LOI Hogeschool. Toets nieuwe opleiding Opleidingen: HBO Vertaler Frans, bachelor; HBO Vertaler Spaans, bachelor; Visitatiedata: 26 april 2006

Transcriptie

1 LOI Hogeschool Toets nieuwe opleiding Opleidingen: HBO Vertaler Frans, bachelor; HBO Vertaler Spaans, bachelor; Variant: deeltijd Visitatiedata: 26 april 2006 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht, juni 2006

2 2 NQA - visitatie LOI Hogeschool, opleidingen HBO Vertaler Frans en HBO Vertaler Spaans (dt)

3 Inhoud 3 Deel A: Onderwerpen Voorwoord Inleiding Werkwijze Oordeelsvorming Oordelen per onderwerp Schematisch overzicht oordelen Totaaloordeel 12 Deel B: Facetten Onderwerp 1 Doelstelling van de opleiding 15 Onderwerp 2 Programma 19 Onderwerp 3 Inzet van personeel 26 Onderwerp 4 Voorzieningen 28 Onderwerp 5 Interne kwaliteitzorg 30 Onderwerp 6 Condities voor continuïteit 32 Deel C: Bijlagen Bijlage 1: Onafhankelijkheidsverklaring panelleden 36 Bijlage 2: Deskundigheden panelleden 41 Bijlage 3: Bezoekprogramma 44 Bijlage 4: Overzichtslijst van door de opleiding ter inzage gelegd materiaal 45 NQA - visitatie LOI Hogeschool, opleidingen HBO Vertaler Frans en HBO Vertaler Spaans (dt) 3

4 4 NQA - visitatie LOI Hogeschool, opleidingen HBO Vertaler Frans en HBO Vertaler Spaans (dt)

5 Deel A: Onderwerpen NQA - visitatie LOI Hogeschool, opleidingen HBO Vertaler Frans en HBO Vertaler Spaans (dt) 5

6 6 NQA - visitatie LOI Hogeschool, opleidingen HBO Vertaler Frans en HBO Vertaler Spaans (dt)

7 1.1 Voorwoord Dit rapport is het verslag van het panel dat in opdracht van NQA de opleidingen HBO Vertaler Frans en HBO Vertaler Spaans van de LOI Hogeschool heeft onderzocht. Het beschrijft de werkwijze, de bevindingen en de conclusies. Het onderzoek heeft plaatsgevonden in het kader van Toets Nieuwe Opleiding van hogere beroepsopleidingen. Het onderzoek is feitelijk gestart in maart 2006, het moment waarop de opleiding haar informatiedossier bij NQA heeft aangeleverd. Als onderdeel van het onderzoek was er een panelbezoek aan de opleiding. Dit bezoek vond plaats op woensdag 26 april In het panel hebben de volgende personen zitting genomen: De heer F.G. Egas Repáraz (domeinpanellid vertalen Spaans); Mevrouw drs. B.A.M.M. Râtel (domeinpanellid vertalen Frans); De heer drs. ing. A.G.H. Horrevorts (voorzitter, NQA-auditor); Aan het panel is toegevoegd als auditor van NQA: Mevrouw M. Snel. Dit panel voldoet aan de eisen zoals gesteld in het document Protocol ter beoordeling van de werkwijze van visiterende en beoordelende instanties van de NVAO (22 augustus 2005). Het panel beschikt over domeinspecifieke deskundigheid, onderwijs- en auditdeskundigheid en deskundigheid over de internationale ontwikkelingen van de discipline (zie bijlage 2). Het rapport bestaat uit drie delen: Deel A: een hoofdrapport, het Onderwerprapport, waarin de oordelen van het panel over de basiskwaliteit van de opleiding op onderwerpniveau worden uitgesproken met daarbij de overwegingen waarop die oordelen zijn gebaseerd. Het gaat hier om oordelen in de gradatie positief/negatief. Tevens wordt hier het eindoordeel geformuleerd. Deel B: een Facetrapport, waarin op facetniveau door het panel oordelen en argumenten ter onderbouwing van dat oordeel worden gegeven. De oordelen gaan uit van een tweepuntsschaal (onvoldoende en voldoende) zoals die door de NVAO is voorgeschreven. Dit facetrapport vormt de basis van het Onderwerprapport. Deel C: hierin zijn alle relevante bijlagen opgenomen. 1.2 Inleiding De Leidse Onderwijsinstellingen (LOI) is opgericht in De LOI Hogeschool is in 1996 opgericht na erkenning door het Ministerie van OCenW als aangewezen particuliere instelling voor verzorging van hbo-opleidingen. De LOI Hogeschool heeft zich ontwikkeld tot een omvang van ruim studenten. De LOI biedt individueel onderwijs waarbij studenten tijd-, plaats- en tempo-onafhankelijk kunnen studeren. De LOI Hogeschool sluit hiermee aan op de maatschappelijke trend van individualisering en behoefte aan maatwerk bij studenten. Vrijwel alle studenten hebben een betaalde werkkring en volgen de studie naast de werkkring. De LOI Hogeschool maakt gebruik van afstandsleren door middel van I-studie: Individueel, Interactief, Intelligent en Innovatief onderwijs. Studenten studeren zelfstandig op door henzelf bepaalde tijdstippen en plaatsen. De LOI biedt faciliteiten voor contact met docenten NQA - visitatie LOI Hogeschool, opleidingen HBO Vertaler Frans en HBO Vertaler Spaans (dt) 7

8 en medestudenten via LOI Campus, de digitale leeromgeving voor bijvoorbeeld het insturen van opdrachten, het oefenen van tentamens, contact met medestudenten of docenten, het opzetten van werkruimten en discussieplatforms en voor het volgen van de eigen studievoortgang. De opleidingen HBO Vertaler Frans en HBO Vertaler Spaans van de LOI Hogeschool zijn ondergebracht in het domein Communications & Languages. De businessunitmanager is verantwoordelijk voor de contacten met het werkveld en het initiëren van cursusprojecten. Projectleiders geven vervolgens vorm aan de cursusprojecten. Zij worden ondersteund vanuit diverse afdelingen, waaronder het Examenbureau, Logistieke afdelingen, Inkoop & Product, Prepublishing Services, Project Planning Services, een Marketingafdeling en het Customer Contact Center. Voor de ontwikkeling van de vertaalopleidingen wordt uitgegaan van het Beroepsprofiel Vertaler uit 2006 dat is gebaseerd op het beroepsprofiel voor een beginnend vertaler, zoals in 2000 opgesteld door Metacom, de koepel van Nederlandse organisaties op het gebied van taal, vertalen en tolken. De vertaalopleidingen Frans en Spaans worden aangeboden als vierjarige opleidingen. De opleidingen van de LOI Hogeschool beogen studenten op te leiden tot zelfstandig werkende vertaalprofessionals. Daarvoor richt de LOI zich op studenten die als vertaler Frans, dan wel Spaans, willen werken op een vertaalbureau of een vertaalafdeling van een bedrijf en op studenten die zich als zelfstandig vertaler willen vestigen. Bij de twee curricula is sprake van een overlap wanneer het taalonafhankelijke beroepsaspecten uit het Beroepsprofiel Vertaler betreft. Taalonafhankelijke beroepsaspecten worden niet beïnvloed door de taal waarmee de vertaler werkt. De specifieke taal wordt wel gebruikt voor de invulling van deze onderdelen, zoals technische, onderzoeks- en zakelijke vaardigheden en netwerken. Hierdoor zijn de curricula grotendeels identiek, alleen taalspecifiek verschillend ingevuld. 1.3 Werkwijze De beoordeling van de opleidingen door het panel heeft plaatsgevonden conform de werkwijze zoals die is neergelegd in het beoordelingsprotocol van NQA. Deze werkwijze wordt hieronder beschreven. De visitatie vond plaats op basis van de domeinspecifieke referentiekaders die voor de opleidingen gelden (zie facet 1.1). NQA onderscheidt drie fasen in het visiteren: de voorbereidingsfase, het eigenlijke bezoek door het panel en de rapportagefase. Hieronder volgt een korte toelichting per fase. De voorbereidingsfase Voorafgaand aan de visitatie van de opleidingen is door twee auditoren van NQA een generieke agenderende audit uitgevoerd op instellingsniveau (4 oktober 2005). Hierbij zijn de generieke, opleidingsoverstijgende aspecten geaudit. De resultaten zijn voorgelegd aan de 8 NQA - visitatie LOI Hogeschool, opleidingen HBO Vertaler Frans en HBO Vertaler Spaans (dt)

9 LOI en ter beschikking gesteld aan het visitatiepanel, dat de resultaten heeft betrokken bij de beoordeling van de opleidingen. Ter voorbereiding van de visitaties heeft de NQA-auditor het informatiedossier gecheckt op kwaliteit en compleetheid en daarmee op bruikbaarheid voor de visitatie. Nadat het dossier in orde was bevonden, heeft het visitatiepanel zich voorbereid op het bezoek. In diezelfde periode (april 2006) bereiden de panelleden zich inhoudelijk voor op het bezoek (april 2006). Zij bestudeerden het informatiedossier, formuleerden in een beoordelingsformat hun voorlopige oordelen op basis van argumenten en zij formuleerden vraagpunten. Zij gaven hun bevindingen door aan de NQA-auditor. Op basis van een overzicht van voorlopige oordelen inventariseerde de NQA-auditor tenslotte kernpunten en prioriteiten voor materialenonderzoek en gesprekken. Tijdens een voorbereidende vergadering is het bezoek door het panel concreet voorbereid. De opleiding heeft in haar informatiedossier kenbaar gemaakt voor welk domeinspecifiek referentiekader zij kiest. De NQA-auditor heeft met de domeindeskundigen in het panel bekeken of sprake is van adequate domeinspecifieke doelstellingen, of dat nadere aanvulling dan wel nadere specificatie nodig is. In het facetrapport is aangegeven op welke landelijke beroeps- en opleidingsprofielen het domeinspecifieke kader (en het opleidingsprogramma) is gebaseerd. Het bezoek door het panel NQA heeft een bezoekprogramma ontwikkeld voor de (dag-)indeling van het bezoek door het panel dat is aangepast aan de specifieke situatie van de opleiding (bijlage 3). Er vonden gesprekken plaats met het opleidingsmanagement, docenten/auteurs en werkvelddeskundigen. Aan het begin en tijdens het bezoek is ter inzage gevraagd materiaal bestudeerd. Tussen de gesprekken door heeft het panel zogenaamde schakelmomenten ingelast om de bevindingen uit te wisselen en te komen tot gezamenlijke en meer definitieve (tussen-)oordelen. De bevindingen zijn door de panelleden beargumenteerd. Aan het einde van het bezoek heeft de voorzitter een mondelinge terugkoppeling gegeven van enkele indrukken en ervaringen van het panel, zonder expliciete oordelen uit te spreken. De fase van rapporteren Door NQA is, op basis van de bevindingen van het panel, een tweeledige rapportage opgesteld, bestaande uit een facetrapport en een onderwerprapport, waarin de kwaliteit van de opleiding is beoordeeld. Met dit rapport wordt door de opleidingen accreditatie aangevraagd bij de NVAO. In het facetrapport wordt door NQA gerapporteerd op facetniveau. De opleiding heeft in mei 2006 een concept van dit rapport voor een check op feitelijke onjuistheden ontvangen. Naar aanleiding daarvan zijn enkele wijzigingen aangebracht. In het onderwerprapport wordt door NQA een oordeel op de onderwerpen en op de opleiding als geheel gegeven. Dit rapport is in juni 2006 voor een check op feitelijke onjuistheden aan de opleiding voorgelegd. Het definitieve rapport is door het panel vastgesteld in juni Het visitatierapport is uiteindelijk in juni 2006 ter beschikking gesteld aan de opleiding, die het samen met de accreditatieaanvraag kan indienen bij de NVAO. NQA - visitatie LOI Hogeschool, opleidingen HBO Vertaler Frans en HBO Vertaler Spaans (dt) 9

10 1.4 Oordeelsvorming In dit hoofdstuk wordt per onderwerp een oordeel uitgesproken op basis van weging van de facetten die van dat onderwerp deel uitmaken. Bij deze weging spelen de beslisregels zoals die door de NQA in het Beoordelingsprotocol zijn geformuleerd en nader uitgewerkt in de notitie Handreiking voor oordeelsvorming een belangrijke rol. In de oordelen per onderwerp wordt steeds een herhaling gegeven van de oordelen op de facetten gevolgd door een weging die leidt tot het eindoordeel. De (uitgebreide) argumentatie is te vinden in het facetrapport. 1.5 Oordelen per onderwerp Doelstellingen opleiding Aan de drie facetten, behorend bij het onderwerp Doelstellingen opleiding is het oordeel voldoende toegekend. De oordelen op het onderwerp zijn voor de opleidingen HBO Vertaler Frans en HBO Vertaler Spaans derhalve positief Programma Aan de zes facetten, behorend bij het onderwerp Programma is het oordeel voldoende toegekend. De oordelen op het onderwerp zijn voor de opleidingen HBO Vertaler Frans en HBO Vertaler Spaans derhalve positief Inzet van personeel Aan de drie facetten, behorend bij het onderwerp Inzet van personeel is het oordeel voldoende toegekend. De oordelen op het onderwerp zijn voor de opleidingen HBO Vertaler Frans en HBO Vertaler Spaans derhalve positief Voorzieningen Aan de twee facetten, behorend bij het onderwerp Voorzieningen is het oordeel voldoende toegekend. De oordelen op het onderwerp zijn voor de opleidingen HBO Vertaler Frans en HBO Vertaler Spaans derhalve positief Interne kwaliteitszorg Aan de twee facetten, behorend bij het onderwerp Interne kwaliteitszorg is het oordeel voldoende toegekend. De oordelen op het onderwerp zijn voor de opleidingen HBO Vertaler Frans en HBO Vertaler Spaans derhalve positief. 10 NQA - visitatie LOI Hogeschool, opleidingen HBO Vertaler Frans en HBO Vertaler Spaans (dt)

11 1.5.6 Condities voor continuïteit Aan de drie facetten, behorend bij het onderwerp Condities voor continuïteit is het oordeel voldoende toegekend. De oordelen op het onderwerp zijn voor de opleidingen HBO Vertaler Frans en HBO Vertaler Spaans derhalve positief. NQA - visitatie LOI Hogeschool, opleidingen HBO Vertaler Frans en HBO Vertaler Spaans (dt) 11

12 1.6 Schematisch overzicht oordelen Totaaloverzicht van oordelen op facet- en onderwerpniveau Onderwerp/Facet Opleiding HBO Vertaler Frans Opleiding HBO Vertaler Spaans Onderwerp 1 Doelstelling van de opleiding 1.1 Domeinspecifieke eisen Voldoende Voldoende 1.2 Niveau bachelor Voldoende Voldoende 1.3 Oriëntatie hbo bachelor Voldoende Voldoende Totaaloordeel Positief Positief Onderwerp 2 Programma 2.1 Eisen hbo Voldoende Voldoende 2.2 Relatie doelstellingen en inhoud programma Voldoende Voldoende 2.3 Samenhang in opleidingsprogramma Voldoende Voldoende 2.4 Studielast Voldoende Voldoende 2.5 Instroom Voldoende Voldoende 2.6 Duur Voldoende Voldoende Totaaloordeel Positief Positief Onderwerp 3 Inzet van personeel 3.1 Eisen hbo Voldoende Voldoende 3.2 Kwantiteit personeel Voldoende Voldoende 3.3 Kwaliteit personeel Voldoende Voldoende Totaaloordeel Positief Positief Onderwerp 4 Voorzieningen 4.1 Materiële voorzieningen Voldoende Voldoende 4.2 Studiebegeleiding Voldoende Voldoende Totaaloordeel Positief Positief Onderwerp 5 Interne kwaliteitzorg 5.1 Systematische aanpak Voldoende Voldoende 5.2 Betrekken van medewerkers, studenten, Voldoende Voldoende alumni en het beroepenveld Totaaloordeel Positief Positief Onderwerp 6 Condities voor continuïteit 6.1 Afstudeergarantie Voldoende Voldoende 6.2 Investeringen Voldoende Voldoende 6.3 Financiële voorzieningen Voldoende Voldoende Totaaloordeel positief Positief 1.7 Totaaloordeel Op grond van voorgaand schema en de inhoudelijke onderbouwing daarvan in paragraaf 1.5 waaruit blijkt dat de opleidingen HBO Vertaler Frans en HBO Vertaler Spaans op de zes onderwerpen positief scoren, is de conclusie dat het totaaloordeel over de opleidingen positief is. 12 NQA - visitatie LOI Hogeschool, opleidingen HBO Vertaler Frans en HBO Vertaler Spaans (dt)

13 Deel B: Facetten NQA - visitatie LOI Hogeschool, opleidingen HBO Vertaler Frans en HBO Vertaler Spaans (dt) 13

14 14 NQA - visitatie LOI Hogeschool, opleidingen HBO Vertaler Frans en HBO Vertaler Spaans (dt)

15 Onderwerp 1 Doelstelling van de opleiding Facet 1.1 Domeinspecifieke eisen Voldoende Criteria - De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij de eisen die door (buitenlandse) vakgenoten en de beroepspraktijk gesteld worden aan een opleiding in het betreffende domein (vakgebied/discipline en/of beroepspraktijk). Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De opleidingen HBO Vertaler Frans en HBO Vertaler Spaans baseren de eindkwalificaties op de beroepskenmerken zoals geformuleerd in het Beroepsprofiel Vertaler (2006). Hierin zijn zeven beroepskenmerken van een vertaler beschreven die de startkwalificaties van een beginnende vertaler weerspiegelen die nodig zijn om de kern van het beroep, vertalen uit te kunnen oefenen. Het Beroepsprofiel Vertaler (2006) is tot stand gekomen door aanvullingen van vertegenwoordigers uit het werkveld op het Metacom beroepsprofiel voor een beginnend vertaler uit Deze vertegenwoordigers zijn allen lid van de commissie van het Nederlands-Normalisatie Instituut (NEN). Het panel heeft de achtergronden van de ontwikkelaars van het Beroepsprofiel Vertaler (2006) waargenomen en constateert dat deze garant staan voor het niveau en de actualiteit van het beroep vertalen. Eén van de ontwikkelaars van het beroepsprofiel uit 2006 blijkt tevens betrokken te zijn geweest bij de ontwikkeling van het Metacom beroepsprofiel uit Na bestudering van het Beroepsprofiel Vertaler (2006) stelt het panel vast dat de vastgelegde beroepskenmerken, de eindkwalificaties, voldoende aansluiten bij de eisen die vanuit de beroepspraktijk gesteld worden aan een zelfstandig vertaler. Uit het beroepsprofiel blijkt dat vertalen de kernactiviteit van het beroep vormt. Bovendien komen de vaardigheden ondernemen en netwerken aan de orde. In het gesprek met deskundigen uit werkveld wordt de geconstateerde aansluiting, van de beroepskenmerken met de beroepspraktijk, onderschreven. Voor alle opleidingen van de LOI Hogeschool zijn onafhankelijke deskundigen en marktverkenners en vakdeskundigen aangesteld. Zij wijzen een opleiding op nieuwe nationale en internationale ontwikkelingen in het werkveld en geven adviezen met betrekking tot de actualiteit van een opleiding. Het panel heeft voor de vertaalopleidingen van de LOI Hogeschool een lijst van acht voorlopige externe medewerkers met CV s aangetroffen. De betreffende personen staan volgens het panel garant voor kwaliteit en actualiteit van de vertaalopleidingen. Bij de ontwikkeling van de modulen en examens worden deskundigen uit het werkveld betrokken. Voor de vertaalopleidingen Frans en Spaans heeft het panel de CV s van vijf auteurs bestudeerd en geconstateerd dat de betreffende auteurs inhoudelijk deskundig en bekwaam zijn voor het ontwikkelen en uitvoeren van de modulen waarvoor zij zijn aangetrokken of reeds werkzaam zijn. De vertaalopleidingen Frans en Spaans hebben als onderdeel van een marktanalyse de curricula vergeleken met vertaalopleidingen in Nederland en Europa. Daaruit blijkt dat de curricula van de vertaalopleidingen van de LOI grotendeels gelijk zijn aan de bachelor NQA - visitatie LOI Hogeschool, opleidingen HBO Vertaler Frans en HBO Vertaler Spaans (dt) 15

16 vertaalopleidingen in Nederland van de ITV Hogeschool, Hogeschool West-Nederland en Hogeschool Vertol. De genoemde opleiders zijn allen vertegenwoordigd in de SNEVT (Stichting Nationale Examens Vertalers en Tolken) en leiden allen op voor gemeenschappelijke examens. Verder blijkt uit de analyse dat de Universiteit Utrecht een master-opleiding Vertalen aanbiedt, waarbij het instroomniveau is gedefinieerd volgens het niveauraamwerk van de Common European Framework of Reference for Languages (CEFR). Hieraan voldoen de LOI-vertaalopleidingen, zie verder facet 1.2. In Europa worden vertaalopleidingen verschillend aangeboden. In België en Engeland gebeurt dit veelal in een mastertraject. In Europa worden, ondanks de verscheidenheid waarin de vertaalopleidingen worden aangeboden, gelijke definiëringen van taalbeheersing gehanteerd volgens het raamwerk van de CEFR. De LOI Hogeschool heeft een Programma-adviesraad (PAR) die voor het hoger onderwijs onder meer (strategische) verkenningen doet naar nationale en internationale ontwikkelingen, die aanbevelingen doet voor het ontwikkelen van nieuwe opleidingen hoger onderwijs en die adviseert over de kwaliteit van de uitvoering van de opleidingen en over het profiel van de docenten. De PAR bestaat uit een voorzitter en negen domeinadviseurs. De samenstelling waarborgt naar de mening van het panel de expertise op het domein Communication & Languages. Het panel heeft waargenomen dat het domein reeds is vertegenwoordigd in de PAR. Het Beroepsprofiel Vertaler (2006) wordt jaarlijks in de PAR geëvalueerd. Daarnaast onderhoudt de PAR contact met de beroepenveldcommissie die voor het domein Communication & Languages per september 2006 wordt geïnstalleerd. Uitgangspunt van de LOI is dat een belangrijk deel van een programma wordt afgesloten met een in de bedrijfstak erkend examen. Bij de samenstelling van deze examens wordt door de exameninstanties gebruik gemaakt van expertise van deskundigen op het vakgebied. Voor de vertaalopleidingen wordt in de hoofdfase gebruik gemaakt van examens van SNEVT, een stichting bestaande uit vertegenwoordigers van verschillende hogescholen die vertaalopleidingen aanbieden en externe deskundigen. De richtlijnen die de SNEVT gebruikt bij de ontwikkeling van de examens sluiten aan op de kernvaardigheden uit het Beroepsprofiel Vertaler (2006). In 2004 is vanuit de Comité Européen de Normalisation (CEN) een project gestart voor de ontwikkeling van een Europese norm voor vertaaldiensten. Vanuit Europese landen zijn, via nationale normcommissies, bijdragen geleverd. De LOI Hogeschool is lid van de Nederlandse normcommissie. In maart 2006 is een normtekst waarin de best practice van een leverancier van vertaaldiensten centraal staat, unaniem aangenomen. De definitieve normtekst wordt naar verwachting medio 2006 gepubliceerd. Auteurs van het Beroepsprofiel Vertaler (2006) zijn eveneens betrokken bij de ontwikkeling van deze Europese norm. 16 NQA - visitatie LOI Hogeschool, opleidingen HBO Vertaler Frans en HBO Vertaler Spaans (dt)

17 Facet 1.2 Niveau bachelor Voldoende Criteria - De beoogde eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij algemene, internationaal geaccepteerde beschrijvingen van de kwalificaties van een bachelor. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De leerdoelen, de leerstof en de examens worden ontwikkeld aan de hand van de Dublin-descriptoren. De LOI Hogeschool hanteert instructiedocumenten voor auteurs en beoordelaars. Daarin is een stramien opgenomen voor het leerplan van een module, waarin zowel de inhoud als het hbo-bachelorniveau zijn verwerkt en wordt de niveauaanduiding toegelicht. Het panel heeft een lijst met instructiedocumenten waargenomen voor auteurs van modulen van de vertaalopleidingen en daaruit blijkt dat auteurs werken aan de hand van de Dublin-descriptoren, het raamwerk van het CEFR en de SNEVT richtlijnen. De eindkwalificaties die de vertaalopleidingen beogen, voldoen aan de Europees vastgestelde taalniveaus uit het CEFR. Het Beroepsprofiel Vertaler (2006) geeft zeven beroepskenmerken weer. De taalvaardigheid hierin wordt in het informatiedossier gerelateerd aan niveaubeschrijvingen vanuit het raamwerk van de CEFR. Hieruit blijkt welk instroomniveau van taalvaardigheid de vertaalopleidingen hanteren in de propedeuse en in de hoofdfase en naar welk niveau wordt toegewerkt. Het raamwerk van de CEFR definieert zes niveauaanduidingen; A1, A2 (basisgebruiker), B1, B2 (onafhankelijk gebruiker), C1, C2 (vaardig gebruiker). De LOI heeft het instroomniveau gedefinieerd op dat van een onafhankelijk gebruiker (B1) en het eindniveau van de kwalificaties op het niveau van een vaardig gebruiker (C2). Het panel acht dit passend voor een hbo-opleiding. De vertaalopleidingen hebben naast aansluiting bij het raamwerk van het CEFR, aansluiting gezocht bij de Dublin-descriptoren. In het informatiedossier wordt per Dublindescriptor beschreven in welke mate deze in het curriculum aan de orde komt. Hierdoor wordt een relatie gelegd tussen de doelstellingen uit het beroepsprofiel en de Dublindescriptoren. Het panel heeft de documenten bestudeerd en constateert mede op basis van het gevoerde gesprek met de werkveldvertegenwoordigers dat het CEFR raamwerk en de doelstellingen van het Beroepsprofiel Vertaler (2006) voldoende het hbo bachelorniveau vertegenwoordigen. Er wordt alleen opgeleid voor externe examens als deze door de LOI Hogeschool zijn beoordeeld op het hbo-niveau. Voor de vertaalopleidingen wordt in de hoofdfase gebruik gemaakt van de gemeenschappelijke SNEVT examens. Uit het bestudeerde materiaal en de gevoerde gesprekken is gebleken dat de SNEVT examens het hbo-niveau voor vertalers weerspiegelen. Het Ministerie van Justitie heeft een onderzoekscommissie, de Commissie Jurgens, in het leven geroepen die de minimumeis voor vertalers en tolken heeft vastgelegd specifiek voor het justitiële domein, ten behoeve van een gewenste wetsherziening op de Wet Beëdigde Vertalers uit De vertaalopleidingen van de LOI hanteren de NQA - visitatie LOI Hogeschool, opleidingen HBO Vertaler Frans en HBO Vertaler Spaans (dt) 17

18 bevindingen en de competentiebeschrijving uit de Nota van Toelichting bij het wetsvoorstel gerechtstolken en beëdigde vertalers (2005) van de Commissie Jurgens in de opleiding, voor zover deze niet via het Beroepsprofiel Vertaler (2006) zijn opgenomen in het onderwijs. Er bestaat een kwaliteitsregister waarin vertalers geregistreerd worden. Dit heeft primair betrekking op vertalers in het juridische domein. Vertalers van de LOI Hogeschool komen voor een registratie in dit kwaliteitsregister in aanmerking, omdat zij voldoen aan het daarvoor relevante niveau. Het panel heeft het gehanteerde Beroepsprofiel Vertaler (2006) bestudeerd en acht de hierin vastgestelde eindkwalificaties gelijk aan hbo-niveau en relevant voor het beroep. Het panel heeft vernomen, uit het bestudeerde materiaal en de gevoerde gesprekken, dat voor vertaalopleidingen in Nederland en Europa het niveauraamwerk van de CEFR wordt gehanteerd om het opleidingsniveau te duiden. Het panel beoordeelt dit raamwerk als een goed kader om de eindkwalificaties op hbo-niveau weer te geven en constateert dat de LOI dit voor de eindkwalificaties van de vertaalopleidingen heeft gedaan. Facet 1.3 Oriëntatie hbo bachelor Voldoende Criteria De beoogde eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij de volgende beschrijvingen van een bachelor: - mede ontleend aan de door (of in samenspraak met) het relevante beroepenveld opgestelde beroepsprofielen en/of beroepscompetenties - een hbo-bachelor heeft de kwalificaties voor het niveau van beginnend beroepsbeoefenaar in een specifiek beroep of samenhangend spectrum van beroepen waarvoor een hbo-opleiding vereist is of dienstig is. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De eindkwalificaties zijn gebaseerd op het Beroepsprofiel Vertaler (2006) dat verder is ontwikkeld op het profiel voor een beginnend vertaler uit 2000, opgesteld door MetaCom. Uit bestudering van het materiaal blijkt dat de eindkwalificaties waartoe de opleidingen opleiden in samenwerking met het beroepenveld (MetaCom, SNEVT, NEN Commissie en Commissie Jurgens) zijn opgesteld, zie facet 1.1. Het Beroepsprofiel Vertaler (2006) sluit volgens het panel aan bij de ontwikkelingen in het beroepenveld op nationaal en Europees niveau. Het beroepsprofiel (2006) gaat in op de gevraagde kwalificaties die van belang zijn voor een startend vertaler. Een startend vertaler kan werkzaam zijn bij een vertaalbureau, een vertaalafdeling of als zelfstandig vertaler. In deze werkomgevingen is het van belang dat de recent afgestudeerde zich profileert door bewust te netwerken en te vragen om feedback ten behoeve van de eigen kwalitatieve ontwikkeling als vertaler. In het beroepsprofiel komen de aspecten van netwerken en profileren aan de orde, evenals ethische en integriteitvraagstukken. De LOI-businessunitmanager van het domein heeft minimaal twee keer per jaar contact met de domeindeskundige van de Programma-adviesraad (vergelijk paragraaf 1.1). Doel daarvan is informatie uit te wisselen over successen en knelpunten, vorderingen ten 18 NQA - visitatie LOI Hogeschool, opleidingen HBO Vertaler Frans en HBO Vertaler Spaans (dt)

19 aanzien van de voorbereiding van nieuwe opleidingen en voornemens voor nieuwe opleidingen te bespreken alsmede specifieke vraagstukken en ontwikkelingen in het domein. De PAR wordt voorzien van managementinformatie per domein. Uit het bestudeerde materiaal blijkt dat de domeinadviseur Communication & Languages de vertaalopleidingen positief heeft beoordeeld. De businessunitmanager overlegt tevens minimaal twee keer per jaar met de voorzitter van de beroepenveldcommissie (vergelijk 5.2). De beroepenveldcommissie wordt voor het domein Communication & Languages waar de vertaalopleidingen van de LOI onder vallen per september 2006 geïnstalleerd. Onderwerp 2 Programma Facet 2.1 Eisen hbo Voldoende Criteria - Kennisontwikkeling door studenten vindt plaats via vakliteratuur, aan de beroepspraktijk ontleend studiemateriaal en via interactie met de beroepspraktijk en/of (toegepast) onderzoek. - Het programma heeft aantoonbare verbanden met actuele ontwikkelingen in het vakgebied / de discipline. - Het programma waarborgt de ontwikkeling van beroepsvaardigheden en heeft aantoonbare verbanden met de actuele beroepspraktijk. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: Kennisontwikkeling vindt plaats via het studiemateriaal van de LOI Hogeschool, via I- studie en via (vak-)literatuur. Het LOI-studiemateriaal bevat de leerstof en de toelichtingen en is een combinatie van studieboek en uitleg van de docent. De kwaliteit van het lesmateriaal wordt geborgd door één of meer onafhankelijke beoordelaars met kennis van en praktijkervaring in het relevante werkveld. Voor deze kwaliteitscontrole worden vastgestelde procedures en documenten gehanteerd. De systematiek waartoe deze behoren, is ISO-9001 gecertificeerd, vergelijk facet 5.1. De presentatie wordt op essentiële momenten, waaronder de voorbereiding op examens, ondersteund door de digitale leeromgeving. Studenten krijgen de garantie dat zij tijdens hun studie altijd de beschikking hebben over het meest actuele lesmateriaal. Verandert er tijdens de studie iets in de lesstof, dan ontvangt de student de gewijzigde/geactualiseerde versie, ook al heeft hij de lesstof al ontvangen. Door middel van een toevoeging aan het lesmateriaal wordt intern bijgehouden wanneer de lesstof voor het laatst is herzien. Relevante actuele ontwikkelingen of casuïstieken worden in modulen ingevoegd als aanvulling op het ontvangen studiemateriaal of deze worden in de digitale leeromgeving aangeboden. De LOI Hogeschool hanteert verschillende methoden om de band met actuele ontwikkelingen in het vak en in de beroepspraktijk te borgen. Docenten moeten uit het werkveld komen en zij geven voortdurend feedback op de inhoud van het programma. Bij NQA - visitatie LOI Hogeschool, opleidingen HBO Vertaler Frans en HBO Vertaler Spaans (dt) 19

20 de ontwikkeling van modulen en examens worden deskundigen uit het werkveld betrokken en voor alle opleidingen zijn marktverkenners en vakdeskundigen aangesteld, die bijdragen aan het actueel houden van het programma. Het panel stelt vast dat de kwaliteitseisen met betrekking tot de ontwikkeling voor het bestudeerde lesmateriaal van de opleidingen HBO Vertaler Frans en HBO Vertaler Spaans van toepassing is. Studenten voeren onderzoek uit bij iedere vertaalopdracht die zij moeten uitvoeren. Het onderzoeken van relevante achtergronden behorend bij de specifieke opdracht is onderdeel van het vertalen. In de afstudeerfase voeren studenten meerdere vertaalopdrachten uit en reflecteren daarop. Vervolgens moeten zij daarover een presentatie geven. Studenten voeren opdrachten uit die uit de beroepspraktijk komen. In het vierde jaar heeft de student een relevante stageplek nodig voor de uitvoering van praktijkopdrachten. Indien de student om persoonlijke redenen geen stageplek kan vinden, kunnen de betreffende opdrachten via een nog te realiseren virtueel vertaalbureau uitgevoerd worden. Dit is voor de bestaande opleiding HBO Vertaler Engels reeds operationeel. In dit bureau treedt een docent op als opdrachtgever waarmee de student communiceert als zelfstandig vertaler en als zodanig vertaalopdrachten uitvoert. In het programma is de ontwikkeling van taal- en vertaalvaardigheden opgenomen. In het eerste jaar, komt taalbeheersing aan orde en wordt de basis van vertaalvaardigheid gelegd. Het panel heeft de hierbij behorende modulen bestudeerd en vindt deze goed van niveau en uitwerking. In de hoofdfase bouwen modulen verder op de vertaalvaardigheid op een hoger niveau en komen verschillende vaardigheden in verschillende modulen aan bod. Met name Vertalen in de praktijk en Ondernemen voor vertalers zijn belangrijke modulen. Het panel heeft de module Ondernemen voor vertaler bestudeerd en vindt deze goed van niveau en aansluiten op beroepskenmerken uit het Beroepsprofiel Vertaler (2006), zie facet 2.2. Het panel constateert dat de basis voor de vertaalvaardigheid in de propedeuse wordt gelegd en dat hierop wordt voortgebouwd in opdrachten in verschillende modulen, waarbij relevante praktijkopdrachten worden gebruikt. Facet 2.2 Relatie doelstellingen en inhoud programma Voldoende Criteria - Het beoogde programma, het didactisch concept, de werkvormen en de wijze van toetsing weerspiegelen de te bereiken eindkwalificaties van de opleiding. - De te bereiken eindkwalificaties zijn aantoonbaar vertaald in leerdoelen van (onderdelen van) het beoogde programma. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De ontwikkeling van de nieuwe opleidingen HBO Vertaler Frans en HBO Vertaler Spaans is de taak van de projectleider, die werkt onder verantwoordelijkheid van de businessunitmanager. Deze stelt op basis van het beroepsprofiel het leerplan op voor de opleiding en de leerplannen voor de afzonderlijke modulen. Per module worden 20 NQA - visitatie LOI Hogeschool, opleidingen HBO Vertaler Frans en HBO Vertaler Spaans (dt)