg eten, we hoeven niet bang te zijn voor oorlog en we zijn dan ook tevreden met ons leven. Maar dat is niet overal op de wereld

Nadere informatie

10. Gebarentaal [1/3]

10. Gebarentaal [1/3] 10. Gebarentaal [1/3] 1 Gebarentalen Stel, je kunt niets horen. Je bent doof. Hoe praat je dan met andere mensen? Je kunt liplezen, maar dat is moeilijk en je mist dan toch nog veel van het gesprek. Bovendien

Nadere informatie

Pasen met peuters en kleuters. Jojo is weg

Pasen met peuters en kleuters. Jojo is weg Pasen met peuters en kleuters Beertje Jojo is weg Thema Maria is verdrietig, haar beste Vriend is er niet meer. Wat is Maria blij als ze Jezus weer ziet. Hij is opgestaan uit de dood! Wat heb je nodig?

Nadere informatie

Wie is er nou blind? Het evangelie naar Johannes 9:1-41 22-9-2015

Wie is er nou blind? Het evangelie naar Johannes 9:1-41 22-9-2015 Wie is er nou blind? Het evangelie naar Johannes 9:1-41 1 Inleiding (1) Schrijver: Johannes, discipel en apostel (noemt zichzelf: de discipel van wie Jezus hield) Doel (Joh 20:31): dat je gelooft dat Jezus

Nadere informatie

Johannes 20, 1-18 20 april Pasen 2014 Wehl. (ds. A. Oude Kotte-de Boon) Thema: 'Het verhaal van Maria van Magdala ' Gemeente,

Johannes 20, 1-18 20 april Pasen 2014 Wehl. (ds. A. Oude Kotte-de Boon) Thema: 'Het verhaal van Maria van Magdala ' Gemeente, Johannes 20, 1-18 20 april Pasen 2014 Wehl (ds. A. Oude Kotte-de Boon) Thema: 'Het verhaal van Maria van Magdala ' Gemeente, We zijn er doorheen gegaan, Veertig dagen en nachten, Tijd van voorbereiding...

Nadere informatie

Ria Massy. De taart van Tamid

Ria Massy. De taart van Tamid DE TAART VAN TAMID Ria Massy De taart van Tamid De taart van Tamid 1 Hallo broer! Hallo Aziz! roept Tamid. Zijn hart klopt blij. Aziz belt niet zo dikwijls. Hij woont nog in Syrië. Bellen is moeilijk in

Nadere informatie

Gorcums Museum Grote Markt 17 4201EB Gorinchem 0183-632821 www.gorcumsmuseum.nl

Gorcums Museum Grote Markt 17 4201EB Gorinchem 0183-632821 www.gorcumsmuseum.nl Gorcums Museum Grote Markt 17 4201EB Gorinchem 0183-632821 www.gorcumsmuseum.nl Loop naar de eerste verdieping van het museum. Wat zie je daar? Het Gorcums Museum verzamelt alles over de stad Gorinchem.

Nadere informatie

De hoed van Oom Nacho

De hoed van Oom Nacho 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 De hoed van Oom Nacho Oom Nacho woont in een klein dorpje in Mexico. Eigenlijk is het geen echte oom, maar

Nadere informatie

Tekst en Beeld Fotoverhaal En heel veel foto s! Even voorstellen... De redactie van HVT Nieuws Vakantieplannen

Tekst en Beeld Fotoverhaal En heel veel foto s! Even voorstellen... De redactie van HVT Nieuws Vakantieplannen Hoedje van Papier in de Wijk - Kindermagazine HVT Nieuws - Editie 1 - Juni 2009 Even voorstellen... De redactie van HVT Nieuws Vakantieplannen Tekst en Beeld Fotoverhaal En heel veel foto s! Van de redactie

Nadere informatie

Het verhaal van de Actielessen

Het verhaal van de Actielessen http://www.edusom.nl Het verhaal van de Actielessen In de Actielessen ontmoeten acht mensen elkaar. Ze kennen elkaar van een taalcursus. 1. Overal kun je de taal leren In de eerste Actieles ontmoeten Mounir

Nadere informatie

De laatste wens van Maarten Ouwehand

De laatste wens van Maarten Ouwehand De laatste wens van Maarten Ouwehand Een verhalend ontwerp voor CKV waarin leerlingen op school een museum ontwerpen, inrichten en openen. Gemaakt voor en door: Andreas College Katwijk en Bureau voor Educatief

Nadere informatie

Wat kan ik voor u doen?

Wat kan ik voor u doen? 139 139 HOOFDSTUK 9 Wat kan ik voor u doen? WOORDEN 1 1 Peter is op vakantie. Hij stuurde mij een... uit Parijs. a brievenbus b kaart 2 Ik heb die kaart gisteren.... a ontvangen b herhaald 3 Bij welke...

Nadere informatie

Assertiviteit. BOL 1 e jaars AG studenten

Assertiviteit. BOL 1 e jaars AG studenten BOL 1 e jaars AG studenten In de beroepspraktijk verwacht men van je dat je kunt opkomen voor jezelf en voor je opvattingen over je stage, de hulpverlening etc. Men verwacht tegelijkertijd dat je dit op

Nadere informatie

En rijke mensen werken niet. Die kunnen de hele dag doen wat ze leuk vinden.

En rijke mensen werken niet. Die kunnen de hele dag doen wat ze leuk vinden. Warm in Verona Romeo loopt een beetje rond. Dat doet hij bijna elke dag. Hij vindt het leuk om door het stadje te lopen. Door de kleine straatjes. Langs de rivier waar de meisjes de was doen. En over de

Nadere informatie

Vragen bij het prentenboek 'De tovenaar die vergat te toveren'

Vragen bij het prentenboek 'De tovenaar die vergat te toveren' De tovenaar tovert De verhalenvertelster vertelt Wat zou een tovenaar allemaal kunnen toveren? Hoe zouden de kinderen zich voelen? Waar zie je dat aan? Is de tovenaar blij/ boos/ verdrietig of bang? Hoe

Nadere informatie

Formeel en informeel. Formeel: Je gebruikt u om iemand aan te spreken. Je noemt iemand bij zijn achternaam.

Formeel en informeel. Formeel: Je gebruikt u om iemand aan te spreken. Je noemt iemand bij zijn achternaam. Formeel en informeel Tijdens je stage praat je veel met mensen. Soms is het een officieel gesprek, soms een gezellig praatje met een collega. Dit noem je formele en informele gesprekken. Formeel betekent

Nadere informatie

WERKBOEK VOOR DE DALTON-VERSIE. Dit werkboek is van:. Ik zit in groep:.

WERKBOEK VOOR DE DALTON-VERSIE. Dit werkboek is van:. Ik zit in groep:. WERKBOEK VOOR DE DALTON-VERSIE De Middeleeuwen Dit werkboek is van:. Ik zit in groep:. 1 Hoi! Ik ben Tim de Wekker! Ik wil graag weten hoe vaak en hoe lang je bezig bent met een taak. Daarom heb ik een

Nadere informatie

Tekst en lied startzondag 21 september.

Tekst en lied startzondag 21 september. Tekst en lied startzondag 21 september. We zingen op de wijze van het zgn. Farce Majeurelied 1 VERGRIJZING.... Vergrijzing K. Zo hier zijn we dan! Mag ik mijn partner en mijzelf eerst even voorstellen.

Nadere informatie

Soms is er thuis ruzie Dan is mama boos en roept soms omdat ik mijn speelgoed niet opruim Maar ik heb daar helemaal niet mee gespeeld Dat was Bram,

Soms is er thuis ruzie Dan is mama boos en roept soms omdat ik mijn speelgoed niet opruim Maar ik heb daar helemaal niet mee gespeeld Dat was Bram, Soms is er thuis ruzie Dan is mama boos en roept soms omdat ik mijn speelgoed niet opruim Maar ik heb daar helemaal niet mee gespeeld Dat was Bram, mijn kleine broer Dat is niet van mij mama Dan zegt ze

Nadere informatie