Issues & maatschappelijke problemen Wat zijn issues & hoe ontstaan ze? Gerard Bartels

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "11-09-2001. Issues & maatschappelijke problemen 11-12-2012. Wat zijn issues & hoe ontstaan ze? 17-12-2010 02-11-2004. Gerard Bartels 06-05-2002"

Transcriptie

1 Issues & maatschappelijke problemen Wat zijn issues & hoe ontstaan ze? Gerard Bartels

2 Issues en maatschappelijke problemen Wat zijn issues en hoe ontstaan ze?

3 Hoe heeft het zover kunnen komen? N In de loop van de jaren negentig was milieu niet langer top of mind Waarom raakt het milieu uit de gratie? Niemand praat er meer over De kranten schrijven er niet meer over De politiek denkt er niet meer aan en over na

4 Vanaf dit punt daalt de belangstelling voor milieu massa S-vormige trend tussen 1981 en jaar 0 jaar

5 Het momentum of de versnelling in de belangstelling 80 massa S-vormige trend tussen 1981 en jaar 0 jaar

6 Wat? Issues zijn controversiële maatschappelijke problemen of kwesties die het gesprek van de dag zijn; Bijna iedereen heeft het erover: thuis, op verjaardagen en op het werk: veel volume en massa (diffusie)

7

8 What Are The Biggest Problems FacingThis Nation? (Gallup) Issues in Amerika Openbare werken Defensie Welzijn Gezondheidszorg Landbouw Internationale kwesties Transport Energie Internationale handel Huisvesting Natuurlijke hulpbronnen Economische politiek Onderwijs Discriminatie/Racisme

9 Issues in Nederland (Kern)energie Milieu Minderheden Terrorisme Europese Unie Inflatie Autoverkeer Werkloosheid Onderwijs Pensioenen Woningnood Gezondheidszorg Sociale voorz. Bankencrisis Werkloosheid Bewapening Energievoorz. Criminaliteit Minderheden Privacy Werkloosheid Woningnood Veiligheid Inkomensongelijk Milieu (1970/71) Kindermisbruik kerk Fijnstof?

10 Issues in Leiden en Tilburg In Leiden: Tram door de Breestraat (2009/2010) In Tilburg: Adje (2007/ 2009) leidde tot politieke crisis in Tilburg. Komende gemeenteraadsverkiezingen: In Leiden tot nog toe geen (duidelijk) verkiezingsissue

11 Hoe? Issues onstaan door het optreden van onverwachte gebeurtenissen. Wat zijn onverwachte gebeurtenissen? Waarom kunnen ze impact hebben op personen en de samenleving?

12 What is the most important problem facing America? (Gallup) Issues in Amerika Openbare werken Defensie Welzijn Gezondheidszorg Landbouw Internationale kwesties Transport Energie Internationale handel Huisvesting Natuurlijke hulpbronnen Economische politiek Onderwijs Discriminatie/Racisme Grote depressie Pearl Harbour Vijftiger jaren Zestiger jaren: King Beurscrash 1929 opbouw hippies en Silent Spring Gouden Standaard Onverwachte gebeurtenissen

13 Issues in Nederland Kern(energie) Milieu Minderheden Terrorisme Europese Unie Inflatie Autoverkeer Werkloosheid Onderwijs Pensioenen Woningnood Gezondheidszorg Sociale voorz. Bankencrisis Werkloosheid Bewapening Energievoorz. Criminaliteit Minderheden Privacy Werkloosheid Woningnood Veiligheid Inkomensong. Milieu (1970/71) Kindermisbruik kerk Fijnstof? Club van Rome Tsjernobyl WAO crisis 9/11/Twin Towers Bonuscultuur Energiecrisis Brundtland Immigratie Lehman Wikileaks Krakersrellen Eigen risico Stijging misdaad Kredietcrisis Snowden/NSA Lonen en prijzen Recessie Fortuijn/V. Gogh Euro/Europa Three Miles Island Priesters Pensioenleeft. Onverwachte gebeurtenissen

14 Maatschappelijk belang van issues Issues leiden normaliter tot politieke agendering van een maatschappelijk probleem. Maar, issues kunnen ook ontaarden in een politieke crisis (België) of in een revolutie (Oekraïne: Anjerrevolutie) of zelfs in een burgeroorlog (Arabische lente in Tunesië, Libië, Egypte, Syrië)

15 Issues die politiek geagendeerd zijn

16 Wanneer kan een gebeurtenis als onverwacht worden beschouwd en tegelijkertijd impact hebben op de samenleving? Dit heet eventsetting 1. Gebeurtenis is verrassend als verwachtingen niet uitkomen; een onverwachte gebeurtenis zet iemand op zijn verkeerde been; 2. Daar leert men het meest van. Dat zet mensen aan het denken; 3. Een onverwachte gebeurtenis heeft impact op de samenleving als een gebeurtenis geassocieerd wordt met een maatschappelijk probleem dat al langer aan de oppervlakte aan het sudderen is: bijvoorbeeld fijnstof, snorfietsen en het afluisteren van onwetende burgers door geheime diensten (NSA en AIVD).

17 Een belangrijke vraag voor toekomstig onderzoek is, welke gebeurtenissen worden geassocieerd met maatschappelijke problemen? Het moment van optreden van een onverwachte gebeurtenis is niet voorspelbaar

18 Drie dingen zijn nodig voor een issue: (1 en 3 zijn meetbaar en voorspelbaar) 1. Probleembesef 2. Een onverwachte gebeurtenis (eventsetting) 3. Door voldoende massa/volume: diffusie (en sociale bevestiging)

19 Probleembesef is het verschil tussen een waargenomen toestand en een gewenste toestand x belang. Naarmate dat verschil groter wordt, gaan mensen zich ongemakkelijker voelen en groeit de maatschappelijke onvrede en kunnen sociale spanningen oplopen.

20 Pa = Pb x Sb Probleemadoptie = Probleembesef x diffusie Pa i = {W i ( Tw ij Tg ij )}.(a i1 * b i1 ) Probleembesef Diffusie (sociale bevestiging)

21 Pa = Pb x Sb belang waargenomen toestand gewenste toestand Pa i = {W i ( Tw ij Tg ij )}.(a i1 * b i1 ) Probleembesef Diffusie (sociale bevestiging)

22 Probleemadoptie Pa = Pb x Sb Belang Pa i = W i {( Vw ij Tw ij ) ( Vg ij * Tg ij )}.(a i1 * b i1 ) Komt waarneming overeen met verwachting? Diffusie (Sb) Verwacht men dat de gewenste toestand gerealiseerd kan worden?

23 Wat is een goede minister?.degene die omhoog kijkt Wie heeft een probleem?.degene die uitzicht op het dal heeft 80 massa De grondlegger agendasetting oogsttijd Imagoprobleem Regeerperiode Winsemius Regeerperiode Nijpels Regeerperiode Alders Regeerperiode De Boer 5 jaar 0 jaar

24 Massa zorgt voor het momentum van een maatschappelijk probleem. Maatschappelijk probleem is dan het gesprek van de dag

25 30,00 Fase 3 Momentum: segment des stille meerderheid 20,00 10,00 0,00 nullijn -10,00 Vanaf de nullijn 30% toename -20, stille meerderheid

26 30,00 Fase 3 Momentum: segment de achterhoede 20,00 10,00 0,00 nullijn -10,00-20,00 Achterhoede komt niet boven nullijn uit stille meerderheid achterhoede

27 30,00 Fase 3 Momentum: segment voorhoede 20,00 10,00 0,00 nullijn -10,00 Vanaf de nullijn 15% toename voor de voorhoede: massa 15% + 30% -20, voorhoede

28 30,00 Fase 3 Momentum: segment bezorgde burgers 20,00 10,00 0,00-10,00-20,00 nullijn Vanaf de nullijn 10% toename voor de bezorgde burgers. Totale massa: 30% + 15% + 10% = 55% bezorgde burgers

29 30,00 Fase 3 Momentum 20,00 10,00 0,00 nullijn -10,00-20, voorhoede bezorgde burgers stille meerderheid achterhoede

Issues en. problemen

Issues en. problemen Issues en maatschappelijke problemen Wat zijn issues en hoe ontstaan ze? Samenvatting en conclusies November 2013 Gerard Bartels De foto van de trap op de cover van dit boek is gemaakt in Cochin in India.

Nadere informatie

Tilburg University. Issues en maatschappelijke problemen Bartels, Gerard. Publication date: 2013. Link to publication

Tilburg University. Issues en maatschappelijke problemen Bartels, Gerard. Publication date: 2013. Link to publication Tilburg University Issues en maatschappelijke problemen Bartels, Gerard Publication date: 2013 Link to publication Citation for published version (APA): Bartels, G. C. (2013). Issues en maatschappelijke

Nadere informatie

Tilburg University. Issues en maatschappelijke problemen Bartels, Gerard. Publication date: Link to publication

Tilburg University. Issues en maatschappelijke problemen Bartels, Gerard. Publication date: Link to publication Tilburg University Issues en maatschappelijke problemen Bartels, Gerard Publication date: 2013 Link to publication Citation for published version (APA): Bartels, G. C. (2013). Issues en maatschappelijke

Nadere informatie

De Bilderberg Groep. Democratie? Welke Democratie?

De Bilderberg Groep. Democratie? Welke Democratie? De Bilderberg Groep. Democratie? Welke Democratie? http://www.youtube.com/watch?v=vsax6nds1ey Vorige dinsdag eindigde de Bilderberg conferentie uitgave 2014 in Denemarken in plaats van het gebruikelijke

Nadere informatie

Wat u moet weten over beleggen

Wat u moet weten over beleggen Rabo BedrijvenPensioen Wat u moet weten over beleggen Beleggen voor het Rabo BedrijvenPensioen Uw werkgever betaalt pensioenpremies voor het Rabo BedrijvenPensioen. In deze brochure leest u hoe we deze

Nadere informatie

Energie Transitie: traagheid en versnelling

Energie Transitie: traagheid en versnelling twitter.com/janrotmans Energie Transitie: traagheid en versnelling Den Haag, 26 Juni 2014 In welke fase zit energietransitie? Transitie naar Duurzame Energie Pre-development stage Through development stage

Nadere informatie

Standaard Eurobarometer najaar 2018: Positief beeld van de EU overheerst in de aanloop naar de Europese verkiezingen

Standaard Eurobarometer najaar 2018: Positief beeld van de EU overheerst in de aanloop naar de Europese verkiezingen Europese Commissie - Persbericht Standaard Eurobarometer najaar 2018: Positief beeld van de EU overheerst in de aanloop naar de Europese verkiezingen Brussel, 21 december 2018 Uit een nieuwe Eurobarometer-enquête

Nadere informatie

Risico- en Crisisbarometer Basismeting november 2010

Risico- en Crisisbarometer Basismeting november 2010 Risico- en Crisisbarometer Basismeting 16 december 2010 Inhoudsopgave 1. Doelstelling 2. Resultaten 3. Bijlagen Onderzoeksopzet Colofon in opdracht van NCC/cRC Caspar Overgaauw Account Manager Imre van

Nadere informatie

NATIONAAL RAPPORT BELGIË

NATIONAAL RAPPORT BELGIË Standaard Eurobarometer 88 DE PUBLIEKE OPINIE IN DE EUROPESE UNIE NAJAAR 2017 NATIONAAL RAPPORT BELGIË Vertegenwoordiging van de Europese Commissie in België Standaard Eurobarometer 88 Najaar 2017 TNS

Nadere informatie

Opinieonderzoek toekomst financiële sector

Opinieonderzoek toekomst financiële sector Opinieonderzoek toekomst financiële sector Presentatie afsluitende bijeenkomst 24 november Lessen en vragen voor de toekomst Martijn Lampert 1 Vertrouwen Betekenis (Van Dale): 1. Met zekerheid hopen 2.

Nadere informatie

Eurobarometer Standaard 82. DE PUBLIEKE OPINIE IN DE EUROPESE UNIE Najaar 2014 NATIONAAL RAPPORT BELGIË

Eurobarometer Standaard 82. DE PUBLIEKE OPINIE IN DE EUROPESE UNIE Najaar 2014 NATIONAAL RAPPORT BELGIË Eurobarometer Standaard 82 DE PUBLIEKE OPINIE IN DE EUROPESE UNIE Najaar 2014 NATIONAAL RAPPORT BELGIË Opiniepeiling besteld en gecoördineerd door de Europese Commissie, Directoraat-generaal Communicatie.

Nadere informatie

Uitslag enquête Consumentenvertrouwen en kredietcrisis EénVandaag Opiniepanel 17-6-2008 22 000 deelnemers

Uitslag enquête Consumentenvertrouwen en kredietcrisis EénVandaag Opiniepanel 17-6-2008 22 000 deelnemers Uitslag enquête Consumentenvertrouwen en kredietcrisis EénVandaag Opiniepanel 17-6-2008 22 000 deelnemers Staat de Nederlandse economie er volgens u beter, slechter of ongeveer hetzelfde voor als 12 maanden

Nadere informatie

UIT De Philips curve in het kort

UIT De Philips curve in het kort Philips ontdekt een verband (korte termijn). De econoom Phillips zag in de gegevens van eind jaren 50 tot en met eind jaren 60 een duidelijk (negatief) verband tussen werkloosheid en inflatie. De theorie

Nadere informatie

11 februari Onderzoek: Eindoordeel kabinet Rutte II

11 februari Onderzoek: Eindoordeel kabinet Rutte II 11 februari 2017 Onderzoek: Eindoordeel kabinet Rutte II Over het EenVandaag Opiniepanel Het EenVandaag Opiniepanel bestaat uit ruim 50.000 mensen. Zij beantwoorden vragenlijsten op basis van een online

Nadere informatie

UIT De Phillips curve in het kort

UIT De Phillips curve in het kort Phillips ontdekt een verband (korte termijn). De econoom Phillips zag in de gegevens van eind jaren 50 tot eind jaren 60 een duidelijk (negatief) verband tussen werkloosheid en inflatie. Phillips stelde

Nadere informatie

Een huis kan je kopen of huren. De voordelen en nadelen tussen kopen en huren staan in tabel 1.

Een huis kan je kopen of huren. De voordelen en nadelen tussen kopen en huren staan in tabel 1. Kopen of huren. Een huis kan je kopen of huren. De voordelen en nadelen tussen kopen en huren staan in tabel 1. Tabel 1. Het verschil tussen kopen en huren. huis kopen huis huren rente en aflossing of

Nadere informatie

DEEL 3: SPECIALE GEBIEDEN VAN PUBLIC RELATIONS Hoofdstuk 14. Issuemanagement

DEEL 3: SPECIALE GEBIEDEN VAN PUBLIC RELATIONS Hoofdstuk 14. Issuemanagement DEEL 3: SPECIALE GEBIEDEN VAN PUBLIC RELATIONS Hoofdstuk 14. Issuemanagement If you don t manage issues, issues wil manage you Issues = Openbare meningen die gevormd worden, die in een proces van duiding

Nadere informatie

Conjunctuur - nulgroei in 2015

Conjunctuur - nulgroei in 2015 Conjunctuur - nulgroei in 2015 De cijfers die wijzen op een groei van meer dan 3 % in 2014 en een aantal vergunde woningen dat 10 % hoger ligt, geven de illusie van een stevig herstel voor de bouw. Maar

Nadere informatie

Steeds meer vijftigers financieel kwetsbaar

Steeds meer vijftigers financieel kwetsbaar Maart 215 stijgt naar 91 punten Steeds meer vijftigers financieel kwetsbaar De is in het eerste kwartaal van 215 gestegen van 88 naar 91 punten. Veel huishoudens kijken positiever vooruit en verwachten

Nadere informatie

Standaard Eurobarometer 88. Die publieke opinie in de Europese Unie

Standaard Eurobarometer 88. Die publieke opinie in de Europese Unie Die publieke opinie in de Europese Unie Opiniepeiling besteld en gecoördineerd door de Europese Commissie, Directoraat-generaal Communicatie. Dit werd opgesteld voor de Vertegenwoordiging van de Europese

Nadere informatie

Veel gestelde vragen kwartaalcijfers pensioenfondsen

Veel gestelde vragen kwartaalcijfers pensioenfondsen Veel gestelde vragen kwartaalcijfers pensioenfondsen 1. De kwartaalcijfers van de pensioenfondsen zijn negatief. Hoe komt dat? Het algemene beeld is dat het derde kwartaal, en dan in het bijzonder de maand

Nadere informatie

Domein GTST havo. 1) Gezinnen, bedrijven, overheid en buitenland; of anders geformuleerd: (C + I + O + E M)

Domein GTST havo. 1) Gezinnen, bedrijven, overheid en buitenland; of anders geformuleerd: (C + I + O + E M) 1) Geef de omschrijving van trendmatige groei. 2) Wat houdt conjunctuurgolf in? 3) Noem 5 conjunctuurindicatoren. 4) Leg uit waarom bij hoogconjunctuur de bedrijfswinsten zullen stijgen. 5) Leg uit waarom

Nadere informatie

Totaalbeeld arbeidsmarkt: werkloosheid in februari 6 procent

Totaalbeeld arbeidsmarkt: werkloosheid in februari 6 procent Arbeidsmarkt in vogelvlucht Gemiddeld over de afgelopen vier maanden is er een licht stijgende trend in de werkloosheid. Het aantal banen van werknemers stijgt licht en het aantal openstaande vacatures

Nadere informatie

Tilburgs Verkiezingssymposium Ongelijkheid binnen Gelijkheid. 6 februari 2017

Tilburgs Verkiezingssymposium Ongelijkheid binnen Gelijkheid. 6 februari 2017 Tilburgs Verkiezingssymposium Ongelijkheid binnen Gelijkheid 6 februari 2017 Directe Democratie: Referenda? In hoeverre dienst de burger betrokken te worden in het proces van het nemen van een politiek

Nadere informatie

WE KUKELEN DE AFGROND IN

WE KUKELEN DE AFGROND IN Fietsers komen de pont af bij steiger De Ruyterkade, februari 1951 Foto Ben van Meerendonk/Algemeen Hollands Fotopersbureau, collectie IISG, Amsterdam Heeft u wel eens van EROEI gehoord? De meeste mensen

Nadere informatie

NATIONAAL RAPPORT BELGIË

NATIONAAL RAPPORT BELGIË Standaard Eurobarometer 86 DE PUBLIEKE OPINIE IN DE EUROPESE UNIE NAJAAR 2016 NATIONAAL RAPPORT BELGIË Vertegenwoordiging van de Europese Commissie in België Standaard Eurobarometer 86 Najaar 2016 TNS

Nadere informatie

Olie crisis? 24 juni 2014

Olie crisis? 24 juni 2014 24 juni 2014 Olie crisis? De prijs van olie heeft invloed op financiële markten. Een stijgende olieprijs verhoogt de inflatie en heeft een remmend effect op de economische groei. In de jaren 2006-2011

Nadere informatie

UIT de arbeidsmarkt

UIT de arbeidsmarkt Verandering van de werkloosheid. Vraag en aanbod op de arbeidsmarkt zijn onderhevig aan continue veranderingen. Als gevolg daarvan verandert de omvang van de werkloosheid in een land ook continue. Werkloosheid

Nadere informatie

UIT groei en conjunctuur

UIT groei en conjunctuur Economische groei. Economische groei drukken we uit in de procentuele groei van het BBP op jaarbasis. De groei van het BBP heeft twee oorzaken. Het BBP kan groeien omdat de prijzen van producten stijgen

Nadere informatie

EUROBAROMETER 60.1 PUBLIC OPINION IN THE EUROPEAN UNION

EUROBAROMETER 60.1 PUBLIC OPINION IN THE EUROPEAN UNION Standard Eurobarometer European Commission EUROBAROMETER 60.1 PUBLIC OPINION IN THE EUROPEAN UNION AUTUMN 2003 Standard Eurobarometer 60.1 / Autumn 2003 - European Opinion Research Group EEIG NATIONAL

Nadere informatie

Voorlopige update PwC rapport 2013: Laaggeletterdheid in Nederland kent aanzienlijke maatschappelijke kosten

Voorlopige update PwC rapport 2013: Laaggeletterdheid in Nederland kent aanzienlijke maatschappelijke kosten 24 Voorlopige update PwC rapport 2013: Laaggeletterdheid in Nederland kent aanzienlijke maatschappelijke kosten Maart 2017 PwC is het merk waaronder PricewaterhouseCoopers Accountants N.V. (KvK 34180285),

Nadere informatie

Tien jaar na de kredietcrisis

Tien jaar na de kredietcrisis Tien jaar na de kredietcrisis met 10 okt 2018 Kees de Kort en Vital Jansen (Clavis) Essentie van een crisis Essentie van een crisis: Een crisis komt nooit uit de lucht vallen, maar heeft altijd een lange

Nadere informatie

EUROBAROMETER 62 PUBLIEKE OPINIE IN DE EUROPESE UNIE

EUROBAROMETER 62 PUBLIEKE OPINIE IN DE EUROPESE UNIE Standard Eurobarometer European Commission EUROBAROMETER 62 PUBLIEKE OPINIE IN DE EUROPESE UNIE HERFST 2004 Standard Eurobarometer 62 / Autumn 2004 TNS Opinion & Social NATIONAAL RAPPORT NEDERLAND Dit

Nadere informatie

Praktische opdracht Economie Conjunctuurklok

Praktische opdracht Economie Conjunctuurklok Praktische opdracht Economie Conjunctuurklok Praktische-opdracht door een scholier 1422 woorden 29 juni 2009 5 11 keer beoordeeld Vak Economie C o n j u n c t u u r Inleiding We kijken naar 5 factoren

Nadere informatie

Nederland dient financiële steun te geven aan landen van de Europese Unie met een hoge staatsschuld die anders in grote problemen zullen komen.

Nederland dient financiële steun te geven aan landen van de Europese Unie met een hoge staatsschuld die anders in grote problemen zullen komen. Aankondiging Op 12 september dit jaar worden verkiezingen gehouden voor de Tweede Kamer. Politieke partijen hebben hun verkiezingsprogramma voor de komende jaren vastgesteld. De lijsttrekkers van de partijen

Nadere informatie

Daarvoor gaat u naar Minters

Daarvoor gaat u naar Minters Opvoeden & Opgroeien Eigen functioneren & Relaties Een leefbare buurt Daarvoor gaat u naar Minters U weet zelf vaak het beste wat goed is voor uzelf of uw gezin. En u gaat voor goede raad of praktische

Nadere informatie

CBS: Koopkracht van werknemers in de zorg gestegen

CBS: Koopkracht van werknemers in de zorg gestegen Persbericht PB14 037 02 06 2014 16.00 uur CBS: Koopkracht van werknemers in de zorg gestegen Koopkracht van werknemers in gezondheids- en welzijnszorg steeg in 2008-2012 elk jaar Zelfstandigen en pensioenontvangers

Nadere informatie

Panel Fryslân over. vertrouwen in politiek en samenleving PANEL FRYSLÂN. mei Panel Fryslân is onderdeel van het Fries Sociaal Planbureau

Panel Fryslân over. vertrouwen in politiek en samenleving PANEL FRYSLÂN. mei Panel Fryslân is onderdeel van het Fries Sociaal Planbureau Panel Fryslân over vertrouwen in politiek en samenleving mei 2017 PANEL FRYSLÂN Panel Fryslân is onderdeel van het Fries Sociaal Planbureau Panel Fryslân over vertrouwen in politiek en samenleving Vertrouwen

Nadere informatie

Wat doet Den Haag met mijn geld?

Wat doet Den Haag met mijn geld? 65 jaar begroten PRINSJESDAG SPECIAL Wat doet Den Haag met mijn geld? Er lijkt jaar na jaar maar weinig te veranderen in de rijksbegroting. Tot je al die Miljoenennota s naast elkaar legt Tekst: Paul Scheer

Nadere informatie

Inhoudstafel. WOORD VOORAF... i LICENTIAATSVERHANDELINGEN

Inhoudstafel. WOORD VOORAF... i LICENTIAATSVERHANDELINGEN Inhoudstafel WOORD VOORAF....................................................... i LICENTIAATSVERHANDELINGEN 1. Hulpwetenschappen................................................ 1 1.1. Chronologie...................................................

Nadere informatie

ZA5440 Flash Eurobarometer 288 (Monitoring the Social Impact of the Crisis: Public Perceptions in the European Union, wave 3)

ZA5440 Flash Eurobarometer 288 (Monitoring the Social Impact of the Crisis: Public Perceptions in the European Union, wave 3) ZA5440 Flash Eurobarometer 288 (Monitoring the Social Impact of the Crisis: Public Perceptions in the European Union, wave 3) Country Specific Questionnaire Netherlands Flash 288 FINANCIAL CRISIS D1. Geslacht

Nadere informatie

Groei of krimp? bij Pincode 5e ed. 4GT Hoofdstuk 7 en 4K Hoofdstuk 5 aanvullend lesmateriaal n.a.v. vernieuwde syllabus EC/K/5A: 2

Groei of krimp? bij Pincode 5e ed. 4GT Hoofdstuk 7 en 4K Hoofdstuk 5 aanvullend lesmateriaal n.a.v. vernieuwde syllabus EC/K/5A: 2 Groei of krimp? bij Pincode 5e ed. 4GT Hoofdstuk 7 en 4K Hoofdstuk 5 aanvullend lesmateriaal n.a.v. vernieuwde syllabus EC/K/5A: 2 Als je moet kiezen welk plaatje je op je cijferlijst zou willen hebben,

Nadere informatie

CEP 2009 Oorzaken en gevolgen van de kredietcrisis

CEP 2009 Oorzaken en gevolgen van de kredietcrisis Persconferentie CEP CEP Oorzaken en gevolgen van de kredietcrisis Coen Teulings Opzet Persconferentie CEP I II III Oorzaken en gevolgen kredietcrisis Gevolgen voor NL Wat betekent dit voor beleid? Persconferentie

Nadere informatie

Eindexamen economie 1 vwo 2004-II

Eindexamen economie 1 vwo 2004-II Opgave 1 Stoppen met roken!? In een land betalen rokers bij de aanschaf van tabaksproducten een flink bedrag aan indirecte belasting (tabaksbelasting)*. Dat vinden veel mensen terecht omdat de overheid

Nadere informatie

EUROBAROMETER 63.4 PUBLIC OPINION IN THE EUROPEAN UNION NATIONAL REPORT

EUROBAROMETER 63.4 PUBLIC OPINION IN THE EUROPEAN UNION NATIONAL REPORT Standard Eurobarometer European Commission EUROBAROMETER 63.4 PUBLIC OPINION IN THE EUROPEAN UNION SPRING 2005 Standard Eurobarometer 63.4 / Spring 2005 TNS Opinion & Social NATIONAL REPORT THE NETHERLANDS

Nadere informatie

DE PERFECTE STORM. Hoe de economische crisis de wereld overviel en vooral: hoe we eruit geraken. Gert Peersman & Koen Schoors.

DE PERFECTE STORM. Hoe de economische crisis de wereld overviel en vooral: hoe we eruit geraken. Gert Peersman & Koen Schoors. DE PERFECTE STORM Hoe de economische crisis de wereld overviel en vooral: hoe we eruit geraken Gert Peersman & Koen Schoors Universiteit Gent Beleidsseminarie eindeloopbaan 6 december 2012 De Perfecte

Nadere informatie

Van Lieshout & Partners Nieuwsbrief 1 e kwartaal 2019

Van Lieshout & Partners Nieuwsbrief 1 e kwartaal 2019 In deze nieuwsbrief blikken wij terug op het afgelopen jaar, lichten wij ons beleggingsbeleid nader toe en presenteren wij onze visie op de financiële markten voor de komende periode. Terugblik 2018 Voordat

Nadere informatie

Standaard Eurobarometer 88. Die publieke opinie in de Europese Unie

Standaard Eurobarometer 88. Die publieke opinie in de Europese Unie Die publieke opinie in de Europese Unie Opiniepeiling besteld en gecoördineerd door de Europese Commissie, Directoraat-generaal Communicatie. Dit werd opgesteld voor de Vertegenwoordiging van de Europese

Nadere informatie

EUROBAROMETER 65 LENTE 2006 NATIONAAL RAPPORT NEDERLAND. Standaard Eurobarometer Europese Commissie

EUROBAROMETER 65 LENTE 2006 NATIONAAL RAPPORT NEDERLAND. Standaard Eurobarometer Europese Commissie Standaard Eurobarometer Europese Commissie EUROBAROMETER 65 DE PUBLIEKE OPINIE IN DE EUROPESE UNIE LENTE 2006 NATIONAAL RAPPORT Standaard Eurobarometer 65 / Lente 2006 TNS Opinion & Social NEDERLAND Dit

Nadere informatie

80% VAN DE NEDERLANDERS TYPEERT ZICH ALS GOEDE-DOELENGEVER,

80% VAN DE NEDERLANDERS TYPEERT ZICH ALS GOEDE-DOELENGEVER, Meting juni 2013 Het Nederlandse Donateurspanel van WWAV wordt mede mogelijk gemaakt door het CBF en is uitgevoerd door Peil.nl 80% VAN DE NEDERLANDERS TYPEERT ZICH ALS GOEDE-DOELENGEVER, AL ZIEN MINDER

Nadere informatie

Cao-lonen 2004, de definitieve gegevens

Cao-lonen 2004, de definitieve gegevens Cao-lonen, de definitieve gegevens Nathalie Peltzer In zijn de cao-lonen per uur, inclusief bijzondere beloningen, met, procent gestegen. Dit is aanzienlijk minder dan in, toen de stijging nog,8 procent

Nadere informatie

5,6. Praktische-opdracht door een scholier 2583 woorden 20 december keer beoordeeld

5,6. Praktische-opdracht door een scholier 2583 woorden 20 december keer beoordeeld Praktische-opdracht door een scholier 2583 woorden 20 december 2002 5,6 76 keer beoordeeld Vak Economie Iedereen heeft met geld te maken, jong en oud. Jongeren misschien wat minder dan oudere mensen, maar

Nadere informatie

Nieuwsflits Arbeidsmarkt. Midden-Holland, augustus 2017

Nieuwsflits Arbeidsmarkt. Midden-Holland, augustus 2017 Nieuwsflits Arbeidsmarkt Midden-Holland, augustus 2017 Daling WW-uitkeringen in Midden-Holland minder sterk In augustus blijft het aantal lopende WW-uitkeringen in Midden-Holland nagenoeg gelijk. Van alle

Nadere informatie

EconomieeenInleiding. 1: Wereldreis. o Voorbeelden: VS, EU, Japan 2: Overzicht

EconomieeenInleiding. 1: Wereldreis. o Voorbeelden: VS, EU, Japan 2: Overzicht EconomieeenInleiding 1: Wereldreis o Voorbeelden: VS, EU, Japan 2: Overzicht o Wat is macro-economie? o Concepten, variabelen o Overzicht boek = structuur cursus en lessen #1 1 Op wereldreis Inleiding

Nadere informatie

Reactie op de financiele crisis, 17 februari 2009

Reactie op de financiele crisis, 17 februari 2009 Reactie op de financiele crisis, 17 februari Op de dag dat het CPB haar voorspelling voor sterk naar beneden heeft bijgesteld is gevraagd wat Nederland nu over de financiele en economische crisis denkt.

Nadere informatie

5,8. Praktische-opdracht door een scholier 1585 woorden 12 december keer beoordeeld

5,8. Praktische-opdracht door een scholier 1585 woorden 12 december keer beoordeeld Praktische-opdracht door een scholier 1585 woorden 12 december 2007 5,8 10 keer beoordeeld Vak Economie Conjunctuur Deze praktische opdracht gaat over conjunctuur. Ik beantwoord een aantal vragen in mijn

Nadere informatie

Uit de INR-cijfers blijkt dat met een groei van 3,5 % de bouw de algemene economische groei (+1,2 %) in 2016 sterk gestimuleerd heeft.

Uit de INR-cijfers blijkt dat met een groei van 3,5 % de bouw de algemene economische groei (+1,2 %) in 2016 sterk gestimuleerd heeft. Variatie ten opzichte van hetzelfde kwartaal een jaar eerder Uit de cijfers blijkt duidelijk dat de bouw de algemene economische groei aanzienlijk heeft gestimuleerd in 2016. Maar welke factoren verklaren

Nadere informatie

De industriële samenleving in Nederland. Hoofdstuk 3. Van stoommachine tot robot. indus_samenleving_2007_2009_vragen.doc

De industriële samenleving in Nederland. Hoofdstuk 3. Van stoommachine tot robot. indus_samenleving_2007_2009_vragen.doc De industriële samenleving in Nederland Hoofdstuk 3 Van stoommachine tot robot De industriële samenleving in Nederland kerndeel vragen 1 1. Wat is de Industriële Revolutie? 2. Wat zijn drie belangrijke

Nadere informatie

De prioriteiten van de Nederlandse burger. Het waargenomen belang van maatschappelijke vraagstukken in 2010 en 2007

De prioriteiten van de Nederlandse burger. Het waargenomen belang van maatschappelijke vraagstukken in 2010 en 2007 De prioriteiten van de Nederlandse burger Het waargenomen belang van maatschappelijke vraagstukken in 2010 en 2007 Inhoudsopgave 1. Inleiding 2. De belangrijkste vraagstukken 3. Nederland en de wereld

Nadere informatie

Nulgroei in 2014: opluchting, maar geen opleving

Nulgroei in 2014: opluchting, maar geen opleving Persconferentie 12/02/2014 Nulgroei in 2014: opluchting, maar geen opleving Internationale conjunctuur en economische toestand 2 Verbetering ondernemersvertrouwen in 2013, maar terugval in 2014 30,00 NBB-barometer

Nadere informatie

Stijging woningoverdrachten

Stijging woningoverdrachten Stijging woningoverdrachten Positieve noot: meer transacties In het tweede kwartaal wisselden 34.628 woningen van eigenaar, een stijging van 17,3% ten opzichte van een jaar geleden. Op jaarbasis gaat het

Nadere informatie

Inleiding Jos van der Lans cultuurpsycholoog en journalist

Inleiding Jos van der Lans cultuurpsycholoog en journalist Inleiding Jos van der Lans cultuurpsycholoog en journalist Burgers, gementeraden en de #3d s: Bouwen aan een (decentrale) verzorgingsstad/staat Jos van der Lans DECENTRALISATIESDAG Zwolle, 20 september

Nadere informatie

Jonge werknemers en werkstress: een beknopte weergave van de feiten

Jonge werknemers en werkstress: een beknopte weergave van de feiten Jonge werknemers en werkstress: een beknopte weergave van de feiten Irene Houtman & Ernest de Vroome (TNO) In het kort: Onderzoek naar de ontwikkeling van burn-outklachten en verzuim door psychosociale

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Module 3, Welvaart in Amerika en Nederland

Samenvatting Geschiedenis Module 3, Welvaart in Amerika en Nederland Samenvatting Geschiedenis Module 3, Welvaart in Amerika en Nederland Samenvatting door een scholier 583 woorden 8 februari 2005 4,7 21 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Memo Module 3, aantekeningen.

Nadere informatie

M A R K T M O N I T O R E N E R G I E - augustus 2013

M A R K T M O N I T O R E N E R G I E - augustus 2013 M A R K T M O N I T O R E N E R G I E - augustus 2013 Geachte relatie, Bijgaand ontvangt u de maandelijkse marktmonitor van Energy Services. De Marktmonitor is een maandelijkse uitgave van Energy Services.

Nadere informatie

Juridische ondersteuning

Juridische ondersteuning Juridische ondersteuning http://www.kruispuntmi.be/thema/vreemdelingenrecht-internationaalprivaatrecht/arbeidskaarten-beroepskaart http://www.kruispuntmi.be/thema/vreemdelingenrecht-internationaalprivaatrecht/arbeidskaarten-beroepskaart/heb-je-recht-om-te-werken

Nadere informatie

Jaarlijks gemiddeld Cumulatief vanaf 1970 2008 Q2 2008 Q1 2008 Q4 2007 Q3 2007 Q2 2007 Dekkingsgraad (kwartaalultimo) 143% 137% 148% 153% 153%

Jaarlijks gemiddeld Cumulatief vanaf 1970 2008 Q2 2008 Q1 2008 Q4 2007 Q3 2007 Q2 2007 Dekkingsgraad (kwartaalultimo) 143% 137% 148% 153% 153% Kwartaalbericht 2e kwartaal 2008 Dekkingsgraad op 143% Rendement 0,2% in tweede kwartaal Belegd vermogen 86,3 miljard Klein positief resultaat in moeilijke markt In het tweede kwartaal is een totaalrendement

Nadere informatie

Voorpublicatie Vertrouwen in de wetenschap

Voorpublicatie Vertrouwen in de wetenschap Voorpublicatie Vertrouwen in de wetenschap Augustus 2015 Het meeste wetenschappelijk onderzoek wordt betaald door de overheid uit publieke middelen. De gevolgen van wetenschappelijke kennis voor de samenleving

Nadere informatie

Enquête rond het familiebedrijf in België

Enquête rond het familiebedrijf in België www.pwc.be Enquête rond het familiebedrijf in België December 2010 Kernbevindingen 1. 1 op 2 respondenten ziet overheidsbeleid en regulering als één van de voornaamste externe uitdagingen voor hun onderneming.

Nadere informatie

Niet-preferentiële certificaten van oorsprong

Niet-preferentiële certificaten van oorsprong Niet-preferentiële certificaten van oorsprong Eerste zes maanden van 2015 De opdracht van de FOD Economie, K.M.O., Middenstand en Energie bestaat erin de voorwaarden te scheppen voor een competitieve,

Nadere informatie

Factsheet Stand.tv - meting 25 - maart 2009

Factsheet Stand.tv - meting 25 - maart 2009 Factsheet Stand.tv - meting 25 - maart 2009 Stand.tv (voorheen De Maatschappelijke Barometer) Regelmatig peilt Motivaction - in samenwerking met Netwerk - via een vaste set vragen 'de stand van het land'.

Nadere informatie

Twee jaar na de start van de Arabische revoluties. Uitdagingen voor België en Vlaanderen

Twee jaar na de start van de Arabische revoluties. Uitdagingen voor België en Vlaanderen Twee jaar na de start van de Arabische revoluties Uitdagingen voor België en Vlaanderen Inhoud I. Arabische revoluties: twee jaar later II. Complete impasse in Syrië III. Activiteiten Broederlijk Delen-Pax

Nadere informatie

Persbericht. Arbeidsmarkt ook in 2001 gunstig. Centraal Bureau voor de Statistiek

Persbericht. Arbeidsmarkt ook in 2001 gunstig. Centraal Bureau voor de Statistiek Centraal Bureau voor de Statistiek Persbericht PB02-27 7 februari 2002 9.30 uur Arbeidsmarkt ook in 2001 gunstig De reeks van jaren met een gunstige arbeidsmarkt is in 2001 voortgezet. De groei van de

Nadere informatie

Een bijzonder project, dat is het, waar bezieling uit spreekt met veel lastige situaties en gedoe, maar resultaten zijn er ook.

Een bijzonder project, dat is het, waar bezieling uit spreekt met veel lastige situaties en gedoe, maar resultaten zijn er ook. Een bijzonder project, dat is het, waar bezieling uit spreekt met veel lastige situaties en gedoe, maar resultaten zijn er ook. Welke leerpunten springen het meest in het oog? Vanuit Tilburg geen top 10

Nadere informatie

EUROPESE VERKIEZINGEN Eurobarometer Europees parlement (EB Standard 69.2) Voorjaar 2008 Samenvatting

EUROPESE VERKIEZINGEN Eurobarometer Europees parlement (EB Standard 69.2) Voorjaar 2008 Samenvatting Directoraat-Generaal Communicatie Directoraat C - Betrekkingen met de burgers EENHEID MONITORING PUBLIEKE OPINIE 15/09/2008 EUROPESE VERKIEZINGEN 2009 Eurobarometer Europees parlement (EB Standard 69.2)

Nadere informatie

Wij ondersteunen, stimuleren en begeleiden het Vlaamse integratie- en inburgeringsbeleid

Wij ondersteunen, stimuleren en begeleiden het Vlaamse integratie- en inburgeringsbeleid Wij ondersteunen, stimuleren en begeleiden het Vlaamse integratie- en inburgeringsbeleid INBURGERINGSPROGRAMMA Trajectbegeleider: TB Nederlands als Tweede Taal: NT2 Maatschappelijke Oriëntatie: MO Toekomstplannen

Nadere informatie

Kwartaaloverzicht arbeidsmarkt 2005/2

Kwartaaloverzicht arbeidsmarkt 2005/2 Hans Langenberg In het tweede kwartaal van 2005 vond voor het eerst in twee jaar geen verdere daling plaats van het aantal banen. Ook is de werkloosheid gestabiliseerd. Wel was er een stagnatie in de toename

Nadere informatie

filosofie havo 2016-II

filosofie havo 2016-II Opgave 3 2025: een ruimte-utopie 11 maximumscore 3 een uitleg dat een maatschappelijk verdrag een oplossing is voor een onhoudbare/onwenselijke natuurtoestand 1 een uitleg dat de kolonisten zich wel in

Nadere informatie

Regionale Arbeidsmarkt Informatie Limburg update juni 2013

Regionale Arbeidsmarkt Informatie Limburg update juni 2013 Regionale Arbeidsmarkt Informatie Limburg update juni 2013 1. Inleiding In 2012 hebben Etil en Research voor Beleid in opdracht van de Provincie Limburg de ontwikkeling van de Limburgse arbeidsmarkt onderzocht

Nadere informatie

Persbericht. 31 juli 2013. Werkloosheid en bezuinigingen grootste problemen in Twentse gemeenten

Persbericht. 31 juli 2013. Werkloosheid en bezuinigingen grootste problemen in Twentse gemeenten Persbericht 31 juli 2013 Werkloosheid en bezuinigingen grootste problemen in Twentse gemeenten Werkloosheid en bezuinigingen zijn volgens inwoners van Twente verreweg de grootste problemen in hun gemeenten.

Nadere informatie

Nieuwsflits Arbeidsmarkt. Haaglanden en Zuid-Holland Centraal, augustus 2017

Nieuwsflits Arbeidsmarkt. Haaglanden en Zuid-Holland Centraal, augustus 2017 Nieuwsflits Arbeidsmarkt Haaglanden en Zuid-Holland Centraal, augustus 2017 Daling WW-uitkeringen vlakt af In augustus blijft het aantal lopende WW-uitkeringen in Haaglanden en Zuid- Holland Centraal nagenoeg

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2013 2014 29 817 Sociale werkvoorziening Nr. 131 BRIEF VAN DE STAATSSECRETARIS VAN SOCIALE ZAKEN EN WERKGELEGENHEID Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer

Nadere informatie

Miljoenennota in begrijpelijke taal

Miljoenennota in begrijpelijke taal Samenvatting Miljoenennota in begrijpelijke taal D66 krijgt het voor elkaar 20180920102008_1837.adpro.indd 1 9/20/2018 10:20:25 AM Wat is de Miljoenennota? 2 Elk jaar presenteert de minister van Financiën

Nadere informatie

Samenvatting Economie Werk hoofstuk 1 t/m 3

Samenvatting Economie Werk hoofstuk 1 t/m 3 Samenvatting Economie Werk hoofstuk 1 t/m 3 Samenvatting door H. 1812 woorden 16 juni 2013 6 4 keer beoordeeld Vak Methode Economie LWEO Economie samenvatting Werk hoofdstuk 1, 2 en 3 Hoofdstuk 1. Werken

Nadere informatie

Centraal Bureau voor de Statistiek. Persbericht. Vooral minder banen in industrie en zakelijke dienstverlening

Centraal Bureau voor de Statistiek. Persbericht. Vooral minder banen in industrie en zakelijke dienstverlening Centraal Bureau voor de Statistiek Persbericht PB02-252 10 december 2002 9.30 uur Werkgelegenheid groeit in de zorg en daalt in het bedrijfsleven In het derde kwartaal van 2002 is het aantal banen van

Nadere informatie

CPB Notitie. Economierapportage maart De wereldeconomie. Datum : 27 maart 2003 Aan : De Minister van Economische Zaken

CPB Notitie. Economierapportage maart De wereldeconomie. Datum : 27 maart 2003 Aan : De Minister van Economische Zaken CPB Notitie Datum : 27 maart 2003 Aan : De Minister van Economische Zaken Economierapportage maart 2003 1 De Nederlandse economie blijft ondermaats presteren. Dit geldt zelfs indien door een voorspoedig

Nadere informatie

Amsterdammers over het gemeentelijk armoedebeleid

Amsterdammers over het gemeentelijk armoedebeleid Amsterdammers over het gemeentelijk armoedebeleid Hoe denken Amsterdammers over het gemeentelijk armoedebeleid? Dit is het onderwerp van een peiling van OIS in opdracht van AT onder Amsterdammers. Methode

Nadere informatie

Snapshots van de regionale economie

Snapshots van de regionale economie Snapshots van de regionale economie Een Groene, Gezonde en Slimme Regio Provincie Utrecht Economische groei (%) bbp/brp, Provincie Utrecht en, 1996- Beroepsniveau banen (%), Provincie Utrecht en, 4 4 7%

Nadere informatie

Beursdagboek 10 September 2013.

Beursdagboek 10 September 2013. Beursdagboek 10 September 2013. Morgen is het al weer 12 jaar geleden. Gisterenavond Tijd 20:16 uur. Op het moment van sluiten van onze beurs gisteren stond de Dow op +86 punten. Op dit moment zien we

Nadere informatie

Samenwerken aan Duurzaam Rijswijk. Veerkracht en andere ankerpunten John Huige

Samenwerken aan Duurzaam Rijswijk. Veerkracht en andere ankerpunten John Huige Samenwerken aan Duurzaam Rijswijk Veerkracht en andere ankerpunten John Huige 070313 Waarover gaat dit? Typering van de systemen waarin we leven. En waarom dat niet goed kan gaan. Maar er is ook sprake

Nadere informatie

Macro-economische Ontwikkelingen

Macro-economische Ontwikkelingen Macro-economische Ontwikkelingen 3e kwartaal 8 Overall conclusie De kredietcrisis en de in het spoor daarvan vertragende wereldconjunctuur leiden ertoe dat de economische groei scherp terugvalt, tot ¼%

Nadere informatie

Toerisme in perspectief. NBTC Holland Marketing Afdeling Research

Toerisme in perspectief. NBTC Holland Marketing Afdeling Research Toerisme in perspectief NBTC Holland Marketing Afdeling Research Inleiding In dit rapport wordt op hoofdlijnen een beeld geschetst van trends en ontwikkelingen in het (internationaal) toerisme en de factoren

Nadere informatie

Tijd van jagers en boeren. Kenmerkende aspecten. 3. Ontstaan van de eerste stedelijke gemeenschappen. Waar? Vruchtbare Sikkel / Halvemaan

Tijd van jagers en boeren. Kenmerkende aspecten. 3. Ontstaan van de eerste stedelijke gemeenschappen. Waar? Vruchtbare Sikkel / Halvemaan Kenmerkende aspecten 3. Ontstaan van de eerste stedelijke gemeenschappen. Waar? Vruchtbare Sikkel / Halvemaan Kenmerkende aspecten 3. Ontstaan van de eerste stedelijke gemeenschappen (ontwikkeling). Waarom

Nadere informatie

Roads to recovery. George Gelauff, Debby Lanser, Albert van der Horst, Adam Elbourne. Centraal Planbureau 1

Roads to recovery. George Gelauff, Debby Lanser, Albert van der Horst, Adam Elbourne. Centraal Planbureau 1 Roads to recovery George Gelauff, Debby Lanser, Albert van der Horst, Adam Elbourne 1 De Grote Recessie 2008: Financiële crisis subprime hypotheken crisis 15 september: Lehman Brothers bankroet stilstand

Nadere informatie

Zeg nou zelf! Wat zeggen burgers over de gezondheidszorg?

Zeg nou zelf! Wat zeggen burgers over de gezondheidszorg? Zeg nou zelf! Wat zeggen burgers over de gezondheidszorg? Josje den Ridder 1 Zeg nou zelf! Praat mee over burgers en gezondheid! Wat zouden burgers zeggen als ze zelf mee zouden praten? Houdt het onderwerp

Nadere informatie

Zelfmoordgedachten. Praat over wat je denkt, voelt, ervaart. Praten lucht op.

Zelfmoordgedachten. Praat over wat je denkt, voelt, ervaart. Praten lucht op. Zelfmoordgedachten Praat over wat je denkt, voelt, ervaart. Praten lucht op. Alles over zelfmoordgedachten Zelfmoordlijn 1813 Die kan je bellen, chatten of mailen als je aan zelfdoding denkt. Op de website

Nadere informatie

Lage dekkingsgraden: de beleidsopties in het pensioencontract en de gevolgen voor stakeholders

Lage dekkingsgraden: de beleidsopties in het pensioencontract en de gevolgen voor stakeholders Lage dekkingsgraden: de beleidsopties in het pensioencontract en de gevolgen voor stakeholders ALM-seminar VBA 5 november 2009 Niels Kortleve Act_P09079 Lessen uit crisis voor pensioencontract Focus ligt

Nadere informatie

2513AA22XA. De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE

2513AA22XA. De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE > Retouradres Postbus 90801 2509 LV Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE 2513AA22XA Postbus 90801 2509 LV Den Haag Anna van Hannoverstraat 4

Nadere informatie

Er zijn voortdurende bewegingen rond deze trend. Maar welke trend?

Er zijn voortdurende bewegingen rond deze trend. Maar welke trend? 1 De Conjunctuur Welke groei hebben we gehad achter de tweede oorlog? We hebben achter WO2 een lange tijd een positief groei gehad. Er zijn voortdurende bewegingen rond deze trend. Maar welke trend? De

Nadere informatie

9 Strijdpunten, tevredenheid met beleid en stemgedrag

9 Strijdpunten, tevredenheid met beleid en stemgedrag 9 Strijdpunten, tevredenheid met beleid en stemgedrag Pieter van Wijnen 9.1 Inleiding Het vorige hoofdstuk heeft laten zien dat in de afgelopen dertig jaar links-rechts oriëntaties een grotere invloed

Nadere informatie