EVIDENCE-BASED HANDELEN in de Fysiotherapie

Transcriptie

1 EVIDENCE-BASED HANDELEN in de Fysiotherapie Prof. dr. Rob A.B. Oostendorp Drs. Hans Elvers RI Nederlands Paramedisch Instituut UMC St Radboud Center for Research of Quality Care (WOK) Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Evidence based handelen 1

2 OPBOUW deel I. Wat is Evidence-based handelen? deel II. Van vraag naar external evidence Zoektocht naar external evidence deel III. De docent als effectmodificator Evidence based handelen 2

3 DEEL I Wat is Evidence-based Medicine? Wat is Evidence-based Practice? Evidence based handelen 3

4 WAT IS EVIDENCE BASED PRACTICE? the integration of best research evidence with clinical expertise and patient values (Sackett et al., 2000) the practice of EBP means integrating individual clinical expertise and the best available external clinical evidence from systematic research (Sackett et al., 1996) Evidence based handelen 4

5 INDIVIDUAL CLINICAL EXPERTISE the ability to use our clinical skills and past experience to rapidly identify each patient s unique health state and diagnosis, their individual risks and benefits of potential interventions, and their personal values and expectations illness scripts en clinical reasoning transparancy Evidence based handelen 5

6 ERKENNING van PRAKTIJKERVARING Hutschemaekers, 2001 geaccumuleerde en geïntegreerde kennis, opvattingen en waarden m.b.t. beroepsuitoefening op basis van persoonlijke en professionele ervaringen professie-, persoons-, context- en reflectiegebonden kennis niet-geëxpliciteerde kennis Evidence based handelen 6

7 KENMERKEN van PRAKTIJKKENNIS eigen - vaak impliciete - opvattingen over gepaste zorg ( sense of profession ) belangrijke kennisbron in EBP uitdaging om praktijkkennis te expliciteren en te systematiseren ( collective sense of profession ) toetsing aan externe wetenschappelijke kennis / evidentie niet dominant aanwezig Evidence based handelen 7

8 KENMERKEN van KENNIS over de PRAKTIJK incidentie en prevalentie natuurlijk beloop veranderde en veranderende paradigma s klinisch-epidemiologische gegevens methodisch handelen verslaglegging Evidence based handelen 8

9 PATIENT VALUES the unique preferences, concerns and expectations each patient brings to clinical encounter and which must integrated into clinical decisions if they are to serve the patient (Sackett et al., 2000) Evidence based handelen 9

10 ERVARINGSKENNIS van de CLIËNT ervaringen van cliënten bron van informatie; te onderscheiden in: formele kennis (wettelijke kaders, regelgeving) evaluatieve kennis gerelateerd aan professionele zorg; deels non-specifieke ervaringen (o.a. satisfactie) en deels specifieke ervaringen (o.a. effect van interventie) Evidence based handelen 10

11 ERVARINGSKENNIS van de CLIËNT inhoudelijke kennis (o.a. ziektetheorie, verwachting, interventies) expliciteren? systematiseren? stem in de keuze van de zorg? Evidence based handelen 11

12 EXTERNAL EVIDENCE ZOEKTOCHT = DOOLHOF publicatietempo niet bij te houden onbewerkt versus bewerkt materiaal waar te vinden? nieuwe vaardigheden voor fysiotherapeut technische hulpmiddelen; welke? Inintegratie van external evidence in het dagelijks handelen. Evidence based handelen 12

13 MAAK GEBRUIK van BEWERKT MATERIAAL systematisch zoeken en verzamelen systematisch beoordelen (vaste beoordelingskaders) systematisch verwerken (met pooling) systematic review o.a. Cochrane Collaboration Evidence based handelen 13

14 PRIMAIRE ZORGPROCES BRONNEN van INFORMATIE FYSIOTHERAPEUT EXTERNE EVIDENCE BESLISSING PATIËNT Evidence based handelen 14

15 EVIDENCE-BASED PRACTICE versus PRACTICE-BASED EVIDENCE VERSCHIL? Evidence based handelen 15

16 PRAKTISCH HANDELEN STRUCTUUR verwijzing en aanmelding anamnese onderzoek ft-diagnose en indicatiestelling behandelplan behandeling (eind)evaluatie afsluiting Evidence based handelen 16

17 Bespreek in de werkgroep een casus. Leeftijd, geslacht, diagnose van de patiënt Prognose: Bespreek het verwachte natuurlijke beloop, indien er geen interventie toegepast zou worden Interventie Op welke factoren verwacht u invloed uit te kunnen oefenen? Welke fysiotherapeutische interventie komt hiervoor in aanmerking? Welke processen liggen ten grondslag aan deze interventie?

18 Werkopdracht Casus geef aan op welke manier u external evidence heeft geïntegreerd in uw handelen bij de individuele patiënt. voor welke onderdelen van uw handelen ontbreekt external evidence? formuleer een zoekvraag? Wat wilt u weten? Evidence based handelen 18

19 Van vraag naar publicatie Formuleer de onderzoeksvraag zo exact mogelijk: - Wie betreft het - Welke interventie - Wat is het alternatief - Wat is het doel Bepaal de zoektermen Bepaal de zoekstrategie

20 Zoeken in databases Keuze database Zoekterm + strategie Resultaat van het zoeken slechts ongeveer 50% van de beschikbare publicaties!

21 Databases Medline (index medicus, internet, cdrom) Cinahl Cochrane library Current contents Embase PEDRO DocOnline

22 Websites met literatuur PEDRO: ptwww.cchs.usyd.edu.au/pedro Medline: gateway.nlm.nih.gov/gw/cmd DocOnline: Cochrane:

23 THE COCHRANE COLLABORATION Evidence based handelen 23

24 Archie Cochrane It is surely a great criticism of our profession that we have not organised a critical summary, by specialty or subspecialty, adapted periodically, of all relevant randomised controlled trials. Evidence based handelen 24

25 Cochrane Centres San Francisco Canadian UK Dutch Nordi c German French San Antonio New Englan d Iberoamerica n Italia n Chinese Brazilian Evidence based handelen South Australasian 25 African

26 Review Groups Acute respiratory infections Airways Anaesthesia Back Breast cancer Colorectal cancer Consumers and communication Cystic fibrosis and genetic disorders Dementia & cognitive improvement Developmental, psychosocial and learning problems Drugs and alcohol Ear, nose and throat disorders Effective practice and organisation of care Epilepsy Eyes and vision Fertility regulation Gynaecological cancer Heart Depression, anxiety & neurosis Hepato-biliary Evidence based handelen 26

27 Review Groups Sexually transmitted diseases Skin Stroke Tobacco addiction Upper gastrointestinal and pancreatic diseases Wounds Haematological malignancies (possible) Evidence based handelen 27

28 Rehabilitation & Related Therapies Rehabilitation medicine Physical therapy Manual therapy Occupational therapy Speech and language therapy Evidence based handelen 28

29 Inhoud van de database Inhoud RCTs 2145 CCTs 126 cross over trials 268 reviews 756 richtlijnen RCTs reviews guidelines 100 nieuwe artikelen per maand totaal 5033 artikelen Evidence based handelen 29

30 Voorbeeld van de database (n=5033) Knie 635 titles 277 RCTs 54 reviews Ziekte specifiek 158 artrosis, 94 ACL, 48 menisci Interventie specifiek 124 elektrotherapie, 25 lasertherapie Evidence based handelen 30

31 Aanbevolen literatuur Hoe vind ik het? G Aufdemkampe, J van den Berg, DAWM van der Windt ISBN

32 Gestelde vraag? Zoekopdracht Noteer uw zoekstrategie. Wat heeft u gevonden? Evidence based handelen 32

33 Soorten Publicaties Peer-reviewed / not peer-reviewed Review Editorial Abstracts Originele publicatie

34 Structuur Publicatie Inleiding Methoden Resultaten Discussie (Literatuur)

35 Inleiding (Waarom is de studie verricht?) Achtergrond van de vraagstelling Wat is er bekend, en wat niet? Wat verwachten de auteurs? Onderzoeksvraagstelling Nul-hypothese

36 Nul-hypothese Meestal negatief (= geen verschil) geformuleerd De nul-hypothese wordt m.b.v. de resultaten van het onderzoek gehandhaafd of verworpen Als de nul-hypothese wordt verworpen wordt de alternatieve hypothese aangenomen

37 Beoordeling gepresenteerde onderzoeksresultaten in een gevonden wetenschappelijke publicatie op geldigheid en bruikbaarheid (opdracht) Lees de Inleiding van het bijgesloten artikel Wat is de onderzoeksvraag? Wat is de nul-hypothese?

38 Patiënten en Methoden Onderzoeksdesign Variabelen Meetschalen Validiteit en betrouwbaarheid

39 Pre-experimenteel design Een groep; voor- en nameting Tijdstip (T)1 T2 Y x Y2

40 Quasi-experimenteel design Voor- en nameting met controlegroep T1 T2 Y x ----Y2 Q1 Q2 Tijdreeksonderzoek T1 T2 T3 T4 T5 Y1 Y2 Y x ----Y4 Y5

41 True-experimental design Randomized Controlled Trial Checken prognostisch relevante factoren Experimentele interventie Nameting effect variabele Basis populatie voormeting effect variabele + andere variabelen R Onderzoekspopulatie Vergelijkbaarheid Contrast? Effect? Inclusie en exclusie informed consent sampling Checken prognostisch relevante factoren Controle interventie Nameting effect variabele TIJD

42 Variabelen Een observeerbare en meetbare karakteristiek

43 Data Metingen van feiten onder specifiek omschreven condities Nominaal: naamgeving Ordinaal: zekere ordening Interval/ratio: gelijke meeteenheid

44 Meetschalen Nominaal Man/vrouw Aandoening Ordinaal Ces-d Mc-Gill painquest. Dutch AIMS Interval/ratio Goniometrie in gr Myometrie in N Paslengte in cm Longvolume in ltrs. Snelheid in m/s

45 CES-D (Depressielijst) zelden soms regelmatig meestal Stoorde ik mij aan dingen, die me gewoonlijk niet stoorden Had ik geen zin in eten, was mijn eetlust slecht Voelde ik mij even veel waard als ieder ander Had ik goede hoop op de toekomst Vond ik mijn leven een mislukking

46 Mc-Gill Pijn Vragenlijst Twintig groepjes met woorden die gebruikt worden om pijn aan te duiden Bijvoorbeeld Kloppend 5.5 Bonzend 6.1 Barstend 7.5 Sensorisch Affectief Evaluatief Opflikkerend 3.8 Flitsend 6.2 Schietend 6.8 Prikkend 4.3 Stekend 6.1 Doorborend 7.4

47 AIMS (Arthr. Imp. Meas. Scale) Pijn Psychologische toestand Functie onderste extremiteiten Totale gezondheidsscore Rangorde schaal van is perfecte score; 10 is slechtste score

48 Validiteit en betrouwbaarheid Betrouwbaarheid: zijn de gegevens indentiek wanneer ze op een ander tijdstip, of door iemand anders, verzameld zijn Validiteit: meet het instrument wat het veronderstelt te meten Responsiviteit

49 Maten voor associatie Correlatiecoefficient geeft aan of de relatie weergegeven kan worden m.b.v. een rechte lijn Bij 1 en bij -1 is er een perfect lineair verband tussen de twee variabelen Bij 0 is er geen verband tussen de twee variabelen

50 Beoordeling gepresenteerde onderzoeksresultaten in een gevonden wetenschappelijke publicatie op geldigheid en bruikbaarheid (opdracht) Lees de Patiënten en Methoden van het bijgesloten artikel Welke meetschalen zijn er gebruikt? Welke zijn nominaal, ordinaal, interval/ratio? Wat is vermeld over de validiteit en betrouwbaarheid?

51 Bewijssterkte (Sackett, 1996) Niveau D: geen wetenschappelijke onderbouwing experts principes (pathologie) Niveau C: beperkt wetenschappelijk onderzoek

52 Bewijssterkte (Sackett, 1996) Niveau B: matig kleinere RCT s Niveau A: sterk Meta-analyses en systematische reviews grote en goede RCT s

53 Effectstudies; Bewijssterkte Meta-analyse Systematic review Randomized controlled trial Niet randomized controlled trial

54 Correlatiecoëfficiënt Variabele Variabele 2

55 Correlatiecoëfficiënt Variabele Variabele 2

56 Correlatiecoëfficiënt ± 0, Variabele Variabele 2

57 Correlatiecoëfficiënt Variabele Variabele 2

58 Beoordeling gepresenteerde onderzoeksresultaten in een gevonden wetenschappelijke publicatie op geldigheid en bruikbaarheid (opdracht) Lees de Patiënten en Methoden van het bijgesloten artikel Geef een schematische weergave van de onderzoeksopzet Bespreek de voor- en nadelen van een dergelijke opzet

59 Resultaten Presentatie van de gegevens en de uitkomsten van statistische toetsen Doel: de vraagstelling beantwoorden Descriptieve statistiek Toetsende statistiek

60 Descriptieve statistiek

61

62 Descriptieve statistiek Nominaal: aantallen frequentie Ordinaal: mediaan - min max Interval/ratio: gemiddelde standaarddeviatie +/- 1 sd = 68% +/- 2 sd = 95%

63 Gemiddelde = 400 Standaard Deviatie = % 95 % 360 N 380 N 400 N 420 N 440 N

64 Maten voor centrale tendentie Statistics N Valid Missing Mean Median Std. Deviation Minimum Maximum pain rating index MMO T0 CESd op AFFEKTIEF (0-55mm) T0 (0-60) GESLACHT t ,93,88 6,16 8,00 1,00 7,82,32 6,70,00,00 48,00 1,00

65 Opdracht 5 Beoordeling gepresenteerde onderzoeksresultaten in een gevonden wetenschappelijke publicatie op geldigheid en bruikbaarheid Lees de Resultaten van het bijgesloten artikel Geef een de grenzen aan waarbinnen 68% en 95% van de scores liggen Teken in deze verdeling een kromme die, de normale verdeling van deze gegevens voorstelt.

66 Y1 = 400 (20); Y2 = 480 (25) Y1 Y2 400 N 420 N 455 N 480 N

67 Clinical Orthop. & Related Research 1996; 326: pp

68 Clinical Orthop. & Related Research 1996;326: pp

69 Toetsen van de nulhypothese De nul-hypothese wordt m.b.v. de resultaten van het onderzoek gehandhaafd of verworpen Als de nul-hypothese wordt verworpen wordt de alternatieve hypothese aangenomen

70 Voorbeeld 1 Onderzoeksvraag Nul-hypothese Zijn mannen over het algemeen langer dan vrouwen? Mannen zijn over het algemeen even lang als vrouwen Mannen 1,82 1,75 1,85 1,89 1,86 1,75 1,84 Vrouwen 1,80 1,84 1,69 1,89 1,87 1,84 1,78 Hoe groot is nu de kans dat je deze waarden vindt aangenomen dat de nulhypothese waar is? Evidence based handelen 70

71 P-waarden De p-waarde geeft de kans weer dat je de gevonden waarde vindt, aangenomen dat de nul-hypothese waar is Bij een p-waarde kleiner dan 5% (significant) wordt de nul-hypothese verworpen en de alternatieve hypothese aangenomen

72 Soorten toetsen Parametrische toetsen Niet-parametrische toetsen Nominale toetsen

73 Vergelijken, toetsen Randomized Controlled Trial Interventie groep voormeting gepaard Nameting effect variabele Onderzoekspopulatie R ongepaard Controle groep voormeting gepaard Nameting effect variabele TIJD

74 Parametrische toetsen Normaal verdeelde data op interval / ratio-niveau Binnen groepen: gepaarde t-test Tussen groepen: ongepaarde t-test

75 Niet-parametrische toetsen Niet-normaal verdeelde data of op ordinaal niveau Binnen groepen: Wilcoxon signed-rank Tussen groepen: Mann-Whitney

76 Nominale toetsen Data op nominaal niveau Frequentie-tabel-analyse: chi-kwadraat

77 Voorbeeld 1 Ongepaarde t-test Data Groep A Groep B Gemiddelde (SD) 2,5 (1,5) 3,5 (1,5) p-waarde 0,28

78 Voorbeeld 2 Ongepaarde t-test Data Groep A Groep B Gemiddelde (SD) 2,5 (0,5) 3,5 (0,5) p-waarde < 0,01

79 Voorbeeld 3 Gepaarde t-test Data Tijdstip Tijdstip Verschil Gemiddelde (SD) 2,5 (1,5) 3,5 (1,5) p-waarde < 0,01

80 Voorbeeld 4 Mann Witney test Data Groep A (rang) 40 (10) 15 (1) 17 (3) 24 (8) 19 (5) Groep B (rang) 20 (6) 25 (9) 16 (2) 18 (4) 21 (7) Gemiddelde Som van de rangen 23 (27) 20 (28) p-waarde 0,917

81 Voorbeeld 5 Wilcoxon test Data T T T1-T Absoluut Rang Som positieve rangen Som negatieve rangen 9 6 p-waarde 0,689

82 Ordinaal Interval/ratio Binnen groepen Wilcoxon Gepaarde t-test Tussen groepen Mann- Whitney Ongepaarde t- test

83 Beoordeling gepresenteerde onderzoeksresultaten in een gevonden wetenschappelijke publicatie op geldigheid en bruikbaarheid (opdracht) Vat in woorden de gepresenteerde resultaten samen. Gebruik hierbij de begrippen nulhypothese, kans (probability p) en de alternatieve hypothese

84 Discussie Samenvatting bevindingen Vraagstelling; methodologie, statistiek, resultaten Interpretatie auteurs Vraagstelling beantwoord; kritiek en aanbevelingen Lezer: Toetsen van de eigen conclusie aan die van de auteurs Verslagleggen bevindingen; uitdragen kennis? Lezer: Waardeoordeel bepaald artikel?

85 Waardeoordeel bepaald artikel Consensus in de journal club Artikelen beheren in een database Reference manager Artikelen beoordelen en waarderen Beoordelingssysteem

86 Consequenties van onderzoeksresultaten op het praktisch handelen (opdracht) Lees de Discussie uit het bijgesloten artikel. Hoe beoordeelt de auteur de gevonden onderzoeksresultaten? Hoe beoordeelt u de waarde van het bijgesloten artikel? Welke consequenties verbindt u aan het lezen van dit artikel voor het praktisch handelen?

87 Samenwerking tussen Field en NPi opzoeken en beoordelen van relevante literatuur op paramedisch gebied indexeren en ontwikkelen van een vakspecifieke thesaurus gemeeschappelijke database Evidence based handelen 87

88 Summary of The Cochrane Collaboration International collaboration Prepares, maintains, and disseminates systematic reviews Diverse internal structure (Review Groups, Centres, Fields, Methods Groups, the Consumer Network) Evidence based handelen 88

89 STELLING In het paramedische onderwijs wordt geen gestructureerd gebruik gemaakt van systematische literatuuroverzichten ter verbetering van Evidence-based Education. Evidence based handelen 89

90 DEEL III De docent als effectmodificator in studie uitkomst Evidence based handelen 90

91 The future... Evidence based handelen 91

92 ONDERWIJS FYSIOTHERAPIE in een VERANDERD en VERANDEREND PARADIGMA Evidence based handelen 92

93 PARADIGMA het geheel van wetenschappelijke prestaties van voorgangers dat op een bepaald gebied en op een bepaald moment in de ontwikkeling van een wetenschap wordt beschouwd als maatgevend Evidence based handelen 93

94 FYSIOTHERAPIE OUDE versus NIEUWE PARADIGMA Oude paradigma frequente verwijzing gedetailleerd lichamelijk onderzoek pijngebonden aanpak pijn = weefselbeschadiging gericht op stoornissen passieve verrichtingen langdurige behandelepisode hoge behandelfrequentie geen schriftelijke informatie Nieuwe paradigma selectieve verwijzing oriënterend lichamelijk onderzoek tijdgebonden aanpak pijn weefselbeschadiging gericht op activiteiten en participatie actieve verrichtingen korte behandelepisode lage behandelfrequentie schriftelijke informatie Evidence based handelen 94

95 MAATGEVEND? procesevaluatie uitkomstevaluatie. doeltreffendheid. doelmatigheid Evidence Based Practice. wetenschappelijk verantwoord praktisch handelen Evidence based handelen 95

96 ONDERWIJS FYSIOTHERAPIE oude versus nieuwe paradigma oude paradigma nieuwe paradigma Evidence based handelen 96

97 EDUCATION LEVEL of EVIDENCE?? Evidence based handelen 97

98 LEVEL of EVIDENCE??? diagnostiek prognostiek interventie Evidence based handelen 98

99 LEVEL of EVIDENCE INTERVENTIE NIVEAU 4 mening van deskundigen of algemeen aanvaard handelen NIVEAU 3 patiëntseries of meerdere tijdseries (N=1) NIVEAU 2 beschrijvend onderzoek; één RCT met voldoende methodologische kwaliteit Evidence based handelen 99

100 LEVEL of EVIDENCE INTERVENTIE NIVEAU 1 meerdere RCTs met voldoende methodogische kwaliteit systematic review met consistentie van de afzonderlijke RCTs Evidence based handelen 100

101 LEVEL of EVIDENCE INTERVENTIE Ga op zoek naar de level of evidence voor de fysiotherapie voor diagnostiek, prognostiek en interventie. Er is altijd evidence : best evidence Evidence based handelen 101

102 STELLING Bij de keuze van het onderwijs in verrrichtingen speelt het niveau van evidentie een doorslaggevende rol. Evidence based handelen 102

103 EVIDENCE BASED GUIDELINES Evidence based handelen 103

104 KNGF-richtlijn Lage-rugpijn KNGF-richtlijn Whiplash KNGF-richtlijn Artrose heup-knie Nederlands Tijdschrift voor Fysiotherapie 2001;111(3): supplement Evidence based handelen 104

105 CONSISTENTIE in RICHTLIJNEN in INTERNATIONAAL PERSPECTIEF natuurlijk beloop indien voorhanden, wetenschappelijke onderbouwing tijd-as centraal. stimuleren tot activiteiten / participatie. voorlichten en adviseren Evidence based handelen 105

106 CONSISTENTIE in RICHTLIJNEN in INTERNATIONAAL PERSPECTIEF actieve benadering. oefenen en sturen van functies. oefenen en sturen van activiteiten vermijd langdurige interventies met een passief karakter gedragsgeoriënteerde benadering Evidence based handelen 106

107 UITGANGSPUNTEN KNGF-richtlijnen incidentie en prevalentie indeling in tijd verwijzing FT prognose en beloop bewegend functioneren (ICIDH-2) dynamische afstemming tussen belasting en belastbaarheid Evidence based handelen 107

108 UITGANGSPUNTEN KNGF-richtlijnen veranderde en veranderende inzichten in benigne pijn effectmodificatoren wetenschappelijke verantwoording van fysiotherapeutisch handelen Evidence based handelen 108

109 PROGNOSE en BELOOP interventie uitkomst effectmodificatoren Evidence based handelen 109

110 BELOOP ONDERWIJS STUDIE UITKOMST effectmodificatoren Evidence based handelen 110

111 Onderwijs BEGRIPPENKADERS in relatie tot MENSELIJK FUNCTIONEREN (stoornissen in) anatomische structuren (stoornissen in) fysiologische functies (stoornissen in) psychische functies (beperkingen in) activiteiten participatie(problemen) persoonlijke factoren omgevingsfactoren Evidence based handelen 111

112 MULTIDIMENSIONEEL GEZONDHEIDSPROFIEL externe factoren / omgeving ziekte functies/ structuur pers. actifactoren viteiten deelname Evidence based handelen 112 cliënt

113 FYSIOTHERAPEUTISCHE INTERVENTIE diagnostisch proces therapeutisch proces Evidence based handelen 113

114 FT-INTERVENTIES GERICHT op FUNCTIES? mentale functies sensorische functies bewegingssysteem en aan beweging gerelateerde functies Evidence based handelen 114

115 FT-INTERVENTIES GERICHT op STRUCTUREN? anatomische eigenschappen van het zenuwstelsel anatomische eigenschappen van structuren verwant aan beweging Evidence based handelen 115

116 FT-INTERVENTIES GERICHT op ACTIVITEITEN? activiteiten in het kader van leren en toepassen van kennis communicatieactiviteiten bewegingsactiviteiten activiteiten in het kader van zich voortbewegen Evidence based handelen 116

117 FT-INTERVENTIES GERICHT op ACTIVITEITEN? activiteiten in het kader van zelfverzorging activiteiten in het kader van huishouden activiteiten in het kader van werk Evidence based handelen 117

118 FT-INTERVENTIES GERICHT op PARTICIPATIE? eigen verzorging mobiliteit uitwisseling van informatie sociale relaties huishoudelijk leven werk en beroep maatschappelijk leven Evidence based handelen 118

119 VERBANDEN tussen Stoornissen, Beperkingen, Participatieproblemen P S B S B P Evidence based handelen 119

120 VOORBEELD LAGE-RUGPIJN Evidence based handelen 120

121 VERWIJZING FT (N=267) Engers e.a Evidence based handelen 121

122 DIMENSIES van BEHANDELDOELEN in % KLACHTENEPISODE LAGE-RUGPIJN (N=237) functie activiteiten participatie < 6 w w. > 12 w. totaal Evidence based handelen 122

123 TOEPASSING FT-VERRICHTINGEN in % KLACHTENEPISODE < 6 weken (n=172) Evidence based handelen 123

124 TOEPASSING FT-VERRICHTINGEN in % KLACHTENEPISODE 6-12 weken (N=58) Evidence based handelen 124

125 TOEPASSING FT-VERRICHTINGEN in % KLACHTENEPISODE > 12 weken (n=37) Evidence based handelen 125

126 BELOOP LAGE-RUGPIJN interventie uitkomst effectmodificatoren Evidence based handelen 126

127 UITKOMST FYSIOTHERAPEUTISCHE INTERVENTIE behandelepisode behandelfrequentie niveau van activiteiten niveau van participatie Evidence based handelen 127

128 BEHANDELEPISODE FT IN % KLACHTENEPISODE LAGE-RUGPIJN (N=237) Evidence based handelen 128

129 AANTAL BEHANDELINGEN FT in % KLACHTENEPISODE LAGE-RUGPIJN (N=237) Evidence based handelen 129

130 UITKOMST in % PARTICIPATIE (N = 237) Evidence based handelen 130

131 UITKOMST VRAGENLIJSTEN (dis)ability. Roland Disability Questionnaire (RDQ). Oswestry Disability Questionnaire (ODQ). Quebec Back Pain Disability Scale (QBPDS)` Evidence based handelen 131

132 UITKOMST VRAGENLIJSTEN (in)adequaat ziek(t)egedrag. Pijn Coping Inventarisatielijst (PCI). Tampa Scale for Kinesiophobia (TSK). Fear Avoidance Belief Questionnaire (FABQ) Evidence based handelen 132

133 BELOOP LAGE-RUGPIJN interventie uitkomst effectmodificatoren Evidence based handelen 133

134 EFFECTMODIFICATOREN Nachemson & Jonsson, 2000 Neck and Back Pain Aandoening -gebonden factoren. ernst. duur. aard. plaats. pathologie Evidence based handelen 134

135 EFFECTMODIFICATOREN Nachemson & Jonsson, 2000 Neck and Back Pain Peroonsgebonden factoren. leeftijd, geslacht, opleiding, inkomen, beroep, verwachting, attributie, zelfeffectiviteit, verantwoordelijkheid, bewegingsgedrag, coping, locus of control, (bewegings)angst, steun, werksatisfactie (Linton, 2000) Evidence based handelen 135

136 EFFECTMODIFICATOREN Nachemson & Jonsson, 2000 Neck and Back Pain Werkgerelateerde factoren. Vingård & Nachemson, 2000 Sociaal gerelateerde factoren. Waddell & Waddell, 2000 Evidence based handelen 136

137 BELOOP ONDERWIJS studie opleiding uitkomst effectmodificatoren Evidence based handelen 137

138 EFFECTMODIFICATOREN onderwijs-gerelateerde factoren. docent: leeftijd, geslacht, scholing, ervaring, attributie, werksatisfactie, state of the art, informatiebereidheid, attitude. praktijk: gebouw, inrichting, outillage, studiemateriaal, werkplaats Evidence based handelen 138

139 STELLING VI De docent in het paramedische onderwijs is een negatieve effectmodificator in de wetenschappelijke oriëntatie van het curriculum. Evidence based handelen 139

140 SCHOLING op MAAT SOM Evidence based handelen 140

141 TOT HIERTOE! HOE VERDER? STUDIEDAGEN Evidence based handelen 141

142 AANBEVOLEN LITERATUUR Muir Gray, Evidence-based Health Care, 1997 Eliens A, Evidence based verpleegkunde, 1998 Offringa M e.a., Inleiding in evidence-based medicine, 2000 Sackett DL e.a., Evidence-based medicine: how to practice and teach EBM, 2000 Aufdemkampe G e.a., Hoe vind ik het?, 2000 Oostendorp RAB, Tussen praktijk en wetenschap: de uitdaging voor de paramedische zorg, 2001 Stuyt PMJ, Medisch onderwijs: kwaliteit in balans, 2001 Evidence based handelen 142

143 DANK voor uw AANDACHT Evidence based handelen 143