I. De professionele sport

Transcriptie

1 I. De professionele sport 1 De federale regelgeving m.b.t. de arbeidsovereenkomst van de sportbeoefenaar 3 A. De arbeidsovereenkomst van de betaalde sportbeoefenaars 4 1. De arbeidsovereenkomst van de sportbeoefenaar 5 Brussel 6 februari 1991, J.L.M.B. 1991, 461 Wanneer een betaald sportbeoefenaar zijn arbeidsovereenkomst voor een bepaalde tijd zonder dringende reden verbreekt, is hij een vergoeding verschuldigd tot het einde van de overeenkomst. Elke andere sanctie is van rechtswege nietig. Hetzelfde is het geval voor wat elk concurrentiebeding betreft dat de duur van het lopende seizoen te buiten gaat. De hoven en rechtbanken kunnen een marginale controle uitoefenen op de regelmatigheid van beslissingen getroffen door de bestuursorganen van een V.Z.W. die hun discretionaire bevoegdheden uitoefenen en nagaan of een beslissing van een sportfederatie om de toetreding van een sportbeoefenaar te weigeren niet arbitrair is. De rechter in kort geding is bevoegd de Belgische Liga van Basketball op straffe van een dwangsom het bevel op te leggen een speler aan te sluiten die ten onrechte werd gesanctioneerd. Luik 28 mei 1991, J.L.M.B. 1991, 885 De rechter in kort geding is bevoegd om de rechten van een voetbalspeler te vrijwaren in afwachting van een beslissing van de rechter ten gronde door de club waaruit de speler wenst uit te treden, te bevelen hem tot het einde van de bodemprocedure ter beschikking te stellen van iedere club die van zijn diensten wil genieten, en hem een maandelijkse provisie toe te kennen. Arbrb. Charleroi 18 juni 1992, J.T.T. 1992, 471 Het vermoeden van het bestaan van een arbeidsovereenkomst tussen de betaalde sportbeoefenaar en zijn werkgever in art. 3 Wet 24 februari 1978 is slechts toepasselijk op sportbeoefenaars wier vergoeding hoger is dan het jaarlijks bij K.B. bepaald bedrag. Sportbeoefenaars wier vergoeding lager ligt, kunnen evenwel op grond van de algemene beginselen inzake arbeidsovereenkomsten met hun club door een arbeidsovereenkomst verbonden zijn. De disciplinaire regelen waaraan een professionele sportbeoefenaar onderworpen is, sluiten het bestaan van een arbeidsovereenkomst met zijn club niet uit. Rb. Luik 30 november 1993, J.dr. jeun. 1994, afl. 138, 26 Bepalingen van een corporatie die de wijziging van een club afhankelijk maken van de betaling van een vergoeding, zijn strijdig met de openbare orde. 1/58

2 Rb. Verviers 4 januari 1994, J.T. 1994, 36, noot RIGAUX, F. Een sportreglement dat verre van de kostprijs te willen vergoeden van de werkelijke verstrekte opleiding en onder voorwendsel dat het de kleine clubs wil beschermen tegen grote clubs die regelmatig hun beste elementen komen afromen om ze op min of meer korte termijn klaar te stomen voor de professionele sportcircuits aldus een dwingende regeling en tarifering wil opzetten voor wat een echte verwerving is, met volgrecht voor de cedent gedurende 5 jaar, van mensen alsof het ging om doodgewone goederen, voorwerp van speculaties, vergeet kennelijk dat slavernij in onze landen reeds een aantal eeuwen is afgeschaft. Al kan worden geacht dat de individuele vrijheid van vereniging kan worden aangepast, zoals door de invoering van termijnen gedurende dewelke de transfers moeten plaatsvinden, ten einde het voortbestaan van een samengestelde ploeg gedurende een heel seizoen te verzekeren, neemt dit daarom niet weg dat dergelijke aanpassingen niet mogen uitmonden in een echt retentierecht van een club ten aanzien van een jongere die een nieuw seizoen wil beginnen in een andere club, daar zijn persoonlijke vrijheid niet kan worden uitgewist ten voordele van een ploeg in wording. Kort Ged. Rb. Brussel 4 maart 1996, J.L.M.B. 1996, 686; J.T.T. 1997, 54 Het reglement van een sportfederatie dat het lidmaatschap van een sportbeoefenaar bij een nieuwe club verbiedt en de deelname aan de officiële sportcompetitie voor deze club voor de afloop van het lopende seizoen, zelfs wanneer de overeenkomst waardoor hij met zijn vroegere club was verbonden, door de sportbeoefenaar werd beëindigd om dringende reden, is strijdig met art. 8, par 2, Arbeidsovereenkomstwet Betaalde Sportbeoefenaars. Het kan bijgevolg niet worden toegepast. Een gerechtelijke procedure kan worden ingeleid met het oog op het voorkomen van de schending van een sterk bedreigd recht. Het is het geval wanneer een sportbeoefenaar vraagt dat de federatie zou worden gelast hem de documenten af te leveren die nodig zijn voor zijn reaffectatie naar een nieuwe club, niettegenstaande een artikel van het reglement dat zich hiertegen zou verzetten, zelfs indien de sportbeoefenaar niet in staat is aan te tonen dat een club daadwerkelijk bereid is hem als lid te aanvaarden. Geen enkele club zal immers de moeite en het risico op zich nemen met hem te onderhandelen zolang de federatie zich houdt aan de letter van haar reglement. Er kan geen kort geding plaats hebben wanneer de eiser te lang heeft gewacht om gerechtigheid te zoeken, behalve wanneer hij een ernstige reden kan doen gelden die zijn vordering rechtvaardigt. Een sportbeoefenaar kan niet worden verweten verschillende maanden te hebben gewacht vooraleer een geding in te leiden tegen de federatie daar er onderhandelingen met zijn club aan de gang waren en hij niet het risico kon lopen ontslag te nemen zonder absoluut zeker te zijn van het bestaan van een ernstige reden in hoofde van zijn werkgever. Gezien de korte duur van een sportcarrière is de onderbreking van de activiteiten, zelfs indien deze slechts drie maanden duurt, van aard schade te berokkenen en rechtvaardigt ze de dringendheid om te handelen. Kort Ged. Rb. Brussel, 9 mei 1996 Wanneer zowel de legaliteit van het transfer reglement van de basketbalspelers als de mogelijkheid voor een club om een solidariteitsvergoeding te verkrijgen, zoals voorzien in het reglement van de Koninklijke Basketbalbond voorwerp maakt van een geschil tussen twee 2/58

3 clubs, lijkt het logisch dat, alvorens zich op dit punt uit te spreken moet vaststaan of de speler al dan niet zich schuldig gemaakt heeft aan contractbreuk ten aanzien van de club waarvan hij in oorsprong lid van is. Zolang partijen dit punt niet hebben laten regelen door de bevoegde rechtsinstanties, vermits de interne rechtsinstanties zich onbevoegd verklaard hebben om er kennis van te nemen, kan de kortgeding rechter slechts strikt voorlopige maatregelen nemen zoals bijvoorbeeld de opschorting van betaling van geëiste schadevergoeding. Deze schadevergoeding moet geblokkeerd worden op een rekening van de bond tot aan de uitspraak ten gronde. Arbrb. Charleroi 18 juni 1996, R.R.D. 1993, 72 De rechtbank stelt dat in elk geval de koning perfect bevoegd was om de sociale zekerheid van sportbeoefenaars te reglementeren krachtens artikel 10 van de wet van 24 februari 1978 betreffende de betaalde sportbeoefenaar, bedoeld in deze wet en krachtens artikel van de wet van 27 juni 1969 betreffende de sportbeoefenaar verbonden met een arbeidscontract, maar niet bedoeld in de wet van 24 februari Het komt toe aan de rechtbank na te gaan of in casu de kenmerken van het arbeidscontract aanwezig zijn in de relaties die in de loop van de betwiste periode de spelers door de Belgische Bond als amateurs gekwalificeerd en de directie van Olympic Charleroi hebben kunnen verenigen. Het komt toe de 2 essentiële criteria te onderzoeken voor het bestaan van een arbeidscontract; deze zijn de ondergeschikte band en de verloning. Kort Ged. Rb. Brussel, 4 december 1996 Men kan niet als motief inroepen dat het transferreglement van de Belgische Voetbalbond duidelijk zichtbare onwettigheden bevat om de transfer van een speler van de ene club naar een andere niet te onderwerpen aan een minimum van regels. Zo is het bijvoorbeeld dat het feit dat het systeem van ontslagvergoedingen, zoals toegepast door de bond, in vraag kan gesteld worden, niet verhindert dat voor de goede orde van de competities, een periode van het jaar voorzien wordt voor transfers en hun registratie. Kort Ged. Rb. Brussel 23 december 1997 De bepalingen gesteld in artikel 3 van het decreet van 24 juli 1996 van de Vlaamse Gemeenschap tot vaststelling van het statuut van de niet-professionele sportbeoefenaar en artikel IV, 4, 6 van het reglement van de koninklijke voetbalbond, betreffende de opzegging van contracten, de inschrijving en het lidmaatschap van spelers, vinden toepassing op de sportbeoefenaar die op het moment van de inwerkingtreding van het contract dat hij getekend heeft en voor zijn opzegging geen professionele sportbeoefenaar was. Het algemeen secretariaat van de bond lijkt niet bevoegd te zijn om beslissingen te nemen inzake annulatie of validatie van een inschrijving of lidmaatschap bij een club. Voor zover beslist is bij een arbitrale beslissing waar geen annulatieberoep is tegen ingesteld, dat de speler een betaalde sportman was en dat hij niet meer met een contract aan de club verbonden was op het einde van het seizoen, laat artikel 8 van de wet van 24 februari toe een akkoord te sluiten met een andere club en daar te spelen gedurende heel het nieuwe seizoen zonder dat er rekening moet gehouden worden met formaliteiten, termijnen en andere bepalingen door de bond opgeroepen om zich hier tegen te verzetten. Kortgeding Rb. Brugge, 15 januari 1998, TWVR, 1998, 178 3/58

4 Eénmaal dat is uitgemaakt dat een sporter meer verdient op jaarbasis dan de jaarlijkse vastgelegde limiet en hij sport uitoefent in ondergeschikt verband, moet hij zonder meer beschouwd worden als een betaalde sportbeoefenaar in de zin van de Arbeidsovereenkomstenwet Betaalde Sportbeoefenaars, en is hij met de club verbonden door een arbeidsovereenkomst voor bedienden in de zin van de Arbeidsovereenkomstwet. Kort Ged. Rb. Brussel 20 februari 1998 Wanneer een sportvereniging (in casu de Koninklijke basketballiga) een orgaan belast met het disciplinaire contentieux opgericht, moet zij zowel haar eigen organiek reglement als de beslissingen van dit orgaan respecteren Wanneer dit orgaan zelf heeft toegelaten dat de uitvoering van een dading betreffende het transferbedrag van een speler gesloten tussen 2 clubs, niet mag verder gezet worden binnen de bond, dan moet deze beslissing gerespecteerd worden en dan mag er van de club die dit bedrag verschuldigd is niet geëist worden dat deze som gekantonneerd wordt in afwachting van een rechterlijke beslissing. De kortgeding rechter mag daarentegen aan de bond eender welke sanctie van administratieve, financiële of sportieve aard, voorzien in haar reglement ingeval van niet betaling van een regelmatig uitgegeven factuur, verbieden aan deze club op te leggen. Kort Ged. Rb. Brussel 12 februari 1999, Sport & Recht 2000 (weergave), 494 Het recht van vereniging houdt weliswaar in dat de eisers de vereniging mogen verlaten maar dit betekent niet dat zij dat op een willekeurige manier mogen doen. Prima facie lijkt de reglementering van de Koninklijke Belgische Voetbalbond m.b.t. de beperkte transferperiode niet strijdig met het recht van vereniging of met andere wettelijke bepalingen. De beperkte transferperiode heeft een verantwoord sportief doel, nl. de behoorlijke organisatie van de competitie. Kort Ged. Rb. Brussel, 11 maart 1999 Het feit dat een sporter vrij gekozen heeft om een welbepaalde sport professioneel of amateuristisch te beoefenen en zich hiervoor heeft lidgemaakt bij een sportvereniging impliceert dat hij de reglementen van deze vereniging heeft aanvaard, in zoverre deze echter niet tegenstrijdig zijn aan hogere rechtsnormen. Door de beperking in de tijd van de transfers worden de vrijheid van vereniging en het recht van arbeid niet geschonden. Vred. Halle 26 april 1999, T. Vred. 2000, 326 De praktijk om een transfersom te betalen bij de overgang van een voetballer van de ene naar de andere sportclub, is een aanslag op de individuele vrijheid en de vrijheid van vereniging. Nochtans is het toegestaan dat de overdragende club een bedrag ontvangt als vergoeding voor de vorming, de promotie en de vervanging van de speler en die bedoeld is om de investeringen van de club in infrastructuur, trainers en materiaal te vergoeden. De transferovereenkomst is een wederkerige overeenkomst, zodanig dat de exceptio non adimpleti contractus van toepassing is. 4/58

5 Arbitragehof nr. 53/99, 26 mei 1999, A.A. 1999, 603; B.S. 8 september 1999, en T.B.P (verkort), 314, noot De vrijheid van vereniging, zoals die is gewaarborgd door art. 27 G.W. en door art. 11 E.V.R.M., staat eraan in de weg dat aan de sportbeoefenaar, hetzij onder arbeidsovereenkomst dan wel als zelfstandige, onevenredige verplichtingen worden opgelegd als hij zijn lidmaatschapsovereenkomst met een sportvereniging wenst te beëindigen. Het enkele feit dat, door het invoeren van een vrijheidsregeling, dat recht vooralsnog enkel voor een bepaalde categorie van sportbeoefenaars is geregeld, is niet voldoende om het discriminerend karakter ervan aan te tonen. Wanneer de decreetgever voor bepaalde categorieën van sportbeoefenaars maatregelen neemt tot versterking van de vrijheid van vereniging, dan zou het discriminerend achten van een dergelijk handelen erop neerkomen dat het gelijkheidsbeginsel wordt aangewend als een middel van verzet tegen elke verandering, zij het een vooruitgang die slechts in fasen zou gebeuren. De prejudiciële vraag betreft de bestaanbaarheid van Decr. Ned. Cult. R. 25 februari 1975 tot vaststelling van het statuut van de niet-betaalde sportbeoefenaar en het Decr. Vl. Parl. 24 juli 1996 tot vaststelling van het statuut van de niet-professionele sportbeoefenaar met de art. 10 en 11 G.W., in zoverre die decreten de sportbeoefenaars verschillend behandelen naargelang zij meer of minder dan een bepaald jaarloon ontvangen en naargelang zij al dan niet zelfstandige zijn. Het Decr. Ned. Cult. R. 25 februari 1975 en het Decr. Vl. Parl. 24 juli 1996 hebben als doel aan de niet-betaalde, respectievelijk de niet-professionele sportbeoefenaars een statuut te geven met waarborgen inzake de vrijheid en de rechtszekerheid van de sportbeoefenaars, beperkt tot de fundamentele rechten en plichten. Daartoe regelen de decreten het recht van de sportbeoefenaar om de lidmaatschapsovereenkomst met een sportvereniging te beëindigen. Enerzijds, beperken zij de uitoefening van dat recht tot bepaalde periodes om het normale verloop van de sportcompetities niet te storen. Anderzijds, creëren zij waarborgen voor de behoorlijke uitoefening van dat recht door het opleggen van zwaardere verplichtingen of de betaling van elke vorm van vergoeding bij het beëindigen van het lidmaatschap te verbieden. Uit de vaststelling van het toepassingsgebied van de decreten volgt een verschil in behandeling van sportbeoefenaars. Het Decr. Ned. Cult. R. 25 februari 1975 is niet van toepassing op de sportbeoefenaars die een loon ontvangen; het Decr. Vl. Parl. 24 juli 1996 is niet van toepassing op de sportbeoefenaars die een jaarloon van meer dan frank (in 1997) ontvangen. Prejudiciële vragen betreffende het decreet van de Vlaamse Gemeenschap van 24 juli 1996 tot vaststelling van het statuut van de niet-professionele sportbeoefenaar en het decreet van de Nederlandse Cultuurgemeenschap van 25 februari 1975 tot vaststelling van het statuut van de niet-betaalde sportbeoefenaar, gesteld door de Rechtbank van eerste aanleg te Brussel. Het Hof zegt voor recht : - Het decreet van de Nederlandse Cultuurgemeenschap van 25 februari 1975 tot vaststelling van het statuut van de niet-betaalde sportbeoefenaar en het decreet van de Vlaamse Gemeenschap van 24 juli 1996 tot vaststelling van het statuut van de niet-professionele sportbeoefenaar schenden noch de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, in zoverre die decreten de sportbeoefenaars verschillend behandelen naargelang zij meer of minder dan een bepaald jaarloon ontvangen en naargelang zij al dan niet zelfstandige zijn, noch het bevoegdheidsvoorbehoud omtrent de economische unie en de monetaire eenheid, vervat in artikel 6, 1, VI, derde lid, van de bijzondere wet van 8 augustus 1980 tot hervorming der instellingen, in zoverre die decreten de deelnemers aan een nationale sportactiviteit verschillend 5/58

6 behandelen. - Voor het overige behoeven de prejudiciële vragen geen antwoord. Arbhof. Gent (4 e k.), 3 september 1999, Soc. Kron. 2001, 146 Een fulltime beroepsjockey (galopdiscipline) is onderworpen aan de Wet van 24 februari 1978 op de arbeidsovereenkomst van betaalde sprotbeoefenaar en wordt overeenkomstig art. 2 van voornoemde wet op onweerlegbare wijze vermoed werknemer te zijn. Beroepscomité Belgische Voetbalbond 17 september 1999, Soc. Kron. 2000, 298 Voor handtastelijkheden gepleegd op de persoon van de scheidsrechter na het wedstrijdeinde voorziet het reglement van de K.B.V.B. in één enkele welbepaalde straf, nl. dat de dader tot schrapping dient te worden voorgesteld. Ten aanzien van een professionele sportbeoefenaar moet evenwel rekening gehouden worden met art. 23, lid 1 G.W. krachtens hetwelk eenieder recht heeft op arbeid en op vrije keuze van beroepsarbeid, dat primeert boven dit reglement. Het beroepscomité kan als tuchtcollege het reglement niet toepassen in strijd met dit principe. Het behoort wel tot de taak van het Beroepscomité om de vereiste tucht af te dwingen met aangepaste sancties. Arbrb. Doornik 18 februari 2000, J.L.M.B. 2000, 1394; J.T.T (verkort), 238 De reglementering van de Belgische Voetbalbond betreffende de transfers c is onwettig, want de professionele overplaatsing van een werknemer wiens beroep de sport is en die aan het einde van zijn overeenkomst is, kan niet worden onderworpen aan de betaling van een som geld, zelfs niet indien het te betalen bedrag redelijk schijnt te zijn. De arbeidsmarkt moet open blijven, in die zin dat een wilsovereenstemming tussen twee partijen moet volstaan om een arbeidsovereenkomst te sluiten met eerbiediging van de regels eigen aan de sociale wetgeving die niet voorzien dat de nieuwe werkgever de verplichting heeft om een som geld te betalen aan de oude werkgever opdat de overeenkomst in werking zou treden en dat de speler effectief zou kunnen presteren voor de nieuwe club. Dit type van transfer is eveneens en vooral onwettig omwille van het feit dat zijn geldigheid beperkt is tot één jaar. Een loutere private reglementering, zoals degene van de Belgische Bond, kan de contractuele wil van de partijen niet beheersen. Een arbeidsovereenkomst die betrekking heeft op een dwingende materie en die zelfs gedeeltelijk van openbare orde is, heeft de bovenhand over een reglementering die uitgaat van een privé instelling. De contractuele duur heeft de bovenhand op een reglementaire duur. De speler c die een overeenkomst sluit voor drie of vijf jaren is dus niet aan het einde van zijn overeenkomst na afloop van het eerste jaar. Arbrb. Gent (2 e k.), 08 januari 2001, Sport & Recht, 2001, 402 Een professioneel basketbalspeler en een V.Z.W. zetten een constructie op, waardoor een deel van het loon van de speler in het zwart zal worden uitbetaald. Een zodanige vereenkomst is nietig wegens bedrog. De nietigheid werkt niet alleen voor de toekomst, maar ook voor het verleden. Tussen partijen moet de nietigverklaring in principe leiden tot een herstel in de oorspronkelijke toestand. 6/58

7 Indien de partij die de nietigverklaring vordert zijn schade niet volledig hersteld ziet door de vernietiging van de overeenkomst, kan een bijkomende schadevergoeding toegekend worden op grond van art en 1383 B.W.. In casu meent de Rechtbank dat de beheerders van de V.Z.W. niet alleen een zware fout hebben gepleegd in het beheer van de V.Z.W., doch ook een delictuele fout door de fiscus te bedriegen. In de gegeven omstandigheden heeft de Rechtbank dan ook geoordeeld dat de beheerders persoonlijk mede gehouden zijn om de schadevergoeding aan eiser te betalen en verklaart de vordering tot solidaire veroordeling gegrond. Arbh. Bergen (6 e k.) 15 juni 2001, J.L.M.B., 2001, afl. 38, 1668, Noot WESTRADE, M. Art. 3 Arbeidsovereenkomstwet Betaalde Sportbeoefenaars, in samenhang met art. 2 van dezelfde Wet, legt een onweerlegbaar vermoeden vast van het bestaan van een arbeidsovereenkomst als bediende, voor wat betreft de overeenkomst afgesloten tussen de betaalde sportbeoefenaar, waarvan de bezoldiging het door de Koning bepaalde bedrag overschrijdt, en zijn werkgever. De Wet sluit niet noodzakelijk het bestaan van een arbeidsovereenkomst uit wanneer de bezoldiging minder bedraagt dan dit bedrag. Het K.B. 12 augustus 1985 houdende de uitvoering van de Arbeidsovereenkomstenwet Betaalde Sportbeoefenaars en ter wijziging van het K.B. 28 november 1962 genomen ter uitvoering van de wet van 27 juni 1969 waarbij het wetsbesluit 28 december 1944 inzake de sociale zekerheid van de arbeiders wordt herzien, is niet onwettig voorzover het de sportbeoefenaars op het oog heeft die door een arbeidsovereenkomst zijn gebonden en die niet vallen onder de toepassing van de Arbeidsovereenkomstenwet Betaalde Sportbeoefenaars. Corr. Rb. Luik 20 februari 2002, J.L.M.B. 2002, 706 Het Capital joueur van een voetbalclub wordt niet door de spelers zelf gevormd, zij zijn evident genoeg niet vatbaar voor toe-eigening, maar door de rechten om hen competitie te laten spelen, deze kunnen wel overgedragen worden tegen betaling, gewoonlijk transfervergoedingen genoemd. Deze rechten zijn opgebouwd uit incorporele activa. Hun verduistering is dus niet vatbaar voor de inbreuk van misbruik van vertrouwen. 2. Het minimumbedrag van het loon 6 Arbrb. Charleroi 18 juni 1992, J.T.T. 1992, 471 Het vermoeden van het bestaan van een arbeidsovereenkomst tussen de betaalde sportbeoefenaar en zijn werkgever in art. 3 Wet 24 februari 1978 is slechts toepasselijk op sportbeoefenaars wier vergoeding hoger is dan het jaarlijks bij K.B. bepaald bedrag. Sportbeoefenaars wier vergoeding lager ligt, kunnen evenwel op grond van de algemene beginselen inzake arbeidsovereenkomsten met hun club door een arbeidsovereenkomst verbonden zijn. De disciplinaire regelen waaraan een professionele sportbeoefenaar onderworpen is, sluiten het bestaan van een arbeidsovereenkomst met zijn club niet uit. Arbh. Brussel 23 september 1996, Soc.Kron. 1997, 74 Art. 13, a Verord. Raad E.E.G. nr. 1408/71, 14 juni 1971 betreffende de toepassing van de sociale-zekerheidsregelingen op werknemers en zelfstandigen, alsmede op hun gezinsleden die 7/58

8 zich binnen de Gemeenschap verplaatsen, is eveneens van toepassing op de werknemer die aangeworven werd uitsluitend met het oog op de tewerkstelling op het grondgebied van een andere lidstaat dan die waar zich de inrichting bevindt waarvan hij normaal afhangt, in zoverre de waarschijnlijke duur van zijn tewerkstelling op het grondgebied van die lidstaat geen twaalf maanden overschrijdt, wat het geval is voor een sportmonitor die in België werd aangeworven en die getroffen wordt door een arbeidsongeval in Frankrijk. Het is onwaarschijnlijk dat de betrokkene die van het ene ogenblik op het andere werd aangeworven, welke bestuursverantwoordelijkheid dan ook te dragen had. Zij had slechts een uitvoerende taak, hetgeen nochtans niet uitsluit dat iedere avond beslissingen werden genomen naargelang de vraag naar activiteiten de volgende dag, wat evenwel een eenvoudige verdeling van de taken betrof. Er kan een bezoldiging in natura overeengekomen worden; in welk geval de werkgever de verplichting heeft deze in een geschrift vast te stellen. De kosteloosheid van het verblijf, rekening houdend met de lasten dat zulk een verblijf teweegbrengt, is een bestanddeel van de bezoldiging. Arbrb. Gent (2 e k.), 08 januari 2001, Sport & Recht, 2001, 402 Een professioneel basketbalspeler en een V.Z.W. zetten een constructie op, waardoor een deel van het loon van de speler in het zwart zal worden uitbetaald. Een zodanige vereenkomst is nietig wegens bedrog. De nietigheid werkt niet alleen voor de toekomst, maar ook voor het verleden. Tussen partijen moet de nietigverklaring in principe leiden tot een herstel in de oorspronkelijke toestand. Indien de partij die de nietigverklaring vordert zijn schade niet volledig hersteld ziet door de vernietiging van de overeenkomst, kan een bijkomende schadevergoeding toegekend worden op grond van art en 1383 B.W.. In casu meent de Rechtbank dat de beheerders van de V.Z.W. niet alleen een zware fout hebben gepleegd in het beheer van de V.Z.W., doch ook een delictuele fout door de fiscus te bedriegen. In de gegeven omstandigheden heeft de Rechtbank dan ook geoordeeld dat de beheerders persoonlijk mede gehouden zijn om de schadevergoeding aan eiser te betalen en verklaart de vordering tot solidaire veroordeling gegrond. Arbh. Bergen (6 e k.) 15 juni 2001, J.L.M.B., 2001, afl. 38, 1668, Noot WESTRADE, M. Art. 3 Arbeidsovereenkomstwet Betaalde Sportbeoefenaars, in samenhang met art. 2 van dezelfde Wet, legt een onweerlegbaar vermoeden vast van het bestaan van een arbeidsovereenkomst als bediende, voor wat betreft de overeenkomst afgesloten tussen de betaalde sportbeoefenaar, waarvan de bezoldiging het door de Koning bepaalde bedrag overschrijdt, en zijn werkgever. De Wet sluit niet noodzakelijk het bestaan van een arbeidsovereenkomst uit wanneer de bezoldiging minder bedraagt dan dit bedrag. Het K.B. 12 augustus 1985 houdende de uitvoering van de Arbeidsovereenkomstenwet Betaalde Sportbeoefenaars en ter wijziging van het K.B. 28 november 1962 genomen ter uitvoering van de wet van 27 juni 1969 waarbij het wetsbesluit 28 december 1944 inzake de sociale zekerheid van de arbeiders wordt herzien, is niet onwettig voorzover het de sportbeoefenaars op het oog heeft die door een arbeidsovereenkomst zijn gebonden en die niet vallen onder de toepassing van de Arbeidsovereenkomstenwet Betaalde Sportbeoefenaars. 8/58

9 3. Het gewaarborgd gemiddeld minimuminkomen 7 4. De vereiste minimumleeftijd 8 5. De ontslagvergoeding voor de overeenkomsten gesloten voor onbepaalde duur 9 Brussel 6 februari 1991, J.L.M.B. 1991, 461 Wanneer een betaald sportbeoefenaar zijn arbeidsovereenkomst voor een bepaalde tijd zonder dringende reden verbreekt, is hij een vergoeding verschuldigd tot het einde van de overeenkomst. Elke andere sanctie is van rechtswege nietig. Hetzelfde is het geval voor wat elk concurrentiebeding betreft dat de duur van het lopende seizoen te buiten gaat. De hoven en rechtbanken kunnen een marginale controle uitoefenen op de regelmatigheid van beslissingen getroffen door de bestuursorganen van een V.Z.W. die hun discretionaire bevoegdheden uitoefenen en nagaan of een beslissing van een sportfederatie om de toetreding van een sportbeoefenaar te weigeren niet arbitrair is. De rechter in kort geding is bevoegd de Belgische Liga van Basketball op straffe van een dwangsom het bevel op te leggen een speler aan te sluiten die ten onrechte werd gesanctioneerd. Kort Ged. Rb. Brussel, 4 december 1996 Men kan niet als motief inroepen dat het transferreglement van de Belgische Voetbalbond duidelijk zichtbare onwettigheden bevat om de transfer van een speler van de ene club naar een andere niet te onderwerpen aan een minimum van regels. Zo is het bijvoorbeeld dat het feit dat het systeem van ontslagvergoedingen, zoals toegepast door de bond, in vraag kan gesteld worden, niet verhindert dat voor de goede orde van de competities, een periode van het jaar voorzien wordt voor transfers en hun registratie. 6. De arbeidsvoorwaarden 10 Kort Ged. Rb. Brussel, 11 maart 1999 Het feit dat een sporter vrij gekozen heeft om een welbepaalde sport professioneel of amateuristisch te beoefenen en zich hiervoor heeft lidgemaakt bij een sportvereniging impliceert dat hij de reglementen van deze vereniging heeft aanvaard, in zoverre deze echter niet tegenstrijdig zijn aan hogere rechtsnormen. Door de beperking in de tijd van de transfers worden de vrijheid van vereniging en het recht van arbeid niet geschonden. 7. De tewerkstelling van buitenlandse werknemers 11 9/58

10 Luik 28 mei 1991, J.L.M.B. 1991, 885 De rechter in kort geding is bevoegd om de rechten van een voetbalspeler te vrijwaren in afwachting van een beslissing van de rechter ten gronde door de club waaruit de speler wenst uit te treden, te bevelen hem tot het einde van de bodemprocedure ter beschikking te stellen van iedere club die van zijn diensten wil genieten, en hem een maandelijkse provisie toe te kennen. Kort Ged. Rb. Brussel 14 september 1992, Pas, III, 103 De bepalingen van het reglement van een sportfederatie waarbij alleen Belgen toegelaten zijn deel te nemen aan bepaalde wedstrijden kunnen niet worden toegepast op betaalde sportbeoefenaars krachtens art. 7 E.G.- Verdrag waarbij elke discriminatie wegens de nationaliteit verboden is. De rechter in kort geding is bevoegd in een spoedeisend geval, om de vreemdeling toe te laten zijn betaalde sportbedrijvigheid te beoefenen in de voorziene wedstrijden en de federatie te verbieden deze deelneming te beletten tot dat de bodemrechter zich heeft uitgesproken. Brussel (8 e k.), 18 maart 1994 Een reglement of een algemene nationale praktijk, zelfs van een sportvereniging, dat bepaalt dat het recht om deel te nemen aan wedstrijden voorbehouden is aan onderdanen van de Europese Unie is niet verenigbaar met de artikelen 7 en, naargelang het geval, artikelen 48 tot 51 of 59 tot 66 van het Verdrag van Rome, tenzij dit reglement of deze praktijk de buitenlandse spelers uitsluit op basis van niet-economisch redenen zoals louter sportieve redenen. Het verdrag is van toepassing in de sportmaterie voor zover het gaat over een economische praktijk in de zin van artikel 2 van het hier boven vermelde verdrag. Dit is het geval voor professionele of semi-professionele sportbeoefenaars zonder dat er een onderscheid moet gemaakt worden naargelang van de beoefende sport. In het basketbal zij de beperkingen van artikel 245 van het organiek reglement van louter sportieve aard en zij hebben zowel de promotie van de nationale ploeg als van die van de sportbeoefening van de jongeren tot doel. Kort Ged. Rb. Brussel 6 februari 1995 Het Europese Handvest voor de sport van de Raad van Europa, zoals aangenomen door de lidstaten van de Gemeenschap, heeft geen directe werking in het positieve Belgische recht. In toepassing van het principe van vrijheid van deelname aan een sportvereniging en het principe van vrijheid van vereniging, moet men de sportverenigingen vrijlaten in het opstellen van hun reglement voorzover dit niet strijdig is met de openbare orde en deze de subjectieve rechten van de leden niet schaadt. Het verbod opleggen aan amateur basketbalploegen om op een tornooi onderdanen met een vreemde nationaliteit op te stellen, zonder goed gedefinieerde voorwaarden, zelfs als deze lid zijn van de Gemeenschappelijke markt is, buiten welbepaalde voorwaarden, niet onwettig en schendt het subjectieve recht van hun leden niet. Om te weten of artikel 7 van de Europese verordening 1612/68 genomen in uitvoering en in het kader van het Verdrag van Rome van 25 maart 1957 van toepassing is op de materie aangaande 10/58

11 de niet-professionele sportbeoefenaar is zeer omstreden. Men mag enkel vasthouden aan het feit dat het klaarblijkelijk zou zijn indien het zo zou zijn. Indien het juist is dat de Europese Commissie gesteld heeft dat de discriminatiezaken op basis van nationaliteit waarvan amateur sportbeoefenaars slachtoffer zijn, effectief de vrijheid van het individu beperken om te verhuizen en in een andere lidstaat te verblijven en dat de sociale voordelen die aan alle onderdanen van de Europese Unie toegekend worden het recht op ontspanning omvatten, dan heeft het Hof van Justitie tot op vandaag haar rechtspraak, volgens dewelke de uitoefening van een sport enkel onder de toepassing van het communautaire recht valt indien het een economische activiteit is in de zin van artikel 2 van het verdrag, nog niet gewijzigd. De sportverenigingen zijn vrij hun reglement op te stellen in zoverre dit niet strijdig is met de openbare orde en de subjectieve rechten van de leden niet geschonden worden. Arbh. Brussel 23 september 1996, Soc.Kron. 1997, 74 Art. 13, a Verord. Raad E.E.G. nr. 1408/71, 14 juni 1971 betreffende de toepassing van de sociale-zekerheidsregelingen op werknemers en zelfstandigen, alsmede op hun gezinsleden die zich binnen de Gemeenschap verplaatsen, is eveneens van toepassing op de werknemer die aangeworven werd uitsluitend met het oog op de tewerkstelling op het grondgebied van een andere lidstaat dan die waar zich de inrichting bevindt waarvan hij normaal afhangt, in zoverre de waarschijnlijke duur van zijn tewerkstelling op het grondgebied van die lidstaat geen twaalf maanden overschrijdt, wat het geval is voor een sportmonitor die in België werd aangeworven en die getroffen wordt door een arbeidsongeval in Frankrijk. Het is onwaarschijnlijk dat de betrokkene die van het ene ogenblik op het andere werd aangeworven, welke bestuursverantwoordelijkheid dan ook te dragen had. Zij had slechts een uitvoerende taak, hetgeen nochtans niet uitsluit dat iedere avond beslissingen werden genomen naargelang de vraag naar activiteiten de volgende dag, wat evenwel een eenvoudige verdeling van de taken betrof. Er kan een bezoldiging in natura overeengekomen worden; in welk geval de werkgever de verplichting heeft deze in een geschrift vast te stellen. De kosteloosheid van het verblijf, rekening houdend met de lasten dat zulk een verblijf teweegbrengt, is een bestanddeel van de bezoldiging. 8. Diversen 12 B. De arbeidsongevallen bij sportbeoefenaars 13 Arbrb. Luik (3 e k.), 14 oktober 1991 Het koninklijk besluit van 10 augustus 1987, in werking getreden op 1 juli 1987, is niet van toepassing op een ongeval dat zich heeft voorgedaan op 8 november 1985, reden te over om de wet betreffende de toepassing van de sociale-zekerheidswetgeving op de beroepsvoetbalspeler van 3 maart 1977 (artikelen 2 en 3) en het forfaitair bedrag waarvan sprake in artikel 2, alinea 1 van de wet van 24 februari betreffende de arbeidsovereenkomst voor betaalde sportbeoefenaars toe te passen. 11/58

12 C. De sociale zekerheid van sportbeoefenaars Algemeen 15 Arbrb. Luik (3 e k.), 14 oktober 1991 Het koninklijk besluit van 10 augustus 1987, in werking getreden op 1 juli 1987, is niet van toepassing op een ongeval dat zich heeft voorgedaan op 8 november 1985, reden te over om de wet betreffende de toepassing van de sociale-zekerheidswetgeving op de beroepsvoetbalspeler van 3 maart 1977 (artikelen 2 en 3) en het forfaitair bedrag waarvan sprake in artikel 2, alinea 1 van de wet van 24 februari betreffende de arbeidsovereenkomst voor betaalde sportbeoefenaars toe te passen. Arbrb. Charleroi 18 juni 1996, R.R.D. 1993, 72 De rechtbank stelt dat in elk geval de koning perfect bevoegd was om de sociale zekerheid van sportbeoefenaars te reglementeren krachtens artikel 10 van de wet van 24 februari 1978 betreffende de betaalde sportbeoefenaar, bedoeld in deze wet en krachtens artikel van de wet van 27 juni 1969 betreffende de sportbeoefenaar verbonden met een arbeidscontract, maar niet bedoeld in de wet van 24 februari Het komt toe aan de rechtbank na te gaan of in casu de kenmerken van het arbeidscontract aanwezig zijn in de relaties die in de loop van de betwiste periode de spelers door de Belgische Bond als amateurs gekwalificeerd en de directie van Olympic Charleroi hebben kunnen verenigen. Het komt toe de 2 essentiële criteria te onderzoeken voor het bestaan van een arbeidscontract; deze zijn de ondergeschikte band en de verloning. 2. De kinderbijslag De pensioenregeling Andere bepalingen D. Diversen Kh. Luik (5 e kamer), 15 september 1999, J.L.M.B. 1999, 1063 De overeenkomst met als grond de toewijzing of de onderhandeling van het arbeidspotentieel van een ander - in casu een voetbalspeler middels een bezoldiging ten gunste van de agent de manager - dient nietig te worden verklaard bij toepassing van artikel 1131 B.W. en artikel 2 K.B. 28 november 1995 betreffende de exploitatie van bureaus voor arbeidsbemiddeling tegen betaling. 2 Diversen 20 A. De arbeidsbescherming in het Waalse Gewest 21 12/58

13 13/58

14 II. De niet-professionele sportbeoefenaar 1 De regels van toepassing in de Franse Gemeenschap 24 A. «Le décret organisant le sport en Communauté Française» 25 B. Diversen 26 Kort Ged. Rb. Brussel 25 juni 1993, J.T. 1993, 668 Art. 1676, par. 2 Ger. W. bepaalt dat buiten de publiekrechtelijke rechtspersoon ieder die bekwaam of bevoegd is om een dading aan te gaan, een overeenkomst tot arbitrage kan sluiten. Een dading is in hoofde van de ouders van minderjarige kinderen, in hun hoedanigheid van de wettelijke beheerders van deze kinderen, slechts toegelaten met de toestemming van het gerecht. Het principe volgens hetwelk de geschillen die ontstaan onder de leden van een vereniging die ontspanning tot doel heeft, moeten worden opgelost binnen de vereniging zelf, belet niet dat de rechter in kort geding, recht sprekend in het kader van art. 584 Ger. W., zijn jurisdictionele bevoegdheid kan uitoefenen en kan oordelen over de reglementen die in de sportverenigingen van kracht zijn met betrekking tot de aansluiting en de transfer van spelers. Zijn tussenkomst is des te noodzakelijker wanneer de fundamentele rechten worden geschonden of wanneer het erop aankomt de jonge spelers te beschermen tegen het feitelijke monopolie dat de sportverenigingen genieten. Het retentierecht ten aanzien van jonge amateurspelers is strijdig met de eerbiediging van de individuele vrijheid en valt buiten het kader van de regeling van deze vrijheid ten einde het voortbestaan van een ploeg gedurende één seizoen te verzekeren. Aan kinderen aan wie een vrije transfer van een voetbalclub naar een andere wordt geweigerd, wordt een ernstig nadeel toegebracht doordat zij in de feitelijke onmogelijkheid verkeren hun opleiding voort te zetten en in de wedstrijden te worden opgesteld onder de door de sportvereniging vastgesteld voorwaarden. Gent 20 januari 1994, R.W. 1994(95), 332 Ingevolge het decreet van 25 februari 1975 (art. 8) is nietig het beding dat de vrije overgang van een voetballer, niet-betaalde sportbeoefenaar, naar een andere voetbalclub afhankelijk maakt van de betaling door hem van een vergoeding van fr. aan de club die hij verlaat. Derhalve zijn de laatstbedoelde club en de K.B.V.B. verplicht om, ten behoeve van de betrokken speler op straffe van een dwangsom, al het nodige te doen om een vrije en geldige overgang naar een nieuwe club mogelijk te maken. Rb. Namen, 28 januari 1994, J. dr. Jeun. 1994, afl. 138, 31 De vrijheid van vereniging impliceert niet alleen dat iemand vrij kan toetreden tot een groep, maar ook dat hij het recht heeft zich uit deze vereniging terug te trekken. Wanneer de Belgische Basketbalbond de definitieve transfer van een speler beneden de 16 jaar bij reglement verbiedt en voor de transfer van een speler ouder dan 16 jaar een vergoeding vraagt van meer dan F, schendt hij het principe van de vrijheid van vereniging. 14/58

15 Niettemin moet een vergoeding voor de investeringen van de club zowel in inspanningen als in installaties niet systematisch worden uitgesloten. Een vergoeding is meer bepaald verantwoord wanneer de transfer van een amateurspeler naar een categorie van beroeps- of nietberoepsspelers toelaat inkomsten te halen uit de beoefening van zijn sport. Kort Ged. Rb. Brussel 6 maart 1997 De rechter en bijgevolg de kortgeding rechter wanneer de voorwaarden voor zijn tussenkomst voldaan zijn, zijn bevoegd de legaliteit van het reglement van een sportbond te controleren. De inspanningen van de Belgische bond van atletiek om de vorming van jongeren te stimuleren of minstens aan te moedigen blijken op het eerste zicht in overeenstemming te zijn met de legaliteit. Er kan geen twijfel bestaan omtrent het feit dat belangrijke of professionele basketbal clubs baat hebben bij een goede algemene vorming van jonge spelers. Deze goede algemene vorming verhoogt niet alleen hun recruteringsveld maar verbetert ook indirect de kwaliteit van het spel. Prima facie, verzet niks zich tegen het feit dat de rijkste clubs, die zich in de hoogste divisies bevinden en die opgeleide spelers gebruiken, die meestal buiten hun club opgeleid zijn, op een meer consequente wijze bijdragen aan het spijzen van een Fonds, bestemd voor de opleiding van jongeren met als bedoeling de bijeengebrachte gelden te verdelen op de meest evenwichtige en correcte manier. Het is helemaal niet onredelijk de bijdrage van elke club aan het Fonds te koppelen aan het aantal in dienst zijnde spelers die niet afkomstig zijn van hun eigen jeugdploegen. De vraag om te weten of het reglement van de basketbalbond, tot vaststelling van de regels betreffende het lidmaatschap van spelers, de opleiding en de financiering van deze opleiding, als ook het algemeen functioneren van de bond in strijd is met het beginsel van de vrijheid van de sportbeoefenaar, zoals bepaald in artikel 3, alinea 1 en 2 van het Vlaams Decreet van 24 juli 1996 zou een grondig onderzoek van alle in casu toepasselijke rechtsregels nodig hebben. In dit reglement is er geen blijk van een manifeste onwettelijkheid die de tussenkomst van de kortgeding rechter zou rechtvaardigen. Het idee dat een club of een speler moeten beschikken over een ongebreidelde vrijheid om eender wie aan te trekken en lid te maken of om zich aan eender welke club te binden lijkt niet aan de basis te liggen van het hierboven genoemde decreet. Kort Ged. Rb. Brussel 23 december 1997 De bepalingen gesteld in artikel 3 van het decreet van 24 juli 1996 van de Vlaamse Gemeenschap tot vaststelling van het statuut van de niet-professionele sportbeoefenaar en artikel IV, 4, 6 van het reglement van de koninklijke voetbalbond, betreffende de opzegging van contracten, de inschrijving en het lidmaatschap van spelers, vinden toepassing op de sportbeoefenaar die op het moment van de inwerkingtreding van het contract dat hij getekend heeft en voor zijn opzegging geen professionele sportbeoefenaar was. Het algemeen secretariaat van de bond lijkt niet bevoegd te zijn om beslissingen te nemen inzake annulatie of validatie van een inschrijving of lidmaatschap bij een club. Voor zover beslist is bij een arbitrale beslissing waar geen annulatieberoep is tegen ingesteld, dat de speler een betaalde sportman was en dat hij niet meer met een contract aan de club verbonden was op het einde van het seizoen, laat artikel 8 van de wet van 24 februari toe een akkoord te sluiten met een andere club et daar te spelen gedurende heel het nieuwe seizoen zonder dat er rekening moet gehouden worden met formaliteiten, termijnen en andere bepalingen door de bond opgeroepen om zich hier tegen te verzetten. Kort Ged. Rb. Brugge, 15 januari 1998, TWVR, 1998, /58

16 Eénmaal dat is uitgemaakt dat een sporter meer verdient op jaarbasis dan de jaarlijkse vastgelegde limiet en hij sport uitoefent in ondergeschikt verband, moet hij zonder meer beschouwd worden als een betaalde sportbeoefenaar in de zin van de Arbeidsovereenkomstenwet Betaalde Sportbeoefenaars, en is hij met de club verbonden door een arbeidsovereenkomst voor bedienden in de zin van de Arbeidsovereenkomstwet. Cass., RG C N, 23 maart 2001, PAS, 2001, afl. 3 Het verbod enige vergoeding te betalen, onder welke vorm of benaming ook, bij regelmatige beëindiging van de overeenkomst van een niet-professionele sportbeoefenaar met een sportvereniging, naar aanleiding of gekoppeld aan zijn overgang naar een andere, is slechts van toepassing in geval van zodanige beëindiging door hemzelf en nà 21 december 1996 (Art. 3 Decreet Vlaams Parlement van 24 juli 1996). 2 De regels van toepassing in de Vlaamse Gemeenschap 27 A. Het statuut van de niet-professionele sportbeoefenaar 28 Kort Ged. Rb. Brussel 23 december 1997 De bepalingen gesteld in artikel 3 van het decreet van 24 juli 1996 van de Vlaamse Gemeenschap tot vaststelling van het statuut van de niet-professionele sportbeoefenaar en artikel IV, 4, 6 van het reglement van de koninklijke voetbalbond, betreffende de opzegging van contracten, de inschrijving en het lidmaatschap van spelers, vinden toepassing op de sportbeoefenaar die op het moment van de inwerkingtreding van het contract dat hij getekend heeft en voor zijn opzegging geen professionele sportbeoefenaar was. Het algemeen secretariaat van de bond lijkt niet bevoegd te zijn om beslissingen te nemen inzake annulatie of validatie van een inschrijving of lidmaatschap bij een club. Voor zover beslist is bij een arbitrale beslissing waar geen annulatieberoep is tegen ingesteld, dat de speler een betaalde sportman was en dat hij niet meer met een contract aan de club verbonden was op het einde van het seizoen, laat artikel 8 van de wet van 24 februari toe een akkoord te sluiten met een andere club en daar te spelen gedurende heel het nieuwe seizoen zonder dat er rekening moet gehouden worden met formaliteiten, termijnen en andere bepalingen door de bond opgeroepen om zich hier tegen te verzetten. Abritragehof 11 februari 1998, B.S (02) 36, P Beroep tot gehele of gedeeltelijke vernietiging van het decreet van de Vlaamse Gemeenschap van 24 juli 1996 tot vaststelling van het statuut van de niet-professionele sportbeoefenaar, ingesteld door de vzw Koninklijke Belgische Voetbalbond en de vzw Koninklijke Sportclub Tongeren. Het Hof vernietigt artikel 3, alinéa 1, van het decreet van de Vlaamse Gemeenschap van 24 juli 1996 tot vaststelling van het statuut van de niet-professionele sportbeoefenaar, in zoverre het betrekking heeft op niet-professionele sportbeoefenaars die met hun sportvereniging verbonden 16/58

17 zijn door een arbeidsovereenkomst voor een bepaalde tijd die vervalt op een latere datum dan de einddatum van de overeenkomst van lidmaatschap; verwerpt het beroep voor het overige. Kort Ged. Rb. Brussel, 26 maart 1998 De bewoordingen de opgezegde sportvereniging, gebruikt in artikel 3, alinea 1 en 2 van het Vlaams decreet van 24 juli 1996 tot vaststelling van de niet-professionele sportbeoefenaar, beogen de sportvereniging ten aanzien van dewelke de sporter zijn verplichtingen heeft. Wanneer een speler uitgeleend wordt door de sportvereniging waarvan hij lid is, aan een andere sportvereniging voor 1 enkel seizoen, dan keert de speler op het einde van dit seizoen automatisch terug naar zijn oorspronkelijke club. Het is aan deze laatste club dat hij zijn opzeggingsbrief moet richten om zijn vrijheid te bekomen en niet aan de club aan dewelke hij is uitgeleend. Kort Ged. Rb. Brussel, 11 maart 1999 Het feit dat een sporter vrij gekozen heeft om een welbepaalde sport professioneel of amateuristisch te beoefenen en zich hiervoor heeft lidgemaakt bij een sportvereniging impliceert dat hij de reglementen van deze vereniging heeft aanvaard, in zoverre deze echter niet tegenstrijdig zijn aan hogere rechtsnormen. Door de beperking in de tijd van de transfers worden de vrijheid van vereniging en het recht van arbeid niet geschonden. Arbitragehof nr. 53/99, 26 mei 1999, A.A. 1999, 603; B.S. 8 september 1999, en T.B.P (verkort), 314, noot De vrijheid van vereniging, zoals die is gewaarborgd door art. 27 G.W. en door art. 11 E.V.R.M., staat eraan in de weg dat aan de sportbeoefenaar, hetzij onder arbeidsovereenkomst dan wel als zelfstandige, onevenredige verplichtingen worden opgelegd als hij zijn lidmaatschapsovereenkomst met een sportvereniging wenst te beëindigen. Het enkele feit dat, door het invoeren van een vrijheidsregeling, dat recht vooralsnog enkel voor een bepaalde categorie van sportbeoefenaars is geregeld, is niet voldoende om het discriminerend karakter ervan aan te tonen. Wanneer de decreetgever voor bepaalde categorieën van sportbeoefenaars maatregelen neemt tot versterking van de vrijheid van vereniging, dan zou het discriminerend achten van een dergelijk handelen erop neerkomen dat het gelijkheidsbeginsel wordt aangewend als een middel van verzet tegen elke verandering, zij het een vooruitgang die slechts in fasen zou gebeuren. De prejudiciële vraag betreft de bestaanbaarheid van Decr. Ned. Cult. R. 25 februari 1975 tot vaststelling van het statuut van de niet-betaalde sportbeoefenaar en het Decr. Vl. Parl. 24 juli 1996 tot vaststelling van het statuut van de niet-professionele sportbeoefenaar met de art. 10 en 11 G.W., in zoverre die decreten de sportbeoefenaars verschillend behandelen naargelang zij meer of minder dan een bepaald jaarloon ontvangen en naargelang zij al dan niet zelfstandige zijn. Het Decr. Ned. Cult. R. 25 februari 1975 en het Decr. Vl. Parl. 24 juli 1996 hebben als doel aan de niet-betaalde, respectievelijk de niet-professionele sportbeoefenaars een statuut te geven met waarborgen inzake de vrijheid en de rechtszekerheid van de sportbeoefenaars, beperkt tot de fundamentele rechten en plichten. Daartoe regelen de decreten het recht van de sportbeoefenaar om de lidmaatschapsovereenkomst met een sportvereniging te beëindigen. 17/58

18 Enerzijds, beperken zij de uitoefening van dat recht tot bepaalde periodes om het normale verloop van de sportcompetities niet te storen. Anderzijds, creëren zij waarborgen voor de behoorlijke uitoefening van dat recht door het opleggen van zwaardere verplichtingen of de betaling van elke vorm van vergoeding bij het beëindigen van het lidmaatschap te verbieden. Uit de vaststelling van het toepassingsgebied van de decreten volgt een verschil in behandeling van sportbeoefenaars. Het Decr. Ned. Cult. R. 25 februari 1975 is niet van toepassing op de sportbeoefenaars die een loon ontvangen; het Decr. Vl. Parl. 24 juli 1996 is niet van toepassing op de sportbeoefenaars die een jaarloon van meer dan frank (in 1997) ontvangen. Prejudiciële vragen betreffende het decreet van de Vlaamse Gemeenschap van 24 juli 1996 tot vaststelling van het statuut van de niet-professionele sportbeoefenaar en het decreet van de Nederlandse Cultuurgemeenschap van 25 februari 1975 tot vaststelling van het statuut van de niet-betaalde sportbeoefenaar, gesteld door de Rechtbank van eerste aanleg te Brussel. Het Hof zegt voor recht : - Het decreet van de Nederlandse Cultuurgemeenschap van 25 februari 1975 tot vaststelling van het statuut van de niet-betaalde sportbeoefenaar en het decreet van de Vlaamse Gemeenschap van 24 juli 1996 tot vaststelling van het statuut van de niet-professionele sportbeoefenaar schenden noch de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, in zoverre die decreten de sportbeoefenaars verschillend behandelen naargelang zij meer of minder dan een bepaald jaarloon ontvangen en naargelang zij al dan niet zelfstandige zijn, noch het bevoegdheidsvoorbehoud omtrent de economische unie en de monetaire eenheid, vervat in artikel 6, 1, VI, derde lid, van de bijzondere wet van 8 augustus 1980 tot hervorming der instellingen, in zoverre die decreten de deelnemers aan een nationale sportactiviteit verschillend behandelen. - Voor het overige behoeven de prejudiciële vragen geen antwoord. Rb. Brugge (1 e k.), 28 juni 1999, R.W., , Afl. 40, 1508 Art. 3, 2 Decreet Vlaams Parlement, 24 juli 1996, tot vaststelling van het statuut van een nietprofessionele sportbeoefenaar, bepaalt dat het verboden is enige vergoeding te betalen bij de regelmatige beëindiging van een overeenkomst tussen een niet-professionele sportbeoefenaar en zijn sportvereniging, naar aanleiding van de overgang van de niet-professionele sportbeoefenaar naar een andere vereniging. Deze bepaling belangt de Openbare Orde aan, omdat ze betrekking heeft op de economische en morele orde waarop de maatschappij rust. Cass., RG C N, 23 maart 2001, PAS, 2001, afl. 3 Het verbod enige vergoeding te betalen, onder welke vorm of benaming ook, bij regelmatige beëindiging van de overeenkomst van een niet-professionele sportbeoefenaar met een sportvereniging, naar aanleiding of gekoppeld aan zijn overgang naar een andere, is slechts van toepassing in geval van zodanige beëindiging door hemzelf en nà 21 december 1996 (Art. 3 Decreet Vlaams Parlement van 24 juli 1996). B. De overeenkomsten tussen de niet-professionele sportbeoefenaar en de sportverenigingen /58

19 Rb. Turnhout (3 e k.), 29 april 1993, R.W. 1993(94), 783 Aangezien, krachtens het decreet van 25 februari 1975, de aansluiting van een minderjarige nietbetaalde sportbeoefenaar bij een sportvereniging, die door zijn wettelijke vertegenwoordiger niet medeondertekend is, nietig is, mag in een dergelijk geval de vrijheid van een niet-betaalde minderjarige voetballer om zich zonder transfervergoeding aan te sluiten bij enige voetbalclub niet worden gehinderd door de K.B.V.B. of door de club waarbij hij tot dan toe heeft gevoetbald. Kort Ged. Rb. Brussel 25 juni 1993, J.T. 1993, 668 Art. 1676, par. 2 Ger. W. bepaalt dat buiten de publiekrechtelijke rechtspersoon ieder die bekwaam of bevoegd is om een dading aan te gaan, een overeenkomst tot arbitrage kan sluiten. Een dading is in hoofde van de ouders van minderjarige kinderen, in hun hoedanigheid van de wettelijke beheerders van deze kinderen, slechts toegelaten met de toestemming van het gerecht. Het principe volgens hetwelk de geschillen die ontstaan onder de leden van een vereniging die ontspanning tot doel heeft, moeten worden opgelost binnen de vereniging zelf, belet niet dat de rechter in kort geding, recht sprekend in het kader van art. 584 Ger. W., zijn jurisdictionele bevoegdheid kan uitoefenen en kan oordelen over de reglementen die in de sportverenigingen van kracht zijn met betrekking tot de aansluiting en de transfer van spelers. Zijn tussenkomst is des te noodzakelijker wanneer de fundamentele rechten worden geschonden of wanneer het erop aankomt de jonge spelers te beschermen tegen het feitelijke monopolie dat de sportverenigingen genieten. Het retentierecht ten aanzien van jonge amateurspelers is strijdig met de eerbiediging van de individuele vrijheid en valt buiten het kader van de regeling van deze vrijheid ten einde het voortbestaan van een ploeg gedurende één seizoen te verzekeren. Aan kinderen aan wie een vrije transfer van een voetbalclub naar een andere wordt geweigerd, wordt een ernstig nadeel toegebracht doordat zij in de feitelijke onmogelijkheid verkeren hun opleiding voort te zetten en in de wedstrijden te worden opgesteld onder de door de sportvereniging vastgesteld voorwaarden. Gent 20 januari 1994, R.W. 1994(95), 332 Ingevolge het decreet van 25 februari 1975 (art. 8) is nietig het beding dat de vrije overgang van een voetballer, niet-betaalde sportbeoefenaar, naar een andere voetbalclub afhankelijk maakt van de betaling door hem van een vergoeding van fr. aan de club die hij verlaat. Derhalve zijn de laatstbedoelde club en de K.B.V.B. verplicht om, ten behoeve van de betrokken speler op straffe van een dwangsom, al het nodige te doen om een vrije en geldige overgang naar een nieuwe club mogelijk te maken. Rb. Namen, 28 januari 1994, J. dr. Jeun. 1994, afl. 138, 31 De vrijheid van vereniging impliceert niet alleen dat iemand vrij kan toetreden tot een groep, maar ook dat hij het recht heeft zich uit deze vereniging terug te trekken. Wanneer de Belgische Basketbalbond de definitieve transfer van een speler beneden de 16 jaar bij reglement verbiedt en voor de transfer van een speler ouder dan 16 jaar een vergoeding vraagt van meer dan F, schendt hij het principe van de vrijheid van vereniging. Niettemin moet een vergoeding voor de investeringen van de club zowel in inspanningen als in installaties niet systematisch worden uitgesloten. Een vergoeding is meer bepaald verantwoord 19/58

20 wanneer de transfer van een amateurspeler naar een categorie van beroeps- of nietberoepsspelers toelaat inkomsten te halen uit de beoefening van zijn sport. Kort Ged. Rb. Brussel 6 maart 1997 De rechter en bijgevolg de kortgeding rechter wanneer de voorwaarden voor zijn tussenkomst voldaan zijn, zijn bevoegd de legaliteit van het reglement van een sportbond te controleren. De inspanningen van de Belgische bond van atletiek om de vorming van jongeren te stimuleren of minstens aan te moedigen blijken op het eerste zicht in overeenstemming te zijn met de legaliteit. Er kan geen twijfel bestaan omtrent het feit dat belangrijke of professionele basketbal clubs baat hebben bij een goede algemene vorming van jonge spelers. Deze goede algemene vorming verhoogt niet alleen hun recruteringsveld maar verbetert ook indirect de kwaliteit van het spel. Prima facie, verzet niks zich tegen het feit dat de rijkste clubs, die zich in de hoogste divisies bevinden en die opgeleide spelers gebruiken, die meestal buiten hun club opgeleid zijn, op een meer consequente wijze bijdragen aan het spijzen van een Fonds, bestemd voor de opleiding van jongeren met als bedoeling de bijeengebrachte gelden te verdelen op de meest evenwichtige en correcte manier. Het is helemaal niet onredelijk de bijdrage van elke club aan het Fonds te koppelen aan het aantal in dienst zijnde spelers die niet afkomstig zijn van hun eigen jeugdploegen. De vraag om te weten of het reglement van de basketbalbond, tot vaststelling van de regels betreffende het lidmaatschap van spelers, de opleiding en de financiering van deze opleiding, als ook het algemeen functioneren van de bond in strijd is met het beginsel van de vrijheid van de sportbeoefenaar, zoals bepaald in artikel 3, alinea 1 en 2 van het Vlaams Decreet van 24 juli 1996 zou een grondig onderzoek van alle in casu toepasselijke rechtsregels nodig hebben. In dit reglement is er geen blijk van een manifeste onwettelijkheid die de tussenkomst van de kortgeding rechter zou rechtvaardigen. Het idee dat een club of een speler moeten beschikken over een ongebreidelde vrijheid om eender wie aan te trekken en lid te maken of om zich aan eender welke club te binden lijkt niet aan de basis te liggen van het hierboven genoemde decreet. Kortgeding Rb. Brugge, 15 januari 1998, TWVR, 1998, 178 Eénmaal dat is uitgemaakt dat een sporter meer verdient op jaarbasis dan de jaarlijkse vastgelegde limiet en hij sport uitoefent in ondergeschikt verband, moet hij zonder meer beschouwd worden als een betaalde sportbeoefenaar in de zin van de Arbeidsovereenkomstenwet Betaalde Sportbeoefenaars, en is hij met de club verbonden door een arbeidsovereenkomst voor bedienden in de zin van de Arbeidsovereenkomstwet. Kort Ged. Rb. Brussel, 11 maart 1999 Het feit dat een sporter vrij gekozen heeft om een welbepaalde sport professioneel of amateuristisch te beoefenen en zich hiervoor heeft lidgemaakt bij een sportvereniging impliceert dat hij de reglementen van deze vereniging heeft aanvaard, in zoverre deze echter niet tegenstrijdig zijn aan hogere rechtsnormen. Door de beperking in de tijd van de transfers worden de vrijheid van vereniging en het recht van arbeid niet geschonden. Cass., RG C N, 23 maart 2001, PAS, 2001, afl. 3 20/58