1. NIEUWE WET BETREFFENDE DE BELGISCHE ONTWIKKELINGSSAMENWERKING

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "1. NIEUWE WET BETREFFENDE DE BELGISCHE ONTWIKKELINGSSAMENWERKING"

Transcriptie

1

2 1.NIEUWEWETBETREFFENDEDEBELGISCHEONTWIKKELINGSSAMENWERKING In 2005 werd het thema kinderrechten via een amendement als transversaal thema opgenomenindewetopdebelgischeinternationalesamenwerkingvan1999. Concreetbetekendeditdatsindsdezewetswijzigingkinderrechteninalleonderdelenvande Belgische ontwikkelingssamenwerking gerealiseerd moet worden, in elk beleid en elk programma inzake ontwikkelingssamenwerking is extra aandacht voor kinderen en hun rechtenvereist. In de nieuwe Wet betreffende de Belgische Ontwikkelingssamenwerking van 19 maart 2013 worden kinderrechten niet langer weerhouden als een transversaal thema maar worden ze onder de hoofding mensenrechten ( mensenrechten, met inbegrip van de rechten van het kind ) ingedeeld bij de nieuwe categorie van prioritaire thema s. Het is nog onduidelijk hoe de nieuwe prioritaire thema s concreet zullen ingevuld worden. Wat de implementatie van deze prioritaire thema s betreft, wordt in de huidige wet ook geen verwijzing gemaakt naar de bestaande strategienota s noch naar eventuele nieuwe strategienota s. Sp.a-Kamerlid Dirk Van der Maelen stelde hierover een parlementaire vraag aan de MinistervanOntwikkelingssamenwerking.DitishetantwoorddatMinisterLabillegaf opdinsdag21mei2013: Watishetverschiltusseneenprioritaireneentransversaalthema? De nieuwe Wet betreffende de Belgische Ontwikkelingssamenwerking bepaalt drie prioritaire thema s: de mensenrechten met inbegrip van kinderrechten, het waardig en duurzaamwerkendemaatschappijopbouw. De prioritaire thema s zijn toepasselijk voor alle actoren van de Belgische Ontwikkelingssamenwerking. Een prioritair thema impliceert dus niet dat men zich opsluit in een verticale sector. Hetfeitdatdekinderrechteneenprioritairesectorwordt,impliceertdaterspecifieke aandachtaanwordtgegeven. De nieuwe Wet bepaalt twee transversale thema s: gender en leefmilieu. De transversale thema s vergen een systematische screening van elke interventie van Ontwikkelingssamenwerkingenspecifiekeinstrumenten.Daarnaastbestaaterookeen rapportageverplichtingbijdeoeso/dacvoorgenderenleefmilieu. Hoe zullen de prioritaire thema s concreet ingevuld worden? Kan een prioritair thema ookeenhorizontaleinvullingkrijgen? De prioritaire thema s zullen dus een horizontale invulling krijgen. De Belgische Ontwikkelingssamenwerking heeft de duurzame menselijke ontwikkeling alsalgemenedoelstellingenschrijftzichinhetkadervandeontwikkelingsdoelstellingen van de Verenigde Naties (MDGs). En alle MDGs hebben een rechtstreekse of onrechtstreekseimpactopdekinderrechten. Nieuwsbrief juni2013/2

3 Erbestaandusaltalrijkesituatieswaarbijdekinderrechtenindesectorenendomeinen van de ontwikkelingssamenwerking geïntegreerd zijn en dit zal blijven gebeuren. Bijvoorbeeld: Ophetvlakvanhetonderwijs,werdeenpartnerschapontwikkeldinhetkadervan het Global Partnership for Education. Dit partnerschap draagt rechtstreeks bij aankinderrechten. Op multilateraal niveau, blijft ons partnerschap met UNICEF zich verder ontwikkelen. Erdientwordenopgemerktdatdehorizontalebenaderingookvantoepassingisin humanitaire hulp, waarbij rekening wordt gehouden met de kinderrechten: enerzijdszijnkinderenvaakdeeerstebegunstigdenvandezesteunen anderzijds hebbenalleinterventieseenimpactopdekinderen. Bovendien, kunnen, naast de horizontale aanpak, de kinderrechten ook het onderwerpuitmakenvanspecifiekeprojectenenprogramma s. Wat zijn de richtlijnen voor de administraties in verband met prioritaire thema s? Blijven de huidige strategienota s gelden of komen er nieuwe strategienota s? De nieuwe Wet zal uitgewerkt worden in een reeks van instrumenten, waaronder strategienota s. De meeste strategienota s blijven geldig. Recent werden een aantal nieuwe strategienota s opgemaakt, meer bepaald een strategienota over de MIC-landen en een andere over de fragiele situaties. Daarnaast zijn er momenteel een aantal evaluaties van bestaande strategienota s, meer bepaald van gender en leefmilieu, lopende. Een aantal nieuwe nota s zijn verder in opmaak, onder meer over de privé sector. Het zal waarschijnlijk zinvol zijn om te controleren of een herziening van de strategienota over de Eerbied voor de Rechten van het Kind nodig is. Verder valt op te merken dat de strategienota over de Eerbied voor de Rechten van het Kind gebaseerd is op het Internationaal Verdrag betreffende de Rechten van het Kind. Het is duidelijk dat de Belgische Ontwikkelingssamenwerking deze Conventiezal blijvenuitvoeren,inhetbijzonderartikel4betreffendeinternationalesamenwerking,in overeenstemmingmethetengagementdatbelgiëterzakegenomenheeft. HetPlatformKinderrechteninOntwikkelingssamenwerkingheefteruitdrukkelijkvoorgepleit kinderrechten te behouden als transversaal thema in de nieuwe wet en we zijn dan ook tevredenoverhetfeitdathetthemakinderrechtenexplicietwerdopgenomenindenieuwe wet. Vooronsblijfteenhorizontaleinvullingvanthemakinderrechtenvooropstaan.Kinderrechten kunnenwatonsbetreftnietuitsluitendeenverticalesectorwordenwaarbijenkeleenaantal specifieke interventies in het voordeel van kinderen worden ondernomen. Kinderrechten dienen een aandachtspunt te zijn in alle thema s en sectoren waarbinnen de Belgische ontwikkelingssamenwerkingactiefis,nietinhetminstindesectorenwaaropheteerstezicht delinkmetkinderrechtenminderevidentis. Nieuwsbrief juni2013/3

4 Voor het Platform Kinderrechten in Ontwikkelingssamenwerking is het behoud van een horizontaleaanpakvanhetthemakinderrechtenindewetopdeinternationalesamenwerking noodzakelijk met het oog op een effectieve ontwikkelingssamenwerking die aandacht heeft voorduurzameontwikkelingenderechtenvandemeestkwetsbarenentevenseenlogische consequentie vanuit een internationale en Europese context. We hopen verder te kunnen bouwen op de verwezenlijkingen en inspanningen van de laatste jaren op het vlak van kinderrechten in de Belgische ontwikkelingssamenwerking en vertrouwen erop dat het Belgischeengagementtenaanzienvankinderenenhunrechtenverderuitgebreidzalworden. Jullievindendenieuwewetviaonderstaandelink: aart_2013_tcm pdf 2.KINDERRECHTENINHETBELGISCHONTWIKKELINGSAGENTSCHAP(BTC) BTC Infocyclus Naenkeleproefmoduleseind2012werdhetthemakinderrechtenditjaaropgenomeninde InfocyclusvanhetBelgischOntwikkelingsagentschap(BTC). DeInfocyclusiseenopleidingdieeenoverzichtbiedtvandeinternationalesamenwerkingen deproblematiekvandenoord-zuidverhoudingen.dezeopleidingwordtgeorganiseerdvoor iedereendieindeontwikkelingssamenwerkingwerktofwilwerken. Tijdens de opleiding komt een gevarieerde lesinhoud aan bod met thema s zoals de economisch internationale context, antropologie, milieu, humanitaire hulp, acties van ngo s engelijkekansenvoormannenenvrouwen. En vanaf nu dus ook kinderrechten Tijdens de module kinderrechten in ontwikkelingssamenwerking geven de leden van het PlatformeenoverzichtvandekinderrechtenzoalsvastgelegdinhetInternationaalVerdrag inzakederechtenvanhetkindendeplaatshiervan(zowelintheoriealspraktijk)binnende ontwikkelingssamenwerking.hoezieteenkinderrechtenbenadering eruitenhoekandiein de dagelijkse praktijk toegepast worden? In een module van drie uren geven wij een antwoord op deze vragen en reflecteren we samen over een transversale aanpak van kinderrechtenbinnendeontwikkelingssamenwerking. MeerinformatieoverdeBTCinfocyclusvindtuviahttp:// Focal point kinderrechten Het Belgisch Ontwikkelingsagentschap heeft sinds kort een focal point kinderrechten. Het gaat om mevrouw Marleen Bosmans, Expert HIV/aids Mainstreaming, en mevrouw Wendy Braeken,ExpertOnderwijs,diehetthemakinderrechtenzullenopvolgen. Nieuwsbrief juni2013/4

5 In september 2000 organiseerden de Verenigde Naties een Millenniumtop in New York. Alle lidstaten bekrachtigden daar een verklaring waarin acht millenniumdoelstellingen naar voor werden geschoven om de armoede in de wereld te bestrijden. Alle regeringen gingen de belofteaanomdezedoelstellingengezamenlijkterealiserentegen2015. Metnogtweejaartegaantot2015isdesituatiekritiek.Enkelebelangrijkedoelen,zoalshet halveren van de extreme armoede, lijken te worden gerealiseerd. Maar zelfs waar de cijfers gehaald zouden worden, blijven de problemen gigantisch. In het aanpakken van andere problemen,zoalsdekinder-ofmoedersterftewordtlichtevooruitganggeboekt,maarblijven deminimaalgeformuleerdedoelenverbuitenbereik. Intussenishetinternationaaldebatoverwatermoetgebeurenna2015volopaandegang.De inzetvandatdebatisoferaldannieteennieuwbreedgedragenkadervoorinternationale samenwerking komt en hoe dat kader echt een instrument kan worden om het recht op ontwikkelingvanelkewereldburgertegaranderen. Indeaanloopnaar2015zijndeVerenigdeNaties(VN)begonnenmethetplannenvaneenreeks raadplegingen om de post-2015 agenda vorm te geven. Dit proces omvat onder andere de oprichting van een High Level Panel, een Open Working Group on the SDG s en een Global Conversation nationale en thematische consultaties die allemaal bijdragen aan een visie voordewerelddiewena2015willen. 3.POST-2015AGENDA HetPlatformhadhierovereeninterviewmetJanVandemoortele,éénvandearchitecten vandemillenniumdoelstellingen. SommigeMDGslijkenreedsgehaaldtezijnofzekergehaaldtezullen wordentegen2015.hoezietudestandvanzakenvandemdgs?bent u optimistisch over het halen ervan? En wat zal bepalen of we ze al dannietzullenhalen? DewereldhaaltdeMDGsniet.Destatistiekentonendatduidelijkaan.Het verhaal dat we de doelstellingen in verband met armoede, water en krottenwijken reeds hebben gehaald, zo n 5 jaar voor de afgesproken datum, is flauwe kul (zie 2-pager 0MDG%20progress.pdf). Die stelling is gebaseerd op statstictics on steroids. Waarschijnlijkhalenwededoelstellinginverbandmetondervoedingengenderpariteitop lagereschool;meerniet. Dediscussiesrondeenontwikkelingskadervoorna2015zijnvolopbezig.Bijdeopmaak daarvan is het belangrijk te kijken naar wat we kunnen leren uit de MDGs. Wat zijn volgensudebelangrijkstelessendiewemoetentrekkenuitdemdgs,debelangrijkste puntendiewemoetenmeenemen? De verrassend grote aandacht die de doelstellingen kregen, is te wijten aan drie sterke kenmerken: ze zijn duidelijk, beknopt en meetbaar. De ontwerpers van de post-2015 Nieuwsbrief juni2013/5

6 agenda zullen er goed aan doen om dit in hun achterhoofd te houden. Toch zijn de valkuilen voor de post-2015 agenda reeds zichtbaar: een overvolle agenda; een receptenboek, vol met strategieën over hoe die doelstellingen moeten nagestreefd worden; en doelstellingen die niet toepasselijk zijn voor de rijke landen en dus geen universeleagenda(donor-schap). ErwordtdeMDGsverwetendeongelijkheidindehandgewerkttehebben.Bentuhet daarmeeeens? Ongelijkheid staat wel degelijk vermeld in de MDGs, maar dit aspect werd stelselmatig verwaarloosddoordewereldbankdiebelastismetdemonitoringvandedoelstellingin verband met armoede. Waarschijnlijk paste ongelijkheid niet goed in het neoliberale beleid dat na het einde van de Koude Oorlog zoveel aanzien verwierf. Vandaag, na de financiële crisis, is die arrogante houding iets verminderd. Ook zijn de statistische gegevensoverongelijkheidonweerlegbaargeworden deovergrotemeerderheidvande landenzieneentoenameinongelijkheid.hetisaljarendatiksteldatwedemdgsniet zullenhalenomdatdevooruitgangdiegeboektwordt,ontsnaptaandeallerarmsten.er bestaat een systematische discriminatie ten opzichte van de onderste lagen in de samenleving. Vandaar dat de betekenis van de MDGs steeds verder verschuift naar Minding Development Gaps. Het is niet een gebrek aan economische groei, ontwikkelingshulp of good governance dat aan de basis ligt dat de MDGs niet worden gehaald;hetistewijtenaandegroeiendeongelijkheid.zolangdebeleidsmakersditniet willenaanvaarden,zullenwediedoelstellingennooithalen.zolangdatnietgebeurt,heeft hetweinigzinomeendiscussietevoerenoverhoeongelijkheidkanopgenomenwordenin depost-2015agenda. EriseenHighLevelPanel,eenopenworkinggroup,erzijnthematischeconsultaties bezig,enlandenconsultaties.uwasheelnauwbetrokkenbijdeopmaakvandemdgs. Watvindtuvandemanierwaaropditnieuwekadertotstandkomt? Ikverheugmedatzoveelmensenenorganisatiesdeelnemenaandediscussiesomtrentde post-2015agenda.datisheelgoedenmoetgehandhaafdblijvenvooreentijd.maarop een bepaald ogenblik zal een persoon of een kleine groep mensen de leiding moeten nemenomaldeideeënensuggestiesineengoeiesyntheseteverwerken.hetishierdatik me zorgen maak. Wie zal de leiding op zich nemen? Momenteel zien we twee parallelle discussiesgaande,eenoverdemdgs,deandereoverdesdgs(sustainabledevelopment Goals).Hetlijktalsofwetweekampenhebben:diegenendiebezorgdzijnoverarmoede, de anderen over het klimaat. De verhouding tussen de MDG- en SDG-debatten loopt allesbehalvevlot.hetgebrekaanleidingispijnlijk.devnsecretaris-generaalwildeleiding blijkbaar niet op zich nemen; waarschijnlijk omdat de lidstaten hem dat niet gunnen. Vandaar dat alle werk omtrent de post-2015 agenda op armafstand van Ban Ki-moon wordt gehouden. De leider(s) die de post-2015 agenda uiteindelijk zal opstellen moet iemandzijndienietenkelvaneenvoldoendehoogkaliberis,maardieookgezienwordt als een eerlijke dealmaker ; iemand die respect opbrengt zelfs als zijn/haar beslissingen en keuzes niet in de lijn liggen van de grote lidstaten bij de VN of van de regionale groeperingen van landen. Een soort Lula is nodig; maar zo n mensen worden er blijkbaar nietbijbetrokken. Ik speelde de rol van gatekeeper bij het opstellen van de MDGs. Ik stel meelkedagdevraagwiedieondankbarerolzalwaarnemenvoordepost-2015agenda.als niemanddatdoet,ofmagdoen,dankrijgenweonvermijdelijkeenovervolleagendadie niemandnogzalaanspreken.endanhoudenwenietsovervandesterkekenmerkenvan demdgs. Nieuwsbrief juni2013/6

7 WelkerolzietuvoordeBelgischeoverheidinditproces? Een klein land zoals België kan zich inzetten om een groep van like-minded lidstaten te verenigenomtweeurgentekeuzestemaken:(i)zorgendatereffectieveleidingkomtom dediscussiesoverdepost-2015agendatoteengoedeindetebrengen;en(ii)zorgendat dienieuweagendawerkelijkuniverseelis.devisiedatdewereldverdeeldisinnoorden Zuid is achterhaald; de opkomst van de emerging economieën en het afgaan van de submerging economieën (vooral in Europa) hebben de kaarten fundamenteel door elkaar geschud. Een globale deal tussen Noord en Zuid, zoals de MDGs,isnietmeertoepasselijk op de huidige wereld. Die bestaat erin dat de arme landen een reeks doelstellingen moeten halen terwijl de rijke landen beloven om hun hulp, schuldenaflossing en handelsbeleid aan te passen in functie van de prestaties in het Zuiden behoort tot het verleden.wemoeteneenuniverseleagendanastreven.bijvoorbeeld,alswesprekenover voedingkunnenwedoelstellingenstellenoverhongerenoverzwaarlijvigheid.zodoende worden alle landen betrokken bij zo n universele agenda. Klimaatsverandering, jeugdwerkloosheid engenderdiscriminatiezijnanderevoorbeeldenwaarwedeglobale agendaookuniverseelkunnenmaken.devraagisofderijkelandenbereidzijnomzich politiekteverbindenomspecifiekestreefcijfersnatestreven. Sommige stemmen zijn pessimistisch over het bereiken van een consensus over een nieuwkaderensprekenovereenverlengingvandemdgsinplaatsvaneennieuwpost- 2015kader.Hoeoptimistischbentuhierover? Hetisonwaarschijnlijkdatergeenakkoord uitdebuskomtinverbandmetdepost-2015 agenda.maardewarevraagishoedieagendaerzaluitzien.ikvreesdatzondereffectieve leiding,delidstatenenalleanderedeelnemersaanhetdebatenkelakkoordzullengaanals hunspecifieketopicindeagendazalwordenopgenomen.datzalonvermijdelijkleidentot eenpropvolleagendadieweinigofgeenpraktischebetekeniszalhebben.voorhenverwijs ik naar een citaat van Antoine de Saint-Exupéry, die zei Een ontwerper weet als hij perfectieheeftbereikt,nietwanneerernietsmeeraantoetevoegenvalt,maaralserniets meer is om weg te nemen. ZesvandeachtMDGshebbenrechtstreekstemakenmetkinderen.Hoezietudeplaats vankindereninhetpost-2015kader? Datlatenwebestoveraandeontwerpersvandepost-2015agenda,maarhetisevidentdat kinderen een belangrijke plaats zullen innemen in elke globale en nationale agenda. Het belangvanopvoeding,volksgezondheidenvoedingwordenbestuitgedruktviastreefcijfers enstatistiekendieonmiddellijkbetrekkinghebbenmetkinderen.streefcijfersinverband met sociale ontwikkeling en armoedebestrijding zijn een numerieke uitdrukking om kinderrechtenterealiseren.globalemdgshelpenomkinderrechtentevertaleninconcrete termen. Nieuwsbrief juni2013/7

8 Kinderrechtenindepost-2015agenda Het Platform Kinderrechten in Ontwikkelingssamenwerking gelooft dat kinderen en hun rechtencentraalmoetenstaanindepost-2015ontwikkelingsagendaomwillevandevolgende redenen: Landenzijnverplichtomhunengagementenonderinternationalewettennatekomen. AlshetmeestgeratificeerdemensenrechtenverdragzethetVerdraginzakedeRechten van het Kind nu al overheden er toe aan om alle noodzakelijke praktijken en beleidsnormen te ontwikkelen en uit te voeren die de rechten van kinderen ondersteunen. In de ontwikkelingslanden bestaat meer dan een derde van de bevolking uit kinderen onderde18jaar.ontwikkelingssamenwerkingdiegeenaandachtheeftvoorkinderenen hunrechten,sluitdanook30%vandebevolking uit. Ontwikkelingsprogramma s hebben immersnietdezelfdeimpactopkinderenalsopvolwassenen. Kinderen zijn kwetsbaarder voor de impact van armoede doordat ze in een fase van fysische en mentale ontwikkeling zijn. De manier waarop kinderen armoede en andere ontberingen ervaren verschilt van hoe volwassenen hier mee omgaan. Bijgevolg is het nodigdatdespecifiekeenvaakuniekekwetsbaarhedenvankinderenwordenerkenden gebruiktbijhetzoekennaarefficiënteoplossingenvoorarmoede. Investeren in kinderen draagt bij aan een duurzame, geïntegreerde en effectieve ontwikkeling en komt de hele maatschappij ten goede. De impact op het gebied van economische groei en sociale stabiliteit is significant. Het gebruik van de middelen toespitsen op de meest gemarginaliseerde kinderen kan ook bijdragen tot het terugdringenvandeongelijkheid,eneengroteresocialecohesiebevorderen.investeren in kinderen is noodzakelijk om de basis te leggen voor stabiliteit en welvaart in de toekomst. Kinderenzijneenbronvanveranderingeninnovatiedie,indienzeertoeinstaatgesteld worden, een transformerende impact op de samenleving kunnen hebben en tot duurzameontwikkelingkunnenleiden. Millenniumdoelstellingen:lessenlerenenverderbouwen De Millenniumdoelstellingen vormden een gezamenlijke agenda voor ontwikkelingshulp en hebben geleid tot een ongeziene hoeveelheid middelen en aandacht. Ze worden over het algemeengeassocieerdmeteensubstantiëlevooruitgangvoorveelkinderenenfamiliesover dehelewereld.tochisdevooruitgangvandeverschillendedoelstellingenongelijkverlopen engebeurdeditopeenonbillijkemanier,metmiljoenenvandearmsteenmeestkwetsbare kinderendieuitgeslotenbleven. Degevolgenhiervanvallennietteontkennen.Kinderendieondervoedzijnenregelmatigziek zijn,hebbenproblemenmethunfysiekeenmentaleontwikkelingmetnefastegevolgenvoor hun verdere scholing en instroom in arbeidsmarkt. Onderzoek van de Wereldbank heeft bijvoorbeeld aangetoond dat een vierde tot de helft van de inkomensongelijkheid bij volwassenen in Latijns-Amerika gerelateerd is aan omstandigheden in hun kindertijd. Dit verspildemenselijkpotentieelondermijntarmoedebestrijdingenduurzameontwikkeling. DeMillenniumdoelstellingenvormeneenonafgewerktprogrammadatverdermoetworden uitgewerkt in het post-2015 kader. Hierbij ligt de nadruk op het bereiken van de Millenniumdoelstellingenenandereontwikkelingsprioriteitenvoorallekinderen. Nieuwsbrief juni2013/8

9 Kinderenenhunrechtencentraalinhetpost-2015kader Ondanks de vooruitgang waarmee de Millenniumdoelstellingen geassocieerd worden, krijgen ze vaak als kritiek dat ze te ver staan van de mensenrechten en geen mensenrechtenbenadering promoten. Dit heeft bijgedragen tot een falen van het aanpakkenvandestructureleoorzakenvanarmoedeenontberingenentoteengebrekaan aandachtvoorongelijkheidendiscriminatie,beschermingenparticipatie. Het post-2015 kader moet vertrekken vanuit de rechten van de mens en de toepassing mensenrechtenbenaderingen bij het opmaken van ontwikkelingsbeleid aanmoedigen. Dit zou er toe moeten leiden dat het ontwikkelingsbeleid in lijn is met de mensenrechtenengagementendiedoordelandenwerdenaangegaan. AlshetmeestgeratificeerdemensenrechtenverdragishetVerdraginzakedeRechtenvan hetkindeenbelangrijkkaderomdepost-2015ontwikkelingsagendateondersteunenente vormen. Het Verdrag beschrijft de rechten waarop alle kinderen recht hebben, en het is gebaseerd op de principes van non-discriminatie; het belang van het kind; het recht op leven, overleven en ontwikkeling; en participatie. Deze principes zouden mee de basis moetenvormenvanhetpost-2015kader. Ondanks de overweldigende argumentatie voor het belang van investeringen in kinderen voor duurzame en effectieve ontwikkeling, ontbreken kinderrechten al te vaak op internationale agenda s. Kinderen worden zelden gezien als mensen met rechten of als actieve deelnemers in ontwikkeling, maar worden vaker beschouwd als begunstigden, lid van een familie, en afhankelijken, wiens belangen voldoende gedekt worden door het gezondheid-enonderwijsbeleid. Wanneer het over kinderen gaat is dat vaak enkel in de context van sectorgerelateerde zaken,metalsgevolgdathunbelangbinnenbelangrijkegebiedenvanontwikkeling,zoals economischegroeienduurzaamheid,wordtverwaarloosd.ditondankshetoverweldigende bewijs dat aantoont dat duurzame investeringen in menselijke kapitaal, inclusief kinderen endemeestbenadeelden,hetgrootsteeffectheeftophetterugdringenvanarmoedeenop duurzameeconomischegroei. Kinderen kunnen actieve deelnemers zijn aan ontwikkeling en hebben zelf de kracht om veranderingenteweegtebrengen.ookzijnzijdeburgersvandetoekomstdiezowelnuals laterdegevolgenvandehuidigebeslissingenzullendragen.hetisdanookbelangrijkdat kinderendemogelijkheidkrijgenomeenstemtehebbenindezebeslissingendiehenzullen beïnvloeden. Aanbevelingen Depost-2015structuurmoetkinderenenhunrechtencentraalstellen. DehuidigeMillenniumdoelstellingenzijnonafgewerkt vooruitgaanmagnietbetekenen daterwordtafgestaptvandebeloftesdiein2000werdengemaakt,denieuwestructuur moetverderbouwenopdemillenniumdoelstellingeneerderdanopnieuwtebeginnen. Equitymoeteentransversaleprioriteitzijn:hetnieuwekadermoetvanafhetbeginnagaan hoe de meest gemarginaliseerde groepen meegenomen kunnen worden in de vooruitgang. Nieuwsbrief juni2013/9

10 De post ontwikkelingsagenda moet universeel zijn in bereik, in lijn met de principes van de mensenrechten. Het post kader moet vertrekken vanuit de rechten van de mens en een mensenrechtenbenadering promoten. Kinderen en jongeren moeten in staat gesteld worden om een betekenisvolle bijdrage te kunnen doen bij het ontwerpen, uitvoeren en monitoren van het nieuwe ontwikkelingskader. Nieuwsbrief juni 2013/10

11 HetPlatformiseensamenwerkingsverbandmet expertise op het gebied van kinderrechten en ontwikkelingssamenwerking. Het Platform organiseert allerhande activiteiten om een zo breed mogelijk draagvlak te creëren in België voor kinderrechten in ontwikkelingssamen- werking. Verschillende ontwikkelingsngo s en onder- zoekscentra zijn actief lid, evenals onafhanke- lijke experts met terreinervaring en/of een specifieke expertise inzake kinderrechten en ontwikkelingssamenwerking. Het Platform organiseert allerhande activiteiten om een zo breed mogelijk draagvlak te creëren in België voor het belang dat gehecht moet worden aan kinderrechten binnen ontwikkelingssamen- werking.zoverleenthetplatformadviesaanhet beleid en verzorgt het opleidingen over dit thema, gericht aan overheden en NGO s. PLATFORMKINDERRECHTENINONTWIKKELINGSSAMENWERKING HuidigeledenvanhetPlatform: UNICEFBelgië,PlanBelgië,ECPATBelgië, ,SOSKinderdorpen,Geomoun,VIC Kinderrechtenngo,EntraideetFraternité, CroixRougedeBelgique,Dynamo International,CentreforChildrenin VulnerableSituations,ProfessorWouter Vandenhole(UniversiteitAntwerpen- UNICEFLeerstoel),ProfessorEugeen Verhellen(hoogleraaremeritus UniversiteitGent),ProfessorIsabelle Ravier(CentreInterdisciplinairedesDroits de l enfant), Luisa Maria Aguilar (onafhankelijkexpert). Bijkomendeinformatieoverhetplatformeninteressantedocumentenkunnenookteruggevonden wordenopdeblogvanhetplatform: PlatformKinderrechteninOntwikkelingssamenwerking SecretariaatUNICEFBelgië NeleLefevere nlefevere@unicef.be Keizerinlaan Brussel Tel.: Nieuwsbrief juni2013/11

[ N E W S L E T T E R ]

[ N E W S L E T T E R ] [ N E W S L E T T E R ] SEPTEMBER 2011 INHOUDSTAFEL VIER JAAR PLATFORM KINDERRECHTEN IN ONTWIKKELINGSSAMENWER KING: TIJD VOOR EEN EVALUATIE ZES JAAR KINDERRECHTEN ALS TRANSVERSAAL THEMA: EVALUATIE DOOR

Nadere informatie

Directie-Generaal Ontwikkelingssamenwerking en Humanitaire Hulp (DGD) DGD EN DE ONTWIKKELINGSACTOREN

Directie-Generaal Ontwikkelingssamenwerking en Humanitaire Hulp (DGD) DGD EN DE ONTWIKKELINGSACTOREN Directie-Generaal Ontwikkelingssamenwerking en Humanitaire Hulp (DGD) DGD EN DE ONTWIKKELINGSACTOREN STRUCTUUR VAN DE PRESENTATIE: 1. DIVERSITEIT EN DIFFERENTIATIE VAN DE ONTWIKKELINGSACTOREN Actoren van

Nadere informatie

Kinderrechten in ontwikkelingssamenwerking

Kinderrechten in ontwikkelingssamenwerking Kinderrechten in ontwikkelingssamenwerking KINDERRECHTEN IN ONTWIKKELINGS- SAMENWERKING BTC INFOCYCLUS PLATFORM KINDERRECHTEN IN ONTWIKKELINGSSAMENWERKING Oprichting: 2007 naar aanleiding van wetswijziging

Nadere informatie

betreffende onderwijs in ontwikkelingssamenwerking

betreffende onderwijs in ontwikkelingssamenwerking ingediend op 439 (2014-2015) Nr. 1 16 juli 2015 (2014-2015) Voorstel van resolutie van Ingeborg De Meulemeester, Sabine de Bethune, Herman De Croo, Tine Soens en Wouter Vanbesien betreffende onderwijs

Nadere informatie

KINDERRECHTEN IN ONTWIKKELINGSSAMENWERKING Argumenten en aanbevelingen voor een kinderrechtenbenadering

KINDERRECHTEN IN ONTWIKKELINGSSAMENWERKING Argumenten en aanbevelingen voor een kinderrechtenbenadering KINDERRECHTEN IN ONTWIKKELINGSSAMENWERKING Argumenten en aanbevelingen voor een kinderrechtenbenadering Gezien de evoluties die de ontwikkelingssamenwerking doormaakt, moet het Belgische beleid inzake

Nadere informatie

Kinderrechten in ontwikkelingssamenwerkin

Kinderrechten in ontwikkelingssamenwerkin Kinderrechten in ontwikkelingssamenwerkin KINDERRECHTEN IN ONTWIKKELINGS- SAMENWERKING BTC Infocyclus April 2016 Annelies Maertens (KIYO) PLATFORM KINDERRECHTEN IN ONTWIKKELINGSSAMENWERKING 2007 nalv wetswijziging

Nadere informatie

[ N E W S L E T T E R ]

[ N E W S L E T T E R ] [ N E W S L E T T E R ] FEBRUARI 2010 HET KINDERRECHTENVERDRAG VIERT ZIJN 20 STE VERJAARDAG: HEBBEN KINDEREN IN ONTWIKKELINGSLANDEN EEN REDEN OM TE FEESTEN? INHOUDSTAFEL EXTRA AANDACHT VOOR KINDERRECHTEN

Nadere informatie

KINDERRECHTEN IN ONTWIKKELINGS- SAMENWERKING BTC INFOCYCLUS

KINDERRECHTEN IN ONTWIKKELINGS- SAMENWERKING BTC INFOCYCLUS KINDERRECHTEN IN ONTWIKKELINGS- SAMENWERKING BTC INFOCYCLUS PLATFORM KINDERRECHTEN IN ONTWIKKELINGSSAMENWERKING Oprichting: 2007 naar aanleiding van wetswijziging Leden: NGO s, BTC, Experten, Doelstelling:

Nadere informatie

Zittingsdocument ONTWERPRESOLUTIE. naar aanleiding van verklaringen van de Raad en de Commissie

Zittingsdocument ONTWERPRESOLUTIE. naar aanleiding van verklaringen van de Raad en de Commissie Europees Parlement 2014-2019 Zittingsdocument B8-0587/2016 9.5.2016 ONTWERPRESOLUTIE naar aanleiding van verklaringen van de Raad en de Commissie ingediend overeenkomstig artikel 123, lid 2, van het Reglement

Nadere informatie

10997/19 DAU/cg 1 RELEX.1.B

10997/19 DAU/cg 1 RELEX.1.B Raad van de Europese Unie Brussel, 8 juli 2019 (OR. en) 10997/19 RESULTAAT BESPREKINGEN van: d.d.: 8 juli 2019 aan: het secretariaat-generaal van de Raad de delegaties nr. vorig doc.: 9233/19 Betreft:

Nadere informatie

Antwoord van de politieke partijen op het manifest van UNICEF België: verkiezingen 2014

Antwoord van de politieke partijen op het manifest van UNICEF België: verkiezingen 2014 Antwoord van de politieke partijen op het manifest van UNICEF België: verkiezingen 2014 Vraag 2: Geef kinderen een centrale plaats in de Belgische en in de post-2015 ontwikkelingsagenda: Hoe ziet u de

Nadere informatie

Sustainable development goals

Sustainable development goals Sustainable development goals The road to dignity by 2030 Ending Poverty, Transforming all Lives and Protecting the Planet = De weg naar waardigheid, Armoede beëindigen, alle levens veranderen en de aarde

Nadere informatie

EUROPEES PARLEMENT. Zittingsdocument 11.1.2006 B6-0038/2006 ONTWERPRESOLUTIE. naar aanleiding van vraag voor mondeling antwoord B6-0345/2005

EUROPEES PARLEMENT. Zittingsdocument 11.1.2006 B6-0038/2006 ONTWERPRESOLUTIE. naar aanleiding van vraag voor mondeling antwoord B6-0345/2005 EUROPEES PARLEMENT 2004 Zittingsdocument 2009 11.1.2006 B6-0038/2006 ONTWERPRESOLUTIE naar aanleiding van vraag voor mondeling antwoord B6-0345/2005 ingediend overeenkomstig artikel 108, lid 5 van het

Nadere informatie

15293/08 cle/gra/jv 1 DG E II

15293/08 cle/gra/jv 1 DG E II RAAD VAN DE EUROPESE UNIE Brussel, 11 november 2008 (12.10) (OR. fr) 15293/08 DEVGEN 210 ACP 219 RELEX 868 CDR 115 NOTA van: het secretariaat-generaal van de Raad d.d.: 11 november 2008 nr. vorig doc.:

Nadere informatie

Nieuwsbrief April 2012

Nieuwsbrief April 2012 Nieuwsbrief April 2012 Inhoudstafel 1. VRAAG EN ANTWOORD OVER HET BELANG VAN KINDERRECHTEN P2 2. RIO+20 GELINKT AAN KINDERRECHTEN P3 3. DERDE FACULTATIEF PROTOCOL BIJ HET VN-VERDRAG INZAKE DE RECHTEN VAN

Nadere informatie

7775/17 van/ons/ev 1 DG C 2B

7775/17 van/ons/ev 1 DG C 2B Raad van de Europese Unie Luxemburg, 3 april 2017 (OR. en) 7775/17 RESULTAAT BESPREKINGEN van: d.d.: 3 april 2017 aan: het secretariaat-generaal van de Raad de delegaties COHOM 44 CFSP/PESC 300 DEVGEN

Nadere informatie

Voorontwerp van decreet tot wijziging en optimalisatie van diverse bepalingen van het kaderdecreet van 22 juni 2007 inzake ontwikkelingssamenwerking

Voorontwerp van decreet tot wijziging en optimalisatie van diverse bepalingen van het kaderdecreet van 22 juni 2007 inzake ontwikkelingssamenwerking Voorontwerp van decreet tot wijziging en optimalisatie van diverse bepalingen van het kaderdecreet van 22 juni 2007 inzake ontwikkelingssamenwerking DE VLAAMSE REGERING, Op voorstel van de minister-president

Nadere informatie

A D V I E S Nr. 1.941 ------------------------------- Zitting van dinsdag 26 mei 2015 ----------------------------------------------

A D V I E S Nr. 1.941 ------------------------------- Zitting van dinsdag 26 mei 2015 ---------------------------------------------- A D V I E S Nr. 1.941 ------------------------------- Zitting van dinsdag 26 mei 2015 ---------------------------------------------- IAO Proces post-2015 x x x 2.762-1 Blijde Inkomstlaan, 17-21 - 1040

Nadere informatie

Gezamenlijk voorstel voor een BESLUIT VAN DE RAAD

Gezamenlijk voorstel voor een BESLUIT VAN DE RAAD EUROPESE COMMISSIE HOGE VERTEGENWOORDIGER VAN DE UNIE VOOR BUITENLANDSE ZAKEN EN VEILIGHEIDSBELEID Brussel, 21.4.2017 JOIN(2017) 14 final 2017/0084 (NLE) Gezamenlijk voorstel voor een BESLUIT VAN DE RAAD

Nadere informatie

VLAAMSE OUDERENRAAD Advies 2015/6 naar aanleiding van de aanbeveling van de Raad van Europa over de rechten van ouderen

VLAAMSE OUDERENRAAD Advies 2015/6 naar aanleiding van de aanbeveling van de Raad van Europa over de rechten van ouderen VLAAMSE OUDERENRAAD Advies 2015/6 naar aanleiding van de aanbeveling van de Raad van Europa over de rechten van ouderen Vlaamse Ouderenraad vzw 16 december 2015 Koloniënstraat 18-24 bus 7 1000 Brussel

Nadere informatie

KINDERRECHTEN IN UW KLAS?

KINDERRECHTEN IN UW KLAS? KINDERRECHTEN IN UW KLAS? Doe een beroep op UNICEF België voor gratis lesmateriaal, thematische gastlessen en concrete acties over kinderrechtenen ontwikkelingseducatie. Over UNICEF België UNICEF (het

Nadere informatie

Raad van de Europese Unie Brussel, 2 maart 2015 (OR. en)

Raad van de Europese Unie Brussel, 2 maart 2015 (OR. en) Raad van de Europese Unie Brussel, 2 maart 2015 (OR. en) Interinstitutioneel dossier: 2015/0051 (NLE) 6144/15 VOORSTEL van: ingekomen: 3 maart 2015 aan: Nr. Comdoc.: Betreft: SOC 70 EMPL 31 ECOFIN 97 EDUC

Nadere informatie

Gebruikersgroepen zoals internationale investeerders, journalisten, officiële nationale en multilaterale hulporganisaties, 318

Gebruikersgroepen zoals internationale investeerders, journalisten, officiële nationale en multilaterale hulporganisaties, 318 Dit proefschrift bevat een uitgebreide analyse van de problemen rond de constructie en het gebruik van indicatoren voor de kwaliteit van het openbare bestuur, bekend als governance indicatoren. De kwaliteit

Nadere informatie

Kinderrechten- en ontwikkelingseducatie voor uw toekomstige leerkrachten!

Kinderrechten- en ontwikkelingseducatie voor uw toekomstige leerkrachten! Kinderrechten- en ontwikkelingseducatie voor uw toekomstige leerkrachten! samen voor kinderen 2 2 Waarom is het belangrijk om leerlingen en leerkrachten te sensibiliseren over de Rechten van het Kind?

Nadere informatie

Appendix A Checklist voor visible learning inside *

Appendix A Checklist voor visible learning inside * Appendix A Checklist voor visible learning inside * * Op www.bazalt.nl/lerenzichtbaarmaken kunt u dit formulier downloaden en vervolgens printen. Het is belangrijk dat de medewerkers van de school deze

Nadere informatie

RAAD VAN DE EUROPESE UNIE. Brussel, 15 januari 2002 (OR. en) 14759/01 JEUN 67 SOC 510

RAAD VAN DE EUROPESE UNIE. Brussel, 15 januari 2002 (OR. en) 14759/01 JEUN 67 SOC 510 RAAD VAN DE EUROPESE UNIE Brussel, 15 januari 2002 (OR. en) 14759/01 JEUN 67 SOC 510 WETGEVINGSBESLUITEN EN ANDERE INSTRUMENTEN Betreft: Resolutie van de Raad en de vertegenwoordigers van de regeringen

Nadere informatie

De Duurzame Ontwikkelingsdoelstellingen: Een globale visie voor lokaal beleid en actie

De Duurzame Ontwikkelingsdoelstellingen: Een globale visie voor lokaal beleid en actie De Duurzame Ontwikkelingsdoelstellingen: Een globale visie voor lokaal beleid en actie Jan Beyne Programme Manager CIFAL Flanders Bovenlokaal Bibliotheekbeleid Brussel, 17 0 2018 1. CIFAL FLANDERS UNITAR

Nadere informatie

Advies over de strategienota s van DGOS

Advies over de strategienota s van DGOS Commission Femmes et Développement Commissie Vrouwen en Ontwikkeling Advies over de strategienota s van DGOS gevraagd door de staatssecretaris voor Ontwikkelingssamenwerking, de heer Eddy Boutmans, voorbereid

Nadere informatie

Projectoproep voor de lancering van een Belgisch platform «Digitalisering voor ontwikkeling» (Digital for Development, D4D)

Projectoproep voor de lancering van een Belgisch platform «Digitalisering voor ontwikkeling» (Digital for Development, D4D) Projectoproep voor de lancering van een Belgisch platform «Digitalisering voor ontwikkeling» (Digital for Development, D4D) 1 Inleiding Meer dan ooit is onze toekomst digitaal. Op Europees niveau speelt

Nadere informatie

Met Saved by the bell werken wij enkel met de vierde doelstelling: Kwaliteitsonderwijs.

Met Saved by the bell werken wij enkel met de vierde doelstelling: Kwaliteitsonderwijs. In deze korte kwis met 10 vragen raken we enkele onderwerpen aan bij het thema Kwaliteitsonderwijs. De leerlingen zullen even moeten nadenken over de antwoorden. Ze kunnen ook in kleinere groepjes samen

Nadere informatie

Embargo tot de datum waarop deze toespraak wordt gehouden / toetsen aan deze datum

Embargo tot de datum waarop deze toespraak wordt gehouden / toetsen aan deze datum Bouwen aan de democratische veiligheid in Europa Ontwerptoespraak van de secretaris-generaal Brussel, woensdag 12 november 2014 Embargo tot de datum waarop deze toespraak wordt gehouden / toetsen aan deze

Nadere informatie

Kinderrechten in ontwikkelingssamenwerking

Kinderrechten in ontwikkelingssamenwerking FOD Buitenlandse Zaken, Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking DGOS Directie-Generaal Ontwikkelingssamenwerking Kinderrechten in ontwikkelingssamenwerking Inhoudstafel 1. Kinderen in de wereld

Nadere informatie

A D V I E S Nr Zitting van maandag 5 oktober

A D V I E S Nr Zitting van maandag 5 oktober A D V I E S Nr. 1.959 ------------------------------- Zitting van maandag 5 oktober 2015 --------------------------------------------------- Vragenlijst voor een evaluatie van de Verklaring van de IAO

Nadere informatie

PARITAIRE PARLEMENTAIRE VERGADERING ACS- EU

PARITAIRE PARLEMENTAIRE VERGADERING ACS- EU PARITAIRE PARLEMENTAIRE VERGADERING ACS- EU Commissie politieke zaken 5.3.2009 AP/100.506/AM1-24 AMENDEMENTEN 1-24 Ontwerpverslag (AP/100.460) Co-rapporteurs: Ruth Magau (Zuid-Afrika) en Filip Kaczmarek

Nadere informatie

Het VN Verdrag inzake de Rechten van Personen met een handicap FOD Sociale Zekerheid Vereniging voor de Verenigde Naties 4 december 2013

Het VN Verdrag inzake de Rechten van Personen met een handicap FOD Sociale Zekerheid Vereniging voor de Verenigde Naties 4 december 2013 Implementing the UNCRPD Het VN Verdrag inzake de Rechten van Personen met een handicap FOD Sociale Zekerheid Vereniging voor de Verenigde Naties 4 december 2013 Wat is het VN-Verdrag? UNCRPD = United Nations

Nadere informatie

AANGENOMEN TEKSTEN. Follow-up en stand van zaken van de Agenda 2030 en de doelstellingen inzake duurzame ontwikkeling

AANGENOMEN TEKSTEN. Follow-up en stand van zaken van de Agenda 2030 en de doelstellingen inzake duurzame ontwikkeling Europees Parlement 2014-2019 AANGENOMEN TEKSTEN P8_TA(2016)0224 Follow-up en stand van zaken van de Agenda 2030 en de doelstellingen inzake duurzame ontwikkeling Resolutie van het Europees Parlement van

Nadere informatie

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 Den Haag

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 Den Haag Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 Den Haag Bezuidenhoutseweg 67 2594 AC Den Haag Postbus 20061 Nederland www.rijksoverheid.nl Contactpersoon Anne Poorta T +31-70-3485428

Nadere informatie

Het thema water in de MDG s en SDG s

Het thema water in de MDG s en SDG s Millenniumdoelstellingen (MDG s) 1) Tijdens de Algemene Vergadering van de VN in september 2000, namen 191 regeringsleiders in de Millenniumverklaring officieel de verbintenis op om de strijd aan te gaan

Nadere informatie

Van ODA naar Internationale Samenwerking

Van ODA naar Internationale Samenwerking Age Bakker Van ODA naar Internationale Samenwerking De Official Development Assistance (ODA) is qua definitie aan vernieuwing toe. De Nederlandse regering stelde in 2012 een commissie in om met voorstellen

Nadere informatie

Openingstekst VN-Resolutie: 2030 Agenda voor Duurzame Ontwikkeling. Resolutie goedgekeurd door de Algemene Vergadering op 25 september 2015

Openingstekst VN-Resolutie: 2030 Agenda voor Duurzame Ontwikkeling. Resolutie goedgekeurd door de Algemene Vergadering op 25 september 2015 Openingstekst VN-Resolutie: 2030 Agenda voor Duurzame Ontwikkeling Verenigde Naties A/RES/70/1 Algemene Vergadering Distr.: Algemeen 21 oktober 2015 Zeventigste zitting Agendapunten 15 en 116 Resolutie

Nadere informatie

Van gunsten naar rechten voor leerlingen met beperkingen. Het VN-Verdrag over de rechten van personen met een handicap en onderwijs

Van gunsten naar rechten voor leerlingen met beperkingen. Het VN-Verdrag over de rechten van personen met een handicap en onderwijs Van gunsten naar rechten voor leerlingen met beperkingen Het VN-Verdrag over de rechten van personen met een handicap en onderwijs Feiten New York 13 december 2006 Verdrag + Optioneel Protocol (rechtsbescherming)

Nadere informatie

Voorstelling jaarverslag Kinderrechtencommissariaat

Voorstelling jaarverslag Kinderrechtencommissariaat Speech Sven Gatz Minister van Cultuur, Media, Jeugd en Brussel Voorstelling jaarverslag Kinderrechtencommissariaat 2017-2018 Brussel, woensdag 21 november 2018 Voorzitter, collega s, dames en heren, -

Nadere informatie

Welke woorden komen bij je op als je deze beelden ziet?

Welke woorden komen bij je op als je deze beelden ziet? Welke woorden komen bij je op als je deze beelden ziet? Slavernij in de geschiedenis van Nederland 1 Een niet zo fraai verleden In de loop van de geschiedenis werden mensen vaak misbruikt. Enkele trieste

Nadere informatie

Advies over het Belgische rapport voor de Voluntary National Review 2017

Advies over het Belgische rapport voor de Voluntary National Review 2017 Advies over het Belgische rapport voor de Voluntary National Review 2017 Een proces met 8 raden Federaal: FRDO Brussel: RLBHG, ESRBHG Vlaanderen: MiNaRaad, SERV Wallonië: CWEDD, CESW Duitstalige gemeenschap:

Nadere informatie

Armoede en ongelijkheid in de wereld. Inleiding tot een eenvoudig én complex onderwerp Francine Mestrum, 27 maart 2016

Armoede en ongelijkheid in de wereld. Inleiding tot een eenvoudig én complex onderwerp Francine Mestrum, 27 maart 2016 Armoede en ongelijkheid in de wereld Inleiding tot een eenvoudig én complex onderwerp Francine Mestrum, 27 maart 2016 Wat gaan we bestuderen? Wanneer en hoe zijn armoede en ongelijkheid op de agenda van

Nadere informatie

14129/15 gys/gra/hw 1 DG B 3A

14129/15 gys/gra/hw 1 DG B 3A Raad van de Europese Unie Brussel, 20 november 2015 14129/15 SOC 668 EMPL 438 ECOFIN 853 POLGEN 166 NOTA van: het secretariaat-generaal van de Raad aan: het Comité van permanente vertegenwoordigers (1e

Nadere informatie

1. 25 MEI Wet betreffende de Belgische internationale samenwerking (1)

1. 25 MEI Wet betreffende de Belgische internationale samenwerking (1) 1. 25 MEI 1999 - Wet betreffende de Belgische internationale samenwerking (1) ALBERT II, Koning der Belgen, Aan allen die nu zijn en hierna wezen zullen, Onze Groet. De Kamers hebben aangenomen en Wij

Nadere informatie

betreffende de voortgangsbewaking van de post-2015 ontwikkelingsagenda

betreffende de voortgangsbewaking van de post-2015 ontwikkelingsagenda stuk ingediend op 158 (2014-2015) Nr. 1 7 november 2014 (2014-2015) Voorstel van resolutie van de dames Sabine de Bethune en Ingeborg De Meulemeester en de heren Rik Daems, Karl Vanlouwe, Johan Verstreken

Nadere informatie

Manifest voor de Rechten van het kind

Manifest voor de Rechten van het kind Manifest voor de Rechten van het kind Kinderen vormen de helft van de bevolking in ontwikkelde landen. Ongeveer 100 miljoen kinderen leven in de Europese Unie Het leven van kinderen in de hele wereld wordt

Nadere informatie

Federaal Plan Armoedebestrijding. Reactie van BAPN vzw. Belgisch Platform tegen Armoede en Sociale Uitsluiting EU2020 30/11/2012

Federaal Plan Armoedebestrijding. Reactie van BAPN vzw. Belgisch Platform tegen Armoede en Sociale Uitsluiting EU2020 30/11/2012 Belgisch Platform tegen Armoede en Sociale Uitsluiting EU2020 30/11/2012 Federaal Plan Armoedebestrijding Reactie van BAPN vzw BAPN vzw Belgisch Netwerk Armoedebestrijding Vooruitgangstraat 333/6 1030

Nadere informatie

A D V I E S Nr Zitting van dinsdag 22 mei

A D V I E S Nr Zitting van dinsdag 22 mei A D V I E S Nr. 2.086 ------------------------------ Zitting van dinsdag 22 mei 2018 ----------------------------------------------- IAO - Voorlegging aan het parlement van de aanbeveling nr. 205 betreffende

Nadere informatie

POLITIEKE NOTA - NOVEMBER Belgische overheidssteun voor landbouw en voedselzekerheid

POLITIEKE NOTA - NOVEMBER Belgische overheidssteun voor landbouw en voedselzekerheid Belgische overheidssteun voor landbouw en voedselzekerheid Belgische overheidssteun voor landbouw en voedselzekerheid // 3 Belgische overheidssteun voor landbouw en voedselzekerheid Na de crisis van de

Nadere informatie

BELEIDSPARTICIPATIE DOOR EEN KINDERRECHTENBRIL

BELEIDSPARTICIPATIE DOOR EEN KINDERRECHTENBRIL BELEIDSPARTICIPATIE DOOR EEN KINDERRECHTENBRIL Een reflectie-instrument voor beleidsmakers Sara Lembrechts Kenniscentrum Kinderrechten vzw (KeKi) KeKi s dubbele opdracht - Brugfunctie: bijdragen tot een

Nadere informatie

Rheden, 6 april 2017

Rheden, 6 april 2017 Rheden, 6 april 2017 Historie: Hoe tot stand gekomen? Iedereen mocht erover meepraten. Via de online enquête konden burgers stemmen op thema s die zij belangrijk vinden. 7,8 miljoen mensen gestemd op

Nadere informatie

Vilnius resolutie: betere scholen door gezondheid (better schools through health) 17 juni 2009

Vilnius resolutie: betere scholen door gezondheid (better schools through health) 17 juni 2009 Vilnius resolutie: betere scholen door gezondheid (better schools through health) 17 juni 2009 Vilnius resolutie: betere scholen door gezondheid 17 juni 2009 Inleiding Onderwijs en gezondheid hebben een

Nadere informatie

Internationaal Jaar van de Jeugd 12 augustus augustus 2011

Internationaal Jaar van de Jeugd 12 augustus augustus 2011 Internationaal Jaar van de Jeugd 12 augustus 2010 11 augustus 2011 Dialoog en Wederzijds Begrip Verenigde Naties De jeugd verdient onze volledige toewijding volledige toegang tot onderwijs, adequate gezondheidszorg,

Nadere informatie

De Bilt, 7 februari 2019

De Bilt, 7 februari 2019 De Bilt, 7 februari 2019 De Global Goals (1) Wereldwijde agenda met 17 doelen voor duurzame ontwikkeling: Sustainable Development Goals Duurzaamheid in de breedste zin In 2015 vastgesteld door VN Te realiseren

Nadere informatie

Verdrag over de rechten van het kind

Verdrag over de rechten van het kind Verdrag over de rechten van het kind Een verdrag is een afspraak tussen landen. Op 20 november 1989 is in New York het Verdrag over de Rechten van het Kind gesloten. Dit Verdrag is een afspraak tussen

Nadere informatie

Stichtingsplan Connect to Share

Stichtingsplan Connect to Share Stichtingsplan Connect to Share 1. Inleiding The expert in anything was once a beginner 1 Of je nu uit Nederland, Italië of Oeganda komt, experts zijn we allemaal! Als we om ons heen kijken en mensen leren

Nadere informatie

Ratificatie VN-verdrag 2006a

Ratificatie VN-verdrag 2006a Ratificatie VN-verdrag 2006a Op 13 december 2006 hebben de Verenigde Naties het Verdrag inzake de rechten van personen met een handicap aangenomen. Op 30 maart 2007 ondertekende Nederland dit Verdrag.

Nadere informatie

Vrije tijd en de duurzame ontwikkelingsdoelstellingen. Brussel, 26 juni 2018

Vrije tijd en de duurzame ontwikkelingsdoelstellingen. Brussel, 26 juni 2018 Vrije tijd en de duurzame ontwikkelingsdoelstellingen Brussel, 26 juni 2018 Agenda Timing 10u 10u15 10u35 11u10 11u30 11u45 12u35 12u50 Agenda Rondje van tafel + inleiding op overleg Algemene introductie

Nadere informatie

1. Inleiding 2. Coherentiemonitor

1. Inleiding 2. Coherentiemonitor 1. Inleiding Hoe ontwikkelingslanden groeien wordt door veel meer dan alleen ontwikkelingshulp beinvloed. Handelsverdragen, hoe landen verdienen aan hun grondstoffen en hoe ze belastinginkomsten verwerven

Nadere informatie

Hoe inclusief is onze ontwikkelingssamenwerking? Studie van handicap in het federaal ontwikkelingsbeleid.

Hoe inclusief is onze ontwikkelingssamenwerking? Studie van handicap in het federaal ontwikkelingsbeleid. Hoe inclusief is onze ontwikkelingssamenwerking? Studie van handicap in het federaal ontwikkelingsbeleid. 2 Platform Handicap en Ontwikkelingssamenwerking, PHOS vzw Tivolistraat 45/3 1020 Brussel 02/ 421

Nadere informatie

e) Nr. impact assessment Commissie en Opinie Impact-assessment Board n.v.t.

e) Nr. impact assessment Commissie en Opinie Impact-assessment Board n.v.t. Fiche 6: Mededeling Nieuwe EU Consensus on Development 1. Algemene gegevens a) Titel voorstel Communication from the Commission to the European Parliament, the Council, the European Economic and Social

Nadere informatie

Eerste krachtlijnen. Het Post-2015 doelstellingenkader. Coördinatie Ontwerp Standpuntbepaling. voor de Vlaamse Regering

Eerste krachtlijnen. Het Post-2015 doelstellingenkader. Coördinatie Ontwerp Standpuntbepaling. voor de Vlaamse Regering Het Post-2015 doelstellingenkader Coördinatie Ontwerp Standpuntbepaling voor de Vlaamse Regering Eerste krachtlijnen VI E Staten-generaal van de Belgische Ontwikkelingssamenwerking I. INLEIDING: HET WAAROM

Nadere informatie

Hieronder wordt meer in detail toegelicht welke acties de FOD Sociale Zekerheid met betrekking tot deze verschillende taken ondernomen heeft.

Hieronder wordt meer in detail toegelicht welke acties de FOD Sociale Zekerheid met betrekking tot deze verschillende taken ondernomen heeft. 16/07/2013 Semestrieel verslag over de werking van het federale en interfederale coördinatiemechanisme opgericht bij de FOD Sociale Zekerheid DG Beleidsondersteuning, overeenkomstig artikel 33.1 van het

Nadere informatie

Vlaams beleid en SDG s. Ilse Dries Team Duurzame Ontwikkeling Departement Kanselarij en Bestuur

Vlaams beleid en SDG s. Ilse Dries Team Duurzame Ontwikkeling Departement Kanselarij en Bestuur Vlaams beleid en SDG s Ilse Dries Team Duurzame Ontwikkeling Departement Kanselarij en Bestuur Resolutie Verenigde Naties : 17 sustainable development goals (SDG s) die de wereld tegen 2030 moet behalen.

Nadere informatie

EUROPEAN DISABILITY FORUM...

EUROPEAN DISABILITY FORUM... Deïnstitutionalisering en de rechten van personen met een handicap perspectief van Europese Unie... An-Sofie Leenknecht, EDF Human Rights Officer, Brussel, 26 november 2014 EUROPEAN DISABILITY FORUM Vertegenwoordigen

Nadere informatie

Toespraak nieuwjaar event VLIR UOS 2014

Toespraak nieuwjaar event VLIR UOS 2014 Toespraak nieuwjaar event VLIR UOS 2014 Dames en heren, Sta me eerst en vooral toe me te verheugen dat ik het begin van 2014 met u mag doorbrengen. Wij laten twee turbulente jaren achter ons die gekenmerkt

Nadere informatie

MEDEDELING AAN DE VLAAMSE REGERING. Betreft: Kadertekst van de nationale strategie duurzame ontwikkeling (NSDO)

MEDEDELING AAN DE VLAAMSE REGERING. Betreft: Kadertekst van de nationale strategie duurzame ontwikkeling (NSDO) DE MINISTER-PRESIDENT VAN DE VLAAMSE REGERING, VLAAMS MINISTER VAN BUITENLANDS BELEID EN ONROEREND ERFGOED MEDEDELING AAN DE VLAAMSE REGERING Betreft: Kadertekst van de nationale strategie duurzame ontwikkeling

Nadere informatie

Migratie en ontwikkeling Sessie: Praktijk en beleid van actoren

Migratie en ontwikkeling Sessie: Praktijk en beleid van actoren Migratie en ontwikkeling Sessie: Praktijk en beleid van actoren Stellingen Voor de ontwikkeling van een land is het best dat er zo weinig mogelijk emigratie is. Ontwikkelingssamenwerking zal migratie stoppen.

Nadere informatie

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 Den Haag

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 Den Haag Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 Den Haag Bezuidenhoutseweg 67 2594 AC Den Haag Postbus 20061 Nederland www.rijksoverheid.nl Uw Referentie 2015Z10183 Datum 15 juni

Nadere informatie

ARMOEDE- BESTRIJDING EUROPESE VERKIEZINGEN. Memorandum Copyright : R. Reidler

ARMOEDE- BESTRIJDING EUROPESE VERKIEZINGEN. Memorandum Copyright : R. Reidler ARMOEDE- BESTRIJDING Copyright : R. Reidler Memorandum 2014 EUROPESE VERKIEZINGEN 1. EUROPESE 2020 STRATEGIE 1.1. Armoede 1.1.1. Armoede en sociale uitsluiting zichtbaar brengen in implementatie EU2020-strategie

Nadere informatie

1. GEEN ARMOEDE 2. GEEN HONGER. Armoede uitroeien, in al zijn vormen en overal. Honger beëindigen, betere voeding en duurzame landbouw promoten

1. GEEN ARMOEDE 2. GEEN HONGER. Armoede uitroeien, in al zijn vormen en overal. Honger beëindigen, betere voeding en duurzame landbouw promoten 1. GEEN ARMOEDE Armoede uitroeien, in al zijn vormen en overal Ondanks de halvering van de extreme armoede in de wereld tijdens de afgelopen decennia, leeft nog steeds 1,3 miljard mensen in extreme armoede.

Nadere informatie

LID WORDEN VAN DE KINDERRECHTENCOALITIE 1

LID WORDEN VAN DE KINDERRECHTENCOALITIE 1 LID WORDEN VAN DE KINDERRECHTENCOALITIE 1 INHOUD 1. Wat is de kinderrechtencoalitie? 2. Wederzijdse verwachtingen Kinderrechtencoalitie - leden 2.1 Aanbod aan de leden 2.2. Verwachtingen t.a.v. de leden

Nadere informatie

Kinderrechten in ontwikkelingssamenwerking. BTC Infocyclus

Kinderrechten in ontwikkelingssamenwerking. BTC Infocyclus Kinderrechten in ontwikkelingssamenwerking BTC Infocyclus Platform Kinderrechten in Ontwikkelingssamenwerking Het Platform Kinderrechten in Ontwikkelingssamenwerking is een informele groep die in 2007

Nadere informatie

De horizontale sociale clausule en sociale mainstreaming in de EU

De horizontale sociale clausule en sociale mainstreaming in de EU Belgisch voorzitterschap van de Raad van de Europese Unie De horizontale sociale clausule en sociale mainstreaming in de EU De horizontale sociale clausule als oproep voor het intensifiëren van de samenwerking

Nadere informatie

Projectoproep 2018: Hoe de prioriteiten van uw organisatie afstemmen op de SDGs? - Begeleidend document bij het aanvraagformulier

Projectoproep 2018: Hoe de prioriteiten van uw organisatie afstemmen op de SDGs? - Begeleidend document bij het aanvraagformulier Projectoproep 2018: Hoe de prioriteiten van uw organisatie afstemmen op de SDGs? - Begeleidend document bij het aanvraagformulier 1. CONTEXT VAN DE OPROEP A) De SDGs: het wereldwijde kader voor duurzame

Nadere informatie

A D V I E S Nr Zitting van dinsdag 24 oktober

A D V I E S Nr Zitting van dinsdag 24 oktober A D V I E S Nr. 2.055 ------------------------------ Zitting van dinsdag 24 oktober 2017 -------------------------------------------------- IAO - 107 e zitting van de Internationale Arbeidsconferentie

Nadere informatie

Duurzaamheid bij VDAB

Duurzaamheid bij VDAB Duurzaamheid bij VDAB De weg naar duurzaamheid De wnaar duurzaamheid 2 3 We zijn de meest duurzame overheidsonderneming binnen de Vlaamse overheid 4 5 6 Interviews directie 7 1.Hoe belangrijk is duurzaamheid

Nadere informatie

UITDAGINGEN VOOR ONTWIKKELINGSSAMENWERKING. Arnout Justaert Directeur ngo-federatie

UITDAGINGEN VOOR ONTWIKKELINGSSAMENWERKING. Arnout Justaert Directeur ngo-federatie UITDAGINGEN VOOR ONTWIKKELINGSSAMENWERKING Arnout Justaert Directeur ngo-federatie INHOUD 1. Een internationale agenda: aangepast aan de uitdagingen van vandaag? 2. Een hedendaagse Belgische ontwikkelingssamenwerking?

Nadere informatie

Samen kinderarmoede voorkomen en bestrijden. Consultatiemoment voor de opmaak van het tweede nationaal kinderarmoedebestrijdingsplan (17 juni 2016)

Samen kinderarmoede voorkomen en bestrijden. Consultatiemoment voor de opmaak van het tweede nationaal kinderarmoedebestrijdingsplan (17 juni 2016) Samen kinderarmoede voorkomen en bestrijden Consultatiemoment voor de opmaak van het tweede nationaal kinderarmoedebestrijdingsplan (17 juni 2016) Agenda 1. Inleiding 2. Kinderarmoede in België 3. Drie

Nadere informatie

PUBLIC. Brussel, 21 september 2005 (27.09) (OR. en) RAAD VAN DE EUROPESE UNIE 12470/05 LIMITE JEUN 47 EDUC 134 SOC 355

PUBLIC. Brussel, 21 september 2005 (27.09) (OR. en) RAAD VAN DE EUROPESE UNIE 12470/05 LIMITE JEUN 47 EDUC 134 SOC 355 Conseil UE RAAD VAN DE EUROPESE UNIE Brussel, 21 september 2005 (27.09) (OR. en) 12470/05 LIMITE PUBLIC JEUN 47 EDUC 134 SOC 355 NOTA van aan: het voorzitterschap de Groep jeugdzaken Nr. vorig doc.: 11409/05

Nadere informatie

Open Forum. Kinderrechteneducatie. 25 februari 2005

Open Forum. Kinderrechteneducatie. 25 februari 2005 Open Forum Kinderrechteneducatie 25 februari 2005 Kinderrechtencoalitie Vlaanderen vzw Eekhout 4 9000 Gent Tel: 09/225.90.25 info@kinderrechtencoalitie.be www.kinderrechtencoalitie.be INHOUD Inhoud 2 Programma

Nadere informatie

Fiche 5: Mededeling Volgende stappen voor een duurzame Europese toekomst

Fiche 5: Mededeling Volgende stappen voor een duurzame Europese toekomst Fiche 5: Mededeling Volgende stappen voor een duurzame Europese toekomst 1. Algemene gegevens a) Titel voorstel Mededeling van de Commissie aan het Europese Parlement, de Raad, het Europees Economisch

Nadere informatie

DUURZAME ONTWIKKELINGSDOELSTELLINGEN

DUURZAME ONTWIKKELINGSDOELSTELLINGEN DUURZAME ONTWIKKELINGSDOELSTELLINGEN EEN LOKALE VERTALING HOOGSTRATEN 2 FEBRUARI 2017 DE DUURZAME ONTWIKKELINGSDOELSTELLINGEN MONDIALE PERSPECTIEVEN DE DUURZAME ONTWIKKELINGSDOELSTELLINGEN MONDIALE PERSPECTIEVEN

Nadere informatie

EDUCAID.BE LEDENVERGADERING 06/02/2018

EDUCAID.BE LEDENVERGADERING 06/02/2018 EDUCAID.BE LEDENVERGADERING 06/02/2018 Programma Overzicht 2017-2018 Conferentie Voorstelling nieuwe leden Koffiepauze Market Place & Speed date Lunch 1. Doelstellingen Educaid.be MJP 2017-2021: Strategische

Nadere informatie

België en de Verenigde Naties

België en de Verenigde Naties België en de Verenigde Naties Consensus smeden Bouwen aan vrede KONINKRIJK BELGIË Federale Overheidsdienst Buitenlandse Zaken, Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking in dienst van de internationale

Nadere informatie

EUROPEES PARLEMENT. Commissie internationale handel PE v01-00

EUROPEES PARLEMENT. Commissie internationale handel PE v01-00 EUROPEES PARLEMENT 2004 ««««««««««««Commissie internationale handel 2009 20.9.2005 PE 362.727v01-00 AMENDEMENTEN 1-17 Ontwerpadvies Johan Van Hecke Een ontwikkelingsstrategie voor Afrika (2005/2142(INI))

Nadere informatie

PUBLIC. Brussel, 6 oktober 2006 (17.10) (OR. en) RAAD VAN DE EUROPESE UNIE 13590/06 LIMITE SOC 443 WTO 163 DEVGEN 239

PUBLIC. Brussel, 6 oktober 2006 (17.10) (OR. en) RAAD VAN DE EUROPESE UNIE 13590/06 LIMITE SOC 443 WTO 163 DEVGEN 239 Conseil UE RAAD VAN DE EUROPESE UNIE Brussel, 6 oktober 2006 (17.10) (OR. en) 13590/06 LIMITE PUBLIC SOC 443 WTO 163 DEVGEN 239 NOTA van: het voorzitterschap aan: de Groep sociale vraagstukken Nr. vorig

Nadere informatie

De nood aan een nieuw evaluatie-instrument voor de toekenning van de integratie tegemoetkoming

De nood aan een nieuw evaluatie-instrument voor de toekenning van de integratie tegemoetkoming De nood aan een nieuw evaluatie-instrument voor de toekenning van de integratie tegemoetkoming «Noodzaak is de moeder van de uitvindingen» «Als noodzaak de moeder van de uitvindingen is, dan is ontevredenheid

Nadere informatie

Kinderrechten: een prioriteit voor ontwikkelingssamenwerking

Kinderrechten: een prioriteit voor ontwikkelingssamenwerking MEMORANDUM PLAN BELGIE Kinderrechten: een prioriteit voor ontwikkelingssamenwerking Hans De Greve & Anthony Vanoverschelde Research and Advocacy Advisors Plan België T +32 (0)2 504 60 12 / +32 (0) 2 504

Nadere informatie

Dinsdag 22 maart 2011 Toespraak van JOKE SCHAUVLIEGE VLAAMS MINISTER VAN LEEFMILIEU, NATUUR EN CULTUUR

Dinsdag 22 maart 2011 Toespraak van JOKE SCHAUVLIEGE VLAAMS MINISTER VAN LEEFMILIEU, NATUUR EN CULTUUR Dinsdag 22 maart 2011 Toespraak van JOKE SCHAUVLIEGE VLAAMS MINISTER VAN LEEFMILIEU, NATUUR EN CULTUUR Wereldwaterdag Vlaams Partnerschap Water voor Ontwikkeling Gent, Vlaamse Maatschappij voor Watervoorziening

Nadere informatie

2 jaar SDGs: waar liggen de grootste uitdagingen voor België?

2 jaar SDGs: waar liggen de grootste uitdagingen voor België? 2 jaar SDGs: waar liggen de grootste uitdagingen voor België? Auteur: Jules De Winter, stafmedewerker VVSG Internationaal Inhoud 1 Inleiding... 1 2 De mondiale duurzame ontwikkelingsdoelstellingen concretiseren.

Nadere informatie

waardigheid participatie gelijke rechten solidariteit individuele vrijheid

waardigheid participatie gelijke rechten solidariteit individuele vrijheid individuele vrijheid participatie gelijke rechten solidariteit waardigheid Basisrechten Santé België is een rechtsstaat en een democratie die ieders mensenrechten e De Staat garandeert de naleving van

Nadere informatie

Resolutie van het Europees Parlement over analfabetisme en sociale uitsluiting (2001/2340 (INI))

Resolutie van het Europees Parlement over analfabetisme en sociale uitsluiting (2001/2340 (INI)) P5_TA(2002)0062 Analfabetisme en sociale uitsluiting Resolutie van het Europees Parlement over analfabetisme en sociale uitsluiting (2001/2340 (INI)) Het Europees Parlement, gelet op artikel 22 van de

Nadere informatie

Antwoord van de politieke partijen op het manifest van UNICEF België: verkiezingen 2014

Antwoord van de politieke partijen op het manifest van UNICEF België: verkiezingen 2014 Antwoord van de politieke partijen op het manifest van UNICEF België: verkiezingen 2014 Vraag 4: Doe uw deel: Maakt internationale samenwerking deel uit van uw prioriteiten? Hoe denkt u de belofte van

Nadere informatie

Kaderconventie van de Raad van Europa over de bijdrage van cultureel erfgoed aan de samenleving, opgemaakt in Faro op 27 oktober 2005

Kaderconventie van de Raad van Europa over de bijdrage van cultureel erfgoed aan de samenleving, opgemaakt in Faro op 27 oktober 2005 Sectorraad Kunsten en Erfgoed Kaderconventie van de Raad van Europa over de bijdrage van cultureel erfgoed aan de samenleving, opgemaakt in Faro op 27 oktober 2005 Advies 2010/2 (SARiV) Advies 243-05 (SARC)

Nadere informatie

Samenvatting door Nienke 934 woorden 19 maart keer beoordeeld. Maatschappijwetenschappen 1.1. Redenen voor ontwikkelingssamenwerking:

Samenvatting door Nienke 934 woorden 19 maart keer beoordeeld. Maatschappijwetenschappen 1.1. Redenen voor ontwikkelingssamenwerking: Samenvatting door Nienke 934 woorden 19 maart 2015 10 1 keer beoordeeld Vak Maatschappijwetenschappen 1.1 Redenen voor ontwikkelingssamenwerking: Solidariteit Milieuproblemen Immigratie (en integratie)

Nadere informatie

AMENDEMENTEN 1-10. NL In verscheidenheid verenigd NL 2013/2103(INI) 6.11.2013. Ontwerpadvies Corina Creţu (PE519.580v01-00)

AMENDEMENTEN 1-10. NL In verscheidenheid verenigd NL 2013/2103(INI) 6.11.2013. Ontwerpadvies Corina Creţu (PE519.580v01-00) EUROPEES PARLEMENT 2009-2014 Commissie ontwikkelingssamenwerking 6.11.2013 2013/2103(INI) AMENDEMENTEN 1-10 Corina Creţu (PE519.580v01-00) Seksuele uitbuiting en prostitutie en de gevolgen daarvan voor

Nadere informatie