Aansluiten op de Landelijke Voorziening WOZ

Transcriptie

1 Notitie Aan De minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties Cc Staatssecretaris van Financiën Van Geert Jansen Datum augustus 2016 Aansluiten op de Landelijke Voorziening WOZ Op 9 december 2015 besloot de Staatssecretaris van Financiën (na bestuurlijk overleg met ondermeer de Vereniging voor Nederlandse Gemeenten (VNG), Interprovinciaal Overleg (IPO) en de Waarderingskamer dat met ingang van 1 oktober 2016 WOZ tot verruiming van de openbaarheid van WOZ-waarden. In verband hiermee ben ik door de Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties als bestuurlijk aanjager aangesteld om gemeenten / samenwerkingsverbanden aan te laten sluiten op de Landelijke Voorziening WOZ (verder LV WOZ). De LV WOZ faciliteert burgers vanaf 1 oktober in het inzien van WOZ-waarden. Sinds mijn vorige rapportage in juni jongstleden heb ik mijn werkzaamheden verder opgepakt en wil ik u hiervan op de hoogte brengen en u nog een enkel advies uitbrengen. Planningen transparant maken In de afgelopen periode heb ik, in goed overleg met de Waarderingskamer, het Kadaster, gemeenten, samenwerkingsverbanden en softwareleveranciers de door gemeenten afgegeven planningen besproken in een stakeholdersoverleg en de planningen ook openbaar gemaakt. De planningen zijn inmiddels twee keer gepubliceerd 1. Gemeenten die de afgestemde planning in de afgelopen periode niet haalden heb ik gevraagd aan te geven welke oorzaken ten grondslag lagen aan het niet halen van de planning met als achterliggende gedachte andere gemeenten en samenwerkingsverbanden tips en trucs te geven in hun nog volgende aansluitproces. Belangrijkste oorzaken van het niet halen van de planning waren: onvoldoende beschikbare capaciteit; technische problemen in de voorbereiding van het aansluittraject en beschikbare capaciteit bij de softwareleverancier. Door in het stakeholders overleg ook softwareleveranciers te betrekken is er bij enkele softwareleveranciers besloten de beschikbare capaciteit voor het aansluittraject uit te breiden. Verder is er mede door mijn aanstelling een versnellingsoperatie tot stand gekomen bij negen samenwerkingsverbanden. Zij leren van de ervaringen van eerst aangesloten gemeenten van het samenwerkingsverband en kunnen vervolgens onafhankelijk van de softwareleverancier de overige gemeenten zelf aansluiten en kunnen ertoe besluiten meer gemeenten tegelijk aan te sluiten. 1 Als bijlagen zijn de laatste planningsoverzichten en een overzichtskaartje van Nederland toegevoegd.

2 Landelijk aansluitcongres en bestuurdersbijeenkomst Eind juli heb ik een aansluitcongres georganiseerd met als doel alle partijen bij elkaar te brengen zodat de contacten tussen alle stakeholders makkelijker zouden verlopen en alle ins- en outs voor het aansluiten op de LV WOZ nog eens goed voor het voetlicht konden komen. Het congres was een succes met meer dan 100 deelnemers en een informatieplein voor alle deelnemers. Een bijeenkomst voor bestuurders hebben wij helaas moeten uitstellen naar 26 september aanstaande vanwege een gebrek aan aanmeldingen. Samenwerkingsverbanden en softwareleveranciers Er zijn enkele grote samenwerkingsverbanden waarin veel gemeenten participeren. Voorbeelden hiervan zijn het samenwerkingsverband Belastingsamenwerking Rivierenland (BSR) en de Belastingsamenwerking Gemeenten en Waterschappen Limburg (BsGW). De maand augustus heb ik benut door een aantal van deze samenwerkingsverbanden individueel te bezoeken en kennis te maken en wat meer te weten te komen over de specifieke problematiek van het samenwerkingsverband in het aansluitproces. Mijn gesprekken voerde ik over het algemeen met bestuurders van de samenwerkingsverbanden en directeuren. Mijn bezoeken gaven mij een divers beeld. Allereerst zijn samenwerkingsverbanden zeer divers van samenstelling en hebben verschillende modellen van bestuurlijke borging. Zo zijn er samenwerkingsverbanden die opereren vanuit een gemeenschappelijke regeling light en zijn er ook die een gemeenschappelijke regeling hebben met een algemeen en dagelijks bestuur. De meeste samenwerkingsverbanden hebben complexe overeenkomsten voor het gebruik van de noodzakelijke software. Dit leidt er in de praktijk toe dat er nog onvoldoende wordt samengewerkt in het opdrachtgeverschap richting de softwareleverancier. Belangrijk knelpunt is dan dat er bij veel samenwerkingsverbanden maatwerkoplossingen zijn geïmplementeerd. De maatwerkoplossingen werken vertragend in het realiseren van een betrouwbare planning. Noemenswaardig in dit verband is het overleg dat negen directeuren inmiddels hebben met de gemeenschappelijke softwareleverancier. Belangrijke uitkomst van dit overleg is dat er met de softwareleverancier gekomen is tot een integrale planning voor deze negen samenwerkingsverbanden. Verder heb ik inmiddels overleg gevoerd met drie van de vier grote gemeenten 2. De gemeenten Den Haag en Amsterdam liggen op 2 Rotterdam is reeds aangesloten.

3 schema voor tijdige aansluiting. Voor Utrecht geldt dat zij deel uitmaakt van een samenwerkingsverband en besloten hebben Utrecht als laatste aan te sluiten. Met alle, op dit terrein actieve, softwareleveranciers heb ik inmiddels in individuele gesprekken kennisgemaakt en gevraagd naar maximale inzet van hen in ondersteuning van hun klanten. In de komende periode zet ik mijn overleg met softwareleveranciers en samenwerkingsverbanden voort. LV WOZ en communicatie In juni heb ik een krant 3 uitgebracht en de tweede ligt nu bij de drukker (komt begin september uit) met als doel veel meer (bestuurlijke) aandacht te genereren voor aansluiting op de LV WOZ. De krant verspreid ik onder de colleges van burgemeester en wethouders van gemeenten en besturen van samenwerkingsverbanden. De krant is eveneens beschikbaar voor uitvoerders van de LV WOZ op uitvoeringsniveau. In de krant publiceer ik telkens de actuele planning en ik laat stakeholders en bestuurders aan het woord. Verder onderhoud ik een expertiseplatform en verzoek telkens onze communicatie-uitingen ook via reeds bestaande communicatiekanalen te verspreiden. In het expertiseplatform plaatsen wij binnenkort een FAQ van vragen die bij mij zijn binnengekomen. Bestuurlijke aandacht Naast het organiseren van een bestuurdersbijeenkomst in september ben ik in juli langs geweest bij de VNG. In dat overleg werd nog eens bevestigd dat aansluiting op de LV WOZ geen bestuurlijke aandacht heeft. Mijn bezoek diende nog een ander doel. Uw positieve reactie op de inrichting van een pool van deskundigen heb ik besproken bij de VNG. Op dit moment wordt gezocht naar mogelijkheden om zo n pool te realiseren. Ik heb er goede hoop op dat dit ook zal lukken. Knelpunten Ik heb u eerder op de hoogte gebracht van een aantal knelpunten. Naar aanleiding van mijn activiteiten zijn er enkele aandachtspunten die ik met u wil delen. Haalbaarheid van mijn opdracht In mijn opdracht is opgenomen dat ik mij inzet om een substantieel deel van de gemeenten op 1 oktober aangesloten te hebben op de LV WOZ. 3 De kranten heb ik als bijlage toegevoegd

4 Dit vanwege de verruiming van de openbaarheid van WOZ-gegevens op dat moment. Om gemeenten te faciliteren bij de nakoming van deze verplichting is door uw collega Staatssecretaris van Financiën een webportal WOZ-viewer ontwikkeld met daaraan gekoppeld de database Landelijke Voorziening WOZ (LV WOZ). Tot op heden was nog geen generieke database ontwikkeld waarin de WOZ-gegevens van woningen op een uniforme wijze beschikbaar werden gesteld. Door de gezamenlijke inzet van de betrokken partijen zijn inmiddels 83 gemeenten aangesloten op de LV WOZ. Gemeenten die op 1 oktober nog niet zijn aangesloten op de LV WOZ moeten zelfstandig voldoen aan de verplichting om de WOZ-waarde van een individuele woning te verstrekken. Dit kan bijvoorbeeld schriftelijk of via de eigen website. Ook na 1 oktober blijven de diverse partijen zich inzetten om binnen afzienbare tijd te bewerkstelligen dat zoveel mogelijk woningen geraadpleegd kunnen worden als de aanslagen voor de gemeentelijke belastingen medio februari 2017 door inwoners worden ontvangen. Al met al is tot op heden door middel van samenwerking een mooi systeem tot stand gekomen, waarbij aan de verdere uitbouw van de database, wat mij betreft, de komende tijd gezamenlijk verder gewerkt zal worden. Ik ben dan ook graag bereid daar in de komende periode inzet op te plegen. Mijn inzet komt dan neer op continuering van de in gang gezette activiteiten. U kunt dan denken aan: 1. aansluitplanningen inzichtelijk maken voor alle stakeholders; 2. energie blijven zetten op aansluitende samenwerkingsverbanden; 3. aandacht schenken aan (met name de drie grote) gemeenten die nog moeten aansluiten; 4. faciliteren van expertise uitwisseling en promoten good pratices; 5. organiseren maandelijks stakeholdersoverleg (met deelname van softwareleveranciers); 6. monitoren gemeenten/samenwerkingsverbanden die uit de door hen afgegeven planning lopen; 7. voeren van diverse individuele gesprekken op tactisch en bestuurlijk niveau; 8. adresseren van knelpunten in het aansluitproces van gemeenten/samenwerkingsverbanden; 9. organiseren inzet van ambassadeurs; 10. tweemaandelijks uitgeven van krant (het Oliemannetje); 11. communicatie-uitingen op websites van stakeholders zoals VNG en Waarderingskamer; 12. bestaande handreikingen voor gemeenten en samenwerkingsverbanden meermalen onder de aandacht brengen en 13. alle andere noodzakelijke activiteiten in het perspectief van verantwoordelijkheden en rol van de bestuurlijk aanjager.

5 De LV WOZ als onderdeel van het Stelsel van Basisregistraties Op 3 juni 2015 is de Digitale Agenda 2020 vastgesteld door de VNG. Het is mij opgevallen dat in die agenda de LV WOZ niet voorkomt. Dat leek mij een gemiste kans, nu de LV WOZ deel uitmaakt van de Generieke Digitale Infrastructuur. Door mijn bezoek aan de VNG, waar ik sprak met de leden van de Commissie Dienstverlening & Informatiebeleid heeft men de bereidheid uitgesproken aan de LV WOZ meer aandacht te besteden/prioriteit te geven. De afgelopen periode ben ik bevestigd in mijn beeld dat de LV WOZ onvoldoende voor het voetlicht komt in het generieke Stelsel van Basisregistraties. Belangrijke knelpunten die zich voordoen kunnen wat mij betreft terug gevoerd worden op een gebrek aan regie over dit stelsel. Een voorbeeld verduidelijkt dit. Het Woningwaarderingsstelsel (WWS) baseert zich voor de berekening van de maximale (kale) huurprijs) van sociale huurwoningen onder meer op de WOZ-waarde uit de basisregistratie WOZ en verder op specifiek voor het WWS verzamelde gegevens zoals bouwjaar en oppervlakten. Vergelijkbare gegevens die beschikbaar zijn in de basisregistratie Adressen en gebouwen (BAG), namelijk het bouwjaar pand en gebruiksoppervlakte, worden niet gebruikt. Het WWS leidt letterlijk tot meten met twee maten en voor alle huurwoningen wordt in Nederland op deze wijze dubbel werk gedaan: apart meten voor BAG en WWS. Met betere regie op het Stelsel van Basisregistraties en het gebruik van gegevens uit basisregistraties zouden authentieke gegevens uit basisregistraties zoals bouwjaar pand in de BAG en gebruiksoppervlakte verblijfsobject in de BAG benut kunnen worden. Een goede eerste stap in de richting van betere regie op het Stelsel van Basisregistraties zou, wat mij betreft, deelname vanuit de Waarderingskamer in de regieraad onder coördinatie van de Digicommissaris zijn. Tot zover mijn rapportage en advisering voor dit moment.