Het influenzaseizoen 2005/ 06 in Nederland en de vaccinsamenstelling voor het seizoen 2006/ 07

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Het influenzaseizoen 2005/ 06 in Nederland en de vaccinsamenstelling voor het seizoen 2006/ 07"

Transcriptie

1 epidemiologische mededelingen Het influenzaseizoen 2005/ 06 in Nederland en de vaccinsamenstelling voor het seizoen 2006/ 07 G.F.Rimmelzwaan, J.C.de Jong, G.A.Donker, A.Meijer, R.A.M.Fouchier en A.D.M.E.Osterhaus Het eerste teken van influenza-activiteit van het seizoen 2005/ 06 in Nederland was de isolatie van influenzavirussen in de laatste weken van Vanaf week 1 in 2006 werd ook een verhoging waargenomen van de klinische influenza-activiteit, die pas op week 15 terugkeerde op het basisniveau. Er werden 2 golven van influenza-activiteit waargenomen met pieken in week 7 en 12 met incidenties van respectievelijk 13,8 en 9,8 influenza-achtige ziektebeelden per inwoners. De eerste griepgolf werd met name veroorzaakt door influenza B-virussen, de tweede met name door influenza A-virussen van het H3N2-subtype. De influenza B-virussen bleken afkomstig van 2 verschillende fylogenetische lijnen en weken in belangrijke mate af van de vaccinstam. De geïsoleerde influenza A/H3N2-virussen vertoonden goede overeenkomsten met de vaccinstam voor dit subtype. Er werden slechts kleine antigenetische verschillen met de vaccinstam waargenomen in een beperkt aantal isolaten. Er werd slechts een klein aantal influenza A/H1N1-virussen geïsoleerd, die alle nauw overeenkwamen met de H1N1-vaccinstam. Voor het seizoen 2006/ 07 heeft de Wereldgezondheidsorganisatie de volgende vaccinsamenstelling aanbevolen: A/Wisconsin/67/05 (H3N2), A/New Caledonia/20/99 (H1N1) en B/Malaysia/2506/05. Ned Tijdschr Geneeskd. 2006;150: influenzasurveillance in nederland Erasmus MC, afd. Virologie, Postbus 1738, 3000 DR Rotterdam. Hr.dr.G.F.Rimmelzwaan, hr.dr.j.c.de Jong, hr.dr.r.a.m.fouchier en hr.prof.dr.a.d.m.e.osterhaus, virologen. Nederlands Instituut voor Onderzoek van de Gezondheidszorg, Utrecht. Mw.G.A.Donker, huisarts-epidemioloog, projectleider peilstations Nederland. Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu, Centrum Infectieziektenbestrijding, Laboratorium voor Infectieziektendiagnostiek en Screening, Bilthoven. Hr.dr.A.Meijer, viroloog. Correspondentieadres: hr.dr.g.f.rimmelzwaan (g.rimmelzwaan@erasmusmc.nl). In Nederland wordt de influenzasurveillance uitgevoerd door het Nederlands Instituut voor Onderzoek van de Gezondheidszorg (NIVEL) te Utrecht en het Nationaal Influenza Centrum (NIC), dat een samenwerkingsverband is van het Erasmus MC te Rotterdam en het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) te Bilthoven. Bij de Continue morbiditeitsregistratie van het NIVEL registreren 43 huisarts-peilstations wekelijks het aantal patiënten dat hen consulteert met een influenza-achtig ziektebeeld (IAZ). Deze peilstations vormen een landelijk netwerk van huisartspraktijken dat representatief is naar regio en stedelijkheidsgraad en dat 0,8% van de Nederlandse bevolking beslaat. Het NIVEL berekent op grond van de geregistreerde aantallen een incidentie die de klinische influenza-activiteit weerspiegelt. Daarnaast verzenden de peilstations neus-keelwatten van patiënten met een IAZ of met een acute respiratoire aandoening naar het NIC. De hieruit geïsoleerde influenzavirussen en de stammen uit andere virologische laboratoria worden vergeleken met buitenlandse influenzavirusstammen, waaronder die welke in de vaccins zijn gebruikt. De geïntegreerde epidemiologische en virologische informatie wordt gedurende het seizoen regelmatig naar de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO), wekelijks naar het European Influenza Surveillance Scheme (EISS) en via de Nieuwsbrief Influenza-surveillance naar andere geïnteresseerden gezonden. Tevens wordt actuele informatie omtrent de influenzaepidemieën op de betreffende websites geplaatst ( fluenza-centrum.nl; Op grond van de gegevens en de virusisolaten die het mondiale netwerk van NIC s ter beschikking stelt, stelt de WHO jaarlijks in februari een advies op voor de vaccinsamenstelling voor het volgende influenzaseizoen op het noordelijk halfrond. de influenza-epidemie van 2005/ 06 De eerste influenzavirussen werden dit influenzaseizoen geïsoleerd in de laatste weken van Het betrof influenza A-virussen van het H3N2-subtype. Voor een verhoging van de klinische influenza-activiteit boven de achtergrond wordt op basis van historische gegevens een grenswaarde van 3 IAZ s/ inwoners gehanteerd. In week 1 van 2006 werd een verhoging waargenomen van de klinische influenza-activiteit, die langzaam opliep tot een maximum in week 7 van 2006, toen er per inwoners door de NIVELpeilstationhuisartsen een gemiddelde incidentie van 13,8 patiënten met een IAZ werd gerapporteerd (figuur 1). Na Ned Tijdschr Geneeskd oktober;150(40) 2209

2 aantal IAZ s per inwoners weeknummer figuur 1. Klinische influenza-activiteit in Nederland in de seizoenen 2003/ 04 ( ), 2004/ 05 ( ) en 2005/ 06 ( ), per week weergegeven als het aantal patiënten met een influenza-achtig ziektebeeld (IAZ) per inwoners. De gegevens werden ver zameld door de 43 peilstationhuisartsen van het Nederlands Instituut voor Onderzoek van de Gezondheidszorg (NIVEL) voor de Continue morbiditeitsregistratie. week 7 nam de influenza-activiteit af. Deze eerste golf werd echter gevolgd door een tweede met een piek in week 12, die de eerste golf gedeeltelijk overlapte en verantwoordelijk is voor de schouder in de curve van figuur 1. De tweede piek gaf 9,8 influenza-achtige ziektebeelden per inwoners. Daarna nam de influenza-activiteit definitief af om in week 15 weer tot basisniveau terug te keren. Zoals verwacht, ging de toename van de klinische influenza-activiteit gepaard met een toename van het aantal influenzavirussen dat werd geïsoleerd bij huisarts- en ziekenhuispatiënten (figuur 2). Uit deze figuur wordt ook duidelijk dat de eerste griepgolf van influenza-activiteit voornamelijk werd veroorzaakt door influenza B-virussen, terwijl in de tweede golf het aandeel van influenza A-virussen van het H3N2-subtype groter was. Al met al was het een laat en lang influenzaseizoen met matige influenza-activiteit, in tegenstelling tot de epidemie van afgelopen jaar, die heviger was met een scherpe piek van influenza-activiteit (zie figuur 1). 1 karakterisering van de geïsoleerde influenzavirussen en de beschermende werking van het vaccin Gedurende het seizoen 2005/ 06 werden door het NIC in totaal 361 influenzavirus-isolaten ontvangen vanuit de ziekenhuislaboratoria en het NIVEL-huisartsennetwerk. Daarvan bleken er 231 (64%) van het type A te zijn en 130 van het type B (36%). Van de influenza A-virus-isolaten werden er 165 gesubtypeerd als A/H3N2 en 6 als A/H1N1 terwijl de overige 56 als type A ingestuurde influenzavirus-isolaten niet konden worden gekweekt en dus niet konden worden gesub typeerd. Van de 85 virus-isolaten die afkomstig waren uit het NIVEL-huisartsennetwerk bleken er 37 (44%) van het type A te zijn (alle van het A/H3N2-subtype) en 48 (56%) van het type B. Het kleinere aandeel van influenza A-virus-isolaten verkregen uit de huisartspraktijken ten opzichte van die uit de ziekenhuislaboratoria is iets wat jaarlijks gezien wordt; 1 dit heeft waarschijnlijk te maken met de hogere virulentie van de influenza A/H3N2-virussen. aantal isolaten aantal IAZ s per inwoners weeknummer 0 figuur 2. De influenza-epidemie 2005/ 06. Afgebeeld zijn het aantal influenzavirus-isolaten naar type of subtype dat per week door het Nationaal Influenza Centrum (NIC) werd ontvangen (balken af te lezen op de linker verticale as): A/H3-stam ( ); A/H1-stam ( ); B-stam ( ); A-stam waarvan het subtype niet bepaald is ( ) en het aantal influenza-achtige ziektebeelden (IAZ) per in woners per week ( ) zoals geregistreerd door de 43 peilstationhuisartsen van het Nederlands Instituut voor Onderzoek van de Gezondheidszorg (NIVEL) (curve af te lezen op de rechter verticale as) Ned Tijdschr Geneeskd oktober;150(40)

3 tabel 1. Karakterisering van Nederlandse influenza A(H1N1)-virus-isolaten uit het seizoen 2005/ 06 en van de beschermende werking van het toegepaste vaccin in die periode. Aangegeven zijn de titerwaarden gevonden in een hemagglutinatie-remmingstest (HART) voor referentie-influenzavirusstammen, inclusief de vaccinstammen, en representatieve Nederlandse influenza A(H1N1)-virussen uit 2005/ 06 en enige voorgaande seizoenen virusstam (seizoen)* lijn HART-titer van serum van fretten geïnfecteerd met influenza-a(h1n1)-virus New Cal IVR-116 Ned/271 Ned/300 Ned/2 Ned/128 Ned/239 A/New Caledonia/20/99 New Cal < IVR-116 (vaccinvirus) New Cal < A/Ned/271/99 (1998/ 99) Taiwan <10 40 A/Ned/300/00 (1999/ 00) New Cal < A/Ned/2/03 (2002/ 03) New Cal < A/Ned/128/04 (2004/ 05) New Cal A/Ned/239/06 (2005/ 06) New Cal *Het seizoen waarin de stam werd geïsoleerd. Lijn betekent virusgroep met een gemeenschappelijke, fylogenetisch gedefinieerde afstamming; New Cal = A/New Caledonia/20/99; Taiwan = A/Taiwan/1/86. De titer in de HART is de omgekeerde waarde van de hoogste verdunning van het frettenantiserum in de desbetreffende kolom die de hemagglutinatie van kalkoenenerytrocyten door een standaarddosis van het influenzavirus in de desbetreffende rij nog juist volledig remt. Binnen één kolom zijn HART-titerverschillen van tenminste een factor 4 van betekenis. Homologe titers zijn rood gedrukt. IVR-116 is een reassortant van A/New Caledonia/20/99 en was de A/H1N1-vaccinstam in de seizoenen 2000/ / 06 en is ook de vaccinstam voor 2006/ 07. tabel 2. Karakterisering van Nederlandse influenza A(H3N2)-virus-isolaten uit het seizoen 2005/ 06 en van de beschermende werking van het toegepaste vaccin in die periode. Aangegeven zijn de titerwaarden gevonden in een hemagglutinatie-remmingstest (HART) voor referentie-influenza - virusstammen, inclusief de vaccinstammen, en representatieve Nederlandse A(H3N2)-virus-isolaten uit 2005/ 06 en enige voorgaande seizoenen virusstam (seizoen)* cluster HART-titer van serum van fretten geïnfecteerd met influenza-a/h3n2 Wuh Syd Fuj X-157 Wis Ned/ Ned/ Ned/ Ned/ Ned/ Ned/ Ned/ Ned/ A/Wuhan/359/95 Wuh A/Sydney/5/97 Syd < A/Fujian/411/02 Fuj A/ New York/55/04 X-157** Fuj <10 20 < A/Wisconsin/67/05 Fuj <10 <10 < A/Ned/005/98 (1997/ 98) Wuh <10 <10 < <10 <10 10 <10 <10 <10 A/Ned/462/98 (1997/ 98) Syd A/Ned/088/03 (2002/ 03) Syd A/Ned/109/03 (2002/ 03) Fuj A/Ned/312/03 (2003/ 04) Fuj A/Ned/132/04 (2004/ 05) Fuj A/Ned/548/05 (2005/ 06) Fuj < A/Ned/042/06 (2005/ 06) Fuj < * Het seizoen waarin de stam werd geïsoleerd. Cluster betekent virusgroep met een gemeenschappelijke fylogenetisch gedefinieerde afstamming; Wuh = A/Wuhan/359/05; Syd = A/Sydney/5/97; Fuj = A/Fujian/411/02. De titer in de HART is de omgekeerde waarde van de hoogste verdunning van het frettenantiserum in de desbetreffende kolom die de hemagglutinatie van kalkoenenerytrocyten door een standaarddosis van het influenzavirus in de desbetreffende rij nog juist volledig remt. Binnen één kolom zijn HART-titerverschillen van tenminste een factor 4 van betekenis. Homologe titers zijn rood gedrukt. A/Wuhan/359/95 was de vaccinreferentiestam voor de seizoenen 1996/ 97 en 1997/ 98. A/Sydney/5/97 was de vaccinreferentiestam voor de seizoenen 1998/ 99 tot en met 2002/ 03. A/Fujian/411/02 was de vaccinreferentiestam voor het seizoen 2004/ 05. ** X-157 is een reassortant van A/New York/55/04 en was de vaccinstam voor het seizoen 2005/ 06. A/Wisconsin/67/05 is de vaccinreferentiestam voor het seizoen 2006/ 07. Ned Tijdschr Geneeskd oktober;150(40) 2211

4 figuur 3. Grafische weergave van de antigene verwantschap van influenza A(H3N2)-virusstammen van Met kleur gevulde cirkels geven de posities van virusstammen weer, ongevulde vierkanten die van antisera. De kleur geeft het antigene cluster aan waartoe de stam behoort. De clusters worden vernoemd naar het eerste vaccinvirus van het cluster. De 2 letters zijn afkomstig van de plaats waar dit vaccinvirus werd geïsoleerd (Hongkong, Engeland, Victoria, Texas, Bangkok, Sichuan, Beijing, Wuhan, Sydney en Fujian), de 2 cijfers van het jaar van isolering. De roodgevulde cirkels geven de voor het seizoen 2005/ 06 gebruikte vaccinstam en de epidemische A/H3N2-virussen uit 2005/ 06 weer. De afstand tussen de roosterlijnen correspondeert met een factor 2 verschil in de titer van de hemagglutinatie-remmingstest. Een factor 4 of meer wordt als een verschil van betekenis beschouwd. Alle kweekbare isolaten werden ge(sub)typeerd en verder geanalyseerd met behulp van de hemagglutinatieremmingstest (HART). Deze test maakt het mogelijk om de reactiviteit van antilichamen, opgewekt in proefdieren (fretten) tegen eerdere epidemische stammen of de vaccinstammen, met de huidige epidemische stammen op een kwantitatieve manier te meten. Op deze manier kan worden vastgesteld of de gelijkenis van de epidemische stammen met het gebruikte vaccinvirus voldoende is geweest voor een goede bescherming door het vaccin. Influenzavirussen ondergaan namelijk frequent kleine cumulatieve veranderingen in het oppervlakte-eiwit hemagglutinine. Door deze zogenaamde antigene drift kunnen ze bijna jaarlijks ontsnappen aan de neutraliserende werking van antilichamen die in de bevolking tegen oudere stammen werden opgewekt en zo wederom een epidemie veroorzaken van eenzelfde ziektebeeld onder alle leeftijdsgroepen. Een beschrijving van de in het seizoen 2005/ 06 geïsoleerde influenzavirussen wordt hieronder per (sub)type gegeven. Influenza A/H1N1-virussen. Gedurende het influenzaseizoen 2005/ 06 werd slechts een klein aantal influenza A- virussen van het H1N1-subtype geïsoleerd. Al deze virussen bleken nauw verwant aan de vaccinstam voor dit subtype IVR-116, een reassortant van de vaccinreferentiestam A/New Caledonia/20/99. Zoals uit tabel 1 blijkt, reageren antilichamen die zijn opgewekt tegen de vaccinstam IVR-116 uitstekend met de epidemische stammen van dit jaar, in de tabel vertegenwoordigd door influenzavirus A/Nederland/239/06. Tevens blijkt dat er weinig antigene drift is opgetreden binnen de geïsoleerde virussen van het A/H1N1-subtype sinds de introductie van de A/New Caledonia/20/99-lijn in 1999: frettensera opgewekt tegen A/New Caledonia/20/99 hebben een hoge HART-titer tegen de isolaten van het seizoen 2005/ 06. Een en ander betekent dat het vaccin in het afgelopen seizoen optimale bescherming tegen de epidemische stammen van het A/H1N1-subtype heeft geboden. Influenza A/H3N2-virussen. De meeste influenza A- virussen van het H3N2-subtype, in tabel 2 vertegenwoordigd door de stammen A/Nederland/548/05 en A/Nederland/042/06, werden goed herkend door antilichamen opgewekt tegen de vaccinstam X-157, een reassortant van de stam A/New York/55/04. Dit betekent dat het vaccin goede bescherming heeft geboden tegen infecties met de A/H3N2- virussen van het afgelopen influenzaseizoen. De HART-gegevens van de influenza A/H3N2-virussen zijn ook geanalyseerd met antigene cartografie. 2 Deze methode maakt het mogelijk om de soms moeilijk te interpreteren HART-tabellen visueel weer te geven en maakt een nauwkeuriger en betrouwbaarder analyse mogelijk van de onderlinge verwantschappen tussen verschillende influenzavirus-isolaten op basis van hun antigenetische eigenschappen. De resultaten met de epidemische A/H3N2-virussen van het seizoen 2005/ 06 zijn in figuur 3 weergegeven. Vanaf 2002/ 03 circuleren wereldwijd virussen die behoren tot het Fujian-cluster (aangegeven met FU02 ). Wegens een kleine antigene drift is voor het afgelopen seizoen 2005/ 06 A/Fujian/411/02 als vaccinreferentiestam vervangen door A/ California/7/04. Hoewel in de HART-tabellen de meeste influenzavirusstammen uit 2005/ 06 nauwelijks waren te onderscheiden van de op de vaccinreferentiestam gelijkende A/California/7/04, zien wij in de kaart dat er virussen zijn ontstaan die er in geringe mate van afwijken. Met andere woorden, er is in het seizoen 2005/ 06 binnen het Fujian Ned Tijdschr Geneeskd oktober;150(40)

5 cluster opnieuw antigene drift opgetreden, hetgeen consequenties heeft gehad voor het WHO-advies voor de samenstelling van het vaccin voor het seizoen 2006/ 07 (zie hierna). Influenza B-virussen. Tijdens de influenza-epidemie van 2005/ 06 werden influenza B-virussen geïsoleerd die onderling antigenetisch sterk verschillen en behoren tot 2 verschillende fylogenetische lijnen, te weten de B/Victoria/2/87- en de B/Yamagata/16/88-lijn. In het seizoen 2004/ 05 werden uitsluitend influenza B-virussen van de Yamagata-lijn waargenomen in Nederland, waartoe ook wereldwijd het grootste aantal B-virussen behoorde. Mede daarom werd door de WHO voor het influenzaseizoen 2005/ 06 een vaccinstam gekozen van deze lijn: B/Jiangsu/10/03. Echter, de antilichamen die bij fretten tegen deze vaccinstam werden opgewekt, vertoonden geen reactiviteit met de epidemische influenza B-virusstammen van de B/Victoria-lijn uit 2005/ 06 (tabel 3). Met de epidemische influenza B-stammen van de Yamagata-lijn werd wel reactiviteit waargenomen, ook al was deze veel lager dan met de vaccinstam zelf, namelijk 16 maal zo laag. Op basis van deze gegevens moet worden geconcludeerd dat het vaccin slechts partiële bescherming heeft geboden tegen de influenza B-stammen die in 2005/ 06 hebben gecirculeerd. Het is duidelijk dat het tegelijkertijd circuleren van influenza B-virussen met verschillende antigene reactiviteit de keuze van één enkele optimale vaccinstam onmogelijk maakt. Het toevoegen van een extra B-vaccinstam stuit echter op logistieke en economische bezwaren. vaccinsamenstelling voor het seizoen 2006/ 07 In februari 2006 vond in Genève de jaarlijkse vergadering van de WHO plaats over de samenstelling van het vaccin op het noordelijk halfrond voor het seizoen 2006/ 07. Door de vier mondiale WHO-referentielaboratoria, gevestigd in Atlanta, Londen, Melbourne en Tokio, werd een groot aantal virus-isolaten gekarakteriseerd die door de NIC s waren ingestuurd. Alle influenza A-virussen van het H1N1-subtype uit het seizoen 2005/ 06 waren in de HART-test niet te onderscheiden van de A/New Caledonia/20/99-achtige vaccinstam IVR-116. Bovendien werd in vaccinatiestudies bij kinderen, jongvolwassenen en ouderen aangetoond dat het vaccin HART-antilichamen induceerde die even sterk reageerden met recente A/H1N1-isolaten als met de vaccinstam zelf. Er was dan ook geen aanleiding om de huidige A/H1N1- component van het vaccin te veranderen. Zoals boven aangegeven, hebben wij enige mate van antigene drift waargenomen van de A/H3N2-virussen en wij waren dan ook nieuwsgierig of deze door de WHO-referentielaboratoria bevestigd zou worden. Dit bleek inderdaad het geval. De meeste vanuit diverse windstreken ingestuurde isolaten verschilden eveneens enigszins van de vaccinstam. Als gevolg hiervan bleek in vaccinatiestudies het vaccin tabel 3. Karakterisering van Nederlandse influenza B-virus-isolaten uit het seizoen 2005/ 06 en van de beschermende werking van het toegepaste vaccin in die periode. Aangegeven zijn de titerwaarden gevonden in een hemagglutinatie-remmingstest (HART) voor een aantal referentie-influenzavirusstammen, inclusief de vaccinstammen, en een aantal representatieve Nederlandse B-virus-isolaten uit 2005/ 06 en enige voorgaande seizoenen virusstam (seizoen)* lijn HART-titer van serum van fretten geïnfecteerd met influenza-b-virus Shandong Jiangsu Malay Ned/429 Ned/290 Ned/138 Ned/87 Ned/133 Ned/199 Ned/002 B/Shandong/7/97 Vict 640 < <10 <10 80 <10 <10 <10 80 B/Jiangsu/10/03 Yama < < < <10 B/Malaysia/2506/04 Vict 640 < <10 <10 80 <10 <10 < B/Ned/429/98 (1998/ 99) Yama <10 80 < < <10 B/Ned/290/00 (1999/ 00) Yama < < < <10 B/Ned/138/03 (2002/ 03) Vict 320 < B/Ned/87/04 (2003/ 04) Yama <10 40 < < <10 B/Ned/133/04 (2004/ 05) Yama <10 40 < < <10 B/Ned/199/06 (2005/ 06) Yama <10 80 < < B/Ned/002/06 (2005/ 06) Vict 40 <10 20 <10 10 <10 10 <10 < B/Ned/076/06 (2005/ 06) Vict 640 < <10 < <10 <10 <10 80 *Het seizoen waarin de stam werd geïsoleerd. Lijn betekent virusgroep met een gemeenschappelijke fylogenetisch gedefinieerde afstamming; Yama = B/Yamagata/16/88; Vict = B/Victoria/2/87. De titer in de HART is de omgekeerde waarde van de hoogste verdunning van het frettenantiserum in de desbetreffende kolom die de hemagglutinatie van kalkoenenerytrocyten door een standaarddosis van het influenzavirus in de desbetreffende rij nog juist volledig remt. Binnen één kolom zijn HART-titerverschillen van tenminste een factor 4 van betekenis. Homologe titers zijn rood gedrukt. B/Shandong/7/97 was de B-vaccinreferentiestam in de seizoenen 2002/ 03 en 2003/ 04. B/Jiangsu/10/03 lijkt op de vaccinreferentiestam B/Shanghai/361/02 en was de B-vaccinstam in de seizoenen 2004/ 05 en 2005/ 06. B/Malaysia/2506/04 is de vaccinreferentiestam voor het seizoen 2006/ 07. Ned Tijdschr Geneeskd oktober;150(40) 2213

6 tabel 4. Advies van de WHO voor de samenstelling van het influenzavaccin voor het noordelijk halfrond in het seizoen 2006/ 07 virus(sub)type A(H3N2) A(H1N1) B de te gebruiken stammen moeten lijken op A/Wisconsin/67/05* A/New Caledonia/20/99 B/Malaysia/2506/05 *Meestal wordt gebruikt IVR-142, een reassortant van A/Hiroshima/52/05 of NYCMX-161, een reassortant van A/Wisconsin/67/05. Meestal wordt gebruikt IVR-116, een reassortant van A/New Caledonia/20/99. Meestal wordt gebruikt B/Malaysia/2506/04 of B/Ohio/1/05. minder hoge antilichaamtiters te induceren tegen recente A/ H3N2-isolaten dan tegen de vaccinstam zelf. Dit was reden om voor 2006/ 07 te kiezen voor een nieuwe A/H3N2-vaccinreferentiestam, namelijk A/Wisconsin/67/05 (tabel 4). De analyse van de influenza B-virus-isolaten uit Nederland gaf al aan dat deze in belangrijke mate afweken van de vaccinstam voor dit type virussen. Ook deze bevinding werd bevestigd door de WHO-referentielaboratoria. Niet alleen werden er driftvarianten waargenomen van de B/Yamagata/16/88-lijn, waartoe ook de vaccinstam behoorde, er werden evenals in Nederland in toenemende mate influenza B-virussen geïsoleerd van de B/Victoria/2/87-lijn. Het 2005/ 06-vaccin met de B/Shanghai/362/02-achtige vaccinstam B/Jiangsu/10/03 (Yamagata-lijn) induceerde lagere HART-antilichaamtiters tegen de epidemische stammen dan tegen de vaccinstam zelf. 3 Dat gold in belangrijke mate voor de epidemische stammen van de B/Yamagata/16/88- lijn, maar natuurlijk met name voor de recente isolaten van de B/Victoria/2/87-lijn. Zoals boven al is uiteengezet, bemoeilijkt het tegelijkertijd circuleren van meerdere antigene vormen van eenzelfde (sub)type influenzavirus de keuze van de juiste vaccinstam. Naast de eigenschappen van de respectievelijke virus-isolaten zijn epidemiologische gegevens van belang bij de totstandkoming van het advies voor de vaccinsamenstelling. Intussen heeft de WHO besloten om de B-vaccinstam te vervangen door een recente stam van de B/Victoria/2/87-lijn, te weten B/Malaysia/2506/04 of een stam die daarop lijkt (zie tabel 4). Patiëntenmateriaal en influenzavirus-isolaten werden gedurende het seizoen 2005/ 06 naar het NIC verstuurd door: Ziekenhuis Eemland, locatie De Lichtenberg, Amersfoort (dr.h.schreuder), Streeklaboratorium voor de Volksgezondheid, Amsterdam (dr.j.spaargaren); Slotervaartziekenhuis, afd. Bacteriologie, Amsterdam (dr.w.pauw); VU Medisch Centrum, Laboratorium voor Klinische Microbiologie, Amsterdam (dr.a.m. Simoons-Smit); Diagnostisch Centrum SSDZ, afd. Medische Microbiologie, Delft (dr.r.w.vreede); Streeklaboratorium voor Pathologie en Microbiologie, Enschede (dr.m.g.r.hendrix), Streeklaboratorium voor de Volksgezondheid, Groningen (dr.j.schirm en dr.r.benne); Streeklaboratorium voor de Volksgezondheid, Leeuwarden (dr.a.m.w.van Elsacker- Niele en dr.d.veenendaal); Leids Universitair Medisch Centrum, Centraal Klinisch Virologisch Laboratorium, Leiden (prof.dr.a.c.m.kroes); Universitair Medisch Centrum St Radboud, Laboratorium voor Medische Microbiologie, Nijmegen (prof.dr.j.galama); Zuiderziekenhuis, Regionaal Medisch-Microbiologisch Laboratorium, Rotterdam (dr.j.buitenwerf ); Erasmus MC, afdeling Virologie, Rotterdam (dr.g.j.j.van Doornum); Streeklaboratorium voor de Volksgezondheid, Terneuzen (dr.b. Hendrickx); Streeklaboratorium voor de Volksgezondheid, Tilburg (dr. M.F.Peeters); Universitair Medisch Centrum Utrecht, Utrecht (dr.a.m.van Loon); Diakonessenhuis, afd. Medische Microbiologie, Utrecht (dr.r.j. Diepersloot en dr.j.a.kaan,); Stichting PAMM, Laboratorium voor Medische Microbiologie, Veldhoven (dr.b.h.postma); Streeklaboratorium voor de Volksgezondheid, Venlo (dr.t.trienekens). Dit onderzoek was niet mogelijk geweest zonder de peilstationhuisartsen van het NIVEL die aan de virologische surveillance deelnamen. De referentie-influenzavirussen en de antisera werden ter beschikking gesteld door dr.a.hay van het World Influenza Centre in Londen. Dr.D.J.Smith en dr.t.jones verleenden hulp bij de antigene cartografie. Technische ondersteuning werd verleend door R.van Beek en C.Baas, Erasmus MC, en door W.Tilstra, M.Baghera, S.Jenny, R.Groeneveld en F.Dijkstra (Centrum Infectieziektebestrijding, RIVM) en M.Heshusius-van Valen en T.Meerhoff (NIVEL). Belangenconflict: geen gemeld. Financiële ondersteuning: geen gemeld. Aanvaard op 28 augustus 2006 Literatuur 1 Jong JC de, Rimmelzwaan GF, Bartelds AIM, Meijer A, Fouchier RAM, Osterhaus ADME. Het influenzaseizoen 2004/ 05 in Nederland met de grootste epidemie van de laatste 5 jaar, door virusvariant A/California, en de vaccinsamenstelling voor het seizoen 2005/ 06. Ned Tijdschr Geneeskd. 2005;149: Smith DJ, Lapedes AS, Jong JC de, Bestebroer TM, Rimmelzwaan GF, Osterhaus ADME, et al. Mapping the antigenic and genetic evolution of influenza virus. Science. 2004;305: Recommended composition of influenza virus vaccines for use in the influenza season. Wkly Epidemiol Rec. 2006;81:82-6. Abstract The influenza season in the Netherlands and the vaccine composition for the season. The first sign of influenza activity in the Netherlands during the influenza season was the isolation of influenza viruses in the last week of From Week 1 of 2006 onwards, an increase in clinical influenza activity was also observed that did not return to baseline levels until Week 15. Two waves of influenza activity were observed with peak incidences of 13.8 and 9.8 influenza-like illnesses per 10,000 inhabitants on Weeks 7 and 12, respectively. The first wave of influenza was caused primarily by influenza B viruses, whereas the second wave was caused predominantly by influenza A/H3N2 viruses. The influenza B viruses appeared to belong to two different phylogenetic lineages and were antigenically distinguishable from the vaccine strain. The isolated influenza A/H3N2 viruses were closely related to the vaccine strain for this subtype and only minor antigenic differences with the vaccine strain were observed for a limited number of isolates. Only a small number of influenza A/H1N1 viruses were isolated, which all closely resembled the H1N1 vaccine strain. For the influenza season, the World Health Organization has recommended the following vaccine composition: A/Wisconsin/67/05 (H3N2), A/New Caledonia/20/99 (H1N1) and B/Malaysia/2506/05. Ned Tijdschr Geneeskd. 2006;150: Ned Tijdschr Geneeskd oktober;150(40)

Het influenzaseizoen 2006/ 07 in Nederland en de vaccinsamenstelling voor het seizoen 2007/ 08

Het influenzaseizoen 2006/ 07 in Nederland en de vaccinsamenstelling voor het seizoen 2007/ 08 epidemiologische mededelingen Het influenzaseizoen 2006/ 07 in Nederland en de vaccinsamenstelling voor het seizoen 2007/ 08 J.C.de Jong, G.F.Rimmelzwaan, G.A.Donker, A.Meijer, R.A.M.Fouchier en A.D.M.E.Osterhaus

Nadere informatie

Het influenzaseizoen 2007/ 08 in Nederland: antigene variatie, resistentie tegen oseltamivir en de vaccinsamenstelling voor het seizoen 2008/ 09

Het influenzaseizoen 2007/ 08 in Nederland: antigene variatie, resistentie tegen oseltamivir en de vaccinsamenstelling voor het seizoen 2008/ 09 De influenza-epidemie van 2007/ 08 begon laat, net zoals in de 3 voorgaande seizoenen het geval was. 1-3 In week 9 van 2008 werd de maximale klinische influenza-activiteit van 7,2 IAZ s per 10.000 inwoners

Nadere informatie

Het influenzaseizoen 2001/ 02 en de vaccinsamenstelling voor het seizoen 2002/ 03

Het influenzaseizoen 2001/ 02 en de vaccinsamenstelling voor het seizoen 2002/ 03 Epidemiologische mededelingen Het influenzaseizoen 1/ 2 en de vaccinsamenstelling voor het seizoen 2/ 3 g.f.rimmelzwaan, j.c.de jong, a.i.m.bartelds, b.wilbrink, r.a.m.fouchier en a.d.m.e.osterhaus influenzasurveillance

Nadere informatie

Het influenza winterseizoen 2008/ 09 in Nederland en de vaccinsamenstelling voor het seizoen 2009/'10

Het influenza winterseizoen 2008/ 09 in Nederland en de vaccinsamenstelling voor het seizoen 2009/'10 Het influenza winterseizoen 2008/ 09 in Nederland en de vaccinsamenstelling voor het seizoen 2009/'10 Jan C.de Jong, Guus F.Rimmelzwaan, Gé A.Donker, Adam Meijer, Ron A.M.Fouchier en A.D.M.E. (Ab) Osterhaus

Nadere informatie

NIEUWSBRIEF INFLUENZA-SURVEILLANCE 2008/09

NIEUWSBRIEF INFLUENZA-SURVEILLANCE 2008/09 Een uitgave van: Nationaal Influenza Centrum (NIC): Rotterdam (Erasmus MC), Bilthoven (RIVM); Nederlands instituut voor onderzoek van de gezondheidszorg (NIVEL); Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ).

Nadere informatie

Het influenzaseizoen 2013/2014 in Nederland: lage influenza-activiteit

Het influenzaseizoen 2013/2014 in Nederland: lage influenza-activiteit INGEZONDEN Het influenzaseizoen 1/1 in Nederland: lage influenza-activiteit J.C. de Jong, A. Meijer, G.A. Donker, W. van der Hoek, M.M.A. de Lange, G.F. Rimmelzwaan, A.D.M.E. Osterhaus Samenvatting Er

Nadere informatie

NIEUWSBRIEF INFLUENZA-SURVEILLANCE 2009/10

NIEUWSBRIEF INFLUENZA-SURVEILLANCE 2009/10 NIEUWSBRIEF INFLUENZA-SURVEILLANCE 2009/10 Een uitgave van: Nationaal Influenza Centrum (NIC): Rotterdam (Erasmus MC), Bilthoven (RIVM); Nederlands instituut voor onderzoek van de gezondheidszorg (NIVEL);

Nadere informatie

Het influenzaseizoen 2013/2014 in Nederland: lage influenza-activiteit

Het influenzaseizoen 2013/2014 in Nederland: lage influenza-activiteit Postprint 1.0 Version Journal website http://www.nvmm.nl/ Pubmed link DOI Het influenzaseizoen 2013/2014 in Nederland: lage influenza-activiteit J.C. DE JONG, A. MEIJER, G.A. DONKER, W. VAN DER HOEK, M.M.A.

Nadere informatie

NIEUWSBRIEF INFLUENZA-SURVEILLANCE 2009/10

NIEUWSBRIEF INFLUENZA-SURVEILLANCE 2009/10 NIEUWSBRIEF INFLUENZA-SURVEILLANCE 2009/10 Een uitgave van: Nationaal Influenza Centrum (NIC): Rotterdam (Erasmus MC), Bilthoven (RIVM); Nederlands instituut voor onderzoek van de gezondheidszorg (NIVEL);

Nadere informatie

Het influenzaseizoen 1997/ 98 en de vaccinsamenstelling voor 1998/ 99

Het influenzaseizoen 1997/ 98 en de vaccinsamenstelling voor 1998/ 99 tiated horizontal and disease specific programmes in the field of infectious disease surveillance. These have stimulated European co-operation for prevention and control of infectious diseases. Much topical

Nadere informatie

Nieuwe Influenza A (H1N1)

Nieuwe Influenza A (H1N1) Nieuwe Influenza A (H1N1) Overzicht 23 oktober 29, week 43 Samenvatting In de afgelopen week is het aantal ziekenhuisopnamen wegens een laboratoriumbevestigde infectie met Nieuwe Influenza A (H1N1) verdubbeld

Nadere informatie

Influenza A(H1N1) Overzicht Week 1 (t/m 12 januari 2011)

Influenza A(H1N1) Overzicht Week 1 (t/m 12 januari 2011) Influenza A(H1N1) 2009 Overzicht Week 1 (t/m 12 januari 2011) kldk Samenvatting Vanaf 4 oktober 2010 zijn in totaal 148 ziekenhuisopnames gemeld wegens een laboratoriumbevestigde infectie met Influenza

Nadere informatie

Nivel Zorgregistraties eerste lijn - Surveillance wekelijks bulletin over symptomen en aandoeningen op basis van gegevens van huisartsen

Nivel Zorgregistraties eerste lijn - Surveillance wekelijks bulletin over symptomen en aandoeningen op basis van gegevens van huisartsen Nivel Zorgregistraties eerste lijn - Surveillance wekelijks bulletin over symptomen en aandoeningen op basis van gegevens van huisartsen bijgewerkt op: 28 maart 2018 Inhoud Samenvatting Populatie Actuele

Nadere informatie

NIEUWSBRIEF INFLUENZA-SURVEILLANCE 2009/10

NIEUWSBRIEF INFLUENZA-SURVEILLANCE 2009/10 Een uitgave van: Nationaal Influenza Centrum (NIC): Rotterdam (Erasmus MC), Bilthoven (RIVM); Nederlands instituut voor onderzoek van de gezondheidszorg (NIVEL); Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ).

Nadere informatie

Het influenzaseizoen 2015/2016 in Nederland: beheerst door influenza A(H1N1)pdm09- en B/Victoria/2/87-lijn-virussen

Het influenzaseizoen 2015/2016 in Nederland: beheerst door influenza A(H1N1)pdm09- en B/Victoria/2/87-lijn-virussen A R T I K E L Het influenzaseizoen 2015/2016 in Nederland: beheerst door influenza A(H1N1)pdm09- en B/Victoria/2/87-lijn-virussen J.C. de Jong, A. Meijer, G.A. Donker, W. van der Hoek, M.M.A. de Lange,

Nadere informatie

NIVEL Zorgregistraties eerste lijn - Surveillance wekelijks bulletin over symptomen en aandoeningen op basis van gegevens van huisartsen

NIVEL Zorgregistraties eerste lijn - Surveillance wekelijks bulletin over symptomen en aandoeningen op basis van gegevens van huisartsen NIVEL Zorgregistraties eerste lijn - Surveillance wekelijks bulletin over symptomen en aandoeningen op basis van gegevens van huisartsen bijgewerkt op: 20 december 2017 Inhoud Samenvatting Populatie Actuele

Nadere informatie

Nieuwe Influenza A (H1N1)

Nieuwe Influenza A (H1N1) Nieuwe Influenza A (H1N1) Overzicht 6 november 29, week 45 Samenvatting In de afgelopen week is het aantal ziekenhuisopnamen wegens een laboratoriumbevestigde infectie met Nieuwe Influenza A (H1N1) wederom

Nadere informatie

Nivel Zorgregistraties eerste lijn - Surveillance wekelijks bulletin over symptomen en aandoeningen op basis van gegevens van huisartsen

Nivel Zorgregistraties eerste lijn - Surveillance wekelijks bulletin over symptomen en aandoeningen op basis van gegevens van huisartsen Nivel Zorgregistraties eerste lijn - Surveillance wekelijks bulletin over symptomen en aandoeningen op basis van gegevens van huisartsen bijgewerkt op: 28 maart 2019 Inhoud Samenvatting Populatie Actuele

Nadere informatie

Nivel Zorgregistraties eerste lijn - Surveillance wekelijks bulletin over symptomen en aandoeningen op basis van gegevens van huisartsen

Nivel Zorgregistraties eerste lijn - Surveillance wekelijks bulletin over symptomen en aandoeningen op basis van gegevens van huisartsen Nivel Zorgregistraties eerste lijn - Surveillance wekelijks bulletin over symptomen en aandoeningen op basis van gegevens van huisartsen bijgewerkt op: 4 oktober 2018 Inhoud Samenvatting Populatie Actuele

Nadere informatie

NIVEL Zorgregistraties eerste lijn - Surveillance wekelijks bulletin over klachten en aandoeningen op basis van gegevens van huisartsen

NIVEL Zorgregistraties eerste lijn - Surveillance wekelijks bulletin over klachten en aandoeningen op basis van gegevens van huisartsen NIVEL Zorgregistraties eerste lijn - Surveillance wekelijks bulletin over klachten en aandoeningen op basis van gegevens van huisartsen bijgewerkt op: 25 januari 2017 Inhoud Samenvatting Populatie Actuele

Nadere informatie

Nivel Zorgregistraties eerste lijn - Surveillance wekelijks bulletin over symptomen en aandoeningen op basis van gegevens van huisartsen

Nivel Zorgregistraties eerste lijn - Surveillance wekelijks bulletin over symptomen en aandoeningen op basis van gegevens van huisartsen Nivel Zorgregistraties eerste lijn - Surveillance wekelijks bulletin over symptomen en aandoeningen op basis van gegevens van huisartsen bijgewerkt op: 10 april 2019 Inhoud Samenvatting Populatie Actuele

Nadere informatie

Effectiviteit van influenzavaccinatie in Nederland*

Effectiviteit van influenzavaccinatie in Nederland* Effectiviteit van influenzavaccinatie in Nederland* DOMINANT CIRCULEREND VIRUSTYPE EN MATCH MET VACCINSTAM ZIJN BEPALEND Eva van Doorn, Maryam Darvishian, Frederika Dijkstra, Maarten J. Bijlsma, Gé A.

Nadere informatie

Nivel Zorgregistraties eerste lijn - Surveillance wekelijks bulletin over symptomen en aandoeningen op basis van gegevens van huisartsen

Nivel Zorgregistraties eerste lijn - Surveillance wekelijks bulletin over symptomen en aandoeningen op basis van gegevens van huisartsen Nivel Zorgregistraties eerste lijn - Surveillance wekelijks bulletin over symptomen en aandoeningen op basis van gegevens van huisartsen bijgewerkt op: 28 februari 2019 Inhoud Samenvatting Populatie Actuele

Nadere informatie

NIVEL Zorgregistraties eerste lijn - Surveillance wekelijks bulletin over symptomen en aandoeningen op basis van gegevens van huisartsen

NIVEL Zorgregistraties eerste lijn - Surveillance wekelijks bulletin over symptomen en aandoeningen op basis van gegevens van huisartsen NIVEL Zorgregistraties eerste lijn - Surveillance wekelijks bulletin over symptomen en aandoeningen op basis van gegevens van huisartsen bijgewerkt op: 9 november 2017 Inhoud Samenvatting Populatie Actuele

Nadere informatie

20 e Jaargang December 2012 Nummer 4

20 e Jaargang December 2012 Nummer 4 20 e Jaargang December 2012 Nummer 4 Thema: Diabetes mellitus en infectieziekten Het influenzaseizoen 2011/12 in Nederland De toekomst van infectiepreventie (2) Abstracts Najaarsvergadering NVMM/VIZ 2012

Nadere informatie

NIVEL Zorgregistraties eerste lijn - Surveillance wekelijks bulletin over klachten en aandoeningen op basis van gegevens van huisartsen

NIVEL Zorgregistraties eerste lijn - Surveillance wekelijks bulletin over klachten en aandoeningen op basis van gegevens van huisartsen NIVEL Zorgregistraties eerste lijn - Surveillance wekelijks bulletin over klachten en aandoeningen op basis van gegevens van huisartsen bijgewerkt op: 4 januari 2017 Inhoud Samenvatting Populatie Actuele

Nadere informatie

Nivel Zorgregistraties eerste lijn - Surveillance wekelijks bulletin over symptomen en aandoeningen op basis van gegevens van huisartsen

Nivel Zorgregistraties eerste lijn - Surveillance wekelijks bulletin over symptomen en aandoeningen op basis van gegevens van huisartsen Nivel Zorgregistraties eerste lijn - Surveillance wekelijks bulletin over symptomen en aandoeningen op basis van gegevens van huisartsen bijgewerkt op: 24 oktober 2018 Inhoud Samenvatting Populatie Actuele

Nadere informatie

Nivel Zorgregistraties eerste lijn - Surveillance wekelijks bulletin over symptomen en aandoeningen op basis van gegevens van huisartsen

Nivel Zorgregistraties eerste lijn - Surveillance wekelijks bulletin over symptomen en aandoeningen op basis van gegevens van huisartsen Nivel Zorgregistraties eerste lijn - Surveillance wekelijks bulletin over symptomen en aandoeningen op basis van gegevens van huisartsen bijgewerkt op: 28 mei 2019 Inhoud Samenvatting Populatie Actuele

Nadere informatie

NIVEL Zorgregistraties eerste lijn - Surveillance wekelijks bulletin over symptomen en aandoeningen op basis van gegevens van huisartsen

NIVEL Zorgregistraties eerste lijn - Surveillance wekelijks bulletin over symptomen en aandoeningen op basis van gegevens van huisartsen NIVEL Zorgregistraties eerste lijn - Surveillance wekelijks bulletin over symptomen en aandoeningen op basis van gegevens van huisartsen bijgewerkt op: 11 mei 2017 Inhoud Samenvatting Populatie Actuele

Nadere informatie

NIVEL Zorgregistraties eerste lijn - Surveillance wekelijks bulletin over klachten en aandoeningen op basis van gegevens van huisartsen

NIVEL Zorgregistraties eerste lijn - Surveillance wekelijks bulletin over klachten en aandoeningen op basis van gegevens van huisartsen NIVEL Zorgregistraties eerste lijn - Surveillance wekelijks bulletin over klachten en aandoeningen op basis van gegevens van huisartsen bijgewerkt op: 6 oktober 2016 Inhoud Samenvatting Populatie Actuele

Nadere informatie

NIVEL Zorgregistraties eerste lijn - Surveillance wekelijks bulletin over symptomen en aandoeningen op basis van gegevens van huisartsen

NIVEL Zorgregistraties eerste lijn - Surveillance wekelijks bulletin over symptomen en aandoeningen op basis van gegevens van huisartsen NIVEL Zorgregistraties eerste lijn - Surveillance wekelijks bulletin over symptomen en aandoeningen op basis van gegevens van huisartsen bijgewerkt op: 12 oktober 2017 Inhoud Samenvatting Populatie Actuele

Nadere informatie

NIVEL Zorgregistraties eerste lijn - Surveillance wekelijks bulletin over symptomen en aandoeningen op basis van gegevens van huisartsen

NIVEL Zorgregistraties eerste lijn - Surveillance wekelijks bulletin over symptomen en aandoeningen op basis van gegevens van huisartsen NIVEL Zorgregistraties eerste lijn - Surveillance wekelijks bulletin over symptomen en aandoeningen op basis van gegevens van huisartsen bijgewerkt op: 13 juni 2017 Inhoud Samenvatting Populatie Actuele

Nadere informatie

Nieuwe Influenza A (H1N1)

Nieuwe Influenza A (H1N1) Nieuwe Influenza A (H1N1) Overzicht 11 december 29, week 5 Samenvatting In de afgelopen week is het aantal ziekenhuisopnamen wegens een laboratoriumbevestigde infectie met Nieuwe Influenza A (H1N1) afgenomen

Nadere informatie

Nivel Zorgregistraties eerste lijn - Surveillance wekelijks bulletin over symptomen en aandoeningen op basis van gegevens van huisartsen

Nivel Zorgregistraties eerste lijn - Surveillance wekelijks bulletin over symptomen en aandoeningen op basis van gegevens van huisartsen Nivel Zorgregistraties eerste lijn - Surveillance wekelijks bulletin over symptomen en aandoeningen op basis van gegevens van huisartsen bijgewerkt op: 13 maart 2018 Inhoud Samenvatting Populatie Actuele

Nadere informatie

Nivel Zorgregistraties eerste lijn - Surveillance wekelijks bulletin over symptomen en aandoeningen op basis van gegevens van huisartsen

Nivel Zorgregistraties eerste lijn - Surveillance wekelijks bulletin over symptomen en aandoeningen op basis van gegevens van huisartsen Nivel Zorgregistraties eerste lijn - Surveillance wekelijks bulletin over symptomen en aandoeningen op basis van gegevens van huisartsen bijgewerkt op: 26 juni 2019 Inhoud Samenvatting Populatie Actuele

Nadere informatie

NIVEL Zorgregistraties eerste lijn - Surveillance wekelijks bulletin over symptomen en aandoeningen op basis van gegevens van huisartsen

NIVEL Zorgregistraties eerste lijn - Surveillance wekelijks bulletin over symptomen en aandoeningen op basis van gegevens van huisartsen NIVEL Zorgregistraties eerste lijn - Surveillance wekelijks bulletin over symptomen en aandoeningen op basis van gegevens van huisartsen bijgewerkt op: 13 september 2017 Inhoud Samenvatting Populatie Actuele

Nadere informatie

Nivel Zorgregistraties eerste lijn - Surveillance wekelijks bulletin over symptomen en aandoeningen op basis van gegevens van huisartsen

Nivel Zorgregistraties eerste lijn - Surveillance wekelijks bulletin over symptomen en aandoeningen op basis van gegevens van huisartsen Nivel Zorgregistraties eerste lijn - Surveillance wekelijks bulletin over symptomen en aandoeningen op basis van gegevens van huisartsen bijgewerkt op: 31 oktober 2018 Inhoud Samenvatting Populatie Actuele

Nadere informatie

NIEUWSBRIEF INFLUENZA-SURVEILLANCE 2008/09

NIEUWSBRIEF INFLUENZA-SURVEILLANCE 2008/09 Een uitgave van: Nationaal Influenza Centrum (NIC): Rotterdam (Erasmus MC), Bilthoven (RIVM); Nederlands instituut voor onderzoek van de gezondheidszorg (NIVEL); Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ).

Nadere informatie

Nivel Zorgregistraties eerste lijn - Surveillance wekelijks bulletin over symptomen en aandoeningen op basis van gegevens van huisartsen

Nivel Zorgregistraties eerste lijn - Surveillance wekelijks bulletin over symptomen en aandoeningen op basis van gegevens van huisartsen Nivel Zorgregistraties eerste lijn - Surveillance wekelijks bulletin over symptomen en aandoeningen op basis van gegevens van huisartsen bijgewerkt op: 2 april 2019 Inhoud Samenvatting Populatie Actuele

Nadere informatie

University of Groningen. Improving influenza prevention van Doorn, Eva

University of Groningen. Improving influenza prevention van Doorn, Eva University of Groningen Improving influenza prevention van Doorn, Eva IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite from it. Please check the

Nadere informatie

Nieuwe Influenza A (H1N1)

Nieuwe Influenza A (H1N1) Nieuwe Influenza A (H1N1) Overzicht 27 november 29, week 48 Samenvatting In de afgelopen week is het aantal ziekenhuisopnamen wegens een laboratoriumbevestigde infectie met Nieuwe Influenza A (H1N1) afgenomen

Nadere informatie

NIVEL Zorgregistraties eerste lijn - Surveillance wekelijks bulletin over symptomen en aandoeningen op basis van gegevens van huisartsen

NIVEL Zorgregistraties eerste lijn - Surveillance wekelijks bulletin over symptomen en aandoeningen op basis van gegevens van huisartsen NIVEL Zorgregistraties eerste lijn - Surveillance wekelijks bulletin over symptomen en aandoeningen op basis van gegevens van huisartsen bijgewerkt op: 24 oktober 2017 Inhoud Samenvatting Populatie Actuele

Nadere informatie

Nivel Zorgregistraties eerste lijn - Surveillance wekelijks bulletin over symptomen en aandoeningen op basis van gegevens van huisartsen

Nivel Zorgregistraties eerste lijn - Surveillance wekelijks bulletin over symptomen en aandoeningen op basis van gegevens van huisartsen Nivel Zorgregistraties eerste lijn - Surveillance wekelijks bulletin over symptomen en aandoeningen op basis van gegevens van huisartsen bijgewerkt op: 2 juli 2019 Inhoud Samenvatting Populatie Actuele

Nadere informatie

Nieuwe Influenza A (H1N1)

Nieuwe Influenza A (H1N1) Nieuwe Influenza A (H1N1) Overzicht 4 december 29, week 49 Samenvatting In de afgelopen week is het aantal ziekenhuisopnamen wegens een laboratoriumbevestigde infectie met Nieuwe Influenza A (H1N1) afgenomen

Nadere informatie

NIVEL Zorgregistraties eerste lijn - Surveillance wekelijks bulletin over klachten en aandoeningen op basis van gegevens van huisartsen

NIVEL Zorgregistraties eerste lijn - Surveillance wekelijks bulletin over klachten en aandoeningen op basis van gegevens van huisartsen NIVEL Zorgregistraties eerste lijn - Surveillance wekelijks bulletin over klachten en aandoeningen op basis van gegevens van huisartsen bijgewerkt op: 26 mei 2016 Inhoud Samenvatting Populatie Actuele

Nadere informatie

NIVEL Zorgregistraties eerste lijn - Surveillance wekelijks bulletin over klachten en aandoeningen op basis van gegevens van huisartsen

NIVEL Zorgregistraties eerste lijn - Surveillance wekelijks bulletin over klachten en aandoeningen op basis van gegevens van huisartsen NIVEL Zorgregistraties eerste lijn - Surveillance wekelijks bulletin over klachten en aandoeningen op basis van gegevens van huisartsen bijgewerkt op: 24 november 2016 Inhoud Samenvatting Populatie Actuele

Nadere informatie

Samenvatting. Etiologie. samenvatting

Samenvatting. Etiologie. samenvatting Samenvatting Hoofdstuk 1 is een algemene inleiding op dit proefschrift. Luchtweginfecties zijn veel voorkomende aandoeningen, die door een groot aantal verschillende virussen en bacteriën veroorzaakt kunnen

Nadere informatie

Dr. B. BROCHIER WIV - Virologie J. Wytsmanstraat, 14 1050 Brussel Tel. : 02/642.55.98 Fax : 02/642.56.92

Dr. B. BROCHIER WIV - Virologie J. Wytsmanstraat, 14 1050 Brussel Tel. : 02/642.55.98 Fax : 02/642.56.92 1. Gegevens van het referentielaboratorium Dr. B. BROCHIER WIV - Virologie J. Wytsmanstraat, 14 1050 Brussel Tel. : 02/642.55.98 Fax : 02/642.56.92 2. Programmaverantwoordelijke contactpersoon Dr Isabelle

Nadere informatie

21 e Jaargang December 2013 Nummer 4

21 e Jaargang December 2013 Nummer 4 21 e Jaargang December 2013 Nummer 4 Mazelen: epidemie en eradicatieprogramma Influenzaseizoen 2012/2013 Katern Serologie (2) Ecalta Als medicatieveiligheid telt Geen klinisch relevante geneesmiddelen

Nadere informatie

Pneumonie Rubriekhouder: Mw. Dr. R. van Gageldonk, RIVM ( , )

Pneumonie Rubriekhouder: Mw. Dr. R. van Gageldonk, RIVM ( , ) Pneumonie Rubriekhouder: Mw. Dr. R. van Gageldonk, RIVM (2007-2010, 2012-2014) Inleiding Dankzij de peilstations bestaat er al vele jaren een goed inzicht in het vóórkomen van influenza-achtig ziektebeeld

Nadere informatie

Influenza surveillance

Influenza surveillance Influenza surveillance Tijdens de pandemie Hoe het begon in 2009 Begin april eerste infecties Verenigde Staten/Mexico In Nederland 1 e infectie 30 april 11 juni : WHO pandemie Interpandemische fase Laag

Nadere informatie

NIEUWSBRIEF INFLUENZA-SURVEILLANCE 2009/10

NIEUWSBRIEF INFLUENZA-SURVEILLANCE 2009/10 NIEUWSBRIEF INFLUENZA-SURVEILLANCE 2009/10 Een uitgave van: Nationaal Influenza Centrum (NIC): Rotterdam (Erasmus MC), Bilthoven (RIVM); Nederlands instituut voor onderzoek van de gezondheidszorg (NIVEL);

Nadere informatie

Influenza de cijfersop eenrij

Influenza de cijfersop eenrij Influenza de cijfersop eenrij voorlopige schattingen influenza surveillance in Nederland 2017/2018 Rianne van Gageldonk-Lafeber RIVM - Centrum Infectieziektebestrijding Epidemiologie& Surveillance van

Nadere informatie

Briefrapport /2010 F. Dijkstra et al. Jaarrapportage surveillance respiratoire infectieziekten 2009

Briefrapport /2010 F. Dijkstra et al. Jaarrapportage surveillance respiratoire infectieziekten 2009 Briefrapport 210231006/2010 F. Dijkstra et al. Jaarrapportage surveillance respiratoire infectieziekten 2009 Jaarrapportage surveillance respiratoire infectieziekten 2009 Projectgroep respiratoire infecties,

Nadere informatie

Influenza - een onzekere toekomst!?

Influenza - een onzekere toekomst!? Influenza - een onzekere toekomst!? Adam Meijer Deelnemersdag SNIV 7 oktober, Driebergen 7 oktober Onderwerpen Waarom influenza surveillance? Monster afname Resultaten influenza surveillance in Nederland

Nadere informatie

NIEUWSBRIEF INFLUENZA-SURVEILLANCE 2008/09

NIEUWSBRIEF INFLUENZA-SURVEILLANCE 2008/09 Een uitgave van: Nationaal Influenza Centrum (NIC): Rotterdam (Erasmus MC), Bilthoven (RIVM); Nederlands instituut voor onderzoek van de gezondheidszorg (NIVEL); Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ).

Nadere informatie

Pneumonie Rubriekhouder: Mw. Dr. A.B. van Gageldonk-Lafeber, RIVM ( , )

Pneumonie Rubriekhouder: Mw. Dr. A.B. van Gageldonk-Lafeber, RIVM ( , ) Pneumonie Rubriekhouder: Mw. Dr. A.B. van Gageldonk-Lafeber, RIVM (2007-2010, 2012-2016) Inleiding Dankzij de peilstations bestaat er al vele jaren een goed inzicht in het vóórkomen van influenza-achtig

Nadere informatie

Dr. B. BROCHIER WIV - Virologie J. Wytsmanstraat Brussel Tel. : 02/ Fax : 02/

Dr. B. BROCHIER WIV - Virologie J. Wytsmanstraat Brussel Tel. : 02/ Fax : 02/ 1. Gegevens van het referentielaboratorium Dr. B. BROCHIER WIV - Virologie J. Wytsmanstraat 14 Brussel Tel. : 2/642..98 Fax : 2/642.6.92 E-mail : b.brochier@iph.fgov.be 2. Programmaverantwoordelijken contactpersonen

Nadere informatie

Influenzaseizoen 2016/2017 in Nederland Langdurige epidemie voornamelijk veroorzaakt door influenza A(H3N2)- virussen

Influenzaseizoen 2016/2017 in Nederland Langdurige epidemie voornamelijk veroorzaakt door influenza A(H3N2)- virussen ARTIKEL Influenzaseizoen 2016/2017 in Nederland Langdurige epidemie voornamelijk veroorzaakt door influenza A(H3N2)- virussen Guus Rimmelzwaan, Gé Donker, Adam Meijer, Wim van der Hoek, Marit de Lange,

Nadere informatie

ieuwsbrief Jaargang 5 nummer 1 april 2013 In dit nummer Het doel van SNIV SNIV staat voor Surveillance Netwerk Infectieziekten Verpleeghuizen.

ieuwsbrief Jaargang 5 nummer 1 april 2013 In dit nummer Het doel van SNIV SNIV staat voor Surveillance Netwerk Infectieziekten Verpleeghuizen. In dit nummer Taarten actie SNIV gaat certificaten uitdelen aan deelnemers SNIV op symposia en congressen Wekelijks melden vanuit uw eigen ECD Uit het signaleringsoverleg - - Griepepidemie in Nederland-

Nadere informatie

SNIV 03. Nieuwsbrief. Jaargang 9 nummer 3 september Het doel van SNIV

SNIV 03. Nieuwsbrief. Jaargang 9 nummer 3 september Het doel van SNIV Het doel van SNIV Landelijk inzicht geven in het vóórkomen van infectieziekten in uw eigen verpleeghuis in vergelijking met dat van de andere deelnemende huizen. Uiteindelijk doel is het optimaliseren

Nadere informatie

ieuwsbrief 1. Congressen Prevalentiemeting april 2014 Validatiebezoeken prevalentiemeting Resultaten prevalentiemeting november 2013

ieuwsbrief 1. Congressen Prevalentiemeting april 2014 Validatiebezoeken prevalentiemeting Resultaten prevalentiemeting november 2013 n dit nummer 1. Congressen revalentiemeting april 1 Validatiebezoeken prevalentiemeting Resultaten prevalentiemeting november 13. ublicatie uitbraak RSV-B in een SNV huis Uit het signaleringsoverleg Griep

Nadere informatie

Continue Morbiditeits Registratie Peilstations Nederland 2001

Continue Morbiditeits Registratie Peilstations Nederland 2001 Dit rapport is een uitgave van het NIVEL in 2002. De gegevens mogen met bronvermelding (Continue Morbiditeits Registratie Peilstations Nederland 2001, A.I.M. Bartelds) worden gebruikt. In deze elektronische

Nadere informatie

Jaarrapportage respiratoire infectieziekten 2005/2006

Jaarrapportage respiratoire infectieziekten 2005/2006 Jaarrapportage respiratoire infectieziekten 2005/2006 RIVM briefrapport 210231001 Centrum voor Infectieziektebestrijding Augustus 2006 F. Dijkstra, 1 A.B. van Gageldonk-Lafeber, 1 P. Brandsema, 1 M. Du

Nadere informatie

Jaarrapportage surveillance respiratoire infectieziekten 2008

Jaarrapportage surveillance respiratoire infectieziekten 2008 Briefrapport 210231004/2009 F. Dijkstra P. Brandsema A.B. van Gageldonk-Lafeber W. van der Hoek Jaarrapportage surveillance respiratoire infectieziekten 2008 Jaarrapportage surveillance respiratoire infectieziekten

Nadere informatie

Elk jaar een nieuw griepvaccin. Hoe wordt de samenstelling ervan bepaald?

Elk jaar een nieuw griepvaccin. Hoe wordt de samenstelling ervan bepaald? OVERZICHTSARTIKELEN 3 Elk jaar een nieuw griepvaccin. Hoe wordt de samenstelling ervan bepaald? A new influenza vaccine each year. How is the composition determined? Dr. A. Meijer1, J. Timmermans2, dr.

Nadere informatie

Influenza Nationaal Griepcentrum http://www.iph.fgov.be/flu. Surveillance van Griep in België Seizoen 2004-2005. Jaarrapport

Influenza Nationaal Griepcentrum http://www.iph.fgov.be/flu. Surveillance van Griep in België Seizoen 2004-2005. Jaarrapport Influenza Nationaal Griepcentrum http://www.iph.fgov.be/flu Surveillance van Griep in België Seizoen 24-25 Jaarrapport Dr. Fernande Yane, Dr. Isabelle Thomas, Ph. Marie-Louise Libotte, Dr. Germaine Hanquet*,

Nadere informatie

9 Acute gastro-enteritis Rubriekhouder: Dr. W. van Pelt, (RIVM-CIE) ( ) ( )

9 Acute gastro-enteritis Rubriekhouder: Dr. W. van Pelt, (RIVM-CIE) ( ) ( ) 9 Acute gastro-enteritis Rubriekhouder: Dr. W. van Pelt, (RIVM-CIE) (1992-1993) (1996-2012) Inleiding Gastro-enteritis behoort tot de top tien van aandoeningen in Nederland wat betreft incidentie en draagt

Nadere informatie

Gezondheidsraad. Aan de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport

Gezondheidsraad. Aan de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Aan de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Uw kenmerk : - Bijlagen : - Geachte minister, Gezamenlijk volgen Gezondheidsraad en RIVM/CIb de internationale en nationale ontwikkelingen met betrekking

Nadere informatie

Pneumonie Rubriekhouder: Mw. Dr. R. van Gageldonk, RIVM ( , )

Pneumonie Rubriekhouder: Mw. Dr. R. van Gageldonk, RIVM ( , ) Pneumonie Rubriekhouder: Mw. Dr. R. van Gageldonk, RIVM (2007-2010, 2012-2015) Inleiding Dankzij de peilstations bestaat er al vele jaren een goed inzicht in het vóórkomen van influenza-achtig ziektebeeld

Nadere informatie

Surveillance van Griep in België Seizoen Jaarrapport

Surveillance van Griep in België Seizoen Jaarrapport Nationaal Influenza Centrum http://www.iph.fgov.be/flu Surveillance van Griep in België Seizoen 2005-2006 Jaarrapport Influenza 2005-2006 Ref. D/2007/2505/10 Januari 2007 WIV Wetenschappelijke Instituut

Nadere informatie

Continue Morbiditeits Registratie Peilstations Nederland 2004

Continue Morbiditeits Registratie Peilstations Nederland 2004 Dit rapport is een uitgave van het NIVEL in 2005. De gegevens mogen met bronvermelding (A.I.M. Bartelds, Continue Morbiditeits Registratie Peilstations Nederland 2004, NIVEL 2005) worden gebruikt. Gezien

Nadere informatie

Briefrapport /2008 F. Dijkstra et al. Jaarrapportage respiratoire infectieziekten 2007/2008

Briefrapport /2008 F. Dijkstra et al. Jaarrapportage respiratoire infectieziekten 2007/2008 Briefrapport 210231003/2008 F. Dijkstra et al Jaarrapportage respiratoire infectieziekten 2007/2008 Jaarrapportage respiratoire infectieziekten 2007/2008 Projectgroep respiratoire infecties Centrum Infectieziektebestrijding,

Nadere informatie

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG. Datum 3 maart 2015 Betreft Kamervragen. Geachte voorzitter,

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG. Datum 3 maart 2015 Betreft Kamervragen. Geachte voorzitter, > Retouradres Postbus 20350 2500 EJ Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 2008 2500 EA DEN HAAG Bezoekadres: Rijnstraat 50 255 XP DEN HAAG T 070 340 79 F 070 340 78 34

Nadere informatie

Dit rapport is een uitgave van het NIVEL. De gegevens mogen worden gebruikt met bronvermelding.

Dit rapport is een uitgave van het NIVEL. De gegevens mogen worden gebruikt met bronvermelding. Dit rapport is een uitgave van het NIVEL. De gegevens mogen worden gebruikt met bronvermelding. Continue Morbiditeits Registratie Peilstations Nederland 2007 Mw. dr. G.A. Donker U vindt dit rapport en

Nadere informatie

Influenza et al. bij ouderen

Influenza et al. bij ouderen Influenza et al. bij ouderen Adam Meijer Deelnemersdag SNIV 2012 28 september 2012, Driebergen 1 28 september 2012 Onderwerpen Monsterafname Overzicht resultaten influenzaseizoen 2011/2012 Belang rhinovirus

Nadere informatie

Figuur 1: aantal nieuwe gevallen (incidentie) van influenza in functie van de leeftijd.

Figuur 1: aantal nieuwe gevallen (incidentie) van influenza in functie van de leeftijd. Figuur 1: aantal nieuwe gevallen (incidentie) van influenza in functie van de leeftijd. Figuur 2: conceptueel kader voor globalisatie en volksgezondheid. Stilleestekst deel 2 Pagina 1 van 9 Figuur 3A:

Nadere informatie

Continue Morbiditeits Registratie Peilstations Nederland 2003

Continue Morbiditeits Registratie Peilstations Nederland 2003 Dit rapport is een uitgave van het NIVEL in 2004. De gegevens mogen met bronvermelding (A.I.M. Bartelds, Continue Morbiditeits Registratie Peilstations Nederland 2003, NIVEL 2004) worden gebruikt. Het

Nadere informatie

Centrum Infectieziekteonderzoek, Diagnostiek en Screening

Centrum Infectieziekteonderzoek, Diagnostiek en Screening Centrum Infectieziekteonderzoek, Diagnostiek en Screening Het centrum Infectieziekteonderzoek, Diagnostiek en Screening (IDS) doet microbiologisch onderzoek, (bijzondere) humane diagnostiek en laboratoriumsurveillance

Nadere informatie

Intensivering van de virologische diagnostiek bij de influenza surveillance via huisartspraktijken Een haalbaarheidsstudie

Intensivering van de virologische diagnostiek bij de influenza surveillance via huisartspraktijken Een haalbaarheidsstudie Dit rapport is een uitgave van het NIVEL. De gegevens mogen worden gebruikt met bronvermelding. Intensivering van de virologische diagnostiek bij de influenza surveillance via huisartspraktijken Een haalbaarheidsstudie

Nadere informatie

Samenvatting

Samenvatting Het influenza A virus kan een groot aantal diersoorten infecteren waaronder mensen, varkens, paarden, zeezoogdieren en vogels. In zoogdieren veroorzaakt het virus een acute luchtweginfectie, bij mensen

Nadere informatie

Continue Morbiditeits Registratie Peilstations Nederland 2006

Continue Morbiditeits Registratie Peilstations Nederland 2006 Dit rapport is een uitgave van het NIVEL in 2007. De gegevens mogen met bronvermelding (Mw. dr. G.A. Donker, Continue Morbiditeits Registratie Peilstations Nederland 2006, NIVEL 2007) worden gebruikt.

Nadere informatie

Wekelijks Influenza bulletin Bulletin hebdomadaire Influenza Weekly Influenza bulletin Semaine/week 38 (18/09/ /09/2017) Wekelijks bulletin

Wekelijks Influenza bulletin Bulletin hebdomadaire Influenza Weekly Influenza bulletin Semaine/week 38 (18/09/ /09/2017) Wekelijks bulletin Wekelijks Influenza bulletin Bulletin hebdomadaire Influenza Weekly Influenza bulletin Semaine/week 38 (18/09/2017-24/09/2017) Wekelijks bulletin Week 38/2017: De incidentie van consultaties voor griepale

Nadere informatie

Acute gastro-enteritis Rubriekhouder: Dr. W. van Pelt, (RIVM-CIE) ( ) ( )

Acute gastro-enteritis Rubriekhouder: Dr. W. van Pelt, (RIVM-CIE) ( ) ( ) Acute gastro-enteritis Rubriekhouder: Dr. W. van Pelt, (RIVM-CIE) (1992-1993) (1996-2016) Inleiding Gastro-enteritis behoort tot de top tien van aandoeningen in Nederland wat betreft incidentie en draagt

Nadere informatie

Jaarrapportage surveillance respiratoire infectieziekten 2010 Projectgroep respiratoire infecties

Jaarrapportage surveillance respiratoire infectieziekten 2010 Projectgroep respiratoire infecties Jaarrapportage surveillance respiratoire infectieziekten 2010 Projectgroep respiratoire infecties RIVM briefrapport 210231008/2011 P.S. Brandsema et al. Jaarrapportage surveillance respiratoire infectieziekten

Nadere informatie

Jaarrapportage respiratoire infectieziekten 2006/2007

Jaarrapportage respiratoire infectieziekten 2006/2007 Jaarrapportage respiratoire infectieziekten 26/27 Projectgroep respiratoire infectieziekten* Centrum voor Infectieziektebestrijding, Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu, Bilthoven Augustus 27

Nadere informatie

Influenzaseizoen 2017/2018 in Nederland

Influenzaseizoen 2017/2018 in Nederland ARTIKEL Influenzaseizoen 2017/2018 in Nederland Ron Fouchier, Adam Meijer, Ge Donker, Wim van der Hoek, Marit de Lange, Marion Koopmans Sa men vat ting De influenza-epidemie van het seizoen 2017/2018 begon

Nadere informatie

Jaargang 4 nummer 4 december 2012 Het doel van SNIV. In dit nummer. SNIV staat voor Surveillance Netwerk Infectieziekten Verpleeghuizen.

Jaargang 4 nummer 4 december 2012 Het doel van SNIV. In dit nummer. SNIV staat voor Surveillance Netwerk Infectieziekten Verpleeghuizen. In dit nummer In gesprek met Astrid Beckers, specialist ouderengeneeskunde Naarderheem Bewegingen van en naar ziekenhuizen gecontinueerd in 13 3 Urineweginfecties voor alle deelnemers vast onderdeel basissurveillance

Nadere informatie

Influenza(achtige ziektebeelden)

Influenza(achtige ziektebeelden) Influenza(achtige ziektebeelden) Rubriekhouder: Nivel (1970-2017); sinds 1992 in samenwerking met het Nationaal Influenza Centrum. Inleiding Influenza is een belangrijk volksgezondheidsprobleem. Influenza

Nadere informatie

1 Suïcide(poging) Rubriekhouder: Mw. dr. G.A. Donker, (NIVEL) ( )

1 Suïcide(poging) Rubriekhouder: Mw. dr. G.A. Donker, (NIVEL) ( ) 1 Suïcide(poging) Rubriekhouder: Mw. dr. G.A. Donker, (NIVEL) (1978-2016) Inleiding In overleg met de Inspectie voor de Gezondheidszorg wordt dit onderwerp sinds 1978 in de peilstations onderzocht. Ook

Nadere informatie

10Seksueel Overdraagbare Aandoeningen (SOA) Rubriekhouder: Mw. dr. I. van den Broek, (RIVM)( )

10Seksueel Overdraagbare Aandoeningen (SOA) Rubriekhouder: Mw. dr. I. van den Broek, (RIVM)( ) 10Seksueel Overdraagbare Aandoeningen (SOA) Rubriekhouder: Mw. dr. I. van den Broek, (RIVM)(2008-2012) Inleiding Seksueel overdraagbare aandoeningen (SOA) zijn naast luchtweg-, maagdarm- en urineweginfecties

Nadere informatie

Influenza (achtige ziektebeelden) Rubriekhouder: Nationaal Influenza Centrum (1970-2014)

Influenza (achtige ziektebeelden) Rubriekhouder: Nationaal Influenza Centrum (1970-2014) Influenza (achtige ziektebeelden) Rubriekhouder: Nationaal Influenza Centrum (1970-2014) Inleiding Influenza is een belangrijk volksgezondheidsprobleem. Influenza veroorzaakt extra consulten en visites

Nadere informatie

8 Kinkhoest Rubriekhouder: Mw. dr. H. de Melker, RIVM ( )

8 Kinkhoest Rubriekhouder: Mw. dr. H. de Melker, RIVM ( ) 8 Kinkhoest Rubriekhouder: Mw. dr. H. de Melker, RIVM (1998-2012) Inleiding Kinkhoest is een acute, zeer besmettelijke infectie van de bovenste luchtwegen die veroorzaakt wordt door de bacterie Bordetella

Nadere informatie

Jaargang 4 nummer 3 september In dit nummer. Het doel van SNIV. SNIV staat voor Surveillance Netwerk Infectieziekten Verpleeghuizen.

Jaargang 4 nummer 3 september In dit nummer. Het doel van SNIV. SNIV staat voor Surveillance Netwerk Infectieziekten Verpleeghuizen. In dit nummer Actiz bericht over surveillance Congressen SNIV op het V&VN VS congres 1..1 SNIV op Verensocongres 3..1 3 Onderzoeken SATURN Clostridium difficile infecties in verpleeghuizen: een interventie

Nadere informatie

Bestrijding van de nieuwe influenza A (H1N1). I.

Bestrijding van de nieuwe influenza A (H1N1). I. Stand van zaken Bestrijding van de nieuwe influenza A (H1N1). I. Overzicht van de relevante virologische aspecten Marion P.G. Koopmans, Adam Meijer, Mariken I.M. van der Lubben, Charles Boucher, Ron A.M.

Nadere informatie

Dit rapport is een uitgave van het NIVEL. De gegevens mogen worden gebruikt met bronvermelding.

Dit rapport is een uitgave van het NIVEL. De gegevens mogen worden gebruikt met bronvermelding. Dit rapport is een uitgave van het NIVEL. De gegevens mogen worden gebruikt met bronvermelding. Continue Morbiditeits Registratie Peilstations Nederland 2008 Mw. dr. G.A. Donker U vindt dit rapport en

Nadere informatie

Laag Pathogene Aviaire Influenza Virus Infecties op

Laag Pathogene Aviaire Influenza Virus Infecties op Laag Pathogene Aviaire Influenza Virus Infecties op pluimveebedrijven in Nederland Jeanet van der Goot, Josanne Verhagen 1, Jose Gonzales, Jantien Backer, Johan Bongers, Gert Jan Boender, Ron Fouchier

Nadere informatie

Aan de staatssecretaris van Infrastructuur en Milieu Mevrouw W.J. Mansveld Postbus GX Den Haag. Geachte mevrouw Mansveld,

Aan de staatssecretaris van Infrastructuur en Milieu Mevrouw W.J. Mansveld Postbus GX Den Haag. Geachte mevrouw Mansveld, Aan de staatssecretaris van Infrastructuur en Milieu Mevrouw W.J. Mansveld Postbus 30945 2500 GX Den Haag DATUM 24 april 2013 KENMERK ONDERWERP CGM/130424-01 Advies: Reassortanten van Influenza B virus

Nadere informatie

Artikelen Elk jaar een nieuw griepvaccin

Artikelen Elk jaar een nieuw griepvaccin Artikelen Elk jaar een nieuw griepvaccin Hoe wordt de samenstelling ervan bepaald? A. Meijer, J. Timmermans, G.A. Donker, W. van der Hoek, G.F. Rimmelzwaan Wat in de volksmond griep genoemd wordt is een

Nadere informatie