De scribe voor administratieve taakherschikking bij aios. Efficiencywinst of niet?
|
|
- Casper Beckers
- 6 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 De scribe voor administratieve taakherschikking bij aios Efficiencywinst of niet?
2 1. Aanleiding 2 In ziekenhuizen in de Verenigde Staten is de medical scribe een bekende functionaris: een medisch-administratieve ondersteuner die voor medisch specialisten onder andere dossiervoering en medische correspondentie voorbereidt en verzorgt. In deze Amerikaanse situatie is door de inzet van een medical scribe een efficiencywinst van dokters gerapporteerd van meer dan 30%. 3 De scribe in Nederland In het Radboudumc is de functie van medical scribe op de afdeling spoedeisende hulp (SEH) al enkele jaren gekoppeld aan de activiteiten van de aios Interne Geneeskunde. Op basis van deze ene ervaring kan echter nog niet gezegd worden of de inzet van een scribe in de Nederlandse situatie efficiencywinst oplevert. Dit rapport is ontwikkeld vanuit het project Individualisering Opleidingsduur. Dit project is onderdeel van het samenwerkingsverband Specialistenopleiding op Maat (SOM) en wordt geïnitieerd vanuit de Federatie Medisch Specialisten. Pilotleiders: dr. A. (Ton) Dofferhoff prof. dr. J. (Jacqueline) de Graaf drs. A. (Aly) Hiemstra, dr. E.M. (Edith) Klappe dr. R.J. (Rob) Oostenbroek Redactie: drs. F. (Frank) Leguijt MMC drs. M. (Maud) Oomen, projectmedewerker RIO, Federatie Medisch Specialisten Wel roept deze casus de vraag op of aios met ondersteuning van scribes hun competenties sneller kunnen verwerven. Om die vraag te onderzoeken zijn er in het kader van project Individualisering Opleidingsduur (RIO) van de Federatie Medisch Specialisten in 2016 pilots uitgevoerd met de inzet van scribes in vijf ziekenhuizen. Opleidingstijd efficiënt benutten De beschikbare capaciteit van aios op de werkvloer neemt de komende jaren sterk af door verkort opleiden en dalende instroom van aios in de opleiding. In die context kan taakherschikking van activiteiten die een aios reeds beheerst, zoals herschikken van administratieve taken naar de scribe, eraan bijdragen dat de aios zijn schaarse opleidingstijd kan besteden aan het aanleren van activiteiten die hij nog niet beheerst. Illustraties: Janita van Ginniken-van Dijk ( dejongensvandetekeningen) Federatie Medisch Specialisten, april 2017
3 2. Aanpak pilotprojecten Om te onderzoeken of er efficiencywinst te boeken kan zijn waardoor de opleidingstijd effectiever benut kan worden, zijn vier onderling samenhangende pilotprojecten uitgevoerd. Daarnaast is ook het STUARTS-project geëvalueerd dat al circa vijf jaar loopt op de SEH van Radboudumc. De kenmerken van de vijf pilots zijn in tabel 1 op een rij gezet. 4 In de pilotprojecten is nagegaan of intensieve administratieve ondersteuning van aios door een scribe een bijdrage levert aan een efficiëntere benutting van opleidingsstages, zoals: meer patiëntencontacten in dezelfde tijd meer diepgang in het behandelen van complexe situaties van patiënten meer overzicht en rust bij de aios vroeg in de opleiding werken aan medisch leiderschap, i.c. leren delegeren. Tabel 1: Overzicht van de pilotprojecten Ziekenhuis Setting Opleidingsspecialismen Type scribe Looptijd & bijzonderheden Radboudumc SEH Interne Geneeskunde medical Evaluatie 4-5 jaar lopend project Canisius Wilhelmina Ziekenhuis (CWZ) SEH Interne Geneeskunde medical Start 4 juli tot 26 september 2016; 3 aios -> 2 aios + scribe haalbaar? 5 UMC Utrecht (UMCU) SEH Heelkunde, Orthopedie, Gynaecologie financial 30 mei tot en met 17 juni 2016; nevendoel: betere DBC-registratie Albert Schweitzer Ziekenhuis (ASZ) SEH SEH-arts medical Start 1 september 2016, voor 3 maanden; differentiatie 1e/ouderejaars aios Radboudumc Poli Interne Geneeskunde medical Start oktober 2016, tot januari 2017; wat op de SEH werkt, werkt dat ook op de poli? De meeste pilots worden uitgevoerd in de setting van een afdeling SEH. Dat komt omdat hier verschillende factoren samenkomen (zoals een hoog patiëntenverloop, eerste verslaglegging en niet planbare patiënten) die zorgen voor een hoge werkdruk van aios. Daarnaast wordt in het algemeen de kwaliteit van de financiële registratie op de SEH, waar veelal a(n)ios werken, in veel ziekenhuizen als minder compleet ervaren dan op de andere afdelingen. Hier kan dus winst geboekt worden door inzet van scribes. De pilots zijn begonnen met een 0-meting om inzicht te krijgen in de administratieve belasting en de patiëntenlogistieke taken van aios. Vervolgens is de scribe geïntroduceerd; in twee pilots (CWZ, Radboudumcpoli) op een gestructureerde wijze met een lijst van taken en een handleiding voor scribes, in de andere pilots (UMCU, ASZ) zonder strak kader vooraf. Juist omdat de financiële registratie op de SEH minder is dan op andere afdelingen is in één pilot gekozen voor een variant op de medical scribe: het inzetten van een financial scribe met als doel de financiële registratie te verbeteren en op deze manier misgelopen inkomsten te verlagen. De financial scribe is iemand met een financieel- administratieve achtergrond, een DBC-expert. In de andere pilots is gewerkt met een medical scribe naar het model van de Verenigde Staten. Hiervoor werden derde of vierdejaars studenten geneeskunde ingezet. Een financial scribe wordt tegen een hoger uurtarief (45 euro per uur) ingezet dan een medical scribe (gemiddeld 25 euro per uur).
4 3. Resultaten pilotprojecten 6 De ervaringen in de eerste weken van de pilots komen in alle pilots redelijk met elkaar overeen: de aios stijgt het werk en begeleiding van de scribe boven het hoofd en de scribe weet nog niet veel anders te doen dan de aios in diens stress te volgen en vrijblijvend diensten aan te bieden. Over het algemeen kunnen we stellen dat de samenwerking tussen een scribe en aios een leercurve is, die vooral samen, in samenspel met elkaar, wordt doorlopen. Zo maken aios en scribe elkaar in de uitoefening van hun functie beter. 7 Factoren die bijdragen aan een goede samenwerking tussen aios en scribe, waarbij de aios meer in control is en de scribes die aios effectief werk uit handen kan nemen, zijn: Kwantitatieve resultaten Kwantitatieve metingen aan begin en einde van de pilots in het CWZ en UMC Utrecht laten (nog) geen verschil zien in de activiteiten van de aios. Er is geen verschil gevonden in gemeten direct patiëntencontact en administratietijd van de aios. Daarbij moet opgemerkt worden dat wezenlijke verandering in de direct patiëntgebonden tijd in deze relatief korte pilotperiode, ook niet verwacht werd. Tijdwinst boeken in de administratieve taken vraagt meer dan in het tijdsbestek van de pilots -van 3 weken tot 3 maanden- realiseerbaar is. Voor de aios: leren en/of durven delegeren en toch overzicht houden en controle uitoefenen; dit wordt door ouderejaars aios als makkelijker ervaren dan door beginnende aios. Voor de scribes: inzicht krijgen in de gang van zaken en van daaruit initiatieven nemen die de aios tijd besparen of rust geven; zo wordt het aannemen van de telefoon door scribes als zeer positief ervaren, omdat het stress reduceert waardoor de aios efficiënter, meer patiëntgericht kan werken. Hiervoor is enige klinische ervaring van de scribe gewenst. In de pilot met een financial scribe is ervaren dat de financial scribe een te smal ondersteuningsaanbod heeft (puur gericht op DBC-registratie door aios), wat te weinig voordeel oplevert: er is weinig tot geen tijdswinst gemeten voor de aios op het gebied van administratie. Dit komt mede doordat de aios er al weinig tijd aan besteedde (1 minuut per patiënt), dus hier valt ook bijna geen tijd te winnen. Daarnaast is er geen verbetering gemeten in de compleetheid van de DBC-registratie door de scribe. Net als bij de medical scribes was ook hier de duur van de pilot te kort om resultaten te meten. Echter, waar bij de medical scribe de verwachting is dat er op langere termijn positieve effecten te meten zullen is, lijkt het bij de financial scribe niet aannemelijk dat inzet op langere termijn meer effect zal hebben op de compleetheid van de DBC-registratie. Kwalitatieve resultaten Aios én scribes geven beide in interviews aan dat het in het begin zoeken was naar een goede taakverdeling waardoor hun samenwerking rendement ging opleveren. De ene pilot is uitgevoerd met een explicietere taakomschrijving dan de andere. Verschillen tussen de meer en de minder gestructureerde pilots zijn niet vast te stellen. Behalve in het UMCU is in alle pilots gewerkt met derde of vierdejaars studenten geneeskunde als scribe, in hun wachttijd voor coschappen. In interviews na de pilots is aan de scribes gevraagd hoe zij hun functie als scribe hebben ervaren in het licht van hun eigen opleiding. Velen gaven aan nu beter voorbereid te zijn op de uitdagingen die volgen verder in de studie. Een (derdejaars) studente geeft bijvoorbeeld aan: Ik heb nu voorafgaand aan het klinische lijnonderwijs als scribe al zo n 40 patiënten gezien. Werkend op de SEH heb ik van de aios, haar supervisor en consulenten veel geleerd. Nuttiger en leuker dan zomaar een bijbaantje. Aios ervaren met name verlichting van hun belasting doordat medical scribes de volgende taken oppakken: Beschrijven voorgeschiedenis patiënt Actualiseren en completeren medicatielijst Beantwoorden sein/telefoon, triëren spoed Opname/bedden regelen Overzicht houden over patiënten Een belangrijk effect van de medical scribe is dat de aios in alle pilots ervaart dat een scribe voor meer rust tijdens de dienst zorgt. Dit komt met name door het opnemen van de diensttelefoon door de scribe, zodat de aios zich kan focussen op patiëntencontacten. In het al langer lopende project in het Radboudumc is ook aan de aios en medical scribe gevraagd naar de ervaren tijdwinst voor de aios. De aios schat hier een tijdswinst in van 1 tot 2 uur per dienst, de medical scribe 2 tot 3 uur per dienst. Ook voor aios houdt werken met een scribe een leermoment in. Beginnende aios neigden ernaar onder tijdsdruk zaken snel zelf uit te voeren, want delegeren kost óók tijd. In het ASZ, waar delegeren in de opzet van de pilot centraal stond, bleek dat meer ervaren aios beter gebruik maakten van de mogelijkheden van ondersteuning door scribes. Zij realiseerden zich dat zij moeten investeren in de begeleiding van de scribe om tot een betere samenwerking te komen. Tot slot laten de pilots zien dat aandacht voor het selecteren en inwerken van nieuwe scribes en de werkwijze (minder inter-scribes variatie in het oppakken en uitvoeren van taken) van essentieel belang is.
5 4. Lessons learned: do s en don ts 5. Hoe nu verder met scribes? 8 Voor het trekken van harde conclusies is voorzichtigheid geboden: de pilotduur is beperkt, van 3 weken tot maximaal 3 maanden er is geen vooronderzoek gedaan naar behoeften aan ondersteuning van aios op de verschillende afdelingen. Gerichte ondersteuning op die activiteiten waar de grootste behoefte heerst, is dus niet van toepassing geweest. voor de pilots waren geen leerdoelen voor aios bepaald (vanuit opleidingseisen). CWZ heeft het project verlengd om meer ervaring op te doen en uiteindelijk de vraag te kunnen beantwoorden: kunnen twee aios, ondersteund door een scribe, evenveel werk verzetten als drie aios? Dit onderzoek kent een langere doorlooptijd en een gestructureerd karakter. De resultaten van dit onderzoek worden medio 2017 verwacht. Ook de resultaten van de evaluatie van de inzet van scribes (zogenaamde STUARTS) op de SEH van Radboudumc worden medio 2017 ter beschikking gesteld. 9 Wel geven de pilots aanwijzingen dat scribes bij kunnen dragen aan het effectiever benutten van de opleidingstijd door aios. Daarbij zullen in de eerste periode kwantitatieve resultaten, bijvoorbeeld met betrekking tot de tijd die aios moeten besteden aan patiëntenadministratie, waarschijnlijk uitblijven of niet spectaculair zijn. Maar op korte termijn kunnen wel positieve kwalitatieve effecten verwacht worden, zoals een vermindering van de ervaren hectiek bijvoorbeeld doordat de scribe telefoontjes aanneemt. Op basis van de pilotprojecten kunnen we een aantal tips formuleren: Het introduceren van de scribes gaat aanvankelijk gepaard met onduidelijkheid in de verwachtingen en van beide kanten een afwachtende opstelling; belangrijk om dit te doorbreken is dat scribes zich gestimuleerd voelen om initiatief te nemen en dat aios ze begeleiden en feedback geven. Ervaren aios bereiken dit effect sneller. Meer ervaren aios kunnen beter taken delegeren aan scribes waardoor het te behalen effect groter wordt. Door het begeleiden van de scribe kan de aios zijn of haar competenties voor medisch leiderschap (verder) ontwikkelen. De mogelijke ondersteuning van de scribe kan breed zijn, maar begin met enkele taken en breid de taakverdeling in samenspraak uit. Meest waardevolle taken om over te nemen door de scribes zijn: o Diensttelefoon opnemen o Opname/bedden regelen o Overzicht houden van patiënten o Achterhalen en invoeren medicatie o Invoeren medische voorgeschiedenis De voorkeur gaat uit naar een medical scribe. Een financial scribe heeft te weinig taken waardoor inzet niet efficiënt is. DBC-registratie kan wel een van de aandachtspunten zijn van de medical scribe. De setting waarin scribes worden geïntroduceerd is van belang; bij goede ervaring op de SEH kan de polikliniek volgen. Vertrouw op zelforganisatie van de scribes: roostering, rol in werving nieuwe scribes, inwerken en uniformiteit in werkwijze.
6 Dit rapport is geschreven vanuit het project Individualisering Opleidingsduur van de Federatie Medisch Specialisten. Dit maakt deel uit van het samenwerkingsproject Specialistenopleiding Op Maat (SOM). Wil je meer weten over de individualisering van de opleidingsduur en de gevolgen daarvan voor onderwijs, toezicht en bedrijfsvoering? Kijk dan op Federatie Medisch Specialisten Domus Medica. Mercatorlaan BL Utrecht. Postbus LB Utrecht Telefoon (030) Infodesk (030)
INDIVIDUELE PROFILERING
INDIVIDUELE PROFILERING EN ACTUELE THEMA S IN DE MEDISCHE VERVOLGOPLEIDING Op weg naar de specialist van de toekomst Inhoudsopgave 2 1. Inleiding 4 1.1 Gezondheidszorg in verandering 4 1.2 Vakoverstijgende
Nadere informatieLandelijk opleidingsplan Interne geneeskunde 2019
Handreiking Individualisering (verkorting) van de opleiding Deel 2: Nederlandse Internisten Vereniging Inhoud Handreiking Individualisering (verkorting) van de opleiding 3 Achtergrond 3 Handreiking Individualisering
Nadere informatiebelangen sprekers (potentiële) belangenverstrengeling
belangen sprekers (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Sponsoring of onderzoeksgeld Honorarium of andere (financiële) vergoeding Geen Bedrijfsnamen
Nadere informatieIndividualisering van de Opleiding(sduur) (IO) Wat zijn de bedrijfskundige consequenties?
Individualisering van de Opleiding(sduur) (IO) Wat zijn de bedrijfskundige consequenties? Lotte Rijksen Opdracht 1: waar knelt het? Hoe hoger de flexibiliteit in de opleiding, hoe lastiger de organisatie
Nadere informatieTOKIO Optimum Traject. en profiel procesbegeleider
TOKIO Optimum Traject en profiel procesbegeleider TOKIO Optimum Traject en profiel procesbegeleider COLOFON Dit rapport is een uitgave van de. Het document is te downloaden via www.medischevervolgopleidingen.nl
Nadere informatieLandelijk opleidingsplan Interne geneeskunde 2019
Consultenstage Deel 2: Nederlandse Internisten Vereniging Inhoud Consultenstage 3 Aanleiding 3 Begripsbepaling van de consultenstage 3 Leermiddelen 4 Eisen te stellen aan supervisie 4 Eisen te stellen
Nadere informatieBEDRIJFSVOERING VANUIT DE PRAKTIJK; HOE GAAN WIJ OM MET MINDER AIOS? Lotte Rijksen Lieke Lalieu Huub Maas
BEDRIJFSVOERING VANUIT DE PRAKTIJK; HOE GAAN WIJ OM MET MINDER AIOS? Lotte Rijksen Lieke Lalieu Huub Maas Disclosure belangen sprekers (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante
Nadere informatieDisclosure belangen spreker
Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Sponsoring of onderzoeksgeld Honorarium of andere (financiële) vergoeding Aandeelhouder
Nadere informatieDisclosure belangen spreker
Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Sponsoring of onderzoeksgeld Honorarium of andere (financiële) vergoeding Aandeelhouder
Nadere informatieHET INDIVIDUEEL OPLEIDINGSPLAN:
HET INDIVIDUEEL OPLEIDINGSPLAN: dé leidraad voor een opleiding op maat Inhoudsopgave 2 1. Inleiding 4 1.1 IOP versus IOS 4 1.2 IOP en IOS: totstandkoming en kenmerken 4 2. IOP: leidraad op twee niveau
Nadere informatieCONGRES INDIVIDUALISERING OPLEIDINGSDUUR TOT HIER EN NU VERDER! dinsdag 5 juni uur Inn Style, Maarssen
CONGRES INDIVIDUALISERING OPLEIDINGSDUUR TOT HIER EN NU VERDER! dinsdag 5 juni 16.00-20.30 uur Inn Style, Maarssen In 2014 is de Federatie Medisch Specialisten gestart met het project Individualisering
Nadere informatiePDCA in de praktijk: de rol van de AIOS?
R1 PDCA in de praktijk: de rol van de AIOS? drs. Samara Guillen, AIOS Interne Geneeskunde, Ikazia ziekenhuis dr. Rob Oostenbroek, oud-opleider Heelkunde en decaan, ASz dr. Adrienne Zandbergen, opleider
Nadere informatieCurfs, I. Efficiënte indeling voor patiëntcontroles op de polikliniek
Curfs, I. Efficiënte indeling voor patiëntcontroles op de polikliniek SAMENVATTING 1) Hoe draagt het doelmatigheidsinitiatief bij aan het verbeteren van de kwaliteit van zorg op afdelings- en/of instellingsniveau?
Nadere informatieMasterclass: De effecten van het opleidingsakkoord op de bedrijfsvoering
Masterclass: De effecten van het opleidingsakkoord op de bedrijfsvoering Kennismaking (1) De Afvalrace Kennismaking (2) Functies: - (beleids/bedrijfs)adviseur 11 - Aios 2 - Medisch specialist 3 - Controller
Nadere informatiebelangen sprekers (potentiële) belangenverstrengeling
belangen sprekers (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Sponsoring of onderzoeksgeld Honorarium of andere (financiële) vergoeding Geen Bedrijfsnamen
Nadere informatieDISCLOSURE BELANGEN SPREKER
DISCLOSURE BELANGEN SPREKER (Potentiële) belangenverstrengeling Geen / Zie hieronder Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Bedrijfsnamen Sponsoring of onderzoeksgeld Honorarium of
Nadere informatieHoe ziet uw individualiseringsagenda eruit? Jacqueline de Graaf en Marloes Duitsman Radboudumc Ramon van den Berg en Marieke Bolk OMS
Hoe ziet uw individualiseringsagenda eruit? Jacqueline de Graaf en Marloes Duitsman Radboudumc Ramon van den Berg en Marieke Bolk OMS 1 Programma: 1. Inleiding algemeen (5 min) 2. Inleiding Thema: welke
Nadere informatieHET EFFECT INDIVIDUALISERING VAN DE VAN DE MEDISCHE VERVOLGOPLEIDING KOSTPRIJS OP DE VAN OPLEIDEN
VAN DE HET EFFECT INDIVIDUALISERING VAN DE MEDISCHE VERVOLGOPLEIDING OP DE KOSTPRIJS VAN OPLEIDEN Inhoudsopgave 2 Samenvatting 4 Aanleiding 6 3 1. Mogelijkheden voor opleidingsduurverkorting 7 1.1 Opbouw
Nadere informatieProf. dr. Jacqueline de Graaf, internist 1992 gepromoveerd - vasculaire geneeskunde 1997 Internist Radboudumc 2007 nu opleider interne geneeskunde
Prof. dr. Jacqueline de Graaf, internist 1992 gepromoveerd - vasculaire geneeskunde 1997 Internist Radboudumc 2007 nu opleider interne geneeskunde 2011 Hoogleraar Interne geneeskunde 2013 Opleidingsdirecteur
Nadere informatieOm zelf aan de slag te kunnen. Praktische Tips & Tricks. Dr. Cindy Noben
Om zelf aan de slag te kunnen Praktische Tips & Tricks Dr. Cindy Noben Regio-coördinator doelmatigheid OOR ZON Dr. Brigitte Essers Senior onderzoeker, afdeling Klinische Epidemiologie & Medical Technology
Nadere informatieEEN GEZOND OPLEIDINGSKLIMAAT
INVITATIONAL CONFERENCE EEN GEZOND OPLEIDINGSKLIMAAT HELDERHEID OVER ROLLEN, VERANTWOORDELIJKHEDEN EN BELANGEN DONDERDAG 6 OKTOBER 2016 15.15 20.30 UUR SPOORWEGMUSEUM, UTRECHT Op donderdag 6 oktober 2016
Nadere informatieInstroom 1. Inclusie. Uitstroom. Doorstroom. Universiteit Utrecht 1
Instroom 1 4 Uitstroom 3 Inclusie 2 Doorstroom Universiteit Utrecht 1 Rapportage 2018 Prof. Dr. Naomi Ellemers Prof. Dr. Jojanneke van der Toorn Dr. Wiebren Jansen Inhoud Voorwoord 4 Algemeen 6 Hoe is
Nadere informatieOp EPA-gebaseerde opleidingen Van theoretisch kader tot toepassing in de praktijk
Op EPA-gebaseerde opleidingen Van theoretisch kader tot toepassing in de praktijk Inge Pool, beleidsadviseur Onderwijscentrum UMC Utrecht Marieke van der Horst, onderwijskundige Programma 1. Wat zijn EPA
Nadere informatieLandelijk opleidingsplan Interne geneeskunde 2019
Gespreksformulieren Deel 2: Nederlandse Internisten Vereniging Inhoud Gespreksformulieren 3 16a. Introductie-, tussen- en eindgesprek met de stagehouder/supervisor 3 lntroductiegesprek 3 Tussengesprek
Nadere informatieDe aios als supervisor:
workshop De aios als supervisor: see one do one teach one Suzanne Wever Paetrick Netten Laima Nadery - Siddiqi Margriet Schneider Opzet Wat wilt u van ons? Wat willen wij van jullie: aios en opleiders?
Nadere informatieHaeren, R. DBC/DOT kennis en verrichtingenregistratie in de opleiding tot specialist
Haeren, R. DBC/DOT kennis en verrichtingenregistratie in de opleiding tot specialist SAMENVATTING 1) Hoe draagt het doelmatigheidsinitiatief bij aan het verbeteren van de kwaliteit van zorg op afdelings-
Nadere informatieKeuzehulpen in CWZ. Mary de Weerd, Projectleider keuzehulpen Michiel Hageman, oprichter PATIENT+
Keuzehulpen in CWZ Mary de Weerd, Projectleider keuzehulpen Michiel Hageman, oprichter PATIENT+ Woensdag 10 oktober 2018 Canisius Wilhelmina Ziekenhuis (CWZ) CWZ is onder andere: 1 van de 7 Santeon ziekenhuizen
Nadere informatieTAAKHERSCHIKKING ALS REACTIE OP INDIVIDUALISEREN VAN DE OPLEIDING
TAAKHERSCHIKKING ALS REACTIE OP INDIVIDUALISEREN VAN DE OPLEIDING Hoe taakherschikking juist in te zetten door vooraf te anticiperen op mogelijke effecten Met het Opleidingsakkoord van oktober 2013 is
Nadere informatieUpdate resultaten pilot EPA-gericht opleiden
Update resultaten pilot EPA-gericht opleiden O.l.v. Jacqueline de Graaf, opleider Radboudumc Ted Koster, opleider Groene Hart Ziekenhuis Marieke Bolk, onderwijskundige en deelprojectleider RIO 1 Samenstelling
Nadere informatie3. Maakt de wetenschappelijke stage ook deel uit van het schakeljaar?
De masteropleiding geneeskunde van VU medisch centrum (VUmc) biedt je de mogelijkheid aan om in het kader van het zogenaamde dedicated schakeljaar een schakelstage te volgen. Om in aanmerking te komen
Nadere informatieTussentijdse bevindingen van het thematoezicht naar de ketenzorg rond psychiatrische patiënten met ernstige somatische comorbiditeit
Bijlage Tussentijdse bevindingen van het thematoezicht naar de ketenzorg rond psychiatrische patiënten met ernstige somatische comorbiditeit 1 Achtergrond De casus van de heer W., beter bekend als de casus
Nadere informatieTOKIO in de praktijk. Lotte Rijksen, CR Consult / FMS Matthijs van Gool, AIOS Heelkunde Zuyderland MC / MUMC+
TOKIO in de praktijk Lotte Rijksen, CR Consult / FMS Matthijs van Gool, AIOS Heelkunde Zuyderland MC / MUMC+ Disclosure belangen L Rijksen (Potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk
Nadere informatieDe zorg is onze passie, verbeteren ons vak. Productive Ward
Productive Ward Verbeter de kwaliteit, veiligheid en doelmatigheid van uw zorg door reductie van verspilling Brochure Productive Ward CBO 2012 CBO, Postbus 20064, 3502 LB UTRECHT Alle rechten voorbehouden.
Nadere informatie3/2/2016. Inhoud. Waarom EPA s? Wat zijn EPA s? Basis beroepsactiviteiten van de internist. EPA s en Competenties
sals handvat voor AIOS en opleidingsteams Inhoud 1. Waarom s? 2. Wat is een? Pilot gericht opleiden 3. Proces ontwikkeling IG 4. Opzet Pilot gericht opleiden Maart t/m september 2016 1 2 Waarom s? Theorie
Nadere informatieRegie nemen voor opleiders
Regie nemen voor opleiders MMV workshop 9 december 2016 Ruud Kleyweg decaan Albert Schweitzer zh, oud-opleider Rob Oostenbroek oud-decaan Albert Schweitzer zh, oud-opleider Nicole Hermans A&O psycholoog
Nadere informatieWerkwijze(r) ANIOS Urologie
Werkwijze(r) ANIOS Urologie Werkwijze(r) ANIOS Urologie Het St. Antonius Ziekenhuis is een groot opleidingsziekenhuis met een vakgroep urologie die het vakgebied vrijwel in de volle breedte en in al zijn
Nadere informatieAcute Zorg in HMC Drie initiatieven om kwaliteit te verhogen en doorlooptijden te verlagen
Acute Zorg in HMC Drie initiatieven om kwaliteit te verhogen en doorlooptijden te verlagen 19 e Nationale Spoedzorg Congres 8 november 2018 Roeline de Beaufort, programma manager acute zorg Frans de Voeght,
Nadere informatieBekwaam verklaren aan de hand van EPA s
Bekwaam verklaren aan de hand van EPA s Opleidingssymposium 2018 Drs. Liesbeth Adelmeijer onderwijskundig adviseur LUMC & Alrijne Ziekenhuis MAART 2018 Programma Theorie over EPA s en bekwaam verklaren
Nadere informatieDagbehandeling: kosten besparen of verschuiven? Casestudy: het Asz Han van Wijk, directeur Financiën Albert Schweitzer ziekenhuis
10-11-2016 Dagbehandeling: kosten besparen of verschuiven? Casestudy: het Asz Han van Wijk, directeur Financiën Albert Schweitzer ziekenhuis Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling
Nadere informatieVan bestellen naar inkopen
Van bestellen naar inkopen onderzoek naar de inkoopfunctie bij de gemeente Doetinchem verkorte versie Onderzoeksgegevens, bevindingen en aanbevelingen van de Rekenkamercommissie Doetinchem oktober 2005
Nadere informatieLandelijk opleidingsplan Interne geneeskunde 2019
Longitudinale leerlijn Ouderengeneeskunde Deel 2: Nederlandse Internisten Vereniging Inhoud Longitudinale leerlijn Ouderengeneeskunde 3 Motivatie 3 Opbouw leerlijn 3 Leerdoelen 3 Vaardigheden 4 Leermiddelen
Nadere informatieMATRIX en QUICKSCAN EEN GEZOND OPLEIDINGSKLIMAAT. Helderheid over rollen, verantwoordelijkheden en belangen
MATRIX en QUICKSCAN EEN GEZOND OPLEIDINGSKLIMAAT Helderheid over rollen, verantwoordelijkheden en belangen 2 3 1. Inleiding De individualisering van de medisch-specialistische vervolgopleidingen heeft
Nadere informatieOnderzoek naar het functioneren van arts-assistenten in ziekenhuizen
Onderzoek naar het functioneren van arts-assistenten in ziekenhuizen BIJLAGE 1 Vragenlijst Vragen die betrekking hebben op de borging van de kwaliteit van de zorg. A. Algemeen Ik werk momenteel als arts
Nadere informatieBelangenverstrengeling sprekers : geen
Belangenverstrengeling sprekers : geen Individualisering van de Opleiding(-sduur) Wat voor dokter ga je worden? MMV Congres, Nieuwegein 9 december 2015 Ide Heyligers orthopedisch chirurg, opleider Zuyderland
Nadere informatieMultidisciplinair samenwerken op de spoedeisende hulp: Betere kansen met SEH-artsen?
Multidisciplinair samenwerken op de spoedeisende hulp: Betere kansen met SEH-artsen? Mw. drs. C.D. Kathan (RHO, Rijksuniversiteit Groningen), Dr. J.D. Meeuwis (Chirurg, opleider spoedeisende geneeskunde
Nadere informatieMulti source feedback voor de aios
Multi source feedback voor de aios Multi source feedback voor de aios Voor artsen in opleiding tot specialist (aios) is het belangrijk dat zij kennis van het specialisme verwerven, specialistische vaardigheden
Nadere informatieLeerplan profileringstage management en supervisie algemene kindergeneeskunde
Leerplan profileringstage management en supervisie algemene kindergeneeskunde W. Tjon A Ten, kinderarts L. Niers, kinderarts en opleider kindergeneeskunde F. Halbertsma, kinderarts-neonatoloog en plv opleider
Nadere informatieNFU-project Dedicated Schakeljaar. Prof. dr. Jan Borleffs vice-decaan onderwijs en opleiding UMCG
NFU-project Dedicated Schakeljaar Prof. dr. Jan Borleffs vice-decaan onderwijs en opleiding UMCG Achtergrond (1) overheid en veldpartijen regeerakkoord Rutte II: bezuiniging MVO rondetafel overleg VWS
Nadere informatieDe Jonge Orde parttime werken
PARTTIME werken 2 3 inhoud Relevante wet- en regelgeving 4 Kaderbesluit 6 Geldende cao 8 Ouderschapsverlof 14 Diensten 19 Opleidingsfonds 19 conclusie 19 inleiding In Nederland is parttime werken in uiteenlopende
Nadere informatieDe Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG. Datum 16 januari 2019 Betreft Kamervragen. Geachte voorzitter,
> Retouradres Postbus 20350 2500 EJ Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 2008 2500 EA DEN HAAG Bezoekadres: Parnassusplein 5 25 VX Den Haag T 070 340 79 F 070 340 78 34
Nadere informatieFormat doelmatigheidsinitiatieven Verbetering aanvraagroute, uitvoering en planning tilt-tafeltesten
Format doelmatigheidsinitiatieven Verbetering aanvraagroute, uitvoering en planning tilt-tafeltesten SAMENVATTING Het project betreft het verbeteren van de aanvraagroute, uitvoering en planning van tilt-tafeltesten
Nadere informatieLeerplan profileringsstage kinderneurologie
Leerplan profileringsstage kinderneurologie Inleiding Tijdens de stage algemene kindergeneeskunde in het MMC krijg je de gelegenheid om je te verdiepen in neurologische stoornissen bij kinderen en in de
Nadere informatiewat betekent dit voor jou?
CONGRES INDIVIDUALISERING OPLEIDINGSDUUR: wat betekent dit voor jou? DONDERDAG 26 MEI 2016 15.30 21.00 UUR FORT VOORDORP, GROENEKAN Op donderdag 26 mei 2016 organiseert de Federatie Medisch Specialisten
Nadere informatieBevindingen Pilot versnelling pathologie
Bevindingen Pilot versnelling pathologie Inhoud 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. Introductie project landelijk doorverwijzen Achtergrond en aanleiding pilot Deelnemers en proces Werkwijze Resultaten Ideaalproces Belangrijkste
Nadere informatieToelichting gemeenteraad Woerden Cliëntenraad Zuwe Hofpoort ziekenhuis. Partnership tussen het Hofpoort en het St. Antonius ziekenhuis
Partnership tussen het Hofpoort en het St. Antonius ziekenhuis 1 Cliëntenraad Een vanuit de Wet medezeggenschap cliënten in de zorg (Wmcz) ingesteld adviesorgaan ter behartiging van het collectief patiëntenbelang
Nadere informatieSlimmer werken is leuker
Slimmer werken is leuker Slimmer werken is leuker Colofon Het project Slimmer Werken in zorg en welzijn is een initiatief van CNV Publieke Zaak en uitgevoerd met steun van het ministerie van VWS. De begeleiding
Nadere informatieNaar een compleet en werkbaar LANDELIJK OPLEIDINGSPLAN
CHECKLIST Naar een compleet en werkbaar LANDELIJK OPLEIDINGSPLAN Inleiding Het landelijk opleidingsplan (LOP) is bedoeld als basisdocument en kader voor de vormgeving van regionaal en lokaal opleiden.
Nadere informatieNo-Show in Het Oogziekenhuis drs. Angus Tee, hoofd Zorglogistieke Bedrijfsvoering
No-Show in Het Oogziekenhuis 1 drs. Angus Tee, hoofd Zorglogistieke Bedrijfsvoering 14-12-2012 Het Oogziekenhuis > 400 medewerkers > 31 oogartsen (maatschap) > 21 aio`s > 200.000 bezoekers (800 p/dag)
Nadere informatieMedisch Management op de SEH. (andere)
Medisch Management op de SEH. Over geld en (andere) belangrijke dingen P (Pol) Stuart Medisch Manager SEH/ observatorium. Albert Schweitzer Ziekenhuis Dordrecht. Eerst: Medische Geschiedenis In den beginne
Nadere informatieDe rol van de AIOS in patiëntveiligheid en kwaliteit: verwonder & verbeter
Workshop LOIG 22-01-2015 De rol van de AIOS in patiëntveiligheid en kwaliteit: verwonder & verbeter O.l.v: Dr. C. Konings, opleider Catharina ziekenhuis Eindhoven J. Voogt, PhD-student Universitair Medisch
Nadere informatieDEELPROJECTPLAN ONDERWIJS-EN OPLEIDINGSREGIO OOR Utrecht
Bijlage 4 Deelprojectplan DEELPROJECTPLAN ONDERWIJS-EN OPLEIDINGSREGIO OOR Utrecht Van project naar bestendigen: jong geleerd is oud gedaan! Zo leer je aios doelmatig denken en werken Datum: 29 november
Nadere informatieVragen Medisch Specialist ambitie, vertrouwen, samenwerken
Vragen Medisch Specialist 2025 ambitie, vertrouwen, samenwerken 2 Visiedocument Medisch Specialist 2025 Colofon Het Visiedocument Medisch Specialist 2025 is een uitgave van de Federatie Medisch Specialisten
Nadere informatieVisie op zorg: marktwerking anno nu
Visie op zorg: marktwerking anno nu 5 juni 2014 Stelling: Zonder samenwerking geen verandering in de zorg Agenda Visie op ziekenhuiszorg Aanpak transitie Toekomst: innovatie en preventie 2 Visie op ziekenhuiszorg
Nadere informatiePROGRAMMA BASISCURSUS ZIEKENHUISMANAGEMENT. voor aios VUmc
PROGRAMMA BASISCURSUS ZIEKENHUISMANAGEMENT voor aios VUmc 2017 Academie voor Medisch Specialisten Orteliuslaan 750 3528 BB UTRECHT Postbus 8153 3503 RD UTRECHT (030) 247 4197 info@academiems.nl www.academiemedischspecialisten.nl
Nadere informatieCollege Geneeskundige Specialismen
KONINKLIJKE NEDERLANDSCHE MAATSCHAPPIJ TOT BEVORDERING DER GENEESKUNST College Geneeskundige Specialismen Besluit van 12 september 2012 houdende de voorwaarden voor het experiment voor de erkenning van
Nadere informatieLEREN OP STAGE. Hoe actiever hoe liever
LEREN OP STAGE Hoe actiever hoe liever IN DEZE WORKSHOP Persoonlijke leerdoelen Start- en eindgesprek Feedback Hoe als stagementor ermee om patiënt MEDISCHE ZORG & LEREN stagementor stagiair universitaire
Nadere informatieHup AIOS Hup. Hoe bevorder je een actief leerproces?
Hup AIOS Hup Hoe bevorder je een actief leerproces? Voorstellen Lia Fluit Onderwijskundige Radboudumc Marijn Janssen Aios interne geneeskunde, Radboudumc 15 december 2015 Hup AIOS Hup 2 Disclosure belangen
Nadere informatieOnder een klacht verstaat het UMC Utrecht een uiting van onvrede over de kwaliteit van zorg, behandeling of dienstverlening.
Jaarverslag klachten 2010 Patiëntenservice Onder een klacht verstaat het UMC Utrecht een uiting van onvrede over de kwaliteit van zorg, behandeling of dienstverlening. Totaal aantal klachten, meldingen
Nadere informatieOnline trainingsplatform voor gespreksvaardigheden
Online trainingsplatform voor gespreksvaardigheden Welkom! Communicatie-onderwijs 2.0: hoe virtuele trainingsacteurs gespreksvaardigheden van (toekomstig) zorgprofessionals vooruit helpen (door Renske
Nadere informatieAmerican Board of Internal Medicine Accreditation Council for Graduate Medical Education (USA) Arts in opleiding tot specialist
Tijdschrift voor Medisch Onderwijs, oktober 2010 Vol. 29, nr. 5, Suppl. 4, p. 105-134 Bijlagen Bijlage I ABIM ACGME AIOS ABIM CanMEDS CAT CCMS CEX DOPS GRASIS ITER KPB MDO Mini-CEX MSRC NHG OCEX OOR OPRS
Nadere informatieW H I T E P A P E R. Wat is capaciteitsmanagement, waar liggen de uitdagingen en wat zijn de succesfactoren?
W H I T E P A P E R Wat is capaciteitsmanagement, waar liggen de uitdagingen en wat zijn de succesfactoren? Met deze vragen gingen Studelta-pioniers werkzaam in zeven verschillende ziekenhuizen op pad.
Nadere informatieModelovereenkomst Samenwerking particuliere klinieken en ziekenhuizen
Modelovereenkomst Samenwerking particuliere klinieken en ziekenhuizen Modelovereenkomst Samenwerking particuliere klinieken en ziekenhuizen Colofon De Modelovereenkomst Samenwerking particuliere klinieken
Nadere informatieVideo registratie van Korte praktijkbeoordelingen. Lex Linsen, coördinator medisch onderwijs Catharina Ziekenhuis
Video registratie van Korte praktijkbeoordelingen Lex Linsen, coördinator medisch onderwijs Catharina Ziekenhuis 2 3 Video registratie KPB Programma 1/ Waarom videoregistratie 2/ Juridische aspecten 3/
Nadere informatieNieuwsbrief Evaluatieonderzoek Art. 36a Wet BIG
Juni 2014 Jaargang 3, editie 7 Nieuwsbrief Evaluatieonderzoek Art. 36a Wet BIG Stilte voor de storm... In het evaluatieonderzoek heerst nu een betrekkelijke stilte. Betrekkelijk, omdat achter de schermen
Nadere informatieE-HEALTH EN DE OUDERENZORG
E-HEALTH EN DE OUDERENZORG Donderdag 6 februari 2014 Toelichting PAO Heyendael organiseert, samen met de doelgroepcommissie Ouderengeneeskunde op donderdag 6 februari 2014 de cursus: E-HEALTH EN DE OUDERENZORG
Nadere informatie(potentiële) belangenverstrengeling
Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Sponsoring of onderzoeksgeld Honorarium of andere (financiële) vergoeding Aandeelhouder
Nadere informatieE-HEALTH @ DE VERLOSKUNDIGE PRAKTIJK. 21e Nijmeegse nascholingsdag voor verloskundigen en huisartsen
E-HEALTH @ DE VERLOSKUNDIGE PRAKTIJK 21e Nijmeegse nascholingsdag voor verloskundigen en huisartsen Donderdag 11 oktober 2012 Toelichting PAO Heyendael organiseert op donderdag 11 oktober 2012 de cursus:
Nadere informatieTOKIO Optimum Traject. Praktische aandachtspunten & adviezen
TOKIO Optimum Traject Praktische aandachtspunten & adviezen COLOFON INHOUDSOPGAVE 1. INLEIDING 4 2. DE 10 STAPPEN VAN HET TOKIO OPTIMUM TRAJECT 5 STAP 1: BEPAAL AFBAKENING / TOEPASSINGSGEBIED 5 STAP 2:
Nadere informatieSamen Beter. Op weg naar 2020
Samen Beter Op weg naar 2020 Ambitie BovenIJ ziekenhuis 2020 Op weg naar 2020 wil het BovenIJ ziekenhuis met en voor alle bewoners van Amsterdam-Noord e.o. bijdragen aan een betere gezondheid en een betere
Nadere informatieHelpt u mee onze zorg nog persoonsgerichter te maken?
Helpt u mee onze zorg nog persoonsgerichter te maken? Patiënten gezocht voor patiëntcontact met studenten Geneeskunde Patiënten willen graag dat er rekening gehouden wordt met hun behoeften, wensen en
Nadere informatieImplementatie van Samen Beslissen
Implementatie van Samen Beslissen Successen en uitdagingen Drs. Hoda Al-Itejawi, arts-onderzoeker VU Medisch Centrum Overzicht Implementatie-studie Implementatiegraad Evaluatie en gebruik van de keuzehulp
Nadere informatieNota van toelichting. Algemeen
Nota van toelichting Algemeen Met de onderhavige algemene maatregel van bestuur wordt uitvoering gegeven aan artikel 36a van de Wet op de beroepen in de individuele gezondheidszorg (Wet BIG) om voor een
Nadere informatiePatiënten oordelen over ziekenhuizen II
Patiënten oordelen over ziekenhuizen II Ervaringen en meningen van patiënten in 37 Nederlandse ziekenhuizen A.F.C. Janse J.B.F. Hutten P. Spreeuwenberg In deze versie (d.d. 28-10-02) zijn de volgende wijzigingen
Nadere informatieDedicated Schakeljaar Vitale Functies
Dedicated Schakeljaar Vitale Functies 1. Inleiding Het schakeljaar vormt de verbinding tussen de studie geneeskunde en de vervolgopleidingen. De student leert te functioneren op het niveau van een beginnende
Nadere informatieSOON jaarverslag 2014
SOON jaarverslag 2014 SOON faciliteert en stimuleert de samenwerking tussen de opleidingsinstituten voor specialist ouderengeneeskunde van het VU medisch centrum Amsterdam, Radboudumc Nijmegen en LUMC
Nadere informatieRESULTAATGERICHT ORGANISEREN
RESULTAATGERICHT ORGANISEREN Hoe de beste resultaten te halen uit uw organisatie, managers en medewerkers. Wat is resultaatgericht organiseren? Resultaatgericht organiseren heeft als doel om organisaties
Nadere informatieMedicatieverificatie op de polikliniek & Continu verbeteren. Audrey Blenke ziekenhuisapotheker/ klinisch farmacoloog i.o.
Medicatieverificatie op de polikliniek & Continu verbeteren Audrey Blenke ziekenhuisapotheker/ klinisch farmacoloog i.o. 1 Disclosure belangen spreker Geen Scenario-analyse poliklinische medicatieoverdracht
Nadere informatieDe AIOS centraal Naar een flexibeler opleiding tot internist
De AIOS centraal Naar een flexibeler opleiding tot internist Reinier Crane Mark van Treijen Alex Muller Karin Kaasjager Jan Jelrik Oosterheert 1 Inhoud Achtergrond 3 Initiële analyse 5 Input van de AIOS
Nadere informatieDe invloed van Lean interventies over meerdere jaren op laboratorium performance
Date 1-11-2013 1 Lang Lean, Perfecte Performance? De invloed van Lean interventies over meerdere jaren op laboratorium performance COPE 2013 Oskar Roemeling University of Groningen o.p.roemeling@rug.nl
Nadere informatieZORGEN VOOR DE PATIËNT DOE JE SAMEN
ZORGEN VOOR DE PATIËNT DOE JE SAMEN 0. PROJECTOPZET Algemene gegevens Instelling: Radboudumc Titel initiatief: Zorgen voor de patiënt doe je samen Contactpersoon: Dr. N. Scherpbier- de Haan (Nynke.Scherpbier-deHaan@radboudumc.nl)
Nadere informatieDatum 24 mei 2019 Betreft Aanbieding onderzoek Regionale balans in vraag en aanbod naar medisch specialisten
> Retouradres Postbus 20350 2500 EJ Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Bezoekadres Parnassusplein 5 2511 VX Den Haag www.rijksoverheid.nl Bijlage(n)
Nadere informatieOnderzoeksrapport. Ouderengeneeskunde. Maartje Conijn. Henri Boersma
Onderzoeksrapport Ouderengeneeskunde 1 Maartje Conijn Henri Boersma Inhoudsopgave 1. Inleiding 2. KNMG Studentenplatform 3. Methode 4. Resultaten - Enquête algemeen - Enquête ouderengeneeskunde 5. Conclusie
Nadere informatieVerstandig Kiezen. Professor Suzanne Geerlings Opleider interne geneeskunde
Verstandig Kiezen Professor Suzanne Geerlings Opleider interne geneeskunde am Hoe zijn wij in het AMC gestart? Projectplan 2x via mail, via COC en van Corry den Rooyen: Wil jij boegbeeld zijn? Je kunt
Nadere informatieHandreiking Opleidingsplan gebaseerd op EPA s
Handreiking Opleidingsplan gebaseerd op EPA s 1 Deze Handreiking opleidingsplan gebaseerd op EPA s is ontwikkeld vanuit het project Individualisering Opleidingsduur in samenwerking met prof. Th. ten Cate
Nadere informatieA. 10 STAPPEN VOOR HET SELECTEREN VAN GOED PERSONEEL
A. 10 STAPPEN VOOR HET SELECTEREN VAN GOED PERSONEEL Als manager of ondernemer heeft u een aantal gereedschappen ter beschikking die u ondersteunen bij het selecteren van personeel en het begeleiden van
Nadere informatieWorkshop: Lokaal opleidingsplan
Workshop: Lokaal opleidingsplan 9 oktober 2009 Dr. Paetrick M. Netten, internist opleider Prof. Dr. Rijk. O.B. Gans, internist opleider en voorzitter van de werkgroep modernisering CCMS Workshop: Lokaal
Nadere informatieJuridische aspecten van bekwaam verklaren. Mr. Robinetta de Roode, KNMG & Mr. Vivienne Schelfhout, Federatie Medisch Specialisten
Juridische aspecten van bekwaam verklaren Mr. Robinetta de Roode, KNMG & Mr. Vivienne Schelfhout, Federatie Medisch Specialisten Disclosure belangen sprekers (Potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst
Nadere informatieCommunicatie en consultvaardigheden: een vergelijking tussen training en de (klinische) praktijk
Communicatie en consultvaardigheden: een vergelijking tussen training en de (klinische) praktijk Geurt Essers 1, Evelyn van Weel Baumgarten 1 Sanneke Bolhuis, 2 1. Eerstelijnsgeneeskunde (ELG) 2. IWOO
Nadere informatieRATIONELE FARMACOTHERAPIE VOOR OUDEREN. als je door de pillen de patiënt niet meer ziet
RATIONELE FARMACOTHERAPIE VOOR OUDEREN als je door de pillen de patiënt niet meer ziet 14 maart 2013 Toelichting PAO Heyendael organiseert in samenwerking met specialisten ouderengeneeskunde, huisartsen,
Nadere informatie