PARKTOWN BOYS HIGH SCHOOL (TAAL, GELETTERDHEID & KOMMUNIKASIE) DEPARTEMENT AFRIKAANS AFRIKAANS (EERSTE ADDISIONELE TAAL)

Transcriptie

1 PARKTOWN BOYS HIGH SCHOOL (TAAL, GELETTERDHEID & KOMMUNIKASIE) DEPARTEMENT AFRIKAANS AFRIKAANS (EERSTE ADDISIONELE TAAL) GRAAD : 12 DATUM : MEI 2014 VRAESTEL : LEESBEGRIP en TAAL TYD : 1 UUR EKSAMINATOR : Mnr. W. Swart MODERATOR : Me. M. Watson Instruksies: 1. Hierdie vraestel bestaan uit TWEE afdelings: Afdeling A: Leesbegrip (20) Afdeling B: Taal (20) 2. Beantwoord AL die vrae. 3. Begin ELKE afdeling op n NUWE bladsy. 4. Nommer die VRAE wat jy kies korrek volgens die nommeringstelsel wat in hierdie vraestel gebruik is. 5. Voer die opdragte, by elke vraag wat jy kies, noukeurig uit. 6. Nommer in die middel van die bladsy. 7. Laat n reël oop na elke antwoord. 8. Skryf met n BLOU PEN. 9. Trek n streep na elke afdeling.

2 2 AFDELING A: LEESBEGRIP VRAAG 1 TEKS A: KOERANTARTIKEL Lees die koerantartikel hieronder en beantwoord die vrae. BLY VEILIG TYDENS DIE MATRIEKVAKANSIE UMHLANGA MARGATE BALLITO HARTENBOS DURBAN PLET Matriek = MATRIEKVAKANSIE Is julle al reg om die einde van n skoolloopbaan behoorlik met n matriekvakansie te vier? Gee plekname soos Umhlanga, Ballito, Margate of Plettenbergbaai jou skoon hoendervel van opwinding? Jy s nie die enigste een nie! Die organiseerders van die amptelike 4U Rage-fees skat daar gaan vanjaar sowat partytjiediere by dié vakansieplekke saamdrom. Mooi, maar die waarheid is dat binge drinking, dronkbestuur, dwelms en onveilige seks moontlik deel daarvan kan wees, of onder jou neus gedruk gaan word. Hoe gaan jy dit hanteer en seker maak jy kom veilig by die huis ná jou vakansie? JIP het n paar wenke saamgestel om jou te help nadink oor jou vakansie en partytjie- game plan.

3 3 1. ALGEMENE WENKE Ja-ja, jy het al te veel gehoor dat jy nie alkohol of dwelms nodig het om pret te hê nie, maar dit bly die waarheid! Eet genoeg voordat jy uitgaan. n Vol maag vertraag die opname van alkohol. Drink baie water. Heeltyd. Moenie toelaat dat ander mense jou drankies volmaak nie en kies laer-alkohol-opsies waar jy kan. Vertrou jou gut feeling en moenie voor groepsdruk swig nie. Moenie toelaat dat iemand wat gedrink het, bestuur nie. Kyk, ons gaan jou nie n hele preek oor seks gee nie. Maar wees verantwoordelik en neem risiko s in ag. Kry n taxi of bel Red Frogs om jou huis toe te neem, as jou vriende nie kan nie. Onthou, drank en dwelms gaan jou oordeel beïnvloed. Moet byvoorbeeld nie risiko s in of naby water neem nie. Besluit saam met jou vriende dat julle enige bakleiery sal vermy en verantwoordelikheid vir mekaar sal aanvaar. Moenie by n verbale argument betrokke raak as iemand jou aggressief konfronteer nie. Loop liewer weg. 2. BEPLAN JOU PARTYTJIE VOORUIT Weet waarheen julle die aand gaan en hoe julle daar gaan kom. Maak vooraf n plan om by die huis te kom. Vat genoeg geld saam om n taxi te deel of kies elke aand n motorbestuurder wat nugter moet bly. Besluit vooraf om in n groep te bly en na mekaar te kyk. Moenie jou drankies alleen los of drank van n vreemdeling aanvaar nie. Verniet is nie altyd veilig nie. Vermy speletjies waar drank betrokke is. Om die vakansie in hegtenis geneem te word of baie siek te word, kan jou toekomsplanne lelik in die wiele ry. 3. HELP JOU VRIENDE SO IN N NOODGEVAL Bel dadelik n ambulans in n noodgeval. Moenie bang wees dat die polisie dalk betrokke gaan raak as jou vriend of vriendin dwelms of drank misbruik het nie. Dis belangriker dat hy of sy hulp kry. Die nooddienste stel in elk geval net daarin belang om lewens te red. Bly naby jou vriend of vriendin, wees bemoedigend en monitor hoe dit met hom of haar gaan. As jou vriend of vriendin sy of haar bewussyn verloor, draai hom of haar op die sy om te verhoed dat hy of sy verstik. As hy of sy nie asemhaal nie, pas mond-tot-mond-asemhaling toe (probeer n paar noodhulpwenke aanleer voor jou vakansie). As jy nie weet hoe om dit te doen nie, bel die nooddienste en hulle sal jou oor die foon help totdat die ambulans opdaag. As jou vriend of vriendin aangerand is, gaan dadelik na die polisie of hospitaal. (Verwerk en aangepas uit: Jip, 12 November 2013) 1.1 Watter publikasie het hierdie wenke vir n veilige matriekvakansie saamgestel? (½)

4 1.2 Is julle al reg om die einde van n skoolloopbaan behoorlik met n matriekvakansie te vier? Voltooi die volgende sin. Gee slegs EEN WOORD. - Skryf net die vraagnommer en woord neer. 4 Die joernalis maak hierbo van n vraag gebruik om jou as die leser oor die vraag te laat dink Wie is die julle van wie die joernalis hierbo praat? Gee slegs EEN WOORD. 1.3 Watter dorp op die KwaZoeloe-Natalse Suidkus is volgens die artikel n gunsteling matriekvakansie bestemming? (½) Kies die KORREKTE antwoord om die stelling te voltooi. - Skryf net die vraagnommer en die letter (A D) neer. As jy hoendervel van opwinding kry, beteken dit dat jy A. nie seker is oor wat op jou wag nie. B. bang is vir die onbekende. C. baie opgewonde is en na iets uitsien. D. baie koud kry. 1.5 Daar gaan ongeveer partytjiediere by al die vakansieplekke bymekaar kom Is hierdie stelling WAAR of ONWAAR? Motiveer jou antwoord op vraag deur EEN WOORD aan te haal. 1.6 Noem TWEE negatiewe dinge waaraan jy op n matriekvakansie blootgestel kan word. (2) 1. ALGEMENE WENKE Voltooi die volgende paragraaf. Gebruik die woorde in die lys hieronder. - Skryf net die vraagnommer en antwoord neer. dwelms; onveilige seks; alkohol; binge drinking Baie van julle verkeer nog onder die indruk dat en belangrik is om pret te hê Drie antwoorde is KORREK. Watter antwoord is NIE korrek NIE? - Skryf net die vraagnommer en die letter (A D) neer. As jy alkohol moet gebruik, hou die volgende in gedagte: A. Drink die hele tyd water om die opname daarvan te vertraag. B. Sorg dat jy eet voordat jy uitgaan om te drink. C. Kies eerder laer-alkohol-opsies as dit moontlik is. D. Te veel drankies laat jou roekeloos en aggressief optree.

5 5 2. BEPLAN JOU PARTYTJIE VOORUIT 1.9 Van watter tipe vervoermiddel moet jy gebruik maak indien niemand nugter genoeg is om te bestuur nie? Gee slegs EEN WOORD Waarom, dink jy, moet jy speletjies waar drank betrokke is, vermy? 1.11 Swak oordeel tydens jou matriekvakansie kan jou toekoms verander Is die stelling n FEIT of n MENING? Motiveer jou antwoord op vraag deur VIER OPEENVOLGENDE WOORDE aan te haal. 3. HELP JOU VRIENDE SO IN N NOODGEVAL Voltooi die volgende sin. Kies slegs die KORREKTE woord tussen hakies. - Skryf net die vraagnommer en woord neer. In n mediese noodgeval moet jy (die polisie / n ambulans) skakel Watter TWEE dinge moet jy doen om jou vriend(in) te ondersteun terwyl jy vir die nooddienste wag? (2) 1.14 Waarom is dit belangrik om n bewustelose persoon op sy / haar sy te draai? 1.15 Dit is onnodig om noodhulpwenke voor jou matriekvakansie aan te leer Is hierdie stelling WAAR of ONWAAR? Motiveer jou antwoord op vraag TOTAAL AFDELING A: [20]

6 6 AFDELING B: TAALSTRUKTURE EN -KONVENSIES VRAAG 2 TEKS B: KOERANTARTIKEL Die taalvrae wat volg, is op n koerantartikel uit Rapport gebaseer. MATRIEKS: 10 UIT 10 VIR GOEIE GEDRAG 2.1 VERBIND die volgende sinne met die VOEGWOORD tussen hakies. Die matriekklas van 2013 het hulle goed tydens die matriekvakansie gedra. Hulle word deur hulle ouers en die media geprys. (dus) 2.2 Kies die korrekte VOORSETSEL. Meer as 3000 matrikulante het (in / by / op) Hartenbos toegesak vir hierdie jaarlikse geleentheid. 2.3 Skryf die sin oor en rangskik die gedeelte tussen hakies in die KORREKTE VOLGORDE. Matrikulante dwarsoor die land verkies (om behoorlik uit te span / gewoonlik / gewilde kusdorpe). 2.4 Skryf die sin oor in die VERLEDE TYD. Ouers en die media bedank die matriekklas van 2013 vir hulle gedrag Kies die KORREKTE VERSAMELNAAM om die sin te voltooi. - Skryf net die vraagnommer en die letter (A D) neer. Duisende matrikulante het soos n bye op gewilde kusdorpe soos Hartenbos, Margate en Plettenbergbaai toegesak. A. skool B. bende C. groep D. swerm

7 2.6 Gebruik jou kennis van die INFINITIEF en die ONTKENNING en voltooi die sin. Die plaaslike polisie dreig die voorbeeldige matrikulante met arrestasie. 7 Begin só: Die plaaslike polisie HOEF Skryf die sin in die BEDRYWENDE VORM. Positiewe terugvoering van hotelbestuurders is deur die stadsraad ontvang. 2.8 Kies die korrekte SPELVORM vir die woorde tussen hakies. Die meeste matrikulante was prettig, verantwoordelik en het (hoerisiko-situasies / hoërisiko-situasies) probeer vermy. 2.9 Skryf die sin oor in die INDIREKTE REDE. n Stadsraadslid het verlede week gesê: Nie alle matrikulante het handuit geruk nie. (3) 2.10 Gee die OORTREFFENDE TRAP van die woord tussen hakies. Die (goed) gedrag het gekom van die matrikulante wat in hotelle tuisgegaan het Vorm n DEELWOORD van die woord tussen hakies. Baie foto s van (lag) matrikulante het kort na dié vakansie op Facebook en Twitter verskyn Skryf die sin oor in die ONTKENNENDE VORM. Besighede in Hartenbos is alreeds besig om vir die matriekklas van 2014 voor te berei Vorm n SAMESTELLING van die woorde tussen hakies. Verantwoordelike matrikulante het verkies om met n (partytjie + bus) van kuierplek tot kuierplek te beweeg Kies die KORREKTE AFKORTING vir die onderstreepte woorde hieronder. - Skryf net die vraagnommer en die letter (A D) neer. Matriekvakansies in Suid-Afrika word deur baie mense met die berugte Spring Break in die Verenigde State van Amerika vergelyk. A. V.S.A. B. VSA C. VSA. D. VSVA

8 Skryf die sin in die LYDENDE VORM. Matrikulante sal in 2014 Hartenbos op horings neem Gebruik jou kennis van die INFINITIEF en vervang die woord MOET met BEHOORT in die volgende sin. Minderjarige tieners en universiteitstudente moet nie saam met matrikulante kuier nie. Begin só: Minderjarige tieners en universiteitstudente BEHOORT Verander die STELSIN in n VRAAGSIN. Die ONDERSTREEPTE gedeelte is die ANTWOORD. Hartenbos en Plettenbergbaai is gewilde bestemmings vir Afrikaanse matrikulante Gee die INTENSIEWE VORM van die woord tussen hakies. Die matriekklas van 2013 het (hard) tydens hulle matriekvakansie partytjie gehou. TOTAAL AFDELING B: [20] GROOTTOTAAL: [40]

9