Energiezuinig bouwen. Energiezuinig bouwen en renoveren 1

Transcriptie

1 Energiezuinig bouwen en renoveren: nú doen! Energiezuinig bouwen en renoveren 1

2 Inhoud Het is vijf voor twaalf... 3 De factor mens... 5 Nieuwe regels, nieuwe uitdagingen... 7 Anders Anders in de utiliteit: (groen)daken met Hebel Wapenfeiten bij Xella Anders wonen, werken, leren, recreëren en verzorgen Nog anders wonen: het Passiefhuis Anders renoveren: slim isoleren wat er al staat Oplossingen van Xella Overzicht toepassingsmogelijkheden Toepassing 1, geïsoleerde spouwmuur Toepassing 2, Ytong Multipor buitengevelisolatie Toepassing 3, gevelbekleding met plaatmateriaal Toepassing 4, massief cellenbeton met pleisterwerk of baksteenstrips Toepassing 5, geïsoleerd baksteenstripsysteem Energiezuinig bouwen en renoveren

3 Het is vijf voor twaalf Xella Nederland BV wil een voorloper zijn als het gaat om energiezuinig bouwen. Dat geldt eens te meer nu de bouwsector voor grote uitdagingen staat: enerzijds de bouw van nagenoeg energieneutrale woningen en utilitaire gebouwen, anderzijds de taak de bestaande woning- en kantoorvoorraad energiezuiniger te maken. Het is noodzakelijk daar nú mee te beginnen. Bewust omgaan met energie is een must. Uit de laatste rapportages van het IPCC, het Intergovernmental Panel on Climate Change, blijkt onomstotelijk dat de invloed van de mens op ons klimaat groot is. Klimaatveranderingen als gevolg van het broeikas effect, een gevolg van de toename van de CO 2 -uitstoot, drukken wereldwijd een stempel op de leefomstandigheden van mens en dier. Wanneer menselijk gedrag en beleid niet veranderen, kunnen grote gebieden te maken krijgen met zee spiegelstijging, periodes van droogte en hitte of juist grote hoeveel heden neerslag en zwaardere stormen. Rol bouwsector Verreweg het grootste deel van de CO 2 -uitstoot is het gevolg van de wereldwijde energievraag en de manier waarop we aan die vraag voldoen. Nemen we in beschouwing dat de bouwsector wereldwijd direct verantwoordelijk is voor zo n 40% van die uitstoot, dan is duidelijk dat zij een geweldige bijdrage kan leveren aan het terugdringen ervan. En snel ook: de noodzaak om de negatieve milieueffecten van bouwwerken te minimaliseren, is groter dan ooit. Energiezuinig bouwen en renoveren 3

4 Nieuwbouw: energieneutraal Een oplossing is de bouw van woningen waarin de vraag naar energie minimaal is. Optimale thermische isolatie, ventilatie, vochtregulatie en warmteaccumulatie zijn randvoorwaarden. Nu de Europese Commissie een richtlijn heeft opgesteld die vereist dat in 2020 nog uitsluitend (vrijwel) energieneutrale woningen mogen worden gebouwd, is die uitdaging actueler en concreter dan ooit tevoren. Renovatie: energievraag omlaag Bovenop de vraag naar nieuwbouwwoningen wacht een gigantische hoeveelheid bestaande woningen op aanpassingen die de energievraag drastisch omlaag brengen. Door betere isolatie van de gebouwschil, energiezuinigere installaties en slimme oplossingen voor bijvoorbeeld de toevoer van ventilatielucht. Proces: minder energieverbruik Hoewel de energievraag (voor met name verwarming en koeling) het grootst is tijdens de gebruiksfase van een gebouw, is ook bij de productie van bouwmaterialen, tijdens het bouwproces en later bij mogelijke sloop energie nodig. Er zit winst in een verlaging van de benodigde hoeveelheid energie bij productie, minder logistieke bewegingen en recycling van materialen. Nú beginnen De bouwwereld ziet zich gesteld voor de grootste uitdaging ooit. We moeten op een drastisch andere manier omgaan met wonen, werken, leren, recreëren en verzorgen. Duurzaam bouwen geldt als basis voor een gezonde toekomst. Maar dan moeten we wél vandaag beginnen, want het is vijf voor twaalf. Xella is er klaar voor met betaalbare, creatieve en slimme bouw- en renovatieoplossingen. Nu, in 2020 én daarna. Advies en ondersteuning Xella hecht veel waarde aan advies en ondersteuning. Daarom beschikken we over gespecialiseerde Xella Adviseurs die architecten, projectontwikkelaars, aannemers en bewoners adviseren op het gebied van energiebesparing, minder belastende (bouw)materialen, slimme logistiek en grondstofbesparing. Van gebouwontwerp tot sloop of renovatie. Doe een beroep op deze bron van kennis en ervaring; neem contact op, want ook in úw project zit winst! 4 Energiezuinig bouwen en renoveren

5 De factor mens Het klimaat verandert wereldwijd: er zijn zichtbaar grotere variaties in temperatuur en vaker extreme weersomstandigheden met schade voor economie en samenleving. In het algemeen loopt de temperatuur op, waardoor ijskappen en gletsjers smelten en de zeespiegel stijgt. De invloed van de mens op deze veranderingen is onmiskenbaar. We zijn de afgelopen tientallen jaren in de westerse wereld gewend geraakt aan een bepaalde levensstandaard en levenswijze. We wonen, werken, leren, recreëren en verzorgen op een manier die wellicht recht doet aan die levenswijze, maar die tegelijk een sterk negatieve invloed heeft op onze planeet. Met name de uitstoot van verbrandingsgassen (voor energieopwekking met behulp van fossiele brandstoffen, in het verkeer) zorgt voor een teveel aan broeikasgassen in de atmosfeer (zie het kader), waardoor het klimaat verandert. IPCC Het IPCC (Intergovernmental Panel on Climate Change) doet onderzoek naar wereldwijde klimaatveranderingen. Uit rapporten van het panel blijkt de grote invloed van de mens op deze veranderingen: Het is zeer waarschijnlijk dat het grootste deel van de opwarming van de laatste vijftig jaar kan worden toegeschreven aan menselijke activiteit. effecten: een stijgende zeespiegel, op stormen. Deze effecten zullen meer periodes van droogte of juist niet overal ter wereld even groot extreme hoeveelheden neerslag zijn; desondanks moeten we ook in (met gevolgen voor de voedselproductie), hitte en een grotere kans veranderingen. Nederland rekening houden met Broeikaseffect Broeikasgassen zijn noodzakelijk: de temperatuur op aarde, cruciaal om te kunnen overleven, wordt voor een belangrijk deel bepaald door het broeikaseffect. De natuurlijke aanwezigheid van atmos ferische gassen als waterdamp en kooldioxide, CO2, zorgt ervoor dat de warmtestraling van de aarde aan het oppervlak blijft, waardoor de leeftemperatuur gemiddeld zo n 14 C bedraagt. Zonder broei kaswerking zou de temperatuur aan het aardoppervlak op -18 C liggen. Een te hoge concentratie van broeikasgassen zorgt er echter voor dat de temperatuur oploopt. Dat heeft verstrekkende klimatologische gevolgen. Blijven we leven volgens de huidige gewoonten, dan ontkomen we volgens het IPCC niet aan ingrijpende Energiezuinig bouwen en renoveren 5

6 Klimaat in Nederland Regelmatig worden verwachtingsmodellen voor het Nederlandse klimaat gepresenteerd op basis van wetenschappelijke veronderstellingen*. Op basis daarvan zijn algemene uitspraken mogelijk over toekomstige weersomstandigheden en klimaatkenmerken. De verwachting is dat de opwarming doorzet, waardoor zachte winters en warme zomers vaker voorkomen, al blijven natuurlijke schommelingen van invloed. Winters worden gemiddeld natter en neerslaghoeveelheden worden extremer; naar verwachting zorgt elke graad wereldwijde temperatuurstijging voor 3 tot 7% meer neerslag in de winter. De hevigheid van regenbuien in de zomer neemt toe, maar het aantal zomerse regendagen wordt juist minder. De sterkte van zware stormen boven Noordwest-Europa kan licht toenemen, maar de hoeveelheid voor Nederland gevaarlijke stormen blijft ongeveer gelijk. De zeespiegel blijft stijgen; in combinatie met bodemdaling aan de Nederlandse kust kan het waterpeil tot 2050 tussen 15 en 35 centimeter hoger zijn dan nu. Deze ontwikkelingen betekenen vooral extra druk op de Nederlandse waterhuishouding: kustverdediging en rivierdijken moeten worden versterkt en buffers moeten worden aangelegd om de effecten van droge en natte periodes te ondervangen. Kyoto en verder Het is zaak de toename van de hoeveelheid broeikasgassen in de atmosfeer een halt toe te roepen. In het in 1997 opgestelde Kyoto-protocol legde een groot aantal industrielanden, waaronder Nederland, vast de wereldwijde CO 2 -uitstoot te beperken. De invloeds sfeer van het protocol reikt tot Over de vorm van een nieuw klimaatverdrag, als opvolger van het Kyoto-protocol, wordt nog volop onderhandeld. * De beschreven verwachtingen zijn ontleend aan de publicatie Klimaat in de 21e eeuw - vier scenario s voor Nederland, KNMI, Energiezuinig bouwen en renoveren

7 Nieuwe regels, nieuwe uitdagingen De Europese Commissie heeft met nieuwe regel geving voor de bouw van woningen een halt toegeroepen aan ongebreideld energieverbruik in woningen. Die stap is van belang: het is bekend dat de gebouwensector Europa s grootste energie verspiller is. De Europese Commissie heeft besloten dat na 2020 alleen nog woningen mogen worden gebouwd die nagenoeg energieneutraal zijn. Voor bestaande huizen geldt dat ze energiezuiniger moeten worden. In de Energy Performance of Buildings 2010/31, afgekort EPBD, zijn de minimale energieprestaties van bouwwerken vastgelegd. Goed nieuws voor het klimaat en voor huizenbezitters: de uitstoot van schadelijke hoeveelheden broeikasgassen én de energierekening dalen. Tegelijk is het EU-besluit een alarmsignaal voor de bouwwereld: haast is geboden bij de overgang naar duurzame materialen en bouwmethoden. en energie neutrale vormen van bouwen en renoveren bevorderen. Nederlandse regelgeving: EPC en Rc De Nederlandse overheid zette eerder al in op energieneutrale nieuwbouw in De EPBD is dus een krachtige onderstreping van dat beleid. Al sinds 1995 wordt in de Nederlandse bouwregelgeving expliciet aandacht besteed aan de energieprestatie van gebouwen. Om de energie-efficiëntie te kunnen meten en vergelijken, is er de energieprestatiecoëfficiënt, EPC. Hoe energiezuiniger het ontwerp, des te lager de EPC. Sinds 1 januari 2011 geldt een EPC-grenswaarde van 0,6. Voor 2015 staat een verlaging naar 0,4 op de planning. In het nieuwe Bouwbesluit wordt NEN 7120 de nieuwe methode voor de berekening van energieprestaties van gebouwen. In die versie van het Bouwbesluit wordt bovendien de Rc-waarde de mate van warmteweerstand van delen van de gebouwschil verhoogd naar 3,5 m 2 K/W. In de huidige bouwpraktijk zijn Rc-waarden van meer dan 4,0 m 2 K/W al gebruikelijk; in passieve bouw (zie een volgend hoofdstuk) worden Rc-waarden rond 10,0 m 2 K/W gerealiseerd. Doel van EPBD 2010/31 is nearly zero-energy buildings in De Europese lidstaten verplichten zich in nationale wetgeving minimale eisen op te nemen om aan deze eis van de Europese Commissie te voldoen. Het Energy Efficiency Plan van begin 2011 kent een groot aantal maatregelen om in 2020 een besparing op de energievraag van 20% te bereiken. Voor 2013 en 2015 worden tussentijdse doelstellingen vastgelegd voor bestaande bouw en nieuwbouw. Op afzienbare termijn moeten ook financiële prikkels energiezuinige Energiezuinig bouwen en renoveren 7

8 Anders De EPC-waarde tot 0,6 kan nog eenvoudig worden doorgevoerd met beperkte technische ingrepen zoals extra isolatie en (drie)dubbele beglazing. In de toekomst moet de EPC naar 0,4 of minder. Dat kan niet zomaar met dikkere wanden, compactere bouw of kleinere glasoppervlakken. Het moet anders, en de gebouwschil maakt het verschil. Energiezuinige bouw betekent weliswaar de vraag naar energie beperken of zelfs opheffen, ook eisen aan esthetica, stabiliteit, geluidsisolatie, brandveiligheid en (waar nodig) aardbevingsbestendigheid spelen een rol. Daarbij komen de eisen tot milieuvriendelijkheid van materialen en grondstoffen, het streven naar zo min mogelijk logistieke bewegingen, de mogelijkheid tot recycling én het feit dat energieneutraal bouwen ook betaalbaar moet zijn. De crux in de gebouwschil De schil van een gebouw, met name gevels en daken, speelt een grote rol in het verlagen van de energievraag. De buffer tussen binnen en buiten houdt warmte in een woning en koude erbuiten. De warmteweerstand van de gebouwschil is de belangrijkste factor in de uiteindelijke EPC van een gebouw: hoe beter daken en gevels geïsoleerd zijn, des te lager de EPC. Energiezuinig ontwerpen Hoewel de gebouwschil dus het grootste effect heeft, is ook de invloed van ramen en installaties van belang. Een van de uitgangspunten van energiezuinig of neutraal bouwen is zon georiënteerd ontwerpen: veel glas in de zuidgevels en minder in de rest van de schil. In de winter levert dat meer licht, warmte en energie op; in de zomer is het raadzaam via screens en overstekken een teveel aan warmte buiten te houden. 8 Energiezuinig bouwen en renoveren

9 Geïsoleerde kozijnen en beglazing De hoeveelheid beglazing heeft gevolgen voor het mogelijke warmteverlies via de ramen. Het warmteverlies door 10 vierkante meter raamoppervlak met dubbel glas is gelijk aan het warmteverlies door 85 vierkante meter geïsoleerde spouwmuur (Rc-waarde 3,5 m 2 K/W). Een oplossing biedt extra geïsoleerde beglazing, bijvoorbeeld drievoudig HR++-glas in combinatie met geïsoleerde kozijnoplossingen. Installatietechnische ingrepen De Europese lidstaten moeten volgens de nieuwe Europese wetgeving over een aantal jaren eisen stellen aan technische gebouwsystemen (zoals verwarmings-, warm tapwater- en airconditioningsystemen). Een intrinsiek lage energievraag zoals die bij energiezuinig of -neutraal bouwen voorop staat, biedt allerhande mogelijkheden voor het duurzaam invullen van de resterende vraag. Verwarmingsinstallaties op basis van lage temperatuurverwarming bijvoorbeeld, een warmtepomp of warmte-koudeopslag in de bodem. Tapwater kan worden verwarmd met behulp van een zonneboiler of warmteterugwinning uit verbruikt water. Ventilatiesystemen voorzien van warmteterugwinning zorgen dat opgewekte warmte niet verloren gaat. Overigens zijn ook bestaande woningen met dergelijke ingrepen een stuk energiezuiniger te maken. Milieubewust: Silka Klimaatwand Silka brengt speciale blokken en elementen op de markt waarmee een Silka Klimaatwand kan worden gebouwd. De klimaatwand heeft aan één zijde vooraf aangebrachte sleuven (diepte 30, breedte 20, hart-op-hartafstand 150 millimeter) waarin een polyethyleenleiding kan worden aangebracht. In deze leiding circuleert warm of koud water. De stralingswarmte of -koelte die daardoor in de wand ontstaat, zorgt snel voor een behaaglijke temperatuur in elk jaargetijde. De Silka Klimaatwand kan worden aangesloten op een gewone HR cv-ketel. De temperatuur in de wand hoeft niet veel af te wijken van de ruimte temperatuur: ook milieubewuste lagetemperatuurverwarming met behulp van bijvoorbeeld zonne- of aardwarmte is mogelijk. Een extra bijdrage van Silka aan energiebewustzijn! Energiezuinig bouwen en renoveren 9

10 Anders in de utiliteit: (groen)daken met Hebel Behalve bij de bouw van woningen zijn ook in de utiliteitsbouw flink wat energie besparende en andere duurzame maatregelen mogelijk. Xella biedt daarvoor doeltreffende oplossingen met de producten van Hebel cellenbeton. Het Hebel groendak is een sprekend voorbeeld van een milieubewuste keuze. Ook in bedrijfsgebouwen speelt de opwarming van het klimaat. Het is voor ondernemers zaak zorg te dragen voor een aangenaam leefen werkklimaat zónder dat daarvoor hoge extra kosten moeten worden gemaakt. Dat komt tegelijk de prestaties van de medewerkers ten goede. De crux (nog steeds) in de gebouwschil Een kantoor- of winkelpand vangt het grootste deel van de warmte van de zon via het dak tot wel 80 procent! De keuze voor constructie en bouwmaterialen is dus van groot belang. Een bouwmateriaal dat zélf bijdraagt aan aangename klimatologische omstandigheden in een gebouw is massief, dus isolerend; accumuleert, dus is in staat warmte en koude (tijdelijk) op te slaan; vlakt pieken in temperatuur af (en zorgt dus net als Ytong cellenbeton voor een faseverschuiving; zie de figuur op pagina 17); heeft een groot diffusievermogen, waardoor de vochtbalans op peil blijft. Daarnaast is van belang dat de constructie en het materiaal bestand zijn tegen mogelijke (toekomstige) weerextremen. Hebel cellenbeton combineert al deze gunstige eigenschappen, terwijl het toch een relatief laag gewicht heeft dankzij de duizenden met stilstaande lucht gevulde cellen in het materiaal. Sterker: een dak van Hebel dakplaten is het enige lichte massieve dak op de markt. Het groene dak Deze eigenschappen maken Hebel cellenbeton een efficiënte, duurzame oplossing voor elk utilitair dak. En zeker voor het steeds vaker toegepaste groene dak. Hebel dak platen vormen een uit stekende basis voor vegetatiedaken, bijvoorbeeld mos-sedumdaken. De voordelen van dergelijke daken zijn legio: ze vormen een buffer voor de tijdelijke opvang van regenwater; ze vangen fijnstof op; ze verminderen de opwarming van hun omgeving; ze besparen energie (dankzij doeltreffende isolatie); ze bieden een ecologische beleving. 10 Energiezuinig bouwen en renoveren

11 Wapenfeiten bij Xella De bouwsector is wereldwijd verantwoordelijk voor 40% van de CO 2 -uitstoot. Een belangrijk deel van de uitstoot wordt veroorzaakt bij de productie en verwerking van bouwelementen. Zaak dus om ook daar het energie- en grondstofverbruik te verminderen. Xella loopt voorop en participeert in tal van initiatieven zoals MRPI, MJA en NIBE. We zullen niet ontkennen dat bij de productie van Silka kalkzandsteen, Ytong cellenbeton en Hebel dakplaten energie nodig is dat is nu eenmaal niet te voorkomen. De meeste energie gaat zitten in het autoclaveren van producten het onder hoge druk door middel van stoom verharden van kalkzandsteen en cellenbeton. Ook het logistieke proces en het bouw proces kosten energie. MJA Energie-efficiëntie Xella werkt al sinds eind jaren negentig mee aan de meerjarenafspraak (MJA) Energie-efficiëntie. In dit convenant verplichten bedrijven zich om het energieverbruik tijdens de productie doorlopend te verlagen. Dankzij steeds verdergaande efficiëntie en ingrijpende maatregelen is de CO 2 -uitstoot die de Xella-fabrieken veroorzaken inmiddels fors afgenomen. Uit de voortgangsrapportage MJA, energie-efficiency kalkzandsteenen cellenbetonindustrie, blijkt dat deze industrieën indrukwekkende cijfers laten zien (8%) op het gebied van energiebesparing tijdens productie. Alle producten zijn recyclebaar, waarbij wordt gestreefd naar cradle to cradle-oplossingen. Resultaat: De totale energie-efficiency in de fabrieken van Xella is sinds 2004 met ruim 8% verbeterd. Samenwerking Agentschap NL De resultaten van de inspanningen van Xella worden doorlopend in het oog gehouden door Agentschap NL (het vroegere SenterNovem), onderdeel van het ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie, en aanspreekpunt voor bedrijven als het gaat procenten jaar Totale Energie Efficiency Verbetering (TEEV) om duurzaam heid, innovatie en internationaal ondernemen. Xella-medewerkers zijn bovendien betrokken bij tal van samenwerkingsverbanden die we met het agentschap zijn aangegaan. Het gaat om projecten die bijvoorbeeld het energie- en grondstofgebruik in de productie beperken, om buitenwandoplossingen voor passiefgebouwen, isolatiesystemen voor nieuwbouw en renovatie, slanke wandoplossingen en groendaken. Energiezuinig bouwen en renoveren 11

12 Energiezuinige wandoplossingen We hebben de afgelopen jaren geïnvesteerd in wandoplossingen met Silka, Ytong en Ytong Multipor die voldoen aan de strenger wordende eisen op het gebied van isolatie en warmteweerstand van traditioneel tot passief. Resultaat: Een groeiend aantal direct praktisch toepasbare oplossingen voor wandopbouw. Zie ook de vijf toepassingen elders in deze brochure. Kringloop Xella werkt aan het sluiten van de kringloop in productie en (her-) gebruik van producten. Silka kalkzandsteen, Ytong cellenbeton en Ytong Multipor minerale isolatieplaten bestaan vrijwel geheel uit natuurlijke grondstoffen. Bovendien kunnen de materialen vrijwel volledig worden hergebruikt. Recyclingprogramma Ytong blokken en cascopanelen Bouw- en aannemingsbedrijven verzamelen op de bouwplaats overtollig Ytong cellenbeton. Daartoe ontwikkelde Xella een afvalcontainer met compartimenten voor cellenbeton, verpakkingsmateriaal en overig afval. Het cellenbeton wordt vervolgens in de fabrieken van Xella gebruikt bij de productie van nieuwe cellenbetonproducten. Resultaten: Ytong cellenbeton bevat gemiddeld 20% hergebruikt materiaal. De hoeveelheid afval op bouwplaatsen is sterk afgenomen. Grondstofbewust productieproces Silka Op de productielocaties van Silka kalkzandsteen werkt Xella aan het hergebruik van (zaag)afval en productie-uitval (producten die niet aan de strenge kwaliteitseisen voldoen). Dit overtollige kalkzandsteen gaat terug het productieproces in. Daarnaast wordt waar mogelijk granulaat van elders aangevoerd en verwerkt, al blijkt vaak dat dit granulaat uit het oogpunt van energieverbruik nuttiger in andere industrieën kan worden ingezet. Resultaat: De hoeveelheid productie-afval is dankzij hergebruik in de productie sterk afgenomen. Bouwoplossingen tot 2015 (en daarna) Ontwikkeling van de Silka klimaat wand (zie het kader elders in deze brochure). Ontwikkeling van nieuwe wandoplossingen met Silka, Ytong en Ytong Multipor; doel Rc-waarde > 5,0 bij slankere wanddiktes. Ontwikkeling en promotie van massieve bouwtoepassingen in de Nederlandse bouwpraktijk. Nieuwe (varianten van) energiezuinige blokken van Ytong. Verdere ontsluiting van kennis over energiezuinige bouwoplossingen via kanalen als bouwoplossingen.nu en bouwwijzer.nu. 12 Energiezuinig bouwen en renoveren

13 Anders wonen, werken, leren, recreëren en verzorgen Hoe we ook ijveren voor het verminderen van energie en grondstofgebruik en hoe veel aandacht we ook besteden aan recyclemogelijkheden voor onze producten, de meeste energie verbruikt een bouwwerk tijdens de gebruiksfase. Of het nu een woning is, een kantoor, een school, een winkelcentrum of een ziekenhuis. Xella is voorbereid op de normen die vanaf 2020 gelden. Met innovatieve bouwproducten en doordachte bouwmethoden die zich in de praktijk ruimschoots hebben bewezen en die zich in de toekomst steeds opnieuw zullen bewijzen. Op elk denkbaar gebied: wonen, werken, leren, recreëren, verzorgen Xella heeft er een duurzame bouwoplossing voor met als belangrijkste uitgangspunten een beperking van de energievraag en het creëren van een aangenaam binnenklimaat: een aangename temperatuur, voldoende verse (ventilatie)lucht en een goede vochtbalans. Het Groene Bouwen Xella bracht in 2009 het magazine 2020 Het Groene Bouwen uit (ook online) als vooruitblik op de bouwpraktijk in Zie De ontwikkelingen sindsdien zijn verwerkt in een update die is te vinden op Bouwoplossingen.nu Hoe bouw je energiezuinig of energieneutraal zonder concessies te doen aan architectonische vrijheid, esthetica, eisen op het gebied van geluidwering, brandveiligheid en stabiliteit? Op bouwoplossingen.nu komt Xella met een keur aan bouwoplossingen die het pad effenen. Die laten zien dat creatief, slank en duurzaam bouwen heel goed hand in hand gaan. Met de producten van Silka kalkzandsteen, Ytong cellenbeton en Ytong Multipor minerale isolatieplaten is altijd een bouwoplossing voorhanden die aan specifieke wensen of eisen voldoet. Energiezuinig bouwen en renoveren 13

14 Nog anders wonen: het Passiefhuis Een mogelijk concept voor het bereiken van een EPC van 0,4 of minder is het Passiefhuis, een in Duitsland ontwikkeld bouwconcept dat ook in Nederland steeds vaker wordt toegepast. De essentie van het Passiefhuis is het optimaal gebruiken van de passieve energie en warmte van de zon, apparatuur en personen in huis. Xella is ervan overtuigd dat het traditio nele bouwen de komende jaren de overhand houdt. Om te laten zien dat Passiefhuizen ook op een min of meer traditionele manier kunnen worden gebouwd, ontwikkelden we (met onder anderen SBR) een serie Passiefhuis details. Deze detaillering stelt de ont werper in staat een Passiefhuis te ontwerpen waarbij de voordelen van een kalkzandsteen casco zoals duurzaamheid, economische rentabiliteit en voldoende thermische massa blijven bestaan. Ook aan de basis van het Passiefhuis-concept staat een zo klein mogelijke energievraag door optimale isolatie en zongeoriënteerd ontwerpen. De basale gedachte: houden wat je hebt en er zo veel mogelijk gratis bij krijgen. Er is geen actief verwarmings- of koelingssysteem; alle benodigde warmte komt van de zon of is restwarmte van huishoudelijke apparatuur, installaties en in een ruimte aanwezige personen. De resterende energievraag komt indien mogelijk van duurzame energiebronnen, zodat de woning in principe zelfs energie- en CO 2 - neutraal kan worden uitgevoerd. Zes basisprincipes De bedenkers van het Passief huisconcept hebben de volgende zes basisprincipes vastgelegd: een hoog niveau van thermische isolatie; een grote mate van luchtdichtheid; het benutten van de warmte en energie van de zon; energieterugwinning uit ventilatie; het gebruik van energiezuinige huishoudapparaten; het gebruik van hernieuwbare energiebronnen. Twee voorwaarden Voor het doorrekenen van het energieverbruik van een Passiefhuis is een speciaal rekenpakket ontwikkeld. Het resultaat van deze berekening moet aan twee voorwaarden voldoen: de totale energievraag voor ruimteverwarming en koeling is maximaal 15 kwh per vierkante meter gebruiksoppervlak; de totale primaire energiebehoefte voor apparatuur, warm tapwater, ruimteverwarming en -koeling is maximaal 120 kwh per vierkante meter gebruiksoppervlak. Ingrepen in het bouwproces Voor de bouw van Passiefhuizen volgt daaruit: een absoluut luchtdicht ontwerp; hoge isolatiewaarden (Rc gebouwschil tussen 6,5 en 10,0 m 2 K/W); koudebrugvrije constructies; toepassing van geïsoleerde kozijnen met driedubbele be glazing. 14 Energiezuinig bouwen en renoveren

15 Anders renoveren: slim isoleren wat er al staat Energiezuinig nieuwbouwen is al een opgave. Daarnaast zijn er in Nederland miljoenen gebouwen die op de nominatie staan om te worden gerenoveerd. De gevels van deze bouwwerken zijn vaak minder goed geïsoleerd dan gezien de huidige en toekomstige regelgeving wenselijk is. Niet altijd zijn veranderingen aan deze gevels wenselijk. Ook dan zijn er slimme oplossingen (van Xella). Van de bestaande woningvoorraad in Nederland, in totaal zo n 7 miljoen woningen, staat een aanzienlijk deel op de nominatie voor renovatie. De opgave waarvoor de bouwwereld de komende jaren op het terrein van renovatie staat, is veel groter dan de vraag naar nieuwbouwwoningen. Sterker: gaan we in het huidige tempo door met renoveren, dan kost het een slordige honderd jaar om de volledige woningvoorraad bij de tijd te brengen. Het is dus noodzakelijk dat de bouwsector zich de komende jaren veel meer richt op renovatie daarin zit niet alleen meer markt, het biedt ook de kans bestaande woningen veel energiezuiniger of zelfs (vrijwel) energieneutraal te maken. Ongewenste situaties Minder goed geïsoleerde gevels (en daarmee lage Rc-waarden) leiden in de winter tot onnodig energieverbruik, in de zomer tot hoge binnentemperaturen en behoefte aan koeling kortom: tot ongewenste situaties in het kader van duurzaamheid en een optimaal binnenklimaat. Binnenklimaat Xella biedt met de minerale isolatie platen van Ytong Multipor en met Ytong blokken doeltreffende isolatieoplossingen die bovendien een eind maken aan koudebruggen. Met deze producten zijn er renovatiemogelijkheden te over: isolatie aan de binnen- of juist buitenzijde van gevels, isolatie van niet-geïsoleerde souterrains of parkeergarages, isolatie met behulp van (geïsoleerde) voorzetwanden. Het is maar net welke toepassing in een renovatieproject het beste past. Xella adviseert er graag over. Energiezuinig bouwen en renoveren 15

16 Ytong Multipor Ytong Multipor, de minerale isolatie plaat van Xella, isoleert niet alleen goed, maar is ook: damp-open, waardoor het materiaal ademt en vocht reguleert; steenachtig, dus robuust en stevig; vormvast, onbrandbaar en vezel vrij, dus gemakkelijk, gezond en veilig tijdens verwerking en in de gebruiksfase van een gebouw; ongevoelig voor schimmels; door en door gehydrofobeerd, dus waterafstotend. Voor binnen én buiten De Ytong Multipor platen kunnen op vrijwel elke bestaande ondergrond worden aangebracht, zowel aan de onderzijde van plafonds als aan de binnen- en buitenzijde van gevels. Aan de onderzijde van plafonds Plafonds van bijvoorbeeld bergingen en (parkeer)garages zijn vaak slecht of helemaal niet geïsoleerd. Vrijwel alle aanwezige warmte gaat verloren via de muren en plafonds en via koudebruggen ontstaat ook in woningen en kantoren erbóven een koud en onbehaaglijk klimaat. Ytong Multipor isoleert, is brandwerend en geeft een prettige uitstraling. Aan de binnenzijde van gevels Isolatie aan de binnenzijde ligt voor de hand in gevallen waarbij het aanzicht van een gebouw niet mag veranderen, bijvoorbeeld vanwege een bepaalde uitstraling of monumentale status. In dat geval worden de Ytong Multipor minerale isolatieplaten aangebracht aan de binnenzijde. Kleine onregelmatigheden hoeven niet te worden uitgevlakt. Muren met grotere onregelmatigheden kunnen beter eerst worden voorzien van een pleisterlaag voor de isolatieplaten er op worden gelijmd. Aan de buitenzijde van gevels Isolatie met Ytong Multipor minerale isolatieplaten geeft gevels een heel nieuwe, duurzame uitstraling. Toegepast op bestaande gevels werken de platen bijvoorbeeld lelijk metselwerk of ouderwetse gevelbeplating weg, terwijl het isolerend vermogen sterk toeneemt. De platen kunnen worden afgewerkt met Ytong Multipor lijmmortel, wapeningsgaas en een geschikt buitenpleistersysteem. Ytong blokken Ytong blokken zijn bij uitstek geschikt voor renovatie van grote ruimtes en wanneer bestaande wanden zo onregelmatig zijn dat uitvlakken onmogelijk is. Ytong blokken zorgen voor een nieuwe binnenspouw en een luchtspouw (in de regel 20 mm) vóór de bestaande wand. Dat zorgt voor (veel) hogere isolatiewaarden. De precieze Rc-waarde van de combinatiewand is afhankelijk van de dikte en de lambda-waarde van de toegepaste Ytong blokken. 16 Energiezuinig bouwen en renoveren

17 Oplossingen van Xella Wat u bouwt, moet duurzaam zijn en dus lang staan. Dat lukt met Silka, Ytong en Ytong Multipor. We bieden hier vijf mogelijke toepassingen voor wandopbouw in verschillende diktes. Ze bieden een zeer hoge Rc-waarde. Marktconforme adviezen waarmee u slank bouwt op basis van gangbare constructies van wanden en isolatiemateriaal. De kalkzandsteen blokken en elementen van Silka en de cellenbeton blokken en cascopanelen van Ytong combineren gunstige fysische eigenschappen met gemakkelijke verwerking. Ze beschikken over voor energieneutraal bouwen geschikte waarden als het gaat om warmtegeleiding, volumieke massa, warmtepenetratievermogen, warmte-accumulatie en afkoelgedrag. Temperatuurschommelingen C Buiten Faseverschuiving Binnen C U kiest! De keuze voor een oplossing is aan u, afhankelijk van het bouwproject en de methode die voor u het prettigst werkt. Uiteraard zijn vakmanschap en aandacht voor zorgvuldige detaillering in alle gevallen van belang om de genoemde waarden te kunnen bereiken. Rc-waardecalculator Xella biedt u de mogelijkheid de Rc-waarde van wandoplossingen met de producten van Silka, Ytong en Ytong Multipor online te berekenen. Op vindt u de Rc-waardecalculator. Een verwijzing staat op de homepage. Energiezuinig bouwen en renoveren 17

18 Overzicht toepassingsmogelijkheden toepassing 1 Geïsoleerde spouwmuur Silka (100 mm) Ytong (150 mm) G4/600 toepassing 2 Ytong Multipor buitengevelisolatie Silka (150 mm) Ytong (200 mm) G4/600 Ytong (200 mm) G2/400 toepassing 3 Gevelbekleding met plaatmateriaal Silka (150 mm) Ytong (200 mm) G4/600 Ytong (200 mm) G2/400 toepassing 4 Massief cellenbeton met pleisterwerk of baksteenstrips Ytong energiezuinige blokken G1, 6/300 en G3/325 Ytong energiezuinige blokken G2/400 toepassing 5 Gevelbekledingsysteem met baksteenstrips Silka (150 mm) Ytong (200 mm) G4/600 Ytong (240 mm) G2/ Energiezuinig bouwen en renoveren

19 Geïsoleerde spouwmuur toepassing 1 Opbouw binnenspouwblad Silka of Ytong spouwmuurisolatie minerale wol of hardschuim luchtspouw buitenspouwblad baksteen Binnenspouwblad silka handmatig: Silka lijmblokken, metselstenen of blokken mechanisch: Silka elementen Binnenspouwblad Ytong handmatig: Ytong blokken mechanisch: Ytong casco panelen spouwmuurisolatie minerale wol: bredere spouw met traditioneel, zacht materiaal pur/pir: dunnere spouw met hard materiaal luchtspouw breedte 30 tot 40 millimeter aanbeveling SBR: ontwerp 40 mm voor effectief 30 mm Buitenspouwblad metselwerk met gevelsteen silka (100 mm) Rc-waarde Dikte minerale totale wandconstructie wol (λ = 0,033) wanddikte 3, , , , , , Ytong (150 mm) G4/600 Rc-waarde Dikte minerale totale wand constructie wol (λ = 0,033) wanddikte 4, , , , , , silka (100 mm) Rc-waarde Dikte hardschuim totale wandconstructie * isolatie (λ = 0,023) wanddikte 3, , , , , , , , , , , Ytong (150 mm) G4/600 Rc-waarde Dikte hardschuim totale wandconstructie * isolatie wanddikte 4, , , , , , , , , , , * inclusief bijdrage van reflecterende werking van de coating van het isolatiemateriaal Energiezuinig bouwen en renoveren 19

20 Ytong Multipor buitengevelisolatie toepassing 2 Opbouw binnenspouwblad Silka of Ytong isolatie Ytong Multipor afwerking pleisterlaag Binnenspouwblad silka handmatig: Silka lijmblokken, metselstenen of blokken mechanisch: Silka elementen Binnenspouwblad Ytong handmatig: Ytong blokken mechanisch: Ytong cascopanelen Isolatie Ytong Multipor minerale isolatieplaat dikte ( mm) afhankelijk van te bereiken Rc waarde Afwerking pleisterlaag Ytong Multipor lijmmortel met wapeningsgaas voor mortelweefsellaag afwerking met minerale pleister conform EN silka (150 mm) Rc-waarde Dikte totale wandconstructie Ytong Multipor wanddikte (λ = 0,045) 2, , , , , , , , , , Ytong (200 mm) G4/600 Rc-waarde Dikte totale wandconstructie Ytong Multipor wanddikte (λ = 0,045) 2, , , , , , , , , , , , , Ytong (200 mm) G2/400 Rc-waarde Dikte van totale wandconstructie Ytong Multipor wanddikte (λ = 0,045) 3, , , , , , , , , , , , , Energiezuinig bouwen en renoveren

21 Gevelbekleding met plaatmateriaal toepassing 3 Opbouw binnenspouwblad Silka of Ytong combigeveloplossing isolatie, regelwerk en afwerking Binnenspouwblad silka handmatig: Silka lijmblokken, metselstenen of blokken mechanisch: Silka elementen Combigeveloplossing Afwerking: diverse mogelijkheden Binnenspouwblad Ytong handmatig: Ytong blokken mechanisch: Ytong cascopanelen silka 150 mm) Rc-waarde Dikte van het totale wandconstructie isolatiemateriaal wanddikte 3, , , , , , , Ytong (200 mm) G4/600 Rc-waarde Dikte van het totale wandconstructie isolatiemateriaal wanddikte 4, , , , , , , Ytong (200 mm) G2/400 Rc-waarde Dikte van het totale wandconstructie isolatiemateriaal wanddikte 4, , , , , , , Energiezuinig bouwen en renoveren 21

22 Massief cellenbeton met pleisterwerk of baksteenstrips toepassing 4 Opbouw extra energiezuinige Ytong blokken afwerking pleisterlaag afwerking met baksteenstrips Extra energiezuinige Ytong blokken handmatig of mechanisch verwerken, afhankelijk van blokgewicht Afwerking met baksteenstrips Advies: flexibele steenstrips of baksteenstrips Volg aanwijzingen fabrikant Informatie: via Xella Adviseur Afwerking met pleisterlaag Advies: buitenpleistersystemen Alsecco en Strikolith Andere pleistersystemen: let op eigenschappen; zie brochure Energiezuinige blokken van Ytong, pagina 13 Over volledige oppervlakte gaas toepassen Informatie: via Xella Adviseur Ytong energiezuinige blokken G1, 6/300 en G2/325 Rc-waarde totale wanddikte wandconstructie (dikte van blok) m 2 K/w mm 3, , , , , Ytong energiezuinige blokken G2/400 Rc-waarde totale wanddikte wandconstructie (dikte van blok) m 2 K/w mm 2, , , , , Energiezuinig bouwen en renoveren

23 Gevelbekledingsysteem met baksteenstrips toepassing 5 Opbouw binnenspouwblad Silka of Ytong gevelbekledingsysteem met baksteenstrips Binnenspouwblad silka handmatig: Silka lijmblokken, metselstenen of blokken mechanisch: Silka elementen Binnenspouwblad Ytong handmatig: Ytong blokken mechanisch: Ytong cascopanelen Gevelbekledingsysteem Volg aanwijzingen fabrikant Informatie: via Xella Adviseur silka (150 mm) Rc-waarde Dikte van het totale wandconstructie isolatiemateriaal wanddikte (λ = 0,023) 3, , , , , , Ytong (200 mm) G4/600 Rc-waarde Dikte van het totale wandconstructie isolatiemateriaal wanddikte (λ = 0,023) 2, , , , , , , , Ytong (240 mm) G2/400 Rc-waarde Dikte van het totale wandconstructie isolatiemateriaal wanddikte (λ = 0,023) 3, , , , , , , , Energiezuinig bouwen en renoveren 23

24 /Procomm/0311/5.000 Ytong en Silka zijn geregistreerde handelsmerken van de Xella Groep Xella Nederland BV Postbus AA Gorinchem Telefoon (0183) Telefax (0183) Internet 2 Energiezuinig bouwen en renoveren