Samengevat kunnen voor de gemeente Teylingen uit de meetrapportage 2015 de volgende conclusies worden getrokken:

Transcriptie

1 VOORSTEL OPSCHRIFT Vergadering van 5 juli 2016 Besluit nummer: 2016_BW_00552 Onderwerp: Rapportage metingen vliegtuiggeluid Besluitvormend Beknopte samenvatting: De Omgevingsdienst West-Holland ondersteunt de gemeente Teylingen met de aanpak van vliegtuig geluid en verzorgt tevens de jaarlijkse geluidmeetrapportage over Schiphol (zie bijlage). In Teylingen zijn 4 meetposten van de firma Sensornet, die vanaf 2009 continue metingen verrichten van vliegtuiggeluid: in Sassenheim betreft het de Wilhelminalaan, de J.P. Gouverneurlaan en de Smirnoffstraat; in Voorhout de Bonekruidstraat. De gegevens van de meetposten in het gebruiksjaar 2015 (1 november november 2015) zijn in de Rapportage metingen vliegtuiggeluid 2015 weergegeven en gecombineerd met andere informatie over de vliegbewegingen rond Schiphol. Op deze manier krijgt u inzicht in de ontwikkelingen van het vliegtuiglawaai in Teylingen (en omgeving). In december 2014 heeft Schiphol op verzoek van Teylingen een meetpost van het NOMOS-systeem neergezet in Warmond. Hoewel de metingen dus niet het gehele gebruiksjaar 2015 omvatten zijn ze toch gebruikt voor aanvullende informatie. Dit jaar verwachten wij dat ook een NOMOS meetpost in Sassenheim (nabij sportcomplex De Wasbeek) operationeel wordt. Samengevat kunnen voor de gemeente Teylingen uit de meetrapportage 2015 de volgende conclusies worden getrokken: Het aantal gemeten vliegtuigbewegingen bij Teylingen was in 2015 ruim 10 % hoger dan in Vanaf 2010 is een stijgende lijn (zie fig.11.3) te zien, die fluctueert o.a. ten gevolge van baanonderhoud en windrichting. Ook het gemiddeld aantal nachtvluchten is in 2014 circa 10% hoger: circa 14 per nacht. Bij de nachtvluchten wordt minder geluidhinder gemeten dan overdag. Dit komt enerzijds omdat de nachtnaderingsroute naar de Kaagbaan op 1-2 km afstand ligt van de meetposten (in dunbevolkt gebied tussen Sassenheim en Oegstgeest), anderzijds omdat s nachts geluidarm gevlogen kan worden in zgn. glijvluchten. Het totaal aantal klachten uit Teylingen (fig. 3.4) is in 2015 gedaald van 736 klachten in 2014 naar 566 in 2015; het aantal unieke melders van klachten is echter gestegen van 61melders in 2014 naar 76 melders in Bevoegd portefeuillehouder: Arno van Kempen HET COLLEGE VAN BURGEMEESTER EN WETHOUDERS AANHEF p 1 van 103

2 Bijgevoegde bijlage(n): Rapportage metingen vliegtuiggeluid 2015 MOTIVERING Aanleiding en context: De Omgevingsdienst West-Holland ondersteunt de gemeente Teylingen met de aanpak van vliegtuig geluid en verzorgt tevens de jaarlijkse geluidmeetrapportage over Schiphol (zie bijlage). In Teylingen zijn 4 meetposten van de firma Sensornet, die vanaf 2009 continue metingen verrichten van vliegtuiggeluid: in Sassenheim betreft het de Wilhelminalaan, de J.P. Gouverneurlaan en de Smirnoffstraat; in Voorhout de Bonekruidstraat. De gegevens van de meetposten in het gebruiksjaar 2015 (1 november november 2015) zijn in de Rapportage metingen vliegtuiggeluid 2015 weergegeven en gecombineerd met andere informatie over de vliegbewegingen rond Schiphol. Op deze manier krijgt u inzicht in de ontwikkelingen van het vliegtuiglawaai in Teylingen (en omgeving). In december 2014 heeft Schiphol op verzoek van Teylingen een meetpost van het NOMOS-systeem neergezet in Warmond. Hoewel de metingen dus niet het gehele gebruiksjaar 2015 omvatten zijn ze toch gebruikt voor aanvullende informatie. Dit jaar verwachten wij dat ook een NOMOS meetpost in Sassenheim (nabij sportcomplex Wasbeek) operationeel wordt. De mogelijkheden om de hinder in een bepaalde gemeente te beperken zijn gering: overleg en besluitvorming over de vliegroutes en aantallen vliegtuigen vindt plaats in de Omgevingsraad Schiphol (ORS). De finale besluitvorming vindt plaats door de Staatssecretaris van Infrastructuur & Milieu en in de Tweede kamer, en is een afspiegeling van de wensen en belangen van alle partijen die deelnemen in het overleg: de bewoners, de luchtvaartsector, de betrokken provincies (4) en de gemeenten (circa 35). De gemeente Teylingen is lid van de ORS en participeert in het bestuurlijk vooroverleg over Schiphol dat voor onze regio wordt gecoördineerd door de Omgevingsdienst. De voorzitter van dit bestuurlijk vooroverleg (wethouder Roeffen van Oegstgeest, plaatsvervanger wethouder van Kempen) neemt namens de regio deel aan de Bestuurlijke Regie Schiphol (BRS), dat wordt voorgezeten door gedeputeerde Talsma van de Provincie Noord-Holland. De standpunten van de BRS worden vervolgens ingebracht in de ORS. Beoogd resultaat: Kennis te nemen van de Rapportage metingen vliegtuiggeluid 2015, de gemeten stijging van het aantal vliegbewegingen in te brengen in het vooroverleg BRS en de commissie Ruimte te informeren over de rapportage. Argumentatie: 1.1 Samengevat kunnen voor de gemeente Teylingen uit de meetrapportage 2015 de volgende conclusies worden getrokken: Het aantal gemeten vliegtuigbewegingen bij Teylingen was in 2015 ruim 10 % hoger dan in Vanaf 2010 is een stijgende lijn (zie fig.11.3) te zien, die fluctueert o.a. ten gevolge van baanonderhoud en windrichting. p 2 van 103

3 Ook het gemiddeld aantal nachtvluchten is in 2014 circa 10% hoger: circa 14 per nacht. Bij de nachtvluchten wordt minder geluidhinder gemeten dan overdag. Dit komt enerzijds omdat de nachtnaderingsroute naar de Kaagbaan op 1-2 km afstand ligt van de meetposten (in dunbevolkt gebied tussen Sassenheim en Oegstgeest), anderzijds omdat s nachts geluidarm gevlogen kan worden in zgn. glijvluchten. De nieuwe NOMOS meetpost in Warmond heeft gegevens geleverd vanaf eind december 2014; dit is geen volledig gebruiksjaar van Schiphol; dat loopt van 1 nov-31okt. Toch zijn sommige gegevens al gebruikt (zie 11.6) omdat ze aanvullend zijn op de gegevens van onze eigen meetposten van Sensornet. De bulk van de gemeten vliegtuigen vliegt op een hoogte van m over Warmond; dit is voornamelijk landend verkeer in de einddaling naar de Kaagbaan. De aantallen vliegtuigbewegingen die NOMOS meet zijn aanzienlijk lager dan bij Sensornet. Hierover vindt overleg plaats met Schiphol om de oorzaken te duiden; een belangrijk verschil is dat NOMOS een ondergrens hanteert van circa db, afhankelijk van het achtergrond geluidniveau. Het totaal aantal klachten uit Teylingen (fig. 3.4) is in 2015 gedaald van 736 klachten in 2014 naar 566 in 2015; het aantal unieke melders van klachten is echter gestegen van 61 melders in 2014 naar 76 melders in Voor de gehele regio Holland Rijnland kan het volgende geconcludeerd worden: Het totale aantal vliegbewegingen op de voor ons relevante banen was in 2015 praktisch hetzelfde als in 2014; de meeste geluidhinder heeft onze regio van de Kaagbaan en die is aanzienlijk vaker gebruikt dan de andere banen. Op de meeste meetposten in onze regio zijn hierdoor aanzienlijk meer vliegtuigen gemeten dan in 2014 (toen de Kaagbaan in 2014 langdurig in onderhoud was). Alleen in Nieuwkoop zijn minder vliegtuigen gemeten dan in 2014, doordat de combinatie Aalsmeerbaan/Zwanenburg baan minder is gebruikt. In Noordwijk tenslotte was de situatie in 2015 praktisch gelijk aan Het gemiddeld aantal gemeten nachtvluchten regiobreed is in 2015 circa 10-20% gestegen. Het totaal aantal melders van klachten in de 7 gemeenten was in 2015 circa 20% lager dan in 2014; het aantal klachten was in 2015 juist fors meer, vooral afkomstig uit Lisse. Duurzaamheid: Door de gemeente Teylingen wordt ingezet op een goede leefomgeving. De geluidmetingen dragen bij aan het verkrijgen van inzicht over de feitelijke geluidsituatie. Beslist het volgende: VOORSTEL p 3 van 103

4 Besluitpunt 1: Kennisnemen van de Rapportage metingen vliegtuiggeluid 2015 van de Omgevingsdienst West-Holland. In het vooroverleg BRS de stijging van de vliegtuigbewegingen inbrengen. Besluitpunt 2: De rapportage ter kennisname voorleggen aan de Commissie Ruimte. BIJKOMENDE INFO BIJ HET BESLUIT Ruimte Ruimtelijke Ontwikkeling BIJLAGE DIE INTEGRAAL DEEL UITMAAKT VAN HET BESLUIT Rapportage metingen vliegtuiggeluid 2015 p 4 van 103

5 Rapportage metingen vliegtuiggeluid 2015 Rapportage metingen vliegtuiggeluid 2015 Kaag en Braassem, Leiden, Lisse, Nieuwkoop, Noordwijk, Oegstgeest en Teylingen Definitieve versie p 5 van 103

6 Inhoudsopgave 1 Inleiding Over het meten van vliegtuiggeluid Rapportage alle meetposten Conclusies regio Holland Rijnland In detail: Kaag en Braassem In detail: Leiden In detail: Lisse In detail: Nieuwkoop In detail: Noordwijk In detail: Oegstgeest In detail: Teylingen Bijlage 1 Overzichtstabel... Bijlage 2 - Banenstelsel en vliegpaden Schiphol... Bijlage 3 - Verklarende woordenlijst... p 6 van 103

7 1 Inleiding De gemeenten Leiden, Leiderdorp en Oegstgeest hebben het initiatief genomen om vanaf 2007 vliegtuiggeluid te laten meten. Het doel van de metingen is inzicht te krijgen in de ontwikkeling van het vliegtuiggeluid in onze regio op verschillende locaties en die kennis te gebruiken voor de stellingname van de gemeente in de diverse overleggen. Ook kunnen bewoners, politici en andere stakeholders de gegevens bekijken en inzicht krijgen in de ontwikkeling van de geluidhinder rond Schiphol. In 2008 zijn ook in Lisse, Hillegom en Noordwijk meetposten geplaatst, in 2009 in Teylingen en in 2011 in Kaag en Braassem en in Nieuwkoop. De meetposten in Hillegom zijn eind 2013 opgeheven vanwege bezuinigingen. In Kaag en Braassem is medio 2013 een van de drie meetposten in Leimuiden weggehaald, in 2015 is een meetpost bijgeplaatst in Kaag dorp. In Noordwijk is in 2014 een meetpost weggehaald bij de Johanna van Hoornstraat omdat die op de sporthal stond die is gesloopt. De metingen worden uitgevoerd door een netwerk van meetposten van de firma Sensornet B.V., zij leveren een grote hoeveelheid gegevens. De Omgevingsdienst West-Holland maakt op basis van deze gegevens een rapportage ten behoeve van de gemeenteraden en bewoners van de betreffende gemeenten. Daarnaast kan men via de website van Sensornet de meetresultaten inzien, zowel live als over een bepaalde periode ( De algemene informatie over Schiphol in deze rapportage is afkomstig van openbare bronnen zoals: de jaarrapportages van BAS, de Handhavingsrapportage van de Inspectie Leefomgeving en Transport, de NOMOS-meetposten van Schiphol, persberichten van de Schipholgroup, en de Naleving milieuregels van de Luchtverkeersleiding (LVNL). Leeswijzer In hoofdstuk 2 staat uitleg over waarom, hoe en wat er gemeten wordt en de relatie met klachten. In hoofdstuk 3 wordt op basis van de resultaten van alle meetposten een regiobreed beeld geschetst met in hoofdstuk 4 de conclusies. Vervolgens gaan hoofdstukken 5 tot 11 in op de resultaten per gemeente. In de bijlagen staan uitgebreide cijfers per meetpost, kaarten die het banenstelsel en vliegpaden laten zien, geluidcontouren en een verklarende woordenlijst. p 7 van 103

8 2 Over het meten van vliegtuiggeluid 2.1 Waarom laten de gemeenten vliegtuiggeluid meten? Tot begin jaren 2000 ging de aandacht van het Rijk vooral uit naar het gebied dichter bij Schiphol, waar de geluidbelasting het hoogste is. Verder weg gelegen gebieden, zoals Holland Rijnland, hebben echter ook te maken met hinder door vliegtuiggeluid. De gemeenteraden in onze regio wilden ook inzicht in het vliegtuiggeluid in hun gemeenten. Het meetsysteem van Schiphol (NOMOS) had toen slechts één meetpost in onze regio, in Leiden. Daarom besloot een aantal gemeenten vanaf 2007 en later om zelf het vliegtuiggeluid te laten meten. De gestelde doelen hiervan zijn: Inzicht bieden in de ontwikkeling van de geluidbelasting in de gemeente. Aantonen dat geluidbelasting wel degelijk door meting vastgesteld kan worden; een vergelijking mogelijk maken met de berekende waarden. Aan bewoners het signaal afgeven dat de gemeente ongerustheid en klachten over vliegtuiggeluid serieus neemt. De metingen kunnen niet gebruikt worden om Schiphol af te rekenen op het vliegtuiggeluid. De Wet Luchtvaart kent alleen normen voor vliegtuiggeluid in 35 zogenaamde handhavingspunten rondom Schiphol. Deze worden overigens sinds 2010 niet meer gebruikt voor handhaving, vanwege de experimenten met het Nieuwe Normen en Handhavingsstelsel (NNHS). Op alle andere plaatsen geldt geen norm voor vliegtuiggeluid. Meten en rekenen Er zijn twee manieren om er achter te komen hoeveel vliegtuiggeluid er op een plaats is: meten en rekenen. Metingen en berekeningen van dezelfde vliegtuigpassages leveren een ander resultaat op; dat is het gevolg van de verschillende manieren om het geluidsniveau vast te stellen. Dit betekent dat een berekende decibel niet zomaar vergeleken kan worden met een gemeten decibel. Iedere manier heeft voor- en nadelen, zodat geen manier beter is dan de andere. Het hangt van het doel af welke methode het meest geschikt is. Meten + microfoon hoort wat u zelf hoort - niet altijd mogelijk (vanwege wind en ander stoorgeluid) - herkennen vliegtuiggeluid is lastig, fouten zijn onvermijdelijk Rekenen + kan altijd + zekerheid + toekomstvoorspelling mogelijk - theoretische geluidproductie Meten is geschikt om trends in de hoeveelheid vliegtuiggeluid op een plaats te bepalen. Schiphol heeft zelf al jaren een netwerk van meetposten, NOMOS genoemd. Die meetposten staan in een groot gebied rond Schiphol, zie Inmiddels staan er in onze regio 5 meetposten van NOMOS: Leiden, Leimuiden, Lisse, Warmond en Nieuwkoop. In Sassenheim wordt er in 2016 een meetpost geïnstalleerd. De gegevens van de NO- MOS meetposten zijn dit jaar voor het eerst opgenomen in onze rapportage. 2.2 Wat meet Sensornet? De meetposten van Sensornet meten en registreren elke seconde het geluid in de omgeving. Door middel van filters in de meetpost zelf en in de centrale computer worden de vliegtuigpassages onderscheiden van het achtergrondgeluid. Het systeem registreert en berekent een heleboel gegevens, zowel per vliegtuigpassage als gemiddelden. De belangrijkste parameters zijn: 2 p 8 van 103

9 Geluidsniveau - Van iedere vliegtuigpassage wordt het geluidsniveau bepaald. Dit is een maat voor de hoeveelheid geluid veroorzaakt door één vliegtuig dat voorbij vliegt. Het geluidsniveau kan op meerdere manieren worden uitgedrukt: Piekwaarde (LAmax) het hoogst gemeten geluidsniveau tijdens een vliegtuigpassage; SEL-waarde Sound Exposure Level, een maat voor de totale geluidsenergie van een vliegtuigpassage. Deze maat is een combinatie van hoe hard het geluid was en hoe lang het duurde. Geluidbelasting - Een maat voor het geluid dat door alle vliegtuigen gezamenlijk gedurende een periode wordt veroorzaakt op een bepaalde plaats. Daarbij worden de geluidniveaus van alle vliegtuigen die van het vliegveld vertrekken en daarop aankomen op een voorgeschreven manier bij elkaar opgeteld. De maat voor geluidbelasting door vliegtuigen wordt uitgedrukt in db L den (day-evening-night). Hierbij telt geluid in de avond en nacht extra zwaar mee. Voor de handhavingspunten rond Schiphol -een aantal punten op een kaart- gelden normen voor de geluidbelasting gedurende een jaar. De Wet Luchtvaart schrijft voor dat de geluidbelasting op die punten berekend wordt (niet gemeten). Aantallen vliegtuigpassages Het aantal succesvol gemeten vliegtuigpassages per uur van de dag, per dagdeel, maand of jaar. 2.3 Hoe meet Sensornet? De meetposten van Sensornet bestaan uit een microfoon en een computer die op het dak van een gebouw van maximaal twee verdiepingen geplaatst zijn. De computer bekijkt of het gemeten geluid overeenkomt met dat van een vliegtuig. Zo ja, dan wordt deze gebeurtenis geregistreerd en doorgegeven aan de server van Sensornet. Vliegtuigherkenning Sensornet gebruikt meerdere manieren tegelijk om vliegtuiggeluid te herkennen: Transpondergegevens De meeste vliegtuigen (> 90%) hebben een ADS-B transponder aan boord die gegevens uitzendt over de positie van dat vliegtuig. Als Sensornet met haar ontvanger de transponder van een vliegtuig in de buurt van een meetpost registreert, is de kans zeer groot dat een gemeten geluidpiek van dat vliegtuig afkomstig is. Patroonherkenning Het systeem kijkt ook naar de kans dat het geluid van een vliegtuig afkomstig kan zijn, gebaseerd op de karakteristieken van het geluid. Wanneer die kans meer dan 50% is, wordt de gebeurtenis meegeteld als vliegtuigpassage. Driehoeksbepaling De meetposten van Sensornet staan niet op zich, maar zijn opgesteld in meetdriehoeken. Daardoor kan de computer vliegtuigen herkennen: een specifiek geluidpatroon dat binnen zeer korte tijd op meerdere meetposten wordt gemeten kan alleen maar van een vliegtuig afkomstig zijn. Iets anders kan zich immers niet zo snel verplaatsen. Indien er maar 2 meetposten staan in een gemeente is de betrouwbaarheid minder groot. 2.4 Betrouwbaarheid meetsysteem Sensornet De grootste uitdaging bij het meten van vliegtuiggeluid is om het te onderscheiden van het achtergrondgeluid, zoals voorbijrijdende auto s, brommers of motoren, of harde wind. Vooral bij zachte vliegtuigpassages, die verder van Schiphol veel voorkomen, is dit moeilijk. Hierbij zijn hoofdzakelijk 3 soorten fouten mogelijk: 1. Een geluid dat niet van een vliegtuig komt, wordt ten onrechte wel als vliegtuig aangemerkt. 2. Een geluid dat wel van een vliegtuig komt, wordt ten onrechte niet herkend. 3. De vliegtuigpassage wordt te hard aangegeven door cumulatie met achtergrondgeluiden. 3 p 9 van 103

10 Omdat de eerste 2 soorten fouten tegengesteld zijn, is het niet mogelijk beide fouten uit te sluiten: een meetsysteem dat is ingesteld om vooral de eerste fout te vermijden, maakt vaker de tweede fout, en omgekeerd. NOMOS het meetsysteem van Schiphol is ingesteld om vooral de eerste fout te vermijden. Het doet dit o.a. door alle zachte vliegtuigpassages (met een piek lager dan decibel) niet mee te tellen; hiermee voorkomt NOMOS dat omgevingsgeluid ten onrechte wordt aangemerkt als vliegtuiggeluid. Sensornet zoekt een evenwicht tussen de eerste en tweede soort fout. Dat betekent dat NOMOS en Sensornet per geregistreerde vliegtuigpassage ongeveer dezelfde hoeveelheid geluid meten, maar dat NOMOS minder vliegtuigpassages registreert. De 3 e fout is duidelijk zichtbaar op bijvoorbeeld oudejaarsdag: er worden dan extreem hoge piekgeluiden gemeten als er tegelijk met een vliegtuigpassage vuurwerk wordt afgestoken. Om die reden zijn de metingen op oudejaarsdag en op andere tijden met een zeer hoog achtergrondniveau (bijv. bouwwerkzaamheden) niet meegenomen. Onderzoek naar meetsystemen Het onderzoeksbureau Ardea bracht in april 2012 een rapportage uit over vergelijkend onderzoek naar een aantal meetsystemen rond Schiphol, waaronder Sensornet. De bevindingen zijn: Alle meetsystemen hebben een nauwkeurigheid (foutmarge) van 1-2 db De totale eindnauwkeurigheid wordt vooral bepaald door de meetomstandigheden, zoals meteo, afstand tot het vliegpad en reflecties in de omgeving. Dit kan een grotere spreiding in resultaten (3-5 db) opleveren. De andere systemen zoals NOMOS gebruiken geen driehoeksmetingen, maar zeer gevoelige microfoons en geavanceerde software om het vliegtuiggeluid te onderscheiden. Geconstateerd is dat de meetposten van NOMOS aanzienlijk minder vliegtuigbewegingen registreren dan Sensornet. Een belangrijke reden hiervoor is dat NOMOS een vrij hoge drempelwaarde hanteert (60-65dB), waardoor zachte passages niet worden meegeteld. Dit heeft te maken met het heersende achtergrondgeluidniveau; in 2016 wordt nader onderzoek gedaan naar de drempelwaarden. 2.5 Locaties meetposten Er stonden in de regio Holland Rijnland 22 meetposten in Deze zijn hoofdzakelijk geplaatst op gemeentelijke gebouwen zoals gemeentehuizen en scholen. Een aantal meetposten staat op woningen. Het functioneren van een meetpost is afhankelijk van de medewerking van de gebouwbeheerder. Bij scholen bijvoorbeeld gebeurt het wel eens dat een storing niet direct verholpen kan worden, omdat de school dicht is. De interne gegevensopslag van de meetposten is echter groot, waardoor ook bij een langdurige onderbreking van de verbinding meestal geen gegevens verloren gaan. Sensornet heeft een storingscoördinator, die bij storingen meteen actie onderneemt. In bijlage 1 staat een overzicht van de meetresultaten van alle meetposten. De locaties zijn weergegeven in figuur 3.4 en in de hoofdstukken per gemeente. 2.6 Rapportage van de meetgegevens De gemeten geluidsniveaus van al het geluid (dus niet alleen vliegtuigen) zijn live te volgen op internet via De Omgevingsdienst West-Holland maakt op basis van de meetgegevens jaarrapportages voor de deelnemende gemeenten. 2.7 Relatie met klachten 4 Metingen geven een objectief beeld van de hoeveelheid vliegtuiggeluid in een gebied. Klachten over vliegtuiggeluid zijn ingegeven door de subjectieve beleving van vliegtuiggeluid. Daarom hoeft er geen directe relatie te zijn tussen de aantallen geregistreerde klachten en de geluidbelasting of geluidsniveaus. Ook zijn er andere redenen voor pieken in de klachten: op warme zomerdagen en in weekenp 10 van 103

11 den zitten mensen vaker in de tuin en hebben dan meer overlast dan binnen in een goed geïsoleerde woning. In Holland Rijnland is het aantal geregistreerde klachten over vliegtuiggeluid vanouds relatief laag: in het gebied in Noord-Holland dat sinds 2003 last heeft van de Polderbaan is het aantal klachten hoger, terwijl de (berekende) geluidbelasting vergelijkbaar is. De oorzaak van dit verschil is vermoedelijk dat de bewoners rond de Polderbaan na de opening van die baan plotseling aan het geluid werden blootgesteld, terwijl het geluid rond de Kaagbaan in de loop van decennia is gegroeid. Verder speelt mee dat bewoners het klagen moe worden. 3 Rapportage alle meetposten 3.1 Bijzonderheden gebruiksjaar 2015 (1 nov nov 2015) Luchthaven Veel informatie over Schiphol, vliegbewegingen en baangebruik is te vinden op de website van het Bewoners Aanspreekpunt Schiphol (BAS); en in de jaarrapportage van BAS, die mede input heeft gegeven voor deze rapportage. In het gebruiksjaar 2015 is er net als vorig jaar een flinke groei geweest (zie fig. 3.1.): er zijn 2,8 % meer vliegtuigbewegingen geweest dan in 2014, in totaal circa De groei van Schiphol is gelimiteerd tot maximaal vluchten in Met het huidige groeipercentage van circa 3% wordt deze limiet al bereikt in Dit is een van de redenen dat er afspraken zijn gemaakt om een deel van de vluchten (vooral charters) te verplaatsen naar vliegveld Lelystad, dat binnenkort uitgebreid zal worden. Het passagiersvolume is in 2015 gestegen met 6% naar 58,2 miljoen passagiers; dit is meer dan de groei in het aantal vliegtuigbewegingen, doordat de bezettingsgraad per vliegtuig hoger was en/of doordat er met grotere toestellen is gevlogen dan in 2014 en/of minder vrachtvluchten. Figuur 3.1. Ontwikkeling aantal vliegtuigbewegingen sinds 2000 (bron: Evaluatie gebruiksprognose 2015, Schiphol) Baangebruik clusters Z en ZW De starts en landingen van de Kaagbaan en de Aalsmeerbaan zijn ieder jaar dominant voor de geluidhinder in de clusters Z en ZW. Het gebruik van de Zwanenburgbaan is aanzienlijk minder (zie fig. 3.2). De onderstaande tabel geeft een overzicht van het aantal starts en landingen op de voor ons relevante banen over de afgelopen 8 jaar. Deze jaarcijfers zijn niet zomaar te vertalen naar geluidhinder, omdat dit per regio verschilt. Het totale aantal vliegbewegingen op de voor ons relevante banen was in 2015 praktisch hetzelfde als in 2014; de groei van 2015 is dus klaarblijkelijk in de noordelijke richting afgewikkeld. De verdeling over de banen was dit jaar echter anders: de Kaagbaan was in p 11 van 103

12 minder gebruikt doordat deze baan langdurig in onderhoud was, in 2015 is het aantal starts en landingen weer ongeveer terug op het oude niveau. Jaar Kaag landen Kaag starten Aalsmr landen Aalsmr starten Zwanenburg landen Zwanenburg starten Totale aantallen relevante vliegbewegingen 2015 Q1 (nov- jan) Q2 (feb-apr) Q3 (mei-jul) Q4 (aug-okt) TOTAAL Som= Totaal Som= Totaal som= Totaal som= Totaal som= Totaal som= Totaal som= Totaal som= jaar gemiddeld Figuur 3.2: Overzicht baangebruik, operationeel jaar 2015, i.r.t. periode vanaf 2008 Het aantal landingen op de Kaagbaan lag in % hoger dan het langjarig gemiddelde, het aantal starts op de Kaagbaan was bijna 6 % hoger dan gemiddeld. Ten opzichte van 2014 was dit verschil veel groter, resp. 22% en 16%. Het gebruik van de Aalsmeerbaan en Zwanenburgbaan was in 2015 juist lager. Deze baancombinatie was in 2014 juist extra veel gebruikt vanwege groot onderhoud aan de Kaagbaan; in 2015 was echter langdurig groot onderhoud aan de Aalsmeerbaan. Het baanonderhoud schema in 2015 was als volgt: Kaagbaan: 23 maart t/m 3 april Aalsmeerbaan: 30 aug t/m 1 okt Zwanenburgbaan: 25 mei t/m 22 juni Handhaving Uit de Handhavingsrapportage Schiphol 2015 (van het ministerie van I&M) blijkt het volgende: De regels voor het baangebruik (preferentiestelsel) zijn niet overtreden. De grenswaarden t.a.v. Externe Veiligheid, Maximale Hoeveelheid Geluid (MHG) en luchtkwaliteit niet overschreden. Er waren 2 overschrijdingen van de geluidnormen op de vastgestelde handhavingspunten (punt 33, Leimuiden en punt 25). Omdat dit een gevolg is van het nieuwe baanpreferentiesysteem volgens het NNHS worden hier geen consequenties aan verbonden. Zes luchtvaartmaatschappijen hebben een waarschuwing gekregen in verband met afwijking van de voorgeschreven luchtverkeersweg. Aan de Luchtverkeersleiding LVNL is een boete opgelegd vanwege teveel verticale afwijkingen van naderende vliegtuigen in de nacht. één luchtvaartmaatschappij heeft herhaaldelijk en zonder geldige reden tussen 23:00 uur en 07:00 uur zonder een voor die periode toegewezen slottijd vluchten op Schiphol uitgevoerd; wegens slotsmisbruik is een last onder dwangsom opgelegd. Klachten Enkele feiten: Over het etmaal gezien vinden veel meldingen van klachten plaats tussen 7u en 10u s ochtends en rond 21u in de avond. Het aantal klachten per vliegbeweging is het grootst in de late avond en in de nacht; ook rond 11u s-ochtends is er een piek. De meeste klachten worden ingediend op zondagen. In de zomer zijn er meer klachten doordat mensen buiten zitten of ramen open hebben. 63% van de meldingen gaat over starts, 37% over landingen. Het aantal lawaaiige vliegtuigen 6 p 12 van 103

13 ( onderkant hoofdstuk 3 ) neemt steeds verder af, mede door een hoge strafheffing (60%). Specifieke klachten zijn veelal gekoppeld aan de Boeing 747, type 400 en 800 en de MD-11; dit laatste type heeft de KLM eind 2014 uit haar vloot verwijderd. Situatie 2015: Het totale aantal door BAS geregistreerde melders was in 2015 (na een piek in 2014) circa 25% lager (2015 komt uit op 5.497; staat niet in deze grafiek); 1 melder kan jaarlijks vele klachten indienen. BAS vermoedt dat de piek in 2014 is veroorzaakt door de NSS-top en het langdurig groot onderhoud aan Kaagbaan en Polderbaan. De grafiek betreft het hele gebied rond Schiphol; per regio zijn echter grote verschillen. De grafiek in fig. 3.3 laat zien dat het verloop van het aantal melders door de jaren heen zeer grillig is: figuur 3.3 Gehele gebied rond Schiphol: ontwikkeling aantal melders van klachten per jaar (bron: BAS) Een gedetailleerd overzicht van de klachten per gemeente/woonkern is te vinden op de website, in de jaarrapportages van BAS In onderstaande tabel zijn de cijfers per gemeente weergegeven door alle woonkernen van de betreffende gemeenten op te tellen. Het verloop van het aantal melders (unieke personen) en het aantal klachten was in Holland-Rijnland vanaf 2012 als volgt: Gemeente aantal melders aantal klachten Kaag&Br Leiden Lisse Nieuwkoop Noordwijk Oegstgeest Teylingen TOTAAL figuur 3.4. Aantal melders en aantal klachten in onze regio De grootste groei van het aantal melders en klachten was in 2015 afkomstig uit Lisse. Als oorzaak hiervoor noemt BAS dat de Kaagbaan vaker voor starts is gebruikt dan in Opvallend is de groei van het aantal melders in Lisse van gemiddeld circa 20 de afgelopen jaren naar 76 in Het aantal vliegbewegingen bij Lisse was in 2015 flink hoger dan in Er kan ook een samenhang zijn met de actieve bewonersvereniging en aandacht in gemeenteraad en pers omtrent vliegtuiggeluid in Lisse. Daarnaast is geconstateerd dat er enkele veelmelders zijn, waardoor het totaal aantal klachten in Lisse enorm is toegenomen (van 131 naar 2640). 7 p 13 van 103

14 Tevens is opvallend dat het aantal klachten in Nieuwkoop in 2015 flink is afgenomen. Een verklaring daarvoor kan zijn dat in 2014 de Aalsmeerbaan en Zwanenburgbaan aanzienlijk meer zijn gebruikt dan in Het totaal aantal melders in de 7 gemeenten was in 2015 circa 20% lager dan in 2014; het aantal klachten was in 2015 juist fors meer, vooral afkomstig uit Lisse. De tendens wisselt in sommige gemeenten sterk per jaar, in andere is het min of meer stabiel. ODWH heeft in 2012 de vraag gekregen of er een relatie is vast te stellen tussen de klachten en de meetgegevens die we hebben. Zoals hierboven vermeld varieert het aantal klachten zeer sterk per jaar, dit is soms meer dan 10 maal het verschil in aantal vliegbewegingen. In 2013 hebben wij een quickscan gedaan, maar die liet ook geen eenduidige verbanden zien. Onderzoek van BAS uit 2006 geeft ook geen duidelijke correlaties. Soms wordt er juist geklaagd op rustige tijdstippen omdat een enkel lawaaiig toestel dan opeens opvalt. Ook is er een relatie tussen klachten en terrasweer omdat mensen dan buiten zitten en dus meer hinder ondervinden. Manier van rapporteren Deze rapportage besteedt veel aandacht aan de aantallen vliegtuigpassages en het geluidsniveau van de passages (Lden en SEL-waarde). Dit zijn de meeste relevante gegevens m.b.t. geluidhinder. Ook besteden wij aandacht aan de nachtvluchten, omdat slaapverstoring natuurlijk een ernstige vorm van hinder is. Bij sommige meetposten ontbreken meetgegevens op bepaalde dagen, bijvoorbeeld vanwege storingen in apparatuur of ongeldigheid vanwege te hoge achtergrondgeluiden. Om die reden zijn de aantallen vertaald naar etmaalgemiddelden, met een correctie voor de ontbrekende meetdagen. Verder schetsen wij in deze rapportage vooral de hoofdlijnen en proberen we trends te ontdekken. Door het sterk wisselend baangebruik t.g.v. wind, onderhoud en operationele aspecten is pas op langere termijn zichtbaar hoe de ontwikkeling is; het heeft niet veel zin om in korte termijn details te duiken. De meeste meetgegevens zijn afkomstig van de 22 meetposten van Sensornet. In 2015 gebruiken we voor het eerst ook de diagrammen van de 5 meetposten van NOMOS in onze regio. Experiment nieuw normen- en handhavingsstelsel In november 2010 startte een experiment met een nieuw normen- en handhavingsstelsel (NNHS). Dat is afgesproken aan de Alderstafel, een adviescommissie van de minister van I&M, zie Het experiment houdt in dat de bestaande voorkeursvolgorde voor baangebruik strikter wordt toegepast: er wordt zo veel mogelijk gebruik gemaakt van de Kaagbaan en Polderbaan, omdat bij die banen minder mensen dicht in de buurt wonen. In 2013 is het experiment geëvalueerd en is (op basis van diverse onderzoeken) aan de Alderstafel vastgesteld dat het nieuwe stelsel gunstiger is uit oogpunt van geluidhinder. Door het strikt preferent vliegen en het nemen van diverse maatregelen is een reductie in geluidhinder bereikt van circa 10-15%, uitgedrukt in aantal Ernstig Gehinderden. Overigens moet hierbij aangetekend worden dat een deel van de geluidreductie weer teniet wordt gedaan door de groei van het vliegverkeer. Een consequentie van het beleid is, dat sommige bewoners van dunbevolktere gebieden juist meer overlast krijgen, doordat men de dichtbevolktere gebieden zoveel mogelijk mijdt. De systematiek van baangebruik (het preferentiestelsel) en de manier van handhaven daarvan is inmiddels vastgelegd in de Wet Luchtvaart en wordt in 2016 uitgewerkt in het Luchthaven Verkeer Besluit. Ondertussen wordt baangebruik volgens het preferentiestelsel gecontinueerd. 3.2 Aantallen vliegtuigpassages 8 Op de meeste meetposten in onze regio zijn aanzienlijk meer vliegtuigen gemeten dan in 2014 doordat de Kaagbaan in 2014 langdurig in onderhoud was en in 2015 slechts 1 week. Alleen in Nieuwkoop zijn minder vliegtuigen gemeten dan in 2014, doordat de combinatie Aalsmeerbaan/Zwanenburgp 14 van 103

15 baan minder is gebruikt (t.g.v. het preferentiestelsel en groot onderhoud). In Noordwijk tenslotte was de situatie in 2015 praktisch gelijk aan In onderstaande overzichtskaart zijn de meetpunten in onze regio weergegeven. Duin- en Bollenstreek Noordwijk Rijnstreek Leidse regio Figuur 3.5: Meetposten van Sensornet in Holland Rijnland. De rode lijn is de nachtnaderingsroute naar de Kaagbaan; de groene punten zijn de locaties van de meetposten. We proberen een verband te leggen tussen het aantal gemeten vliegbewegingen en de exact geregistreerde aantallen landingen en starts uit figuur 3.2. Dat is lastig, omdat er altijd wispelturige factoren zijn in de meetsystematiek (zoals storingen in het meetsysteem), wisselende vluchtroutes, aantal landingen versus opstijgen i.c.m. windrichting versus microfoonopstelling etc. De toename van het totaal aantal vluchten op Schiphol was in ,8% t.o.v. 2014; het aantal vluchten op de voor onze regio dominante banen was volgens de exacte baangebruikcijfers gelijk, echter de verdeling was anders, zie fig Het meerdere gebruik van de Kaagbaan zien we terug in de toename van gemiddeld enkele tientallen procenten vliegtuigbewegingen bij vrijwel alle gemeenten. In Figuur 3.6 staan de 10 meetposten met het hoogste aantal vliegbewegingen in Het aantal passages is berekend per etmaal, waarbij gecorrigeerd is voor ontbrekende meetdata. Gemeente Nummer meetpost Locatie Aantal passages (gem. etmaal) Nieuwkoop 250 Ambroziolaan 216 Nieuwkoop 265 Sportlaan 205 Teylingen 214 Gouverneurlaan 202 Nieuwkoop 252 Teylersplein 190 Kaag en Braassem 262 Meerewijck 188 Teylingen 216 Wilhelminalaan 174 Teylingen 220 Smirnofflaan 172 Kaag en Braassem 263 Drechtlaan 167 Lisse 200 Ina Boudier Bakkerstraat 163 Teylingen 211 Bonekruidstraat 153 Figuur 3.6 Top tien locaties naar aantal vliegtuigbewegingen, gemiddeld per etmaal 9 p 15 van 103

16 3.3 Verdeling vliegtuigpassages over het etmaal De verdeling van vliegtuigpassages over het etmaal op de verschillende meetposten is afhankelijk van een aantal factoren die door bijvoorbeeld weersomstandigheden ook nog kunnen variëren. Hieronder beschrijven we er een paar. Schiphol heeft zeer veel verbindingen (circa 300) en richt zich ook op overstappers; deze hubfunctie brengt met zich mee dat er dagelijks een aantal pieken zijn waarbij veel vliegtuigen aankomen en weer vertrekken. Passagiers hebben dan minder overstaptijd en veel keuze. De pieken liggen o.a. tussen 7u en 10u en s avonds rond 19 u en 21u. Dit is in veel staafdiagrammen terug te zien (Hoofdstuk 5-11). De overstapmachine functioneert mede zo goed doordat Schiphol 6 banen heeft (i.t.t. Heathrow: 2, Charles de Gaulle: 4 en Frankfurt: 3). Schiphol zet regelmatig 3 banen tegelijk in, en in de pieken zelfs 4. Begin 2015 is besloten dat Schiphol vaker gebruik mag gaan maken van 4 banen tegelijk; in ruil daarvoor is het groeiplafond afgelaagd naar vluchten per jaar tot Verder zijn de nachtvluchten (23u 06.30/7.00u) qua hinderbeleving van belang, waarbij een onderscheid gemaakt moet worden tussen starten en landen. De nachtelijke startroutes vanaf de Kaagbaan komen over heel Holland Rijnland, met specifiek overlast in Kaag en Braassem en Nieuwkoop, omdat de vliegtuigen daar nog laag vliegen met vol vermogen. De gemeten nachtvluchten in het oosten van Holland Rijnland zijn vooral tussen 6.30 en 7.00 uur. Vanaf ca uur wordt namelijk overgeschakeld naar de start- en landingsprocedures voor overdag, om voldoende capaciteit te kunnen bieden. Dan kan ook de Aalsmeerbaan gebruikt worden, waarbij het vliegverkeer over het oosten van Holland Rijnland komt in de nachtperiode. Zie voor meer uitleg de kaarten in Bijlage 2. Landend verkeer volgt s-nachts vaste naderingsroutes, in principe alleen Kaagbaan en Polderbaan, en gebruikt een geluidarme naderingsprocedure (glijvlucht, CDA ). De nachtnaderingsroute naar de Kaagbaan is de rode lijn in figuur 3.5 en loopt langs Noordwijk, Teylingen en het noorden van Oegstgeest. Het aantal nachtvluchten op Schiphol is in 2015 fors toegenomen tot , dus tot boven het afgesproken plafond van Dit strookt niet met de doelstelling dat het aantal slots in de nacht de afgelopen jaren juist beperkt zou worden met 10% tot In het College van Advies van de ORS wordt besproken hoe hier mee om te gaan. In de cijfers van onze meetposten is de groei van het aantal nachtvluchten ook te zien, behalve in Nieuwkoop, waar het ongeveer gelijk is gebleven. NB: op basis van het accoord dat aan de Alderstafel is gesloten, is per 14 november 2013 het nachtregime vervroegd naar 22.30u, zodat vanaf dat tijdstip de nachtelijke aanvliegroute op de Kaagbaan wordt gebruikt, waardoor meer glijvluchten kunnen plaatsvinden. In 2015 is circa 80% van de landende vliegtuigen tussen en 23.00u gevlogen volgens de nachtroute met gebruikmaking van een glijvlucht. Let op: de meetgegevens van Sensornet worden nog steeds gesorteerd op nachtvlucht indien tussen en 7.00u. In figuur 3.7 is het gemiddeld aantal nachtvluchten per etmaal aangegeven, bij de 10 meetposten die de grootste aantallen hebben gemeten. Er is gecorrigeerd voor ontbrekende meetdata. Gemeente Nummer Locatie Aantal passages meetpost (gem./nacht) Kaag 422 Irenelaan 18 Nieuwkoop 250 Ambroziolaan 16 Teylingen 214 Gouverneurlaan 15 Teylingen 216 Wilhelminalaan 14 Nieuwkoop 252 Teylersplein 14 Teylingen 220 Smirnofflaan 14 Lisse 200 IBB-straat 14 Kaag en Braassem 262 Meerewijck 14 Noordwijk 231 Alk 13 Oegstgeest 128 Clinckenburgh 13 Figuur 3.7 Top tien locaties naar aantal nachtvluchten, gemiddeld per nacht 10 p 16 van 103

17 3.4 Verdeling vliegtuigpassages over het jaar De verdeling over de verschillende maanden is terug te zien in de staafdiagrammen per gemeente (zie Hoofdstuk 5 en verder). Bijzonderheden per gemeente worden in de volgende hoofdstukken vermeld. 3.5 Geluidsniveaus De jaargemiddelde geluidbelasting (Lden) is op de meeste meetposten iets hoger dan vorig jaar. 11 p 17 van 103

18 4 Conclusies regio Holland Rijnland De toename van het totaal aantal uitgevoerde vluchten op Schiphol was in ,8%. Het totale aantal vliegbewegingen op de voor ons relevante banen was in 2015 echter praktisch hetzelfde als in 2014; de groei van 2015 is dus klaarblijkelijk via de noordelijke banen afgewikkeld. Op de meeste meetposten in onze regio zijn aanzienlijk meer vliegtuigen gemeten dan in 2014 doordat de Kaagbaan in 2014 langdurig in onderhoud was en in 2015 slechts 1 week. Alleen in Nieuwkoop zijn minder vliegtuigen gemeten dan in 2014, doordat de combinatie Aalsmeerbaan/Zwanenburgbaan minder is gebruikt. In Noordwijk tenslotte was de situatie in 2015 praktisch gelijk aan Het hoogste in aantallen nachtvluchten scoort de nieuwe meetpost in Kaag; deze ligt praktisch recht onder de nachtelijke landingsroute naar de Kaagbaan. Het gemiddeld aantal gemeten nachtvluchten regiobreed is in 2015 circa 10-20% gestegen. Het totaal aantal melders van klachten in de 7 gemeenten was in 2015 circa 20% lager dan in 2014; het aantal klachten was in 2015 juist fors meer, vooral afkomstig uit Lisse. De tendens wisselt in sommige gemeenten sterk per jaar, in andere is het min of meer stabiel. Zes luchtvaartmaatschappijen hebben een waarschuwing gekregen in verband met afwijking van de voorgeschreven luchtverkeersweg. Aan LVNL is een boete opgelegd vanwege teveel verticale afwijkingen van naderende vliegtuigen in de nacht. één luchtvaartmaatschappij heeft herhaaldelijk en zonder geldige reden tussen 23:00 uur en 07:00 uur zonder een voor die periode toegewezen slottijd vluchten op Schiphol uitgevoerd; wegens slotsmisbruik is een last onder dwangsom opgelegd. 12 p 18 van 103

19 5 In detail: Kaag en Braassem 5.1 Bijzonderheden In de gemeente Kaag en Braassem zijn in maart 2011 meetposten geplaatst in Leimuiden. Het eerste volledige meetjaar is dus In april 2013 is de meetpost aan de Lijsterbeslaan opgeheven. In maart 2015 is een meetpost bijgeplaatst op de Irenelaan in Kaag. Opgemerkt dient te worden dat deze meetpost nog geen geheel gebruiksjaar heeft gemeten en wellicht minder betrouwbaar meet omdat het een solitaire meetpost is; de dichtstbijzijnde sensornet meetpost t.b.v. driehoeksanalyse is in Sassenheim (circa 2 km); Leimuiden is op circa 7 km afstand. Leimuiden heeft vooral te maken met geluidoverlast door startend verkeer vanaf de Kaagbaan. Kaag heeft ook te maken met landend verkeer, ook in de nacht. In 2015 is een zogenaamd microklimaat onderzoek uitgevoerd, om te bezien of een geringe verlegging van de uitvliegroute de geluidhinder in Leimuiden enigszins kan verminderen. Besloten is om in 2016 een experiment uit te voeren om te zien of geluidreductie gerealiseerd kan worden. 5.2 Aantallen vliegtuigpassages De door Sensornet gemeten vliegtuigbewegingen in het gebruiksjaar 2015 zijn als volgt: 188 per dag in Meerewijck en 167 in de Drechtlaan. NB: In de Irenelaan is de etmaalwaarde afgeleid uit een deel van het gebruiksjaar (maart nov). op basis daarvan is het etmaalgemiddelde 137 vluchten. Onderstaande kaart geeft de meetlocaties weer en de etmaalwaarden. Meerewijck: 188 Lijsterbeslaan: opgeheven Drechtlaan: 167 Figuur 5.1 Kaart met meetlocaties en gemiddeld aantal passages per etmaal in p 19 van 103

20 Irenelaan Kaag:137 Fig. 5.1a Meetpost Irenelaan, Kaagdorp met gemiddeld aantal passages per etmaal in 2015 Onderstaande tabel geeft inzicht in het jaartotaal van vliegtuigpassages per dagdeel, de jaargemiddelde geluidbelasting en het percentage geldige metingen. Kaag en Braassem Aantal vliegtuig-passages Geluidbelasting vliegtuiggeluid % geldige metingen Meetpost Locatie Nacht Dag Avond TOTAAL in db Lden (23-7 u) (7-19 u) (19-23 u) mp 262 Meerewijck (Leimuiden) mp 263 Drechtlaan (Leimuiden) Mp 422 Irenelaan (Kaag)* 3.975* * 5.903* * 54.1* 61.6* *sinds maart 2015 Figuur 5.2 Totaal aantal vliegtuigpassages in Leimuiden en Kaag in 2015 De metingen in Leimuiden zijn in maart 2011 begonnen, die in Kaag in maart Na een daling in 2013 is de afgelopen 2 jaar weer een stijgende lijn te zien in het aantal vliegtuigbewegingen. Figuur 5.3 Trend gemiddeld aantal vliegtuigpassages per etmaal in Leimuiden; de meetpost in Kaag staat er pas 8 maanden. 14 p 20 van 103

21 5.3 Verdeling vliegtuigpassages over het etmaal De verdeling over de dag is in Leimuiden vrij gelijkmatig, met de hoogste aantallen tussen 10u en 17u. In de avond is er een duidelijke piek rond 21 u, net als vorige jaren. Het aantal nachtvluchten was in 2015 hoger dan voorgaande jaren. Gemiddeld starten er nu dagelijks circa 13 nachtvluchten, waarvan de bulk tussen 5u en 7u s ochtends, hetgeen kan leiden tot slaapverstoring. De meeste nachtvluchten in onze regio (jaargemiddeld) zijn gemeten op de nieuwe meetpost 422 in Kaag, dit zijn vooral landende vliegtuigen. NB: uit de grafiek lijkt dit anders omdat mp 422 pas 8 maanden meet. Figuur 5.4 Verdeling vliegtuigpassages over het etmaal 5.4 Verdeling vliegtuigpassages over het jaar In het 2 e kwartaal van 2015 zijn er de minste vliegbewegingen geweest, in mei juist veel. Eind maart was er 10 dagen onderhoud aan de Kaagbaan. De nachtvluchten zijn vooral geweest in de maanden mei t/m oktober net als vorig jaar. Figuur 5.5 Verdeling vliegtuigbewegingen over het jaar 15 p 21 van 103

22 5.5 Geluidsniveaus De gemeten geluidniveaus in Leimuiden liggen behoorlijk hoog: de bulk van de vluchten ligt tussen de SEL-waarden van 66 en 83 db, met het grootste aantal rond de 77 db. Figuur 5.6 Verdeling geluidsniveaus van vliegtuigpassages over het jaar 5.6 Aanvullende informatie afkomstig van de NOMOS meetpost De NOMOS meetpost in Leimuiden geeft deels andersoortige informatie dan Sensornet. De relevante aanvullingen worden hieronder in grafieken weergegeven. De in Leimuiden gemeten startende vliegtuigen komen praktisch allemaal van de Kaagbaan. Van de landende vliegtuigen gaat in 2015 slechts 43% naar de Kaagbaan; opvallend is dat ook veel vliegtuigen worden gemeten die gaan landen op de Buitenveldertbaan en de Oostbaan. In de onderstaande grafiek is te zien naar en vanaf welke gebieden de vliegbewegingen bij Leimuiden plaatsvinden. De hoogte van de passerende vliegtuigen wordt weergegeven in de staafdiagrammen. Deze geven aan hoeveel vliegtuigen overkomen tussen bepaalde hoogten. NB: De categorie 1000 voet betreft alle vliegtuigen tussen 1000 voet en 2000 voet, d.w.z. tussen circa 300 en 600 meter. Verreweg de meeste gemeten vliegtuigen in Leimuiden zitten boven de 3000 voet. 16 p 22 van 103

23 6 In detail: Leiden 6.1 Bijzonderheden De meetposten aan het Broekplein (mp 161) en het Valkenpad (mp149) hebben last gehad van enkele storingen; een deel van de metingen is hierdoor niet bruikbaar. De NOMOS-meetpost van Schiphol in Leiden is na lange tijd in 2015 opnieuw weer in gebruik genomen. Gegevens zijn verwerkt in deze rapportage. 6.2 Aantallen vliegtuigpassages De gemiddelde aantallen variëren van 76 tot 96 per etmaal, gecorrigeerd voor het percentage geslaagde metingen bij elke meetpost. Dat is flink hoger dan in Onderstaande kaart geeft de meetlocaties weer en de etmaalwaarden. Leiden heeft vooral te maken met geluidoverlast door landend verkeer op de Kaagbaan (en Zwanenburgbaan). Broekplein: 80 Regenboogpad: 96 Groene Maredijk: 82 Valkenpad: 76 Figuur 6.1 Kaart met meetlocaties en gemiddeld aantal passages per etmaal in Leiden in 2015 Onderstaande tabel geeft inzicht in het jaartotaal van vliegtuigpassages per dagdeel, de jaargemiddelde geluidbelasting en het percentage geldige metingen. Geluidbelasting vliegtuiggeluid in db Lden % geldige metingen Leiden Aantal vliegtuig-passages Meetpost Locatie Nacht Dag Avond TOTAAL (23-7 u) (7-19 u) (19-23 u) mp139 Groene Maredijk mp141 Regenboogpad mp149 Valkenpad mp161 Broekplein Figuur 6.2 Totaal aantal vliegtuigpassages in Leiden in p 23 van 103

24 Leiden laat al 9 jaar achtereen het vliegtuiggeluid meten door Sensornet. De cijfers over 2007 en 2008 worden minder betrouwbaar geacht en zijn daarom niet in de grafiek gezet. In de beginjaren is er een dalende lijn te constateren, vanaf 2012 stijgt het aantal vliegtuigbewegingen weer. Figuur 6.3 Trend gemiddeld aantal vliegtuigpassages per etmaal in Leiden 6.3 Verdeling vliegtuigpassages over het etmaal In Leiden komen vrijwel geen nachtvluchten voor, gemiddeld 1 a 2 per nacht, waarvan de bulk tussen 6u en 7u. Overdag zijn er pieken rond 8u en 19u. Het betreft vooral landende vliegtuigen. Figuur 6.4 Verdeling vliegtuigpassages over het etmaal 6.4 Verdeling vliegtuigpassages over het jaar In 2015 waren er in Leiden in het eerste kwartaal (nov-jan) minder vliegtuigpassages dan gemiddeld; in het laatste kwartaal was het het drukst. Vermoedelijk heeft dit te maken met de heersende windrichting: bij Noordelijke winden landt men op de Kaagbaan en vliegt men recht over Leiden. 18 p 24 van 103

25 Figuur 6.5 Verdeling vliegtuigbewegingen over het jaar 6.5 Geluidsniveaus De meeste vliegtuigpassages in Leiden hebben een geluidsniveau met een SEL waarde tussen de 60 en 82 db, met het grootste aantal rond de 67 db. Passages met een SEL waarde van meer dan 84 db komen nauwelijks voor in Leiden. Figuur 6.6 Verdeling geluidsniveaus van vliegtuigpassages 6.6 Aanvullende informatie afkomstig van de NOMOS meetpost De NOMOS meetpost in Leiden geeft deels andersoortige informatie dan Sensornet. De relevante aanvullingen worden hieronder in grafieken weergegeven. Voor de in Leiden gemeten startende vliegtuigen is aangegeven vanaf welke baan wordt gestart; 76% is afkomstig van de Kaagbaan, 11% van de Aalsmeerbaan. Van het landende verkeer gaat 80% richting Kaagbaan. 19 p 25 van 103

26 Ook is vermeld naar en van welke continenten wordt gevlogen door de gemeten vliegtuigen, zie het groene diagram. De hoogte van de passerende vliegtuigen wordt weergegeven in de onderstaande staafdiagrammen. Deze geven aan hoeveel vliegtuigen overkomen tussen bepaalde hoogten. NB: De categorie 1000 voet betreft alle vliegtuigen tussen 1000 voet en 2000 voet, d.w.z. tussen circa 300 en 600 meter. Verreweg de meeste gemeten vliegtuigen zitten boven de 2000 voet dus boven 600 meter. 20 p 26 van 103

27 7 In detail: Lisse 7.1 Bijzonderheden De meetpost aan de Grundelstraat is per 1 oktober 2013 opgeheven. In de directe nabijheid is een nieuwe meetpost geplaatst in de Ina Boudier Bakkerstraat in mei Gezien de korte afstand tot de Grundelstraat zijn de meetgegevens van beide meetposten vrij goed vergelijkbaar. In december van 2014 is door Schiphol een NOMOS-meetpost geplaatst, op de Ringdijk bij de Klipperdijk. Deze meetpost dekt een groot deel van het gebruiksjaar 2015, dat loopt van 1 november 2014 t/m 31 oktober Doordat de NOMOS meetpost dicht bij die van Sensornet staat is een vergelijking mogelijk tussen beide systemen. Het blijkt dat het aantal geregistreerde vliegtuigen bij NOMOS aanzienlijk minder is dan op de nabijgelegen meetpost van Sensornet (Ina Boudier Bakkerstraat). Het verschil wordt vermoedelijk vooral veroorzaakt doordat NOMOS een drempelwaarde heeft ingesteld van db, waardoor de zachtere passages niet worden meegeteld; Sensornet registreert zelfs passages onder 50 db. Met Schiphol wordt overleg gevoerd om meer inzicht te krijgen in de verschillen. Omdat ook pas een deel van het gebruiksjaar is gemeten zijn de aantallen niet opgenomen in deze rapportage. Enkele andere gegevens afkomstig van de NOMOS meetpost zijn wel meegenomen in deze meetrapportage (zie 7.6). 7.2 Aantallen vliegtuigpassages Per etmaal zijn gemiddeld tussen de 102 en 163 vliegtuigpassages gemeten, gecorrigeerd voor het aantal etmalen dat elke meetpost operationeel was. Dit is aanzienlijk meer dan in 2014 en wordt vermoedelijk veroorzaakt doordat de Kaagbaan vaker is ingezet en ook meer als startbaan. Onderstaande kaart geeft de meetlocaties weer en het aantal passages per etmaal. Lisse heeft de meeste hinder van geluidoverlast door startend verkeer van de Kaagbaan (de zgn. Bergi-route, voor vluchten naar Engeland en Noord-Amerika). Vivaldistraat: 102 IBB-straat: 163 Heereweg: 131 Figuur 7.1 Kaart met meetlocaties en gemiddeld aantal passages per etmaal in p 27 van 103

28 Onderstaande tabel geeft inzicht in het jaartotaal van vliegtuigpassages per dagdeel, de jaargemiddelde geluidbelasting en het percentage geldige metingen. Geluidbelasting vliegtuiggeluid in db Lden % geldige metingen Lisse Aantal vliegtuig-passages Meetpost Locatie Nacht Dag Avond TOTAAL (23-7 u) (7-19 u) (19-23 u) mp189 Vivaldistraat mp201 Heereweg mp 391 Ina Boudier Bakkerstr Figuur 7.2 Totaal aantal vliegtuigpassages in Lisse in 2015 Lisse laat al 7 jaar achtereen het vliegtuiggeluid meten door Sensornet, zie fig Hierdoor wordt een trend zichtbaar. Vanaf 2011 is er een licht dalende tendens, in 2015 echter een forse stijging. Dit heeft te maken met het feit dat er meer vliegtuigen zijn gestart op de Kaagbaan (wat de meeste hinder geeft). Figuur 7.3 Trend gemiddeld aantal vliegtuigpassages per etmaal in Lisse. NB: meetpost Grundelstraat is medio 2014 vervangen door meetpost Ina Boudier Bakkerstraat. 7.3 Verdeling vliegtuigpassages over het etmaal Figuur 7.4 geeft inzicht in de verdeling van de vliegtuigbewegingen gedurende het etmaal. Rond 10u en 21u liggen net als vorig jaar duidelijke pieken; verder is het vrij gelijkmatig verdeeld over de dag. De pieken hebben te maken met het systeem van afwisselende start- en landingspieken van Schiphol. Er zijn veel nachtvluchten geregistreerd bij meetpost 391 aan de IBB-straat; daar loopt een startroute ( Bergi-route ) die ook s-nachts gebruikt wordt. Ook de dalende nachtvluchten op de Kaagbaan worden door deze meetpost geregistreerd. 22 p 28 van 103

29 Figuur 7.4 Verdeling vliegtuigpassages over het etmaal 7.4 Verdeling vliegtuigbewegingen en geluidbelasting over het jaar De vliegtuigpassages variëren van circa 2000 tot 6500 per maand (fig. 7.5), waarbij de IBB-straat (391, rechts) de meeste passages meet. De verdeling over het jaar is vrij gelijkmatig, met in de laatste 2 kwartalen de meeste vluchten. Figuur 7.5 Verdeling vliegtuigbewegingen over het jaar 7.5 Geluidsniveaus De meeste vliegtuigpassages in Lisse hebben een geluidsniveau met een SEL waarde tussen de 62 en 84dB, met een piek rond de 74 db. In het verloop van de SEL grafiek valt op dat meetpost 391 (IBBstraat) verreweg de meeste vliegtuigen meet. 23 p 29 van 103

30 Figuur 7.6 Verdeling geluidsniveaus van vliegtuigpassages 7.6 Aanvullende informatie afkomstig van de NOMOS meetpost De NOMOS meetpost op de Klipperdijk in Lisse geeft deels andersoortige informatie dan Sensornet. De relevante aanvullingen worden hieronder in grafieken weergegeven. Zowel het startend als dalend verkeer bij Lisse gaat voor circa 95% van en naar de Kaagbaan. Hieronder is voor de in Lisse gemeten startende vliegtuigen aangegeven welke route het volgt (75% is NW = Bergi-route; 24% is West = Valko-route). De Bergi-route veroorzaakt de meeste geluidhinder in Lisse. Ook is vermeld naar welke continenten wordt gevlogen door de gemeten vliegtuigen. De hoogte van de passerende vliegtuigen wordt weergegeven in de onderstaande staafdiagrammen. Deze geven aan hoeveel vliegtuigen overkomen tussen bepaalde hoogten. NB: De categorie 1000 voet betreft alle vliegtuigen tussen 1000 voet en 2000 voet, d.w.z. tussen circa 300 en 600 meter. De meeste gemeten vliegtuigen in Lisse zitten boven de 3000 voet dus boven 900 meter. 24 p 30 van 103

31 8 In detail: Nieuwkoop 8.1 Bijzonderheden In Nieuwkoop is in oktober 2015 door Schiphol een NOMOS meetpost geplaatst. De gegevens zijn dus niet representatief voor gebruiksjaar 2015 dat loopt van 1 nov tot 31 okt Aantallen vliegtuigpassages Onderstaande kaart geeft de meetlocaties weer en de etmaalwaarden. Nieuwkoop heeft vooral te maken met geluidoverlast door startend verkeer van de Kaagbaan en Aalsmeerbaan en landend verkeer op de Aalsmeerbaan en Zwanenburgbaan. Ambroziolaan: 216 Teylersplein: 190 Sportlaan: 212 Figuur 8.1 Kaart met meetlocaties en gemiddeld aantal passages per etmaal in Nieuwkoop in 2015 Onderstaande tabel geeft inzicht in het jaartotaal van vliegtuigpassages per dagdeel, de jaargemiddelde geluidbelasting en het percentage geldige metingen. Geluidbelasting vliegtuiggeluid in db Lden % geldige metingen Nieuwkoop Aantal vliegtuig-passages Meetpost Locatie Nacht Dag Avond TOTAAL (23-7 u) (7-19 u) (19-23 u) mp 252 Teylersplein, Nieuwv mp 265 Sportlaan, Zevenhoven mp 250 Ambroziolaan, Nieuwv Figuur 8.2 Totaal aantal vliegtuigpassages in Nieuwkoop in 2015 In 2015 viel op dat Nieuwkoop de enige meetposten in de regio heeft die een (lichte) daling vertonen ten opzichte van Het jaar 2014 was extreem, omdat de Kaagbaan langdurig buiten gebruik was wegens onderhoud, waardoor de Aalsmeerbaan en de Zwanenburgbaan vaker zijn gebruikt. In 2015 is de Kaagbaan juist maar 1 week in onderhoud geweest. 25 p 31 van 103

32 Figuur 8.3 Trend gemiddeld aantal vliegtuigpassages per etmaal in Nieuwkoop 8.3 Verdeling vliegtuigpassages over het etmaal Nieuwkoop heeft te maken met nachtvluchten, vooral tussen 5u en 7u. Vóór 6.30 uur zijn alleen de Kaagbaan en Polderbaan in gebruik, dus dit is startend verkeer van de Kaagbaan naar het zuidoosten. De minste nachtvluchten worden gemeten aan de Sportlaan in Zevenhoven. Vanaf 6.30 uur mag de Aalsmeerbaan gebruikt worden, voor landend verkeer vanuit het zuiden. Er is een piek tussen 7u en 8u en rond 15u en 19u. Figuur 8.4 Verdeling vliegtuigpassages over het etmaal 26 p 32 van 103

33 8.4 Verdeling vliegtuigbewegingen over het jaar In 2015 was een redelijk evenwichtige verdeling over het jaar. Het aantal nachtvluchten was het grootst tussen mei en september. Figuur 8.5 Verdeling vliegtuigpassages over het jaar 8.5 Geluidsniveaus De meeste SEL waarden zitten in Nieuwkoop tussen de 62 en 83, met een piek rond de 75 db. Figuur 8.6 Verdeling geluidsniveaus van vliegtuigpassages 27 p 33 van 103

34 8.6 Analyse vliegroutes per baan Op verzoek van Nieuwkoop is vorig jaar gekeken hoe de verdeling is over de verschillende uitvlieg- en aanvliegroutes per baan boven deze gemeente. Voor het overzicht voegen we deze informatie ook dit jaar ongewijzigd toe. Op basis van de gegevens van BAS (zie onderstaande figuren) is bepaald hoe vaak welke banen resp. vliegroutes zijn gebruikt voor starten en landen. NB: dit is het gemiddelde van de afgelopen 3 jaar, jaarcijfers zijn niet bekend. Starten Voor starten zijn voor het grondgebied van de gemeente Nieuwkoop 2 banen dominant: de Kaagbaan en de Aalsmeerbaan. De startroutes zijn grotendeels sterk gebundelde vliegtuigbewegingen. Vanaf de Kaagbaan voeren 2 startroutes over Nieuwkoop; vanaf de Aalsmeerbaan 3. Door combinatie van de getallen uit beide kaartjes in figuur 8.7 blijken de aantallen vliegbewegingen als volgt te zijn: D A C F B D C E Fig. 8.7 Driejaarsgemiddelden starts over Nieuwkoop (Bron BAS) Kaagbaan: startroute Noordzijde Nieuwkoop (A): = 45% Kaagbaan: startroute Zuidzijde Nieuwkoop (B): = 20% Aalsmeerbaan: Zuidelijke startroute (C): = 21% Aalsmeerbaan: Westelijke startroute (D): = 6% Aalsmeerbaan: Zuidoost startroute (E): = 4% Zwanenburgbaan: startroute (F): 3.000= 4% Totaal aantal starts circa: Landingen Wat betreft landingen zijn er in Nieuwkoop 3 dominante landingsroutes: 2 geclusterde routes naar de Aalsmeerbaan en de Zwanenburgbaan, en een diffuser patroon van vliegtuigen die worden opgelijnd naar de Kaagbaan, zie figuur 8.8: 28 p 34 van 103

35 Fig 8.8 Driejaarsgemiddelden landingen over Nieuwkoop (Bron BAS) Landen Aalsmeerbaan: = 55% Landen Zwanenburgbaan: = 19% Landen Kaagbaan (g.g. beschikbaar, ruwe schatting): = 26% Totaal aantal landingen circa: Conclusies t.a.v. geluidhinder: Het aantal geluidrelevante vliegbewegingen boven de gemeente Nieuwkoop bedraagt gemiddeld over 3 jaar (starts+ landingen). Circa 2/3 van de starts over Nieuwkoop is afkomstig van de Kaagbaan, 1/3 is afkomstig van de Aalsmeerbaan. De Zwanenburgstarts spelen geen rol van betekenis (4%). Ruim de helft van de landingen vindt plaats op de Aalsmeerbaan en veroorzaakt geluidhinder in de gehele gemeente Nieuwkoop. De landingen op de Zwanenburgbaan zijn circa 20% en geven vooral geluidhinder west van Nieuwveen en bij Ter Aar; deze landingsbaan wordt soms ook s nachts gebruikt (zonder glijvluchten). De landingen op de Kaagbaan vormen circa ¼ van het aantal landingen en veroorzaken hinder in de gehele gemeente; deze hinder wordt waarschijnlijk als significant ervaren, omdat het hier geen vaste route betreft (voorspelbaarheid van geluid geeft minder hinderbeleving) maar een diffuus patroon dat bovendien ook dwars staat op de 2 hoofdlandingsroutes. 29 p 35 van 103

36 8.7 Aanvullende informatie afkomstig van de NOMOS meetpost In Nieuwkoop is in oktober 2015 door Schiphol een NOMOS meetpost geplaatst. De gegevens zijn dus niet representatief voor gebruiksjaar 2015 dat loopt van 1 nov tot 31 okt Om toch enig inzicht te krijgen in baangebruik en routes boven Nieuwkoop is bij wijze van uitzondering de informatie gebaseerd op 1 maand (okt 2015). De NOMOS meetpost in Nieuwkoop geeft deels andersoortige informatie dan Sensornet. De relevante aanvullingen worden hieronder in grafieken weergegeven. Daarbij moet nadrukkelijk bedacht worden dat de meetpost pas in oktober 2015 van start is gegaan, dus de gegevens zijn van slechts 1 maand. In onderstaande diagrammen is aangegeven van en naar welke baan het vliegverkeer beweegt; voor de starters is de Kaagbaan dominant, voor de dalers de Aalsmeerbaan. Voor de in Nieuwkoop gemeten startende vliegtuigen is aangegeven welke route het volgt (87% volgt de zuidelijke route). Van de landende vliegtuigen komt 83% uit Artip, d.w.z. NO tot ZO, 16% uit River d.w.z. ZO tot ZW. Ook is vermeld naar welke continenten wordt gevlogen door de gemeten vliegtuigen, zie het groene diagram. De hoogte van de passerende vliegtuigen wordt weergegeven in de onderstaande staafdiagrammen. Deze geven aan hoeveel vliegtuigen overkomen tussen bepaalde hoogten. NB: De categorie 1000 voet betreft alle vliegtuigen tussen 1000 voet en 2000 voet, d.w.z. tussen circa 300 en 600 meter. Verreweg de meeste gemeten vliegtuigen bij Nieuwkoop zitten tussen de 2000 en 3000 voet dus tussen 600 en 900 meter. Dit is lager dan bij de andere NOMOS meetposten in deze rapportage. Nogmaals de mededeling dat dit metingen zijn van slechts 1 maand. 30 p 36 van 103

37 9 In detail: Noordwijk 9.1 Bijzonderheden Eind 2014 is de meetpost aan de Johanna van Hoornstraat weggehaald. Deze stond op de sporthal die is gesloopt. Vanaf 2015 zijn er dus alleen gegevens van de 2 andere meetposten. 9.2 Aantallen vliegtuigpassages Per etmaal zijn er in Noordwijk gemiddeld circa 55 vliegtuigpassages, gecorrigeerd voor het aantal etmalen dat elke meetpost operationeel was. Dat is vrijwel hetzelfde als in Onderstaande kaart geeft de meetlocaties weer en de etmaalwaarden. Noordwijk heeft vooral te maken met geluidoverlast door landend verkeer op de Kaagbaan. Omdat de nachtelijke landingsroute naar de Kaagbaan aan de zuidkant van Noordwijk ligt is er ook s-nachts sprake van vliegtuigbewegingen. Johanna van Hoornstraat: opgeheven in 2014 Voorstraat: 55 Alk: 56 Figuur 9.1 Kaart met meetlocaties en gemiddeld aantal passages per etmaal in 2015 Onderstaande tabel geeft inzicht in het jaartotaal van vliegtuigpassages per dagdeel, de jaargemiddelde geluidbelasting en het percentage geldige metingen. Geluidbelasting vliegtuiggeluid in db Lden % geldige metingen Noordwijk Aantal vliegtuig-passages Meetpost Locatie Nacht Dag Avond TOTAAL (23-7 u) (7-19 u) (19-23 u) mp 178 Voorstraat mp 231 Alk Figuur 9.2 Totaal aantal vliegtuigpassages in Noordwijk in p 37 van 103

38 Noordwijk laat al 7 jaar achtereen het vliegtuiggeluid meten door Sensornet. Na 2010 is de afgelopen jaren het aantal vliegtuigbewegingen weer flink toegenomen en fluctueert het nu weinig. In 2015 zijn er iets meer vliegtuigpassages geregistreerd dan in Figuur 9.3 Trend gemiddeld aantal vliegtuigpassages per etmaal in Noordwijk; meetpost Johanna van Hoornstraat is eind 2014 opgeheven. 9.3 Verdeling vliegtuigpassages over het etmaal In Noordwijk is er gedurende de nacht ook vliegverkeer, doordat de nachtnaderingsroute naar de Kaagbaan langs de zuidkant van Noordwijk loopt. Deze vaste naderingsroute wordt verplicht gebruikt tussen en 6.30 uur. De vliegtuigen naderen dan zoveel mogelijk in een zgn. glijvlucht met weinig tot geen motorvermogen, waardoor ze relatief stil zijn. Het aantal nachtvluchten is circa 20% meer dan vorig jaar. Het vliegverkeer is verder vrij gelijkmatig over de dag verdeeld, met een piek rond 10u en 19u. Figuur 9.4 Verdeling vliegtuigpassages over het etmaal 32 p 38 van 103

39 9.4 Verdeling vliegtuigpassages over het jaar De meeste vliegtuigpassages waren in april, juni en augustus, terwijl het in juli juist rustig was. De meeste nachtvluchten waren in oktober. Figuur 9.5 Verdeling vliegtuigpassages over het jaar. 9.5 Geluidsniveaus Onderstaande figuur geeft een beeld van de geluidsniveau s in Noordwijk. De meeste vliegtuigpassages in Noordwijk hebben een geluidsniveau met een SEL waarde tussen de 60 en 83 db; de piek ligt rond de 73 db. Figuur 9.6 Verdeling geluidsniveaus van vliegtuigpassages 33 p 39 van 103

40 10 In detail: Oegstgeest 10.1 Bijzonderheden Oegstgeest heeft van alle meetposten in onze regio de laatste jaren de sterkste fluctuatie in jaarcijfers; 2014 was een forse daling van circa 50%; 2015 komt weer ongeveer op het niveau van Vermoedelijk hangt dit samen met het langdurig onderhoud aan de Kaagbaan in 2014 in een specifieke combinatie met windrichtingen die anders uitpakt dan bij de andere meetposten Aantallen vliegtuigpassages Per etmaal zijn er gemiddeld tussen de 93 en 152 vliegtuigpassages, gecorrigeerd voor het aandeel geldige metingen. Dat is aanzienlijk meer dan in Onderstaande kaart geeft de meetlocaties weer en de etmaalwaarden. Oegstgeest heeft aan de ZOkant vooral te maken met landend verkeer op de Kaagbaan en aan de NW-kant specifiek ook met de nachtelijke aanvliegroute naar de Kaagbaan. Clinckenburgh: 152 Winkelcentrum Lange Voort: 93 Zwembad Poelmeer: 108 Figuur 10.1 Kaart met meetlocaties en gemiddeld aantal passages per etmaal in 2015 Figuur 10.2 geeft inzicht in het jaartotaal van vliegtuigpassages per dagdeel, de jaargemiddelde geluidbelasting en het percentage geldige metingen. Geluidbelasting vliegtuiggeluid in db Lden % geldige metingen Oegstgeest Aantal vliegtuig-passages Meetpost Locatie Nacht Dag Avond TOTAAL (23-7 u) (7-19 u) (19-23 u) mp128 Clinckenburgh mp147 winkelc. Lange Voort mp162 zwembad Poelmeer Figuur 10.2 Totaal aantal vliegtuigpassages in Oegstgeest in p 40 van 103

41 Oegstgeest laat al 9 jaar achtereen het vliegtuiggeluid meten door Sensornet, de cijfers van 2007 en 2008 zijn echter minder betrouwbaar en daarom niet in de grafiek meegenomen. Vanaf 2010 is er een stijgende lijn met een dip in Figuur 10.3 Trend gemiddeld aantal vliegtuigpassages per etmaal in Oegstgeest 10.3 Verdeling vliegtuigpassages over het etmaal Het aantal nachtvluchten is circa 50% meer dan in 2014; de meeste nachtelijke passages worden gemeten bij meetpost 128 aan de Clinckenburgh, die ligt het dichtste bij de nachtnaderingsroute naar de Kaagbaan. Deze vaste naderingsroute wordt verplicht gebruikt tussen en 6.30 uur. De vliegtuigen naderen dan zo mogelijk in een zgn. glijvlucht met weinig tot geen motorvermogen, waardoor ze relatief stil zijn. Er zijn pieken in de ochtend rond 10u en s-avonds rond 19u door het stelsel van afwisselende starten landingspieken op Schiphol. Oegstgeest heeft vooral te maken met landend verkeer op de Kaagbaan (en in mindere mate Zwanenburgbaan). Figuur 10.4 Verdeling vliegtuigpassages over het etmaal 35 p 41 van 103

42 10.4 Verdeling vliegtuigpassages over het jaar De meeste vliegtuigpassages waren in het laatste kwartaal, de minste in het eerste kwartaal. De meeste nachtvluchten vonden plaats in augustus en oktober. Figuur 10.5 Verdeling vliegtuigpassages over het jaar 10.5 Geluidniveaus De volgende figuur geeft een beeld van de geluidsniveaus die in Oegstgeest zijn gemeten in Figuur 10.6 Verdeling geluidsniveaus van vliegtuigpassages De meeste vliegtuigpassages in Oegstgeest hebben een SEL waarde tussen de 60 en 84 db; de piek ligt rond de 72 db. 36 p 42 van 103

43 11 In detail: Teylingen 11.1 Bijzonderheden Eind 2014 is in Warmond een geluidmeetpost van NOMOS neergezet door Schiphol. Deze levert meetgegevens vanaf dec 2014 en dekt dus een groot deel van het gebruiksjaar 2015, dat loopt van 1 november 2014 tot 31 oktober In deze rapportage worden voor het eerst gegevens van deze NOMOS meetpost betrokken. Ook in Sassenheim zal een NOMOS meetpost komen, vermoedelijk wordt deze medio 2016 operationeel Aantallen vliegtuigpassages Per etmaal zijn er gemiddeld tussen de 153 en 202 vliegtuigpassages, gecorrigeerd voor het aantal geldige metingen; dat is ruim 10% meer dan in Onderstaande kaart geeft de meetlocaties weer en de etmaalwaarden. Teylingen heeft vooral te maken met geluidoverlast door startend verkeer ( Bergi-route tussen Lisse en Sassenheim, en Valko-route zuid langs Sassenheim richting Katwijk). Ook is er sprake van landend verkeer (ZW zijden) naar de Kaagbaan (ook s-nachts). Wilhelminalaan, Sassenheim: 174 Bonekruidstr: 153 (Voorhout) Smirnoffstraat, Sassenheim: 172 J.P. Gouverneurlaan, Sassenheim: 202 nachtnaderingsroute Figuur 11.1 Kaart met meetlocaties en gemiddeld aantal passages per etmaal in Teylingen in p 43 van 103

44 Figuur 11.2 geeft inzicht in het jaartotaal van vliegtuigpassages per dagdeel, de jaargemiddelde geluidbelasting en het percentage geldige metingen. Geluidbelasting vliegtuiggeluid in db Lden % geldige metingen Teylingen Aantal vliegtuig-passages Meetpost Locatie Nacht Dag Avond TOTAAL (23-7 u) (7-19 u) (19-23 u) mp214 Gouverneurlaan, Sas mp220 Smirnoffstraat, Sas mp211 Bonekruidstraat, V.hout mp216 Wilhelminalaan, Sas Figuur 11.2 Totaal aantal geregistreerde vliegtuigpassages in Teylingen in 2015 In Teylingen wordt al 7 jaar vliegtuiggeluid gemeten. De jaarcijfers fluctueren behoorlijk, zoals uit de grafiek blijkt, maar er is vanaf 2010 een stijgende trend. In 2015 werden gemiddeld over de 4 meetposten ruim 10% meer vliegtuigpassages gemeten dan in Figuur 11.3 Trend gemiddeld aantal vliegtuigpassages per etmaal in Teylingen 11.3 Verdeling vliegtuigpassages over het etmaal In Teylingen is het vliegverkeer redelijk verdeeld over de dag, met een piek rond 10u (zie figuur). Figuur 11.4 Verdeling vliegtuigpassages over het etmaal 38 p 44 van 103

45 De hele nacht door zijn er nachtvluchten. Het betreft hier vooral de nachtnaderingsroute naar de Kaagbaan. De vliegtuigen vliegen dan zoveel mogelijk in glijvlucht, met minder of geen motorvermogen, zodat de geluidhinder relatief beperkt is Verdeling vliegtuigpassages over het jaar In de winterperiode was er in Teylingen minder vliegverkeer dan in voorjaar en zomer. In de wintermaanden zijn er ook duidelijk minder nachtvluchten geweest. Figuur 11.5 Verdeling vliegtuigbewegingen over het jaar 11.5 Geluidsniveaus Onderstaande figuur geeft een overzicht van de gemeten geluidsniveaus bij de meetposten in Teylingen. De meeste vliegtuigpassages in Teylingen hebben een geluidsniveau met een SEL waarde tussen de 60 en 85 db, de piek ligt rond de 72 db. Figuur 11.6 Verdeling geluidsniveaus van vliegtuigpassages 39 p 45 van 103

46 11.6 Aanvullende informatie afkomstig van de NOMOS meetpost De NOMOS meetpost in Warmond geeft deels andersoortige informatie dan Sensornet. De relevante aanvullingen worden hieronder in grafieken weergegeven. Voor de in Warmond gemeten startende en ook dalende vliegtuigen geldt dat deze voor meer dan 95% gerelateerd zijn aan de Kaagbaan. Hieronder is aangegeven welke route het vliegverkeer volgt; vrijwel al het startende verkeer vliegt de zgn. Valko-route = West). Het dalende verkeer komt voor 42% uit N tot W ( Sugol ), 37% uit W tot ZO ( River ) en 21% uit ZO tot N ( Artip ). Ook is vermeld naar welke continenten wordt gevlogen door de gemeten vliegtuigen, zie het groene diagram; 2/3 van de vliegbewegingen is binnen Europa. De hoogte van de passerende vliegtuigen wordt weergegeven in de onderstaande staafdiagrammen. Deze geven aan hoeveel vliegtuigen overkomen tussen bepaalde hoogten. NB: De categorie 1000 voet betreft alle vliegtuigen tussen 1000 voet en 2000 voet, d.w.z. tussen circa 300 en 600 meter. Verreweg de meeste gemeten vliegtuigen zitten tussen de 2000 en 4000 voet dus tussen 600 en 1200 meter. 40 p 46 van 103

47 Bijlage 1 Overzichtstabel NB kolom geluidbelasting in Lden: nog geen info; moet opnieuw gevalideerd worden## TABEL 1 Aantal vliegtuigpassages en jaargemiddelde geluidbelasting in de periode t/m Kaag en Geluidbelasting % geldige Braassem Aantal vliegtuig-passages vliegtuiggeluid metingen Meetpost Locatie Nacht Dag Avond TOTAAL in db Lden (23-7 u) (7-19 u) (19-23 u) mp 262 Meerewijck (Leimuiden) mp 263 Drechtlaan (Leimuiden) Mp 422 Irenelaan (Kaag)* 3.975* * 5.903* * 54.1* 61.6* *sinds maart 2015 Geluidbelasting % geldige Leiden Aantal vliegtuig-passages vliegtuiggeluid metingen Meetpost Locatie Nacht Dag Avond TOTAAL in db Lden (23-7 u) (7-19 u) (19-23 u) mp139 Groene Maredijk mp141 Regenboogpad mp149 Valkenpad mp161 Broekplein Geluidbelasting vliegtuiggeluid in db Lden % geldige metingen Lisse Aantal vliegtuig-passages Meetpost Locatie Nacht Dag Avond TOTAAL (23-7 u) (7-19 u) (19-23 u) mp189 Vivaldistraat mp201 Heereweg mp 391 Ina Boudier Bakkerstr Geluidbelasting vliegtuiggeluid in db Lden % geldige metingen Nieuwkoop Aantal vliegtuig-passages Meetpost Locatie Nacht Dag Avond TOTAAL (23-7 u) (7-19 u) (19-23 u) mp 252 Teylersplein, Nieuwv mp 265 Sportlaan, Zevenhoven mp 250 Ambroziolaan, Nieuwv Geluidbelasting vliegtuiggeluid in db Lden % geldige metingen Noordwijk Aantal vliegtuig-passages Meetpost Locatie Nacht Dag Avond TOTAAL (23-7 u) (7-19 u) (19-23 u) mp 178 Voorstraat mp 231 Alk Geluidbelasting vliegtuiggeluid in db Lden % geldige metingen Oegstgeest Aantal vliegtuig-passages Meetpost Locatie Nacht Dag Avond TOTAAL (23-7 u) (7-19 u) (19-23 u) mp128 Clinckenburgh mp147 winkelc. Lange Voort mp162 zwembad Poelmeer Geluidbelasting vliegtuiggeluid in db Lden % geldige metingen Teylingen Aantal vliegtuig-passages Meetpost Locatie Nacht Dag Avond TOTAAL (23-7 u) (7-19 u) (19-23 u) mp214 Gouverneurlaan, Sas mp220 Smirnoffstraat, Sas mp211 Bonekruidstraat, V.hout mp216 Wilhelminalaan, Sas p 47 van 103

48 Bijlage 2 Banenstelsel en vliegpaden Schiphol (Bron: Nachtnaderingsroute: toegestane luchtverkeerweg voor naderend verkeer in de nacht op de Kaagbaan (bron: Luchthaven Verkeersbesluit) 42 p 48 van 103

49 Hieronder staan kaarten die een indicatie geven van de gevlogen vliegpaden boven de Leidse Regio/Bollenstreek van en naar de Kaagbaan (3-jaars gemiddelden uit 2014). In de nacht wordt uitsluitend de paarse route gevlogen. 43 p 49 van 103

50 Hieronder staan kaarten die een indicatie geven van de gevlogen vliegpaden boven het Groene Hart Zuid (3-jaars gemiddelden uit 2014): 18L p 50 van 103

51 Jaargemiddelde berekende geluidbelasting (etmaalwaarden in Lden 2014, bron BAS) 45 p 51 van 103

52 Jaargemiddelde berekende geluidbelasting in de nacht (Lnight 2014, bron BAS) 48 db 40 db 43 db Hierboven staan de Lnight-geluidcontouren rond Schiphol van het gebruiksjaar 2014, van resp. 48, 43 en 40 db Lnight. Deze wijken zowel in vorm als in weergegeven waarden af van de Lden-contouren. De Lden-contouren omvatten de gebieden waar de berekende geluidbelasting gedurende het gehele etmaal meer is dan 48 db(a), terwijl de Lnightcontouren de gebieden omvatten waar de berekende geluidbelasting tussen 23:00 en uur meer is dan 40 db(a). Dit komt doordat de Lden door de Europese Unie is gekozen als maat voor de beoordeling van de door mensen ondervonden hinder als gevolg van omgevingsgeluid, terwijl de Lnight is gekozen als maat voor de beoordeling van de gezondheidseffecten (in dit geval slaapverstoringen) bij mensen door nachtelijk geluid. (Bron BAS) 46 p 52 van 103