COLLEGEVOORSTEL. ONDERWERP: Deelname gemeente Terneuzen aan het Gezondheidscentrum Axel

Transcriptie

1 7a Lijst Agendapunten nummer: Kenmerk: Afdeling: Samenleving Portefeuillehouder: J.M. van Schaik COLLEGEVOORSTEL DATUM: 20 december 2011 ONDERWERP: Deelname gemeente Terneuzen aan het Gezondheidscentrum Axel SAMENVATTING In het kader van het project Gezondheidscentrum Axel werkt de gemeente samen met eerstelijns zorgaanbieders, paramedici en organisaties op het gebied van welzijn en preventieve en maatschappelijke (gezondheids)zorg aan de totstandkoming van een multidisciplinair gezondheidscentrum in Axel. Met het centrum wordt beoogd de gezondheidszorg in Axel voor de toekomst te behouden en om inwoners van Axel langer gezond en zelfredzaam te houden. Dit vraagt een verdergaande samenwerking tussen betrokken partijen. Omdat de gemeente in meerdere opzichten belang heeft bij het welslagen van dit centrum en deze samenwerking adviseren wij u om: als gemeente een positieve impuls te geven aan het gezondheidscentrum Axel middels koop van maximaal 250 vierkante meter netto vloeroppervlak in de nieuwbouw; voor deze koop ,00 te onttrekken aan de reserve Wmo*; de grondopbrengsten, die voortkomen uit verkoop van grond ten behoeve van de nieuwbouw, daarbij te bestemmen voor aankoop van een deel van het centrum. * Op het bedrag dat onttrokken wordt aan de reserve is de verwachte grondopbrengst in mindering gebracht. INHOUD Inleiding Vanaf september 2009 is het project Gezondheidscentrum Axel officieel van start gegaan. Het doel van het project is tweeledig. Het eerste doel is de ontwikkeling van een toekomstbestendig, multidisciplinair gezondheidscentrum dat de eerstelijnszorg in Axel versterkt. Het op basis van de ervaringen in Axel uitwerken van een succesvol concept, te gebruiken in andere (plattelands)gemeenten in Zeeland, is het tweede doel. Het project is een pilot. Het resultaat moet bijdragen aan de versterking van de eerstelijnszorg in andere (kleine) Zeeuwse kernen. Het concrete eindresultaat bestaat dus uit meerdere producten. Het gezondheidscentrum zelf moet aan een aantal voorwaarden voldoen: a. Gezocht moet worden naar een duurzame, toekomstbestendige vorm. Het centrum moet een aantrekkelijke werkplek zijn en blijven voor zorgverleners. b. De opzet en dienstverlening van het gezondheidscentrum moet aansluiten bij de wensen van de bewoners van Axel en omgeving. c. Binnen het gezondheidscentrum moet samenhang zijn tussen Wmo-beleid, lokaal gezondheidsbeleid en de eerstelijnszorg.

2 Van de Provincie Zeeland is een subsidie van ruim ,00 ontvangen om het ontwikkelingsproces te bekostigen en genoemde resultaten te behalen. Met het geld wordt voornamelijk externe projectleiding en deskundigheid betaald. Het project valt onder de provinciale demonstratieprojecten Nieuwe Verbindingen en moet dus ook aan de Provincie verantwoord worden. De gemeente Terneuzen heeft zelf ,00 per jaar, drie jaar lang, beschikbaar gesteld voor onvoorziene kosten en extra activiteiten die nodig zijn om het project te doen slagen. Stand van zaken Samenwerkingsovereenkomst Gezondheidscentrum Axel (GCA) De Samenwerkingsovereenkomst Gezondheidscentrum Axel, hierna afgekort met SO GCA, is getekend op 15 juni De ondertekenaars zijn Woongoed Zeeuws-Vlaanderen, gemeente Terneuzen, ZorgSaam Zeeuws-Vlaanderen, Apotheek Axel, Huisartsenpraktijk Harskamp en Samandar en huisarts Samandar, Fysiotherapie Van Doeselaar en Praktijk Podotherapie Michèle de Smet. In de bijlage treft u een kopie ervan aan. Woongoed Zeeuws-Vlaanderen neemt als bouwheer de gehele bouwontwikkeling voor haar rekening. Dit is voor een belangrijk deel uitbesteed aan Laride BV uit Veldhoven. Woongoed is de beoogde eigenaar van de niet-verkochte onderdelen van het centrum. Naast genoemde partijen zullen zich nog een aantal onderhuurders aan het centrum verbinden. Huidige afspraken staan vermeld in tabel 1. Participant Podotherapie Michele de Smet Gemeente Fysiotherapie Van Doeselaar Huisartsen Tabel 1. betrokken onderhuurders Huidige afspraken over onderverhuur Pedicure Maatschappelijk werk Zeeuws-Vlaanderen, GGD Zeeland (Jeugdgezondheidszorg), Centrum Jeugd en Gezin Hulst- Terneuzen, Aan-Z Collega fysiotherapeuten Specialist ouderengeneeskundige, diëtiste, psycholoog (indigo), diabetesverpleegkundige, verloskundige, visiterend specialist, logopediste, ergotherapeut Locatie In de SO GCA is vastgelegd dat de beoogde locatie de De Ruyterstraat in Axel is. Aanvankelijk was er een sterke voorkeur voor het Hofplein. Vanwege het grote risico op langdurig archeologisch onderzoek op deze locatie, is er vanaf gezien de locatie verder te onderzoeken. De woningen in de De Ruyterstraat zijn van Woongoed Zeeuws-Vlaanderen. Ze voldoen niet meer aan de eisen van deze tijd en worden op afzienbare termijn gesloopt. Met de keuze voor de De Ruyterstraat in Axel wordt bijgedragen aan de stads- en dorpsvernieuwing in Terneuzen. Architect De architect is Amadis Cruz, van Amadis Cruz Architecture & Interiors, in Breda. Zij is momenteel bezig een eerste ontwerp te maken voor de De Ruyterstraat. Zij maakt daarbij gebruik van een Programma van Eisen, opgesteld door de gebruikers. Het is als bijlage bij de Samenwerkingovereenkomst gevoegd, en maakt hiermee onderdeel uit van de overeenkomst. 2

3 Prijs In de SO GCA is een maximale grens aan de stichtingskosten gesteld van 2.300,00 per m2 inclusief BTW. Als de vierkante meters buitenruimte in dit bedrag verrekend worden, dan komt dit neer op 2.593,00 per m2 inclusief BTW. Aan de stichtingskosten zijn de huurprijzen gekoppeld. Ondertekening onder voorbehoud Wij hebben de samenwerkingsovereenkomst ondertekend onder voorbehoud van goedkeuring van u, raad. Aan deze ondertekening zit een beperkt financieel risico vast, waarmee wij eerder dit jaar hebben ingestemd. Dit risico houdt in dat als u niet instemt met de voorgestelde koop van een deel van het gezondheidscentrum, de gemeente zich moet terugtrekken uit het project. In deze fase van het project (de voorlopige ontwerpfase) kost terugtrekking 50,00 per m2 netto vloeroppervlak. Voor Terneuzen komt dit neer op ,00 maximaal. Voortgang van het project Project richt zich nu sterk op de bouw. Deze zit vooralsnog in de voorlopige ontwerpfase. Belangrijke aandachtspunten zijn de planning en het beperken van de kosten. Los daarvan wordt in de stuurgroep gekeken naar de bestuursvorm, de cliëntenparticipatie en de communicatie. In aparte zorgwelzijnsoverleggen krijgt de inhoudelijke samenwerking vorm. Binnen het project wordt met drie verschillende hoofdgroepen gewerkt. 1. Stuurgroep 2. Bouwteam 3. Zorgwelzijnsoverleg Wettelijk of beleidskader Betrokkenheid van de gemeente Terneuzen bij het project Gezondheidscentrum Axel wordt ingegeven door onze wettelijke taken en verantwoordelijkheden op het gebied van maatschappelijke ondersteuning (Wmo) en publieke gezondheid (gelijknamige wet Wpg). In het landelijk gezondheidsbeleid staat, net als in de Wmo, de eigen verantwoordelijkheid van mensen centraal. Mensen beslissen zelf over hun eigen leefstijl. De zorg moet zich daarbij meer richten op het bevorderen van gezondheid (naast het behandelen van ziekten) en mensen bewustmaken van wat ze zelf aan hun gezondheid kunnen bijdragen. In de landelijke nota gezondheidsbeleid Gezondheid dichtbij (VWS, 2011) streeft de rijksoverheid naar herkenbare, toegankelijke zorgvoorzieningen in de buurt, waarin zorg en preventie nog meer op elkaar worden afgestemd. Hiervoor is het nodig dat er een sterkere fysieke, organisatorische en inhoudelijke verbinding tot stand komt tussen publieke gezondheid en basiszorg vanuit de Zorgverzekeringswet, de AWBZ en de Wet maatschappelijke ondersteuning. Dit is precies wat we als gemeente voor ogen hebben bij de ontwikkeling van en deelname aan het Gezondheidscentrum Axel. Het Gezondheidscentrum Axel zal een plek worden waar mensen laagdrempelig informatie kunnen halen over bijvoorbeeld gezonde leefstijl, lokale beweegactiviteiten en landelijke regelgeving. Als vanuit het gezondheidscentrum zowel zorg- als welzijnsaanbieders mensen op hun eigen mogelijkheden en verantwoordelijkheid aanspreken, geven we tevens een goede impuls aan de Kanteling, die bij de uitvoering van de Wmo wordt nagestreefd. Er zijn nog meer beleidsterreinen betrokken bij het project. Rondom de bouw van het centrum zijn er keuzes te maken die meer op het terrein van duurzaamheid en stads- en dorpsvernieuwing liggen. Demografische ontwikkelingen in de gemeente Terneuzen, en 3

4 vooral de toename van het aantal ouderen, geven ook het belang aan van de continuïteit van kwalitatief goede zorg in de buurt. Het Gezondheidscentrum draagt in die zin bij aan de leefbaarheid van Axel. Overwegingen Aandeel gemeente Terneuzen in gezondheidscentrum Naast het gegeven dat een gezondheidscentrum in Axel de eerstelijnszorg in deze vergrijzende kern versterkt, biedt het centrum voor de gemeente kansen om burgers te stimuleren hun eigen verantwoordelijkheid te nemen als het gaat om hun eigen gezondheid en het zo lang mogelijk blijven meedoen aan de samenleving. Door inwoners van Axel via het gezondheidscentrum daarbij te ondersteunen kunnen zij wellicht langer zelfredzaam en zonder complicaties blijven, en kan een beroep op duurdere zorg en (Wmo)voorzieningen worden uitgesteld. Een van de succesfactoren voor dit streven is een goede samenwerking tussen organisaties die zich bezig houden met preventie in brede zin (uitvoering van beleid op gebied van de Wmo en volksgezondheid) en de eerstelijns zorgaanbieders. De gemeente Terneuzen draagt door koop van een stuk van het centrum zorg voor de fysieke aanwezigheid van preventieve gezondheidszorg en welzijnsfuncties in het centrum. Hierdoor kunnen gemeente en preventiepartners een meer centrale en sterkere positie innemen in het geheel en kan samenwerking worden bevorderd. In het centrum kan gezocht worden naar een goede mix van dienstverlening. Nieuwe, succesvolle vormen van samenwerking kunnen worden ingezet in andere kernen. Programma van Eisen gemeente Terneuzen De insteek van het project en van de gemeente is om in het gezondheidscentrum burgers te kunnen bedienen met antwoorden op vragen over welzijn, gezondheid, participatie en zorg. De beoogde dienstverlening krijgt gaande het project steeds meer gestalte. De gemeente Terneuzen heeft in het plan van eisen vooralsnog de volgende ruimtes opgenomen: m2 Consultatiebureau en werkplek Jeugdgezondheidszorg; - 40 m2 kantoor-/spreekkamer - 70 m2 ontmoetingsplek en informatiepunt in de hal In totaal komt de geplande ruimte neer op 250 vierkante meter netto vloeroppervlak. Het precieze bruto vloeroppervlak moet nog worden vastgesteld. Omdat binnen dit oppervlak de hal is meegenomen wordt uitgegaan van een bruto oppervlak van hooguit 350 vierkante meter. De ruimtes zullen zo multifunctioneel mogelijk worden ingericht en gebruikt worden. Het Maatschappelijk Werk Zeeuws-Vlaanderen heeft aangegeven de kantoor-/spreekkamer voor twee dagdelen te willen huren en misschien voor meer dagen. In de ruimtes van het consultatiebureau is ook plek voor onderzoek van jeugdigen door Indigo Zeeland, voor een medewerker van het Centrum voor Jeugd en Gezin en voor het uitvoeren van een eventueel preventief gezondheidsonderzoek voor ouderen. Aan Z kan een aantal welzijnsactiviteiten vanuit het gezondheidscentrum organiseren, zoals bijvoorbeeld ondersteuning van mantelzorgers en de hulp van de formulierenbrigade. aan Z blijft kantoor houden in het gemeentehuis van Axel. Financiën De gemeente Terneuzen heeft zich verbonden aan 250 m2 netto vloeroppervlakte. Vooralsnog kan worden uitgegaan van een bruto vloeroppervlak van 325 tot 350 m2. Laride BV heeft 4

5 berekend dat, rekeninghoudend met de buitenruimte, de stichtingskosten, inclusief grond, dan maximaal 2.183,00 per m2 zijn, exclusief BTW en 2.593,00 inclusief BTW. Met deze cijfers komen we tot het volgende financiële plaatje voor koop van een deel van het Gezondheidscentrum Axel. Zie hiervoor tabel 2. Kosten aankoop deel GCA voor gemeente Terneuzen 325 m2 bruto x 2.593,00 (afgerond) ,00 Grondopbrengsten (1.250 m2 x 85,00 exclusief BTW minus bouwrijp) ,00 Totaal kosten eenmalig ,00 Voorstel dekking kosten aankoop deel GCA Wmo-reserve ,00 Exploitatiekosten - Onderhoud (1% van de bouwkosten ,00 en dan 5.000,00 daar een vijfde van (ons aandeel ongeveer): plusminus jaarlijks: - Gas, licht en water en schoonmaak: geschat (uitgangspunt is dat dit voor de gebruiker is) ,00 Totaal exploitatiekosten structureel, jaarlijks ,00 Voorstel dekking exploitatiekosten huur GGD (consultatiebureau), AMW, aan Z ,00 Tabel 2. dekking van de aankoop Toelichting bij dekking BTW Bij de aankoop van een deel van het gezondheidscentrum is de BTW voor de gemeente kostenverhogend. Dit is na onderzoek gebleken. Mede hierdoor pakt de aankoop duurder uit. Grondopbrengsten Een deel van de grond in de De Ruyterstraat is eigendom van de gemeente Terneuzen. Het gaat hier om de straat en het plantsoen tussen de straten. Zoals het er nu naar uitziet zal het Gezondheidscentrum Axel bestaan uit een gebouw van een laag. Totale oppervlakte berekend door Laride is m2, inclusief groen en parkeren. In een werkgroep van stedenbouwkundigen, architect en Laride is voorlopig overeenstemming bereikt over de situering van het centrum: in het hart van de De Ruyterstraat, aan de westzijde van het perceel. Hiermee is ongeveer 1.250m2 grond van de gemeente gemoeid. De grondprijs die de gemeente Terneuzen kan vragen aan Woongoed, is gelijk aan het tarief voor bijzondere doeleinden, en bedraagt 85,00 per m2 exclusief BTW, bouwrijpe grond. Een residuele grondwaarde berekening met een beoogde huurprijs van 140,00 per m² zal lager zijn dan 85,00 per m². Voorgesteld wordt om de grondprijs vast te stellen op 85,00 per m², exclusief btw. Bij levering in bouwrijpe staat is omzetbelasting verschuldigd. 5

6 Wij hebben de kosten geïnventariseerd van het bouwrijpmaken van de grond van de gemeente in de De Ruyterstraat. Uitgaande van een situering van het centrum in het hart van de straat is berekend dat hiermee ,00 tot ,00 is gemoeid. Wij zetten in op een verrekening van deze kosten in de stichtingskosten van het centrum, waarbij de gemeente als participant zelf een deel meebetaald. Ten tijde van het schrijven van dit collegevoorstel moeten Woongoed Zeeuws-Vlaanderen en de gemeente Terneuzen nog gezamenlijk naar de grondposities kijken en de prijs van betrokken gemeentegrond bepalen. Ook (de verdeling van de kosten van) het bouwrijp maken van de grond staat op de agenda van dit overleg. Huuropbrengsten Huuropbrengsten dekken de exploitatiekosten van het centrum. We zullen een huurovereenkomst aangaan met de GGD Zeeland, Maatschappelijk Werk Zeeuws-Vlaanderen en aan Z. Daarbij geldt voor de GGD en het Maatschappelijk Werk dat de huur die zij nu aan ZorgSaam betalen (wijkgebouw Axel) maatgevend zal zijn voor de hoogte van de huur in het Gezondheidscentrum. De huurinkomsten zijn weliswaar een goede schatting, maar moeten nog vastgelegd worden. Dit geldt ook voor de exploitatiekosten. Gebiedsontwikkeling Bij de situering van het gezondheidscentrum in het midden van de De Ruyterstraat ontstaat een stedenbouwkundig vraagstuk over de invulling van de rest van het gebied. De straat zelf, het gebied waar Woongoed woningen sloopt, heeft een totale oppervlakte van 1,3 hectare. Het Gezondheidscentrum Axel gebruikt daarvan 0,3 hectare. Woongoed heeft aangegeven de overige vrijkomende kavels niet meer te willen bebouwen. Gezocht moet dus worden naar een goede herstructurering van het totale gebied die zowel voor de omwonenden, als voor (de gebruikers van) het gezondheidscentrum, als stedenbouwkundig gezien passend is. Woongoed is als eigenaar van de vrijkomende kavels verantwoordelijk voor de realisatie hiervan. Toelichting gebiedsontwikkeling Een werkgroep, waarin architect, Woongoed/Laride en gemeente zitting hebben, werkt de stedenbouwkundige situering van het gebouw en het traject naar de planologische procedure uit. Vanuit de gemeentelijke, stedenbouwkundige invalshoek wordt ernaar gestreefd het gebied in te richten en te onderhouden op een manier die passend is in deze wijk in Axel. Aandachtspunten hierbij zijn in ieder geval: - mogelijke verkeerskundige aanpassingen, vanwege de verkeersaantrekkende werking van het gezondheidscentrum; - het afschermen of aankleden van de achterkanten van de percelen, die na de sloop het aanzicht vormen van de straat. In de werkgroep is overeenstemming over het situeren van het gebouw aan de westzijde van het perceel (in het hart van de De Ruyterstraat). Op deze manier ontstaat de mogelijkheid van het maken van een groene "stapsteen" in Axel. Laride onderzoekt de kosten voor de verdere uitwerking en realisatie van het idee. Een eerste, voorlopige schets van de situering treft u in de bijlage aan. 6

7 EVALUATIE Tijdens de bouw van het centrum wordt de samenwerking en de dienstverlening in het centrum verder vormgegeven. De nieuwe dienstverlening op gebied van preventie zal mogelijk projectmatig worden opgezet, met vaste punten voor evaluatie. Over de voortgang in de bouw houden wij u op de hoogte via de gebruikelijke communicatiekanalen. Bijlagen: Documenten: - raadsbesluit - projectopdracht Gezondheidscentrum Axel - samenwerkingsovereenkomst Gezondheidscentrum Axel - zorgvisie - definitief programma van aanbevelingen Gezondheidscentrum Axel (NPCF/Klaverblad) - onderzoeksrapportage NPCF/Klaverblad - Programma van Eisen - voorlopige schets situering GCA - voorlopige impressie GCA 7