Farmacologische behandeling van neuropathische pijn bij orgaanlijden
|
|
- Annelies ten Hart
- 6 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Farmacologische behandeling van neuropathische pijn bij orgaanlijden Philippe Huynen Promotor: Pr. Dr. B. Morlion
2 Neuropathische pijn: definitie IASP: Pijn die ontstaat als een direct gevolg van een letsel of een ziekte die het somatosensorisch systeem aantast Etiologie: Radiculopathie Diabetische polyneuropathie Uremische neuropathie Postoperatieve neuralgie Postherpetische neuralgie Oncologische pathologie Trigeminusneuralgie CVA Prevalentie: ± 7 à 8 % International Association for the Study of Pain; 2011
3 Farmacotherapie: (atypische) analgetica Finnerup NB et al. Pharmacotherapy for neuropathic pain in adults: a systematic review and meta-analysis. Lancet Neurol 2015; 14(2):
4 Chronische Nierinsufficiëntie: Definitie Definitie: afwijking in nierfunctie of structuur, minstens 3 maanden aanwezig, met een weerslag op de gezondheid (KDIGO; 2012) Etiologie: diabetes mellitus, arteriële hypertensie, immuuncomplexen, inflammatie, systeemziekten, genetische aanlegstoornissen CKD Neuropathische pijn: Rol in ontstaan van pijn: toxische effecten op CZS en PZS accumulatie van advanced glycation end-products uremische symmetrische axonale degeneratieve polyneuropathie Prevalentie: CKD 11-13% (NHANES; 2007, NIDDK; 2012)
5 Chronische Nierinsufficiëntie: Aanbevelingen Oplaaddosis niet aanpassen, onderhoudsdosis of dosisinterval wel aanpassen (Harris DG; 2014, Haanpää ML; 2010) Expert opinion, klinische ervaring, voorzichtigheidsprincipes > EBM Te vermijden: TCA s (Nortriptyline > Amitriptyline?) SNRI s: zo GFR < 30ml/min: Venlafaxine dosis halveren, Duloxetine contra-indicatie Morfine (afbraak tot morfine-6-glucuronide) Andere opioïden: dosisaanpassing zo GFR < 30 ml/min (King S; 2011) Hydromorfon? Buprenorfine? : controverse Veilig: Gabapentine en Pregabaline: dosisaanpassing Tramadol (50mg 2x/dag) Fentanyl Methadon: globale excretie ongewijzigd Gabapentine mg Pregabaline mg GFR 50-79: mg GFR 30-49: mg GFR 15-29: mg GFR >15: mg GFR > 60: start 150mg, max 600mg GFR 30-60: start 75mg, max 300mg GFR 15-29: start 25mg, max 150mg GFR < 15: start 25mg, max 75mg
6 Chronische Nierinsufficiëntie: Dialyse 12,6% van dialyse patiënten lijdt aan NeP Milde pijn: dafalgan, NSAIDs, tramadol (50% dialyseerbaar) Vd en proteïnebinding: Gabapentine: 35% dialyseerbaar Pregabaline: 50-60% dialyseerbaar Carbamazepine: niet dialyseerbaar TCA s: beperkt dialyseerbaar: TDM Duloxetine: contra-indicatie Venlafaxine: dosis halveren Opioïden: Te vermijden: codeïne, morfine: M6G Tegenstrijdige gegevens: Oxycodon, Hydromorfon Aanbevolen: BUPRENORFINE, Fentanyl, Hydromorfon, Methadon King S; 2011
7 Chronische Leverinsufficiëntie: Definitie Lever-functie? Child-Pugh score, MELD? Kliniek > labo Frequente her-evaluatie Lever-falen? Hepatische klaring ClH = ERH x QH First pass mechanisme Hypo-albuminemie Metabolisme: Fase 1: oxidatie, reductie, hydroxylatie (CYP 450) Fase 2: NAT2, UGT Inductie en inhibitie, genetische variaties Leverziekten en pijn: Frequent! ethylische NeP, comorbiede DM, B1-deficiëntie Branch RA; drugs in liver disease 1998
8 Anti-depressiva: CLI: Dosisaanpassing (1) TCA s: CYP2D6, afhankelijk van QH, sterk proteïne gebonden Nortriptyline > Amitriptyline SNRI s: Venlafaxine (hoge first pass, CYP2D6): cave t½ Duloxetine: Contra-indicatie! Anti-epileptica: Gabapentine & Pregabaline: Geen dosisaanpassing Carbamazepine: controverse: risico op hepatotoxiciteit en DRESS
9 Opioïden: CLI: Dosisaanpassing (2) Cave overgevoeligheid, risico op hepatische encefalopathie Metabolisatie = Fase-1-metabolisme. Uitz: Morfine, Hydromorfon Associeer laxativa! Voorkeur: Tramadol: - SNRI >> µ-agonist Fentanyl: - CYP3A4, echter QH > Clint Hydromorfon: - Fase-2-metabolisme (UGT) Methadon: - CYP3A4, klaring ongewijzigd Buprenorfine:? Bosilkovska M; 2012, Enggaard TP; 2006
10 Short Bowel Syndrome: definitie Definitie American Gastroenterology Association: residuele lengte < 200cm Etiologie: Volwassenen: darmresectie ikv trauma, mesenteriële ischemie Kinderen: volvulus, necrotiserende enterocolitis Intestinaal falen: wat bepaalt ernst? Vroegtijdige complicaties: Diarree, steattorree Ion-deficienties (K, Zn, Mg) & Vitaminosen (A, D, E, K, B12) Laattijdige complicaties: Cholelithiasis, nefrolithiasis & osteoporose Transiënte D-lactaat-accumulatie Intestinale adaptatiecapaciteit: 6-12 maanden Jeejeebhoy; 2002
11 SBS: Farmacotherapeutische uitdaging Kennis van de farmacokinetiek Zo mogelijk per oraal! Buiten kaders denken: buccaal, sublinguaal, transdermaal, rectaal Amitriptyline: case report (buccaal) Nortriptyline: case report (per os) Gabapentine Carbamazepine, tramadol: rectaal Methadon: per os! Oxycodon (Proladone ) Te vermijden: enteric coated formulering, tabletvorm, pletten van vertraagde vrijzetting voor buccaal è
12 Besluit Neuropathische pijn + comorbiditeiten stijgende prevalentie farmacologische vraagstukken Farmacotherapie blijft hoeksteen Atypische analgetica Ruimte voor opioïden CKD: Atypische analgetica: dosisreductie Opioïden: Buprenorfine, fentanyl, hydromorfon, methadon CLI: Atypische analgetica: gabapentine, pregabaline Opioïden: Fentanyl, hydromorfon, (buprenorfine?) SBS: Weinig literatuur, plaats van absorptie vaak niet gekend Think outside the box!
13 Referenties Amato AA, Barohn RJ. Chapter 384. Peripheral Neuropathy. Harrison s Principles of Internal Medicine. 18th ed Treede RD. Redefinition of neuropathic pain and a grading system for clinical use. Neurology 2008;70: Finnerup NB. Pharmacotherapy for neuropathic pain in adults. Lancet Neurol 2015; 14(2): Nicholson B. Comorbidities in chronic neuropathic pain. Pain Med. 2004;5 Suppl 1:S9-S27 Santoro D. Pain in end-stage renal disease: a frequent and neglected clinical problem. Clin Nephrol 2013;79 Suppl1:S2-11 Wittmann I. Neuropathy in chronic kidney disease. Diabetes Stoffwechsel Herz :4 ( ) Lynch ME. A review of the use of methadone for the treatment of chronic noncancer pain. Pain Res Manage 2005;10: Haanpää ML. Treatment considerations for patients with neuropathic pain and other medical comorbidities. Mayo Clin Proc. 2010;85:S15-25 Jeejeebhoy KN. Short Bowel Syndrome: a nutritional and medical approach. CMAJ 2002; 166(10): Severijnen R. Enteral drug absorption in patients with short small bowel: a review. Clin Pharmacokinet 2004; 43(14): Bosilkovska M. Analgesics in patients with hepatic impairment: pharmacology and clinical implications. Drugs 2012; 72(12): Anderson GD. Pharmacokinetic of antiepileptic drugs in patients with hepatic or renal impairment. Clin Pharmacokinet 2014;53(1):29-49 Perlman R. Intradialytic clearance of opioids: methadone versus hydromorphone. Pain. 2013;154(12):
Acute pijntherapie voor de geriatrische patiënt
Acute pijntherapie voor de geriatrische patiënt Jona Houthuys promotor: Dr. Gert Poortmans Pijn bij de geriatrische patiënt Prevalentie Evaluatie van pijn Complicaties van pijn vertraagd herstel verminderde
Nadere informatiev27; FK Neuropathische pijn Pagina 1 van 9
2016065607 v27; FK Neuropathische pijn Pagina 1 van 9 5 Consultatiedocument Farmacotherapeutisch Kompas voor registratiehouders Graag reactie voor 30 april 2017 van de registratiehouders die volgens de
Nadere informatieNeuropatische Pijn WOV SYMPOSIUM 3 OKTOBER 2014
Neuropatische Pijn WOV SYMPOSIUM 3 OKTOBER 2014 Wat is neuropathische pijn? Wat is neuropathische pijn? Neuropathische pijn = pijn die veroorzaakt wordt door een primaire laesie of disfunctie van het perifere
Nadere informatieFarmacotherapeutische toelichting Pijnbestrijding gaat in het algemeen volgens het WHO-stappenplan.
1 Pijn 1.1 Pijnbehandeling algemeen Pijn vermindert veelal door behandeling van de onderliggende aandoening. Ondersteuning met analgetica zal niettemin vaak nodig zijn. Bij een aantal aandoeningen is symptomatische
Nadere informatieBehandeling van pijn bij patiënten met kanker
Behandeling van pijn bij patiënten met kanker anesthesioloog Dr. T. C. Besse, Prevalentie van pijn bij patienten met kanker Na curatieve behandeling 33% Tijdens behandeling 59% Bij vergevorderde ziekte
Nadere informatieBehandeling van pijn bij kanker. Dr. S. De Wulf Anesthesioloog/pijnbestrijder 21/02/2017
Behandeling van pijn bij kanker Dr. S. De Wulf Anesthesioloog/pijnbestrijder 21/02/2017 Oorzaken en karakteristieken van kanker pijn Somatische ( nociceptieve ) pijn Opioiden, NSAID, blokkades Viscerale
Nadere informatiePijn bij kanker telt extra zwaar
palliatie CCO Dingemans 24 mei 2013 4 palliatie CCO Dingemans 24 mei 2013 7 Palliatieve zorg: pijn Anne-Marie Dingemans Pijnmeting: Visual Analogue Scale (VAS) 100 80 Zech et al. 1995, n=2118 Caraceni
Nadere informatieHuidige richtlijnen voor medicamenteuze behandeling van pijn bij de geriatrische patient. Dr. G. Brusselmans
Huidige richtlijnen voor medicamenteuze behandeling van pijn bij de geriatrische patient Dr. G. Brusselmans Indeling 1. Enkele algemene kenmerken van pijn bij de oudere 2. Algemene farmacologische aandachtspunten
Nadere informatieSpine Unit 2.0 Management van lumboischialgie op spoedgevallen
Spine Unit 2.0 Management van lumboischialgie op spoedgevallen Dr. Pascal Vanelderen, MD, PhD Kritieke Diensten Multidisciplinair Pijn Centrum Ziekenhuis Oost-Limburg 600 500 Aantal spoedbezoeken 1023
Nadere informatieDr. Martine De Laat Palliatieve zorg UZ Gent
Dr. Martine De Laat Palliatieve zorg UZ Gent Richtlijn pijn bij palliatieve patiënten Auteurs Dr. Peter Demeulenaere (huisarts) Dr. Martine De Laat (anesthesist) Mr. Marc Tanghe (verpleegkundige) Mevr.
Nadere informatieRichtlijnen pijn. Modulaire herziening Richtlijn Diagnostiek en behandeling van pijn bij patiënten met kanker (Ned. Ver. Anesthesiologie) Gradering
Modulaire herziening Richtlijn Diagnostiek en behandeling van pijn bij patiënten met kanker (Ned. Ver. Anesthesiologie) Alexander de Graeff Internist-oncoloog, UMC Utrecht Hospice-arts. Academisch Hospice
Nadere informatieFarmacotherapeutische toelichting Pijnbestrijding gaat in het algemeen volgens het WHO-stappenplan.
1 Pijn 1.1 Pijnbehandeling algemeen Pijn vermindert veelal door behandeling van de onderliggende aandoening. Ondersteuning met analgetica zal niettemin vaak nodig zijn. Bij een aantal aandoeningen is symptomatische
Nadere informatieFarmacotherapeutische toelichting Pijnbestrijding gaat in het algemeen volgens het WHO-stappenplan.
1 Pijn 1.1 Pijnbehandeling algemeen Pijn vermindert veelal door behandeling van de onderliggende aandoening. Ondersteuning met analgetica zal niettemin vaak nodig zijn. Bij een aantal aandoeningen is symptomatische
Nadere informatiePijn kan men onderscheiden in nociceptieve pijn en niet-nociceptieve
17 Pijn 17.1 Inleiding Pijn kan men onderscheiden in nociceptieve pijn en niet-nociceptieve pijn : Nociceptieve ofwel gewone pijn wil zeggen: pijn met tekenen van ontsteking (rubor, dolor, calor, tumor,
Nadere informatieMarijse Koelewijn huisarts
PIJN Marijse Koelewijn huisarts Je hoeft tegenwoordig toch geen pijn meer te lijden Moeilijk behandelbare pijn Om welke pijnen gaat het? Welke therapeutische mogelijkheden zijn er? Opzet workshop: Korte
Nadere informatiePIJN BIJ OUDEREN. Prof dr Wouter WA Zuurmond. Vrije Universiteit Medisch Centrum Medisch Directeur Hospice Kuria Amsterdam
PIJN BIJ OUDEREN Prof dr Wouter WA Zuurmond Vrije Universiteit Medisch Centrum Medisch Directeur Hospice Kuria Amsterdam Frequentie van mensen met chronische pijn in de verschillende leeftijdsgroepen %
Nadere informatieANALGETICA 1e stap met paracetamol 4x1000 mg. Alternatief tevens NSAID, niet bij nierinsufficiëntie, tenzij dialyse.
Pijnbestrijding bij kanker (1)bron e-learning 2007 Ikn-HA opl (2)e-module artsennet (3)richtlijn diagnostiek en behandeling van pijn bij patiënten met kanker 2008 welk type pijn? Wat is de oorzaak? Zijn
Nadere informatiePijn bij ouderen de laatste levensmaanden. Dr Koen Herweyers Equipe-arts PHA,CRA WZC st Bavo
Pijn bij ouderen de laatste levensmaanden Dr Koen Herweyers Equipe-arts PHA,CRA WZC st Bavo Pijn is Pain is an unpleasant and emotional experience associated with tissue damage or described in terms of
Nadere informatieOpioiden en medicinale cannabis voor chronische pijn: alle problemen opgelost?? Jan Van Zundert / Anesthesiologie-MPC ZOL
Opioiden en medicinale cannabis voor chronische pijn: alle problemen opgelost?? Jan Van Zundert / Anesthesiologie-MPC ZOL HET MULTIDISCIPLINAIR PIJNCENTRUM HET MULTIDISCIPLINAIR PIJNCENTRUM GLOBAL BURDEN
Nadere informatiePijnanamnese en pijnbestrijding
Pijnanamnese en pijnbestrijding dinsdag 1 december 2009 Paul Oyen Verpleegkundig consulent palliatieve zorg Regionaal consultatieteam PIJN (IASP 1979) Pijn is een onplezierige, sensorische en emotionele
Nadere informatiePregabaline voor neuropathische pijn: reden om lyrisch te worden?
N E U R O F A R M A C O L O G I E Pregabaline voor neuropathische pijn: reden om lyrisch te worden? I.N. van Schaik Pregabaline (Lyrica ) is in juli 2004 door de EMEA toegelaten en eind 2004 beoordeeld
Nadere informatieFarmacotherapeutische toelichting Pijnbestrijding gaat in het algemeen volgens het WHO-stappenplan.
1 Pijn 1.1 Pijnbehandeling algemeen Pijn vermindert veelal door behandeling van de onderliggende aandoening. Ondersteuning met analgetica zal niettemin vaak nodig zijn. Bij een aantal aandoeningen is symptomatische
Nadere informatiePijn bij de oncologische patiënt
Pijn bij de oncologische patiënt Cursus 'Basics of Digestive Oncology Tongeren-5 december 2015 Martine De Laat Palliatieve zorg UZ Gent Pain is experienced by people and not by nerve endings! 2 Programma
Nadere informatieMETHADON ALS PIJNSTILLER IN DE PALLIATIEVE ZORG
METHADON ALS PIJNSTILLER IN DE PALLIATIEVE ZORG RUBEN VAN COEVORDEN HUISARTS HOSPICE ARTS JHI CONSULENT PALLIATIEVE ZORG WAT KOMT AAN BOD? Indicaties Beschikbare preparaten Farmacokinetiek Farmacodynamiek
Nadere informatieChronische pijn. Theo Meert 15/01/2011
Chronische pijn. Theo Meert 15/01/2011 Volgende onderwerpen kwamen aan bod: 1) wat is chronische pijn en wat zijn de gevolgen 2) waarnemen van pijn 3) hoe meet men pijn 4) behandeling 5) ontwikkelen van
Nadere informatieDe WHO-trapladder : een kritische reflectie. Marijke Dejaeger Co-assistent Anesthesie-Reanimatie Promotor : Prof. Dr. Bart Morlion
De WHO-trapladder : een kritische reflectie Marijke Dejaeger Co-assistent Anesthesie-Reanimatie Promotor : Prof. Dr. Bart Morlion WHO richtlijnen gelanceerd in 1989 Hoe goed is pijncontrole vandaag bij
Nadere informatieJasper Kal Anesthesioloog-pijnspecialist Pijncentrum OLVG
Jasper Kal Anesthesioloog-pijnspecialist Pijncentrum OLVG Pijncentrum OLVG AIOS Huisartsgeneeskunde Kengetallen pijncentrum OLVG Oost 1300 eerste polikliniek bezoeken 4000 herhaalbezoeken 100 intercollegiale
Nadere informatieCarla van Soest. Verpleegkundig Specialist Chronisch Pijn
Carla van Soest Verpleegkundig Specialist Chronisch Pijn Definitie Pijn Pijn is wat de patiënt zegt dat het is en treedt op wanneer de patiënt zegt dat het optreedt. (McCaffery 1989) Pijn en behandeling
Nadere informatieParacetamol bij de patiënt met leverfunctiestoornissen. Mirjam Wikkerink, ANIOS IC
Paracetamol bij de patiënt met leverfunctiestoornissen Mirjam Wikkerink, ANIOS IC Paracetamol Voor het eerst beschreven in 1886 1970 veilige dosering van 4d 1000 mg door FDA vastgesteld (deze dosering
Nadere informatieMedicatie Risico bij Nierschade. Nictiz symposium 15 november 2016 Chris Hagen nefroloog
Medicatie Risico bij Nierschade Nictiz symposium 15 november 2016 Chris Hagen nefroloog Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met
Nadere informatieBasale Farmacokinetiek op de Intensive care Armand R.J. Girbes & Noortje Swart
Basale Farmacokinetiek op de Intensive care Armand R.J. Girbes & Noortje Swart Intensive Care & Apotheek VU medisch centrum Netherlands Farmaco-terminologie Farmacologie de studie van geneesmiddelen observeerbare
Nadere informatieFarmacokinetiek op pediatrie
Symposium klinische farmacie 6 oktober 2012 Leuven Farmacokinetiek op pediatrie Kim Vanstraelen Ziekenhuisapotheker UZ Leuven KULeuven Kim.vanstraelen@uzleuven.be Historiek (1) Pediatrics does not deal
Nadere informatieFarmacokinetiek en dynamiek
Farmacokinetiek en dynamiek Het toepassen van informatie uit het farmacotherapeutisch kompas Douwe van der Meer Ziekenhuisapotheker 20-03-2018 Wie schrijf het Kompas? VWS ZI Verzekeraars Wat is de bron?
Nadere informatieProtocol Medicamenteuze pijnbestrijding bij oncologische patiënten Reikwijdte MST-breed Datum:
Versie: Medisch Spectrum Twente 1.0 Soort Document Titel Status: Vastgesteld Protocol Medicamenteuze pijnbestrijding bij oncologische patiënten Reikwijdte MST-breed Datum: 06-02-2012 Pagina 1 van 5 Code:
Nadere informatieDoseren van geneesmiddelen bij morbide obese patiënten. Carli Wilmer MSc AIOS Ziekenhuisfarmacie UMCN / CWZ
Doseren van geneesmiddelen bij morbide obese patiënten Carli Wilmer MSc AIOS Ziekenhuisfarmacie UMCN / CWZ Doseren van geneesmiddelen bij morbide obese patiënten Casus- letter to the editor NEJM juni 2013
Nadere informatie(DOORBRAAK)PIJN EN MEDICATIE
(DOORBRAAK)PIJN EN MEDICATIE Manon Boddaert, arts palliatieve geneeskunde Bardo Hospice en Spaarne Ziekenhuis Oktober 2012 Pijn, palliatie en techniek Haarlem INHOUD WORKSHOP Pijn in het algemeen Nociceptieve
Nadere informatieBehandeling van pijn bij de geriatrische patiënt. Dr. Geert Gabriel Mini-symposium Geriatrie 21 en 26 april 2016
Behandeling van pijn bij de geriatrische patiënt Dr. Geert Gabriel Mini-symposium Geriatrie 21 en 26 april 2016 Soorten pijn Nociceptieve (65%): Neuropatische (10%) Gemengd (25%) Ontstaanswijze nociceptieve
Nadere informatieRichtlijn pijn bij kanker 2010: J. van Doorn, J. Jongen, J. Bromberg, M. van den Bent
Richtlijn pijn bij kanker 2010: J. van Doorn, J. Jongen, J. Bromberg, M. van den Bent I: Pijndiagnose duidelijk? III: Symptomatische pijnbehandeling II: Oorzakelijke behandeling Op centrumlocatie, Indien
Nadere informatieDiabetische neuropathie
Diabetische neuropathie Dr. Thomas Rädisch, neuroloog Diabetische neuropathie Ongeveer 60-70% van diabetes patiënten hebben een matige tot ernstige vorm van neuropathie, bijvoorbeeld: - gevoelsstoornissen
Nadere informatieFarmacologische behandeling van neuropathische pijn
21 november 2015 Farmacologische behandeling van neuropathische pijn Dr. Ewa Brzezinska 1 Amitryptyline = Redomex Vermindering van de centrale presynaptische heropname van 3 noradrenaline en serotonine
Nadere informatieHet dynamische geneesmiddel:
Het dynamische geneesmiddel: effecten van veroudering op geneesmiddelen. L. Mitrov-Winkelmolen Ziekenhuisapotheker Ikazia/Maasstad ziekenhuis Disclosures Potentiële belangenverstrengeling: geen Mw Jacobs
Nadere informatieBeoordelingsrapport volumevergrotende laxantia
Beoordelingsrapport volumevergrotende laxantia Veiligheid en doseeradvies Conclusie: Dosering: Toelichting: ChildPugh A + B + C Psyllium: geen nadelige effecten bekend Sterculiagom: geen nadelige effecten
Nadere informatieFarmacologische behandeling van doorbraakpijn bij kanker. Isala
Farmacologische behandeling van doorbraakpijn bij kanker Isala Dr. M.J.M.M. Giezeman, Anesthesioloog, Isala klinieken Zwolle 19 november 2014 Agenda Epidemiologie van doorbraakpijn Behandeling van doorbraakpijn
Nadere informatieDiabetes Mellitus en Nierfunctie
Dr. M.P. Brugts, internist endocrinoloog Diabetes Mellitus en Nierfunctie SYMPOSIUM Renale Fysiologie Primair: Regulatie water en electrolyten balans homeostase Handhaving intravasculaire volume Regulatie
Nadere informatieMedicamenteuze behandeling van pijn bij (oncologische) patiënten
PIJNPROTOCOL VOOR VOLWASSENEN Medicamenteuze behandeling van pijn bij (oncologische) patiënten Inleiding Het afnemen van een pijnanamnese en het bijhouden van pijnscores zijn voorwaarden voor een goede
Nadere informatieGeneesmiddelen en de lever de kunst van het doseren
Geneesmiddelen en de lever de kunst van het doseren NECF 5 september 2013 Inhoud Modellen Invloed op farmacokinetiek ADME Meten = weten 2 Leverfunctie: the basics Eiwitproductie Opslag, synthese en afgifte
Nadere informatieDe chronische pijnpatient en opiaten. Prof.dr. Frank Huygen Centrum voor pijngeneeskunde Erasmusmc Rotterdam
De chronische pijnpatient en opiaten Prof.dr. Frank Huygen Centrum voor pijngeneeskunde Erasmusmc Rotterdam Disclosure Lid wetenschappelijke adviesraad St Jude (St Jude inc.) Lid Change Pain Programma
Nadere informatieRed Man Syndroom bij vancomycine. Emmy Janssen, 5 maart 2019
Red Man Syndroom bij vancomycine Emmy Janssen, 5 maart 2019 Vancomycine Glycopeptide-antibioticum, sinds 1958 Remt bacteriële celwandsynthese Tast permeabiliteit celmembraan aan Blokkeert RNA synthese
Nadere informatieRichtlijn morfine per continue subcutane toediening Doseren van morfine subcutaan bij dyspnoe of pijn
Richtlijn morfine per continue subcutane toediening Doseren van morfine subcutaan bij dyspnoe of pijn Voor uitleg over opiaten bij de behandeling van pijn ga naar Pallialine, ga naar symptomen, pijn, behandeling,
Nadere informatiePalliatieve pijnbestrijding : thuis en in het W.Z.C.
Palliatieve pijnbestrijding : thuis en in het W.Z.C. Dr K. Herweyers Equipearts PHA Pijn en palliatieve zorg Pain is an unpleasant and emotional experience associated with tissue damage or described in
Nadere informatieContent. AF & Nierfalen: Epidemiologie. AF & Nierfalen: Epidemiologie. Disclosures: Epidemiologie: AF en Nierfalen. AF en Nierfalen: kip of ei?
Disclosures: Zeg eens A. Over Atrium fibrilleren en Antistolling in ESRD Geen Marjolijn van Buren Internist-Nefroloog Content Epidemiologie: en Nierfalen & Nierfalen: Epidemiologie whites ARIC study Atheroslerosis
Nadere informatiePharmacotherapie. Introductie- COIG-cursus. Prof. Dr. T. van Gelder (Teun) Internist klinisch farmacoloog Erasmus MC Rotterdam
Pharmacotherapie Introductie- COIG-cursus Prof. Dr. T. van Gelder (Teun) Internist klinisch farmacoloog Erasmus MC Rotterdam vanaf 9.15 uur registratie en koffie/thee 10.00 10.15 uur opening en inleiding
Nadere informatieFarmacologie van. Tine Hendrickx, apotheker AZ Sint-Lucas Gent
Farmacologie van pijnmedicatie Tine Hendrickx, apotheker AZ Sint-Lucas Gent Pijn in de oncologie Aantal patiënten met matige tot ernstige pijn: Ten tijde van diagnose: 30 40% Tijdens behandeling: 40 70%
Nadere informatieModulaire herziening Richtlijn Diagnostiek en behandeling van pijn bij patiënten met kanker (Ned. Ver. Anesthesiologie) Alexander de Graeff
Modulaire herziening Richtlijn Diagnostiek en behandeling van pijn bij patiënten met kanker (Ned. Ver. Anesthesiologie) Alexander de Graeff Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling
Nadere informatieProgramma. Doorbraakpijn Vera Middel, apotheker. Casuïstiek Onno van der Velde, huisarts
Programma Prevalentie pijn in de palliatieve fase Stappenplan medicamenteuze behandeling Samenwerkingsafspraak meten en registreren van pijn Marlie Spijkers, kaderarts palliatieve zorg specialist ouderengeneeskunde
Nadere informatieNierinsufficiëntie 24/04/2013. Nierinsufficiëntie. Functies van de nieren Universitair
Nierinsufficiëntie Stand van zaken Behandeling Vroegbegeleiding Impact op arbeidsongeschiktheid Nierinsufficiëntie Definitie van chronisch nierlijden (CKD) CKD en co-morbiditeit Hoe de evolutie van CKD
Nadere informatieVerdovende middelen gebruikt voor pijnbestrijding Versie 4.3
Verdovende middelen gebruikt voor pijnbestrijding Versie 4.3 Strategie om de verpakkingsgrootten of de verpakkingsvorm beschikbaar in voor het publiek opengestelde apotheken te beperken 1. Inleiding Het
Nadere informatiePijn na CVA. Erik Scherder Afdeling Klinische Neuropsychologie Vrije Universiteit Amsterdam
Pijn na CVA Erik Scherder Afdeling Klinische Neuropsychologie Vrije Universiteit Amsterdam Sensori-discriminatieve aspecten Lateral pain system Medial pain system Medial pain system Cogn. evaluat. aspecten
Nadere informatieBehandelingsprotocol voor chronische nierinsufficiëntie in de 1 ste lijn Bijlage: dosisaanpassingen medicatie Versie 2013
Behandelingsprotocol voor chronische nierinsufficiëntie in de 1 ste lijn Bijlage: dosisaanpassingen medicatie Versie 2013 Dit behandelingsprotocol is een initiatief van het Lokaal Multidisciplinair Netwerk
Nadere informatiehuisartsennascholing 10 sept 2013
huisartsennascholing 10 sept 2013 -polyneuropathie -restless legs syndrome Joost van Oostrom Afdeling Neurologie Rijnstate Programma (2x) WAAROM moeten we hier iets over weten WAT moeten we hierover weten
Nadere informatieMedicatieaanpassing bij gestoorde nierfunctie: vaker dan u denkt!
(Diabetes-)(dialyse-)verpleegkundigen, internisten, arts-assistenten,.. Medicatieaanpassing bij gestoorde nierfunctie: vaker dan u denkt! Dr. T. van Gelder internist-nefroloog en internist-klinisch farmacoloog
Nadere informatiePijn bij kanker hoe werkt het en hoe behandel je optimaal. Manon Immerzeel
Pijn bij kanker hoe werkt het en hoe behandel je optimaal Manon Immerzeel 1 Wat is pijn? "een onplezierige, sensorische en emotionele ervaring die gepaard gaat met feitelijke of mogelijke weefselbeschadiging
Nadere informatieHandreiking. Chronische pijn
Handreiking Chronische pijn Handreiking Chronische Pijn Doelgroep Ouderen: - Met pijnklachten ¹ - Denk bij veranderingen in gedrag, depressieve klachten, angst, slaapproblemen, verminderde eetlust, verminderde
Nadere informatieWelkom bij Neuropathischepijn, pijn, een update.
Welkom bij Neuropathischepijn, pijn, een update. Hier gaat het om u. Henny Bom, huisarts Christine Pluymakers, anesthesioloog-pijnspecialist 12-13 april 2018 Disclosure sheet Vereniging Medische Staf Disclosure
Nadere informatiePutting evidence into practice: Pijn bij kanker. Wendy H. Oldenmenger
Putting evidence into practice: Pijn bij kanker Wendy H. Oldenmenger Cancer pain at the outpatient clinic Incidence of cancer: 2012: 14.000.000 2032: 22.000.000 (expected) Prevalence of cancer-related
Nadere informatieHerkenning en behandeling van chronische pijn bij kwetsbare ouderen multidisciplinaire richtlijn 2011
Herkenning en behandeling van chronische pijn bij kwetsbare ouderen multidisciplinaire richtlijn 2011 Verenso i.s.m. LOC, NHG, NVKG, NVvP, NVA, KNMP, IVM, V&VN, NVFG, EN, NIP 2011 Wat komt aan bod? Aanleiding,
Nadere informatieVUmc Basispresentatie
Samenwerking waarover? Richtlijnen en zorgstandaarden Cardiovasculair risicomanagement (zorgstandaard) Samenwerking e en e lijn Prof dr Piet ter Wee Afdeling Nefrologie Hypertensie Diabetes mellitus (zorgstandaard)
Nadere informatieEnkele vragen als opwarmer: II. Enkele vragen als opwarmer: I. Enkele vragen als opwarmer: IV. Enkele vragen als opwarmer: III
De richtlijn pijn bij patiënten met kanker. K.Vissers, K. Besse. R. van Dongen Academisch centrum voor pijn- en palliatieve geneeskunde. UMC St Radboud, Nijmegen Enkele vragen als opwarmer: I Acute pijn
Nadere informatieMultidimensioneel protocol oncologische pijn Erasmus MC
Geldig tot december 2022 Auteurs:Neurologie: Renee de Bruijn, Joost Jongen Interne oncologie: Wendy Oldenmenger, Astrid van Oosten, Tilly Baan Anesthesiologie: Nicole Meijer Multidimensioneel protocol
Nadere informatieBeoordelingsrapport lidocaïnepleister (Versatis ) bij de indicatie therapieresistente postherpetische neuralgie
Nr. 28097894 Beoordelingsrapport lidocaïnepleister (Versatis ) bij de indicatie therapieresistente postherpetische neuralgie 1. Samenvatting De Commissie Farmaceutische Hulp heeft een beoordelingsrapport
Nadere informatieBehandeling van doorbraakpijn. Vera Middel 7 november 2012
Behandeling van doorbraakpijn Vera Middel 7 november 2012 Doorbraakpijn Plotselinge optredende (vaak hevige) pijn tegen de achtergrond van chronische pijn: Spontane doorbraakpijn: pijn die geen relatie
Nadere informatiePijn op de SEH. Drs. A.C.M. Schmidt, SEH-arts KNMG
Pijn op de SEH Drs. A.C.M. Schmidt, SEH-arts KNMG Inleiding Pijn is één van de meest voorkomende redenen van een bezoek aan de Spoedeisende Hulp Tussen 50- en 80% van de patiënten op de SEH heeft matig
Nadere informatieBehandeling van oudere patiënt met epilepsie. C.L.P. Deckers SEIN Zwolle
Behandeling van oudere patiënt met epilepsie C.L.P. Deckers SEIN Zwolle Incidentie van epilepsie nieuwe gevallen per 100.000 inwoners 160 140 120 100 80 60 40 20 0 0 10 20 30 40 50 60 70 80 leeftijd (jaren)
Nadere informatiePIJN in de palliatieve fase
PIJN in de palliatieve fase Themabijeenkomst Netwerk Palliatieve Zorg Eemland 9 april 2013 Palliatie Team Midden Nederland Anne Mieke Karsch, anesthesioloog-pijnspecialist UMC Utrecht Laetitia Schillemans,
Nadere informatiePalliatieve behandeling van het bronchuscarcinoma
1 Palliatieve behandeling van het bronchuscarcinoma Tessa Dieudonné Pneumologe H.Hartziekenhuis Mol Palliatieve zorg 2 1. Definitie 2. Pijnbestrijding 3. Symptoombestrijding 4. Palliatieve sedatie : richtlijnen
Nadere informatie18/10/2014 PIJNMEDICATIE: EEN INTERACTIEVE DISCUSSIE. Apr. S. Haverhals Apr. I. Smits
18/10/2014 PIJNMEDICATIE: EEN INTERACTIEVE DISCUSSIE Apr. S. Haverhals Apr. I. Smits 1 TEST: Waar was u het liefst op dit moment? In uw bed Op uw consultatie Thuis in volle voorbereiding voor een barbecueweekend
Nadere informatieDosering van antibiotica tijdens dialyse. Anke Reuser AIOS Anesthesiologie
Dosering van antibiotica tijdens dialyse Anke Reuser AIOS Anesthesiologie 01-08-2017 AKI 60% mortaliteit Meeste mortaliteit agv sepsis (50%) Juiste dosering en spiegels van antibiotica cruciaal Onderdosering
Nadere informatieBehandeling van pijn bij palliatieve en oncologische patiënten
Parallelsessie Zorg Pijn en pijnbestrijding 09.15-09.30 h: Nieuwe analgetica in de palliatieve zorg Prof.dr.Kris CP Vissers, UMC St Radboud 09.30-09.45 h: Hoe rationeel zij wij in analgetica beleid? Jaap
Nadere informatieMEDICATIEMANAGEMENT BIJ DE OUDERE PATIENT DR. KIM HURKENS, INTERNIST-OUDERENGENEESKUNDE/KLINISCH FARMACOLOOG
MEDICATIEMANAGEMENT BIJ DE OUDERE PATIENT DR. KIM HURKENS, INTERNIST-OUDERENGENEESKUNDE/KLINISCH FARMACOLOOG MEVR BAKKER, 88 JAAR Medicatie lisinopril 10mg 1dd1; bumetanide 2mg 1dd1; metoprolol ret 100mg
Nadere informatiePitfalls in Oncologische Pijnbehandeling
Pitfalls in Oncologische Pijnbehandeling R.L van Leersum Anesthesioloog / Pijnbehandelaar Bronovo Ziekenhuis Indeling Inleiding Doorbraakpijn Bijwerkingen Opioïden Hyperalgesie Multimodale Aanpak Farmacotherapie
Nadere informatieCharlotte Griffioen. Opioïd gebruik bij ouderen. Wetenschapsdag SANO in Maastricht 2016
Opioïd gebruik bij ouderen Charlotte Griffioen Specialist Ouderengeneeskunde bij Novicare Promovenda, afd. Public Health en Eerstelijnsgeneeskunde, LUMC Wetenschapsdag SANO in Maastricht 2016 Disclosure
Nadere informatieChronificatie van postoperatieve pijn
Chronificatie van postoperatieve pijn Dr. Baeyens Malika, ASO Dienst anesthesie 5 december 2017 Wat is pijn? IASP definition (1994) An unpleasant sensory and emotional experience associated with actual
Nadere informatieFarmacologische behandeling van doorbraakpijn
Farmacologische behandeling van doorbraakpijn M.M.P.M. Jansen, ziekenhuisapotheker klinisch farmacoloog Ede, 19 november 2014 Inhoud Farmacologische behandeling van doorbraakpijn Focus op snelwerkende
Nadere informatieHaagse Nieren 2.0. Disclosure belangen spreker
Haagse Nieren 2.0 Irene van der Meer Internist-nefroloog Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Sponsoring of onderzoeksgeld
Nadere informatieAanpassen antibioticadoseringen tijdens continue veno veneuze
Aanpassen antibioticadoseringen tijdens continue veno veneuze hemfiltratie (CVVH) Catherine Bouman Internist intensivist Topics 11-12-2014 Antibiotica op de IC Intensief gebruik en vaak van levensbelang
Nadere informatieFarmacotherapeutische behandelmogelijkheden bij alcoholafhankelijkheid. Dr. De Mulder Psychiater-PsychotherapeutePAAZ H.-Hartziekenhuis Lier
Farmacotherapeutische behandelmogelijkheden bij alcoholafhankelijkheid Dr. De Mulder Psychiater-PsychotherapeutePAAZ H.-Hartziekenhuis Lier Alcohol: Epidemiologische gegevens WHO: Europa, regio hoogste
Nadere informatie9 Pijnbestrijding. 9.1 Medicamenteus stappenschema
9 Pijnbestrijding Het meten van de pijn bij kinderen in de kliniek of op de poli dient onderdeel te zijn van de standaard zorg. Pijn wordt gemeten met een gestandardiseerde scoringslijst. 0-2 jaar comfort
Nadere informatieTe verrichten door Arts: Medicatie voorschrijven Verpleegkundige: Pijnobservaties uitvoeren, pijnscores uitvoeren en medicatie toedienen
Te verrichten door Arts: Medicatie voorschrijven Verpleegkundige: Pijnobservaties uitvoeren, pijnscores uitvoeren en medicatie toedienen Doel Adequate pijnbestrijding Stappenplan bij pijnbestrijding (zie
Nadere informatieAmphia. Avondsymposium Pijnbestrijding MOET. Pijnbestrijding MOET. Typ hier de titel. Prevalentie van pijn bij patiënten met kanker
Avondsymposium Pijnbestrijding MOET Pijnloos of zinloos 6 oktober 2011 Amphia Ziekenhuis, Breda Pijnbestrijding MOET Voorlichting, communicatie en continuïteit Pijnbeoordeling Oorzakelijke pijnbehandeling
Nadere informatieThe RIGHT food is the best medicine
The RIGHT food is the best medicine Nutritie Support Team : Dr G..Lambrecht, E. Museeuw, N. Baillieul Dienst gastro-enterologie: Dr. G. Deboever Dr. G. Lambrecht Dr. M. Cool Inhoud Ondervoeding Voedingsbeleid
Nadere informatiePijn en Palliatieve zorg
Pijn en Palliatieve zorg Dr Anne Beyen 29 maart 2011 Oxford Textbook of Palliative Medicine Third Edition 1 = ontstaan van pijn = fysiologie = gewaarwording/ ervaring van pijn Oxford Textbook of Palliative
Nadere informatieFarmacogenetica - workshop RCH -
Farmacogenetica - workshop RCH - Maureen ter Laak, ziekenhuisapotheker 8 en 16 november 2017 Disclosure belangen spreker Geen (potentiele) belangenverstrengeling: Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties
Nadere informatieWat mag je verwachten? Geneesmiddelengebruik gerelateerd aan comorbiditeiten. Farmacokinetiek en formuleringen. Micronutriënten.
22/1/213 Geneesmiddelengebruik bij de obese patiënt voor en na bariatrie Apr. Ina Gesquiere PhD student Promotor: Prof. Veerle Foulon Copromotors: Prof. Bart Van der Schueren en Prof. Patrick Augustijns
Nadere informatieRichtlijn DIABETISCHE NEUROPATHIE
Richtlijn DIABETISCHE NEUROPATHIE Editie 2003 Richtlijn Diabetische Neuropathie pagina 1 Verantwoording en aansprakelijkheid De Nederlandse Diabetes Federatie (NDF) heeft deze richtlijnen en adviezen met
Nadere informatieDE PALLIATIEVE PATIENT EN PIJN. Molenheide, 11 april 2018 Gert Huysmans
1 DE PALLIATIEVE PATIENT EN PIJN Molenheide, 11 april 2018 Gert Huysmans 2 2 3 Jos, 77 jaar - Gekend met TIA s, cognitief impairment - ProstaatCa met levermetastasen en botmetastase L5 - Overleg met patiënte
Nadere informatieDr. Du Chau (Huisarts)
CASUS Chondrosarcoom Dr. Du Chau (Huisarts) Dr. Huysentruyt (Pijnarts) Niet-medische context Vrouw 21 jaar Gehuwd Medische voorgeschiedenis Sinds 2j intermittente last in de regio van het RECHTER SI-gewricht,
Nadere informatieEen ernstige metformine intoxicatie
1 Een ernstige metformine intoxicatie M. Olde Bekkink & A. Esselink AIOS Interne geneeskunde 12 april 2013 2 Casus 43 jarige patiënte RvO/ Metformine intoxicatie Voorgeschiedenis Diabetes mellitus type
Nadere informatieSchatting van de nierfunctie met de egfr implicaties voor de klinische praktijk. Iefke Drion 30 oktober 2014
Schatting van de nierfunctie met de egfr implicaties voor de klinische praktijk Iefke Drion 30 oktober 2014 Casus Casus Vrouw 43 jaar Fam anamnese: moeder op 45 jaar ernstige nierfunctiestoornissen o.b.v.
Nadere informatieCVVH & Antistolling Directe trombine remmers. Ashley De Bie Dekker 31 januari 2019
CVVH & Antistolling Directe trombine remmers Ashley De Bie Dekker 31 januari 2019 Casus; 74-jarige man Overname: Second opinion tav weaning difficulty na gecompliceerd beloop AVR mechano Voorgeschiedenis:
Nadere informatieBehandeling van polyneuropathie bij TTR amyloïdose. Dr. Alexander F.J.E. Vrancken, neuroloog
Behandeling van polyneuropathie bij TTR amyloïdose Dr. Alexander F.J.E. Vrancken, neuroloog TTR amyloïddepositie in zenuwstelsel Zenuwen polyneuropathie autonome neuropathie Hersenen (zeer weinig voorkomend)
Nadere informatie