Governance voor duurzamer wonen en bouwen: ervaringen, lessen en toekomstpistes
|
|
- Janne Verbeek
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Governance voor duurzamer wonen en bouwen: ervaringen, lessen en toekomstpistes Erik Paredis Centrum voor Duurzame Ontwikkeling Universiteit Gent
2 Omschrijving van het onderzoek Bijdrage aan OESO-studie: ervaringen met stimuleren van en governance voor systeeminnovatie in lidstaten. Kaderend binnen onderzoek voor TRADO Twee Vlaamse cases: wonen en bouwen (CDO- UGent); materialenbeheer (VITO) Onderzoeksvragen: Welke mechanismen en patronen liggen aan de basis van transities in deze case? Welke beleidsstructuren en -mechanismen kenmerken deze case? Op welke manier probeert het beleid transities te beïnvloeden in deze case en wat leren we daaruit? Wat impliceert dit alles voor een toekomstig beleid?
3 Vaststellingen onderzoek 1. Het woon- en bouwsysteem staat onder toenemende (externe) druk. Er is nood aan heroriëntatie. 2. Eén soort beleidsreactie (naast andere): er is nood aan systeeminnovatie in wonen en bouwen, te initiëren met behulp van nieuwe, experimentele beleidsvormen. 3. Die nieuwe beleidsruimtes werken niet vanzelfsprekend: actoren zijn op zoek naar hun rol, naar welke regels gelden, hoe beslissingen genomen worden 4. De bestaande structuren en instituties in wonen en bouwen bemoeilijken snelle vertaling van resultaten. 5. Governance-vraagstukken die opduiken situeren zich binnen enkele centrale thema s: discours, macht en belangen, beleidscoördinatie en -aansturing, rollen van actoren, invulling innovatie
4 0. Het woon- en bouwsysteem Enkele kenmerken: Hoge graad eigenaarschap; eensgezinswoningen; privé-initiatief Lage sociale huisvesting 6% Suburbanisatie, ruimtebeslag Hoge energie- en materiaalintensiteit Belangrijke en gediversifeerde bouwsector; veel lokale KMO s Sterk gefragmenteerde vorm van governance; Vlaamse departementen ruimte en wonen dominant
5 1. Het systeem onder druk Grote trends: Klimaat- en energiebeleid (rol EU) Sociale impacts: bevolkingsgroei, vergrijzing, migratie Toenemende concurrentie om ruimte Toekomst van de industrie in een globaliserende kenniseconomie Groei van nieuwe praktijken Technologisch: passiefhuizen, materialen, energietechnieken Ruimte: duurzame wijken, brownfields Socio-cultureel: co-housing
6 2. Beleidsreactie (1): belang van LT? Meerdere beleidsinitiatieven die de (middel)lange termijn viseren: 2004 heden: transitiemanagement proces DuWoBo 2011 heden: opzetten van een nieuw industrieel beleid (met betrekken bouwsector via Ronde Tafel Bouw) : toekomstvisie voor woonbeleid tot heden: discussie over Beleidsplan Ruimte 2006 heden: ontwikkeling van duurzaam materialenbeleid
7 2. Beleidsreactie (2): nieuwe beleidsvormen DuWoBo Sinds Ronde Tafel Bouw
8 2. Beleidsreactie (2): nieuwe beleidsvormen DuWoBo Sinds Initiator Departement LNE DAR (team DO) Departement EWI Ronde Tafel Bouw Doel Transitie naar een duurzamer woonen bouwsysteem, ecologisch, sociaal en economisch Inbedding in DO-beleid Transformatie van industriële sector naar een competitieve bouw-energiemilieu cluster. Inbedding in Nieuw Industrieel Beleid
9 2. Beleidsreactie (2): nieuwe beleidsvormen DuWoBo Sinds Initiator Departement LNE DAR (team DO) Departement EWI Ronde Tafel Bouw Doel Proces aanpak Transitie naar een duurzamer woonen bouwsysteem, ecologisch, sociaal en economisch Inbedding in DO-beleid Van transitiemanagement (LT-visie, paden, experimenten) naar eigen aanpak met experimenten, leergroepen, strategische groep Transformatie van industriële sector naar een competitieve bouw-energiemilieu cluster. Inbedding in Nieuw Industrieel Beleid Experiment in innovatief sectorbeleid; zelforganisatie voor lange termijn strategieontwikkeling via entrepreneurial discovery
10 2. Beleidsreactie (2): nieuwe beleidsvormen DuWoBo Sinds Initiator Departement LNE DAR (team DO) Departement EWI Ronde Tafel Bouw Doel Proces aanpak Actoren Transitie naar een duurzamer woonen bouwsysteem, ecologisch, sociaal en economisch Inbedding in DO-beleid Van transitiemanagement (LT-visie, paden, experimenten) naar eigen aanpak met experimenten, leergroepen, strategische groep Netwerk van voorlopers en regimespelers uit overheid, bedrijven, wetenschap, ngo s Transformatie van industriële sector naar een competitieve bouw-energiemilieu cluster. Inbedding in Nieuw Industrieel Beleid Experiment in innovatief sectorbeleid; zelforganisatie voor lange termijn strategieontwikkeling via entrepreneurial discovery Vertegenwoordigers van sectororganisaties met overheid Twee nieuwsoortige beleidsvormen met transitie/transformatie als doel
11 3. Ervaringen met nieuwe beleidsruimtes TM in Vlaanderen: Gemengde resultaten Sterk in discourscreatie Sterk in netwerkvorming Aanzet voor praktijkexperimenten maar ook maar ook maar ook Beperkte en afgezwakte doorwerking Strategisch gedrag actoren Moeizame realisatie Enthousiasme maar ook TM: gebrek aan politieke strategie buiten het arena-werk Beperkte spanningsboog
12 4. Vraagstukken van T-governance: thema s Ervaringen met en inzichten over governance voor systeeminnovatie (in duurzaam wonen en bouwen), zijn te groeperen onder een aantal thema s: Discours: hoe worden problemen en oplossingen gedefinieerd? Welke verschillende framings zijn er? Welke zijn dominant?... Actoren en rollen: welke actoren hebben toegang? Hoe verhouden actoren zich? Macht en belangen: op welke manieren manifesteert macht zich? Wie heeft welke machtsmiddelen? Welke belangen overheersen? Beleidscoördinatie en aansturing: welke departementen zijn betrokken? Hoe verloopt afstemming binnen en tussen beleidsniveaus? Innovatie: welk soort innovaties worden als oplossing vooruit geschoven? Wat is financierbaar? Wat wordt opgenomen?
13 Thema: Discours Algemeen: beleidsontwikkeling heeft nood aan een relevant politiek en maatschappelijk verhaal Deze cases: Geen transitie zonder herformulering van wat de relevante problemen en oplossingen zijn Vb. betere koppeling probleem-oplossing bij DuWoBo dan bij RT Bouw Een discourscoalitie creëren vraagt actieve interventie vb. DuWoBo LT-visie Vlaanderen in de steigers Wat aan de oppervlakte een gezamenlijke framing lijkt, kan diepere meningsverschillen verbergen: hindert voortgang proces Vb. Ronde Tafel Bouw
14 Discours en de RT Bouw We moeten van een sector- naar een clusterbeleid gaan om competitief te blijven in Europa In de praktijk zijn we al een bouw-energiemilieucluster We moeten een langetermijn innovatiestrategie en een roadmap ontwikkelen. We moeten beginnen denken in termen van systemen. Er is nood aan een transformatie of transitie Ronde Tafel Bouw: gezamenlijk doel? Innovaties vloeien voort uit praktische uitdagingen in bouwprojecten Ze gebruikten van die interstellaire terminologie en het moest precies strategisch en abstract blijven. Maar wij hebben concretisering nodig als we de sector erbij willen betrekken. Overheid Sectororganisaties
15 Andere thema s: enkele stellingen Actoren en rollen: Systeeminnovatie naar duurzamer wonen en bouwen is enkel mogelijk als de overheid actief intervenieert, met voldoende mensen, middelen en politiek-administratieve aansturing. Macht en belangen: Wanneer enkel regime-actoren betrokken worden in governance voor systeeminnovatie, dan wijzigt er niets fundamenteel. Kritische outsidervoorlopers zijn nodig. Beleidscoördinatie en aansturing: Zonder betrokkenheid van de centrale departementen ruimte en wonen is doorstroming in de kern van het beleid moeilijk. Innovatie: De innovatie-agenda in wonen en bouwen is teveel gericht op technologie en economische oplossingen. Duurzamer wonen en bouwen vraagt een combinatie van sociaal-technische en institutioneel-politieke oplossingen
1. Van DO, over transities naar TM
Een slingerend pad. Transitiemanagement, beleidsverandering en duurzame ontwikkeling Erik Paredis Centrum voor Duurzame Ontwikkeling Universiteit Gent www.cdo.ugent.be Hoorzitting MINA-raad, 30 september
Nadere informatieMaken transities de wereld duurzamer?
Maken transities de wereld duurzamer? Erik Paredis Centrum voor Duurzame Ontwikkeling Universiteit Gent www.cdo.ugent.be Benelux conferentie 2014 Leren in Transitie 18 november 2014 Gent 1. Denken over
Nadere informatieonderzoek in transitie?
Transitieonderzoek: onderzoek in transitie? Erik Paredis (UGent) Yves De Weerdt (VITO) Frank Nevens (VITO) Opstartworkshop INTRAP 31 mei 2012, Leuven www.steunpunttrado.be Opbouw 1. De uitdagingen waarvoor
Nadere informatieBio-economie in Vlaanderen: beleidsaspecten. EWI-focus 22 maart 2017 Johan Hanssens
Bio-economie in Vlaanderen: beleidsaspecten EWI-focus 22 maart 2017 Johan Hanssens (1) Vlaamse strategie voor de bio-economie Interdepartementale werkgroep voor de bio-economie opgestart in 2012 Informatie-uitwisseling
Nadere informatieEen andere overheid bij transities?
Een andere overheid bij transities? Hans Bruyninckx, HIVA KU Leuven www.steunpunttrado.be Waarom transities? Uitgangspunt: maatschappelijke uitdagingen als hardnekkige problemen Hardnekkige problemen vragen
Nadere informatie1. De uitdagingen waarvoor we staan
Opbouw 1. De uitdagingen waarvoor we staan en / in transitie 2. Denken over transities Erik Paredis Centrum voor Duurzame Ontwikkeling Universiteit Gent 3. En wat met cultuur? 4. Bestaande transitienetwerken
Nadere informatieInleiding tot het debat
Inleiding tot het debat Hoe kan Vlaanderen zich best positioneren t.o.v. de sleuteltechnologieën van Horizon 2020 gelet op het eigen instrumentarium en de eigen innovatiestrategie die vervat is in het
Nadere informatieMETEN VAN TRANSFORMATIE: NULMETING Naar een scorebord van transformatieindicatoren
METEN VAN TRANSFORMATIE: NULMETING Naar een scorebord van transformatieindicatoren EWI-Focus 26 september 2012 Jan Larosse Aangepast programma 1. Inleiding 14.00 14.05 Welkomstwoord, Dirk Van Melkebeke
Nadere informatieVLAAMS AI-BELEIDSPLAN BELEIDSPLAN: SITUERING. Johan Hanssens, Secretaris-generaal Departement EWI Vlaams Parlement, 22 mei 2019
VLAAMS AI-BELEIDSPLAN BELEIDSPLAN: SITUERING Johan Hanssens, Secretaris-generaal Departement EWI Vlaams Parlement, 22 mei 2019 Nog 1 week campagne Huidige Vlaamse Regering Nieuwe Vlaamse Regering.? Maar
Nadere informatieKinderopvang in transitie. Derk Loorbach, Zeist, 27-11-2014
Kinderopvang in transitie Derk Loorbach, Zeist, 27-11-2014 Conclusies Ingrijpende maatschappelijke verandering vraagt aanpassing Transities leiden tot onzekerheid, spanning en afbraak Omgaan met transities
Nadere informatieHoe versnipperde ruimte duurzamer inrichten? Het Vlaams beleid
Hoe versnipperde ruimte duurzamer inrichten? Het Vlaams beleid Peter Cabus Duurzaam Ruimtegebruik Antwerpen, 23 maart 2018 Leiegardens 2014, Your Estate Solution Inhoud 1. Context 2. Witboek Beleidsplan
Nadere informatieBiedt Cradle to cradle een alternatief voor BBT?
Biedt Cradle to cradle een alternatief voor BBT? Karl Vrancken Projectenmanager VITO 5de Vlaams Milieucongres Gent -21 oktober 2008 1 Neen, maar 2 Hoe bereiken we duurzaamheid? Wat is cradle to cradle?
Nadere informatieEen Slimme Specialisatie Strategie Lessen uit het OESO project + Vlaamse inbreng
Een Slimme Specialisatie Strategie Lessen uit het OESO project + Vlaamse inbreng Patries Boekholt & Jon van Til EWI Focus Bijeenkomst 25 februari 2013 In deze presentatie Voor de pauze: Internationale
Nadere informatieCONTOUREN VAN EEN BOUWSECTOR VAN DE TOEKOMST DIE VOLUIT KIEST VOOR RESOURCE EFFICIENCY.
CONTOUREN VAN EEN BOUWSECTOR VAN DE TOEKOMST DIE VOLUIT KIEST VOOR RESOURCE EFFICIENCY. WAT IS RESOURCE EFFICIENCY IN DE TOEKOMST? = VISIE BELANGRIJKE AANKNOPINGSPUNTEN: Visie opgesteld ikv Transitieproces
Nadere informatieDuurzaam materialenbeheer in Vlaanderen en Europa
Vrijdag 4 februari 2011 Toespraak van JOKE SCHAUVLIEGE VLAAMS MINISTER VAN LEEFMILIEU, NATUUR EN CULTUUR Symposium C2C in de Belgische bouwwereld - Gyproc Duurzaam materialenbeheer in Vlaanderen en Europa
Nadere informatieSuMMa slotevent Multi-actor governance in duurzaam materialenbeheer. 23 maart 2016
SuMMa slotevent Multi-actor governance in duurzaam materialenbeheer 23 maart 2016 Programma Inleiding door Marc 5 Observaties over de rol van de overheid in drie case studies toelichting Ann Crabbé o.b.v.
Nadere informatieVlaams beleid rond de bio-economie
Vlaams beleid rond de bio-economie Inhoud Hoe het begon Visie, strategie en actieplan Rol van de Interdepartementale werkgroep (IWG) SCAR-aanbevelingen Hoe het begon Februari 2012: Europese strategie en
Nadere informatieInleiding tot het transitiedenken prof. dr. Hans Bruyninckx, promotor-coördinator Steunpunt TRADO
Inleiding tot het transitiedenken prof. dr. Hans Bruyninckx, promotor-coördinator Steunpunt TRADO Waarom transities? Uitgangspunt: maatschappelijke uitdagingen als hardnekkige problemen (Loorbach 2007)
Nadere informatieHet nieuw industrieel beleid: - een korte review -de rol van Agentschap Ondernemen
Het nieuw industrieel beleid: - een korte review -de rol van Agentschap Ondernemen Industrie in Vlaanderen blijft belangrijk 40 % Vlaamse toegevoegde waarde (15% BBP) 70 % O&O uitgaven 80 % Vlaamse export
Nadere informatieOnderwijsonderzoek: Vlaamse beleidsontwikkelingen voor de toekomst. Dirk Van Damme Kabinetschef onderwijs
Onderwijsonderzoek: Vlaamse beleidsontwikkelingen voor de toekomst Dirk Van Damme Kabinetschef onderwijs Aanzetten tot debat VIWTA-onderzoek over onderwijsonderzoek in Vlaanderen VLOR-advies OESO en Europese
Nadere informatieEWI-focus. Biogebaseerde industrie in Vlaanderen. 22 maart 2017
EWI-focus Biogebaseerde industrie in Vlaanderen 22 maart 2017 Sessie 1 Financiering van de bio-economie in Vlaanderen Nieuwe investeringen aantrekken Overheid & FIT: Vlaanderen als vestigingsplaats BBE
Nadere informatieDe voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA Den Haag
a 1 > Retouradres Postbus 16375 2500 BJ Den Haag De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA Den Haag Rijnstraat 50 Den Haag Postbus 16375 2500 BJ Den Haag www.rijksoverheid.nl
Nadere informatieTitel. Stadsmonitor voor leefbare en duurzame steden. UGent CDO en CLP - HoGent Trui Maes, UGent.CDO Brussel, transitiearena DuWoBo, 4juni 2009
Titel Stadsmonitor voor leefbare en duurzame steden UGent CDO en CLP - HoGent Trui Maes, UGent.CDO Brussel, transitiearena DuWoBo, 4juni 2009 Situering van de Vlaamse Stadsmonitor Aard: leer-, meet- en
Nadere informatieGENT IN TRANSITIE?! Zoektocht naar duurzame vormen van stedelijke ontwikkeling
GENT IN TRANSITIE?! Zoektocht naar duurzame vormen van stedelijke ontwikkeling Sophie Devolder Onderzoekslijn Steden in Transitie Steunpunt TRADO CDO - UGent Vandaag bouwen aan morgen 01 Vergelijkend evaluatiekader
Nadere informatieBeleidsplan Ruimte Vlaanderen. BBL Studienamiddag Brussel, 13 december 2016
Beleidsplan Ruimte Vlaanderen BBL Studienamiddag Brussel, 13 december 2016 Inhoud Ruimte in een veranderende wereld We nemen veel ruimte in, een hypotheek op de toekomst Resultaat van de structuur en gewestplanning
Nadere informatieTransitie-aanpak: groot denken, klein doen
(DRIFT) (www.drift.eur.nl) Transitie-aanpak: groot denken, klein doen Prof.dr.ir. Jan Rotmans Transumo, Mobilion,, 19-12 12-20062006 Transitie fundamentele verandering van structuur, cultuur en werkwijzen
Nadere informatie24/02/2012. VITO ICT-strategie. MOVI studieavond 16 februari 2012
24/02/2012 VITO ICT-strategie MOVI studieavond 16 februari 2012 Onderzoeksorganisatie Onafhankelijk Klantgericht RTO cf. IMEC, VIB, IBBT, TNO, Fraunhofer, VTT, Complementair aan universiteiten en industrie
Nadere informatieEuropese programma s in Nederland
Het cohesiebeleid van de Europese Commissie Europese programma s 2014-2020 in Nederland Vincent Ketelaars ERAC B.V. 28 mei 2013 Neth-ER 01 Inhoud van presentatie Indeling 01 Inhoud van presentatie 02 Introductie
Nadere informatie3/12/13. Horizon 2020 Challenge 5: klimaat, milieu, resource efficiency en grondstoffen
3/12/13 Horizon 2020 Challenge 5: klimaat, milieu, resource efficiency en grondstoffen Mieke Houwen Horizon 2020 : klimaat, milieu, resource efficiency en grondstoffen Agenda n Horizon 2020 algemeen n
Nadere informatieBeleidsplan Ruimte Vlaanderen Werkgroep Logistiek Netwerk. Partnerforum Gent 18 oktober 2016
Beleidsplan Ruimte Vlaanderen Werkgroep Logistiek Netwerk Partnerforum Gent 18 oktober 2016 Ruimtebeslag in Vlaanderen 33% Prognose VITO: kan oplopen tot 50% in 2050 Ruimtebeslag = Ruimte ingenomen door
Nadere informatieGeopolitiek van de Hernieuwbare Energie van 2010 tot 2020: uitdagingen en opportuniteiten voor Vlaanderen
Geopolitiek van de Hernieuwbare Energie van 2010 tot 2020: uitdagingen en opportuniteiten voor Vlaanderen Prof. dr. David Criekemans Steunpunt Buitenlands Beleid & Universiteit Antwerpen SERVAcademie 3
Nadere informatieLokale overheid en lokaal middenveld
Lokale overheid en lokaal middenveld Raf Pauly en Filip De Rynck UGent @CSIFlanders / #CSIFlanders www.middenveldinnovatie.be KVS 30/08/2018 Waar hebben we het over? Onderzoek op het lokale niveau: drie
Nadere informatieGevestigde belangen in energie en transport innovaties. Prof. dr. Marko Hekkert
Copernicus Institute of Sustainable Development Gevestigde belangen in energie en transport innovaties Prof. dr. Marko Hekkert Transitie = institutionele strijd Nieuwe paradigma s Nieuwe wet en regelgeving
Nadere informatieTransitie circulaire economie en stad in een ruimtelijke/stedenbouwkundige context
Transitie circulaire economie en stad in een ruimtelijke/stedenbouwkundige context Een materialenbeleid als onderdeel van een beleid CE of beleid CE tout court moet ook een ruimtelijk beleid zijn (net
Nadere informatieGeavanceerde fabricagesystemen en processen of Advanced Manufacturing Systems and Processes (AMS)
Geavanceerde fabricagesystemen en processen of Advanced Manufacturing Systems and Processes (AMS) EWI-focus Key Enabling Technologies in Horizon 2020 Chris Decubber Inleiding/achtergrond Agoria en Geavanceerde
Nadere informatieSAMEN GRENZEN VER-LEGGEN. Vlaamse Strategie Duurzame Ontwikkeling VISIE 2050
SAMENGRENZENVER-LEGGEN VlaamseStrategieDuurzameOntwikkeling VISIE2050 Inleiding Vlaanderen heeft een politieke verantwoordelijkheid voor duurzame ontwikkeling, zowel voor zijn eigen burgers als mondiaal.meteendecreetduurzameontwikkelingginghethetengagementaanomeenbeleidtevoerendatgerichtisop
Nadere informatieActualisering van de studie van Dirk Carrez 22/03/2017
Duurzaam gebruik van en waardecreatie uit hernieuwbare grondstoffen voor de biogebaseerde industriële productie zoals biomaterialen en groene chemicaliën in Vlaanderen Actualisering van de studie van 2012
Nadere informatieVandaag. Marktverkennen in het Deltaprogramma. Opzet: Marktverkenner bij DPIJ. Achtergrond. November & december. September & oktober
Vandaag Deltaprogramma IJsselmeergebied Marktverkennen in het Deltaprogramma 1. De detachering bedrijfsleven Opzet Vogelvlucht activiteiten 2. Stellingen en reflectie 3. Conclusies en aanbevelingen 24
Nadere informatieMijnheer de Voorzitter van het Vlaams ACV, Mevrouw de Nationaal Secretaris, Dames en heren,
TOESPRAAK DOOR KRIS PEETERS VLAAMS MINISTER-PRESIDENT EN VLAAMS MINISTER VAN ECONOMIE, BUITENLANDS BELEID, LANDBOUW EN PLATTELANDSBELEID ACV Studiedag Industrie 18 februari 2014 Mijnheer de Voorzitter
Nadere informatieHet Vlaams energie- en klimaatbeleid
Het Vlaams energie- en klimaatbeleid (focus industrie / stoom) Zwijnaarde - Stoomtechniekdag Energik 8 mei 2019 Inhoud Vooraf Europees kader inzake klimaat Vlaams/Belgische energie- en klimaatbeleidsplanning:
Nadere informatieOverzicht gespreksonderwerpen uit de afgelopen IP-vergaderingen
Bijlage 1 Overzicht gespreksonderwerpen uit de afgelopen IP-vergaderingen Vergadering van 7 juli Sociale innovatie Gesproken over sociale innovatie. Er is een eerste gesprek geweest tussen leden van de
Nadere informatieCluster Excellence. Maak je cluster succesvol. 3 november Herman Wijffels Innovatie Event 2016
Cluster Excellence Maak je cluster succesvol 3 november 2016 Herman Wijffels Innovatie Event 2016 Kennismaking Brechtje Vreenegoor & Sebastiaan Berendse Clustermanager Clusteradviseur & consortium bouwer
Nadere informatieBio-economie en circulaire economie
Bio-economie en circulaire economie Dirk Van Gijseghem, Departement LV Dimitri Strijbos, Vlaanderen Circulair EWI-focus 24 22 maart 2017 1. Bio-economie en Circulaire economie 2. Europees beleid 3. Vlaams
Nadere informatieDE MINISTER-PRESIDENT VAN DE VLAAMSE REGERING EN VLAAMS MINISTER VAN BUITENLANDS BELEID EN ONROEREND ERFGOED
VR 2017 2402 DOC.0177/1BIS DE MINISTER-PRESIDENT VAN DE VLAAMSE REGERING EN VLAAMS MINISTER VAN BUITENLANDS BELEID EN ONROEREND ERFGOED DE VLAAMSE MINISTER VOOR WERK, ECONOMIE, INNOVATIE EN SPORT DE VLAAMSE
Nadere informatieNetwerken in de gezondheids- en welzijnszorg. Nele Van Tomme Prof. dr. Joris Voets Prof. dr. Koen Verhoest
Netwerken in de gezondheids- en welzijnszorg Nele Van Tomme Prof. dr. Joris Voets Prof. dr. Koen Verhoest Overzicht 1. Situering van het onderzoek 2. Belangrijkste bevindingen a) Succes- en faalfactoren
Nadere informatieIn een keten gaat het om de verbindingen, niet om de schakels.
Verbindingsmodel IV Serviceketen Theo Thiadens en Adri Cornelissen In een keten gaat het om de verbindingen, niet om de schakels. Verbindingsmodel IV Serviceketen Theo Thiadens Alleen een organisatie die
Nadere informatieMaatschappelijke aspecten van decentrale energievoorziening onder lokaal beheer in Vlaanderen. Peter Van Humbeeck (SERV)
Maatschappelijke aspecten van decentrale energievoorziening onder lokaal beheer in Vlaanderen Peter Van Humbeeck (SERV) Inhoud Wat vinden we goed? Wat vinden we minder goed? Aanvullingen Besluit slimme
Nadere informatienr. 203 van JORIS VANDENBROUCKE datum: 17 februari 2016 aan GEERT BOURGEOIS Conceptnota Visie Stand van zaken
SCHRIFTELIJKE VRAAG nr. 203 van JORIS VANDENBROUCKE datum: 17 februari 2016 aan GEERT BOURGEOIS MINISTER-PRESIDENT VAN DE VLAAMSE REGERING, VLAAMS MINISTER VAN BUITENLANDS BELEID EN ONROEREND ERFGOED Conceptnota
Nadere informatieProfielschets. Voorzitter Sociaal-Economische Raad (SER) Brabant / Lid bestuur BrabantAdvies. Provincie Noord-Brabant
Profielschets Voorzitter Sociaal-Economische Raad (SER) Brabant / Lid bestuur BrabantAdvies Provincie Noord-Brabant ERLY the consulting company Opdrachtgever: Provincie Noord-Brabant Datum: september 2015
Nadere informatieEWI Focus 13 april 2015. Key Enabling Technologies. Roadmaps. Waar staan we en waar gaan we naartoe?
EWI Focus 13 april 2015 Key Enabling Technologies Roadmaps Waar staan we en waar gaan we naartoe? Agenda 09u-00-09u30 09u30-09u35 09u35-09u50 09u50-10u10 10u10-10u30 10u30-10u50 10u50-11u10 11u10-11u30
Nadere informatieSamenvatting project Blueprint - Toekomstbestendige vaardigheden voor de maritieme transportsector (Sector Skills Alliances for implementing a new
Samenvatting project Blueprint - Toekomstbestendige vaardigheden voor de maritieme transportsector (Sector Skills Alliances for implementing a new strategic approach ( Blueprint ) to sectoral cooperation
Nadere informatieDE VLAAMSE MINISTER VAN WERK, ECONOMIE, INNOVATIE EN SPORT DE VLAAMSE MINISTER VAN OMGEVING, NATUUR EN LANDBOUW
VR 2017 2402 DOC.0186/1BIS DE VLAAMSE MINISTER VAN WERK, ECONOMIE, INNOVATIE EN SPORT DE VLAAMSE MINISTER VAN OMGEVING, NATUUR EN LANDBOUW BISCONCEPTNOTA AAN DE LEDEN VAN DE VLAAMSE REGERING Betreft: Startnota
Nadere informatieTransitie Steden als politieke actor
Transitie Steden als politieke actor 2 ARhus 3 Van tijdperk in verandering naar verandering van tijdperk 4 Recentste kantelmomenten 5 Recentste kantelmomenten 6 Huidige kantelbewegingen 7 Huidige kantelbewegingen
Nadere informatieMevrouw de voorzitter, Geachte leden van het Bureau, Dames en heren,
Vrijdag 10 september 2010 Toespraak van JOKE SCHAUVLIEGE VLAAMS MINISTER VAN LEEFMILIEU, NATUUR EN CULTUUR Comité van de Regio s Resource Efficient Europa Mevrouw de voorzitter, Geachte leden van het Bureau,
Nadere informatieVVSG #TREFDAGSOCIAAL. Titel Naam Spreker
VVSG #TREFDAGSOCIAAL Titel Naam Spreker Sociaal beleid is de harde kern van het lokale beleid 1 De sociale grondrechten zijn de richtsnoeren van ons sociaal beleid: recht op arbeid en sociale zekerheid,
Nadere informatieSamenvatting Flanders DC studie Internationalisatie van KMO s
Samenvatting Flanders DC studie Internationalisatie van KMO s In een globaliserende economie moeten regio s en ondernemingen internationaal concurreren. Internationalisatie draagt bij tot de economische
Nadere informatieLokale sociale innovatie: een kijk vanuit de marges van overheid en markt
Lokale sociale innovatie: een kijk vanuit de marges van overheid en markt Stijn Oosterlynck Centrum OASeS Departement Sociologie Universiteit Antwerpen Observatie #1: lokale sociale innovatie sinds 1970s
Nadere informatieHoe gebruiken we de Maritieme Strategie om maritieme innovatie te stimuleren?
Hoe gebruiken we de Maritieme Strategie om maritieme innovatie te stimuleren? Brigit Gijsbers - Directeur Maritieme Zaken, Ministerie van Infrastructuur en Milieu De Nederlandse Maritieme Strategie 2015-2025
Nadere informatieMobiliteisttransitie. en de parkeerloze stad? Prof. dr. Derk Loorbach, Putten,
Mobiliteisttransitie en de parkeerloze stad? Prof. dr. Derk Loorbach, Putten, 05-04-2018 loorbach@drift.eur.nl twitter: @drk75 Dutch Research Institute For Transitions Academisch onderzoek, advies, onderwijs
Nadere informatieDavid Bassens STEDEN IN TRANSITIE
David Bassens STEDEN IN TRANSITIE STEDEN ALS ACTOR? Historisch: West-Vlaamse steden als plekken van innovatie, bv. lange-afstandshandel (cf. Hanse en jaarmarkten) Toenemende stedelijkheid: West-Vlaamse
Nadere informatieTransitiepraktijk van de Vlaamse overheid
Erik Paredis en Thomas Block Transitiepraktijk van de Vlaamse overheid Meer dan een schijnbeweging? Transitiepraktijk van de Vlaamse overheid MEER DAN EEN SCHIJNBEWEGING? Erik Paredis en Thomas Block 1
Nadere informatieWerksessie verantwoording
Studiedag Beschermd Wonen Werksessie verantwoording Jan Ruiter controller RIBW Overijssel Remco Bels adviseur KPMG Gezondheidszorg Agenda Introductie Korte inleiding zorglandschap en -uitgaven Korte inleiding
Nadere informatieOrganisatie van opvang en vrijetijdsbesteding van schoolkinderen [1]
Organisatie van opvang en vrijetijdsbesteding van schoolkinderen [1] Ten gevolge van de goedkeuring van de bisconceptnota betreffende de organisatie van opvang en vrijetijdsbesteding van schoolkinderen,
Nadere informatieWoondag 6/12. Een blik op het onderzoek naar een Lerend Netwerk Duurzame Wijken
Woondag 6/12 LNDW Een blik op het onderzoek naar een Lerend Netwerk Duurzame Wijken AGENDA Plenaire toelichting van het onderzoek 20 Thematische gesprekken rond de verschillende ondersteuningsvragen 45
Nadere informatieLoont kiezen voor Cleantech innovatie?
Loont kiezen voor Cleantech innovatie? Investeren in Cleantech biedt de mogelijkheid om economische meerwaarde te creëren in combinatie met milieuvoordelen. Een Cleantech productiemodel dient in staat
Nadere informatieWetenschap & Technologie Hertekening van het onderwijslandschap
Wetenschap & Technologie Hertekening van het onderwijslandschap Nood aan W&T profielen op het werkveld Wetenschap en technologie _Leuven 111114 1 Leuven, 14 november 2011 Eric Vermeylen Directeur kenniscentrum
Nadere informatieBeleidsplan Ruimte Vlaanderen Geïntegreerde gebiedsontwikkeling in regio s met een landelijk karakter.
Beleidsplan Ruimte Vlaanderen Geïntegreerde gebiedsontwikkeling in regio s met een landelijk karakter. Studiedag Hoera, open ruimte! (VVSG) Deinze, 1 december 2015 Kaat Smets & René van der Lecq Stand
Nadere informatie1. Contents 王 1. 王 王
王 1. Contents 王 1. 王 王 王 王 o o 王 o o o o 王 王 Onderzoek & Onderwijs gebruikers Actoren in de waardeketen Flam3D LEDEN (PROSPECTS) Overheden Organisaties 王 王 o o o o 王 Systematisch oplijsten van de
Nadere informatieOpen innovatie in de bouwsector
Open innovatie in de bouwsector Rol van de introductie van het E-peil Onderzoekscontext Onderzoeksmethodologie Gesprekken met ervaringsdeskundigen Groepsgesprekken met deskundigen van kenniscentra Interviews
Nadere informatieExperimenteel reglement: Innovatieve partnerprojecten
Experimenteel reglement: Innovatieve partnerprojecten I. SITUERING Op 14 juli 2017 heeft de Vlaamse minister bevoegd voor Cultuur zijn conceptnota Een langetermijnvisie voor aanvullende financiering en
Nadere informatieInnovatie in Eersel. Eersel onderweg naar Niet alleen de bestemming, maar ook de reis. Raadsinformatieavond 6 september 2016
Innovatie in Eersel Eersel onderweg naar 2030 Niet alleen de bestemming, maar ook de reis. Raadsinformatieavond 6 september 2016 Programma Het begrip Innovatie Eerselse innovatiestrategie Strategie in
Nadere informatieRealiseren van strategie met impact. BeBright aanpak voor strategie ontwikkeling. Oktober 2015
Realiseren van strategie met impact BeBright aanpak voor strategie ontwikkeling Oktober 2015 Een strategie is alleen succesvol wanneer deze leidt tot verandering en innovaee If the rate of change on the
Nadere informatieVITO/ENERGYVILLE VOOR BEDRIJVEN
VITO/ENERGYVILLE VOOR BEDRIJVEN Johan Vangrunderbeek, Business Developer KMO 27/06/2018 1 WIJ ZIJN ER VOOR U! OVER VITO VITO is een onafhankelijke, klantgerichte onderzoeksorganisatie. Wij reiken wetenschappelijk
Nadere informatieEconomie & Innovatiebeleid
Economie & Innovatiebeleid ERIC SLEECKX - RAADGEVER ECONOMIE & INNOVATIE KABINET MUYTERS Topics Kernpunten uit beleidsnota minister Muyters mbt E-W-I Fusie AIO & FWO+ KT nieuwigheden Clusterbeleid Kmo-portefeuille
Nadere informatieWonen is meer dan een huis MICHEL DEBRUYNE STUDIEDIENST BEWEGING.NET
Wonen is meer dan een huis MICHEL DEBRUYNE STUDIEDIENST BEWEGING.NET Inhoudstafel 1. Visie op wonen 2. Uitdagingen voor wonen 1. We zijn met meer 2. Betalen we te veel? 3. Teveel grond? 4. Vlamingen wonen
Nadere informatieBETAALBAAR WONEN? OOK DAT IS EUROPA! EU-DOSSIERS EN WONINGCORPORATIES
BETAALBAAR WONEN? OOK DAT IS EUROPA! EU-DOSSIERS EN WONINGCORPORATIES WONINGCORPORATIES EN EUROPA WAT ZIJN WONINGCORPORATIES? Een woningcorporatie richt zich zonder winstoogmerk op het bouwen, beheren
Nadere informatieAnalyse enquête GVAG. Individueel en binnen groep. Tussen groepen
Analyse enquête GVAG Individueel en binnen groep Betrokkenheid hoog (bestuur, thematrekkers en groepen) Projectgroepen verdienen aandacht Vaardigheden sluiten aan bij rol versus praktijk Jaarplannen wel
Nadere informatieDuurzaam bouwen in België
Duurzaam bouwen in België Constitutionele context Federaal: Productbeleid (normen) Regio s: leefmilieu, wonen, rationeel energieverbruik,... 1 Sector 70 000 ondernemingen Vooral KMO Belg: Zelfbouwer >80%
Nadere informatieIWT-Vlaanderen. Instituut voor de Aanmoediging van Innovatie door Wetenschap en Technologie in Vlaanderen. Bischoffsheimlaan 25 B-1000 Brussel
IWT-Vlaanderen Instituut voor Aanmoediging van Innovatie door Wetenschap en Technologie in Vlaanderen Instituut voor de Aanmoediging van Innovatie door Wetenschap en Technologie in Vlaanderen Bischoffsheimlaan
Nadere informatieVan Idee naar Innovatie
Van Idee naar Innovatie Horizon 2020 maakt het mogelijk! In 10 minuten een helder verhaal over Horizon 2020 Horizon 2020 Europa is op zoek naar innovaties die internationaal succesvol kunnen zijn. Horizon
Nadere informatieSTORE Workshop 5 juni 2014 K. Debackere
STORE Workshop 5 juni 2014 K. Debackere 1. Situering 2. Vlaanderen in AcEe: verleden, heden en toekomst 3. Uitdagingen 4. Voorgestelde oplossingen Om de doelstellingen van het Pact 2020 te kunnen bereiken
Nadere informatieMEDEDELING AAN DE VLAAMSE REGERING
DE VLAAMSE MINISTER VAN WERK, ECONOMIE, INNOVATIE EN SPORT MEDEDELING AAN DE VLAAMSE REGERING Betreft: 9 de oproep inzake het indienen van een aanvraag tot onderhandelingen omtrent de totstandkoming van
Nadere informatieWoensdag 6 juni Toespraak van JOKE SCHAUVLIEGE VLAAMS MINISTER VAN LEEFMILIEU, NATUUR EN CULTUUR
Woensdag 6 juni 2012 Toespraak van JOKE SCHAUVLIEGE VLAAMS MINISTER VAN LEEFMILIEU, NATUUR EN CULTUUR Rondetafel Duurzaam Materialenprogramma - Mechelen Geachte mevrouw de administrateur-generaal, Geachte
Nadere informatieRol: clustermanager Inwoners
Datum opmaak: 2017-08-24 Goedgekeurd door secretaris op: Revisiedatum: Eigenaar: Koen De Feyter Doel van de functie Definiëren van de missie, visie en strategie van de cluster inwoners en plannen, organiseren,
Nadere informatieBENCHMARK INDUSTRIE. Deel 1: De transformatie van onze industrie richting 4.0 Waar staan we?
BENCHMARK INDUSTRIE Deel 1: De transformatie van onze industrie richting 4.0 Waar staan we? WAAROM DEZE BENCHMARK Het Industrieforum kwam tot de vaststelling dat er nood is aan objectief, accuraat en relevant
Nadere informatieEvaluatie National Contact Point-werking van het Vlaams Contactpunt Kaderprogramma
Evaluatie National Contact Point-werking van het Vlaams Contactpunt Kaderprogramma Departement Economie, Wetenschap en Innovatie Afdeling Strategie en Coördinatie Koning Albert II-laan 35 bus 10 1030 Brussel
Nadere informatieNutrition Platform for Chronic Care (NPCC) JOHAN MOYERSOEN
Nutrition Platform for Chronic Care (NPCC) JOHAN MOYERSOEN NPCC: Toekomstgericht bedrijf in de zorgeconomie Kader Nieuw Industrieel beleid zorgeconomie 2013 + binnen focusdomeinen West-Vlaamse zorgeconomie
Nadere informatieHet maatwerkbedrijf van de toekomst
Het maatwerkbedrijf van de toekomst Terugblik op 15 maanden ondersteuning van sociale en beschutte werkplaatsen 22 september 2015, Vlaams Parlement Individuele begeleiding van 148 maatwerkbedrijven Economische
Nadere informatieReflectie provinciale toetsingsavonden Synthese
Structuurintegratie Het werkveld is voorstander van een hervorming van de structuren, maar enkel als de basis gehoord wordt en er bottom-up gewerkt wordt. Het matrixmodel, dat ook in de synthesetekst naar
Nadere informatiePeter Tom Jones. Bijdrage Peter Tom Jones. Duurzaam Materialenbeheer, Departement Metaalkunde en Toegepaste Materiaalkunde, KU Leuven 13/05/2014
Stuur uw vragen naar: +32 470 533 966 Peter Tom Jones Duurzaam Materialenbeheer, Departement Metaalkunde en Toegepaste Materiaalkunde, KU Leuven Bijdrage Peter Tom Jones Dr. Ir. Peter Tom Jones (IOF Onderzoeksmanager
Nadere informatieNaar Factories of the Future
Naar Factories of the Future Vlaamse bedrijven op weg naar de toekomst Een initiatief van Agoria & Sirris Hans Vercammen, BU mgr Advanced Mfg Algemene doelstelling Factories of the Future in Vlaanderen
Nadere informatieCirculaire Economie in de bouwsector. Veerle Labeeuw (Team Vlaams Materialenprogramma, OVAM) Jiska Verhulst (Directeur Plan C vzw) 15 maart 2016
Circulaire Economie in de bouwsector Veerle Labeeuw (Team Vlaams Materialenprogramma, OVAM) Jiska Verhulst (Directeur Plan C vzw) 15 maart 2016 WIE? Sinds 2012 Historiek van afvalbeleid naar Kleine regio,
Nadere informatieHoe kan u strategie implementeren en tot leven brengen in uw organisatie?
Hoe kan u strategie implementeren en tot leven brengen in uw organisatie? De externe omgeving wordt voor meer en meer organisaties een onzekere factor. Het is een complexe oefening voor directieteams om
Nadere informatieBrussel, 17 september 2008 Advies ecologiesteunregeling. Advies
Brussel, 17 september 2008 Advies ecologiesteunregeling Advies Voorontwerp van besluit van de Vlaamse regering tot wijziging van het besluit van de Vlaamse regering van 16 mei 2007 tot toekenning van steun
Nadere informatieSLIMME SPECIALISATIE IN VLAANDEREN. Frans Dieryck, voorzitter Raad Van Bestuur Jan Van Havenbergh, algemeen directeur 25-2-2013
SLIMME SPECIALISATIE IN VLAANDEREN Frans Dieryck, voorzitter Raad Van Bestuur Jan Van Havenbergh, algemeen directeur 25-2-2013 Het eco-systeem De scheikundige industrie is de grootste Vlaamse economische
Nadere informatieIndustrie 4.0 presentatie Vlaams parlement. 18 mei 2017 Leo Van de Loock
Industrie 4.0 presentatie Vlaams parlement 18 mei 2017 Leo Van de Loock inhoud van de startnota 1. inleiding 2. omschrijving van het begrip Industrie 4.0, de bestaande achtergrond en de (initiële) invulling
Nadere informatieFUNCTIEFAMILIE 5.1 Lager kader
Doel van de functiefamilie Leiden van een geheel van activiteiten en medewerkers en input geven naar het beleid teneinde een kwaliteitsvolle, klantgerichte dienstverlening te verzekeren en zodoende bij
Nadere informatieOndersteuning bij deelname aan KP7
Samenwerkingsverband tussen IWT Vlaanderen en het departement Economie, Wetenschap en Innovatie van de Vlaamse overheid Thematische infosessie KP7 Overzicht presentatie 1. Ondersteuning door het Vlaams
Nadere informatieWat hebben stad en land met en aan Europa?
Wat hebben stad en land met en aan Europa? 1 1,9 Mrd EU-subsidies 2007-2013 Nieuwe periode 2014-2020 Ø Cohesiebeleid: 1,4 miljard, waarvan: q q 1 miljard EFRO en ESF (> 507 miljoen) 389,7 miljoen voor
Nadere informatieJaarverslag. Cel Onderzoek en Innovatie Groep Gidts
2018 Jaarverslag Cel Onderzoek en Innovatie Groep Gidts 12-3-2018 0 Inleiding JAARVERSLAG 2018 ONDERZOEK & INNOVATIE De cel Onderzoek en Innovatie maakt deel uit van Groep Gidts. Ze heeft tot doel om de
Nadere informatie