Kernenergie en Duurzame Ontwikkeling

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Kernenergie en Duurzame Ontwikkeling"

Transcriptie

1 Kernenergie en Duurzame Ontwikkeling Technische Universiteit Delft 11 oktober Hoger Onderwijs Reactor 11 oktober

2 Experimentele opstellingen 11 oktober Energie zonnecellen } batterijen waterstofopslag kernreactoren Gezondheid R3 Onderzoekthema s materiaalonderzoek straling en radioactieve stoffen voor therapie en voor diagnostieken ontwikkeling van productieroutes voor radionucliden stralingsdetectiesystemen voor imaging 11 oktober

3 Indeling college 1) Mondiale energievraagstuk 2) Fysica kernsplijting 3) Afvalproductie kernsplijting 4) Werking van kerncentrales 5) Veiligheid van kerncentrales 6) Nieuwe kerncentrales 11 oktober Mondiale energievraagstuk 11 oktober

4 Voorspelling groei wereldbevolking : India +400, China +260, Pakistan +130, Nigeria +130 miljoen inwoners! 11 oktober Voorspelling mondiaal energieverbruik x5 x2 11 oktober

5 CO 2 concentratie in de atmosfeer 11 oktober oktober

6 11 oktober Conclusies energievraagstuk Mondiale energieverbruik groeit sterk door Groei wereldbevolking Groei energieverbruik per inwoner Circa 40% van energieverbruik wordt gedekt door olie. Naast zon, wind en waterkracht, vooral meer gas, kolen en kernenergie. Kernenergie goed voor 16% van electriciteitsproductie. Groei van kernenergie vooral in het Verre Oosten, maar in toenemende mate ook weer in het Westen. 11 oktober

7 2. Fysica Kernsplijting 11 oktober neutron U-235 Moderator U-238 U-235 U-239 Moderator Np oktober Pu-239 U-238 Pu-239 7

8 Splijtstof natuurlijk uranium = 0,7 % 235 U en 99,3 % 238 U alleen 235 U is gemakkelijk splijtbaar Thermische reactoren verrijking van uranium tot 4 % 235 U moderatie (afremmen van neutronen) Snelle reactoren splijtstof (Pu) kweken uit 238 U (100 x beter gebruik van de grondstof): β 239 β + n U p , 5min 93 23, d 94 U N Pu 11 oktober % U-238 4% U-235 Splijtstofverrijking 99,3% U-238 0,7% U-235 Ultracentrifuge fabriek in Almelo 11 oktober

9 Schematische opbouw kerncentrales Power reactors Heat produced in the reactor core is removed by a cooling fluid (mostly water) to a steam generator. The steam drives an electric generator. 11 oktober Conclusies fysica kernsplijting Kernsplijting werkt het best met langzame neutronen. Een kernreactor heeft daarom een moderator nodig. Tijdens het kernsplijtingsproces ontstaan: Splijtingsproducten Energie (splijtingsprodukten en straling) Actiniden (Plutonium en Americium) Het teveel aan neutronen wordt weggevangen in regelstaven. Een kerncentrale werkt met licht-verrijkt (<5%) uranium. 11 oktober

10 3. Afvalproductie kernsplijting 11 oktober U-235 Moderator U-238 U-235 Actiniden Np-239 U-239 Kernsplijtingsafval 11 oktober Pu

11 11 oktober Radioactief afval: gebruikte splijtstof plutonium 100 kg andere actiniden 5 kg afval splijtingsproducten 450 kg splijt- en kweekstof uranium kg getallen: jaarlijkse productie Borssele 11 oktober

12 Radiotoxiciteit gebruikte splijtstof Actinides Fiss Prods Ore Radiotoxicity (Sv) Storage time (a) 11 oktober Radiotoxiciteit uitgesplitst Pu Am Cm Ore Fiss Prods Radiotoxicity (Sv) Storage time (a) 11 oktober

13 11 oktober oktober

14 Splijtstofcyclus 11 oktober Conclusies afvalproductie Gebruikte splijtstof bestaat uit (getallen voor Borssele) Splijtingsproducten (450 kg) Ongebruikt Uranium (10000 kg) Plutonium en Americium (100+5 kg) Splijtingsproducten zijn na 300 jaar onschadelijk. Americum is na circa 5000 jaar onschadelijk. Plutonium is voornamelijk bruikbare splijtstof. Borssele genereert 1,3 m 3 hoog-radioactief afval per jaar (verglaasd en al) 2 cm 3 per inwoner als alle electriciteit met kernenergie zou worden opgewekt. Hoe sterker afval straalt, hoe sneller het is uitgewerkt. 11 oktober

15 4. Werking van kerncentrales 11 oktober Werking van een drukwaterreactor (PWR) 11 oktober

16 Splijtstofelement van een PWR 11 oktober Splijtstoftabletten twee tabletten genoeg voor alle electriciteit per gezin gedurende een jaar! 11 oktober

17 Reactorvat van een PWR 11 oktober Werking van een kokendwaterreactor (BWR) 11 oktober

18 In bedrijf zijnde commerciële vermogensreactoren in 2000 (bron: Nuclear Engineering International Handbook 2000) Totaal vermogen: 364 GWe 57,9% Drukwaterreactor (PWR) 21,4% Kokendwaterreactor (BWR) 7,8% Gasgekoelde grafietreactor (GCR) 7,6% Zwaarwaterreactor (PHWR) 3,2% Lichtwatergekoelde grafietreactor (LWGR) 0,9% Snelle kweekreactor (FNR) 1,2% Andere reactoren 11 oktober Conclusies werking kerncentrales De reactorkern levert warmte die wordt omgezet in stoom. Deze stoom drijft een turbine aan die is gekoppeld aan een generator. Het nucleaire deel is slechts een klein deel van een centrale. Het grootste deel is conventioneel. Het rendement van een kerncentrale is circa 35%. 11 oktober

19 5. Veiligheid van kerncentrales 11 oktober Inherent veilige terugkoppeleffecten U-235 Moderator Moderator feedback Doppler feedback U-238 U-235 U-239 1) stabiel systeem (zelfregeling) 2) verlies van koelcapaciteit schakelt de reactor af 11 oktober ) verlies van moderatie schakelt de reactor af Np

20 Veiligheid van kerncentrales meerdere barrières om radioactief materiaal binnen te houden Splijtstof (tablet en bekleding) Primair systeem (staal) Veiligheidsomhulling (2x beton + staal) 11 oktober Conclusies veiligheid kerncentrales Alle Westerse kerncentrales zijn ontworpen met inherent veilige vermogensterugkoppeling. De reactorkern van een centrale moet altijd worden gekoeld, ook als de kettingreactie is gestopt. Moderne kerncentrales bevatten minder actieve componenten en zeer ruime veiligheidsmarges. Het aantal slachtoffers t.g.v. kernenergie is verwaarloosbaar klein. Het risico van kerncentrales is veel kleiner dan alledaagse activiteiten als autorijden, vliegen, etc. 11 oktober

21 6. Nieuwe kerncentrales 11 oktober Generaties kerncentrales Generation I Early Prototype Reactors - Shippingport - Dresden, Fermi I - Magnox Generation II Commercial Power Reactors - LWR-PWR, BWR - CANDU - VVER/RBMK Generation III Advanced LWRs - ABWR - System AP600 - EPR Evolutionary Designs Offering Improved Economics Generation IV - Highly Economical - Enhanced Safety - Minimal Waste - Proliferation Resistant Gen I Gen II Gen III Gen IV 11 oktober

22 11 oktober Hogere temperaturen: hogere efficiency Percent of current standard (%) Thermal efficiency (%) Power cost Fission product waste Reject heat cooling water consumption 11 oktober

23 Hogere temperaturen: waterstofproduktie 11 oktober Splijtstofgebruik Natuurlijk uranium: 0.7% splijtbaar 0.3% omzetting in reactor Thermische reactor gebruikt 1% U Uranium erts U+ n U Pu Np 94 1 kg uranium Snelle reactor gebruikt 100% U door omzetting niet-splijtbaar naar splijtbaar Yellow cake 100-voudige toename energie produktie (!) 11 oktober

24 Uraniumvoorraden de aardkorst bevat 40 x zoveel uranium als zilver; evenveel uranium als tin goedkoop uranium (tot 80$ per kg; 3 x 10 6 ton) is er voldoende voor 60 jaar bij gebruik van snelle reactoren: jaar uranium uit zeewater (450$ per kg; 4 x 10 9 ton) is er voldoende voor jaar bij gebruik van thorium en uranium: jaar De uraniumvoorraad is onuitputtelijk! 11 oktober Conclusies nieuwe kerncentrales Onderzoek wordt gedaan naar nieuwe kerncentrales die uitblinken op het gebied van veiligheid, economie, duurzaamheid en non-proliferatie. Hogere koelmiddeltemperatuur leidt tot meer efficiency, minder afvalproductie, lagere kosten en nieuwe toepassingen. Een veelbelovende centrale is de VHTR, die zowel electriciteit als waterstof kan produceren. Snelle reactoren benutten uranium 100 maal beter en produceren veel minder lang-levend afval. 11 oktober

25 11 oktober Groepsrisico s energievoorziening 30 jaar mondiale historie Aantal acute doden / TWh EU: totaal aantal doden (schatting) voor bestaande systemen Aantal doden / TWh kolen bruinkool turf olie gas nucleair bio water wind kolen olie gas water nucleair Nederland: 100 TWh e / jaar wereld: TWh e / jaar 11 oktober

26 Groepsrisico s kans per jaar 1.E-01 1.E-02 1.E-03 1.E-04 1.E-05 1.E-06 1.E-07 1.E-08 ALARA verwaarloosbaar Schiphol onaanvaardbaar minimaal aantal doden (individueel risico is toelaatbaar als < per jaar per activiteit) 11 oktober Kosten: de Finse situatie 60 euro/mwh 50 brand stof bedrijf en onderhoud investering nucleair gas kolen turf hout wind March 2003 prices 5,0% real interest rate bron: Lappeenranta University of Technology, oktober

27 Opbouw kosten nucleaire electriciteitsopwekking 0,1 ct/kwh e 0,1 ct/kwh e 11 oktober Vervalwarmte productie vervalvermogen / MW vervalenergie / MWd Tijd / dagen koeling noodzakelijk na afschakeling 11 oktober

28 HTR Splijtstofbollen PBMR (160 MWe) Ca stuks x 11 oktober Splijtstof van een HTR 11 oktober

29 11 oktober oktober

Kernreactor voor onderzoek

Kernreactor voor onderzoek Jan Leen Kloosterman Technische Universteit Delft Toegepaste Natuur Wetenschappen Jan Leen Kloosterman 1 Kernreactor voor onderzoek Jan Leen Kloosterman 2 1 1. Het Mondiale Energievraagstuk 2. Werking

Nadere informatie

Kernreactor voor onderzoek

Kernreactor voor onderzoek Jan Leen Kloosterman Technische Universteit Delft Toegepaste NatuurWetenschappen Jan Leen Kloosterman 1 Kernreactor voor onderzoek Jan Leen Kloosterman 2 1 1. Het Mondiale Energievraagstuk 2. Werking van

Nadere informatie

Innovatie in kernenergie

Innovatie in kernenergie Innovatie in kernenergie Jan Leen Kloosterman Technische Universiteit Delft www.janleenkloosterman.nl HHS, 12 april 2007 1 HHS, 12 april 2007 2 1 Hoger Onderwijs Reactor HHS, 12 april 2007 3 Experimentele

Nadere informatie

Onderzoek aan kernenergie

Onderzoek aan kernenergie Onderzoek aan kernenergie Jan Leen Kloosterman Technische Universiteit Delft RIVM, 5 april 2007 1 RID: Reactor Instituut Delft huisvest faciliteiten en diensten op het gebied van stralingsonderzoek en

Nadere informatie

Werking van moderne kerncentrales

Werking van moderne kerncentrales Werking van moderne kerncentrales www.janleenkloosterman.nl 1 Uranium U-238 Electronen Atoomkern met protonen (p) en neutronen (n) U-238 U-235 92 p en 146 n 92 p en 143 n Niet splijtbaar Goed splijtbaar

Nadere informatie

Innovatie in kernenergie

Innovatie in kernenergie Innovatie in kernenergie Jan Leen Kloosterman Technische Universiteit Delft HHS, 16 februari 2006 1 Hoger Onderwijs Reactor HHS, 16 februari 2006 2 1 Experimentele opstellingen HHS, 16 februari 2006 3

Nadere informatie

Nieuwe kernreactoren voor de toekomst. Mondiale energieconsumptie

Nieuwe kernreactoren voor de toekomst. Mondiale energieconsumptie Nieuwe kernreactoren voor de toekomst Jan Leen Kloosterman 1 Jan Leen Kloosterman Technische Universteit Delft Mondiale energieconsumptie Jan Leen Kloosterman 2 1 Energie voor welvaart & welzijn 6 5 Noord-Amerika

Nadere informatie

KERNENERGIE: Het probleem of de oplossing? het. Wereldbevolking. Jan Leen Kloosterman Technische Universiteit Delft. (met dank aan Tim van der Hagen)

KERNENERGIE: Het probleem of de oplossing? het. Wereldbevolking. Jan Leen Kloosterman Technische Universiteit Delft. (met dank aan Tim van der Hagen) KERNENERGIE: Het probleem of de oplossing? Jan Leen Kloosterman Technische Universiteit Delft (met dank aan Tim van der Hagen) 1 het probleem Wereldbevolking Historische bevolkingsgroei 9 miljard populatie

Nadere informatie

KERNENERGIE: Het probleem of de oplossing?

KERNENERGIE: Het probleem of de oplossing? KERNENERGIE: Het probleem of de oplossing? Jan Leen Kloosterman Technische Universiteit Delft 1 (met dank aan Tim van der Hagen) het probleem Wereldbevolking = 1 miljoen mensen 1800 1987 1974 2030 01000

Nadere informatie

Kernenergie in feiten en cijfers

Kernenergie in feiten en cijfers Kernenergie in feiten en cijfers Tim van der Hagen Technische Universiteit Delft 1 Het probleem Toename energiegebruik / afname fossiele brandstoffen Energiegebruik per hoofd van de bevolking Tonnen olie

Nadere informatie

Derde Generatie Kerncentrale voor Nederland

Derde Generatie Kerncentrale voor Nederland Derde Generatie Kerncentrale voor Nederland Physics of Nuclear Energy Jan Leen Kloosterman Delft University of Technology vision from 1939 1 2 Nuclear fission Distribution of energy radioactive Fissioning

Nadere informatie

Jan Leen Kloosterman. August 26, 2011

Jan Leen Kloosterman. August 26, 2011 Jan Leen Kloosterman August 26, 2011 1 August 26, 2011 2 1 August 26, 2011 3 August 26, 2011 4 2 Snelle reactor, vermogen 1 MWth, koelmiddel Na-K 1951: eerste productie van nucleaire electriciteit 1953:

Nadere informatie

Werkstuk Natuurkunde Kernenergie

Werkstuk Natuurkunde Kernenergie Werkstuk Natuurkunde Kernenergie Werkstuk door een scholier 1606 woorden 24 december 2003 5,8 121 keer beoordeeld Vak Natuurkunde Onderzoeksvragen Wat is kernenergie? Bij een kernsplijtingsproces worden

Nadere informatie

Kernenergie. kernenergie01 (1 min, 22 sec)

Kernenergie. kernenergie01 (1 min, 22 sec) Kernenergie En dan is er nog de kernenergie! Kernenergie is energie opgewekt door kernreacties, de reacties waarbij atoomkernen zijn betrokken. In een kerncentrale splitst men uraniumkernen in kleinere

Nadere informatie

Onderzoek bij de sectie PNR

Onderzoek bij de sectie PNR Onderzoek bij de sectie PNR De Zeer-Hoge Temperatuur Reactor (VHTR) De Hoge Temperatuur Reactor met extra hoge bedrijfstemperatuur (Very High Temperature Reactor-VHTR) is gevuld met enkele honderdduizenden

Nadere informatie

Slim gebruik van Uranium

Slim gebruik van Uranium Slim gebruik van Uranium Frodo Klaassen * Jan Wieman Kivi Niria symposium 23 November 2011 * klaassen@nrg.eu Inhoud van deze presentatie Overzicht van de nucleaire splijtstofcyclus - Van mijnbouw tot geologische

Nadere informatie

Energievraag per regio in MTeo 2002 en 2030 (G.H.B. Verberg, IGU, 2006)

Energievraag per regio in MTeo 2002 en 2030 (G.H.B. Verberg, IGU, 2006) Factsheet Kernenergie 1 Noodzaak kernenergie Wereldwijd wordt steeds meer energie bespaard. Ook de economie in de geïndustrialiseerde landen wordt steeds energie-efficiënter: in elke verdiende Euro gaat

Nadere informatie

Thorium Energie Centrales

Thorium Energie Centrales Thorium Energie Centrales 15-4-2015 Jan Leen Kloosterman, Jilt Sietsma TU Delft Delft University of Technology 2 1 Unieke eigenschappen thorium Thorium is prima grondstof voor electriciteitsproductie Thorium

Nadere informatie

IS KERNENERGIE DUURZAAM?

IS KERNENERGIE DUURZAAM? IS KERNENERGIE DUURZAAM? Kivi lezing, Netwerkcafe, Arnhem Ronald Schram Director Strategic Alliances NRG 1 April 2019 2 INHOUDSOPGAVE NRG R&D Is kernenergie duurzaam? Enkele antwoorden Wat is duurzaamheid,

Nadere informatie

Praktische opdracht Scheikunde Kernenergie

Praktische opdracht Scheikunde Kernenergie Praktische opdracht Scheikunde Kernenergie Praktische-opdracht door een scholier 2118 woorden 6 februari 2003 6,6 128 keer beoordeeld Vak Scheikunde Inleiding In dit literatuur onderzoek gaan we kijken

Nadere informatie

2. Generatie III en III+ 9. 3. Generatie IV 16. 6. Geraadpleegde literatuur 26

2. Generatie III en III+ 9. 3. Generatie IV 16. 6. Geraadpleegde literatuur 26 INHOUD 1. Inleiding 3 2. Generatie III en III+ 9 3. Generatie IV 16 4. GNEP 21 5. Conclusies 25 6. Geraadpleegde literatuur 26 1. INLEIDING 1.1 Achtergrond Kernenergie voorziet thans in de elektriciteitsvoorziening

Nadere informatie

Nucleair Materiaal onschadelijk maken

Nucleair Materiaal onschadelijk maken Nucleair Materiaal onschadelijk maken Frodo Klaassen Kivi Symposium 24 maart 2014 klaassen@nrg.eu Inleiding Wat is nucleair materiaal? Hoeveel materiaal is er op de wereld? Afbreken en onschadelijk maken

Nadere informatie

Botsing geeft warmte Waar komt die warmte vandaan? Uraniumatomen bestaan, net als alle andere atomen, uit een kern

Botsing geeft warmte Waar komt die warmte vandaan? Uraniumatomen bestaan, net als alle andere atomen, uit een kern E rgens diep in de krochten van dit betonnen gebouw gebeurt het. I n de kerncentrale in het Zeeuwse Borssele wordt vier procent van de Nederlandse elektriciteit opgewekt. Maar dat bhjft onzichtbaar. Bij

Nadere informatie

MSR in Nederland. Jan Leen Kloosterman Rudy Konings TU-Delft 14-10-2014. Challenge the future. Delft University of Technology

MSR in Nederland. Jan Leen Kloosterman Rudy Konings TU-Delft 14-10-2014. Challenge the future. Delft University of Technology MSR in Nederland 14-10-2014 Jan Leen Kloosterman Rudy Konings TU-Delft Delft University of Technology Challenge the future Reactor Institute Delft Research on Energy and Health with Radiation 2 3 Chemical

Nadere informatie

Milieu Onderzoeksreactoren

Milieu Onderzoeksreactoren Koninklijk Instituut van Ingenieurs - Afdeling Kerntechniek Netherlands Nuclear Society Programma 2003-2005 De afdeling Kerntechniek van het Koninklijk Instituut van Ingenieurs en de Netherlands Nuclear

Nadere informatie

Tentamen: Energie, duurzaamheid en de rol van kernenergie

Tentamen: Energie, duurzaamheid en de rol van kernenergie Tentamen: Energie, duurzaamheid en de rol van kernenergie Docenten: J. F. J. van den Brand en J. de Vries Telefoon: 0620 539 484 Datum: 27 mei 2014 Zaal: WN-M143 Tijd: 08:45-11.30 uur Maak elke opgave

Nadere informatie

Bouwtechnologische aspecten van kernreactoren

Bouwtechnologische aspecten van kernreactoren Bouwtechnologische aspecten van kernreactoren J.L. Kloosterman Technische Universiteit Delft Interfacultair Reactor Instituut Mekelweg 15, 2629 JB Delft J.L.Kloosterman@iri.tudelft.nl In een kernreactor

Nadere informatie

KERN VISIE. Principe van Kernsplijting

KERN VISIE. Principe van Kernsplijting Een paradigmaverschuiving in reactorveiligheid: De gesmolten zout reactor Principe van Kernsplijting Bij kernsplijting van uranium-235 wordt energie vrijgemaakt uit het massadefect dat bestaat tussen het

Nadere informatie

Werkstuk ANW Kernenergie

Werkstuk ANW Kernenergie Werkstuk ANW Kernenergie Werkstuk door een scholier 3473 woorden 13 april 2005 6,9 220 keer beoordeeld Vak ANW Inhoudsopgave 1. Inhoudsopgave 2. Inleiding. 3. Hoe wordt Kernenergie gemaakt? 4. Regelstaven

Nadere informatie

Energieopwekking door kernsplijting in een kernreactor. Kerncentrale van Tihange(bij Hoei)

Energieopwekking door kernsplijting in een kernreactor. Kerncentrale van Tihange(bij Hoei) Energieopwekking door kernsplijting in een kernreactor Kerncentrale van Tihange(bij Hoei) 1 Benodigdheden Chemisch element: Uranium Uranium kent verschillende isotopen Definitie isotoop? 2 Benodigdheden

Nadere informatie

Overleven met energie

Overleven met energie Overleven met energie Jo Hermans Universiteit Leiden Nationaal Congres Energie & Ruimte, TU Delft, 22 september 2011 Overleven met energie Een blijma in 5 bedrijven 1. Meest onderschatte wet 2. Meest onderschatte

Nadere informatie

Kernenergie. Nathal Severijns. Lessen voor de XXI ste eeuw 27/02/2012 KATHOLIEKE UNIVERSITEIT LEUVEN

Kernenergie. Nathal Severijns. Lessen voor de XXI ste eeuw 27/02/2012 KATHOLIEKE UNIVERSITEIT LEUVEN Kernenergie Nathal Severijns Lessen voor de XXI ste eeuw 27/02/2012 KATHOLIEKE UNIVERSITEIT LEUVEN Fundamenteel fysica onderzoek met ionenbundels: - structuur van de atoomkern - eigenschappen van de natuurkrachten

Nadere informatie

Kernenergie - Keuzes voor overheid en bedrijfsleven

Kernenergie - Keuzes voor overheid en bedrijfsleven Kernenergie - Keuzes voor overheid en bedrijfsleven Peter Boerma, voorzitter RvB DELTA nv KIVI NIRIA DELFT 14 november 2006 Kleine enquête Met handopsteken: wie gelooft dat we in 2016 een 2e kerncentrale

Nadere informatie

Fukushima Jan Leen Kloosterman Delft University of Technology. Fukushima Daiichi accident

Fukushima Jan Leen Kloosterman Delft University of Technology. Fukushima Daiichi accident Fukushima 2011 Jan Leen Kloosterman Delft University of Technology 1 Fukushima Daiichi accident Safety of Nuclear Power Plants Earthquake and Tsunami Accident initiators and progression 2 1 Nuclear fission

Nadere informatie

Ook hoor je vaak in het nieuws over kernenergie. Dan is het ook wel fijn om te begrijpen waar het over gaat en mijn eigen mening te hebben.

Ook hoor je vaak in het nieuws over kernenergie. Dan is het ook wel fijn om te begrijpen waar het over gaat en mijn eigen mening te hebben. Werkstuk door N. 1834 woorden 5 april 2015 6,6 3 keer beoordeeld Vak Natuurkunde De inleiding Waarom? Ik heb voor dit onderwerp gekozen, omdat ik er nog helemaal niks van af wist. Ook had ik naar de andere

Nadere informatie

[Samenvatting Energie]

[Samenvatting Energie] [2014] [Samenvatting Energie] [NATUURKUNDE 3 VWO HOOFDSTUK 4 WESLEY VOS 0 Paragraaf 1 Energie omzetten Energiesoorten Elektrisch energie --> stroom Warmte --> vb. de centrale verwarming Bewegingsenergie

Nadere informatie

Overzicht energieproduktie in Belgie (2016)

Overzicht energieproduktie in Belgie (2016) Overzicht energieproduktie in Belgie (2016) Belgisch Primair Energie Verbruik (PEV) 657 TWh. Stemt overeen met een continue energieproductie van 75GW voor heel Belgie of 6.6kW/persoon Belgische Stroomproductie

Nadere informatie

Woudschoten Natuurkundeconferentie

Woudschoten Natuurkundeconferentie Enriching the future Woudschoten Natuurkundeconferentie 17 december 2005 ir. Paul G.T. de Jong Algemeen directeur Urenco Nederland B.V. Inhoud van de presentatie Visie en missie Urenco De nucleaire brandstof

Nadere informatie

3,2. Werkstuk door Saman 1575 woorden 20 juni keer beoordeeld. Natuurkunde. Kerncentrales en kernbommen. Hoe werkt een kerncentrale blz.

3,2. Werkstuk door Saman 1575 woorden 20 juni keer beoordeeld. Natuurkunde. Kerncentrales en kernbommen. Hoe werkt een kerncentrale blz. Werkstuk door Saman 1575 woorden 20 juni 2016 3,2 7 keer beoordeeld Vak Natuurkunde Kerncentrales en kernbommen Hoe werkt een kerncentrale blz. 2 Wie gebruikt er eigenlijk kerncentrales? blz. 3 Risico

Nadere informatie

Hoe staat het met Fusie?

Hoe staat het met Fusie? Hoe staat het met Fusie? Enkele aspecten in minder dan een uur! Nico van der Kleij Waarom Fusie? Wereld energieverbruik over 20 jr 45% meer Wereld voor 80% afh. van fossiel Duurzaam kan het gat niet opvullen

Nadere informatie

Kernenergie. Hiteq. www.hiteq.org. Technologische ontwikkelingen en de rol van Nederland. Mark Veltman. Domein Technologie

Kernenergie. Hiteq. www.hiteq.org. Technologische ontwikkelingen en de rol van Nederland. Mark Veltman. Domein Technologie centrum van innovatie Hiteq Hiteq, centrum van innovatie, wil komen tot duurzame vernieuwing. Het centrum richt zich daarbij op technische beroepen en opleidingen. Hiteq wil ondernemingen en onderwijsinstellingen

Nadere informatie

Thermische Centrales voor Elektriciteit College TB142Ea, 12 mei 2014

Thermische Centrales voor Elektriciteit College TB142Ea, 12 mei 2014 Thermische Centrales voor Elektriciteit College TB142Ea, 12 mei 2014 Dr.ir. Gerard P.J. Dijkema E.On kolencentrales, Maasvlakte, Rotterdam. G.P.J. Dijkema 5 mei 2014 Faculty of Technology, Policy and Management

Nadere informatie

Economische aspecten van kernenergie

Economische aspecten van kernenergie Factsheet ten behoeve van de werkbijeenkomst Kernenergie op 25 februari 2005. Rathenau Instituut, Den Haag. Economische aspecten van kernenergie Bij de economische aspecten van kernenergie gaat het om

Nadere informatie

Startnotitie Milieueffectrapportage Kernenergiecentrale Borssele Hogere verrijking splijtstof tot 4,4%

Startnotitie Milieueffectrapportage Kernenergiecentrale Borssele Hogere verrijking splijtstof tot 4,4% 50351788-KPS/TPE 03-1029 Startnotitie Milieueffectrapportage Kernenergiecentrale Borssele Hogere verrijking splijtstof tot 4,4% Arnhem, mei 2003 In opdracht van N.V. Elektriciteits-Produktiemaatschappij

Nadere informatie

Opwekking van elektrische energie

Opwekking van elektrische energie Inhoud Opwekking van elektrische energie... 2 Kernsplijtingscentrales... 2 Veiligheid in ontwerp... 2 Werking van de centrale... 3 Energiewinning uit kernsplijtingsreactoren... 3 Radioactief afval bij

Nadere informatie

Flipping the classroom

Flipping the classroom In dit projectje krijg je geen les, maar GEEF je zelf les. De leerkracht zal jullie natuurlijk ondersteunen. Dit zelf les noemen we: Flipping the classroom 2 Hoe gaan we te werk? 1. Je krijgt of kiest

Nadere informatie

Technologische en maatschappelijke vernieuwingen en veranderingen kunnen leiden tot een duurzamere samenleving.

Technologische en maatschappelijke vernieuwingen en veranderingen kunnen leiden tot een duurzamere samenleving. Samenvatting door een scholier 1329 woorden 2 juli 2017 1 1 keer beoordeeld Vak Methode ANW Solar Hoofdstuk 7 zorg voor toekomst 7.1 Duurzame ontwikkeling WAT IS DUURZAME ONTWIKKELING? Een leefbare planneet,

Nadere informatie

6,1. Werkstuk door een scholier 1691 woorden 21 mei keer beoordeeld. Natuurkunde

6,1. Werkstuk door een scholier 1691 woorden 21 mei keer beoordeeld. Natuurkunde Werkstuk door een scholier 1691 woorden 21 mei 2002 6,1 171 keer beoordeeld Vak Natuurkunde Inleiding. Pasgeleden las ik in de krant een artikel over een chirurg die een taartschijf had laten zitten bij

Nadere informatie

Stichting Laka: Documentatie- en onderzoekscentrum kernenergie

Stichting Laka: Documentatie- en onderzoekscentrum kernenergie Stichting Laka: Documentatie- en onderzoekscentrum kernenergie De Laka-bibliotheek Dit is een pdf van één van de publicaties in de bibliotheek van Stichting Laka, het in Amsterdam gevestigde documentatie-

Nadere informatie

Kernrampen. Nathal Severijns. Dodonaeus - Mechelen 10/09/2011 KATHOLIEKE UNIVERSITEIT LEUVEN

Kernrampen. Nathal Severijns. Dodonaeus - Mechelen 10/09/2011 KATHOLIEKE UNIVERSITEIT LEUVEN Kernrampen Nathal Severijns Dodonaeus - Mechelen 10/09/2011 KATHOLIEKE UNIVERSITEIT LEUVEN Fundamenteel fysica onderzoek met ionenbundels: - structuur van de atoomkern - eigenschappen van de natuurkrachten

Nadere informatie

Levensduurverkorting Radioactief Afval. Optie voor de aanpak van het kernafvalprobleem

Levensduurverkorting Radioactief Afval. Optie voor de aanpak van het kernafvalprobleem Levensduurverkorting Radioactief Afval Optie voor de aanpak van het kernafvalprobleem LEVENSDUURVERKORTING RADIOACTIEF AFVAL Optie voor de aanpak van het kernafvalprobleem Splijting In een kerncentrale

Nadere informatie

Naam: Klas: Toets Kernenergie (versie A)

Naam: Klas: Toets Kernenergie (versie A) Naam: Klas: Toets Kernenergie (versie A) Opgave 1 In een kernreactor komt energie vrij bij het splijten van zware kernen. In de figuur hiernaast is het principe van een kernreactor weergegeven. Er volgt

Nadere informatie

Men gebruikt steeds meer windenergie in Nederland. Er wordt steeds meer windenergie gebruikt in Nederland.

Men gebruikt steeds meer windenergie in Nederland. Er wordt steeds meer windenergie gebruikt in Nederland. Herhalingsoefeningen De sprong, thema 8 Vocabulaire Oefening 1 Vul het goede woord in. Verander de vorm als dat nodig is. Kies uit: bewegen, bijdragen aan, biologisch, duurzaam, energiebronnen, energierekening,

Nadere informatie

7. Wat is de huidige windrichting in Japan en hoe spreid de radioactiviteit zich?

7. Wat is de huidige windrichting in Japan en hoe spreid de radioactiviteit zich? 1. Wat is er gebeurd in Japan? Op vrijdag 11 maart 2011 heeft er een aardbeving plaatsgevonden in Japan. Deze aardbeving had een sterkte van 9.0 op de schaal van Richter en heeft veel schade aangericht.

Nadere informatie

Opgave 3 N-16 in een kerncentrale 2014 II

Opgave 3 N-16 in een kerncentrale 2014 II Opgave 3 N-16 in een kerncentrale 2014 II In de reactor binnen in het reactorgebouw van een kerncentrale komt warmte vrij door kernsplijtingen. Die warmte wordt afgevoerd door het water in het primaire

Nadere informatie

De kleur van stroom: de milieukwaliteit van in Nederland geleverde elektriciteit

De kleur van stroom: de milieukwaliteit van in Nederland geleverde elektriciteit De kleur van stroom: de milieukwaliteit van in geleverde elektriciteit Feiten en conclusies uit de notitie van ECN Beleidsstudies Sinds 1999 is de se elektriciteitsmarkt gedeeltelijk geliberaliseerd. In

Nadere informatie

Economie kernenergie versus andere opties

Economie kernenergie versus andere opties Economie kernenergie versus andere opties Bert Dekker KIVI NIRIA stuurgroep Energie Symposium De economie van kerncentrales 9 november 2007 Uitgangspunten SEM Maximalisatie van renderende besparingen (payback

Nadere informatie

Datum 4 december 2009 Betreft Beantwoording schriftelijke vragen ingediend door P.F.C. Jansen (SP)

Datum 4 december 2009 Betreft Beantwoording schriftelijke vragen ingediend door P.F.C. Jansen (SP) > Retouradres Postbus 30945 2500 GX Den Haag Aan de Voorzitter van de Tweede kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 AE Den Haag Rijnstraat 8 Postbus 30945 2500 GX Den Haag www.vrom.nl Uw kenmerk

Nadere informatie

RadioACTIEFiTIJD. Een hedendaagse krant over radioactiviteit

RadioACTIEFiTIJD. Een hedendaagse krant over radioactiviteit RadioACTIEFiTIJD Een hedendaagse krant over radioactiviteit Soorten stralingen Kernenergie We hebben drie verschillende soorten stralingen. We beginnen met de alfastalen. Dit zijn eigenlijk helium-4deeltjes.

Nadere informatie

Alternatieve energieopwekking

Alternatieve energieopwekking Alternatieve energieopwekking Energie wordt al tientallen jaren opgewekt met een paar energiebronnen: Kolen Gas Olie Kernenergie De eerste drie vallen onder de fossiele brandstoffen. Fossiele brandstoffen

Nadere informatie

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA DEN HAAG

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA DEN HAAG > Retouradres Postbus 20401 2500 EK Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA DEN HAAG Bezoekadres Bezuidenhoutseweg 73 2594 AC Den Haag Postadres Postbus 20401

Nadere informatie

Energie voorziening op weg naar duurzaamheid: biomassa? Chris Westra.

Energie voorziening op weg naar duurzaamheid: biomassa? Chris Westra. Energie voorziening op weg naar duurzaamheid: biomassa? Chris Westra www.ecn.nl energiegebruik Alarmerende stijging energiegebruik klimaatproblemen duurzame energievoorziening noodzakelijk Ambitieus &

Nadere informatie

Startnotitie PALLAS. PALLAS, bouwen aan de gezondheidszorg en energievoorziening. van morgen. Startnotitie PALLAS 1

Startnotitie PALLAS. PALLAS, bouwen aan de gezondheidszorg en energievoorziening. van morgen. Startnotitie PALLAS 1 Startnotitie PALLAS PALLAS, bouwen aan de gezondheidszorg en energievoorziening van morgen Startnotitie PALLAS 1 2 Startnotitie PALLAS Startnotitie PALLAS Datum 17-11-2009 NRG Westerduinweg 3 Postbus 25

Nadere informatie

Nuclear energy FEW course

Nuclear energy FEW course Nuclear energy FEW course Jo van den Brand www.nikhef.nl/~jo/ne May 16, 2011 Week 7, jo@nikhef.nl Inhoud Jo van den Brand Email: jo@nikhef.nl URL: www.nikhef.nl/~jo 0620 539 484 / 020 598 7900, Kamer T2.69

Nadere informatie

H4: Onderdelen van de kerncentrale + werking

H4: Onderdelen van de kerncentrale + werking H4: Onderdelen van de kerncentrale + werking 4.1 Onderdelen van de kerncentrale 4.1.1 Tekening werking kerncentrale Figuur 4.1: 3D tekening van de kerncentrale van Doel 4.1.2 Reactorvat Werking Het reactorvat

Nadere informatie

4,3. Praktische-opdracht door een scholier 3450 woorden 11 november keer beoordeeld

4,3. Praktische-opdracht door een scholier 3450 woorden 11 november keer beoordeeld Praktische-opdracht door een scholier 3450 woorden 11 november 2010 4,3 11 keer beoordeeld Vak ANW 1: Inleiding Het onderwerp van onze praktische opdracht is uranium. Uranium is een scheikundig element

Nadere informatie

INES meldingen 2017 Kerncentrale Borssele

INES meldingen 2017 Kerncentrale Borssele INES meldingen 2017 Kerncentrale Borssele INES, internationale graadmeter Binnen de nucleaire industrie geldt sinds 1990 de INES-schaal als maatstaf voor storingen en incidenten. De INESschaal is er voor

Nadere informatie

KernVisie. Lessen uit Japan. Extra. Tohoku aardbeving. Kernsplijting, kettingreactie en splijtingsprodukten. Jan Leen Kloosterman

KernVisie. Lessen uit Japan. Extra. Tohoku aardbeving. Kernsplijting, kettingreactie en splijtingsprodukten. Jan Leen Kloosterman KernVisie Extra Lessen uit Japan Jan Leen Kloosterman Beschrijving kokendwater reactor Verloop van het ongeval Splijtstofopslagbassins in centrales 1-4 Tohoku aardbeving Op 11 maart 2011 om 14:46 uur lokale

Nadere informatie

Les Kernenergie. Werkblad

Les Kernenergie. Werkblad LESSENSERIE ENERGIETRANSITIE Les Kernenergie Werkblad Les Kernenergie Werkblad Wat is kernenergie? Het Griekse woord atomos betekent ondeelbaar. Het woord atoom is hiervan afgeleid. Ooit dachten wetenschappers

Nadere informatie

en van al of niet realistische 'brontermen' voor de beoordeling van de veiligheid van nieuw te bouwen kernenergiecentrales.

en van al of niet realistische 'brontermen' voor de beoordeling van de veiligheid van nieuw te bouwen kernenergiecentrales. De beveiliging van kernenergiecentrales* 'Radioactiviteit en de drinkwatervoorziening' Voordracht uit de 40ste vakantiecursus in drinkwatervoorziening. 'Radio-activiteit en de drinkwatervoorziening', gehouden

Nadere informatie

Kernenergie. Nathal Severijns. Universiteit Derde Leeftijd 11/02/2014 KATHOLIEKE UNIVERSITEIT LEUVEN

Kernenergie. Nathal Severijns. Universiteit Derde Leeftijd 11/02/2014 KATHOLIEKE UNIVERSITEIT LEUVEN Kernenergie Nathal Severijns Universiteit Derde Leeftijd 11/02/2014 KATHOLIEKE UNIVERSITEIT LEUVEN Fundamenteel fysica onderzoek met ionenbundels: - structuur van de atoomkern - eigenschappen van de natuurkrachten

Nadere informatie

Enkele kanttekeningen bij de voorgenomen verkoop van URENCO

Enkele kanttekeningen bij de voorgenomen verkoop van URENCO Enkele kanttekeningen bij de voorgenomen verkoop van URENCO Bijdrage aan het rondetafelgesprek van vaste commissies uit de Tweede Kamer, 5 december 2013 Door: Prof. Dr Wim C. Turkenburg In deze korte notitie

Nadere informatie

Stabiliteit van atoomkernen

Stabiliteit van atoomkernen Stabiliteit van atoomkernen Wanneer is een atoomkern stabiel? Wat is een radioactieve stof? Wat doet een radioactieve stof? 1 Soorten ioniserende straling Alfa-straling of α-straling Bèta-straling of β-straling

Nadere informatie

TB141-E Introductie in Energie & Industriesystemen

TB141-E Introductie in Energie & Industriesystemen TB141-E Introductie in Energie & Industriesystemen Oefententamen 1 Aanwijzingen: Lees de vragen vooraf door en deel de beschikbare tijd in voor beantwoording van de vragen. Dit tentamen beslaat 20 meerkeuzevragen

Nadere informatie

Fukushima: één jaar later

Fukushima: één jaar later Fukushima: één jaar later februari 2012 blad 1 Fukushima: één jaar later Op 11 maart 2011 werd Japan getroffen door een aardbeving en een tsunami. De natuurramp maakte vele duizenden slachtoffers. Als

Nadere informatie

9/18/2017. HOR and HPTC. Kernenergie in Jan Leen Kloosterman OYSTER OYSTER OYSTER. Instrumenten voor materialen onderzoek

9/18/2017. HOR and HPTC. Kernenergie in Jan Leen Kloosterman OYSTER OYSTER OYSTER. Instrumenten voor materialen onderzoek Kernenergie in 2050 HOR and HPTC Reactor Instituut Delft Jan Leen Kloosterman 1 HollandPTC 2 OYSTER Koude neutronen bron Langzame neutronen makkelijker te focusseren in bundels beter te gebruiken in instrumenten

Nadere informatie

Beste leerkracht/begeleider,

Beste leerkracht/begeleider, LESMAP ANTARK 1 Voorwoord Beste leerkracht/begeleider, Binnenkort bezoekt u de voorstelling Antark met uw klas/groep. Met deze lesmap willen we u suggesties geven om voor en na de voorstelling aan de slag

Nadere informatie

Een nieuwe generatie kerncentrales - komen ze eraan?

Een nieuwe generatie kerncentrales - komen ze eraan? Energie voor een Duurzame Samenleving Een nieuwe generatie kerncentrales - komen ze eraan? Wim C. Turkenburg Copernicus Instituut Universiteit Utrecht w.c.turkenburg@uu.nl Wim Turkenburg Energy and Environmental

Nadere informatie

Oplossingen voor het radioactief afval bestudeerd vanuit technisch, economisch en duurzaamheidsoogpunt

Oplossingen voor het radioactief afval bestudeerd vanuit technisch, economisch en duurzaamheidsoogpunt Universiteit Gent Faculteit Ingenieurswetenschappen Oplossingen voor het radioactief afval bestudeerd vanuit technisch, economisch en duurzaamheidsoogpunt door Tomas Vandoorne Promotor: Prof. Jean-Marie

Nadere informatie

Notitie Toekomst Productie van Radiofarmaca

Notitie Toekomst Productie van Radiofarmaca Notitie Toekomst Productie van Radiofarmaca 1. Aanleiding en doel notitie Deze notitie vormt de feitenbasis voor de visie van het kabinet over de toekomst van de productie van radiofarmaca en is in eerdere

Nadere informatie

Verduurzamen of Verpauperen?

Verduurzamen of Verpauperen? Versie 2 Ap Cloosterman Verduurzamen of Verpauperen? Inhoud 1 Samenvatting pag. 2 2. Inleiding pag. 2 en 3 3. Het opwekken van elektriciteit met windturbines pag. 3, 4 en 5 4. Nadelen van windenergie pag.

Nadere informatie

Radioactiviteit en straling: natuurlijk nuttig!

Radioactiviteit en straling: natuurlijk nuttig! Radioactiviteit en straling: natuurlijk nuttig! Een röntgenfoto wordt gemaakt met straling. radioactiviteit en straling Kom je wel eens bij de tandarts? Dan weet je wat straling is! Jij, je vader of je

Nadere informatie

Kernenergie op thorium in plaats van aardgas en windenergie? Herman Damveld, januari 2017

Kernenergie op thorium in plaats van aardgas en windenergie? Herman Damveld, januari 2017 Kernenergie op thorium in plaats van aardgas en windenergie? Herman Damveld, januari 2017 Met enige regelmaat komt er een pleidooi om over te stappen op kerncentrales die draaien op thorium in plaats van

Nadere informatie

Kernenergie: de toekomst?!

Kernenergie: de toekomst?! Kernenergie: de toekomst?! Prof. Dr. Ir. F.W. Sluijter 20 april 2009 Het begrip duurzaamheid De vraag die ik u vanavond voorleg luidt: Is kernenergie duurzaam? Dit is een moeilijke vraag. Het hangt namelijk

Nadere informatie

INES meldingen 2013 Kerncentrale Borssele

INES meldingen 2013 Kerncentrale Borssele INES meldingen 0 Kerncentrale Borssele Zeedijk, 5 PM Borssele INES, internationale graadmeter Binnen de nucleaire industrie geldt sinds 990 de INES-schaal als maatstaf voor storingen en incidenten. De

Nadere informatie

Zeer geachte dames en heren,

Zeer geachte dames en heren, Nanuru, MH (Anna) Van: Verzonden: Aan: Onderwerp: Bijlagen: Ap Cloosterman [apcloos@gmail.com] dinsdag 21 april 2015 16:07 Cloosterman Hr. J.H.G. Verduurzamen of Verpauperen Verduurzamen of verpauperen

Nadere informatie

Kernenergie. De beroemde wet van Einstein luidt:

Kernenergie. De beroemde wet van Einstein luidt: Lees h-08 Radioactiviteit 1 / 6 Kernenergie Energie en massa; massadefect Bij het verval van radioactieve kernen via α-, β- of γ-straling, komt spontaan energie vrij. Sommige kernen zijn niet stabiel,

Nadere informatie

Spreekbeurt door een scholier 2133 woorden 12 maart keer beoordeeld. Spreekbeurt ANW : Energie

Spreekbeurt door een scholier 2133 woorden 12 maart keer beoordeeld. Spreekbeurt ANW : Energie Spreekbeurt door een scholier 2133 woorden 12 maart 2003 7 201 keer beoordeeld Vak ANW Spreekbeurt ANW : Energie Overal om ons heen is energie. Alle dieren en planten hebben energie nodig om te leven.

Nadere informatie

OPSLAG VAN RADIO-AKTIEF AFVAL

OPSLAG VAN RADIO-AKTIEF AFVAL Hoofdstuk X OPSLAG VAN RADIO-AKTIEF AFVAL Bij het zoeken naar oplossingen van de problemen, die zich bij kerncentrales voordoen, is altijd zeer weinig gedaan aan onderzoek naar de mogelijkheden om het

Nadere informatie

Energiewinning is de laatste tijd vaak in het nieuws. Energieopwekken kan op verschillende manieren. hieronder leest u daar meer over.

Energiewinning is de laatste tijd vaak in het nieuws. Energieopwekken kan op verschillende manieren. hieronder leest u daar meer over. Stratt Attent is een uitgave van Stratt+ www.stratt.nl Jaargang 4 * Nummer 1 * 3e kwartaal * 2013 In deze editie van de Stratt+ nieuwsbrief: - De kerncentrale in Borssele - Windmolenpark Kreekraksluizen

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2015 2016 32 645 Kernenergie Nr. 63 BRIEF VAN DE MINISTER VAN INFRASTRUCTUUR EN MILIEU Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Den Haag,

Nadere informatie

Werkstuk Natuurkunde Energie

Werkstuk Natuurkunde Energie Werkstuk Natuurkunde Energie Werkstuk door een scholier 2170 woorden 25 januari 2006 6,2 118 keer beoordeeld Vak Natuurkunde Biogas Op welke manier wordt biogas gebruikt? Biogas wordt gemaakt uit de biomassa.

Nadere informatie

Begrippen. Broeikasgas Gas in de atmosfeer dat de warmte van de aarde vasthoudt en zo bijdraagt aan het broeikaseffect.

Begrippen. Broeikasgas Gas in de atmosfeer dat de warmte van de aarde vasthoudt en zo bijdraagt aan het broeikaseffect. LESSENSERIE ENERGIETRANSITIE Informatieblad Begrippen Biobrandstof Brandstof die gemaakt wordt van biomassa. Als planten groeien, nemen ze CO 2 uit de lucht op. Bij verbranding van de biobrandstof komt

Nadere informatie

6,3. Werkstuk door een scholier 1843 woorden 2 december keer beoordeeld. Inleiding

6,3. Werkstuk door een scholier 1843 woorden 2 december keer beoordeeld. Inleiding Werkstuk door een scholier 1843 woorden 2 december 2003 6,3 32 keer beoordeeld Vak ANW Inleiding Energie is iets dat altijd in de buurt is. Bijvoorbeeld een boterham eten, tanken en wassen. Het meeste

Nadere informatie

Biomassa. Pilaar in de energietransitie. Uitgangspunt voor de biobased economie

Biomassa. Pilaar in de energietransitie. Uitgangspunt voor de biobased economie Biomassa Pilaar in de energietransitie en Uitgangspunt voor de biobased economie Klimaatverandering: onze uitdaging Onze opdracht om er snel en écht iets aan te gaan doen Overeenstemming: er moet wat gebeuren!

Nadere informatie

Biomassa in het Voorstel voor Hoofdlijnen van het Klimaatakkoord (VHKA)

Biomassa in het Voorstel voor Hoofdlijnen van het Klimaatakkoord (VHKA) Biomassa in het Voorstel voor Hoofdlijnen van het Klimaatakkoord (VHKA) Marit van Hout, PBL 10 oktober 2018, Den Bosch TKI BBE overleg Wat staat er over biomassa in het Voorstel voor Hoofdlijnen van het

Nadere informatie

Eindexamen natuurkunde 1-2 havo 2006-II

Eindexamen natuurkunde 1-2 havo 2006-II Opgave 1 Op één tank de wereld rond Vorig jaar heeft de Amerikaan Steve Fossett in een speciaal vliegtuig, de Globalflyer (zie figuur 1), een vlucht rond de wereld gemaakt. Het bijzondere aan deze vlucht

Nadere informatie

Herkansing tentamen: Kernenergie voor natuurkundigen

Herkansing tentamen: Kernenergie voor natuurkundigen Herkansing tentamen: Kernenergie voor natuurkundigen Docenten: J. F. J. van den Brand en R. Aaij Telefoon: 0620 539 484 Datum: 8 juli 2013 Zaal: WN-KC137 Tijd: 12:00-14:45 uur Maak elke opgave op een apart

Nadere informatie

Voorwoord / /C

Voorwoord / /C Voorwoord Dit is het eindrapport van het project Ontwikkelingen met betrekking tot opwerking van splijtstof. Het project werd uitgevoerd door NRG in opdracht van het Ministerie van Volkshuisvesting, Ruimtelijke

Nadere informatie