1.1 Inleiding Praktijkregels voor drukapparatuur

Transcriptie

1 1.1 Inleiding Praktijkregels voor drukapparatuur 1.1 voorwerk versie 5.indd :45

2 De Praktijkregels voor drukapparatuur worden in samenwerking met het De adviesdienst van Praktijkregels voor drukapparatuur Nederlands Normalisatie-Instituut (NEN) en de Technische Commissie Naast alle praktische informatie biedt Sdu Uitgevers u in samen- voor Drukapparatuur (TCD) ontwikkeld. werking met NEN een persoonlijke adviesdienst. U kunt hierbij per met al uw vakinhoudelijke vragen terecht en ontvangt Het abonnement Praktijkregels voor drukapparatuur bestaat uit de vol- (afhankelijk van de aard van de vraag) binnen drie werkdagen gende componenten: antwoord. Thematische katernen in een bewaarband Algemene vragen die betrekking hebben op uitleg en interpretatie van de Toegang tot de online-databank Praktijkregels zijn gratis. Voor specifieke bedrijfsinhoude- E-nieuwsbrief (verschijnt ca. 4 keer per jaar) lijke vragen ontvangt u antwoord tegen een gereduceerd tarief. Adviesdienst Dit wordt altijd vooraf met u afgestemd. Zo zorgen wij ervoor dat zelfs uw meest complexe vragen op maat beantwoord kunnen worden. prda@sdu.nl Het adres van deze adviesdienst is: advies.drukapparatuur@nen.nl. Sdu Uitgevers bv Den Haag, 2017 Ontwerp en vormgeving: (M/V) ontwerp, Alle rechten voorbehouden. Alle auteursrechten en databankrechten ten aanzien van deze uitgave worden uitdrukkelijk voorbehouden. Deze rechten berusten bij Sdu Uitgevers bv. Behoudens de in of krachtens de Auteurswet gestelde uitzonderingen, mag niets uit deze uitgave worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Voorzover het maken van reprografische verveelvoudigingen uit deze uitgave is toegestaan op grond van artikel 16 h Auteurswet, dient men de daarvoor wettelijk verschuldigde vergoedingen te voldoen aan de Stichting Reprorecht (Postbus 3051, 2130 KB Hoofddorp, Voor het overnemen van gedeelte(n) uit deze uitgave in bloemlezingen, readers en andere compilatiewerken (artikel 16 Auteurswet) dient men zich te wenden tot de Stichting PRO (Stichting Publicatie- en Reproductierechten Organisatie, postbus 3060, 2130 KB Hoofddorp, Voor het overnemen van een gedeelte van deze uitgave ten behoeve van commerciële doeleinden dient men zich te wenden tot de uitgever. 1.1 voorwerk versie 5.indd 2 Hoewel aan de totstandkoming van deze uitgave de uiterste zorg is besteed, kan voor de afwezigheid van eventuele (druk)fouten en onvolledigheden niet worden ingestaan en aanvaarden de auteur(s), redacteur(en) en uitgever deswege geen aansprakelijkheid. All rights reserved. No part of this publication may be reproduced, stored in a retrieval system, or transmitted in any form or by any means, electronic, mechanical, photocopying, recording or otherwise, without the publisher s prior consent. While every effort has been made to ensure the reliability of the information presented in this publication, Sdu Uitgevers neither guarantees the accuracy of the data contained herein nor accepts responsibility for errors or omissions or their consequences. Meer informatie over deze en andere uitgaven kunt u verkrijgen bij: Sdu Klantenservice, Postbus 20014, 2500 EH Den Haag Telefoon (070) Sdu@sdu.nl Vanwege de aard van de uitgave, gaat Sdu uit van een zakelijke overeenkomst; deze overeenkomst valt onder het algemene verbintenissenrecht :45

3 INHOUDSOPGAVE Inhoudsopgave 0 Wijzigingen ten opzichte van de vorige versie 5 1 Inleiding 5 2 Ontwikkelingen in de wet- en regelgeving Nieuwbouw Samenbouw en beveiliging onder verantwoordelijkheid van de gebruiker Ingebruikneming en gebruik van drukapparatuur 7 3 Het toezicht op de naleving van de veiligheidsregelgeving Nieuwbouw Ingebruikneming en gebruik 9 4 Overlegstructuren in het werkveld drukapparatuur in Nederland Inleiding Belangengroepen Overlegstructuren Onderlinge relaties tussen de overleggremia Slotopmerkingen 17 5 De opzet van het normenstelsel Nieuwbouw Samenstellen Ingebruikneming en gebruik van drukapparatuur 18 PRAKTIJKREGELS VOOR DRUKAPPARATUUR januari binnenwerk versie 5.indd :19

4 INHOUDSOPGAVE 4 januari 2017 PRAKTIJKREGELS VOOR DRUKAPPARATUUR 1.1 binnenwerk versie 5.indd :19

5 1 INLEIDING 0 Wijzigingen ten opzichte van de vorige versie Verschillen tussen katern 1.1 versie 5, januari 2017 t.o.v. versie 4, januari 2013 Het gehele document is geactualiseerd aan de hand van het WBDA 2016, de WRDA 2016, de PED 2014/68/EU en overige ontwikkelingen in het werkveld. 1 Inleiding Aan het einde van de vorige eeuw hebben zich drastische veranderingen voorgedaan in de veiligheidsregelgeving voor apparatuur onder overdruk. Deze veranderingen zijn ingegeven door het beleid van de Europese Gemeenschap om handelsbarrières door verschillen in nationale wet- en regelgevingen weg te nemen. Het gevolg van deze veranderingen is dat er voor nieuwbouw van drukapparatuur (deze benaming wordt in de nieuwe wet- en regelgeving gehanteerd in plaats van de vroegere benaming toestellen onder druk ) Europese veiligheidseisen en ontwerp- en constructienormen zijn gekomen. Nieuwe drukapparatuur moet aan deze veiligheidseisen voldoen en worden voorzien van een CE-markering. Deze ontwikkeling heeft de toenmalige Technische Commissie voor Toestellen onder Druk (de TCTD) doen besluiten om de verdere instandhouding van de Nederlandse nieuwbouwnormen voor drukapparatuur, die zijn opgenomen in de Regels voor Toestellen onder Druk (RToD), te staken. Concreet is besloten om de RToD per 1 januari 2005 te bevriezen. Dat wil zeggen dat er geen wijzigingen meer zullen worden gepubliceerd (in 2005 is een laatste zending gepubliceerd met eerder aangenomen wijzigingen), tenzij voortschrijdend inzicht fouten aan het licht brengt die onacceptabele veiligheidsrisico s veroorzaken. De TCTD is zich, onder de aan de nieuwe naamgeving aangepaste benaming Technische Commissie voor Drukapparatuur (TCD), gaan richten op veiligheidsregels voor de samenbouw en beveiliging van drukapparatuur, de ingebruikneming en het gebruik van drukapparatuur, die vooralsnog het beleidsterrein van de nationale overheden binnen de Europese Gemeenschap blijven. De TCD zal nog wel aandacht blijven houden voor nieuwbouwaspecten die Europees (nog) niet zijn geregeld. Deze veiligheidsregels voor de ingebruikneming en het gebruik van drukapparatuur, met de benaming Praktijkregels voor drukapparatuur, zullen door de TCD steeds worden aangepast aan nieuwe inzichten en ontwikkelingen. Deze inleiding op de Praktijkregels voor drukapparatuur heeft tot doel om inzicht te verschaffen in: de ontwikkelingen in de wet- en regelgeving die hieraan ten grondslag liggen (hoofdstuk 2); de ontwikkelingen in het toezicht op de naleving van de wet- en regelgeving (hoofdstuk 3); de overlegstructuren die nauw betrokken zijn bij de ontwikkelingen in de wet- en regel geving (hoofdstuk 4); de opzet van de Praktijkregels voor drukapparatuur (hoofdstuk 5). PRAKTIJKREGELS VOOR DRUKAPPARATUUR januari binnenwerk versie 5.indd :19

6 2 ONTWIKKELINGEN IN DE WET- EN REGELGEVING 2 Ontwikkelingen in de wet- en regelgeving 2.1 Nieuwbouw De veiligheid van drukapparatuur was in het verleden in Nederland geregeld in de Stoomwet (onder andere stoom- en dampvaten) en in de Wet Milieubeheer (onder andere drukvaten en opslagtanks). Een verdere uitwerking werd gegeven in de Regels voor Toestellen onder Druk (RToD). Deze Regels werden opgesteld door de Technische Commissie voor Toestellen onder Druk (TCTD), een adviesorgaan van de toezichthoudende overheidsinstantie, de Dienst voor het Stoomwezen. Echter, in de jaren negentig van de vorige eeuw kwam een proces op gang om barrières voor de handel van apparatuur binnen de Europese Gemeenschap, voortkomend uit verschillen tussen de veiligheidseisen van de afzonderlijke lidstaten, weg te nemen. Voor toestellen onder druk, in het vervolg in de Europese en Nederlandse wet- en regelgeving aangeduid met drukapparatuur, resulteerde dit in de Europese Richtlijn Drukapparatuur en een Europese Richtlijn voor Drukvaten van eenvoudige vorm (voor de definitie, zie katern 1.2 Definities, afkortingen en wet- en regelgeving). De Europese Richtlijn Drukapparatuur wordt veelal aangeduid met de afkorting PED (Pressure Equipment Directive). De eerste versie van de PED was Richtlijn 97/23/ EG, welke inmiddels is vervangen door de nu geldende versie: Richtlijn 2014/68/EU. De Europese Richtlijn voor Drukvaten van eenvoudige vorm wordt veelal aangeduid met de afkorting SPVD (Simple Pressure Vessels Directive). De nu geldende versie is Richtlijn 2014/29/EU, welke Richtlijn 2009/105/EG heeft vervangen. Naast de hiervoor genoemde Europese Richtlijnen voor drukapparatuur en drukvaten van eenvoudige vorm bestaat er ook een Europese Richtlijn voor transportabele drukapparatuur (zoals flessen, flessen batterijen, tanks, tanks van tankwagens enzovoorts), de TPED. Het betreft Richtlijn 2010/35/EU die de Richtlijn 1999/36/EG heeft vervangen. In de Richtlijn 2010/35/EU is geregeld de vrije handel, op welke gevaarlijke stoffen de Richtlijn van toepassing is en de pi-markering (Π). Voor eisen aan de aangemelde instanties, het toezicht op de fabricage en periodieke keuringen in de gebruiksfase wordt volledig naar de Richtlijn 2008/68/EU verwezen (dus o.a. het modulesysteem van Richtlijn 1999/36/EG bestaat niet meer in de nieuwe Richtlijn). De Richtlijn 2008/68/EU gaat over het vervoer van gevaarlijke stoffen over de weg (ADR), per spoor (RID) en over binnenwateren (ADN) binnen de Unie. De Richtlijn 2010/35/EU is sinds 30 juni 2011 van kracht voor de desbetreffende nieuwe transportabele drukvaten. De veiligheidsregelgeving voor transportabele drukapparatuur is de verantwoordelijkheid van het Ministerie van Infrastructuur en milieu. Het Warenwetbesluit drukapparatuur is alleen van toepassing als de transportabele drukapparatuur statisch wordt opgesteld. Vervoerbare drukvaten (o.a. tankwagens) die niet onder het ADR vallen, ofwel geen gevaarlijke stoffen vervoeren, kunnen echter wel onder de PED vallen. Dit is afhankelijk van de werkdruk. De PED 2014/68/EU is in de Nederlandse wetgeving geïmplementeerd in het Warenwetbesluit drukapparatuur 2016 (Stb ). Deze nieuwe wetgeving is op 19 juli 2016 in volle omvang van kracht geworden. Nadere uitwerking wordt gegeven in de Warenwetregeling Drukapparatuur 2016 (Stcr. 2016, nr ), welke eveneens op 19 juli 2016 van kracht is geworden. De SPVD 2014/29/EU is in de Nederlandse wetgeving geïmplementeerd in het Warenwetbesluit drukvaten van eenvoudige vorm De TPED 2010/35/ 6 januari 2017 PRAKTIJKREGELS VOOR DRUKAPPARATUUR 1.1 binnenwerk versie 5.indd :19

7 2 ONTWIKKELINGEN IN DE WET- EN REGELGEVING EU is in de Nederlandse wetgeving geïmplementeerd in de Regeling vervoerbare drukapparatuur In de PED worden de essentiële veiligheidseisen gegeven waaraan te verhandelen drukapparatuur moet voldoen. Verdere uitwerking in ontwerp- en constructieregels door de CEN (Comité Européen de Normalisation) heeft geresulteerd in geharmoniseerde Europese normen. De aanduiding geharmoniseerd betekent dat een drukapparaat dat volgens de geharmoniseerde normen is gebouwd, geacht wordt te voldoen aan de in de PED vastgelegde essentiële veiligheidseisen. Een fabrikant heeft de vrijheid om andere normen toe te passen, maar deze moeten dan wel geschikt zijn om te voldoen aan de essentiële veiligheidseisen van de PED. In paragraaf 5.1 zal nog verder op deze normen worden ingegaan. Naast harmonisering van de veiligheidseisen is in de PED geregeld dat het toezicht op naleving van de wet- en regelgeving is geprivatiseerd. In hoofdstuk 3 wordt hierop nader ingegaan. 2.2 Samenbouw en beveiliging onder verantwoordelijkheid van de gebruiker Veelal worden grote drukinstallaties als samenbouw van diverse onderdelen gebouwd op het terrein van een gebruiker. Deze samenbouw en beveiliging kan als turnkeyproject worden opgeleverd: er is dan sprake van het verhandelen van de totale installatie. De PED spreekt in dit geval over samenstellen. Het komt echter ook regelmatig voor dat de samenbouw en de beveiliging volledig door de gebruiker in eigen beheer wordt uitgevoerd. Vóór het van kracht worden van het Warenwetbesluit drukapparatuur 2016 sprak men in Nederland in dit laatste geval over druksystemen en waren deze onderdeel van het nationale regime. In het Warenwetbesluit drukapparatuur 2016 wordt er echter vanuit gegaan dat de ingevoegde definitie van fabrikant in de PED 2014/68/EU, waarin staat of het gebruikt voor eigen doeleinden, ertoe leidt dat deze gebruikers moeten worden gezien als fabrikanten. Dergelijke installaties moeten dan ook worden beschouwd als samenstellen die onder de PED vallen, het begrip druksystemen is daarmee vervallen. 2.3 Ingebruikneming en gebruik van drukapparatuur Zoals al enkele malen vermeld, is een oogmerk van de PED het wegnemen van barrières voor de handel van drukapparatuur tussen lidstaten van de Europese Gemeenschap. Daarom valt veiligheidsregelgeving voor de ingebruikneming en het gebruik van drukapparatuur buiten de werkingssfeer van de PED, en is deze in de Nederlandse wetgeving opgenomen. Sinds 19 juli 2016 is dit het Warenwetbesluit drukapparatuur 2016 (WBDA 2016) en de Warenwetregeling drukapparatuur 2016 (WBDA 2016), die het hieraan voorafgaande Warenwetbesluit drukapparatuur en de Warenwetregeling drukapparatuur volledig hebben vervangen. In de artikelsgewijze toelichtingen bij het WBDA 2016 en het WRDA 2016 wordt voor de ingebruikneming en de gebruiksfase verwezen naar door de TCD opgestelde Praktijkregels voor drukapparatuur. In deze verwijzing blijven de Praktijkregels voor drukapparatuur voor de ingebruikneming en het gebruik vrijwillig, maar krijgen grotendeels dezelfde status als de geharmoniseerde Europese normen voor nieuwbouw. Met andere woorden, als wordt gewerkt conform de Praktijkregels voor drukapparatuur wordt men geacht aan de wet te voldoen. PRAKTIJKREGELS VOOR DRUKAPPARATUUR januari binnenwerk versie 5.indd :19

8 3 HET TOEZICHT OP DE NALEVING VAN DE VEILIGHEIDSREGELGEVING 3 Het toezicht op de naleving van de veiligheidsregelgeving 3.1 Nieuwbouw De PED en dus ook het Warenwetbesluit drukapparatuur 2016 legt bij de fabrikant de verantwoordelijkheid dat de producten die hij op de markt brengt, of gebruikt voor eigen doeleinden, voldoen aan de essentiële veiligheidseisen. Dit moet hij aangeven met een CE-markering. Voor apparatuur met een laag risico mag de fabrikant dit geheel onder eigen verantwoordelijkheid doen. Echter, bij apparatuur met een hoger risico is de inschakeling van een onafhankelijke keuringsinstelling, in de PED en het WBDA 2016 nu aangeduid als conformiteitsbeoordelingsinstantie, vereist. De vereiste bemoeienis van de onafhankelijke conformiteitsbeoordelingsinstantie neemt toe (beoordelen kwaliteitssysteem; beoordelen ontwerp; toezicht op de fabricage; eindcontrole bij de fabrikant) met een toenemend risico van het drukapparaat. Hiertoe moet de fabrikant een risico- en gevarenanalyse uitvoeren. De onafhankelijke conformiteitsbeoordelingsinstanties die door de fabrikanten moeten worden ingeschakeld, worden door de nationale overheden aangewezen, maar kunnen vervolgens in de gehele Europese Unie werkzaam zijn. Hiertoe worden deze instanties door de nationale overheden aangemeld bij de Europese Commissie in Brussel. Vandaar de Nederlandse benaming EU-CBI (EU-conformiteitsbeoordelingsinstantie, voorheen: AAKI) voor deze in concurrentie opererende private conformiteitsbeoordelingsinstanties. Veelal worden EU-CBI s aangeduid met NoBo s (Notified Bodies). Naast EU-CBI s zijn er ook erkende onafhankelijke instellingen door de nationale overheden aangewezen en bij de Europese Commissie aangemeld, voor de uitvoering van deeltaken zoals het goedkeuren van lassers en lasmethoden of het goedkeuren van personeel voor niet-destructief onderzoek. Voor gebruikers bestaat ook de mogelijkheid om de onafhankelijke rol door een eigen keuringsdienst te laten vervullen. Deze EU-KvG (EU-Keuringsdienst van Gebruikers, voorheen: AKvG) moet dan wel onder meer voldoen aan eisen met betrekking tot een onafhankelijke positie in de organisatie. In tegenstelling tot een EU-CBI, die binnen de hele Europese Unie zijn diensten als onafhankelijke instelling mag verrichten, mag een EU-KvG alleen ten behoeve van de eigen organisatie als aangewezen dienst opereren. Ook is het takenpakket van een EU-KvG beperkter: zo mag hij bijvoorbeeld geen LMK s (LasMethodeKwalificaties) goedkeuren. Een EU-KvG wordt veelal ook aangeduid met UI (User Inspectorate). Bij de aanwijzing van een instelling of dienst (EU-CBI, EU-KvG, onafhankelijke erkende instelling) wordt deze getoetst aan de daarvoor van toepassing zijnde eisen van het WBDA 2016, welke voortkomen uit de PED. Een overzicht van aangewezen en aangemelde keuringsinstellingen en keuringsdiensten is te vinden op website ec.europa.eu/growth/ tools-databases/nando/index.cfm. Het overheidstoezicht op het correct gebruiken van drukapparatuur gebeurt door de Inspectie SZW (I-SZW). Het Ministerie van SZW houdt namens de overheid toezicht op het juist functioneren van de aangewezen instellingen en diensten. 8 januari 2017 PRAKTIJKREGELS VOOR DRUKAPPARATUUR 1.1 binnenwerk versie 5.indd :19

9 4 ONTWIKKELINGEN IN DE WET- EN REGELGEVING 3.2 Ingebruikneming en gebruik Zoals in paragraaf 2.3 is aangegeven blijft de wet- en regelgeving voor de ingebruikneming en het gebruik van drukapparatuur het beleidsterrein van de nationale overheden. De Nederlandse overheid heeft echter besloten om de bij nieuwbouw gehanteerde Europese werkwijze met onafhankelijke private keuringsinstellingen door te trekken naar de ingebruikneming en het gebruik van drukapparatuur. Dat betekent dat voor de ingebruikneming en periodieke herkeuringen van aangewezen drukapparatuur (zie katern 1.3 Indeling van drukapparatuur voor ingebruikneming en de gebruiksfase) een onafhankelijke door het Ministerie van SZW aangewezen keuringsinstelling moet worden ingeschakeld. Deze aanwijzing is beperkt tot Nederland, dat wil zeggen dat de aanwijzing moet geschieden door het Nederlandse Ministerie van SZW en dat deze aanwijzing geen bevoegdheden buiten Nederland geeft. Deze keuringsinstellingen worden dan ook niet aangemeld bij de Europese Commissie in Brussel, vandaar de benaming NL-CBI (NL-conformiteitsbeoordelingsinstantie, voorheen: AKI). Voor gebruikers bestaat ook voor de ingebruikneming en de gebruiksfase de mogelijkheid om de onafhankelijke rol door een eigen keuringsdienst te laten vervullen. Deze NL-KvG (NL-Keuringsdienst van Gebruikers, voorheen: KvG) moet dan wel weer voldoen aan eisen met betrekking tot een onafhankelijke positie in de organisatie. Een NL-KvG mag alleen binnen de eigen organisatie als aangewezen dienst opereren. Bij de aanwijzing van een instelling of dienst (NL-CBI, NL-KvG, onafhankelijke erkende instelling) wordt deze getoetst aan de eisen van het WBDA Een overzicht van aangewezen keuringsinstellingen ( NL-CBI s) en keuringsdiensten van gebruikers (NL- KvG s) is te vinden op website Ook bestaat de mogelijkheid dat onder toezicht van een NL-CBI taken door de inspectieafdeling van de gebruiker worden uitgevoerd. De inspectieafdeling van de gebruiker (IvG) moet dan wel aan vastgelegde kwaliteitseisen voldoen. In katernen 2.3 Periodieke herbeoordeling en 2.4 Inspectieafdeling van de gebruiker wordt dit nader beschreven. Het overheidstoezicht op het correct toepassen van drukapparatuur gebeurt door de Inspectie SZW. Het Ministerie van SZW houdt namens de overheid toezicht op het juist functioneren van de aangewezen instellingen. 4 Overlegstructuren in het werkveld drukapparatuur in Nederland 4.1 Inleiding De implementatie van de Europese Richtlijn Drukapparatuur (PED) in de Nederlandse wet- en regelgeving en de doorvoering van dit beleid naar de ingebruikneming en de gebruiksfase, heeft geresulteerd in de privatisering van taken welke daarvoor waren voorbehouden aan overheidsorganen. Voorheen werd de wet- en regelgeving opgesteld door de Dienst voor het Stoomwezen (onderdeel van SZW). Voor de totstandkoming van de door de Minister geëchte Regels voor Toestellen onder Druk was als adviesorgaan de TCTD in PRAKTIJKREGELS VOOR DRUKAPPARATUUR januari binnenwerk versie 5.indd :19

10 4 OVERLEGSTRUCTUREN IN HET WERKVELD DRUKAPPARATUUR IN NEDERLAND het leven geroepen. Sinds de eerder genoemde privatiseringsslag, is de opzet van de weten regelgeving sterk veranderd. De overlegstructuur in het werkveld drukapparatuur is hierdoor drastisch gewijzigd. Dit heeft geresulteerd in onduidelijkheden ten aanzien van deze structuur. Teneinde hierin meer inzicht te geven, worden in het navolgende de hoofdlijnen beschreven. De overlegstructuur is aangepast aan de, ten behoeve van de wet- en regelgeving in het werkveld en de toezicht op de naleving hiervan, uit te voeren werkzaamheden. Hierbij moeten de volgende werkzaamheden worden onderscheiden: a) de opstelling van het Warenwetbesluit en de Warenwetregeling drukapparatuur; b) het uitwerken van het Warenwetbesluit en de Warenwetregeling drukapparatuur in normen en praktijkregels (PRD s); c) de uitwerking van het toezicht op de naleving van de wet- en regelgeving met betrekking tot drukapparatuur. Hierna wordt nader op deze aspecten ingegaan. Ad a: De opstelling van het Warenwetbesluit en de Warenwetregeling drukapparatuur Het Ministerie van SZW is verantwoordelijk voor de wet- en regelgeving. Als (informeel) adviesorgaan is het LPI (Landelijk Platform Inspecties) in het leven geroepen. In het LPI, waarin de belangengroepen zijn vertegenwoordigd, wordt met het ministerie overlegd over knelpunten in de wet- en regelgeving. Het LPI adviseert het ministerie met betrekking tot het oplossen van knelpunten en interpretatieproblemen. Het LPI is, zonder officiële status, ondergebracht bij NEN. In paragraaf wordt nader op het LPI ingegaan. Opgemerkt moet worden dat er door het LPI ook met andere ministeries, zoals I&M en EL&I overleg plaatsvindt over aan het werkveld drukapparatuur aanpalende terreinen, zoals apparatuur met uitsluitend zorgplicht (< 0,5 bar), opslagtanks en transportleidingen. Ad b: Het uitwerken van het Warenwetbesluit en de Warenwetregeling drukapparatuur in normen en praktijkregels (PRD s) Nieuwbouw De nieuwbouwnormen worden door CEN opgesteld. De inbreng vanuit Nederland loopt via de NEN-normcommissie Drukapparatuur (commissienummer ). In paragraaf wordt nader op de normcommissie Drukapparatuur ingegaan. Samenbouw en beveiliging In het Warenwetbesluit drukapparatuur 2016 is ervan uitgegaan dat als installaties onder verantwoordelijkheid van de gebruiker worden (samen)gebouwd, die gebruikers moeten worden gezien als fabrikanten, en dat op deze installaties de PED van toepassing is. Vóór het Warenwetbesluit drukapparatuur 2016 van kracht werd, werden dergelijke samenstellen nog druksystemen genoemd welke onder een nationaal regime vielen, en is nadere uitwerking in PRD s (Praktijkregels voor drukapparatuur) gegeven door de Technische Commissie voor Drukapparatuur (TCD, zie paragraaf ). Deze werkwijze is voortgezet omdat voor dergelijke samenstellen (nog) geen Europese normen zijn opgesteld. Ingebruikneming en gebruiksfase Voor de uitwerking van de wet- en regelgeving in de Praktijkregels voor drukapparatuur (PRD s) is de TCD (Technische Commissie voor Drukapparatuur) ingesteld. De 10 januari 2017 PRAKTIJKREGELS VOOR DRUKAPPARATUUR 1.1 binnenwerk versie 5.indd :19

11 4 OVERLEGSTRUCTUREN IN HET WERKVELD DRUKAPPARATUUR IN NEDERLAND TCD is in de praktijk de opvolger van de TCTD, maar heeft niet de status van adviesorgaan van de overheid. De TCD is, met de status van bijzondere normcommissie, ondergebracht bij NEN. In de wet- en regelgeving wordt naar de TCD en de PRD s verwezen, waarmee de PRD s niet-bindende documenten blijven, maar een soortgelijke status krijgen als de geharmoniseerde Europese normen. In paragraaf wordt nader op de TCD ingegaan. Ad c: De uitwerking van het toezicht op de naleving van de wet- en regelgeving Voor de inwerkingtreding van de PED was in Nederland het toezicht op de naleving van de regelgeving voor drukapparatuur een taak van de overheid middels de Dienst voor het Stoomwezen. In de PED is voorgeschreven dat voor nieuwbouwapparatuur dit toezicht voor een belangrijk deel wordt geprivatiseerd. De beoordeling of nieuwbouwapparatuur voldoet aan de essentiële veiligheidseisen, is hiertoe neergelegd bij door de overheid (in Nederland is dit SZW) aangewezen en bij de Europese Commissie aangemelde private onafhankelijke keuringsinstellingen (EU-CBI s, EU-conformiteitsbeoordelingsinstanties) en keuringsdiensten van gebruikers (EU-KvG s, EU-keuringsdiensten van gebruikers). Naast dit toezicht door de aangewezen keuringsinstellingen en -diensten, wordt er namens de overheid ook door de Inspectie SZW toezicht uitgeoefend. In Nederland is dit beleid ook doorgetrokken naar de ingebruikneming en de gebruiksfase van drukapparatuur. Omdat dit nationaal beleid is en de betreffende instellingen en diensten wel door de overheid worden aangewezen maar niet bij de Europese Commissie worden aangemeld, worden ze aangeduid met NL-CBI (NL-conformiteitsbeoordelingsinstelling) en NL-KvG (NL-keuringsdienst van de gebruiker). Om door de Nederlandse overheid te kunnen worden aangewezen, moeten bovengenoemde instellingen en diensten voldoen aan in het WBDA 2016 gegeven kwaliteitscriteria, waaraan ze door de Raad voor Accreditatie (RvA) worden getoetst. Een van deze criteria is dat de NL-CBI s en NL-KvG s een gezamenlijk schema voor de conformiteitsbeoordeling toepassen. In paragraaf wordt nader op het schemabeheer ingegaan. In paragraaf 4.4 wordt ingegaan op de relaties tussen bovengenoemde gremia. Om op een effectieve manier de belangen van diverse sectoren in het werkveld in te brengen in de hierboven genoemde gremia, zijn overlegorganen van diverse belangengroepen opgericht. In paragraaf 4.2 wordt hierop nader ingegaan. 4.2 Belangengroepen In het werkveld zijn als belangrijkste sectoren te onderscheiden: a) NL- en EU-conformiteitsbeoordelingsinstanties (NL-CBI s en EU-CBI s), en Erkende Onafhankelijke Instellingen (EOI s); b) NL- en EU-Keuringsdiensten van gebruikers (NL-KvG s en EU-KvG s); c) Inspectieafdelingen van gebruikers van drukapparatuur (IvG s); d) fabrikanten van drukapparatuur; e) ingenieursbureaus; f) inspectiebedrijven; g) onderzoeks- en adviesbureaus; h) brancheverenigingen zoals VNCI (chemische industrie) en NvKL (koelbranche). PRAKTIJKREGELS VOOR DRUKAPPARATUUR januari binnenwerk versie 5.indd :19

12 4 OVERLEGSTRUCTUREN IN HET WERKVELD DRUKAPPARATUUR IN NEDERLAND Hierna wordt nader op deze sectoren ingegaan. Ad a: NL- en EU-conformiteitsbeoordelingsinstanties (NL-CBI s en EU-CBI s), en Erkende Onafhankelijke Instellingen (EOI s) De implementatie van de PED in de wet- en regelgeving impliceerde de introductie van geprivatiseerde onafhankelijke door de overheid aangewezen toezichthouders, de NL- en EU-CBI s. Een voorwaarde voor aanwijzing is dat een NL-CBI deelneemt aan periodiek overleg met andere aangewezen keuringsinstellingen. Hiervoor bestaat het CBI/KvG-Platform Drukapparatuur (voorheen het NL-NBP: Nederlands Notified Bodies Platform). Aan dit overleg nemen niet alleen de NL- en EU-CBI s maar ook de andere groep aangewezen (aangemelde) keuringsinstellingen, de NL- en EU-KvG s, deel (zie ad b). Tevens nemen hieraan deel de Erkende Onafhankelijke Instellingen, EOI s (dit zijn instellingen welke door de overheid conform de PED zijn erkend voor het uitvoeren van specifieke taken met betrekking tot permanente verbindingen en NDO). Het CBI/KvG-Platform Drukapparatuur is primair een overlegorgaan van de aangewezen instellingen maar treedt ook op als belangenbehartiger van deze groep. Ad b: NL- en EU-Keuringsdiensten van gebruikers (NL- en EU-KvG s) De implementatie van de PED in de wet- en regelgeving impliceerde de introductie van door de overheid als toezichthouder aangewezen (aangemelde) NL- en EU-KvG s. Een voorwaarde voor aanwijzing is dat een NL-CBI deelneemt aan periodiek overleg met andere aangewezen aangemelde keuringsinstellingen. Hiertoe is het CBI/KvG-Platform Drukapparatuur (voorheen het NL-NBP, Nederlands Notified Bodies Platform) in het leven geroepen (zie ad a). Opgemerkt moet worden dat de Nederlandse KvG s ook gebruikersbelangen hebben en daarom ook deel (kunnen) nemen aan de overlegorganen van gebruikers van drukapparatuur (zie ad c). Ad c: Inspectieafdelingen van gebruikers van drukapparatuur Al geruime tijd voor de implementatie van de PED in de Nederlandse wet- en regelgeving, hebben de inspectieafdelingen van circa 8 grote bedrijven in Nederland een overlegorgaan opgericht. Dit overlegorgaan (WEID, Werkgroep Eigen Inspectie-Diensten) diende om onderling ervaring uit te wisselen en de belangen van grote gebruikers goed te kunnen vertegenwoordigen. De introductie in de wet- en regelgeving van de Inspectieafdeling van de Gebruiker (IvG) opende voor gebruikers (ook kleinere) de mogelijkheid om een IvG op te zetten. Om de belangen van deze IvG s goed te kunnen vertegenwoordigen werd het IvG-Platform opgericht. Vanwege de door de leden van WEID onderkende specifieke belangen, bleef WEID voortbestaan. Wel wordt het IvG-Platform in WEID vertegenwoordigd. Ad d: Fabrikanten van drukapparatuur De implementatie van de PED in de wet- en regelgeving gaf aan de fabrikanten van drukapparatuur specifieke verantwoordelijkheden en bevoegdheden. Omdat dit ook specifieke belangen met zich meebrengt, organiseerden de inspectiediensten van fabrikanten zich in het Fabrikanten Platform Inspectiediensten (FPI). 12 januari 2017 PRAKTIJKREGELS VOOR DRUKAPPARATUUR 1.1 binnenwerk versie 5.indd :19