NATIONAAL PARK HEUVELRUG

Transcriptie

1 NATIONAAL PARK HEUVELRUG RUIMTELIJKE AMBITIES VOOR HET GEBIED

2 2

3 3 DE HEUVELRUG ALS GROENE RUGGENGRAAT De Heuvelrug als stevige, robuuste groene ruggengraat is cruciaal voor de toekomst van de provincie Utrecht en de Gooi en Vechtstreek binnen de provincie Noord-Holland. Het biedt de basis voor natuurbehoud, economie, leefbaarheid, woonkwaliteit en recreatie. Eén aaneengesloten groot Nationaal Park is de manier om dit zo duurzaam mogelijk veilig te stellen. NATIONAAL PARK HEUVELRUG NIEUWE STIJL Op dit moment behoort alleen het zuidelijke deel van de Heuvelrug tot het Nationaal Park. Terreineigenaren, particuliere landgoedeigenaren, gemeenten, provincie en andere gebiedspartijen werken hier al jaren op vrijwillige basis samen. De gebiedspartijen willen deze samenwerking opschalen tot de hele Heuvelrug om het gebied met elkaar te blijven beschermen en versterken en de financiële middelen te genereren om dit in de toekomst te kunnen blijven doen. In 5 clusters werken verschillende partijen aan concrete plannen en afspraken voor de volgende thema s: gebiedsontwikkeling, governance, parkeconomie, marketing & branding en eigenaarschap. AMBITIES GEBIEDSONTWIKKELING Cluster gebiedsontwikkeling heeft in de periode oktober 2016-mei 2017 in beeld gebracht welke ruimtelijke ambities de komende 10 jaar prioriteit hebben om de bijzondere natuur, het landschap, de cultuurhistorie en recreatie van de Heuvelrug te behouden en ontwikkelen. Dit hebben we gedaan samen met een groot aantal gebiedspartijen, betrokken vrijwilligers en lokale belangen- en gebruikersgroepen. Voor u ligt het resultaat. Een opmaat naar een gezamenlijke, integrale visie en uitvoeringsprogramma, waarmee de Heuvelrug duurzaam wordt beschermd en versterkt. Joris Hogenboom - Clustertrekker (Natuur- en Milieufederatie Utrecht) Karen Heerschop/Bert van der Moolen - Clustertrekker (Goois Natuurreservaat) Rein Kruk - Clusteradviseur (Provincie Noord-Holland) Irma Bakkers - Clustercoördinator (Utrechts Landschap)

4 4 Gebiedsavond Noord Gebiedsavond Zuid Werksessie

5 5 PROCES & RESULTAAT GEZAMENLIJK WERKEN AAN AMBITIES De ruimtelijke ambities voor het gebied zijn het resultaat van een interactief gebiedsproces. Circa 40 inhoudelijk deskundigen, 50 vrijwilligers en 30 gebiedspartijen hebben op verschillende momenten hun bijdrage geleverd aan het tot stand komen van de ambities. WERKGROEPEN: brainstormen over ambities Circa 40 inhoudelijk deskundige vertegenwoordigers vanuit de gebiedspartijen hebben deelgenomen aan de werkgroepen natuur & water, landschap & cultuurhistorie en recreatie, toerisme & beleving. Als startpunt voor de werkgroepen ontwikkelde het cluster de reader Gebiedsontwikkeling Nationaal Park Heuvelrug, een overzicht van bestaande visiekaarten en basisinformatiekaarten van de Heuvelrug. Ook verzamelde het cluster een groot aantal bestaande beleidsdocumenten, onderzoeken en achtergrondrapporten, waaronder het Beheer- en Inrichtingsplan Nationaal Park Utrechtse Heuvelrug, voor de Boekenplank Nationaal Park Heuvelrug. In de werkgroepen werd per thema gebrainstormd over de ambities, kansen en knelpunten en werd input opgehaald voor de ontwikkeling van 9 thematische ambitiekaarten, een zoneringskaart en een kaart met ruimtelijke ontwikkelingen op de Heuvelrug. GEBIEDSAVONDEN: lokale kennis en ideeën benutten De thematische ambitiekaarten zijn aangevuld met lokale kennis en ambities tijdens 3 gebiedsavonden, waaraan ruim 50 vrijwilligers en vertegenwoordigers van lokale belangen- en gebruikersgroepen deelnamen. WERKSESSIES: gezamenlijk ambities prioriteren Tijdens een werksessie met 30 gebiedspartijen en een werksessie met de kopgroep Nationaal Park Heuvelrug werden uit de ruim 50 ruimtelijke ambities de belangrijkste geselecteerd. De uitkomsten van de discussies die zijn gevoerd, zijn samengevat op de ambitiekaart en de zoneringskaart in deze brochure. Reader & boekenplank Werkgroep 1: Natuur & Water 1 2 Werkgroep 2: Landschap & Cultuurhistorie 1 2 Werkgroep 3: Recreatie, Toerisme & beleving 1 2 Themakaarten Themakaarten Themakaarten Gebiedsbijeenkomst Noord Gebiedsbijeenkomst Midden Gebiedsbijeenkomst Zuid Themakaarten aangepast Themakaarten aangepast Themakaarten aangepast Werksessies Ambitiekaart en zoneringskaart Bijeenkomst Nationaal Park Heuvelrug 4: Nevenactiviteit Inventarisatie initiatieven ruimtelijke ontwikkeling Schematische weergave proces & resultaat

6 6

7 7

8 8 BIODIVERSITEIT VERGROTEN KERNKWALITEITEN VERSTERKEN 1. kwel herstellen 4. buitenplaatsen beschermen Beschermen en optimaliseren van het watersysteem van de Heuvelrug in relatie met omliggende natuurgebieden (Natura 2000). Herstellen van de gradiënten van droog naar nat en ontwikkelen van de bijbehorende zeldzame kwelnatuur op de flanken van de Heuvelrug. Behouden van de cultuurhistorische kwaliteiten en toegankelijkheid van de buitenplaatsbiotopen en andere bijzondere bebouwing, zoals beschermde dorps- en stadsgezichten, militaire objecten en zorginstellingen. 2. bos en heide ontwikkelen 5. (pre)historisch landschap in kaart brengen Omvormen en verbinden van natuurlijke bossen en heidekerngebieden en ontwikkelen van geleidelijke overgangen. Versterken van het kleinschalige heidelandschap (mozaïek aan schrale, open vegetaties en natuurakkers) en herstel van engen (overblijfselen van middeleeuwse landbouwgronden) om de soortenrijkdom van de Heuvelrug te behouden en vergroten. Heuvelrug-dekkend onderzoek naar de ontstaansgeschiedenis van de Heuvelrug (grafheuvels, raatakkers, lanen, wallen, wegen, sporenbundels, geomorfologie). Vergroten van de bekendheid en zichtbaarheid van (pre) historische en aardkundige clusters. 3. natuur verbinden 6. identiteitsgebieden versterken Ontsnipperen van de infrastructuur die de Heuvelrug doorsnijdt met faunapassages om leefgebieden van dieren met elkaar te verbinden. Realiseren van rustgebieden door zonering van recreatief medegebruik en toepassen van het zoneringsbeleid bij ruimtelijke ontwikkelingen. Beschermen en beleefbaar maken/houden van de landschappelijke en cultuurhistorische kernkwaliteiten van de verschillende identiteitsgebieden van de Heuvelrug. Heuvelrug-breed behouden van de deken van bos, het (micro)reliëf en de historische gelaagdheid.

9 9 RUIMTELIJKE AMBITIES VOOR HET GEBIED De belangrijkste ruimtelijke ambities voor het gebied zijn weergegeven op onderstaande schematische kaarten en samengevat op de ambitiekaart op pagina 6-7. De ambities kunnen onderverdeeld worden in drie categorieën: Biodiversiteit vergroten - De biodiversiteit van de Heuvelrug vergroten door herstel van de natuurlijke gradiënten en kwelmilieus, omvormen en verbinden van natuurlijke bossen en heidekerngebieden, ontsnipperen van infrastructuur en verbinden van rustgebieden. Kernkwaliteiten versterken - Versterken van de uitgestrekte bossen, de afwisselende open landschappen en gradiënten, de buitenplaatsbiotopen, beschermde dorps- en stadsgezichten, de aardkundige waarden en het (pre)historische landschap als kernkwaliteiten van de Heuvelrug. Passende recreatie bieden - Verbinden van natuurbeleving en recreatief aanbod door een goede zonering en spreiding van recreatie in ruimte en tijd, een goed onderhouden en kwalitatief hoogwaardig routenetwerk ontwikkelen met herkenbare, duurzaam bereikbare entrees (TOPs), vindbaar recreatief aanbod aanbieden en eenheid uitstralen. PASSENDE RECREATIE BIEDEN 7. Heuvelrug beleving vergroten 9. recreatief netwerk versterken Behouden van het Heuvelrug DNA, waaronder de natuurbeleving en de buitenplaatsbiotopen. Bekendheid, zichtbaarheid en vindbaarheid van het recreatieve aanbod vergroten, de kwaliteit van verblijfsrecreatie verbeteren en uitstralen van eenheid binnen het Nationaal Park. Behouden, beheren en verbeteren van het bestaande wandel- en fietsnetwerk. Ontwikkelen van een duurzaam bereikbaar recreatief netwerk verbonden via TOPs, passend bij de zonering van de Heuvelrug. 8. recreatie faciliteren 10. zonering verankeren Spreiden van het recreatieve gebruik en voorzieningen in ruimte en tijd. Ontwikkelen van basisfaciliteiten, aantrekken van nieuwe doelgroepen en oplossen van ontsluitingsproblemen op dynamische locaties. Zoneren en behouden van levendige en gemoedelijke locaties. Verankeren van het zoneringsbeleid in ruimtelijke ordening besluitvormingsprocedures en bij beleids- en recreatieve ontwikkelingen. Informatievoorziening over het belang van rustgebieden richting recreanten.

10 10 ZONERINGSKAART Een randvoorwaarde voor de realisatie van de ambities is toepassing van het zoneringsbeleid in de praktijk. Op de zoneringskaart is de Heuvelrug onderverdeeld in 4 zones: dynamisch, levendig, gemoedelijk en rustig. Het gebruik door enerzijds de mens en anderzijds de natuur kent binnen deze zones een glijdende schaal. De dynamische en levendige locaties zijn geschikt voor recreatieve en ruimtelijke ontwikkelingen. De rustgebieden zijn nodig als verblijfplaats voor (verstoringsgevoelige) dieren die op de Heuvelrug leven. De gemoedelijke zone verbindt deze rustige leefgebieden met elkaar. Een uitgebreide toelichting van de thematische ambitiekaarten, zoneringskaart en ruimtelijke ontwikkelingenkaart vindt u in het achtergrondrapport Ruimtelijke ambities en zonering Nationaal Park Heuvelrug.

11 11 VERVOLG & MEER INFORMATIE NAAR EEN INTEGRALE VISIE EN UITVOERINGSPROGRAMMA In de tweede helft van 2017 gaat cluster gebiedsontwikkeling aan de slag om de uitkomsten van de verschillende clusters met elkaar te integreren tot een gezamenlijke gebiedsvisie. In de gebiedsvisie komen de ruimtelijke ambities samen met de financiële en organisatorische ambities voor de Heuvelrug. Bij de visie hoort een uitvoeringsprogramma inclusief begroting en projecttrekkers, gekoppeld aan een financieel vereveningsmechanisme. Samen met u bepalen we welke projecten haalbaar zijn, voldoende draagvlak hebben en gefinancierd kunnen worden. MEER WETEN OVER NATIONAAL PARK HEUVELRUG NIEUWE STIJL Alle informatie over Nationaal Park Heuvelrug nieuwe stijl en de verschillende clusters is te vinden op het online platform Registreer je als gebruiker als je dat nog niet eerder hebt gedaan. Zoek op nationaal park heuvelrug nieuwe stijl en klik op lidmaatschap aanvragen. Via dit platform blijft u op de hoogte van de laatste ontwikkelingen, kunt u alle relevante documenten vinden en met elkaar discussiëren over belangrijke thema s. U vindt op de volgende producten van het cluster gebiedsontwikkeling: Reader: bestaande visiekaarten en basisinformatiekaarten van de Heuvelrug. Boekenplank: bestaande beleidsdocumenten, onderzoeken en achtergrondrapporten van de Heuvelrug. Achtergrondrapport Ruimtelijke ambities en zonering Nationaal Park Heuvelrug : uitgebreide toelichting van de thematische ambitiekaarten, de zoneringskaart en ruimtelijke ontwikkelingenkaart. Thematische ambitiekaarten: de 9 thematische ambitiekaarten gebiedsontwikkeling. Zoneringskaart: de geactualiseerde zoneringskaart van de Heuvelrug. Ruimtelijke ontwikkelingen kaart: een overzicht van ruimtelijke ontwikkelingen die (gaan) spelen op de Heuvelrug. Brochure Nationaal Park Heuvelrug: ruimtelijke ambities voor het gebied : deze brochure.

12 12 COLOFON Opdrachtgever: Cluster gebiedsontwikkeling Nationaal Park Heuvelrug Opdrachtnemer: OKRA landschapsarchitecten Datum: Status: Definitief Voor het samenstellen van dit document heeft OKRA getracht alle auteurs, fotografen en andere rechthebbenden te benaderen. Mocht iemand in dit document een illustratie aantreffen, waarop hij of zij rechten kan doen gelden of een niet correcte bronvermelding aantreffen, gelieve zich dan te melden. Alle rechten zijn voorbehouden, zowel voor het gehele werk als delen ervan. Niets uit dit document mag in enige vorm of op enige wijze worden verveelvoudigd, openbaar gemaakt of opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, fotocopie en digitale vermenigvuldiging in begrepen. Voor iedere vorm van gebruik is schriftelijke toestemming van OKRA vereist.