Tweede Kamer der Staten-Generaal

Transcriptie

1 Tweede Kamer der Staten-Generaal Zitting Wijziging van de Wet van 24 oktober 1973, Stb. 537, houdende machtiging tot deelneming van de Staat in het EG-mechanisme voor financiële bijstand op middellange termijn Nr. 10 NOTA NAAR AANLEIDING VAN HET EINDVERSLAG Ontvangen 5 juni 1979 In antwoord op de nadere vragen van twee fracties, opgenomen in het eindverslag, kan het volgende worden medegedeeld. Door de P.v.d.A.-fractie is de wenselijkheid uitgesproken om de werkingsduur van het middellange kredietmechanisme te begrenzen. De werkingsduur van het middellange kredietmechanisme zou, vóórdat het EMS werd ingevoerd, op 31 december 1979 aflopen. Ten einde het mechanisme gedurende de gehele overgangsfase van het EMS te kunnen laten functioneren, is de werkingsduur van het mechanisme bij beschikking van 21 december jl. verlengd tot en met 31 december De onderhavige machtiging zal dan ook slechts op deze periode betrekking hebben. Eventuele nadere communautaire besluiten met betrekking tot het mechanisme zullen alsdan opnieuw aan het parlement worden voorgelegd. Bij de besluitvorming inzake de definitieve vorm zal de werking kunnen worden getoetst aan de door deze fractie genoemde vragen, die ook door de ondergetekende van essentieel belang worden geacht. De ondergetekende blijft moeite hebben met de opmerkingen van de leden van P.v.d.A.-fractie, dat «correctie van een te lage inflatie» wenselijk zou kunnen zijn. De vragenstellers nemen aan, dat bij «te lage inflatie» wordt gedacht aan een inflatietempo, dat ligt onder het gemiddelde tempo van de deelnemende landen. Nastreven van een gemiddelde zou in strijd zijn met het door alle leden aanvaarde doel van het EMS, te komen niet slechts tot stabiele wisselkoersverhoudingen, maar tot een zone van monetaire stabiliteit. Door alle lid-staten wordt bestrijding van de inflatie als doelstelling van het beleid gehanteerd. Wanneer een lid-staat een beroep doet op het mechanisme, en zijn betalingsbalanstekort komt mede voort uit een te hoge binnenlandse inflatie, dan zullen de beleidsvoorwaarden mede betrekking moeten hebben op het terrein van de inflatiebestrijding. Het verband dat deze leden met de sociale en politieke ontwikkeling in ltalië leggen laat de ondergetekende voor hun rekening. Zij gaan daarbij voorbij aan de ongewenste sociale en politieke consequenties van inflatie, zeker in de mate waarin Italië deze in de afgelopen periode gekend heeft, en helaas in belangrijke mate nog kent. Daarnaast kan worden betwijfeld, of stabilisering van de inflatietempi op een gemiddelde, indien al nagestreefd, wel mogelijk zou zijn. Deze gedachte gaat voorbij aan de dynamiek die eigen is aan het inflatieproces, waarbij een toenemend inflatietempo een omslag in 2 vel Tweede Kamer, zitting , 15116, nr. 10 1

2 de inflatieverwachtingen creëert en, eenmaal op gang gekomen, moeilijk is af te remmen. Het is dan ook niet slechts ongewenst, maar het lijkt ook niet mogelijk om inflatie op een gemiddelde te harmoniseren in de hoop, op die manier wisselkoersstabiliteit te bereiken. Voor de beantwoording van de vraag van de leden van de P.v.d.A.-fractie naar de taken, samenstelling, besluitvormingsprocedures en onderlinge coördinatie van het Comité van Centrale Bankpresidenten, Monetair Comité, het Comité Economische Politiek en de zogenaamde Stuurgroep, wordt verwezen naar de bijlage. De Nederlandse Regering is van mening dat, mede als gevolg van het tot stand brengen van het EMS, het werk van genoemde adviesgroepen geleidelijk meer op elkaar moet worden afgestemd. Hierbij kan worden aangetekend dat de advisering over de beleidsvoorwaarden ten behoeve van de middellange kredietverlening thans geschiedt door het Monetair Comité. Deze beleidsvoorwaarden zullen in het kader van de convergentie kunnen worden opgesteld. Ook het werk van de andere adviesgroepen zal meer gericht moeten worden op het stimuleren van de convergentie van de economische ontwikkelingen in de lid-staten. Ten slotte wordt thans overleg gepleegd over een versterking van de rol van de Stuurgroep bij de voorbereiding van economische beleidsdiscussies in raadsvergaderingen. Zoals reeds naar aanleiding van suggesties van leden van de P.v.d.A.-fractie in de memorie van antwoord is neergelegd, zal het parlement steeds zo spoedig en uitgebreid mogelijk worden geïnformeerd over de verstrekte kredieten. Er wordt thans in Brussel overleg gepleegd over de procedure die moet worden gevolgd indien een valuta de afwijkingsdrempel in het kader van het EMS-arrangement overschrijdt. Daarbij is met name in verband met de vereiste spoed en het gewenste strikt vertrouwelijke karakter van dit overleg (gevaar van speculatie), niet in parlementair vooroverleg voorzien. Wel worden de parlementen uiteraard op de gebruikelijke wijze betrokken bij eventueel uit bedoeld overleg voortvloeiende maatregelen. 1 Deze bedragen hebben betrekking op de quota zoals die golden tot 1 april Na diedatum werden de quota en dus ook de trekkingsrechten met 32,5% verhoogd. De opmerkingen van leden van de C.D.A.-fractie inzake de effectieve omvang van het middellang krediet zijn juist. De in de memorie van antwoord vermelde omvang van 11 mld. Ecu's is gebaseerd op de berekeningswijze van de Commissie die is gebaseerd op het geval dat één van de drie grote lid-staten debiteur is (zie voetnoot 2 van het desbetreffende stuk). Bij de overeengekomen maximale trekkingsmogelijkheid per lid-staat (tot 50% van het totaal beschikbare bedrag) kan de effectieve omvang in uiterste casusposities, te weten indien ofwel de grootste twee ofwel de kleinste twee landen een beroep doen op het mechanisme, variëren van circa 7,9 mld. tot 13,5 mld. Ecu's. Hierbij is uitgegaan van participatie van alle deelnemers aan het mechanisme. Niet-participeren van één of meer der deelnemende landen leidt vanzelfsprekend tot een geringere totale omvang. In de periode hadden de EG-lid-staten samen in beginsel de beschikking over een totaalbedrag van $ 9,3 mld. aan trekkingsrechten bij het IMF (excl. circa $ 2,3 mld. van de zogenoemde reservetranche) 1. In het kader van het financieringsvraagstuk moet uiteraard tevens in aanmerking worden genomen dat de officiële reserves (goud, SDR's, reserveposities in het IMF en deviezenreserves) van de gezamenlijke lid-staten over de gehele periode een gemiddelde omvang bereikten in de orde van grootte van $80 mld. Het Verenigd Koninkrijk neemt reeds vanaf zijn toetreding tot de EG deel in het middellange kredietmechanisme, dat zijn basis vindt in de artikelen 103 en 108 van het Verdrag van Rome. De deelneming van het Verenigd Koninkrijk in de aanpassing van het mechanisme naar aanleiding van het EMS, moet naar het oordeel van de ondergetekende gezien worden in het licht van een toekomstige actieve deelneming van dit land aan het stelsel. Het korte krediet tussen de Centrale Ban- Tweede Kamer, zitting ,15 116, nr. 10 2

3 ken dient meer rechtstreeks ter afwikkeling en ondersteuning van de interventies in het kader van het wisselkoersarrangement. Participatie van het Verenigd Koninkrijk in dit mechanisme berust dan ook voorshands op de vóór de start van het EMS geldende quota. In antwoord op de vragen over de monetaire en budgettaire consequenties wordt in de eerste plaats opgemerkt dat de budgettaire consequenties voor Nederland van de Gemeenschapsleningen beperkt zijn tot een garantie op de hoofdsom en interesten bij een maximale leningscapaciteit van $ 3 mld. Voorts hebben in het EMS overeengekomen rentesubsidies betrekking op leningen via de zogenoemde Ortolifaciliteit en van de EIB en niet op de zogenoemde oliefaciliteit. Bedoelde EMS-rentesubsidies zullen ten laste van de Gemeenschapsbegroting komen. Naar aanleiding van een vraag over de koersrisico's kan opgemerkt worden dat deze bij een succesvol EMS zullen verminderen. Positieve en negatieve koersverschillen zijn budgettair en monetair niet relevant. De leden van de C.D.A.-fractie vragen zich af hoe hoog de koersverliezen zouden kunnen oplopen als de gulden, bij een maximale crediteurenpositie van Nederland, ten opzichte van de Ecu zou appreciëren. Gaat men bij de berekening uit van de door de Ecu-afwijkingsdrempel aangegeven grens dan wordt het risicopercentage circa 3% 2 x 1,52% (= 75% van 2 1/4 gecorrigeerd voor het gewicht van de gulden in de Ecu). Het risico bedraagt dan ± f85 min. Indien de Ecu-afwijkingsdrempel van 75% wordt genegeerd komt de berekening zelfs uit op circa 4% 2 x (1-gewicht) x 2 1/4% ofwel ± f 112 min. Deze bedragen zullen evenwel slechts onder zeer extreme en onrealistische veronderstellingen kunnen worden bereikt. Noodzakelijk daarvoor is namelijk dat de Ecu gedurende de looptijd de grootst mogelijke depreciatie ten opzichte van de gulden doormaakt. Dit zal het geval zijn als de gulden maximaal zwak is ten opzichte van alle andere valuta's van het EMS op het moment dat Nederland zijn maximale crediteurenpositie aangaat en maximaal sterk op het moment van aflossing. De ondergetekende heeft begrip voor de zorg die bij leden van de C.D.A.- fractie leeft met betrekking tot de inflatoire gevolgen voor de Gemeenschap als geheel die zouden kunnen voortvloeien uit dit kredietmechanisme. De ondergetekende is het eens met de door de leden van de C.D.A.-fractie naar voren gebrachte wenselijkheid van een afstemming van de beleidscondities op die van het IMF. Deze afstemming heeft in het verleden met betrekking tot de lening aan Italië reeds plaatsgevonden en werd als nuttig ervaren. De ondergetekende is van mening dat een verdere uitbouw van deze afstemming op een pragmatische wijze dient te worden bevorderd voordat tot een formalisering hiervan kan worden overgegaan. Dit belangrijke punt zal in het kader van de taakstelling en structurering van het EMS nader worden bezien. De Ministervan Financiën, F. H. J. J. Andriessen Tweede Kamer, zitting , , nr. 10 3

4 Omtrent de taken en de samenstelling van de adviescomité's: 1. Monetair Comité' Het Comité heeft tot taak de monetaire en financiële toestand van de lidstaten en van de Gemeenschap te volgen, alsmede de algemene regeling van het betalingsverkeer der lid-staten. Hierover dient regelmatig verslag aan de Raad en aan de Commissie te worden gedaan. De samenstelling van het Comité is als volgt geregeld. De lid-staten en de Commissie benoemen ieder twee leden van het Monetair Comité. Zij kunnen eveneens twee plaatsvervangers aanwijzen. De leden van het Comité en de plaatsvervangers worden gekozen uit deskundigen die een algemeen erkend gezag hebben op monetair gebied, ledere lid-staat kiest inhet algemeen een lid uit de hoge overheidsambtenaren en een lid op voordracht van de centrale bank; het zelfde geldt voor de plaatsvervangers. De leden van het Comité en de plaatsvervangers worden in hun persoonlijke hoedanigheid benoemd. Er is geregeld dat zij hun ambt volkomen onafhankelijk uitoefenen in het algemeen belang van de Gemeenschap. 2. Comité van presidenten van centrale banken 2 Het Comité heeft tot taak de ontwikkeling van de monetaire situatie in de Gemeenschap en daarbuiten te volgen. Het bevordert de samenwerking tussen de centrale banken van de lid-staten. Meer specifiek is het de taak van het Comité overleg te plegen omtrem de algemene beginselen en de hoofdlijnen van het beleid van de centrale banken, met name op het gebied van het kredietwezen, de geldmarkt en de valutamarkt. Bovendien dient het Comité regelmatig inlichting uit te wisselen over de voornaamste maatregelen die tot de bevoegdheid van de centrale banken behoren en deze maatregelen te bestuderen. Indien de omstandigheden en met name de termijnen voor de aanvaarding van deze maatregelen zulks veroorloven, dient deze bestudering plaats te vinden, voordat de maatregelen worden genomen. Het Comité is samengesteld uit de presidenten van de centrale banken van de lid-staten. Bij verhindering kunnen zij zich laten vertegenwoordigen door een ander lid van het bestuursorgaan van hun instelling. De Commissie wordt in het algemeen uitgenodigd zich door één van haar leden op de zittingen van het Comité te laten vertegenwoordigen. 3. Comité Economische Politiek 3 ' Is geregeld in het Statuut van het Monetair Comitévan 18 maart 1958, gewijzigd bij besluit van 2 april 1962, gewijzigd ingevolge de toetreding van het Verenigd Koninkrijk. Denemarken en Ierland en gewijzigd bij besluit van 25 maart 1976 (76/332/EEG). 2 Is geregeld bij besluit8 mei 1964 (64/300/EEG). 3 Is geregeld bij Besluitvan 18februari 1974 (74/122/EEG). 4 Bij de oprichting nam het Comité alle taken over welke tot dan toe waren opgedragen aan het Comité voor de conjunctuurpolitiek (Beschikking van de Raad van 9 maart 1960), het Comité voor de begrotingspolitiek (Besluit van de Raad van 8 mei 1964) en het Comité voor de economische politiek op middellange termijn (Besluit van de Raad van 15 april 1964). Het Comité is opgericht om bij te dragen tot de coördinatie van de economische politiek op korte en op middellange termijn van de lid-staten 4. In het bijzonder heeft het Comité tot taak: bij te dragen tot de coördinatie van de algemene economische politiek, alsmede de begrotingspolitiek van de lid-staten en de uitvoering daarvan te onderzoeken en te vergelijken. Voorts behoort het tot haar taak op grond van alle beschikbare gegevens het voorontwerp van programma voor de economische politiek op middellange termijn, voor te bereiden, de economische politiek op middellange termijn van de lidstaten te volgen en de verenigbaarheid daarvan met bovengenoemd programma na te gaan. Ten slotte dient het Comité de economische ontwikkeling te analyseren ten einde de oorzaken op te sporen van alle afwijkingen ten opzichte van het programma. Het Comité bestaat uit vier vertegenwoordigers van de Commissie en vier vertegenwoordigers van elke lid-staat. De door de lid-staten te benoemen leden van het Comité worden gekozen uit de personen die in hun land deelnemen aan de uitwerking van de economische politiek op korte en op middellange termijn. Het Comité kan in beperkte samenstelling bijeenkomen om specifieke vraagstukken op het gebied van de conjunctuurpolitiek, de begrotingspolitiek of de economische politiek op middellange termijn te behandelen. Tweede Kamer, zitting ,15 116, nr. 10 4

5 4. Stuurgroep (Groep voor de Coördinatie) 5 De Groep is opgericht ter verzekering van de permanente onderlinge informatie van de lid-staten over hun economische en financiële politiek op korte termijn en van de coördinatie van deze politiek in het kader van de door de Raad vastgestelde richtsnoeren van de economische politiek in het bijzonder. In de gevallen waarin een lid-staat maatregelen of besluiten overweegt te nemen die afwijken van de door de Raad geformuleerde richtsnoeren voor de economische politiek, dient voorafgaande aan het aannemen van deze maatregelen of besluiten overleg gepleegd te worden in de Groep. Als deze maatregelen of besluiten ernstige reserves oproepen, kan een lidstaat of de Commissie verzoeken dat dit overleg plaatsvindt in het kader van de Raad, die binnen acht dagen bijeenkomt. De Groep bestaat uit vertegenwoordigers van de in elke lid-staat bevoegde minister of ministers en een vertegenwoordiger van de Commissie. 5 Ingesteld door de Raad op , blijkens haar Resolutie van die datum. Tevens zijn opmerkingen gemaakt over deze groep in de Beschikking van de Raad van 18 februari 1974 (74/120/EEG). Tweede Kamer, zitting ,15116, nr. 10