Stresstest 2013 Een financieel beeld van de gemeente Dordrecht begroting 2015

Transcriptie

1 Stresstest 2013 Een financieel beeld van de gemeente Dordrecht begroting 2015

2 Waar draait het om? Lokale lasten Financiële positie Voorzieningenniveau 2

3 Overall overzicht. INDICATOR Zeer Gunstig Gunstig Neutraal Ongunstig Zeer ongunstig Lokale lasten Weerstandsvermogen Schuldpositie Aanwending externe financiering Reservepositie Verhouding activa/reserves Voorzieningen Gespaard voor onderhoud Garantstellingen Rentelasten Rentelasten eigen financieringsmiddelen Rente (investeringen en grondexploitatie) Grondexploitaties Niet in exploitatie genomen gronden Begroting EMU-saldo Structureel begrotingsevenwicht Verbonden partijen Realiteit begroting Risicoprofiel: Klein Gemiddeld Groot 3

4 Schuldenpositie. Landelijk gemiddelde 2013 Kritische norm Dordrecht 2009 Dordrecht 2010 Dordrecht 2011 Dordrecht 2012 Dordrecht 2013 Debt Ratio 61% 80% 32% 37% 41% 45% 48% Netto schuld/ Exploitatie Netto schuld/ balanstotaal 63% 135% 2% 20% 28% 39% 43% 36% 1% 10% 14% 20% 25% Schuld-evolutie Plaats op de ranglijst Netto schuld per inwoner

5 Verbonden partijen. Verbonden partij Risico-profiel: Algemeen Financieel (Geschat) risico met betrekking tot kwaliteit interne beheersing bij verbonden partij GR Drechtsteden (SDD, SCD, GBD) - SDD Hoog Hoog Laag - SCD Middel Middel Middel/Laag - GBD Laag Laag Laag ROM-D Middel Middel Middel Drechtwerk Hoog Hoog Hoog Dienst G en J Middel Hoog Hoog Veiligheidsregio Middel Middel Middel/Laag Omgevingsdienst Middel Middel Middel/Laag HVC (via Gevudo) Middel Laag Middel 5

6 Financiële strategie. Financiële positie Sluitende begroting Weerstandsvermogen EMU-saldo Wet Hof Risico s Weerstandscapaciteit 6 Voor het inzicht zijn meer factoren belangrijk (Stresstest)

7 Stresstest 2013 Een financieel beeld van de gemeente Dordrecht begroting Bijlagen

8 Waar draait het om? Lokale lasten Financiële positie Voorzieningenniveau 8

9 Uitgangspunten stresstest. Hoofdzakelijk op basis van openbare bronnen: Begroting Jaarrekening CBS-statistieken Atlas van de lokale lasten Centrum voor Onderzoek van de Economie van de Lagere Overheden (COELO) Publicaties schuldpositie Nederlandse gemeenten VNG Ranking op basis van: Landelijke normen van VNG Vergelijking benchmarkgemeenten 9

10 Financieel gezond. Financiële positie: Het vermogen van een gemeente in relatie tot de exploitatie, met inachtneming van de risico s Dat is: - Breder dan reserves - Breder dan het weerstandsvermogen - Ook de toekomstige reguliere exploitatielasten En dus niet uit de balans af te leiden; daarom de paragrafen 10

11 Financiële strategie. Financiële positie Sluitende begroting Weerstandsvermogen EMU-saldo Wet Hof Risico s Weerstandscapaciteit 11 Voor het inzicht zijn meer factoren belangrijk (Stresstest)

12 Samenvatting financiële strategie Benader de uitdagingen gestructureerd en consequent in drie delen: 1.Begroting 2. EMU-saldo en Schuldpositie 3.Vermogenspositie 1. Houdt uw begroting onder controle (structureel evenwicht): - Resultaat voor bestemming (excl. Grondexploitaties) structureel sluitend houden - Bezuinigingen - Regeerakkoord vanaf Decentralisaties (jeugdzorg, participatiewet en AWBZ/WMO) 2. EMU-saldo en Schuldpositie beheersen: 2. EMU-saldo en Schuldpositie beheersen: - Inzicht in (langjarige toekomstige) ontwikkeling van EMU-saldo en schuldpositie - Beheersen van investeringsprogramma (incl. grondexploitaties) - Risico s afbouwen - Ideaalcomplex van investeringen ontwikkelen 3. Vermogenspositie beheersen: 3. Vermogenspositie beheersen: - Verwerk verliezen en risico s - Schrik niet direct van dalende reserve - Neem via stappenplan maatregelen om termijn vermogen te consolideren 12

13 Algemene indicatoren. Alkmaar Breda Delft Dordrecht Haarlem Leiden Aantal inwoners Groene druk (< 25 jaar) 28% 30% 32% 29% 28% 32% Grijze druk ( 65 jaar) 15% 16% 14% 16% 15% 13% Centrumfunctie Sterk Sterk Redelijk Sterk Sterk Sterk Sociale structuur Matig Matig Matig Matig Matig Matig Oppervlakte (km2) 31,2 83,1 24,1 99,5 32,1 23,3 Oppervlakte land (km2) 29,3 80,9 22,8 79,0 29,2 22,0 Oppervlakte water (km2) 1,9 2,2 1,2 20,5 2,9 1,3 Lengte wegen (km) Lokale lasten 2014 (meer.pers.huish.) Ranglijst Coelo Gemiddeld inkomen per huishouden Aantal mensen per huishouden ,1 2,1 1,8 2,2 2,0 1,9 Gemiddelde WOZ-waarde

14 Algemene indicatoren. Dordrecht Alblasserdam Hendrik- Ido- Ambacht Papendrecht Sliedrecht Zwijndrecht Aantal inwoners Groene druk (< 25 jaar) 32% 29% 33% 29% 31% 28% Grijze druk ( 65 jaar) 18% 16% 14% 18% 18% 20% Centrumfunctie Weinig Sterk Weinig Weinig Redelijk Redelijk Sociale structuur Goed Matig Goed Goed Redelijk Matig Oppervlakte (km2) 10,1 99,5 11,9 10,8 14,0 22,8 Oppervlakte land (km2) 8,8 79,0 10,7 9,5 12,8 20,4 Oppervlakte water (km2) 1,3 20,5 1,2 1,3 1,2 2,4 Lengte wegen (km) Lokale lasten 2014 (meer.pers.huish.) Ranglijst Coelo Gemiddeld inkomen per huishouden Aantal mensen per huishouden Gemiddelde WOZwaarde ,5 2,2 2,5 2,3 2,3 2,

15 Lokale heffingen. Gemeente Dordrecht Meerpersoonshuishouden 624 Landelijk gemiddelde 703 Rangnummer 57 OZB: tarief woningen 0,1280 OZB: tarief niet woningen 0,2386 Reinigingsheffing: tarief mph 256 Rioolheffing: tarief mph

16 Risicoprofiel. (x 1 mln.) Alkmaar Breda Delft Dordrecht Haarlem Leiden Weerstandscapaciteit (WC) 33,0 95,0 22,2 35,2 22,3 13,4 Risicoprofiel (RP) 21,8 68,0 24,0 28,4 23,6 13,2 Ratio WC/RP 1,5 1,4 0,9 1,2 1,1 1,0 16

17 Risicoprofiel. (x 1 mln.) Drechtsteden Dordrecht Alblasserdam Hendrik-Ido- Papendrecht Sliedrecht Zwijndrecht Ambacht Weerstandscapaciteit (WC) 4,7 35,2 4,0 18,9 8,9 10,4 Risicoprofiel (RP) 2,4 28,4 5,6 4,5 4,1 4,7 Ratio WC/RP 2,0 1,2 0,7 4,2 2,2 2,2 17

18 De indicatoren. Indicator Schuldpositie Reservepositie Aanwending externe financiering Vaste activa -/- reserves Voorzieningen Garantstellingen Rentelasten Grondexploitatie Begroting Reserve-ontwikkeling EMU Saldo Verbonden partijen Realiteit begroting 18

19 Schuldenpositie. Landelijk gemiddelde 2013 Kritische norm Dordrecht 2009 Dordrecht 2010 Dordrecht 2011 Dordrecht 2012 Dordrecht 2013 Debt Ratio 61% 80% 32% 37% 41% 45% 48% Netto schuld/ Exploitatie Netto schuld/ balanstotaal 63% 135% 2% 20% 28% 39% 43% 36% 1% 10% 14% 20% 25% Schuld-evolutie Plaats op de ranglijst Netto schuld per inwoner

20 Schuldenpositie. (per ) Landelijk gemiddelde Kritische norm Alkmaar Breda Delft Dordrecht Haarlem Leiden Debt Ratio 61% 80% 71% 79% 88% 48% 90% 34% Netto schuld/ Exploitatie Netto schuld/ balanstotaal 63% 135% 100% 76% 127% 43% 131% 31% 36% 50% 50% 65% 25% 80% 18% Schuld-evolutie 102 -/ / Plaats op de ranglijst Netto schuld per inwoner

21 Schuldenpositie. (per ) Drechtsteden Landelijk gemiddelde Kritische norm Dordrecht Alblasserdam Hendrik- Ido- Ambacht Papendrecht Sliedrecht Zwijndrecht Debt Ratio 61% 80% 69% 48% 90% 71% 47% 83% Netto schuld/ Exploitatie Netto schuld/ balanstotaal 63% 135% 70% 43% 246% 94% 31% 100% 36% 48% 25% 80% 53% 30% 61% Schuld-evolutie 102 -/ / Plaats op de ranglijst Netto schuld per inwoner

22 Aanwending externe financiering. (x 1 mln.) Dordrecht Langlopende schulden 109,7 193,6 244,9 288,1 285,2 Werkkapitaal (vlottende passiva -/- vlottende activa) 58,6 40,9 28,0 29,0 62,4 Externe financiering 168,3 234,5 272,9 317,1 347,5 Kapitaalverstrekking deelnemingen 19,8 19,7 19,7 19,7 19,9 Uitgezette leningen 37,1 34,6 48,9 48,5 47,7 Overige uitzettingen > 1 jaar 120,4 110,8 98,1 87,3 88,2 Grondexploitaties 129,7 125,9 134,1 116,2 65,5 Bijdrage aan activa in eigendom derden 1,5 1,4 1,5 1,3 1,3 Inzet financiering FVA en GREX 308,5 292,4 302,3 273,1 222,6 Externe financiering ten behoeve van het voorzieningenniveau -/- 140,2 -/- 57,9 -/- 29,4 44,0 124,9 Materiële vaste activa 412,5 475,2 501,3 539,7 571,0 Externe financiering in % materiële vaste activa 22 -/- 34% -/- 12% -/- 6% 8% 22%

23 Aanwending externe financiering. (x 1 mln.) Alkmaar Breda Delft Dordrecht Haarlem Leiden Langlopende schulden 234,1 477,2 288,0 285,2 556,4 184,6 Werkkapitaal (vlottende passiva-vlottende activa) 64,7 50,0 243,8 62,4 49,3 11,1 Externe financiering 298,8 527,2 531,8 347,5 605,7 195,7 Kapitaalverstrekking deelnemingen 0,9 2,1 218,3 19,9 12,5 10,2 Uitgezette leningen 8,5 142,5 89,0 47,7 14,8 12,8 Overige uitzettingen > 1 jaar 88,2 9,5 47,0 Grondexploitaties 70,8 85,1 39,9 65,5 16,8 9.9 Bijdrage aan activa in eigendom derden 2,3 1,3 1,6 19,4 Inzet financiering FVA en GREX 80,2 231,9 347,3 222,6 55,2 99,30 Externe financiering ten behoeve van het voorzieningenniveau 218,6 295,3 184,6 124,9 550,5 96,4 Materiële vaste activa 388,1 460,4 267,1 571,0 626,2 608,4 Externe financiering in % materiële vaste activa 23 56% 64% 69% 22% 88% 16%

24 Aanwending externe financiering. (x 1 mln.) Drechtsteden Dordrecht Alblasserdam Hendrik- Ido- Ambacht Papendrecht Sliedrecht Zwijndrecht Langlopende schulden 34,5 285,2 87,3 69,9 14,4 102,9 Werkkapitaal (vlottende passiva - vlottende activa) -/- 2,6 62,4 58,0 0,7 7,0 21,1 Externe financiering 31,9 347,5 145,3 70,6 21,4 124,0 Kapitaalverstrekking deelnemingen 0,6 19,9 0,7 1,8 1,2 1,6 Uitgezette leningen 3,2 47,7 9,3 1,7 2,0 13,1 Overige uitzettingen > 1 jaar 0,2 88,2 2,0 Grondexploitaties 10,4 65,5 85,4 12,0 4,8 0,3 Bijdrage aan activa in eigendom derden 1,3 4,2 0,2 0,3 Inzet financiering FVA en GREX 14,5 222,6 99,5 17,5 8,1 15,3 Externe financiering ten behoeve van het voorzieningenniveau 17,5 124,9 45,7 53,1 13,2 108,7 Materiële vaste activa 35,9 571,0 62,7 89,7 47,0 139,2 Externe financiering in % materiële vaste activa 24 49% 22% 73% 49% 28% 78%

25 Reserves. (x 1 mln.) Dordrecht Algemene reserve 38,9 37,4 35,9 18,1 15,8 Bestemmingsreserve 489,0 476,8 458,0 452,5 413,4 Resultaat na bestemming 3,6 9,2 26,0 10,2 8,8 Totaal eigen vermogen 531,5 523,4 520,0 480,8 438,0 Eigen vermogen in % van balans 66% 61% 58% 53% 51% Eigen vermogen in % van de exploitatie 92% 98% 106% 103% 90% 25

26 Reserves. (x 1 mln.) Alkmaar Breda Delft Dordrecht Haarlem Leiden Algemene reserve 19,4 61,9 18,9 15,8 25,8 5,5 Bestemmingsreserve 144,0 51,5 35,6 413,4 28,4 444,2 Resultaat na bestemming 6,9 21,2 13,0 8,8 2,0 17,5 Totaal eigen vermogen 170,3 134,7 67,5 438,0 56,2 467,1 Eigen vermogen in % van balans Eigen vermogen in % van de exploitatie 28% 17% 10% 51% 8% 60% 55% 27% 19% 90% 13% 106% 26

27 Reserves. (x 1 mln.) Drechtsteden Dordrecht Alblasserdam Hendrik-Ido- Ambacht Papendrecht Sliedrecht Zwijndrecht Algemene reserve 3,8 15,8 3,4 5,3 6,0 10,4 Bestemmingsreserve 8,7 413,4 11,9 15,5 18,3 8,5 Resultaat na bestemming 0,4 8,8 1,1 0,5 2,9 3,2 Totaal eigen vermogen 12,9 438,0 16,3 21,3 27,2 22,1 Eigen vermogen in % van balans Eigen vermogen in % van de exploitatie 22% 51% 10% 17% 42% 12% 32% 90% 30% 30% 44% 20% 27

28 Vaste activa en reserves. (x 1 mln.) Dordrecht (im)materiële vaste activa -/- reserves -126,4-48,2-18,6 58,8 133,0 (im)materiële vaste activa -/- reserves in % van de exploitatie (incl. stortingen reserves) -21% -9% -4% 13% 27% 28

29 Vaste activa en reserves. (x 1 mln.) Alkmaar Breda Delft Dordrecht Haarlem Leiden (im)materiële vaste activa -/- reserves (im)materiële vaste activa -/- reserves in % van de exploitatie (incl. stortingen reserves) 230,2 325,8 199,7 133,0 570,0 141,3 79% 64% 57% 27% 128% 32% 29

30 Vaste activa en reserves. (x 1 mln.) Drechtsteden Dordrecht Alblasserdam Hendrik-Ido- Ambacht Sliedrecht Papendrecht Zwijndrecht (im)materiële vaste activa -/- reserves (im)materiële vaste activa -/- reserves in % van de exploitatie (incl. stortingen reserves) 23,0 133,0 46,3 68,4 19,9 117,1 57% 27% 84% 96% 32% 106% 30

31 Voorzieningen. (x 1,0 mln.) (exclusief verliesvoorzieningen grondexploitatie) Dordrecht Voorzieningen 1 januari 8,4 13,7 9,7 10,8 14,8 Toevoegingen 11,7 7,1 8,1 8,6 1,0 Onttrekkingen 6,4 11,1 7,0 4,6 7,8 Voorzieningen 31 december 13,7 9,7 10,8 14,8 8,0 - verplichtingen en risico's 0,1 0,0 3,2 8,1 - onderhoud 9,3 9,4 7,6 6,7 8,0 - door derden beklemde middelen 4,3 0,

32 Voorzieningen. (x 1,0 mln.) (exclusief verliesvoorzieningen grondexploitatie) Alkmaar Breda Delft Dordrecht Haarlem Leiden Voorzieningen 1 januari 17,8 20,6 19,7 14,8 12,1 38,0 Toevoegingen 5,2 15,1 7,1 1,0 12,9 14,8 Onttrekkingen 11,5 5,2 11,7 7,8 5,5 7,8 Voorzieningen 31 december 11,4 30,5 15,0 8,0 19,5 44,9 - verplichtingen en risico's 4,5 12,1 8,6 20,1 6,7 - onderhoud 4,0 18,4 3,5 8,0 38,0 - door derden beklemde middelen 2,9 3,0 -/- 0,7 0,2 32

33 Voorzieningen. (x 1,0 mln.) (exclusief verliesvoorzieningen grondexploitatie) Drechtsteden Dordrecht Alblasserdam Hendrik- Ido- Ambacht Sliedrecht Papendrecht Zwijndrecht Voorzieningen 1 januari 6,1 14,8 2,3 18,4 13,8 7,9 Toevoegingen 2,8 1,0 0,1 2,3 -/- 4,4 0,5 Onttrekkingen 3.4 7,8 1,8 5,4 2,7 0 Voorzieningen 31 december 5,5 8,0 0,6 15,3 6,6 8,4 - verplichtingen en risico's 0,4 0,6 2,9 1,1 8,4 - onderhoud 5,1 8,0 12,3 5,5 - door derden beklemde middelen 0,1 33

34 Rente. (x 1.000) Rentekosten leningen Rentekosten eigen financieringsmiddelen Waarvan toegevoegd aan reserves/voorzieningen Waarvan ten gunste van exploitatie Totale rentelasten (netto) Totale rentelasten in % van de exploitatie 5,7% Rente ten laste van de grondexploitatie Rente ten laste van de exploitatie Renteresultaat Per saldo ten laste van de exploitatie ( / / ) Out-of-pocket rentelasten

35 Garantstellingen. (x 1 mln.) Dordrecht Gewaarborgde leningen Gewaarborgde leningen (achtervang)

36 Garantstellingen. (x 1 mln.) Alkmaar Breda Delft Dordrecht Haarlem Leiden Gewaarborgde leningen 56,8 14,7 51,0 93,0 21,3 Gewaarborgde leningen (achtervang) 530, ,6 950,0 287, ,1 653,2 36

37 Garantstellingen. (x 1 mln.) Drechtsteden Dordrecht Alblasserdam Hendrik-Ido- Ambacht Papendrecht Sliedrecht Zwijndrecht Gewaarborgde leningen 41,3 93,0 16,9 60,1 30,1 17,3 Gewaarborgde leningen (achtervang) 678,7 287,6 121,0 634,7 55,9 122,3 37

38 Grondexploitatie. IEGG 38

39 Grondexploitatie. IEGG (x 1.000) 39

40 Grondexploitatie. NIEGG 40

41 Begroting 2015 (x 1 mln.) (o.b.v. Meerjarenbegroting ) Dordrecht 2013 (w) Totale lasten 489,2 357,3 387,9 370,0 359,4 354,0 Resultaat voor bestemming -/- 42,8 -/- 11,8 -/- 23,4 -/- 12,8 -/- 8,3 -/- 6,5 Mutaties in de reserves -/- 51,6 -/- 11,8 -/- 15,0 -/- 4,2 0,1 2,2 Resultaat na bestemming 8,8 0 -/- 8,4 -/- 8,6 -/- 8,4 -/- 8,7 Resultaat voor bestemming in % van totale lasten -/- 9% -/- 3,3% -/- 6,0% -/- 3,4% -/- 2,3% -/- 1,8% 41

42 Ontwikkeling reserves (x 1,0 mln. o.b.v. Meerjarenbegroting ) Dordrecht 2013 (w) Reserves 1 januari 480,8 438,0 426,2 402,8 390,0 381,6 Resultaat voor bestemming -/- 42,8 -/- 11,8 -/- 23,4 -/- 12,8 -/- 8,4 -/- 6,5 Reserves 31 december 438,0 426,2 402,8 390,0 381,6 375,1 42

43 Structureel begrotingsevenwicht? (x 1 mln.) (o.b.v. Meerjarenbegroting ) 2013 (w) Resultaat voor bestemming (a) -/- 42,8 -/- 3,1 -/- 23,4 -/- 12,8 -/- 8,4 -/- 6,5 Incidentele lasten (incl. structurele toevoegingen reserves) Incidentele baten (incl. structurele onttrekkingen reserves) -/- 18,9 -/- 10,2 -/- 19,5 -/- 8,8 -/- 7,1 -/- 3,1 20,0 1,3 19,4 8,7 7,1 3,0 Saldo incidentele lasten en baten (b) 1,1 -/- 8,9 -/- 0,1 -/- 0,1 0 -/- 0,1 Materieel evenwicht (saldo a b = > 0)? Nee Ja Nee Nee Nee Nee 43

44 EMU-Saldo. (x 1.000) Referentiewaarde 2014: -/- 17,9 mln. 44

45 Relatie saldo begroot versus realisatie. Resultaatontwikkeling (x 1 mln.) Resultaat voor bestemming (begroot) Resultaat voor bestemming (gerealiseerd) Resultaat na bestemming (realisatie) 45

46 Verbonden partijen. Basis: paragraaf verbonden partijen in jaarstukken 2013 Intern de afgelopen veel prioriteit gegeven aan aandacht voor sturing verbonden partijen. Criteria volgende sheet: Algemeen: Groot financieel belang Dynamische omgeving (wijzingen wetgeving etc.) Politieke gevoeligheid Mogelijkheid tot sturing van uit de gemeente Financieel: Risico op (nadelige) afrekeningen? / resultaten uit verleden. Beheersing: (Geschat) risico met betrekking tot kwaliteit interne beheersing bij verbonden partijen 46

47 Verbonden partijen. Verbonden partij Risico-profiel: Algemeen Financieel (Geschat) risico met betrekking tot kwaliteit interne beheersing bij verbonden partij GR Drechtsteden (SDD, SCD, GBD) - SDD Hoog Hoog Laag - SCD Middel Middel Middel/Laag - GBD Laag Laag Laag ROM-D Middel Middel Middel Drechtwerk Hoog Hoog Hoog Dienst G en J Middel Hoog Hoog Veiligheidsregio Middel Middel Middel/Laag Omgevingsdienst Middel Middel Middel/Laag HVC (via Gevudo) Middel Laag Middel 47

48 Overall overzicht. INDICATOR Zeer Gunstig Gunstig Neutraal Ongunstig Zeer ongunstig Lokale lasten Weerstandsvermogen Schuldpositie Aanwending externe financiering Reservepositie Verhouding activa/reserves Voorzieningen Gespaard voor onderhoud Garantstellingen Rentelasten Rentelasten eigen financieringsmiddelen Rente (investeringen en grondexploitatie) Grondexploitaties Niet in exploitatie genomen gronden Begroting EMU-saldo Structureel begrotingsevenwicht Verbonden partijen Realiteit begroting Risicoprofiel: Klein Gemiddeld Groot 48

49 Deloitte refers to one or more of Deloitte Touche Tohmatsu Limited, a UK private company limited by guarantee, and its network of member firms, each of which is a legally separate and independent entity. Please see for a detailed description of the legal structure of Deloitte Touche Tohmatsu Limited and its member firms. Deloitte provides audit, tax, consulting, and financial advisory services to public and private clients spanning multiple industries. With a globally connected network of member firms in more than 150 countries, Deloitte brings world-class capabilities and high-quality service to clients, delivering the insights they need to address their most complex business challenges. Deloitte has in the region of 200,000 professionals, all committed to becoming the standard of excellence. This communication contains general information only, and none of Deloitte Touche Tohmatsu Limited, its member firms, or their related entities (collectively, the Deloitte Network ) is, by means of this publication, rendering professional advice or services. Before making any decision or taking any action that may affect your finances or your business, you should consult a qualified professional adviser. No entity in the Deloitte Network shall be responsible for any loss whatsoever sustained by any person who relies on this communication. 49