Recente ontwikkelingen in het Belgisch financieel systeem. December 2006

Transcriptie

1 Recente ontwikkelingen in het Belgisch financieel systeem December 2006

2 Deze halfjaarlijkse publicatie geeft een overzicht van recente ontwikkelingen in het Belgisch financieel systeem, onder de vorm van een reeks tabellen en grafieken voor de kredietinstellingen, de beleggingsondernemingen en vennootschappen voor beleggingsadvies, de beheervennootschappen van instellingen voor collectieve belegging, de verzekeringsondernemingen en pensioenfondsen en de openbare uitgiften van effecten. 1 Ze vormt een aanvulling op het Financial Stability Review, dat éénmaal per jaar, in juni, verschijnt en een macro-prudentiële analyse bevat van de stabiliteit van het Belgisch financieel systeem. De tabellen en grafieken zijn bijgewerkt op basis van de laatst beschikbare gegevens. Ze worden voorafgegaan door enkele beknopte commentaren over de kredietinstellingen, de beleggingsondernemingen en vennootschappen voor beleggingsadvies, de beheervennootschappen van instellingen voor collectieve belegging, de verzekeringsondernemingen en de pensioenfondsen. Nationale Bank van België, Brussel. Alle rechten voorbehouden. De volledige of gedeeltelijke verveelvoudiging van deze brochure voor educatieve en niet-commerciële doeleinden is toegestaan mits bronvermelding. 1 Deze publicatie kwam tot stand in samenwerking met de Commissie voor het Bank-, Financie- en Assurantiewezen (CBFA).

3 Inhoud Markante ontwikkelingen 5 1. Kredietinstellingen Aantal kredietinstellingen Overzicht, rendabiliteit en solvabiliteit 6 2. Beleggingsondernemingen en vennootschappen voor beleggingsadvies Aantal ondernemingen Beursvennootschappen Vennootschappen voor vermogensbeheer Beheervennootschappen van instellingen voor collectieve belegging Verzekeringsondernemingen Aantal verzekeringsondernemingen Rendabiliteit en solvabiliteit Provisies en andere passiva Beleggingen en andere activa Pensioenfondsen 16 Tabellen en grafieken 17

4 Markante ontwikkelingen 1. Kredietinstellingen 1.1 Aantal kredietinstellingen Het aantal Belgische kredietinstellingen bedroeg op 30 juni eenheden, wat overeenkomt met een daling van 1 eenheid ten opzichte van de twee voorgaande jaren. Aantal kredietinstellingen ingeschreven op de lijst (gegevens op het einde van de periode) Juni 2006 K.I. naar Belg. recht met Belg. meerderheidsdeelneming K.I. naar het recht van andere Staten van de EU K.I. naar Belg. recht met buit. meerderheidsdeelneming Andere K.I. naar buitenlands recht De structuur van de Belgische banksector, naar juridisch statuut, is relatief identiek gebleven aan die van het voorgaande jaar. Zo is het aantal kredietinstellingen naar Belgisch recht met Belgische meerderheidsdeelneming in de loop van de eerste helft van 2006 met slechts 1 eenheid afgenomen, tot 25 eenheden. Op dit ogenblik vertegenwoordigen deze laatste nog slechts 24,3 pct. van het totale aantal Belgische kredietinstellingen, tegenover 48,2 pct. eind Bovendien is het aantal kredietinstellingen naar Belgisch recht met buitenlandse meerderheidsdeelneming en naar buitenlands recht niet toegenomen gedurende de eerste zes maanden van 2006, terwijl hun aantal over de laatste tien jaar was gestegen. Eind juni 2006 bedroeg het aandeel van deze laatste in het totale aantal Belgische kredietinstellingen 75,7 pct. 5

5 1.2 Overzicht, rendabiliteit en solvabiliteit De meeste van de tabellen en grafieken voor de kredietinstellingen in de statistische annex konden niet geactualiseerd worden ten gevolge van de inwerkingtreding van een nieuw rapporteringsschema volgens IAS/IFRS (International Accounting Standards/International Financial Reporting Standards). De overgang naar deze nieuwe boekhoudregels heeft geleid tot een breuk in de tijdreeksen. Deze sectie geeft een eerste synthetisch overzicht, gebaseerd op de gegevens van het nieuwe boekhoudschema voor zes grote Belgische banken. 1 Eind juni 2006 bedroeg hun gezamenlijke balanstotaal, volgens de boekhoudregels IAS/IFRS, 1.350,5 miljard euro. De toepassing van deze nieuwe boekhoudregels brengt belangrijke wijzigingen met zich mee met betrekking tot de boeking van activa en passiva. Vooreerst introduceren deze standaarden het concept van de reële waarde (fair value). Deze wordt gedefinieerd als het bedrag waartegen een financieel instrument verhandeld kan worden tussen goed geïnformeerde en instemmende tegenpartijen in het kader van een transactie onder normale concurrentievoorwaarden. Dit begrip is ruimer dan dat van de marktwaarde. Ook al wordt, onder de boekhoudregels IAS/IFRS, de beursnotering op een actieve markt effectief als de beste indicatie van de reële waarde beschouwd, en bij voorkeur gebruikt, indien deze bestaat, wordt ze niet als enige aanwijzing gebruikt. Indien er geen actieve markt bestaat, voorziet de reële waarde tevens in andere evaluatietechnieken die gebruikt kunnen worden om een financieel actief te waarderen. Zo kan men zich, bijvoorbeeld, beroepen op de waardering van gelijkaardige financiële instrumenten. Bovendien voeren de IAS/IFRS-normen een nieuwe classificatie in van de activa en de passiva in verschillende categorieën met specifieke boekhoudregels. Structuur van de activa volgens boekhoudkundige categorie onder IAS/IFRS (1) (gegevens op geconsolideerde basis; in miljarden euro's en in procenten van het totaal) Financiële activa aangehouden voor handelsdoeleinden 195,3 14,5 Financiële activa gewaardeerd tegen reële waarde met verwerking van 34,9 2,6 waardeveranderingen in de winst- en verliesrekening Leningen en vorderingen (met inbegrip van financiële leases) 750,9 55,6 Tot einde looptijd aangehouden beleggingen 14,9 1,1 Voor verkoop beschikbare financiële activa 247,7 18,3 Derivaten gebruikt ter afdekking 2,2 0,2 Andere activa (2) 104,5 7,7 Balanstotaal 1.350,5 100,0 (1) Deze gegevens hebben betrekking op zes grote banken. (2) Deze bevatten, onder andere, de materiële activa, de goodwill en andere immateriële activa. Een eerste categorie aan de actiefzijde bevat de activa die worden aangehouden voor handelsdoeleinden, met name de activa die werden verworven om ze op korte termijn te verkopen of terug te kopen, alsook de derivaten (met uitzondering van de derivaten gebruikt ter afdekking). De activa in deze categorie worden geboekt aan reële waarde en waardeveranderingen worden verrekend via de resultatenrekening. Eind juni 2006 vertegenwoordigde deze categorie 14,5 pct. van het balanstotaal van de banken. Een tweede categorie omvat de financiële activa waarvoor de banken, op onomkeerbare wijze, een waardering tegen reële waarde hebben gekozen (fair value option). Wijzigingen in de waarde van de instrumenten in deze categorie worden eveneens via de resultatenrekening geboekt. Op 30 juni 2006 vertegenwoordigden deze activa slechts 2,6 pct. van het balanstotaal van de Belgische kredietinstellingen. 1 Deze zes grote kredietinstellingen vertegenwoordigden eind 2005, samen, 92,5 pct. van het balanstotaal van de Belgische banksector. 6

6 De categorie van de leningen en vorderingen bevat de activa met vaste of vast te stellen betalingen die niet op een markt genoteerd worden. Ze worden gewaardeerd tegen geamortiseerde kostprijs en vormen de belangrijkste actiefpost van de Belgische banken (55,6 pct.). De tot einde looptijd aangehouden beleggingen (1,1 pct. van het balanstotaal) omvatten de effecten en financiële instrumenten waarvan de banken de bedoeling hebben om ze tot de dag van terugbetaling aan te houden. Derivaten en aandelen worden er niet in opgenomen. Deze categorie kan slechts gebruikt worden voor zover er tijdens het lopende boekjaar of tijdens de twee voorgaande boekjaren niet meer dan een verwaarloosbaar volume aan effecten vóór vervaldag werd verkocht. De activa in deze categorie worden gewaardeerd aan geamortiseerde kostprijs. De voor verkoop beschikbare financiële activa (18,3 pct. van het balanstotaal) omvatten de activa die niet in een van de vorige rubrieken werden geboekt. Ze worden gewaardeerd tegen reële waarde en waardeveranderingen worden verwerkt via het eigen vermogen. Volgens de boekhoudregels IAS/IFRS kunnen derivaten expliciet worden toegewezen als derivaten gebruikt ter afdekking, voor zover voldaan wordt aan de documentatieverplichtingen die voor zulke transacties vereist zijn en voor zover de doeltreffendheid van de afdekking wordt bewezen. Ze worden geboekt aan reële waarde op de balans van de banken. De waarde van deze derivaten gebruikt ter afdekking bedroeg slechts 0,2 pct. van het balanstotaal van de Belgische kredietinstellingen eind juni Structuur van de passiva volgens boekhoudkundige categorie onder IAS/IFRS (1) (gegevens op geconsolideerde basis; in miljarden euro's en in procenten van het totaal) Financiële verplichtingen aangehouden voor handelsdoeleinden 129,1 9,6 Financiële verplichtingen gewaardeerd tegen reële waarde met verwerking van 52,0 3,9 waardeveranderingen in de winst- en verliesrekening Financiële verplichtingen gewaardeerd tegen geamortiseerde kostprijs 1040,7 77,1 Derivaten gebruikt ter afdekking 2,7 0,2 Voorzieningen 2,4 0,2 Andere verplichtingen (2) 80,0 5,9 Totaal eigen vermogen en minderheidsbelang 43,5 3,2 Balanstotaal 1.350,5 100,0 (1) Deze gegevens hebben betrekking op zes grote banken. (2) Deze bevatten, onder meer, voorzieningen, financiële verplichtingen verbonden aan overgedragen financiële activa en belastingverplichtingen. De toepassing van de IAS/IFRS-normen verandert tevens de boekingswijze van de passiva, maar slechts in mindere mate. Meer bepaald wordt 77,1 pct. van de passiva van de Belgische banken nog steeds aan geamortiseerde kostprijs gewaardeerd. Deze passiva bevatten vooral de deposito's van de cliënteel en de kredietinstellingen. Daarnaast vertegenwoordigen de financiële verplichtingen aangehouden voor handelsdoeleinden en dus gewaardeerd tegen reële waarde, 9,6 pct. van het balanstotaal. Ze bestaan voor een belangrijk deel uit derivaten en korte posities in aandelen en vastrentende effecten. Het nieuwe boekhoudschema laat ook toe de balansstructuur van de Belgische kredietinstellingen in te delen volgens instrument. Structuur van de activa volgens instrument (1) (gegevens op geconsolideerde basis; in miljarden euro's en in procenten van het totaal) Geldmiddelen en zichtrekeningen bij centrale banken 6,7 0,5 Leningen en vorderingen - kredietinstellingen 264,8 19,6 Leningen en vorderingen - andere dan kredietinstellingen Hypothecaire leningen (2) Leningen op termijn (2) 543,1 176,0 246,3 Schuldbewijzen 323,6 24,0 Derivaten 62,4 4,6 Aandelen 49,5 3,7 Andere activa 100,4 7,4 Balanstotaal 1.350,5 100,0 (1) Deze gegevens hebben betrekking op zes grote banken. (2) Betreft enkel de hypothecaire leningen en leningen op termijn in de IAS/IFRS-categorie van de "Leningen en vorderingen". 40,2 13,0 18,2 7

7 Een groot deel van de activa van de Belgische banken bestaat uit leningen en vorderingen op de cliënteel (40,2 pct.), hoofdzakelijk onder de vorm van hypothecaire leningen en van leningen op termijn. Het aandeel van deze laatste bedraagt respectievelijk 13,0 pct. en 18,2 pct. van de totale activa. Bovendien houden de Belgische kredietinstellingen een belangrijke portefeuille schuldbewijzen aan (24,0 pct. van het balanstotaal). Het merendeel van die effecten is geklasseerd als voor verkoop beschikbare financiële activa en veranderingen in hun waarde hebben geen invloed op de resultatenrekening omdat ze onmiddellijk worden geboekt via het eigen vermogen. De transacties op de interbancaire markt, met name de geldmiddelen en de zichtrekeningen bij de centrale banken, evenals de vorderingen op kredietinstellingen, vertegenwoordigen 20,1 pct. van het balanstotaal van de Belgische banken. In het oude boekhoudschema werden de derivaten buiten balans geboekt aan hun notionele waarde. Vanaf nu, onder de normen IAS/IFRS, worden ze geboekt aan reële waarde op de balans van de banken. Ze worden geboekt als financiële activa aangehouden voor handelsdoeleinden, hetzij als derivaten gebruikt ter afdekking. Gemeten op basis van hun reële waarde, wordt de grote meerderheid van de derivaten geboekt in de eerste categorie (96,4 pct.). Structuur van de passiva volgens instrument (gegevens op geconsolideerde basis; in miljarden euro's en in procenten van het totaal) Schulden ten opzichte van kredietinstellingen 382,9 28,3 Deposito's Zichtdeposito's (2) Gereglementeerde spaardeposito's (2) 557,8 164,6 146,6 Derivaten en korte posities 114,1 8,4 In schuldbewijzen belichaamde schulden (met inbegrip van obligaties) 137,2 10,2 Achtergestelde verplichtingen 23,6 1,7 Andere verplichtingen 91,5 6,8 Totaal eigen vermogen en minderheidsbelang 43,5 3,2 Balanstotaal 1.350,5 100,0 (1) Deze gegevens hebben betrekking op zes grote banken. (2) Betreft enkel de zicht- en spaardeposito's die gewaardeerd zijn tegen geamortiseerde kostprijs. 41,3 12,2 10,9 Aan de passiefzijde vertegenwoordigen de interbancaire leningen 28,3 pct. van het balanstotaal van de Belgische kredietinstellingen. De deposito's maken nog altijd één van de belangrijkste financieringsmiddelen van de banken uit (41,3 pct. van het balanstotaal). De zichtdeposito's en de spaardeposito's bedragen respectievelijk 164,6 miljard euro (12,2 pct.) en 146,6 miljard euro (10,9 pct.). De in schuldbewijzen belichaamde schulden tenslotte, waaronder de kasbons worden geklasseerd, maken 10,2 pct. van het totaal uit. Ten gevolge van de kapitaalverhoging van een grote Belgische bank, is de risk asset ratio van het in deze sectie beschouwde staal Belgische banken, berekend volgens Bazel I, gestegen van 10,8 pct. eind 2005 tot 11,4 pct. aan het einde van de eerste helft van Het resultaat voor de eerste zes maanden van 2006 en het rendement van het eigen vermogen bedroegen respectievelijk 5,9 miljard euro en 14,2 pct. Kerncijfers (1) (gegevens op geconsolideerde basis; in procenten, tenzij anders vermeld) 1 ste sem Risk asset ratio 11,4 Resultaat (in miljarden euro's) 5,9 Rendement op gemiddelde activa (2) 0,4 Rendement op het gemiddelde eigen vermogen (2) 14,2 (1) Deze gegevens hebben betrekking op zes grote banken. (2) Niet-geannualiseerde cijfers. 8

8 2. Beleggingsondernemingen en vennootschappen voor beleggingsadvies 2.1 Aantal ondernemingen Het aantal beleggingsondernemingen en vennootschappen voor beleggingsadvies is tijdens de eerste helft van 2006 met 4 eenheden toegenomen. Deze stijging had enkel betrekking op de beleggingsondernemingen, aangezien het aantal vennootschappen voor beleggingsadvies gelijk is gebleven. Binnen de categorie van de beleggingsondernemingen is de stijging van het aantal instellingen enerzijds het gevolg van de vestiging in België van 3 nieuwe bijkantoren van beleggingsondernemingen die ressorteren onder het recht van een andere Lidstaat van de EU, en anderzijds het gevolg van de oprichting van een nieuwe vennootschap voor plaatsing van orders in financiële instrumenten. Evolutie van het aantal beleggingsondernemingen en vennootschappen voor beleggingsadvies (gegevens op het einde van de periode) Lijst per Evolutie 1ste sem Juni Beleggingsondernemingen met vergunning in België Beleggingsondernemingen naar Belgisch recht Beursvennootschappen Vennootschappen voor vermogensbeheer Vennootschappen voor makelarij in financiële instrumenten Vennootschappen voor plaatsing van orders in financiële instrumenten Bijkantoren in België van beleggingsondernemingen die ressorteren onder het recht van Staten die geen lid zijn van de Europese Unie 3 Bijkantoren in België van beleggingsondernemingen die ressorteren onder het recht van een andere Lidstaat van de Europese Unie zonder vergunning krachtens richtlijn 93/22/EEG van de Raad Bijkantoren in België van beleggingsondernemingen die ressorteren onder het recht van een andere Lidstaat van de Europese Unie Totaal beleggingsondernemingen + bijkantoren Vennootschappen voor beleggingsadvies Totaal vennootschappen met vergunning

9 2.2 Beursvennootschappen Tijdens de eerste zes maanden van 2006 zijn de activiteiten van de beursvennootschappen sterk toegenomen waarbij deze vennootschappen hebben geprofiteerd van de gunstige voorwaarden op de financiële markten, ondanks de turbulenties in de maanden mei en juni. Zo vertoonde hun balanstotaal en het totaal van hun in bewaring ontvangen effecten, bij constant staal 1, een netto toename van respectievelijk 16 pct. en 6 pct. in vergelijking met eind Ten opzichte van de eerste zes maanden van 2005 is de omzet van de beursvennootschappen eveneens toegenomen (33 pct.). Deze positieve ontwikkelingen vertaalden zich in een 97 pct. groei van het netto resultaat van de beursvennnootschappen. Het rendement van het eigen vermogen (niet geannualiseerd) steeg eveneens, van 10,8 pct. in het eerste semester van 2005 tot 19,7 pct. in het eerste semester van De verbetering van de rendabiliteit van de beursvennootschappen betrof een groot aantal ondernemingen. Terwijl in van de 31 vennootschappen een verlies lieten optekenen, maakte slechts 1 onderneming verlies tijdens het eerste semester van De solvabiliteit van de ondernemingen ging er tevens op vooruit dankzij een stijging van hun reglementair eigen vermogen (met 20 pct.). De solvabiliteitscoëfficiënt steeg daardoor van 58,2 pct. eind 2005 tot 63,1 pct. eind juni Vennootschappen voor vermogensbeheer De ontwikkelingen in deze sector in de eerst helft van 2006 waren over het algemeen heel gunstig. Bij constant staal 1, nam het balanstotaal toe met 3 pct. en de beheerde fondsen groeiden met 18 pct. In vergelijking met de eerste zes maanden van 2005 kende de omzet een sterke stijging (72 pct.), terwijl het netto resultaat meer dan verdubbelde. Bijgevolg nam het rendement van het eigen vermogen toe van 15 pct. tijdens de eerste helft van 2005 tot 29 pct. tijdens de eerste helft van Het aantal instellingen dat een verlies liet optekenen nam eveneens af van 4 tot 2 eenheden. Niettemin bestaan er nog grote verschillen in de rendabiliteit tussen de verschillende ondernemingen. 3. Beheervennootschappen van instellingen voor collectieve belegging Ten gevolge van een herstructurering van een beheervennootschap van instellingen voor collectieve belegging (ICB) zijn de cijfers voor het geheel van de sector in de eerste helft van 2006 moeilijk vergelijkbaar met de cijfers van het voorgaande jaar. Ongeacht de impact van deze wijziging zette de positieve ontwikkeling van de beheervennootschappen van ICB's in 2005 zich ook tijdens de eerste zes maanden van 2006 voort. De globale omzet van de instellingen nam toe en het rendement van het eigen vermogen stabiliseerde op 41 pct. 1 De commentaren in deze sectie zijn gebaseerd op de evolutie van de sector bij constant staal, waardoor de cijfers verschillen met deze in annex. 10

10 4. Verzekeringsondernemingen 4.1 Aantal verzekeringsondernemingen Het aantal in België gevestigde verzekeringsondernemingen nam in de eerste helft van 2006 af met 7 eenheden en bedroeg eind juni 164 eenheden. Er verdwenen 2 ondernemingen met hoofdzakelijk een Belgisch aandeelhouderschap, 4 Belgische dochterondernemingen van buitenlandse verzekeraars met hoofdzetel binnen de Europese Economische Ruimte (E.E.R.) en 1 Belgische dochteronderneming van een buitenlandse verzekeraar met hoofdzetel buiten de E.E.R. Zoals in de voorgaande periodes deed de daling zich voornamelijk voor bij de ondernemingen gespecialiseerd in niet-levensverzekeringen. Toch blijven deze laatste veruit het meest talrijk. Het betreft hier echter vaak zeer kleine ondernemingen. Het aantal buitenlandse ondernemingen die zonder vestiging in België verzekeringsproducten kunnen aanbieden onder het statuut van de vrije dienstverlening, nam in de eerste helft van 2006 af van 740 tot 739 eenheden. Hun marktaandeel blijft nog steeds beperkt. 4.2 Rendabiliteit en solvabiliteit De verzekeringsondernemingen hebben in 2005 een netto resultaat gerealiseerd van 2.377,3 miljoen euro. Dit is een stijging met 39,6 pct. ten opzichte van Het rendement van het eigen vermogen op sectorniveau is aldus toegenomen van 18,0 pct. in 2004 tot 23,3 pct. in Het gezamenlijke verlies van de verlieslatende ondernemingen bedroeg 42,3 miljoen euro, ten opzichte van 161,7 miljoen euro in Resultaten van de verzekeringsondernemingen per activiteit (gegevens op vennootschappelijke basis; in miljoenen euro's) Niet-technisch resultaat Technisch resultaat niet-levensverzekeringen Technisch resultaat levensverzekeringen Netto resultaat De stijging van het netto resultaat in 2005 vindt zijn oorsprong in de verbetering van het technisch resultaat leven (49,3 pct.) en het niet-technisch resultaat (136,4 pct.). Het technisch resultaat niet-leven daalde met 12,2 pct. 11

11 Technisch resultaat uit levensverzekeringsactiviteiten (1) (gegevens op vennootschappelijke basis; in miljoenen euro's, tenzij anders vermeld) Wijziging 2004/2005 (in procenten) Netto verdiende premies ,5 Verzekeringskosten (-) ,6 Premies na verzekeringskosten Netto operationele kosten (-) ,0 Verzekeringsresultaat Netto beleggingsinkomsten ,6 Technisch resultaat leven ,3 (1) Gecorrigeerd voor de waardeverandering van de beleggingen verbonden aan tak 23 contracten. Wat de activiteiten leven betreft, werd in 2005 een groei van de premies met 26,5 pct. opgetekend. De premiestortingen in contracten met een gegarandeerd rendement namen toe met 8,9 pct., terwijl deze in de contracten verbonden aan beleggingsfondsen groeiden met 129,5 pct. Deze sterke stijging was onder meer te danken aan de anticipatie door de Belgische gezinnen van een nieuwe belasting van 1,1 pct. op de gestorte premies van bepaalde levensverzekeringsproducten, die in werking is getreden op 1 januari Het technisch resultaat van de activiteiten leven nam, voornamelijk ten gevolge van de stijging van de netto beleggingsinkomsten (exclusief tak 23), met 27,6 pct. toe. De verbetering van het beleggingsresultaat is toe te schrijven aan een stijging van het rente-inkomen voornamelijk als gevolg van de groei van de obligatieportefeuille en een stijging van de gerealiseerde meerwaarden. Technisch resultaat uit niet-levensverzekeringsactiviteiten (gegevens op vennootschappelijke basis; in miljoenen euro's, tenzij anders vermeld) Wijziging 2004/2005 (in procenten) Netto verdiende premies ,0 Verzekeringskosten (-) ,3 Premies na verzekeringskosten Netto operationele kosten (-) ,5 Verzekeringsresultaat Netto beleggingsinkomsten ,6 Technisch resultaat niet-leven ,2 De daling van het technisch resultaat en de premies in niet-leven met respectievelijk 12,2 pct. en 7,0 pct. is het gevolg van een belangrijke wijziging in de populatie in deze sector. Inderdaad, eind 2004 is een Belgische dochtermaatschappij van een buitenlandse verzekeraar van de markt verdwenen. Deze onderneming, met voornamelijk buitenlandse activiteiten, nam een belangrijk deel van de totale premies in de sector voor haar rekening. Gecorrigeerd voor deze wijziging in de populatie namen de premies en het technisch resultaat respectievelijk toe met 3,3 pct. en 33,8 pct. Deze laatste evolutie is te danken aan een stijging van de netto beleggingsinkomsten met 34,0 pct., terwijl het eigenlijke verzekeringsresultaat licht verslechterde, daar de verzekerings- en operationele kosten sterker stegen dan de premies. De verzekeringsresultaten in niet-leven blijven sterk verschillen tussen de activiteiten en de ondernemingen. Het niet-technisch resultaat, dat de niet-toegekende financiële resultaten, de uitzonderlijke resultaten en nog een aantal kleinere posten bevat, is gestegen van -316,1 miljoen euro in 2004 tot 115,0 miljoen euro in 2005, voornamelijk ten gevolge van de gunstige ontwikkeling van de niet-toegewezen financiële opbrengsten. 12

12 De solvabiliteitsgraad van de verzekeringsondernemingen is in 2005 licht verbeterd. De verhouding tussen de beschikbare en de vereiste solvabiliteitsmarge bedroeg eind ,3 pct., tegenover 250,7 pct. eind De solvabiliteitsmarge bestaat uit verschillende elementen. De expliciete marge, die voornamelijk het eigen vermogen voorkomend op de balans bevat, is in 2005 stabiel gebleven rond 180 pct. Daarnaast bevat de reglementaire solvabiliteitsmarge nog twee elementen die slechts door de onderneming kunnen worden opgenomen na het akkoord van de toezichthouder. Niveau en samenstelling van de beschikbare solvabiliteitsmarge van de verzekeringsondernemingen (gegevens op vennootschappelijke basis; in procenten van de vereiste marge) Niet-gerealiseerde meerw aarden Toekomstige w insten uit levensverzekeringen Expliciete solvabiliteitsmarge Juni 2006 Plus-values non réalisées Bénéfices futurs attendus s Fonds pour dotations future Marge de solvabilité explicite Het eerste element bestaat uit een deel van de verwachte toekomstige winsten uit levensverzekeringsactiviteiten. Deze component is in 2005 gedaald van 12,8 tot 11,5 pct. van de vereiste marge. Deze daling is gedeeltelijk het gevolg van een wijziging in de reglementering die de mogelijke incorporatie van toekomstige winsten in de solvabiliteitsmarge geleidelijk aan beperkt en in 2010 uiteindelijk zal verbieden. Het tweede element omvat de niet-gerealiseerde meerwaarden op de beleggingsportefeuille die werden opgenomen in de reglementaire marge. Dit bedrag is in 2005 toegenomen van 56,5 tot 67,6 pct. van de vereiste marge. Het overgrote deel van de latente meerwaarden wordt echter niet in de reglementaire marge opgenomen, maar vormt een additionele buffer. Deze buffer is door de stijging van zowel de aandelen- als de obligatiekoersen in 2005 verder hersteld van de sterke afname tussen 2000 en Op basis van de trimestriële rapportering, waarin onder meer geen rekening wordt gehouden met eventuele winstuitkeringen aan aandeelhouders en verzekerden, blijkt dat de solvabiliteit van de verzekeringsondernemingen in de eerste helft van 2006 is gedaald. Terwijl het expliciete gedeelte van de marge onder invloed van de winsten die de verzekeraars in de eerste helft van 2006 hebben geboekt, toegenomen is, heeft de stijging van de rente tijdens de eerste zes maanden van 2006 gezorgd voor een forse afname van de meerwaarden opgenomen in de solvabiliteitsmarge. 13

13 4.3 Provisies en andere passiva Het balanstotaal van de verzekeringssector is in 2005 met 13,0 pct. toegenomen tot 185,0 miljard euro. Dit percentage ligt in dezelfde lijn als de voorbije jaren. Belangrijkste componenten van het passief van de verzekeringsondernemingen (gegevens op vennootschappelijke basis; in miljarden euro's) Andere passiva Schulden Provisies voor te betalen schades Provisies tak 23 Provisies leven (exclusief tak 23) Eigen vermogen Het eigen vermogen van de verzekeringsondernemingen is in 2005 gestegen tot 10,2 miljard euro (7,8 pct.), ten gevolge van een toename van de reserves en het overgedragen resultaat. De provisies, die het overgrote deel van het passief uitmaken, zijn in 2005 echter nog sterker gestegen (13,6 pct.) dan het eigen vermogen. Deze stijging vond zoals in de voorgaande jaren voornamelijk plaats bij de levensverzekeringscontracten (19,1 pct.), waarbij de provisies voor de tak 23 contracten toenamen met 30,7 pct. en deze voor de tak 21 contracten met 16,6 pct. In het geval van tak 23 hangt deze toename samen met de verandering van de waarde van de beleggingsportefeuille op de actiefzijde. De provisies voor te betalen schades (voornamelijk niet-leven) daalden met 6,1 pct. 4.4 Beleggingen en andere activa De beleggingen vormen traditioneel de belangrijkste post aan de actiefzijde van de balans van de verzekeringsondernemingen (90,0 pct. eind 2005). Binnen deze rubriek dient een onderscheid gemaakt te worden tussen de beleggingen verbonden aan tak 23 contracten, die aan marktwaarde worden geboekt, en de andere beleggingen, die geboekt worden aan historische kost, in sommige gevallen gecorrigeerd voor duurzame niet-gerealiseerde meer- of minderwaarden. Deze laatste groep beleggingen groeide in 2005 aan met 13,9 pct. Het belang van aandelen nam licht toe van 12,1 pct. tot 12,6 pct. van de portefeuille, na de daling van de voorgaande jaren. De obligatieportefeuille nam toe van 70,9 pct. naar 71,5 pct. Het belang van hypothecaire leningen daarentegen daalde van 4,6 pct. naar 3,9 pct. De beleggingen verbonden aan tak 23 contracten namen toe met 31,0 pct., enerzijds ten gevolge van de waardestijging van deze beleggingen en anderzijds door de instroom van nieuwe premies. Deze portefeuille bestaat nog steeds vooral uit deelbewijzen van instellingen voor collectieve belegging. Verzekeringsondernemingen moeten hun verplichtingen dekken door het aanhouden van voldoende activa. Deze activa dienen aan de verschillende activiteiten te worden toegewezen en vormen dan de dekkingswaarden van deze activiteiten. Zij worden gewaardeerd aan de affectatiewaarde, die in de meeste gevallen overeenkomt met de marktwaarde, maar soms ook, bijvoorbeeld in het geval van overheidsobligaties, met de actuariële waarde. 14

14 Belangrijkste componenten van het actief van de verzekeringsondernemingen (gegevens op vennootschappelijke basis; in miljarden euro's) Vorderingen en andere activa Aandeel van de herverzekeraars in de technische voorzieningen Beleggingen van tak 23 contracten Andere beleggingen Beleggingen in verbonden ondernemingen Hypothecaire leningen beleggingen exclusief tak 23 Schuldinstrumenten Aandelen Voor alle activiteiten samen, inclusief de levensverzekeringsactiviteiten van tak 23, waar de verzekerden het beleggingsrisico op zich nemen, bedroegen de dekkingswaarden op het einde van juni ,0 miljard euro, tegenover 168,9 miljard euro eind Het belang van de obligatieportefeuille steeg in de eerste helft van 2006 van 57,4 pct. tot 59,7 pct. van de totale dekkingswaarden. Overheidsobligaties maakten eind juni ,7 pct. uit van de totale dekkingswaarden, terwijl bedrijfsobligaties goed waren voor 25,0 pct. Het relatieve aandeel van bedrijfsobligaties in de totale obligatieportefeuille is in de eerste helft van 2006 constant gebleven rond 42 pct., nadat de verhouding de laatste jaren sterk gestegen was. Het belang van aandelen nam licht af van 13,9 pct. tot 13,1 pct. van de totale dekkingswaarden, terwijl het belang van de deelbewijzen van instellingen voor collectieve belegging steeg van 16,2 pct. tot 16,5 pct. Samenstelling van de dekkingswaarden van de verzekeringsondernemingen (geheel van de activiteiten) (gegevens op vennootschappelijke basis; in procenten van het totaal van de dekkingswaarden) 100% 80% 60% 40% 20% 0% jun/06 Overheidsobligaties Bedrijfsobligaties Aandelen Vastgoed Leningen ICB's Andere 15

15 5. Pensioenfondsen In 2005 is het aantal pensioenfondsen gestegen van 328 naar 332. Op het einde van 2005 waren er daarvan 2 fondsen in vereffening. Tegen het einde van juni 2006 was het aantal toegelaten pensioenfondsen echter teruggevallen tot 323, waarvan 6 fondsen in vereffening. Resultaten van de pensioenfondsen (in miljarden euro's) Andere resultaten Financieel resultaat Technische kosten Premies en andere technische opbrengsten Netto resultaat De resultaten van de pensioenfondsen worden in hoofdzaak bepaald door de inkomsten uit de beleggingen, de premie-inkomsten en de technische kosten. In 2005 namen de gestorte premies met 19,8 pct. af tot 968,9 miljoen euro. De scherpe daling van de premie-inkomsten kan o.a. verklaard worden door de overname van een groot pensioenfonds door de Belgische Staat en het feit dat verschillende pensioenfondsen in 2004 additionele stortingen hadden gedaan om hun financieringstekort weg te werken. Ook de sterke stijging van de beleggingsinkomsten (78,8 pct.), voornamelijk als gevolg van de waardevermeerdering van de beleggingsportefeuille, waardoor het rendement op de beleggingsportefeuille is toegenomen van 8,9 pct. tot 13,6 pct., heeft een aantal pensioenfondsen ertoe aangezet hun premiestortingen in 2005 te verminderen. Uiteindelijk nam het netto resultaat van de pensioenfondsen met 61,1 pct. toe tot 1.479,0 miljoen euro. De goede resultaten hebben in 2005 een positieve invloed gehad op de vermogenspositie van de pensioenfondsen. Zo werd er een stijging van de dekkingsgraad van de bestaande verplichtingen opgetekend van 127,7 pct. in 2004 tot 133,3 pct. in Niet alleen de globale vermogenspositie van de sector verbeterde in 2005, ook de financiële positie van de ondernemingen met een vermogenstekort is in 2005 verbeterd. Hun tekort is gedaald van 0,8 pct. tot 0,3 pct. van het totale vermogen van de sector. De samenstelling van de beleggingsportefeuille van de pensioenfondsen is in 2005 niet sterk gewijzigd. Het belangrijke aandeel van instellingen voor collectieve belegging, dat constant is gebleven rond 75 pct. van de totale dekkingswaarden, wordt verklaard door de aan deze beleggingen verbonden belasting- en diversificatievoordelen. Binnen deze categorie is het belang van aandelenfondsen toegenomen, ten koste van de obligatiefondsen. Het aandeel van rechtstreeks aangehouden aandelen daalde licht van van 9,4 pct. tot 9,2 pct., terwijl dat van de obligaties steeg van 4,4 pct. tot 6,4 pct. Het belang van de andere posten, waaronder bijvoorbeeld de reserves bij levensverzekeringsondernemingen, zichtrekeningen en vastgoed, daalde van 9,2 pct. tot 7,8 pct. Merk op dat de verschuivingen binnen de beleggingsportefeuille niet alleen te wijten zijn aan aan- en verkooptransacties, maar ook aan wijzigingen in de waardering van de instrumenten. 16

16 Tabellen en grafieken 17

17 1. Kredietinstellingen 1.1 Aantal kredietinstellingen Grafiek 1 : Aantal kredietinstellingen ingeschreven op de lijst (gegevens op het einde van de periode) Juni 2006 K.I. naar Belg. recht met Belg. meerderheidsdeelneming K.I. naar het recht van andere Staten van de EU K.I. naar Belg. recht met buit. meerderheidsdeelneming Andere K.I. naar buitenlands recht Tabel 1 : Wijzigingen in de sector Juni 2006 Aantal kredietinstellingen naar Belgisch recht (einde periode) Evolutie tijdens de periode. inschrijvingen schrappingen (1) Aantal kredietinstellingen naar buitenlands recht (einde periode) Evolutie tijdens de periode. inschrijvingen schrappingen (1) (1) Schrappingen door stopzetting of door fusies/opslorpingen. 19

18 1.2 Overzicht, rendabiliteit en solvabiliteit Tabel 2 : Evolutie van de kerncijfers (gegevens op het einde van de periode op geconsolideerde basis; in miljarden euro's tenzij anders vermeld) Balanstotaal Cliëntentegoeden Vorderingen op cliënten Wijziging Wijziging Wijziging 04/05 04/05 04/05 Grote bankgroepen (11) 1.010, ,2 21,6% 482,1 532,0 10,3% 433,2 535,1 23,5% Andere kredietinstellingen naar Belgisch recht (43) 91,4 90,6-0,9% 64,9 63,8-1,7% 37,1 39,7 7,0% Totaal kredietinstellingen naar Belgisch recht (54) 1.102, ,7 19,7% 547,0 595,8 8,9% 470,2 574,8 22,2% Bijkantoren (50) 41,1 49,6 20,6% 23,0 26,3 14,4% 12,6 16,5 30,5% Totaal kredietinstellingen (104) 1.143, ,3 19,8% 570,1 622,1 9,1% 482,9 591,3 22,5% Buiten-balansverrichtingen Aan de kredietinstellingen Resultaten van het boekjaar op termijn toevertrouwde waarden en vorderingen (in miljoenen euro's) Wijziging Wijziging Wijziging 04/05 04/05 04/05 Grote bankgroepen (11) 6.003, ,0-6,1% 838,8 963,8 14,9% ,9% Andere kredietinstellingen naar Belgisch recht (43) 91,7 69,4-24,4% , ,3-42,8% ,6% Totaal kredietinstellingen naar Belgisch recht (54) 6.095, ,4-6,4% , ,1-39,1% ,9% Bijkantoren (50) 26,1 24,8-5,1% 992, ,9 30,9% ,8% Totaal kredietinstellingen (104) 6.121, ,1-6,4% , ,0-34,3% ,5% Risk asset Rendement op Rendement van het Kosten/inkomsten ratio gemiddelde activa gemiddelde eigen vermogen verhouding Grote bankgroepen (11) 12,6% 11,1% 0,5% 0,5% 17,3% 19,9% 70,6% 72,3% Andere kredietinstellingen naar Belgisch recht (43) 16,0% 15,5% 0,5% 0,8% 9,8% 12,1% 78,4% 74,2% Totaal kredietinstellingen naar Belgisch recht (54) 13,0% 11,5% 0,5% 0,5% 15,8% 18,5% 71,7% 72,6% Bijkantoren (50) - - 0,3% 0,4% ,3% 72,6% Totaal kredietinstellingen (104) - - 0,5% 0,5% ,0% 72,6% (1) Geannualiseerde cijfers. 20

19 Tabel 3 : Evolutie van de belangrijkste balansposten (gegevens op het einde van de periode op geconsolideerde basis; in miljarden euro's tenzij anders vermeld) Activa Wijziging Passiva Wijziging 04/05 04/05 Interbankvorderingen 198,4 212,6 277,3 30,4% Interbankschulden 286,8 281,6 412,6 46,5% Vorderingen op cliënten 392,7 482,9 591,3 22,5% Cliëntentegoeden 504,2 570,1 622,1 9,1% Effecten - schulden tegenover cliënten 369,0 456,1 502,7 10,2% en ander waardepapier 296,5 323,1 368,0 13,9% - in schuldbewijzen belichaamde schulden 135,3 113,9 119,5 4,9% Vaste activa 15,8 18,9 20,6 9,0% Achtergestelde schulden 24,0 23,7 24,3 2,7% Andere posten 68,0 105,7 112,1 6,1% Eigen vermogen 26,9 35,0 37,0 5,7% Andere posten 129,4 232,9 273,3 17,3% 971, , ,3 19,8% 971, , ,3 19,8% Tabel 4 : Evolutie van de basiscomponenten van de resultatenrekening (gegevens op geconsolideerde basis; in miljarden euro's tenzij anders vermeld) Grote kredietinstellingen Alle kredietinstellingen Wijziging Wijziging 04/05 04/05 Renteresultaat 10,60 11,08 10,85-2,1% 12,17 12,80 12,69-0,9% Niet-renteresultaten uit kapitalen (1) 2,11 2,15 2,31 7,4% 2,44 2,39 2,62 9,8% Andere opbrengsten (2) 6,32 6,86 8,15 18,8% 8,23 8,99 10,19 13,3% Bankproduct 19,03 20,09 21,30 6,0% 22,84 24,18 25,50 5,5% Bedrijfskosten (3) 13,86 14,18 15,41 8,7% 16,89 17,41 18,50 6,3% (waarvan personeelskosten) (6,60) (6,70) (7,00) (4.5%) (7,68) (7,79) (7,92) (1,7%) Bruto bedrijfsresultaat 5,17 5,92 5,90-0,3% 5,95 6,77 7,00 3,4% Waardecorrecties 1,34 0,43-0,32 1,49 0,46-0,41 Uitzonderlijk resultaat 0,48 0,08 0,18 0,49 0,11 0,22 98,2% Belastingen 0,91 1,30 1,20-7,4% 1,11 1,56 1,53-2,0% Overboekingen en onttrekkingen 0,00-0,01-0,02 0,01 0,01-0,02 Aandeel in het resultaat van de ondernemingen na vermogensmutatie 0,31 0,54 0,71 31,0% 0,32 0,54 0,71 31,2% Aandeel van derden in het resultaat van de geconsolideerde dochterondernemingen 0,15 0,22 0,21-3,7% 0,16 0,22 0,22-4,0% Geconsolideerd resultaat 3,56 4,60 5,70 23,9% 3,98 5,19 6,61 27,5% (1) Inkomsten uit aandelen en andere niet-vastrentende effecten + opbrengsten uit financiële vaste activa + resultaat uit realisatie van effecten en beleggingspapier + financiële resultaten uit het wisselbedrijf en uit trading. (2) Inkomsten uit provisies en bankdiensten + overige bedrijfsopbrengsten. (3) Inclusief de afschrijvingen op immateriële en materiële vaste activa. 21

20 Grafiek 2 : Rendabiliteit van de kredietinstellingen naar Belgisch recht (gegevens op geconsolideerde basis) Rendement van het gemiddelde eigen vermogen 22% 20% 18% 16% 14% 12% 10% 8% 6% 4% 2% 0% 14,2% 13,6% 17,3% 10,1% 9,8% 15,8% 19,9% 12,1% Grote bankgroepen Andere kredietinstellingen naar Belgisch recht Totaal kredietinstellingen naar Belgisch recht 18,5% Kosten/inkomsten verhouding 90% 85% 80% 78,0% 78,4% 75% 70% 72,8% 73,5% 70,6% 71,7% 74,2% 72,3% 72,6% 65% 60% 55% 50% Grote bankgroepen Andere kredietinstellingen naar Belgisch recht Totaal kredietinstellingen naar Belgisch recht Rentemarge (1) 1,45% 1,40% 1,35% 1,30% 1,41% 1,35% 1,25% 1,20% 1,20% 1,15% 1,10% 1,05% 1,00% (1) Stemt overeen met het verschil tussen de impliciete rente verkregen en betaald, respectievelijk op de rentedragende activa en passiva. 22

21 Grafiek 3 : Verdeling van de kredietinstellingen naar Belgisch recht volgens het rendement van het gemiddelde eigen vermogen (1) (gegevens op geconsolideerde basis; aantal kredietinstellingen en in procenten van het totaal) 100% 90% % 70% 60% % 40% 30% % 19 10% 14 0% < 5% 5% à 10% 10% à 15% 15% à 20% > 20% (1) Het totale aantal kredietinstellingen in de grafiek is verschillend van het totale aantal kredietinstellingen naar Belgisch recht, voornamelijk als gevolg van het feit dat de dochterkredietinstellingen opgenomen zijn in de geconsolideerde cijfers van hun moederondernemingen. Grafiek 4 : Evolutie van het nuttig eigen vermogen en van de risk asset ratio van de kredietinstellingen naar Belgisch recht (gegevens op het einde van de periode op geconsolideerde basis) 14% 70 12% 60 10% 50 8% 6% 11,3% 11,9% 11,9% 12,9% 13,1% 12,8% 13,0% 11,5% % 20 2% 10 0% Risk asset ratio in procenten (linkerschaal) Nuttig eigen vermogen in miljarden euro's (rechterschaal) 0 23

22 Tabel 5 : Eigen vermogensbestanddelen van de kredietinstellingen naar Belgisch recht (gegevens op het einde van de periode op geconsolideerde basis; in miljarden euro's, tenzij anders vermeld) Nuttig eigen vermogen Wijziging 04/05 Eigen vermogen sensu stricto ("tier one capital") (1) 30,6 64,3% 34,3 70,3% 37,9 74,0% 39,2 75,0% 1,3 3,4% waarvan hybride instrumenten 1,7 3,6% 2,4 4,9% 3,1 6,1% 3,6 6,9% 0,5 16,0% Aanvullende bestanddelen van eigen vermogen, 20,8 43,7% 18,4 37,7% 17,5 34,2% 17,9 34,2% 0,4 2,3% zowel voor kredietrisico's als marktrisico's ("tier two capital") waarvan upper tier 2 (2) 7,0 14,6% 5,4 11,1% 5,0 9,8% 4,6 8,8% -0,4-7,7% waarvan lower tier 2 (3) 13,9 29,1% 12,9 26,4% 12,5 24,4% 13,3 25,4% 0,8 6,2% Aftrek van deelnemingen -3,8-8,0% -3,9-8,0% -4,2-8,2% -4,8-9,2% -0,6 14,3% Totaal 47,7 100% 48,8 100% 51,2 100% 52,3 100% 1,1 2,1% Aanvullende bestanddelen van eigen vermogen 1,6-2,1-2,1-1,3 - -0,8 - alleen voor marktrisico's ("tier three capital") (4) (1) Bevat o.m. het gestort kapitaal, de reserves, het fonds voor algemene bankrisico's, de belangen van derden en, als belangrijke aftrekpost, de positieve consolidatieverschillen. (2) (3) (4) Bevat o.m. de herwaarderingsmeerwaarden, het intern zekerheidsfonds en de gestorte fondsen aangetrokken via schuldtitels met onbepaalde looptijd en andere financieringsinstrumenten waarvan de fondsen en de vergoeding kunnen worden aangewend tot aanzuivering van verliezen, dit terwijl de emittent zijn werkzaamheden kan voortzetten. Bevat de achtergestelde schulden op lange termijn (oorspronkelijke looptijd bedraagt minstens 5 jaar). Bevat het netto resultaat van de handelsportefeuille en een bijzondere categorie van achtergestelde schulden, na toepassing van de reglementaire beperkingen. 24

23 1.3 Werkmiddelen Tabel 6 : Evolutie van de belangrijkste werkmiddelen (gegevens op het einde van de periode op geconsolideerde basis; in miljarden euro's, tenzij anders vermeld) Balansposten Euro Deviezen Totaal Wijziging Wjziging Wijziging 04/05 04/05 04/05 Interbankschulden 177,3 243,5 37,4% 104,3 169,0 62,1% 281,6 412,6 46,5% Cliëntentegoeden 441,8 474,0 7,3% 128,3 148,2 15,5% 570,1 622,1 9,1% Achtergestelde schulden 21,0 21,2 1,1% 2,7 3,1 14,4% 23,7 24,3 2,7% Eigen vermogen (1) 35,0 37,0 5,7% 35,0 37,0 5,7% Andere posten 158,7 179,8 13,3% 74,2 93,4 25,9% 232,9 273,3 17,3% Totaal 833,8 955,6 14,6% 309,5 413,8 33,7% 1.143, ,3 19,8% (1) Voor het eigen vermogen is de uitsplitsing euro/deviezen niet relevant. Tabel 7 : Evolutie van de in België ingezamelde cliëntentegoeden (1) (gegevens op het einde van de periode op geconsolideerde basis; in miljarden euro's, tenzij anders vermeld) Wijziging 04/05 Tegoeden op meer dan 1 jaar Termijndeposito's 10,5 11,4 13,5 14,0 0,5 3,8% Kasbons 57,5 44,3 38,8 30,6-8,2-21,2% Andere cliëntentegoeden (2) 5,6 6,4 4,5 4,7 0,1 3,2% Subtotaal 73,5 62,1 56,8 49,3-7,6-13,3% Tegoeden op 1 jaar of minder dan 1 jaar Depositoboekjes 92,5 129,0 146,9 153,8 7,0 4,7% Zichtrekeningen 57,0 68,0 77,5 83,4 5,8 7,5% Termijndeposito's < 1 maand 18,2 19,8 19,8 21,4 1,6 8,1% 1 maand 1 jaar 30,4 28,1 28,5 27,0-1,5-5,3% Kasbons op 1 jaar 1,5 0,7 0,4 0,3-0,1-13,7% Andere cliëntentegoeden (2) 10,6 9,7 8,4 9,6 1,3 15,1% Subtotaal 210,3 255,3 281,5 295,6 14,1 5,0% Totaal van de in België ingezamelde tegoeden 283,8 317,4 338,3 344,9 6,5 1,9% (1) (2) Het totaal van de in België en in het buitenland ingezamelde cliëntentegoeden bedroeg, eind 2005, 622 miljard euro, waarvan 159 op depositoboekjes en 32 in kasbons. De andere cliëntentegoeden omvatten o.m. obligaties en depositocertificaten, deposito's van bijzondere aard, deposito's gekoppeld aan hypothecaire leningen en de depositobeschermingsregeling. 25

24 Grafiek 5 : Evolutie van de structuur van de in België ingezamelde cliëntentegoeden (gegevens op het einde van de periode op geconsolideerde basis; in miljarden euro's en in procenten van het totaal) % 21% 20% 21% 33% 5% 14% 21% 19% 41% 4% 12% 23% 18% 43% 4% 9% 24% 18% 45% Depositoboekjes Termijndeposito's Zichtrekeningen Kasbons Andere tegoeden Grafiek 6 : Verschuivingen in de belangrijkste in België ingezamelde cliëntentegoeden (gegevens op geconsolideerde basis; wijzigingen tussen eind 2004 en eind 2005, in miljarden euro's) Kasbons op 1 jaar Kasbons > 1 jaar Depositoboekjes Termijndeposito's 1 jaar Termijndeposito's > 1 jaar Zichtrekeningen

25 1.4 Bestedingen Tabel 8 : Evolutie van de belangrijkste bestedingen (gegevens op het einde van de periode op geconsolideerde basis; in miljarden euro's, tenzij anders vermeld) Balansposten Euro Deviezen Totaal Wijziging Wijziging Wijziging 04/05 04/05 04/05 Interbankvorderingen 125,7 174,1 38,5% 86,9 103,2 18,7% 212,6 277,3 30,4% Vorderingen op cliënten 355,5 398,2 12,0% 127,4 193,1 51,6% 482,9 591,3 22,5% Effecten en ander waardepapier 254,1 268,1 5,5% 69,0 99,9 44,7% 323,1 368,0 13,9% Vaste activa 17,5 18,8 7,7% 1,5 1,8 23,5% 18,9 20,6 9,0% Andere posten 79,3 85,6 8,0% 26,4 26,5 0,4% 105,7 112,1 6,1% Totaal 832,0 944,9 13,6% 311,2 424,5 36,4% 1.143, ,3 19,8% Tabel 9 : Evolutie van de kredietverrichtingen (gegevens op het einde van de periode op geconsolideerde basis; in miljarden euro's, tenzij anders vermeld) Wijziging 04/05 Opgenomen uitbetalingskredieten Leningen met forfaitair lastenpercentage 13,7 13,5 12,7 13,7 8,1% Hypothecaire leningen (1) 79,5 117,4 132,0 154,7 17,1% Leningen op termijn 209,7 230,1 258,3 324,0 25,5% Voorschotten in rekening courant 40,6 29,6 31,3 42,9 36,9% Handelswissels, accepten en overige kredieten 38,2 24,8 38,3 41,3 7,8% Overige 11,0 13,4 10,3 14,7 42,8% Totaal 392,7 428,8 482,9 591,3 22,5% waarvan op België 218,0 224,3 234,2 246,1 5,1% waarvan op het buitenland 174,7 204,5 248,7 345,3 38,8% (1) Na aftrek van de deposito's gekoppeld aan hypothecaire leningen. 27

26 Grafiek 7 : Evolutie van de groei van de kredietverlening (in procenten) Groei van de binnenlandse kredietverlening Groei van de buitenlandse kredietverlening 10% 40% 8% 35% 30% 6% 25% 4% 2% gemiddelde groei 20% 15% 10% gemiddelde groei 0% 5% -2% % Grafiek 8 : Evolutie van de vorderingen van de kredietinstellingen naar Belgisch recht op opkomende landen en off-shore centra (1) (gegevens op het einde van de periode op geconsolideerde basis; in miljarden euro's, na transfers) Opkomende landen in Europa Opkomende landen in Afrika en het Midden- Oosten Opkomende landen in Zuid-Oost Azië Opkomende landen in Latijns-Amerika en de Caraïben Off-shore Centra (1) Vanaf 31 maart 2005 dienen de kredietinstellingen hun operaties per land te rapporteren volgens een nieuw rapporteringsschema dat : - een rapportering per land invoert voor de transacties in afgeleide producten buiten balans (kredietderivaten, forwards, swaps, opties en andere); - door elke kredietinstelling ingevuld moet worden (geen vrijstelling meer voor transacties met beperkte bedragen); - voortaan ook de plaatselijke verrichtingen in lokale munt opneemt in het totaal van de vorderingen. 28

27 Tabel 10 : Samenstelling van de effectenportefeuille (gegevens op het einde van de periode op geconsolideerde basis; in miljarden euro's tenzij anders vermeld) Wijziging 04/05 Beleggingsportefeuille ,4% Overheidseffecten ,6% - uitgegeven door de Belgische overheid ,1% - uitgegeven door een buitenlandse overheid ,7% Vastrentende effecten uitgegeven door kredietinstellingen ,0% Andere vastrentende effecten ,5% Niet-vastrentende effecten ,6% Handelsportefeuille ,3% Overheidseffecten ,8% - uitgegeven door de Belgische overheid ,9% - uitgegeven door een buitenlandse overheid ,2% Vastrentende effecten uitgegeven door kredietinstellingen ,6% Andere vastrentende effecten ,5% Niet-vastrentende effecten ,7% Totaal portefeuille ,9% 29